Quantcast
Channel: Κοσμοϊδιογλωσσία
Viewing all 1482 articles
Browse latest View live

Η ισχύς της πειθούς και ο έλεγχος της κοινής γνώμης - μέρος α´. Με αφορμή τα τεκταινόμενα.

$
0
0

Η πολιτική ισχύς στη διεθνή σφαίρα μπορεί να διαχωριστεί για χάρη της συζήτησης σε τρεις κατηγορίες: (α) στρατιωτική ισχύ, (β) οικονομική ισχύ, (γ) ισχύ της πειθούς. Θα διαπιστώσουμε, ωστόσο, ότι οι κατηγορίες αυτές είναι αλληλοεξαρτώμενες' και παρόλο που μπορούν να διαχωριστούν θεωρητικά, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς στην πράξη μια χώρα να διαθέτει για κάποιο χρονικό διάστημα ένα είδος ισχύος χωρίς να διαθέτει κάποιο άλλο. Στην ουσία της η ισχύς είναι μια αδιαίρετη ολότητα. «Οι νόμοι της κοινωνικής δυναμικής», είπε ένας σύγχρονος κριτικός, «είναι νόμοι που μπορούν να διατυπωθούν μόνο με όρους ισχύος, όχι με όρους της μιας ή της άλλης μορφής ισχύος» (*).
---------------------------------------------------------------
(*) B. Russel - Power, στο έργο αυτό κάνει μια ανάλυση της ισχύος ως «βασικής έννοιας στην κοινωνική επιστήμη» και διαιρεί την ισχύ σε τρεις κατηγορίες' ο συγγραφέας υιοθετεί αυτή τη διαίρεση. Επίσης, «Έχει γίνει της μόδας να λέγεται ότι ο κόσμος μετά τον Ψυχρό Πόλεμο έχει περάσει από την εποχή της πολιτικής ισχύος στην εποχή της γεωοικονομίας. Τέτοιου είδους κλισέ δείχνουν ελλειπή και στενόμυαλη ανάλυση. Η πολιτική και η οικονομία συνδέονται» - Joseph Nye, και συνεχίζει λέγοντας πως «Τα διεθνή οικονομικά συστήματα εδράζονται στην διεθνή πολιτική τάξη», στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως δεν απασχολει κάποιο ζήτημα «πρωτοκαθεδρίας», αλλά η αλληλεξάρτησης των μορφών ισχύος.
---------------------------------------------------------------
Ο απόλυτος έλεγχος της κοινής γνώμης περιστέλλεται με δύο τρόπους. Πρώτον, περιορίζεται από την ανάγκη να συμμορφώνεται έως έναν βαθμό με το γεγονός. Υπάρχουν αντικειμενικά γεγονότα τα οποία δεν είναι εντελώς άσχετα με τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η καλή διαφήμιση μπορεί να πείσει το κοινό ότι μια κρέμα προσώπου παρασκευασμένη από κατώτερης ποιότητας υλικά είναι η καλύτερη. Αλλά και ο καλύτερος διαφημιστής δεν θα μπορούσε να πουλήσει μια κρέμα από βιτριόλι... Ο κίνδυνος ότι «η αλήθεια θα αποκαλυφθεί», ιδιαίτερα σε μια εποχή ανταγωνιστικής προπαγάνδας, αποτελεί σημαντικό περιορισμό της ισχύος της πειθούς. Η εκπαίδευση, που είναι ένα από τα ισχυρότερα όργανα αυτής της ισχύος, τείνει παράλληλα να προαγάγει ένα ανεξάρτητο ερευνητικό πνεύμα, το οποίο είναι επίσης και ένα από τα ισχυρότερα αντίδοτα αυτής. Στον βαθμό που διαστρεβλώνει και ερμηνεύει τα γεγονότα με στόχο την εξυπηρέτηση κάποιου συγκεκριμένου σκοπού η προπαγάνδα εμπεριέχει πάντα αυτό το αυτοκαταστροφικό στοιχείο. Δεύτερον, η ισχύς της πειθούς περιορίζεται -και ίσως ακόμη πιο αποτελεσματικά- από τον έμφυτο ουτοπισμό της ανθρώπινης φύσης. Η προπαγάνδα, στην υπηρεσία της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος, τείνει πάντα να φτάνει σε ένα σημείο το οποίο να ακυρώνει τον σκοπό της υποκινώντας το μυαλό να επαναστατήσει εναντίον αυτής της ισχύος. Μια θεμελιώδης αλήθεια σχετικά με την ανθρώπινη φύση είναι ότι μακροπρόθεσμα οι άνθρωποι απορρίπτουν το δόγμα πως η δύναμη διαμορφώνει τι είναι δίκαιο και τι όχι. Η καταπίεση μερικές φορές έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της θέλησης και την όξυνση της ευφυίας των θυμάτων της, έτσι ώστε να μην ισχύει καθολικά ή απόλυτα το ότι η προνομιούχα ομάδα μπορεί να ελέγχει την κοινή γνώμη εις βάρος των μη προνομιούχων. Όπως έγραψε ο ίδιος ο Hitler, «κάθε δίωξη η οποία δεν έχει κάποια πνευματική βάση», πρέπει να λάβει υπόψη της ένα «αίσθημα εναντίωσης στην προσπάθεια να συντριβεί μια ιδέα με τη χρήση ωμής βίας». Και αυτό το σημαντικότατο γεγονός μας δείχνει ότι η πολιτική δεν μπορεί να οριστεί μόνο με όρους ισχύος.
Η ισχύς της πειθούς, η οποία αποτελεί απαραίτητο μέρος κάθε ισχύος, δεν μπορεί ποτέ να είναι απόλυτη. Η διεθνής πολιτική είναι πάντα πολιτική ισχύος' διότι είναι αδύνατον να αφαιρέσει το στοιχείο της ισχύος από αυτή. Αυτή όμως είναι μόνο μια πλευρά του θέματος. Το γεγονός ότι παντού η εθνική προπαγάνδα καλύπτεται πρόθυμα πίσω από ιδεολογίες ενός φαινομενικά διεθνούς χαρακτήρα αποδεικνύει την ύπαρξη ενός διεθνούς αποθέματος κοινών ιδεών, ανεξαρτήτως αν είναι περιορισμένες ή δεν έχουν μεγάλη υποστήριξη, τις οποίες μπορεί κανείς να επικαλεστεί, καθώς και την ύπαρξη της πεποίθησης ότι αυτές οι κοινές ιδέες βρίσκονται στην κλίμακα των αξιών πάνω από τα εθνικά συμφέροντα. Το απόθεμα αυτό των κοινών ιδεών είναι αυτό που εννοούμε με τον όρο «διεθνής ηθική».

Edward H. Carr
Η Εικοσαετής Κρίση 1919-1939
Πρώτη έκδοση, 1939


Ο Barack Obama, δήλωσε πως πιστεύει ότι η ισχύ απορρέει από το δίκαιο και όχι το δίκαιο από την ισχύ (κάτι το οποίο δηλώνει και η Hamas και η Hezbollah, τίποτα καινούργιο δηλαδή), μονάχα που ξέχασε να συμπληρώσει πως οι Η.Π.Α είναι το ισχυρότεροκράτος στον πλανήτη, εξ ου και «δεν μπορούν να μείνουν απαθείς» απέναντι σε παραβιάσεις δικαίου.
Οι Η.Π.Α λοιπόν, θα επιτεθούν στη Συρία (δυστυχώς, έστω μάλλον και για το θεαθήναι), διαφορετικά ομολογούν πως δεν μπορούν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο, ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους. Ο Barack Obama, σε μια εμφανώς αμυντική του δήλωση, είπε «δεν έθεσα εγώ κόκκινες γραμμές, αλλά ο κόσμος» και αναφέρθηκε στις διεθνείς συνθήκες, μονάχα που ξέχασε να συμπληρώσει πως αυτός, και όχι «ο κόσμος», ήταν που πριν λίγους μήνες είπε πως «για τις Η.Π.Α, η χρήση χημικών είναι κόκκινη γραμμη»' συνέχισε κάνοντας ένα ακόμη λάθος (είναι φανερό πως έχει δεχτεί τρομερές πιέσεις και ορισμένες από αυτές τις πιέσεις δεν είναι άσχετες και με αυτό το ρεύμα το οποίο έχει λάβει διαστάσεις στο εσωτερικό των Η.Π.Α, και το οποίο πλέον δεν μπορεί να αγνοείται) αναφερόμενος στη διεθνή κοινότητα, δηλαδή στους συμμάχους του, μονάχα που, τουλάχιστον αυτή την περίοδο, όπως αποδεικνύεται, ούτε οι σύμμαχοι του είναι πρόθυμοι να τον ακολουθήσουν (διπλωματικά η δήλωση των 10 στους G20, η οποία δεν μιλά για στρατιωτική επέμβαση αλλά για σθεναρή απάντηση, προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις), ούτε η διεθνής κοινότητα είναι τσιφλίκι των Η.Π.Α. Ένα ακόμα λάθος, ίσως το σημαντικότερο και το οποίο σχετίζεται με ζητήματα που θίγει η ανάρτηση και άπτεται της «διεθνούς ηθικής» και του «ότι παντού η εθνική προπαγάνδα καλύπτεται πρόθυμα πίσω από ιδεολογίες ενός φαινομενικά διεθνούς χαρακτήρα», είναι πως αναφέρθηκε σε τιμωρητική επίθεση-χτύπημα, μονάχα που θα πρέπει να απαντηθεί, αν με βάση το διεθνές δίκαιο (αν και αυτό το ίδρυσαν κατά βάση προτεστάντες) υπάρχει κάπου κάποια «διεθνής ηθική» η οποία όταν παραβιάζεται πάμε και «τιμωρούμε»' και αν ναι, ποιοι «εμείς», οι Η.Π.Α; Και αν ναι, ως τι; ως «τιμωροί»; ως άλλοι ήρωες της Marvel; ως επιτηρητές της πειθάρχησης και τιμωροί του Φουκώ; ή ως άλλος Θεός τιμωρός της Παλαιάς Διαθήκης; Αυτό θα πρέπει να απαντηθεί ώστε να μην είμαστε «ανήθικοι». Είμαστε άλλωστε για τους Γερμανούς προτεστάντες, να μην είμαστε και για τους Αμερικανούς καλβινιστές, πάει πολύ... Επίσης, είναι η πρώτη φορά ιστορικά, που προαναγγέλλεται η λήξη ενός πολέμου, προτού καν αυτός αρχίσει. Η εικόνα της άλλης Αμερικής, την οποία προσπάθησε να χτίσει ο Obama, καταρρέει.
Όλα αυτά δείχνουν, πως η ισχύς της πειθούς των Η.Π.Α έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Αν αποδεχτούμε την τριχοτόμηση ή τη τριπλή διαίρεση της ισχύος -σε (α) στρατιωτική ισχύ, (β) οικονομική ισχύ, (γ) ισχύ της πειθούς- ως υπόθεση εργασίας, τότε φανερώνεται πως αυτό που κρατά τις Η.Π.Α στη θέση στην οποία κατέχουν στο διεθνές στερέωμα είναι ο φόβος για (και η αδυναμία όλων των χωρών να ανταγωνιστούν) την στρατιωτική τους ισχύ - παράλληλα όμως αυτό φανερώνει και τον περιορισμό της στρατιωτικής ισχύος και τον απείρως πολύπλοκο και σύνθετο χαρακτήρα της πολιτικής, την οποία ορισμένοι επιδιώκουν να ταυτίσουν με τον πόλεμο προς ανάδειξη της αγιότητας του εμπορίου' αλλά όπως έχει γράψει και ο συγγραφέας: ο homo politicus που δεν επιδιώκει τίποτα άλλο από την ισχύ είναι ένας τόσο εξωπραγματικός μύθος όσο και ο μύθος του homo economicus, ο οποίος δεν επιδιώκει τίποτα άλλο πέρα από το κέρδος.
Πάντως για πρώτη φορά, εδώ και δεκαετίες, υπάρχει τέτοια ένταση στη διεθνή κοινότητα και σθεναρή αντίθεση προς μια απόφαση των Η.Π.Α. Είναι η πρώτη φορά, επίσης, που έχει τεθεί συνολικά τέσσερις (4) φορές βέτο για ένα ζήτημα, από δύο, εκ των πέντε μονίμων μελών του συμβουλίου ασφαλείας του Ο.Η.Ε, τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ, παράλληλα η τριάδα Η.Π.Α, Αγγλία, Γαλλία, δεν φαίνεται και στα «καλύτερα» της.

Υπεραναπληρώσεις (μιας και είναι τη μόδας η λέξη), για τις οποίες δεν μιλά καμία και κανείς, του τύπου «οι Η.Π.Α, επιβεβαιώνουν την ωριμότητα και την παλαιότητα της δημοκρατίας τους, εξ ου και για να κάνει πόλεμο ο Πρόεδρος των Η.Π.Α επιδίωξε την εσωτερική νομιμοποίηση μέσω του Κογκρέσου», δεν αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Ο πρόεδρος των Η.Π.Α δεν είχε νομιμοποίηση στο διεθνές-εξωτερικό στερέωμα για μια επέμβαση στη Συρία, εξ' ου και αναγκάστηκε να προσφύγει στο εσωτερικό-εθνικό, που ακόμα και εκεί, δεν διαθέτει νομιμοποίηση και συναίνεση, αλλά αυτή με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα κατασκευαστεί -μέσω των media-, αλλά ακόμα και αυτό να μην συμβεί, έχει δηλώσει πως θα προχωρήσει στην επίθεση.

.~`~.
Παράρτημα
Περί σχετικοποίησης γεγονότων

«Η εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται σε κίνδυνο»
*

Στρατιωτικές δυνάμεις των Η.Π.Α και των συμμάχων τους και αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις
περιφερειακά της Συρίας και του Ιράν.

Όταν καταλύεται και σχετικοποίείται το γεγονός, όχι η ερμηνεία του, και όταν «τα πάντα είναι υποκειμενικά» ή στηρίζονται μονάχα στη «divine voluntas», δεν μπορεί να υπάρξει περιορισμός και μετρίαση του ελέγχου, παρά ολοκληρωτική διαμόρφωση και ολοκληρωτικός έλεγχος της κοινής γνώμης.

«Η εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται σε κίνδυνο»
*

Ο κίνδυνος ότι «η αλήθεια θα αποκαλυφθεί», ιδιαίτερα σε μια εποχή ανταγωνιστικής προπαγάνδας, αποτελεί σημαντικό περιορισμό της ισχύος της πειθούς.

Ο ισχυρός θα προχωρήσει όσο του επιτρέπει η δύναμη του και ο αδύναμος θα υποχωρήσει όσο του επιβάλλει η αδυναμία του.

Η ανιμιστική προϊστορία της σύμφυρσης Είναι και Δέοντος διαφαίνεται μέσα στον φόβο μπροστά στη μαγική δύναμη της λέξης και της κατάρας: όποιος λέει κάτι κακό, το επιθυμεί κιόλας και συμβάλλει eo ipso στην πραγματοποίηση του.

Ολοκλήρωση α' μέρους

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική


Ανθρωποποίηση' Πολιτισμικά' Αρχιτεκτονική και μουσική.

$
0
0

Πιο σημαντικό στην αρχιτεκτονική είναι αυτό που υπερβαίνει το ίδιο το υλικό... Για παράδειγμα το Taj Mahal που είναι φτιαγμένο από μάρμαρα κλπ., δηλαδή πολύ δαπανηρά υλικά, δεν το θεωρώ σημαντικό αρχιτεκτονικό έργο. Υπάρχουν άλλα κτίσματα, φτιαγμένα με φτηνότερα υλικά, που είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα απ' αυτό Γιατί; Διότι στην αρχιτεκτονική υπάρχει το ζήτημα του σχήματος, των αναλογιών, των μεγεθών, στοιχεία πιο αφηρημένα από το ίδιο το υλικό. Αν οι αναλογίες ευσταθούν, τότε το υλικό λαμπρύνεται, γίνεται πιο σημαντικό, πιο ενδιαφέρον. Αν όχι, τότε θα είναι μια αποτυχία, έστω και αν προσθέσετε χρυσό στα υλικά. Το ίδιο πιστεύω ότι συμβαίνει και με τη μουσική. Το πρόβλημα είναι πως να υπερβεί κανείς τα υλικά. Αυτό δε σημαίνει ότι ο ήχος δεν πρέπει να είναι από μόνος του ενδιαφέρων, να εκτελείται καλά από καλούς εκτελεστές, αν υπάρχουν εκτελεστές. Γιατί αν οι εκτελεστές είναι κακοί, τα πάντα καταρρέουν. Άρα είναι κάπως διαφορετικά τα πράγματα από την αρχιτεκτονική. Αν όμως υπάρχουν δυναμικά, ευφυή και βαθιά πλαίσια της μουσικής, τότε ενίοτε δεν έχει και τόση σημασία η κακή εκτέλεση. Αυτό το βλέπουμε στις περιπτώσεις που γνωρίζετε, όπως στον Μότσαρτ, τον Μπετόβεν, το παρελθόν της μουσικής που γνωρίζετε τη δομή της, περιπτώσεις στις οποίες έστω και αν επικρίνετε την εκτέλεση, το κομμάτι σώζεται στη συνείδηση σας. Π.χ. η 5η Συμφωνία είναι κάτι το εξαιρετικό, ακόμα και αν δεν παιχτεί καλά, οπότε θα πείτε ότι δεν είναι ενδιαφέρον επειδή η εκτέλεση δεν ήταν καλή, αλλά το κομμάτι μένει στη θέση του.
Πάντοτε μπορούμε να φανταζόμαστε πράγματα που δεν έχουν καθόλου ύλη, δηλαδή δομικά πράγματα, γεγονός που συμβαίνει στη φυσική, στον τομέα του απειροελάχιστου, των σωματιδίων, καθώς και στην περιοχή της που ασχολείται με την κατανομή γαλαξιών στον ουρανό. Πρόκειται για μια αρχιτεκτονική διαφορετική από αυτή που γνωρίζετε. Πρέπει όμως να μην ξεχνάμε ότι η μουσική είναι κάτι που συμβαίνει στον χρόνο, δηλαδή κάτι που έχει σχέση με εξέλιξη, ενώ η αρχιτεκτονική δεν εμφανίζει εξέλιξη, όταν στέκεται κάπου. Εκτός κι αν κινηματογραφήσετε κάτι που εξελίσσεται, αρχιτεκτονικές μεταβολές, τότε επίσης λαμβάνει χώρα στον χρόνο. Τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής διαφέρουν από εκείνα της μουσικής. Υπάρχουν αντιστοιχίες, όμως αυτές βρίσκονται στο κατώτερο επίπεδο νόησης.


.~`~.

Ο οικονομικός πόλεμος και η στρατηγική ως πολεμολογικές έννοιες.

$
0
0

α´
Ο οικονομικός πόλεμος δεν είναι μόνο ένα στοιχείο της γεωπολιτικής και δεν λειτουργεί σε φάση ειρήνης. Ο πόλεμος έχει ένα χαμαιλεοντικό χαρακτήρα, όπως λέει ο Clausewitz. Κατά συνέπεια, οι διαχωρισμοί είναι τεχνητοί. Ένα κλασσικό λάθος είναι να τον εντάξουμε στο κοινωνικό πλαίσιο της ειρήνης και να τον αντιμετωπίσουμε με τις μεθόδους της διαχείρισης κρίσεων. Η αναποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης φαίνεται όταν αυτός ο οικονομικός πόλεμος παίρνει διαστάσεις που δεν επιτρέπουν να μοντελοποιηθεί ως μια μάχη με τον ανάλογο τοπικό της χαρακτήρα. Μέσω της πολεμολογίας, ο οικονομικός πόλεμος παρουσιάζεται ως ένα φυσιολογικό γεγονός με όλα τα χαρακτηριστικά του πολέμου. Σε αυτό το νέο πλαίσιο, οι κώδικες αλλάζουν και όλες οι αναλύσεις γίνονται με έναν διαφορετικό τρόπο. Δεν είναι πλέον μια κατάσταση που προέρχεται από ένα φυσικό γεγονός, αλλά από μια στρατηγική κίνηση που έχει ένα στόχο και ένα κόστος, αν επιτευχθεί, και βέβαια επιπτώσεις σε άλλους τομείς. Αν εξετάσουμε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, μόνο και μόνο σε πλαίσιο ειρήνης, έχουμε την εντύπωση ότι πρόκειται αποκλειστικά για ένα αποτέλεσμα που έχει ενδογενή αίτια. Ενώ η πραγματικότητα η πολεμολογική, ενσωματώνει φυσιολογικά το πρόβλημα του εξοπλισμού και του αμερικανικού πολέμου και όχι μόνο ανταγωνισμού. Άρα δεν είναι μόνο οι εσωτερικές τριβές που εξηγούν το γεγονός. Επιπλέον, το πολεμολογικό πλαίσιο επιτρέπει σε μια ορθολογική ανάλυση να προβλέψει την κατάσταση λόγω της όλης δομής. Και αυτή η δυνατότητα κάνει τη διαφορά. Δεν είναι πια ανάγκη να αναλύουμε το πρόβλημα ούτε ως ένα τυχαίο γεγονός, ούτε ως ένα σπάνιο. Πράγμα που σημαίνει πρακτικά ότι μπορεί να μελετηθεί στρατηγικά και όχι περιστασιακά, όπως γίνεται συνήθως. Έτσι αποφεύγουμε τη στρατηγική που προέρχεται αποκλειστικά από ένα τακτικό πλαίσιο που δεν έχει ορίζοντα παρά μόνο τη μέρα, δίχως στρατηγικό βάθος. Όσον αφορά στο καθαρά επιστημονικό πλαίσιο, η πρόσβαση σε στρατηγική οδηγεί σε ορθολογικές κινήσεις, οι οποίες μπορούν να κωδικοποιηθούν με τη θεωρία παιγνίων. Είναι ήδη γνωστό, ότι με συνεισφορά του ο John Nash πήρε το Βραβείο Νόμπελ Οικονομίας το 1994. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Έτσι, αυτό το εργαλείο είναι χρήσιμο και μάλιστα μπορεί να γενικευτεί για να εφαρμοστεί σε μεγαλύτερες διαστάσεις μέσω της θεωρίας αγορών. Τα εργαλεία, τα μαθηματικά και τα οικονομικά υπάρχουν και μπορούν να δουλέψουν ορθά σε βάθος χρόνου. Αν επιπλέον προσθέσουμε τη θεωρία του Ramsey και τη μορφοκλασματική ανάλυση, τότε το τεχνογνωσιακό οπλοστάσιο αποκτά τρομερές δυνατότητες ανάλυσης και σύνθεσης. Με αυτόν τον τρόπο συνειδητοποιούμε ότι ο οικονομικός πόλεμος, είναι απλώς μια ειδική περίπτωση πολέμου και όχι ένα αναλλοίωτο της ειρήνης. Οι κλασσικές προσεγγίσεις είναι βέβαια πιο διπλωματικές και παρουσιάζονται ευκολότερα από τους επικοινωνιολόγους, δίχως αυτό να σημαίνει ότι προτείνονται και πραγματικές λύσεις. Είναι λογικό, αφού το πλαίσιο του προβλήματος είναι λανθασμένο εξ αρχής, αλλά αφού ικανοποιεί τη μάζα γιατί να το αλλάξουμε. Ενώ η πολεμολογία αδιαφορεί για το παρουσιαστικό, διότι ασχολείται με το πρόβλημα και τη λύση.


β´
Ενώ κατά τον Clausewitz τα στοιχεία της στρατηγικής εμπεριέχουν τα ηθικά, τα φυσικά, τα μαθηματικά, τα γεωγραφικά και τα στατιστικά, αυτός ο επιμερισμός δεν εξετάζεται συλλογικά και ολικά από τα στρατηγικά κέντρα που καταφεύγουν στη εξειδίκευση. Προτιμούν την εμβάθυνση ξεχωριστών αντικειμένων, παρά την ολιστική προσέγγιση, με αποτέλεσμα να μεγεθύνουν τις εσωτερικές τριβές του όλου συστήματος. Η θεωρία του Clausewitz δεν εξετάζει αυτούς τους τομείς ως ανεξάρτητα στοιχεία αλλά ως στοιχεία μιας ομάδας και μάλιστα μιας μηχανής, αν ερμηνεύσουμε το πνεύμα του μέσω της κυβερνητικής. Έτσι, έννοιες, όπως η πολεμική αρετή ή το στρατιωτικό πνεύμα, καταρρέουν από μόνες τους δίχως την ολιστική προσέγγιση και το ίδιο ισχύει για το θάρρος και τον αιφνιδιασμό στον τομέα της τακτικής. Τα προβλήματα της γραμμικής προσέγγισης εμφανίζονται με το διαχωρισμό της στρατηγικής και της τακτικής. Η στρατηγική είναι η σκέψη σε πλαίσιο πολέμου και η τακτική, η δράση στο ίδιο πλαίσιο. Με άλλα λόγια, η τακτική υλοποιεί τη στρατηγική και κατά συνέπεια υπάρχει μια φαινομενική ταύτιση, δίχως αυτή να είναι οντολογική. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολεμολογικές έννοιες, οι οποίες εκφυλίζονται, όταν υποστούν μια προβολή σε πλαίσιο ειρήνης. Έτσι, η ενσωμάτωση της γεωστρατηγικής στην γεωπολιτική δεν είναι απαραίτητα μια απλούστευση, όπως θεωρούν μερικοί αναλυτές. Αναλογικά, δεν ακολουθεί το σχήμα της ένταξης μιας μάχης στον πόλεμο. Το πολεμικό πεδίο έχει τις δικές του ιδιομορφίες και ανωμαλίες που δεν αντέχει το πολιτικό πλαίσιο. Διότι ο πόλεμος δεν είναι μόνο ένας επιστημονικός κλάδος αλλά μια τέχνη που χρησιμοποιεί την επιστήμη. Ο πόλεμος δεν μπορεί να ενσωματωθεί σ’ ένα κοινωνιολογικό πλαίσιο, διότι αυτό δεν έχει τις δυνατότητες και το βάθος για να καλύψει την ευρύτητα του πολέμου και τις χαμαιλεοντικές του ικανότητες. Η μοντελοποίηση του πολέμου ως είδος εμπορίου δεν στέκει ως επιχείρημα, διότι και το εμπόριο ακολουθεί όλο και περισσότερο μαθηματικά μοντέλα, όπως το αποδεικνύουν οι οικονομικές θεωρίες. Όσο για την αναλογία με την πολιτική, έχει τεχνικό πρόβλημα εφαρμογής, όταν βρισκόμαστε εκτός του δυνητικού πλαισίου ενός αποτρεπτικού δόγματος. Η πραγματικότητα του πολέμου δεν είναι της ίδιας τάξης με αυτή της πολιτικής, διότι βασίζεται σε ασύμμετρες σχέσεις που δημιουργούν οριστικές αλλαγές φάσης. Μόνο και μόνο ο στρατιωτικός οπλισμός δεν επιτρέπει στην κοινωνιολογική προσέγγιση να σταθεί. Αυτή η στάση βέβαια από τους θεωρητικούς που δεν έχουν αναπτύξει επιστημονικές ικανότητες και προσπαθούν να προβάλλουν μοντέλα που δήθεν δίνουν έμφαση στην ανθρώπινη φύση, ενώ στην ουσία, αντιμετωπίζουν προβλήματα πεδίου και πλαισίου, διότι δεν μπορούν να καλύψουν τον επιμερισμό της θεωρίας του Clausewitz. Οι συνδυασμοί και οι ελιγμοί της στρατηγικής χρησιμοποιούν νοητικά σχήματα της πολεμολογίας που ακόμα και η θεωρία παιγνίων αγγίζει μόνο σποραδικά, εξαιτίας της πολυπλοκότητας και της ποικιλομορφίας. Κατά συνέπεια, δίχως το φυσιολογικό χώρο της πολεμολογίας, η στρατηγική δεν μπορεί να μελετηθεί. Αλλιώς, καταλήγουμε ν’ ακούμε κριτικούς καλών τεχνών να νομίζουν ότι είναι και ζωγράφοι, διότι ξεχνούν ότι είναι απαραίτητο να κατέχεις την τεχνική, για να μελετάς την τέχνη.

Νίκος Λυγερός

.~`~.

Είπαν... για τις εξελίξεις στη Συρία και τις παγκόσμιες εξελίξεις - ή για τον πλανητικό μετασχηματισμό.

$
0
0

.~`~.
I
Συρία
α´
...στην πραγματικότητα, εάν πάμε σε πόλεμο, δεν θα είναι ένας νόμιμος πόλεμος. Γί αυτό ο Πρόεδρος Obama χρησιμοποίησε ad nauseam επιχειρήματα (*)μιλώντας στους σχολιασμούς του και δεν μίλησε για το διεθνές δίκαιο, επειδή ξέρει ότι δεν μπορεί να το κάνει αυτό νόμιμα... Η ιδέα ότι έχουμε κάποια μαγική φόρμουλα που μπορεί να διορθώσει αυτά τα προβλήματα δεν είναι το ζήτημα. Και αυτό ιστορικά είναι σαφές. Έτσι, το συμπέρασμα μου είναι, πως πρέπει να παραμείνουμε εκτός στρατιωτικά, και να κάνουμε ότι μπορούμε ώστε να κλείσουμε το ζήτημα διπλωματικά... Εάν ανησυχούσαμε τόσο για το γεγονός ότι άνθρωποι σκοτώνονται, έπρεπε να έχουμε επέμβει εδώ και πολύ καιρό στη Συρία. Και, φυσικά, δεν το κάναμε επειδή δεν θέλουμε να βρεθούμε στη μέση μιας κατάστασης που δεν έχουμε κανέναν τρόπο να την διορθώσουμε... Και η ιδέα ότι τα χημικά όπλα αλλάξαν ξαφνικά τη φύση του παιχνιδιού και επομένως πρέπει να αναμιχθούμε, νομίζω, είναι ένα αληθοφανές (και όχι αληθινό) επιχείρημα.


---------------------------------------------------------------
(*)Η λατινική έκφραση ad nauseam χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάτι που συνεχίζεται μέχρις ναυτίας. Για παράδειγμα, μπορεί να πει κανείς: «Το ζήτημα έχει συζητηθεί ad nauseam», δηλαδή έχει συζητηθεί εκτενώς και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που όλοι έχουν απηυδήσει. Αποτελεί είδος αποδείξεως κατ' ισχυρισμό.
Το επιχείρημα ad nauseam ή κατ' επανάληψη επιχείρημα, είναι η νόθα απόδειξη ενός ισχυρισμού μέσω (συνεχούς) επανάληψης του, συνήθως από πολλά διαφορετικά άτομα. Αυτή η λογική πλάνη χρησιμοποιείται στην ρητορική των πολιτικών και αποτελεί επίσης μηχανισμό εξάπλωσης αστικών μύθων. Στην ακραία μορφή του πρόκειται για την πλύση εγκεφάλου. Αν και αποτελεί λογική πλάνη είναι συχνά πολύ πειστικό ως μορφή επιχειρήματος.
---------------------------------------------------------------

β´
Αυτό που δεν πήγε καλά ήταν η επίθεση στο Ιράκ, η οποία βασίστηκε σε εσφαλμένες υποθέσεις, και έχει δημιουργήσει μια κατάσταση που είναι πολύ ασταθής και συνεχίζει να επιδεινώνεται. Η παρέμβαση στη Λιβύη από τους Βρετανούς και του Γάλλους, με εμάς από πίσω, επίσης δεν πήγε καλά, και οι Γάλλοι και οι Βρετανοί δεν υπήρξαν ιδιαίτερα αποτελεσματικοί. Τώρα οδηγούμαστε προς μια παρόμοια αλλά πιο επικίνδυνη κατάσταση στη Συρία. Διότι η Συρία είναι συνδεδεμένη με το Ιράνκαι αυτό εγκυμονεί κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία, που θα επηρεάσει τα συμφέροντα της Ιαπωνίας και της Κίνας. Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν διεθνή συνασπισμό ο οποίος θα επιβάλλει κάποιου είδους λύση. Πρέπει να διαπραγματευτούμε σοβαρά με τους Ρώσους και τους Κινέζους, να περιλαμβάνει τους Ιάπωνεςεπίσης καθώς έχουν επιρροή, όπως και οι Ινδοί οι οποίοι είναι ενεργειακά εξαρτημένοι. Μια τέτοιου είδος απάντηση είναι που μπορεί να έχει κάποια επίδραση.
Αντ' αυτού, συμμετέχουμε ουσιαστικά σε μια μαζική προπαγάνδα, απεικονίζοντας αυτό τον πόλεμο ως δημοκρατικό. Ποιός μάχεται για τη δημοκρατία; Το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία μάχονται για τη δημοκρατία; Αυτός είναι ένας οργισμένος σεκταριστικός πόλεμος, με μεγάλη βαρβαρότητα και από τις δύο πλευρές. Και επαναλαμβάνω, οι 93 χιλιάδες που σκοτώθηκαν στον εμφύλιο πόλεμο, δεν σκοτώθηκαν απλά από το Συριακό καθεστώς. Υπάρχουν δύο πλευρές σε αυτή την προσπάθεια, και καμία δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστική. Ο κίνδυνος είναι η κλιμάκωση να ξεφύγει από τον έλεγχό μας, σε αντίθεση με τον έλεγχο που είχαμε στη Βοσνία...
Βρισκόμαστε σε μια ασαφή κατάσταση σύγχυσης επειδή ούτε καν γνωρίζουμε εάν αυτά τα γεγονότα, στα οποία σκοτώθηκαν 100 ή 150 άνθρωποι, προηγήθηκαν ή ακολούθησαν της αποκαλούμενης «κόκκινης γραμμής» του Obama. Και γιατί ο Πρόεδρος μίλησε για αυτή την συγκεκριμένη κόκκινη γραμμή; Πάνω σε ποια βάση; Υπό ποια στρατηγική έννοια σκέφτηκε; Αυτό επίσης περιπλέκει το όλο σκηνικό. Είναι μια τραγωδία και ένα χάος που στη πορεία μπορεί να διευρυνθεί και να περιλάβει την Τουρκία επίσης σε αυτήν την σύγκρουση, και η Τουρκία έχει εσωτερικές δυσκολίες.



.~`~.
II
Παγκόσμιες εξελίξεις

Μια αυτοκρατορία δεν μπορεί να αντέξει να επιδείξει αδυναμία, και οποιαδήποτε προσπάθεια να διεξαχθεί μια συμφωνία υπό δίκαιους (ή ισότιμους) όρους βλέπετε στο εσωτερικό της συχνά ως αδυναμία.

α´
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, έπαψαν να υπάρχουν εξωτερικές απειλές που θα επέτρεπαν στην Ουάσινγκτον να (επι)κυριαρχήσει στη Δύση. Πρέπει να υπάρχει μια απειλή ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες να προστατεύουν τους συμμάχους τους από αυτήν. Αυτή η κατάσταση αποφέρει πολιτικά και οικονομικά οφέλη. Εάν όλοι βασίζονται σε μια χώρα για προστασία, τότε αυτή η χώρα έχει δικαίωμα σε ορισμένα προνόμια. Έτσι λοιπόν, είναι πολύ σημαντικό να κατέχεται αυτό το status ενός παγκόσμιου υπερασπιστή για να είναι σε θέση να επιλύει ζητήματα ακόμη και πέρα από τη σφαίρα της εξωτερικής πολιτικής και των θεμάτων ασφαλείας...
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα δημοκρατικό κράτος, δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό, και εξ' αρχής αναπτύχθηκε ως δημοκρατικό κράτος. Όταν οι πρώτοι έποικοι έφτασαν στην ήπειρο, η ίδια η ζωή τους ανάγκασε να σφυρηλατήσουν μια σχέση και να διατηρήσουν το διάλογο μεταξύ τους προκειμένου να επιβιώσουν. Γί' αυτό η Αμερική συλλήφθηκε αρχικά θεμελιωδώς ως δημοκρατία. Έχοντας αυτό στο μυαλό μας όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανάπτυξη της Αμερικής άρχισε με μια μεγάλης κλίμακας φυλετική κάθαρση, πρωτοφανή στη ιστορία της ανθρωπότητας... Όταν οι Ευρωπαίοι κατέφθασαν στην Αμερική, επίσης αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που έκαναν. Και πρέπει να είμαστε ειλικρινείς πάνω σε αυτό. Δεν υπάρχουν τόσες πολλές περιπτώσεις σαν και αυτήν στην ανθρώπινη ιστορία. Σκεφτείτε την καταστροφή της Καρχηδόνας από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο μύθος λέει πως οι Ρωμαίοι όργωσαν και έσπειραν τη πόλη με αλάτι ώστε τίποτα να μην φυτρώσει ποτέ ξανά εκεί. Οι Ευρωπαίοι δεν χρησιμοποίησαν αλάτι, γιατί χρησιμοποίησαν τη γη για γεωργία αλλά εξαφάνισαν τους ιθαγενείς πληθυσμούς. Κατόπιν υπήρξε η δουλεία, και αυτή είναι βαθιά ριζωμένη στην Αμερική. Στα απομνημονεύματα του, ο πρώην Αμερικανικός Υπουργός Εξωτερικών Colin Powell αποκάλυψε πόσο σκληρά ήταν για αυτόν ως μαύρος να μεγαλώσει με τον τρόπο του, πόσο σκληρά ήταν να ζεις με ανθρώπους που σε κοιτάζουν επίμονα. Αυτό σημαίνει πως αυτή η νοοτροπία έχει ριζώσει στις καρδιές και στα μυαλά των ανθρώπων, και είναι πολύ πιθανόν να παραμένει ακόμα εκεί.
Τώρα, σκεφτείτε τη Σοβιετική Ένωση. Γνωρίζουμε πλέον αρκετά για τον Stalin. Τον γνωρίζουμε ως δικτάτορα και ως τύραννο. Ακόμα και έτσι όμως, δε νομίζω πως την άνοιξη του 1945 θα χρησιμοποιούσε πυρηνική βόμβα εναντίον της Γερμανίας, εάν είχε. Ίσως να το είχε κάνει το 1941 ή το 1942 όταν ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου. Αλλά πραγματικά αμφιβάλω αν θα το έκανε το 1945, όταν ο εχθρός είχε σχεδόν παραιτηθεί και δεν είχε καμία απολύτως πιθανότητα ανατροπής της έκβασης. Δε νομίζω πως θα το έκανε. Σκεφτείτε τώρα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έριξαν τη βόμβα στην Ιαπωνία, μια χώρα που ήταν μη πυρηνικό κράτος και βρισκόταν πολύ κοντά στην ήττα.
Υπάρχουν λοιπόν αρκετές διαφορές ανάμεσα μας. Αλλά είναι αρκετά φυσικό που άνθρωποι με τέτοιες διαφορές είναι αποφασισμένοι να βρουν τρόπους να καταλάβουν ο ένας τον άλλον καλύτερα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει εναλλακτική λύση. Επιπλέον, δεν είναι κατά τύχη ότι η Ρωσία και οι ΗΠΑ σφυρηλάτησαν μια συμμαχία στις κρισιμότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας– αυτό συνέβη τον Α' Π.Π και τον Β' Π.Π. Ακόμα κι αν υπήρχε άγριος ανταγωνισμός, οι χώρες μας ενώθηκαν κάτω από μια κοινή απειλή, που σημαίνει ότι υπάρχει κάτι που μας ενώνει. Πρέπει να υπάρχουν μερικά θεμελιώδη συμφέροντα που μας φέρνουν κοντά. Αυτό είναι κάτι στο οποίο πρέπει να στραφούμε πρώτα. Πρέπει να γνωρίζουμε τις διαφορές μας αλλά να εστιάζουμε σε μια θετική agenda η οποία μπορεί να βελτιώσει τη συνεργασία μας...
Οποιοδήποτε κράτος ακολουθεί τα εθνικά του συμφέροντά, και οι ΗΠΑ δεν αποτελούν εξαίρεση. Αυτό που είναι μοναδικό σε αυτή τη περίπτωση είναι πως η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης άφησε την Αμερική ως τον μοναδικό παγκόσμιο ηγέτη. Αλλά υπήρξε μια σύλληψη που συνδέθηκε με αυτό, δεδομένου ότι άρχισε να βλέπει τον εαυτό της ως αυτοκρατορία. Αλλά μια αυτοκρατορία δεν έχει να κάνει μόνο με την εξωτερική πολιτική, αλλά επίσης με τις εσωτερικές πολιτικές. Μια αυτοκρατορία δεν μπορεί να αντέξει να επιδείξει αδυναμία, και οποιαδήποτε προσπάθεια να διεξαχθεί μια συμφωνία υπό δίκαιους (ή ισότιμους) όρους βλέπετε στο εσωτερικό της συχνά ως αδυναμία. Αλλά η ηγεσία δεν μπορεί να αντέξει να επιδείξει αδυναμία λόγω ζητημάτων εσωτερικής πολιτικής.
Νομίζω ότι η τρέχουσα διοίκηση συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να λύσει τα μεγάλα παγκόσμια θέματα από μόνη της. Αλλά πρώτον, εξακολουθούν ακόμα να θέλουν να το κάνουν, και δεύτερον, μπορούν μόνον να λάβουν μέτρα που είναι κατάλληλα για μια αυτοκρατορία. Οι εκτιμήσεις της εσωτερικής πολιτικής διαδραματίζουν έναν τεράστιο ρόλο. Διαφορετικά θα κατηγορηθείς για αδυναμία.
Προκειμένου να ενεργήσεις είτε πρέπει να κερδίσεις τη συντριπτική υποστήριξη ή πρέπει να υπάρξει μια αλλαγή στη νοοτροπία, δηλαδή οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι είναι πολύ πιο ευεργετικό να αναζητήσουν συμβιβασμούς από το να επιβάλουν τη θέλησή τους σε όλους. Αλλά παίρνει βεβαίως χρόνο να αλλάξουν αυτοί οι τρόποι σκέψης σε οποιαδήποτε χώρα, στην συγκεκριμένη περίπτωση στις ΗΠΑ. Πρώτα απ' όλα, αυτή η αλλαγή πρέπει να πραγματοποιηθεί στα μυαλά της κυβερνώσας ελίτ υπό την ευρεία έννοια. Δεν νομίζω πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Έχουμε πλησιάσει σε αυτό το σημείο. Ελπίζω πάρα πολύ σύντομα ότι θα φθάσουμε σε αυτό το σημείο.

Vladimir Putin

β´
Η όλη ιδέα περί παγκόσμιας δύναμης, μιας δύναμης που θα εξουσιάζει τον κόσμο εν τέλει, συνδέεται με τη Δύση. Άρχισε με τις μεγάλες εξερευνήσεις, και έπειτα το ναυτικό ανταγωνισμό, Ισπανία, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, κατόπιν μετατράπηκε σε μάχη για τον έλεγχο της Ευρώπης, ή ακόμα και της Ευρασίας, με την αυτοκρατορική Γερμανία, έπειτα τη Ναζιστική Γερμανία, και τελικά τον σταλινισμό.
Κάτι τέτοιο δεν είναι σήμερα πλέον εφικτό, επειδή η Δύσηέχει παρακμάσει όσον αφορά την επιρροή της. Ταυτόχρονα, η Ασία έχει αναδυθεί. Η Ασία αποτελείται τώρα από κράτη τα οποία αυξάνουν τη δυναμική τους, και είναι επίσης ανταγωνιστικά, έτσι θα μπορούσαμε να έχουμε μια περίοδο αστάθειας στην Άπω Ανατολή. Και επιπλέον, όλα αυτά, περιπλέκονται από μια νέα πραγματικότητα την οποία αποκαλώ παγκόσμια πολιτική αφύπνιση (global political awakening). Δηλαδή, για πρώτη φορά σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, ο πληθυσμός ολόκληρου του πλανήτη είναι πολιτικά αφυπνισμένος, ανήσυχος, ανακάτεμένος, αγανακτισμένος, σε πολλά μέρη, και αυξανόμενα παρακινούμενος από ένα αντι-δυτικό αφήγημα...
Δεν μπορούμε να είμαστε οι παγκόσμιοι αστυφύλακες, επειδή θα οδηγηθούμε σε πτώχευση, και έπειτα σε κοινωνικές δυσαρέσκειες εσωτερικά και απώλεια νομιμοποίησης διεθνώς. Η παγκόσμια δύναμη διαχέεται και δεν συγκεντρώνεται στη Δύσηπλέον ή στα χέρια των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Αμερική έχει εσωτερικά και διεθνή προβλήματα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, δεν υπάρχει κανένα μεγάλο όραμα οργάνωσης για έναν κόσμο που, για πρώτη φορά, έχει ανάγκη να εξετάσει παγκόσμια προβλήματα... Νομίζω ότι είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα της Δύσης η ένταξη της Τουρκίας και τη Ρωσίας και κάτι τέτοιο θα αύξανε πολύ τη ζωτικότητα της Δύσης. Και σε τελευταία ανάλυση, οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια των τελευταίων 100 ετών έχουν δείξει μια αποφασιστικότητα να είναι μοντέρνοι, κοσμικοί και δημοκρατικοί. Έτσι είναι πραγματικά μέρος του αξιακού μας συστήματος. Στη Ρωσία σήμερα, βλέπουμε για πρώτη φορά την εμφάνιση αυτού που μπορούμε να ονομάσουμε ως πολιτική κοινωνία (civic society-κοινωνία πολιτών), όχι απλά μη απομονωμένους αποστάτες που είναι ηρωικοί, τους οποίους τιμάμε, αλλά μια κοινότητα, μια κοινωνία, η οποία αποτελείται, από τα νεώτερα, πιό κοσμοπολίτικα στοιχεία της νέας μεσαίας τάξης. Και αυτά νιώθουν πως είναι μέρος της Δύσης. Και είμαι πεπεισμένος ότι εάν είμαστε ευφυείς και ήπιοι όμως επίσης και επίμονοι, τότε όχι πολύ αργότερα από τη στιγμή που ο Πούτιν αποχωρήσει, η Ρωσία θα κινηθεί πολύ γρήγορα προς τη Δύση. Και, επομένως, ένας συνασπισμός της Αμερικής, της Ευρώπηςδιευρυμένης είναι κάτι που θα έχει βαρύτητα στον κόσμο.
Είμαστε μια δημοκρατία. Μπορούμε να έχουμε μόνο τόση καλή εξωτερική πολιτική όση είναι η κατανόηση του αμερικανικού κοινού για τις παγκόσμιες υποθέσεις. Και η τραγωδία είναι ότι η κατανόηση του κοινού των παγκόσμιων θεμάτων στην Αμερική είναι σήμερα αβυσσαλέα. Είναι ανίδεο. Είναι πιθανώς το λιγότερο ενημερωμένο κοινό για το τι συμβαίνει στον κόσμο μεταξύ όλων των αναπτυγμένων χωρών.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

Η μετάβαση προς το μεταμοντέρνο -μονοπολικό ή πολυπολικό- διεθνές σύστημα.

$
0
0

.~`~.
Διάλεξη

Το πιο σημαντικό σημείο της πραγματικότητας στο διεθνές πεδίο είναι οι θεμελιώδεις αλλαγές στην αρχιτεκτονική της παγκόσμιας πολιτικής. Υπάρχουν διαφορετικά είδη διεθνούς τάξης που ακολουθούν το ένα το άλλο και για να αρχίσουμε να μιλάμε για το που είμαστε θα πρέπει να κάνουμε μια μικρή έρευνα σχετικά με τις διαφορετικές μορφές διεθνούς τάξης που υπήρχαν στο παρελθόν. Έτσι μόνο θα κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει στο παρόν. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε δύο έννοιες, δύο θεωρίες.

Προνεωτερικό -αυτοκρατορικό ή αρχαίο- διεθνές σύστημα
Πρώτα απ 'όλα, να πάρουμε τις ιδέες του Carl Schmitt για το Νόμο (ελληνική λέξη) της γης. Σύμφωνα με τη γερμανική πολιτική θεωρία του Schmitt (*), υπήρξε ο πρώτος Νόμος της γης που αντιστοιχούσε στις παραδοσιακές αυτοκρατορίες του προ-νεωτερικού παρελθόντος. Έτσι, είχαμε ένα είδος προ-νεωτερικής παγκόσμιας τάξης όπου οι δρώντες, οι ιεραρχίες, οι ηγεμονίες, οι ισορροπίες ισχύος ήταν δομικά εντελώς διαφορετικές από ότι στη νεωτερικότητα. Θα μπορούσε να οριστεί ως η προ-νεωτερική διεθνής τάξη. Στην έννοια αυτή αντιστοιχεί απόλυτα η ιδέα του αρχαίου ή κλασσικού διεθνούς συστήματος την οποία πρότειναν οι Άγγλοι ερευνητές των διεθνών σχέσεων, Barry Buzan και Richard Little. Έτσι, αυτές οι δύο έννοιες (ο προ-νεωτερικός πρώτος Νομός της γης του Carl Schmitt και το κλασικό/αρχαίο διεθνές σύστημα του Barry Buzan) στο άθροισμα αντιστοιχούν μεταξύ τους.
Μπορεί όλα αυτά να είναι παρελθόν αλλά το παρελθόν έχει πολύ βαθιές ρίζες στην ιστορία μας και εξακολουθεί να είναι παρών στον πραγματικό κόσμο καθώς βρισκόμαστε στην περιφέρεια της διεθνούς κοινότητας όπου υπάρχουν υπολείμματα αυτού του προ-νεωτερικού πεδίου των διεθνών σχέσεων. Έτσι, δε θα έπρεπε να απορρίψουμε πολύ εύκολα την προ-νεωτερικότητα στις διεθνείς υποθέσεις [άλλωστε έχουν περιγραφεί πιθανά «συστήματα» τα οποία παρεπέμπουν στη προ-νεωτερικότητα, όπως αυτό του «New medievalism ή νέο μεσαιωνισμού»]. Αυτό δεν είναι αποδεκτό ως κάτι φυσιολογικό αλλά υπάρχει. Για παράδειγμα, ο ισλαμικός παράγοντας. Δεν πρόκειται για ένα μοντέρνο πολιτικό παράγοντα. Αλλά, υπάρχουν τεράστιες κοινότητες και πολύ ισχυρά κράτη που προσπαθούν να δομήσουν τις πολιτικές τους με βάση τις αξίες της προ-νεωτερικότητας. Έτσι, η προ-νεωτερικότητα δεν είναι μόνο παρελθόν. Έχει επίσης μια θέση στο παρόν. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Επειδή πρόκειται για ένα είδος δομικής προσέγγισης. Το παρελθόν δεν είναι μόνο παρελθόν. Το παρελθόν αποτελεί εν μέρει και παρόν και ίσως θα πάρει μέρος στην οικοδόμηση του μέλλοντος. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό. Το παρελθόν ως προ-νεωτερική τάξη αποτελεί κατά ένα μέρος ιστορία, αλλά αποτελεί και μέρος της πραγματικότητας.
---------------------------------------------------------------
(*)Θα ακολουθήσει, εν καιρό, μια κριτική της «παγκοσμιοποίησης του Schmitt», αυτού του Ρωμαιογερμανού όπως τον αποκαλώ εγώ, και (εάν καταστεί δυνατόν, ταυτόχρονα) της συνάφειας ανάμεσα στη «Νέα Αριστερά» και τη «Νέα Δεξιά» - όπως η «Νέα Αριστερά» επηρεάστηκε από τον Schmitt, έτσι η «Νέα Δεξιά» επηρεάστηκε από τον Debord.
---------------------------------------------------------------

Βεστφαλιανό διεθνές σύστημα κυρίαρχων -εθνών- κρατών
Ο δεύτερος Νομός της γης είναι γνωστός ως διεθνές σύστημα της Βεστφαλίας που βασίζεται στην κρατο-κεντρική θεώρηση. Αποτελεί στοιχείο νεωτερικότητας, πολιτικής νεωτερικότητας. Αποκαλείται δεύτερος Νομός της γης από τον Schmitt και παγκόσμιο διεθνές σύστημα από τον Barry Buzan και τον Richard Little. Αυτή είναι η δεύτερη διεθνής τάξη όπου υπάρχει ένας νέος δρών που θεωρείται ως ένας κανονικός και μοναδικός δρών με τον κανονιστικό τρόπο. Είναι το εθνικό κράτος το οποίο βασίζεται στο μοντέλο του σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους, το οποίο ήταν ένα είδος δικαίου ή κανονιστικού παραδείγματος που έγινε καθολικά αποδεκτό μετά τη συνθήκη ειρήνης της Βεστφαλίας.
Έχουμε δηλαδή τον κόσμο της Βεστφαλίας όπου υπάρχουν δύο σημαντικές αρχές: η κυριαρχία, πράγμα που σημαίνει ότι πάνω από το εθνικό κράτος δε θα μπορούσε να υπάρξει κανένα νομικό υποκείμενο το οποίο θα μπορούσε να περιορίσει την απόλυτη ελευθερία του κράτους να συμπεριφέρεται όπως θέλει σε οποιαδήποτε κατάσταση, με τρόπο που αντιστοιχεί στα εθνικά του συμφέροντα, τα εγωιστικά και απολύτως υλιστικά του συμφέροντα. Αυτή είναι η πρώτη αρχή του Βεστφαλιανού συστήματος. Ο δρών, ο μόνος παράγοντας στη διεθνή κλίμακα είναι το εθνικό κράτος.
Η δεύτερη αρχή ορίζει ότι η αρχή της κυριαρχίας προϋποθέτει την αναρχία στο διεθνές σύστημα. Τι είναι αναρχία; Είναι το λογικό αποτέλεσμα της κυριαρχίας επειδή εάν είσαι ο ανώτατος άρχων δεν θα πρέπει να υποτάσσεσαι σε καμία βούληση που προσπαθεί να επιβληθεί από τα πάνω. Έτσι, αν έχουμε πραγματικά κυρίαρχα εθνικά κράτη δεν θα μπορούσε να υπάρξει κάποιο υποκείμενο ή θεσμικό όργανο που θα μπορούσε θεωρητικά να επιβάλλει τη θέλησή του στις κυρίαρχες οντότητες. Αυτές είναι οι δύο αρχές της διεθνούς τάξης της Βεστφαλίας ή του δεύτερου Νόμου της γης.

Διπολικό -βεστφαλιανό- διεθνές σύστημα και κατάρρευση
Έτσι, μετά τα δραματικά γεγονότα του 20ου αιώνα, στο τέλος του 20ου αιώνα, μετά τη δημιουργία του διπολικού κόσμου ο οποίος θεωρητικά ήταν στο πλαίσιο του Βεστφαλιανού συστήματος (ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών βασίζεται στην αναγνώριση της αρχής της κυριαρχίας του Βεστφαλιανού συστήματος), η απόλυτη κυριαρχία του κάθε εθνικού κράτους αποτελεί ένα είδος κανονιστικής προσέγγισης. Έτσι, υπήρχε η διπολική διεθνής τάξη που θεωρητικοποιήθηκε από τον Carl Schmitt ως ο τρίτος Νόμος της γης και η οποία στην ρεαλιστική παράδοση, τη νεο-ρεαλιστική αμερικανική παράδοση διατυπώθηκε μέσω των ιδεών του Kenneth Waltzο οποίος πρότεινε την ιδέα της ισορροπίας δυνάμεων και ο οποίος αναγνώρισε το διπολικό σύστημα ως την πιο λογική και πλήρη έκφραση της λογικής της ανάπτυξης των διεθνών σχέσεων. Έτσι, αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι ο Waltz, ένας πολύ διάσημος επιστήμονας διεθνώς, επέμεινε στο διπολικό σύστημα και στην αιωνιότητα αυτού του συστήματος μόλις λίγο πριν την εξαφάνιση της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν ενδιαφέρον το γεγονός ότι ένας πολύ αναγνωρισμένος διεθνής λόγιος βεβαίωνε την παραμονή της καταστροφής της Σοβιετικής Ένωσης ότι το διπολικό σύστημα αποτελεί το τέλος, δηλαδή την τελική μορφή που μπορεί να λάβει το διεθνές σύστημα.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης υπήρχαν αποδείξεις σε διεθνές επίπεδο ότι έχουμε εισέλθει σε φάση μετάβασης προς την επόμενη μορφή διεθνούς τάξης. Ο Carl Schmitt δε ζούσε πια εκείνη τη στιγμή, αλλά θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε τον τρόπο σκέψης του μιλώντας για τον τέταρτο Νόμο της γης. Ο Carl Schmitt δεν είχε πια να πει κάτι συγκεκριμένο γι 'αυτό και χρησιμοποιούμε την έννοια του τέταρτου Νόμου της γης με αυστηρά ερωτηματικό πρόσημο. Δεν είναι κάτι που γνωρίζουμε αλλά κάτι που δεν γνωρίζουμε, ένα είδος αναπάντητου ερωτήματος, ένα μοντέλο για τη μελλοντική διεθνή τάξη.
Από την πλευρά τους, οι Buzan και Little ανέπτυξαν τις θέσεις μέσω της αγγλικής σχολής των διεθνών σχέσεων και ειδικά τη μεταμοντέρνα της εκδοχή η οποία είναι γνωστή ως ιστορική Κοινωνιολογία και η οποία αποτελεί ένα είδος τάσης στη μεταθετικιστική προσέγγιση των διεθνών σχέσεων. Kαι κάτι πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον: σας προτείνω να διαβάσετε ένα συγγραφέα αυτής της ιστορικής σχολής των διεθνών σχέσεων, τον John Hobson που δημοσίευσε πρόσφατα ένα λαμπρό βιβλίο το οποίο φέρει τον τίτλο «Η ευρωκεντρική αντίληψη των διεθνών σχέσεων» (The Eurocentric Conception of International Relations) και στο οποίο επιβεβαιώνει ότι όλη η κατασκευή, όλη η θεωρία των διεθνών σχέσεων που γνωρίζουμε είναι πραγματικά απολύτως ρατσιστική, ευρωκεντρική και αγνοεί εντελώς οποιαδήποτε άλλη πιθανότητα να εξεταστεί το διεθνές σύστημα αν δεν ανταποκρίνεται στη δυτική άποψη. Είναι ένα είδος θεωρητικού ιμπεριαλισμού όπως περιγράφεται από αυτόν τον πολύ ενδιαφέροντα σύγχρονο Άγγλο μελετητή.

Μεταμοντέρνο -διεθνές;- σύστημα
Η ιδέα των Buzan και Little σχετικά με το επόμενο διεθνές σύστημα ήταν αυτή ενός μεταμοντέρνου διεθνούς συστήματος όπου, ακολουθώντας τον Carl Schmitt, θέτουμε το ερώτημα ποιος είναι ο τέταρτος Νόμος της γης. Οι Buzan και Little ίσως δίνουν μια όχι τόσο συγκεκριμένη, μια κατά προσέγγιση απάντηση ότι το διεθνές σύστημα θα είναι ένα μεταμοντέρνο διεθνές σύστημα. Είναι πολύ σημαντικό το πώς περιγράφουν αυτό το σύστημα. Το πλαίσιο αυτής της περιγραφής αντιστοιχεί περισσότερο ή λιγότερο σε αυτό που οι νέο-φιλελεύθεροι και οι στοχαστές της παγκοσμιοποίησης επιβεβαιώνουν ή στον τρόπο με τον οποίο οι νέο-μαρξιστές (όπως ο Ι. Wallerstein) περιγράφουν το παγκόσμιο σύστημα Έχουμε δηλαδή την έννοια ενός παγκόσμιου συστήματος με ένα εντελώς διεθνοποιημένο οικονομικό κέντρο (τον πλούσιο Βορρά) και μια φτωχή περιφέρεια. Είναι ένα είδος μιας δι-εθνικής παγκόσμιας τάξης. Έτσι, αυτό αποτελεί μια πολύ συγκεκριμένη διαφορά μεταξύ του μεταμοντέρνου διεθνούς συστήματος και του Βεστφαλιανού συστήματος (συμπεριλαμβανομένης της διπολικής περιόδου).
Η κύρια ιδέα αυτού του μεταμοντέρνου διεθνούς συστήματος είναι ακριβώς η εξαφάνιση του εθνικού κράτους. Έχουμε ένα είδος τέλους της εθνικής κρατικής υπόστασης ως αρχή των διεθνών σχέσεων. Είναι μια διαδικασία, δεν είναι κάτι δεδομένο, δεν είναι ένα γεγονός, αλλά είναι μια σαφώς παρατηρήσιμη τάση στην οποία τώρα συμμετέχουμε. Αυτή η ιδέα ότι το εθνικό κράτος παύει να είναι ο μοναδικός και καθολικός δρών των διεθνών σχέσεων είναι γεγονός αλλά, μέσα στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης ή της νέο-μαρξιστικής προσέγγισης αναζητούν επίσης και την εναλλακτική αυτής της έννοιας και θεωρούν ότι αυτή η διαδικασία είναι μόνο η αρχή της εξαφάνισης οποιουδήποτε είδους εθνικού κράτους.
Σήμερα έχουμε έναν πολλαπλασιασμό των δρώντων. Ενώ το εθνικό κράτος υφίσταται, τώρα αναδύονται και νέοι δρώντες. Υπερεθνικές οργανώσεις όπως η Ευρωπαϊκή Ένωσηη οποία δεν είναι κράτος, είναι ένα είδος μετακρατικής οργάνωσης, ένα νέο είδος οργάνωσης της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών που βασίζεται στην έννοια της διακυβέρνησης και όχι της κυβέρνησης. Είναι ένα είδος ανακατανομής των αρμοδιοτήτων σε μια πολύ συγκεκριμένη κλίμακα. Θεωρείται η πιο επιτυχημένη, νομίζω ότι οι Έλληνες έχουν κάποια αμφιβολία σχετικά με αυτό, αλλά γενικά είναι αποδεκτό ότι είναι η πιο επιτυχημένη μορφή μεταμοντέρνας διεθνούς τάξης όπου το κράτος, το εθνικό κράτος, εξαφανίζεται, ακριβώς επειδή υπάρχει ο νόμος, υπάρχουν νομικά και οικονομικά κέντρα που έχουν υπερβατικό χαρακτήρα μπροστά στο κράτος. Έτσι, έχουμε κάτι που ξεπερνά απολύτως την εξουσία και τη δυνατότητα απόφασης του εθνικού κράτους.
Αλλά υπάρχουν και άλλα φαινόμενα, πολύ σημαντικά, όπως ο ρόλος της ανάπτυξης των ΜΚΟστη διεθνή πολιτική, όπου μη κρατικοί φορείς όπως τα δίκτυα ΜΚΟ μπορούν να υποχρεώσουν την κυβέρνηση μιας χώρας να λάβει μια απόφαση. Έτσι, ενεργούν σε υπερεθνικό επίπεδο, δεν αναγνωρίζουν τα σύνορα και μπορούν να υπαγορεύουν τη θέλησή τους σε διακρατικό επίπεδο. Και έχουμε το φαινόμενο της Αραβικής Άνοιξης, όπου έχουμε να αντιμετωπίσουμε όχι μία πολιτική επανάσταση αλλά ένα είδος στρατηγικής δικτύων που δίνουν στο τέλος μια συγκεκριμένη πολιτική απόφαση. Την εξαφάνιση, για παράδειγμα, ενός ηγέτη ή την εμφάνιση μιας εξέγερσης. Δεν αποτελεί μια παραδοσιακή εξέγερση, είναι ένα είδος της μεταμοντέρνας εξέγερσης, μιας επανάστασης του twitter όπου τα κοινωνικά δίκτυα, οι ΜΚΟκαι διαφορετικά τμήματα της κοινωνίας των πολιτών δρουν σε υπερεθνικό επίπεδο. Δεν έχουμε δηλαδή μόνο μια τυνησιακή ή μια αιγυπτιακή επανάσταση ή Άνοιξη, έχουμε ένα είδος μιας (πολύ αιματηρής) αραβικής άνοιξης.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αραβικής, όχι κρατικής. Η έννοια αραβική περιλαμβάνει διάφορα κράτη που μοιράζονται περισσότερο ή λιγότερο και με διαφορετικές συνέπειες, την ίδια Άνοιξη. Έχουμε δηλαδή την ίδια Άνοιξη για όλους τους Άραβες. Αυτό είναι ένα είδος μεταμοντέρνου φαινομένου, δεν πρόκειται για μια πολιτική εξέγερση, μια πολιτική επανάσταση σε μια μόνο χώρα. Είναι ένα φαινόμενο που υπερβαίνει τα σύνορα.
Υπάρχουν και πολλά άλλα φαινόμενα. Για παράδειγμα, η οικονομική παγκοσμιοποίηση η οποία κάνει διαφορετικές χώρες και κοινωνίες να εξαρτώνται η μία από την άλλη μέχρι του σημείου όπου τα εθνικά συμφέροντα θεωρούνται ότι είναι λιγότερο σημαντικά από τα συμφέροντα των υπερεθνικών χρηματοπιστωτικών εταιριών. Αυτή είναι μια κατάσταση που αισθάνεστε οι ίδιοι για τον εαυτό σας. Έτσι, τι είναι Ελλάδα στη μετανεωτερικότητα που περιγράφουμε; Είναι ένας χώρος ενός υπερεθνικού οικονομικού πεδίου. Έτσι είναι ένα ημι-κράτος και ένα ημι-πεδίο. Είναι μέρος ενός κοινού οικονομικού χώρου και μέχρι ενός ορισμένου σημείου εξακολουθεί να αποτελεί και ένα εθνικό κράτος με εθνικά συμφέροντα. Και τι είναι αυτό που διακυβεύεται τώρα, ποιο είναι το διακύβευμα εδώ στην Ελλάδα, αν η δημιουργία αυτής της διεθνούς τάξης περιορίζει την εθνική κυριαρχία; Κατ’αυτόν τον τρόπο, όπου σταματά το εθνικό συμφέρον, ξενικά το συμφέρον της παγκόσμιας οικονομικής ολιγαρχίας, της πλανητικής ολιγαρχίας.

Krauthammer, Gilpin, Wallerstein, μεταβατική περίοδος και μονοπολική στιγμή
Ζούμε δηλαδή στο κέντρο της μετάβασης από το σύστημα της Βεστφαλίας ή το δεύτερο Νόμο της γης σε ένα μεταμοντέρνο σύστημα. Αυτό καθορίζει περισσότερο ή λιγότερο το πλαίσιο στο οποίο ζούμε, με το οποίο σκεφτόμαστε, με το οποίο ενεργούμε. Αλλά πρέπει επίσης να κατανοήσουμε δύο επιπλέον έννοιες που συνδέονται αυτή τη φορά με την γεωπολιτική και σχετίζονται με το πώς δημιουργείται η νέα παγκόσμια τάξη, η νέα υπερεθνική τάξη ή το μεταμοντέρνο διεθνές σύστημα.
Μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, ο Charles Krauthammer, ένας πολύ σημαντικός Αμερικανός μελετητής έγραψε ένα άρθρο σχετικά με τη «μονοπολική στιγμή». Σύμφωνα με τον ίδιο, η μονοπολική στιγμή ήταν ο ερχομός της εποχής της μονοπολικής ηγεμονίας, της μονοπολικής αμερικανικής ηγεμονίας. Αυτό αποτέλεσε μέχρι ενός ορισμένου σημείου μια επιβεβαίωση της θεωρίας της ηγεμονικής σταθερότητας του Gilpin. Ήταν η ανταγωνιστική τάση εντός της αμερικανικής σχολής του νεορεαλισμού και ήταν κριτική απέναντι στον Waltzσχετικά με ό, τι πρότεινε στη δεκαετία του ΄70 και στις αρχές της δεκαετίας του ΄80. Ανέφερε ότι όχι ο διπολικός κόσμος, όπως πίστευε ο Waltz, αλλά ο μονοπολικός κόσμος είναι η πιο πλήρης έκφραση της διεθνούς πολιτικής στην ιστορία. Αυτή ήταν η ιδέα του Gilpin. Ο Charles Krauthammer την επιβεβαίωσε με ένα τρόπο πρόδηλο. Το ίδιο έκανε και ο Francis Fukuyama, με τον οποίο συναντήθηκα στην Ουάσινγκτον πριν από μερικά χρόνια. Δήλωναν με διαφορετικό τρόπο (ο Fukuyama περισσότερο στο πολιτισμικό-φιλοσοφικό επίπεδο και ο Krauthammer στο γεωπολιτικό-στρατηγικό επίπεδο) το ίδιο πράγμα. Ότι είμαστε στο τέλος του κόσμου της Βεστφαλίας, της εθνικής κρατικής υπόστασης και ότι θα υπάρχει μόνο μια ηγεμονία στον κόσμο, οι ΗΠΑ που θα αναδιοργανώσουν τους άλλους παράγοντες της παγκόσμιας πολιτικής με βάση την αυτοκρατορική τους εξουσία.
Έτσι, έχουμε ένα είδος μοναδικής παγκόσμιας αυτοκρατορίας της οποίας η εθνική κυβέρνηση γίνεται παγκόσμια κυβέρνηση και της οποίας τα εθνικά συμφέροντα γίνονται παγκόσμια, καθολικά συμφέροντα. Ο αμερικανικός τρόπος ζωής αποτελεί ένα είδος καθολικής αξίας για όλους τους ανθρώπους που ζουν στη γη. Και αυτή η ηγεμονία είναι καλοπροαίρετη, όπως προσποιήθηκαν οι νεο-συντηρητικοί φιλόσοφοι και, όπως ανέφερε ο Gilpin. Είναι μια ηγεμονία που θυσιάζεται γιατί, σύμφωνα με την άποψή του, η ηγεμονία είναι ορθολογικά η βάση για την παράλογη συμπεριφορά όλων των εξαρτώμενων από αυτή μερών. Έτσι, αναγνωρίζουμε τώρα τη συζήτηση σχετικά με την ανευθυνότητα της Ελλάδας σε σχέση με την υπευθυνότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουμε την ίδια ιδέα, ότι οι ηγεμονίες, σε αυτήν την περίπτωση η ηγεμονία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θυσιάζει τα χρήματά της για την ανεύθυνη συμπεριφορά ενός μικρότερου εταίρου. (Οι μικροί εταίροι) θα μπορούσαν να τα καταφέρουν στο μέλλον, αλλά με αντάλλαγμα την αποποίηση κάθε είδους εθνικού συμφέροντος και εθνικής κυριαρχίας. Ενίσχυση με αντάλλαγμα την ελευθερία. Είναι ένα είδος από-πολιτισμικής διαδικασίας, η οποία είναι τώρα σαφώς παρατηρήσιμη εδώ στην Ευρώπη.
Περισσότερο ή λιγότερο η ίδια ιδέα αναγγέλθηκε και από τον Charles Krauthammer σε παγκόσμια κλίμακα. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο μονοπολικός κόσμος σημαίνει ότι θα υπάρξει μόνο ένας πόλος στον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ή, γενικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες με τη Δυτική Ευρώπη, ο πλούσιος Βορράς, ο οποίος θα αποτελεί μια παγκόσμια αυτοκρατορία που θα οργανώσει το στρατηγικό χώρο σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Η Ρωσία ήταν στη δεκαετία του ΄90 πολύ αδύναμη ενώ παράλληλα η τάση του εκδημοκρατισμού, του εκσυγχρονισμού διαφορετικών κρατών του κόσμου αύξανε και μεγάλωνε όλο και περισσότερο. Ο φιλελευθερισμός έγινε δεκτός ως ο μοναδικός τρόπος για την οικονομική ανάπτυξη ενώ η φιλελεύθερη δημοκρατία ως η μοναδική επιλογή πολιτικής διακυβέρνησης. Και η ιδεολογία των δικαιωμάτων του ανθρώπου έγινε δεκτή ως κάτι καθολικό. Όλα ήταν προετοιμασμένα, όλα ήταν έτοιμα στη δεκαετία του ΄90, να δηλωθεί και να επιβεβαιωθεί ότι τώρα πια έχουμε να κάνουμε με ένα μονοπολικό κόσμο. Έτσι, ο τέταρτος Νομός της γης (σύμφωνα με τον Carl Schmitt) ή το μεταμοντέρνο διεθνές σύστημα θα είναι μονοπολικό. Εκεί οδηγούσαν περισσότερο ή λιγότερο τα στοιχεία κατά τη δεκαετία του ΄90.
Αυτό βαφτίστηκε ως η μονοπολική στιγμή γιατί ήταν ένα είδος ελέγχου της πραγματικότητας. Όλα ήταν έτοιμα ώστε να υποστηριχθεί αυτή η ιδέα. Επίσης, στο επίπεδο της νεο-μαρξιστικής θεώρησης των διεθνών σχέσεων (I. Wallerstein), υπήρχε η ίδια ιδέα σχετικά με το παγκόσμιο σύστημα. Σύμφωνα με τον Wallerstein, όλο το κεφάλαιο και το σύνολο της παγκόσμιας αστικής τάξης έχει επίκεντρο τον πλούσιο Βορρά. Έτσι, ο πλούσιος Βορράς αποτελεί ένα είδος εδαφικότητας του κεφαλαίου. Το κεφάλαιο γίνεται παγκόσμιο αποκτά συγκεκριμένες εκφάνσεις σε αυτό το χώρο. Εκτείνεται πέρα από κάθε είδους εθνικά σύνορα.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον Wallerstein, υπάρχει ένα είδος περιφέρειας, μια παγκόσμια περιφέρεια, ο φτωχός Νότος που απορρίπτεται και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον πλούσιο Βορρά. Αυτοί οι δύο πόλοι δημιουργούν ένα μονοπολικό σύστημα με το Βορρά στο κέντρο και την περιφέρεια γύρω από αυτό το κέντρο. Έτσι, σύμφωνα με τον Wallerstein, στη νεο-μαρξιστική ανάλυση αυτή θα είναι η πιο σημαντική τάση στο μέλλον ενώ η συγκέντρωση των οικονομικών δυνάμεων θα προχωρήσει κατά τον ίδιο τρόπο, σε ένα μόνο πόλο. Αυτός ο πόλος αποτελεί τον πραγματικό πόλο της μονοπολικότητας. Έτσι, σύμφωνα με τον Krauthammer αυτόν τον πόλο αποτελούν οι Ηνωμένες Πολιτείες ενώ σύμφωνα με τη νεο-μαρξιστική ανάλυση, ο πλούσιος Βορράς. Αλλά ουσιαστικά πρόκειται για τον ίδιο πόλο (το ΝΑΤΟ, το πλαίσιο του ΝΑΤΟ σε στρατηγικό, γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο).
Έτσι, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό ο Wallerstein, όντας προσωπικά μαρξιστής, τάσσεται, συναισθηματικά ή ηθικά, εναντίων του καπιταλισμού. Είναι όμως και συνεχιστής της θέωρησης του Τρότσκι. Για εκείνον η παγκόσμια επανάσταση, η διεθνής επανάσταση είναι δυνατή μόνο μετά την παγκόσμια νίκη του καπιταλισμού. Κατ’αυτόν τον τρόπο, ενώ επικρίνει την παγκοσμιοποίηση, ο Wallerstein μέσω των απόψεων εναντίον της παγκοσμιοποίησης που εκφράζει τάσσεται την ίδια στιγμή υπέρ της. Διότι επικρίνει όχι το γεγονός αλλά την ηθική βάση. Διότι είναι ακριβώς αυτό το κακό που σύμφωνα με τον ίδιο δημιουργεί τη δυνατότητα παγκόσμιας προλεταριακής επανάστασης του φτωχού Νότου ενάντια στον πλούσιο Βορρά. Αλλά, αυτή η επανάσταση θα πρέπει να είναι παγκόσμια. Έτσι, μέχρι ενός ορισμένου σημείου αυτή ήταν η μυστική ατζέντα των Αμερικανών νεο-συντηρητικών οι οποίοι ήταν όλοι τροτσκιστές στα νιάτα τους και τώρα έχουν περάσει στο εντελώς αντίθετο στρατόπεδο ίσως για να κατανοήσουν καλύτερα την κρυφή ατζέντα και να βοηθήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και το φιλελευθερισμό να κερδίσουν σε παγκόσμιο επίπεδο και μετά από αυτό να βοηθήσουν ώστε να γίνει η προλεταριακή επανάσταση. Αλλά φαίνεται να έχουν ξεχάσει εντελώς την αρχική τους ατζέντα και τώρα εργάζονται βοηθώντας τον παγκόσμιο καπιταλισμό και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό να επικρατήσει.
Έτσι, στο μαρξιστικό ή νεο-μαρξιστικό όραμα της νέας διεθνούς τάξης έχουμε μέχρι ένα ορισμένο σημείο επιβεβαίωση της αναθεώρησης της μονοπολικής στιγμής. Αλλά, το παράδειγμα του Wallerstein είναι πολύ σημαντικό για να κατανοήσουμε κάποια προβλήματα που υπάρχουν σε αυτήν την πρόβλεψη και τα οποία ήταν ο λόγος που περίπου δώδεκα χρόνια αργότερα ο Charles Krauthammer αναθεώρησε τη στάση του και αναγνώρισε ότι έκανε λάθος, ότι υπήρξε προφανώς μια μονοπολική στιγμή αλλά ήταν μόνο μια στιγμή και όχι η μορφή της νέας παγκόσμιας τάξης. Ήταν ένα είδος μετάβασης. Και για να καταλάβουμε γιατί αναθεώρησε την προηγούμενη θέση του θα πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην έννοια του Wallerstein σχετικά με την ημιπεριφέρεια. Διότι σύμφωνα με τον Wallerstein, στη θέωρησή του για το παγκόσμιο σύστημα υπάρχει ένας πυρήνας (ο πλούσιος Βορράς), υπάρχει μια περιφέρεια (ο φτωχός Νότος), αλλά μεταξύ τους, στη μέση, υπάρχει η ζώνη μιας ημιπεριφέρειας που αντιπροσωπεύει τις εκσυγχρονιζόμενες, αναδυόμενες περιφερειακές οικονομίες (όπως οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και η Νότιος Αφρική).
Έτσι, έχουμε τις BRICS ως μια ζώνη ημιπεριφέρειας σύμφωνα με τον Wallerstein. Ο Wallersteinαπό μια μαρξιστική άποψη και οι νεο-φιλελεύθεροι από την αντίθετη άποψη για τις διεθνείς σχέσεις συμφώνησαν σχετικά με τις προβλέψεις τους για την τύχη της ημιπεριφέρειας. Σύμφωνα με την άποψη και των δύο, η ζώνη της ημιπεριφέρειας προορίζεται να χωριστεί στα δύο. Η περιφερειακή κινεζική, ινδική, ρωσική ολιγαρχία και η Λατινική Αμερική πρέπει να ενσωματωθούν στον παγκόσμιο Βορρά, παραιτούμενες έτσι από τα εδάφη τους και αντιπροσωπεύοντας ένα είδος πρακτόρων της παγκόσμιας κυβέρνησης, πουλώντας το εθνικό τους συμφέρον στην παγκόσμια κυβέρνηση.
Η διαδικασία της παγκοσμιοποίησηςθα έδινε την ευκαιρία στο φτωχό πληθυσμό του φτωχού Νότου να έρθει σε αυτή τη ζώνη της ημιπεριφέρειας ή και στον πυρήνα και να δημιουργήσει το παγκόσμιο προλεταριάτο. Έτσι, η μετανάστευση, η παγκόσμιας κλίμακας μετανάστευση πρέπει να καταστρέψει εντελώς την εθνική ταυτότητα των φτωχών. Σε κάποια στιγμή, σύμφωνα με τις απόψεις του, δε θα υπάρχουν πια Ευρωπαίοι ή Ρώσοι ή Ινδοί ή Κινέζοι. Θα υπάρχουν αναμεμειγμένοι πληθυσμοί γιατί οι φτωχοί θα είναι μόνο φτωχοί, χωρίς οποιαδήποτε εθνική ταυτότητα. Και οι πλούσιοι θα είναι μόνο πλούσιοι χωρίς ίχνος εθνικής ταυτότητας επίσης. Έτσι, θα έχουμε ένα είδος διαχωρισμού των χωρών της ημιπεριφέρειας σε δύο στρατόπεδα. Στη βάση της κοινωνικής τάξης και όχι σε πολιτισμική ή εθνική βάση. Και οι μαρξιστές αισθάνθηκαν ότι η πλούσια μειονότητα εκπροσωπεί την απόλυτη και καθοριστικής σημασίας μειοψηφία της απολυταρχικής διακυβέρνησης. Κατ’αυτόν τον τρόπο οι μαρξιστές αισθάνθηκαν ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι ένα είδος νέου ολοκληρωτισμού, και ότι η πλούσια διεθνής μειονότητα θα επιβάλει τη δικτατορία της σε παγκόσμια κλίμακα και αυτό θα αποτελέσει την ευκαιρία για το παγκόσμιο προλεταριάτο να ξεκινήσει τη διαδικασία της επανάστασης. Άρα ήταν σύμφωνοι με την προηγούμενη άποψη δεδομένου ότι υποστήριξαν αυτό το είδος του διεθνούς μείγματος και στα δύο μέρη, επειδή με αυτή τη διαδικασία θα υπάρξει το διεθνές προλεταριάτο χωρίς ίχνος εθνικών διαφορών το οποίο θα πρέπει να εμφανιστεί και να ολοκληρώσει την επανάσταση.
---------------------------------------------------------------
Μια νέα πολιτική διαίρεση μοιάζει να χαράσσεται ανάμεσα στους κοσμοπολίτες και σε όσους είναι καταδικασμένοι να παραμένουν στον δικό τους τόπο. Μια «παγκόσμια τάξη» θα βρεθεί, απ'ότι φαίνεται, αντιμέτωπη με την υπόλοιπη ανθρωπότητα -και θα κατηγορείται για υποκρισία, αν υιοθετεί έναν φιλελεύθερο οικουμενισμό που δεν αντιστοιχεί στη ζωή και τις εμπειρίες των λιγότερο επιτυχημένων κοινωνικά και οικονομικά (*). Εξάλλου, πέρα από το αν είναι διαθέσιμος στους καταδικασμένους της γης, ο κοσμοπολιτισμός ως μια μορφή φιλελεύθερου οικουμενισμούέχει δεχτεί επιθέσεις εξαιτίας της εμφανούς ανικανότητας του να αναπτύξει τρία συστατικά χαρακτηριστικά της ιδιότητας του ανθρώπου: αληθινούς δεσμούς, ισχυρά κίνητρα και πραγματική πολιτική δράση.
Jan Werner Müller

(*)Φυσικά, κάθε κοσμοπολίτης με την κοινωνιολογική έννοια δεν είναι απαραίτητα οικουμενιστής με την κανονιστική έννοια. Και κάθε οικουμενιστής με την κανονιστική έννοια δεν είναι οπωσδήποτε φιλελεύθερος οικουμενιστής με οποιαδήποτε έννοια. Οικουμενικοί μπορούν να γίνουν τόσο ο φιλελευθερισμός όσο και ο αντιφιλελευθερισμός.
---------------------------------------------------------------

Παίγνιο θετικού - μηδενικού αθροίσματος ή φιλελευθερισμός - ρεαλισμός και ανάπτυξη
Οι φιλελεύθεροι επέμειναν ότι θα υπάρξει μια μεσαία τάξη που θα μεγαλώνει σε παγκόσμια κλίμακα και θα ενσωματώσει την πλουσιότερη μειονότητα της οικονομικής ολιγαρχίας και επίσης τη δυνατότητα ανάπτυξης των φτωχότερων πληθυσμών του Νότου. Αυτή η έννοια της μεσαίας τάξης βασίζεται στην ιδέα της αέναης ανάπτυξης, του παιχνιδιού θετικού αθροίσματος [Win/Win situation/game/strategyκαι Non–zero sum game]. Αυτή είναι η πιο σημαντική ιδέα του κάθε φιλελεύθερου. Έτσι, κάθε είδους οικονομική δραστηριότητα δίνει πλεόνασμα για το κοινωνικό σύνολο. Αυτή είναι η ιδέα των φιλελευθέρων. Εάν κάποιος γίνεται πλουσιότερος αυτό σημαίνει ότι και η κοινωνία γίνεται πλουσιότερη. Και το ελεύθερο εμπόριο, δίνει τη δυνατότητα σε κάθε μέρος και παράγοντα να συμμετέχει σε αυτό. Αυτή είναι η ιδέα της ανάπτυξης.
Το ρεαλιστικό μοντέλο στις διεθνείς σχέσεις επιμένει στην ανάπτυξη μηδενικού αθροίσματος, ότι δηλαδή υπάρχουν περιορισμένοι πόροι. Εάν πάρεις κάποιους από τους πόρους γίνεσαι πλουσιότερος, αλλά κάποιος γίνεται φτωχότερος. Ο ρεαλισμός και ο μαρξισμός συμφωνούν, συμπίπτουν σε αυτήν τη στάση. Έτσι έχουμε ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος [Win/Lose situation/game/strategyκαι Zero-sum game]. Οι πλούσιοι θα μπορούσαν να γίνουν πλουσιότεροι μόνο αν οι φτωχοί γίνονταν φτωχότεροι. Δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος.
Αλλά, η ιδέα της φιλελεύθερης μετανεωτερικότητας ή της φιλελεύθερης μεταμοντέρνας τάξης είναι βασισμένη στην υπόθεση της ανάπτυξης. Της απόλυτης ανάπτυξης της οικονομίας. Της ανάπτυξης της μεσαίας τάξης, των κανονικών-ούτε πάρα πολύ πλούσιων ούτε πολύ φτωχών- ανθρώπων. Αυτός ο αναπτυσσόμενος τομέας αποτελεί ένα είδος ελπίδας, απόλυτης ελπίδας καθώς και την πιο σημαντική προϋπόθεση για να συνεχιστεί αυτό το είδος της παγκοσμιοποίησης.
---------------------------------------------------------------
Η κατάσταση στη Συρία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε Lose/Lose ή No-win situation, εξ'ου και φανερώθηκε η διπλωματία. Όσα βλέπουμε αυτή τη περίοδο να διαδραματίζονται, με αφορμή τη Συρία, με οδηγούν σε δυο συμπεράσματα'πρώτον, οι Η.Π.Α παρότι είναι το ισχυρότερο κράτος στον πλανήτη, ομολογούν, ότι μόνες τους δεν μπορούν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο, ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους'και δεύτερον (το οποίο συνδέεται με το πρώτο), οι Η.Π.Α φανερώνεται πως δεν είναι αυτοκρατορία ή πλανητικός ηγεμόνας, καθώς δεν μπορούν να διαχειριστούν μόνες τους, αυτό το οποίο αξιώνουν ως εσωτερικό τους (μέσω θεωριών περί μη αναγνώρισης της διαφοράς ανάμεσα στο εσωτερικό πεδίο και στο διεθνές), δηλαδή τον πλανήτη'όχι μόνο δεν κατάφερε η διοίκηση Obama να αντλήσει νομιμοποίηση διεθνώς, αλλά ούτε καν στο κυρίως ειπείν εσωτερικό της, δηλαδή στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτά μπορούν να ιδωθούν ως συμπτώματα επιβεβαίωσης της άποψης πως η περίοδος του λεγόμενου «μονοπολικού συστήματος» έχει παρέλθει, δηλαδή επιβεβαίωσης της άποψης περί μονοπολικής, κυριολεκτικά, στιγμής ή μονοπολικής ορμής. Θα δούμε. Κατά τα άλλα, στην ιδέα ενός παίγνιου μηδενικού αθροίσματος [Win/Lose situation/game/strategyκαι Zero-sum game] δεν συμφωνεί μονάχα ο ρεαλισμός και ο μαρξισμός, αλλά και η νεομερκαντιλιστική Γερμανία με τον -ψευτοκεκαλυμμένο- οικονομικό εθνικισμό της, ενώ παράλληλα, σε πολιτικό επίπεδο (επι)κυριαρχεί στις «ευρωπαικές μεταεθνικές» δομές της «μεταμοντέρνας αυτοκρατορίας» ή του «κοσμοπολίτικου κράτους» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδώ, βέβαια, ξεγυμνώνεται η Γερμανία και φανερώνεται η κρυψίνοια και η υποκρισία αυτής της «ηθικής» δύναμης.
Συνεχίζοντας τώρα για τα της Συρίας, από την άποψη φόβων και επιπτώσεων (τα ενεργειακά είναι γνωστά). Η Ρωσία διεκδικεί και αξιώνει τον έλεγχο του παραλιακού τμήματος της Συρίας στο οποίο είναι συγκεντρωμένοι χριστιανικοί και σιιτικοί πληθυσμοί και φοβάται την επέκταση των τζιχαντιστών και του ριζοσπαστικού σουνιτικού Ισλάμ στα σύνορα της και τον Καύκασο (υπενθυμίζοντας με νόημα στις Η.Π.Α τη καταγωγή του βομβιστή της Βοστώνης) και την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος στο Ιράν. Τις ανησυχίες της συμμερίζεται η Κίνα, η οποία φοβάται όμως περισσότερο τους τουρκόφωνους Ουιγούρους και γενικότερα τους τουρκογενείς πληθυσμούς (ο Αλλαχόφοβος Ερτογάν είχε «προειδοποιήσει» την Κινά να μην καταπατά τα δικαιώματα των «αδελφών» του - όλοι είμαστε «αδέλφια» του Ερτογάν, οι Μουσουλμάνοι, οι Τουρκογενείς, οι Πόντιοι, οι Κούρδοι, οι παλαιοί πληθυσμοί της Οθωμανικής αυτοκρατορίας είναι «αδέλφια» του'όλοι είμαστε «αδέλφια» Του) και την παρεμπόδιση της σχέσης της τόσο με την Ρωσία, όσο και με το Ιράν (τουρκογενή πληθυσμιακά φύλα υπάρχουν σε χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, τη Κιργιζία, το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν'με λίγα λόγια σε όλη την κεντρική Ασία για την οποία ενδιαφέρονται οι Η.Π.Α). Το Ισραήλ, το οποίο δυσαρεστήθηκε από τη μη επέμβαση και πλέον έχει αρχίσει να μην βλέπει τους τζιχαντιστές με καλό μάτι, έναντι αυτών, ποντάρει στους Κούρδους (της Συρίας), όπως και ο Assad! Και το Ιράν όμως ποντάρει στους Κούρδους (του Ιράκ) έναντι των τζιχαντιστών! Οι Κούρδοι (οι οποίοι είναι μηδικό φύλο, γεγονός το οποίο θα προσπαθήσει να το αναδείξει το Ιράν ως μέσο πίεσης προς τη Τουρκία και τους τζιχαντιστές Άραβες, αλλά και ως επιπλέον «τείχος» που θα παρεμβάλλεται ανάμεσα σε δυτικούς και ανατολικούς τουρκογενείς πληθυσμούς), ενδιαφέρονται για τους Κούρδους και για την πολιτική αναγνώριση και κατοχύρωση της ανθρωπογεωγραφίας τους - η ανθρωπογεωγραφία υπάρχει, άσχετα αν υπάρχει πολιτική της αναγνώριση. Έπεται συνέχεια λοιπόν. Για τη «Δύση», μπορείτε να ενημερωθείτε ανοίγοντας τις τηλεοράσεις σας.
---------------------------------------------------------------

Κατάρρευση της μονοπολικής στιγμής ή του -μεταμοντέρνου- μονοπολικού συστήματος;
Έτσι, και οι δύο ιδέες αποδείχθηκαν ότι ήταν λανθασμένες κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000. Πρώτα από όλα ο χωρισμός της ζώνης της ημιπεριφέρειας δεν επιβεβαιώθηκε από την πραγματικότητα. Αντίθετα, η εδραίωση και η συγκέντρωση των χωρών αυτών και η ανάπτυξη της στρατηγικής συνείδησής τους ήταν τόσο εντυπωσιακή που δημιούργησαν την ΕΕ, το σχηματισμό των BRICS, τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης. Έτσι, η ιδέα ήταν να δοθεί μια άλλη απάντηση, να μην χωριστούμε σε δύο παγκόσμιες τάξεις, να ενσωματωθεί δηλαδή η παγκόσμια ολιγαρχία στον παγκόσμιο Βορρά και η φτωχότερη προλεταριακή τάξη της εθνικής κοινωνίας στο παγκόσμιο προλεταριάτο, αλλά αντίθετα να επαναβεβαιώσουν την ιδιαίτερη εθνική ή πολιτιστική τους ταυτότητα (και να μη διασπαστούν). Στη χώρα μας, τη Ρωσία, αυτό ήταν το φαινόμενο του Πούτιν. Ήταν ο Πούτιν που σταμάτησε την ανάπτυξη της παγκόσμιας, φιλοδυτικής, φιλελεύθερης, φιλοαμερικανικής ολιγαρχίας. Μέχρι ένα ορισμένο σημείο βέβαια δεδομένου ότι αυτή δεν εξαλείφθηκε, αλλά μπήκε κατά κάποιο τρόπο στον πάγο. Σταμάτησε τη μεταμοντέρνα τάση στο φιλελεύθερο επίπεδο, σταμάτησε την επέκταση των ΜΚΟ, σταμάτησε την επέκταση της διάσπασης της ρωσικής κοινωνίας, κάτι που είχε συμβολικό χαρακτήρα.
Εάν επικεντρωθούμε τώρα στην Κίνα, είχαμε την ίδια κατάσταση επειδή με άλλα μέσα, με άλλες διαδικασίες, υπάρχει ένα είδος ελέγχου της η εθνική κρατικής υπόστασης που εκπροσωπείται από το κομμουνιστικό κόμμα αναφορικά με την οικονομική, πολιτική και κοινωνική ανάπτυξη της Κίνας. Έτσι, η Κίνα είναι εν μέρει ανοιχτή. Και η Ρωσία είναι εν μέρει ανοιχτή. Είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε τη δυνατότητα να είμαστε σε συμφωνία με τις άλλες δυνάμεις. Αλλά η Ρωσία και η Κίνα επιμένουν στην διατήρηση της (ίσως σχετικής) συνοχής τους, της εσωτερικής συνοχής τους.
Έτσι, είχαμε μια στροφή που ήταν εντελώς αντίθετη από την μονοπολική στιγμή. Αυτό αποτέλεσε ένα είδος σκίτσου μιας πιθανής μελλοντικής πολυπολικής τάξης. Έτσι, το πρόβλημα του τέταρτου Νόμου της γης δε λύθηκε. Παραμένει ανοιχτό. Υπάρχει μια πιθανότητα ότι το μοντέλο του ενός πόλου, η μονοπολική στιγμή που συνεχίζεται μέχρι αυτή τη στιγμή θα μπορούσε να επιβιώσει και θα μπορούσε να κερδίσει, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν όλο και περισσότερες αποδείξεις ότι υπάρχει κάτι λάθος σε αυτό το σχέδιο και κατ’αυτόν τον τρόπο η πολυπολικότητα είναι κοντά στην πόρτα του διεθνούς μέλλοντός μας.
Υπάρχει και ένα δεύτερο σημείο που αποτέλεσε επίσης μια μεγάλη εξαπάτηση των νεο-φιλελεύθερων καθώς και των νεο-μαρξιστών (σε ένα μικρότερο βαθμό). Δεν υπήρχε καμία απόδειξη της δυνατότητας συνεχούς ανάπτυξης. Είχαμε την οικονομική κρίση του .com και της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η οποία δεν έχει σταματήσει ακόμη και η οποία είναι ο λόγος για ότι συμβαίνει τώρα στην Ευρωπαϊκή οικονομία και στην Ελλάδα συγκεκριμένα. Είναι γεγονός ότι η απόλυτη ανάπτυξη, η αέναη ανάπτυξη δεν αποτελεί την πραγματικότητα. Υπάρχει περιορισμός πολλών ειδών και η χρηματοπιστωτική οικονομία των υπερ-αναπτυγμένων τρίτων τομέων της οικονομίας (υπηρεσίες στον χρηματοπιστωτικό τομέα της οικονομίας) αντί για την αποκεντρωμένη βιομηχανία του τρίτου κόσμου, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μαγικό όπλο για να επιλύσει όλα τα προβλήματα και όλες τις οικονομικές προκλήσεις. Έτσι, δύο μύθοι κατέρρευσαν, ίσως όχι εντελώς, αλλά έχουν τεθεί κάτω από έντονη αμφιβολία. Η απεριόριστη, η χωρίς όρια ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας δεν επιβεβαιώθηκε στην πραγματικότητα. Τώρα, βλέπουμε σαφώς έναν περιορισμό, ορισμένα όρια της ανάπτυξης αυτής. Η ανάπτυξη δεν είναι απεριόριστη. Όλες οι προβλέψεις της παγκόσμιας ανάπτυξης της μεσαίας τάξης, της αρμονικής ανάπτυξης του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης τίθενται πλήρως υπό αμφισβήτηση και δεν επαληθεύονται από την πραγματικότητα.
Έτσι, αποδεικνύεται ότι έγινε λάθος. Αυτό το γεγονός δεν μπορεί να αναγνωριστεί από τους τραπεζίτες της Wall Street, τους "banksters"ή την παγκόσμια ολιγαρχία, αλλά είναι προφανές για όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα που ασχολείται με τα συγκεκριμένα οικονομικά θέματα. Έτσι, είναι πολύ σημαντικό να πούμε ότι έχουμε φτάσει στα όρια της ανάπτυξης. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να μείνει στα ίδια επίπεδα ή θα μπορούσε να μειωθεί. Αλλά αυτή η προϋπόθεση αποκλείει τη θεωρητική μονοπολικότητα ή τη συνέχιση της παγκοσμιοποίησης προς την ίδια κατεύθυνση. Αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Και κάτι ακόμα. Η διάσπαση των περιφερειακών ηγεμονιών που είχε προβλεφθεί δεν επιβεβαιώθηκε από την πραγματικότητα. Η σταθερότητα της εξουσίας του Πούτιν, η σταθερότητα του ΚΚ στην Κίνα [υπάρχει μια διάσπαση ανάμεσα σε γραφειοκρατία και στρατό'το σημαντικότερο ερώτημα όσον αφορά την Κίνα, όπως είχε γράψει ο Κονδύλης, είναι εάν θα παραμείνει ενιαίο κράτος] και η αύξηση της πολυπολικής τάσης σε όλο τον κόσμο είναι η δεύτερη σημαντική απόδειξη της δυνατότητας εναλλακτικής λύσης απέναντι στη μονοπολική στιγμή. Αυτό αναγνωρίζεται σήμερα από όλους στο επίπεδο της θεωρητικής έρευνας των διεθνών σχέσεων, από όλα τα κόμματα στις ΗΠΑ, τους αντιπάλους των ΗΠΑ, τα κόμματα της Δύσης, τους αντιπάλους της Δύσης. Αυτό που είναι σαφές τώρα είναι ότι, αν έχουμε το τέλος της ιστορίας (και αυτό ήταν το σημείο που συζήτησα προσωπικά με τον Francis Fukuyama), αν υπάρξει το τέλος της ιστορίας, εάν υπάρξει ένας μονοπολικός κόσμος και ένα ηγεμονικό, αυτοκρατορικό, παγκόσμιο, ολιγαρχικό διεθνές σύστημα και παγκόσμια κυβέρνηση, αυτό θα προκύψει μόνο μετά από μια πολύ κρίσιμη και πολύ δραματική περίοδο μετάβασης που αναγκαστικά θα φέρει μαζί της πολέμους, ίσως μεγάλης κλίμακας πολέμους, όχι περιφερειακούς/μικρούς πολέμους όπως σήμερα. Θα φέρει επίσης φτώχεια, επανάσταση, χάος και αναρχία. Έτσι, η παγκόσμια κυβέρνηση ή ένας πραγματικά μονοπολικός κόσμος είναι δυνατός μόνο μετά τα δραματικά και αιματηρά αυτά γεγονότα με απρόβλεπτες συνέπειες. Δεν μπορεί να είναι γραμμικά επιτρεπτός. Η γραμμική εξέλιξη είναι αδύνατη. Θα μπορούσε να προκύψει μόνο μετάαπό κάποιες καταστροφικές αλλαγές. Μόνο μετά από αυτές. Χωρίς αυτές είναι αδύνατη. Τι θα συμβεί μετά αποτελεί ένα μεγάλο ερώτημα, επειδή η ανθρώπινη ιστορία είναι ανοιχτή. Έτσι, αυτή η κατάσταση είναι πολύ προβληματική.
---------------------------------------------------------------
Σε αυτό το σημείο τίθενται ορισμένα ζητήματα. Ένα ζήτημα είναι αυτό της «εδαφικόποίησης και της απεδαφικοποίησης», στο οποίο, ενώ είναι υπαρκτό και στηρίζεται σε αντικειμενικές τεχνολογικές αλλαγές και σε ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις όπως η στρατηγική δικτύων, ενσωματώνονται πολλά ιδεολογικά περιεχόμενα. Αναφέρω ένα γεγονός το οποίο ενώ είναι εξαιρετικά σημαντικό, δεν τονίζεται. Το 85-90% των ανθρώπων που ζουν πάνω σε αυτόν τον πλανήτη, δεν θα φύγει ποτέ από τη χώρα στην οποία γεννήθηκε, εν έτη 2013 μ.Χ. Το γεγονός αυτό έχει τρομερές συνέπειες. Οι «αντικαθεστωτικοί» (γιατί υπάρχουν και οι «καθεστωτικοί») οπαδοί της απεδαφικοποίησης, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων συμπεριλαμβάνεται στο υπόλοιπο 10-15% (των ανθρώπων που έχουν τη δυνατότητα να φύγουν πέρα από τα όρια της χώρας τους οικειοθελώς ή εξαναγκάστηκαν να φύγουν), όσο και «αντικαθεστωτικοί» και εάν ισχυρίζονται πως είναι, δεν μπορούν να εκφράσουν το 85-90% του παγκόσμιου πληθυσμού με τις «ιδέες» και τις «πράξεις» τους. Είναι η «αριστερή» πτέρυγα αυτού που περιγράφει ο Brzezinski όταν λέει πως: «βλέπουμε για πρώτη φορά την εμφάνιση αυτού που μπορούμε να ονομάσουμε ως πολιτική κοινωνία (civic society-κοινωνία πολιτών)... μια κοινότητα, μια κοινωνία, η οποία αποτελείται, από τα νεώτερα, πιό κοσμοπολίτικα στοιχεία της νέας μεσαίας τάξης. Και αυτά νιώθουν πως είναι μέρος της Δύσης». Είναι η «αριστερή» πτέρυγα της Δύσης, η οποία βέβαια είναι συμπληρωματική της «δεξιάς» και όχι εναλλακτική της. Ο δρόμος, η οδός, το «τάο», είναι η Δύση (μαντέψτε που βρίσκεται εδαφικά συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που εντάσσονται στο 10-15%).
Μιλώντας σ'ένα φουτουριστικό πλαίσιο, που τόσο σαγηνεύει και συνάμα αποπροσανατολίζει, αυτό που λέω σε liberal φίλες και φίλους είναι το εξής: όταν με το καλό κατασκευάσουν και προωθήσουν στο εμπόριο εξατομικευμένο θάλαμο τηλεμεταφοράς ή διακτινίσης, ο οποίος θα κοστίζει ελάχιστά, τότε μπορεί τα ιδεολογικά περιεχόμενα τους (και όχι οι αντικειμενικές δομικές τεχνολογικές αλλαγές) να αποκτήσουν καθολική υπόσταση'και εγώ τότε, θα δηλώσω αναρχοlibertatian και θα αναφωνήσω «Εναντίον όλων» (Proti vsem) - για να θυμηθώ τον τίτλο ενός έργου από τη τσεχοσλοβάκικη τριλογία του Otakar Vávra (η τριλογία αναφέρεται στους Ουσσίτικους πολέμους, και αφού συνεχώς, χωρίς να το αντιλαμβάνονται, επανέρχονται στον Λούθηρο και τον Καλβίνο, μπορώ να τους θυμήσω τον Jan Hus). Βέβαια, προϋπόθεση για να κατασκευαστεί ο θάλαμος τηλεταφοράς ή διακτίνισης, είναι η αποδόμηση και επαναδόμηση -ή επαναστοιχείωση, όχι όλων των αξιών, αλλά- του ατόμου'όμως όταν συμβεί αυτό, οι liberal φίλοι και φίλες μου, μαζί με τις ιδέες τους θα έχουν περάσει στο «χρονοντούλαπο της -ιδεολογικής- ιστορίας» και θα θεωρούνται «συντηρητικοί» από τους «μεταφιλελεύθερους», οι οποία θα έχουν και αυτοί μια «αριστερή» και μια «δεξιά» πτέρυγα (τότε, μάλλον ο κακόμοιρος ο Max Stirner θα θεωρείται «κολλεκτιβιστής της ατομικότητας» και «λάτρης της ολότητας του ατόμου»).
Επανέρχομαι μη χιουμοριστικά λέγοντας πως, τόσο οι liberal imperialists, όσο και οι neo-cons και οι neo-marxists, εύχονται, αναμένουν και προωθούν τη διάσπαση όλων των ανθρωπογεωγραφιών, οι μεν για την ενσωμάτωση των ανώτερων στρωμάτων στους «δικούς τους» -και για να ηγεμονεύσουν επ'αυτών-, οι δε για την ενσωμάτωση των κατώτερων στρωμάτων στους «δικούς τους» -και για να ηγεμονέυσουν επ'αυτών (όλο αυτό, η διάσπαση των ανθρωπογεωγραφιών, σχετίζεται και με το περίφημο ζήτημα της λεγόμενης «προδοσίας των διανοούμενων» και προϋποθέτει τη μη αναγνώριση της διαφοράς ανάμεσα στο εσωτερικό πεδίο και στο διεθνές, και την παράλληλη εξομοιώση των διεθνών σχέσεων σε μια κατάσταση εσωτερικής πολιτικής). Ερώτημα. Το 85-90%, των ανθρώπων το ρώτησαν; Και άραγε «η Δύση» θα -μπορέσει να- διατηρήσει τον πλούτο της και την υλική της ισχύ ως δέλεαρ; (αέναος, πάντως, στο σύμπαν, είναι μονάχα ο μετασχηματισμός). Οι Κούρδοι ζουν κάτω από τέσσερα διαφορετικά θρησκευτικά, πολιτικά και νομικά καθεστώτα (Τουρκία, Ιράν, Ιράκ, Συρία). Το ίδιο συμβαίνει και με πολλές φυλές στην Αφρική. Τι βλέπουμε αυτή τη στιγμή; Βλέπουμε, ανάμεσα σε άλλα, μέσα από την κατάρρευση των τεχνητών συνόρων, που κατά βάση κατασκεύασε η Αγγλία, την ανάδυση των ανθρωπογεωγραφιών και παράλληλατο φαινόμενο που περιγράφει ο Brzezinski. Για μια ακόμη φορά, γίνεται προσπάθεια να θαφτούν κάτω από το χαλί όλες οι ανθρωπογεωγραφίες μιλώντας, μονάχα, για τα «κοσμοπολίτικα στοιχεία της νέας μεσαίας τάξης» (τα οποία όντωςπραγματώνουν στρατηγικές δικτύων μέσω της τεχνολογίας), όπως ακριβώς τοποθετήθηκαν κάτω από το χαλί περίπου 30 εκατομμύρια ανθρώποι (για παράδειγμα εξόριστοι φιλελεύθεροι και αριστεροί που διέφυγαν από την καταστολή του Συριακού καθεστώτος υπάρχουν, αλλά παρ’ όλη την απήχησή τους στα διεθνή Μ.Μ.Ε.δεν έχουν επιρροή στο εσωτερικό της Συρίας, αυτό συμβαίνει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις του αραβικού κόσμου, πλην Αιγύπτου και κάπως ίσως της Τυνησίας). Οι Κούρδοι όμως, έκαναν αυτή τη σύνδεση ανάμεσα στην ανθρωπογεωγραφία και τα «κοσμοπολίτικα στοιχεία», στα οποία απόλυτα φυσιολογικά εντάσσονται οι νέοι άνθρωποι, με τη δήλωση τους πως «Ο αγώνας του λαού για τη δημοκρατία στην Τουρκία και ο αγώνας του κουρδικού λαού για την ελευθερία και τη δημοκρατία θα ενωθούν» - αυτή η δήλωση, δεν χαλάει μόνο τα σχέδια του Ερτογάν, στο κράτος του οποίου διαμαρτύρονται νέες και νέοι όπου επιθυμούν τουλάχιστον το ελάχιστο, δηλαδή η ανθρώπινη ζωή να έχει μεγαλύτερη αξία, αλλά και μιας νοοτροπίας που δεν θέλει οι διαδηλώσεις να «μολυνθούν» από τέτοια «προμοντέρνα» στοιχεία και «εδαφικές» λογικές ώστε να παρουσιασθεί όλη αυτή η κατάσταση με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Και οι Κούρδοι όμως υπάρχουν, όχι μονάχα τα «κοσμοπολίτικα στοιχεία». Θα μπορούσε να ειπωθεί πως οι Αμερικανοί πληρώνουν τα ιμπεριαλιστικά λάθη των Άγγλων. Δεν ήταν λάθη'η διάσπαση της ανθρωπογεωγραφίας είναι τακτική'είτε προσπαθεί να διαιρέσει και να βασιλεύσει, να οικειοποιηθεί και να ηγεμονεύσει επί των «πάνω», είτε αντίστοιχα επί των «κάτω». Το παράδειγμα των Κούρδων το αναφέρω για να τονίσω πως οι μετασχηματισμοί που συμβαίνουν σε πλανητική κλίμακα αυτή τη περίοδο είναι τεράστιοι και πολυεπίπεδοι και δεν περιορίζονται μονάχα στα αφηγήματα «της Δύσης» περί αντίθεσης ανάμεσα σε απεδαφικοποιημένη «γεωκεντρική τεχνολογία» και εδαφικοποιημένη «εθνοκεντρική πολιτική».
Ένα άλλο ζήτημα σχετίζεται με το χρονικό βάθος των κυρίαρχων κρατών. Γράφει ο Martin van Creveld: «Οι παλαιότερες πολιτικές μονάδες που άξιζαν να αποκαλούνται κράτη ήταν η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Βρετανία, οι χώρες που αποτελούσαν την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τη Σκανδιναβία, και η Ολλανδία. Τον πρώτο περίπου αιώνα της ύπαρξης τους, όλες μαζί κάλυπταν μόλις το 2-3% της επιφάνειας της γης... Η πρώτη χώρα, εκτός από τις προαναφερθείσες, που απέκτησε κράτος ή κάτι παρεμφερές ήταν η Ρωσία» και έπειτα οι Η.Π.Α. Γιατί έχει σημασία αυτό; Επειδή τα δυτικά κράτη (συν τη Ρωσία) έχουν μια ιστορία από 3 έως 5 αιώνες στην πλάτη τους'οι λεγόμενοι «αναδυόμενοι» δεν έχουν πάνω από ένα 1 έως 1,5 αιώνα και μόλις μέσα σε αυτό το διάστημα η Ιαπωνίακατόρθωσε, αν και εξαρτημένη ενεργειακά, να γίνει εξαιρετικά ανταγωνιστική απέναντι σε πολύ παλαιότερα, δυτικά και εκτεχνικευμένα κράτη (η Ιαπωνίαήταν αυτή που κατέρριψε τους «άριους», ευρωκεντρικούς-δυτικοκεντρικούς, φιλελεύθερους εκσυγχρονιστικούς μύθους, όχι οι μαρξιστές οπαδοί της θεωρίας της εξάρτησης. Η Ιαπωνία είναι η μόνη ανθρωπογεωγραφία που ενώ είναι εκτεχνικευμένη, κινητική και δεν βρίσκεται γεωγραφικά στη Δύση, δεν έχει διασπαστεί). Φαντάζεστε η Κίνα, η Νιγηρία, η Βραζιλία, η Ινδονησία, η Αιθιοπία, το Μεξικό, η Αίγυπτος, μια ενοποιημένη Κορέα ή το Ιράν να έχουν στις πλάτες τους 3 με 5 αιώνες κρατοκυρίαρχης «εθνικής» οργάνωσης (και δημογραφικής δυναμικής καθώς και σταδιακής εκτεχνίκευσης) πόσο «ανταγωνιστικές» ενδέχεται να αποδειχθούν για «τη Δύση»; Ενδέχεται τότε να καταρρεύσουν πολλές προοδευτικές ή κεκαλυμμένα ευρωκεντρικές-δυτικοκεντρικές θεωρίες, οι οποίες αρκετές φορές κρύβονται κάτω από τη χρήση ενός εξελικτικού λεξιλογίου.
Είχε γράψει ο Γεράσιμος Κακλαμάνης: «όχι οι πρώτες ύλες (οι οποίες -μόνες- κανέναν ρόλο δεν ήταν δυνατόν, να παίζουν για τις εσωτερικές οικονομίες των χωρών που τις είχαν...) αλλά η συρρίκνωση των άλλων πολιτισμών υπήρξε η προϋπόθεση συγκεντρώσεως κεφαλαίου της βιομηχανικής παραγωγής... Με διάφορες ''κοινωνιολογικές προσεγίσεις''των άλλων πολιτισμών (όπως η επιβεβαίωση της ''γραμμικής''περί ιστορίας αντίληψη) και με κατασκευές ''συνθημάτων''γι'αυτούς, σκοπούμενο πάντα ήταν να δοθεί στον δυτικοευρωπαικό πολιτισμό, πολιτιστική ανα τον κόσμο αποστολή, πράγμα που στον ιδεολογικό τομέα ήταν ακριβώς αντίστοιχο με τα αξιώματα του οικονομικού φιλελευθερισμού περί ''διεθνούς κατανομής εργασίας''και ''διεθνούς οικονομικής συνεργασίας'', των οποίων το πρακτικό νόημα ήταν να καταργηθεί η όποια αυτοδυναμία των άλλων πολιτισμών, για να ''ενσωματωθούν''οι οικονομίες τους στον προγραμματισμό της δυτικοευρωπαικής παραγωγής... Σήμερα η ''Ευρώπη''αποτελεί πολιτιστικώς νησίδα, η οποία αντιμετωπίζει όλους τους άλλους πολιτισμούς ως είδος πειρατών. Αυτό δεν είναι τυχαίο». Και εάν δεν σας αρέσει ο όρος «πολιτισμός», επειδή, όπως αποδεικνύει και η ίδια η διάλεξη -του πονηρούλη, ο οποίος όμως περιγράφει και πραγματικότητες- είναι φορτισμένος και θα γίνει ακόμα περισσότερο φορτισμένος στο μέλλον, καθώς θα γίνει μάχη για την ενσωμάτωση συγκεκριμένων περιεχομένων σε αυτόν, χρησιμοποιήστε κάποιον άλλον όρο. Οι μόνοι φιλελεύθεροι που σέβομαι είναι οι μη παρεμβατιστές, οι οποίοι μέσω της φυσιοκρατίας γέννησαν το laissez faire, laissez passe και όχι μέσω της εμποριοκρατίας στην οποία αντιτίθετο (μερκαντιλισμός).
Ανησυχητική διαπίστωση για την άποψη πως «αν υπάρξει το τέλος της ιστορίας, εάν υπάρξει ένας μονοπολικός κόσμος και ένα ηγεμονικό, αυτοκρατορικό, παγκόσμιο, ολιγαρχικό διεθνές σύστημα και παγκόσμια κυβέρνηση, αυτό θα προκύψει μόνο μετά από...» :
Α'Παγκόσμιος Πόλεμος -θεσμοθετημένη πλανητικοποίηση ή διεύρυνση από την- Κοινωνία των Εθνών. Β'Παγκόσμιος Πόλεμος -θεσμοθετημένη πλανητικοποίηση ή διεύρυνση από τον- Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
---------------------------------------------------------------

Προσπάθεια ενσωμάτωσης αποκλειστικότητας περιεχομένων και υποκειμένου προς οικειοποίηση της πολυπολικότητας
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένας πολυπολικός κόσμος που αρχίζει να θεωρείται όλο και πιο ρεαλιστικός, όλο και πιο γραμμικός μέχρι ενός ορισμένου σημείου. Διότι δε βασίζεται ούτε στην προϋπόθεση της διαρκούς ανάπτυξης της οικονομίας ούτε και στην προϋπόθεση της αδυναμίας των υφιστάμενων περιφερειακών δυνάμεων. Είναι ένα είδος ενός εντελώς εναλλακτικού οράματος που αρχίζει σήμερα να θεωρείται όλο και πιο σοβαρό. Έτσι, υπάρχει ένα βιβλίο που έχω γράψει πρόσφατα και που δημοσιεύθηκε στη Ρωσία. Ονομάζεται «Οι Θεωρίες του Πολυπολικού Κόσμου». Έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, στα πορτογαλικά, στα ισπανικά, στα γαλλικά και σε άλλες γλώσσες και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό επειδή έκανα μια ακαδημαϊκή μελέτη σχετικά με όλους τους παράγοντες που παίζουν ρόλο, όλα τα υπέρ και τα κατά σχετικά με την πολυπολικότητα. Διότι σήμερα δεν υπάρχει θεωρία της πολυπολικότητας. Όλοι μιλούν για αυτήν, υπάρχουν όλο και περισσότερα βιβλία σχετικά με την πολυπολικότητα, αλλά δεν υπάρχει καμία θεωρία. Και εγώ προσπάθησα να συγκεντρώσω, να τοποθετήσω μαζί διαφορετικές θεωρητικές και εννοιολογικές απόψεις της πολυπολικότητας ώστε να εκφράσω κάτι περισσότερο ή λιγότερο συνεκτικό. Το βιβλίο μου σχετικά με την Τέταρτη Πολιτική Θεωρίαείναι αυτό που θα εμφανιστεί εδώ στα Ελληνικά, αλλά νομίζω ότι θα υπάρξει και συνέχεια. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό και πολύ πραγματικό βιβλίο, επειδή αφορά όλους, δεν αφορά μόνο κάποιες θεωρητικές κατασκευές.
Αλλά ποιο είναι το σημαντικό σε αυτήν την Πολυπολικότητα που πρέπει να μελετηθεί σοβαρά, ρεαλιστικά και να αναλυθεί θεωρητικά; Πρώτα απ 'όλα, ότι η πολυπολικότητα δεν είναι μια επιστροφή ή συνέχιση του Βεστφαλιανού συστήματος. Δεν πρόκειται για μια επιστροφή του Βεστφαλιανού συστήματος, μια επιστροφή στην εθνική κρατική υπόσταση. Η εθνική κρατική υπόσταση δεν μπορεί να είναι κυρίαρχη στην νέα ισορροπία και τη νέα κατανομή δυνάμεων. Αυτή ήταν η ιδέα της αποικιοκρατικής Ευρώπης του 17ου, 18ου, 19ου και του 20ου αιώνα μέχρις ενός ορίου. Αλλά στον 21ο αιώνα το εθνικό κράτος δε θα μπορούσε να είναι πια ο ένας και μοναδικός δρών. Αυτό είναι μια πολύ σημαντική βάση για το πολυπολικό όραμα. Δεν πρόκειται απλά για μια επιστροφή ή μια διατήρηση της Βεστφαλιανής νεωτερικότητας. Πρόκειται επίσης για κάτι μεταμοντέρνο. Αυτό είναι σημαντικό.
Ανήκει στον τέταρτο Νόμο της γης, ανήκει στο μεταμοντέρνο διεθνές σύστημα αλλά πρέπει να γίνει κατανοητό ως κάτι διαφορετικό από το όραμα που περισσότερο ή λιγότερο περιέγραψα σε γενικές γραμμές.
Έτσι, έχουμε ένα είδος ενός νέου δρώντος. Ποιος είναι αυτός ο νέος δρών; Πρέπει να γίνει αντιληπτός ως ο πόλος της πολυπολικότητας. Έτσι, ο πόλος της πολυπολικότητας δεν μπορεί πια να αποτελείται από το εθνικό κράτος, πολύ απλά επειδή δεν έχει τη δυνατότητα πλέον να είναι πραγματικά κυρίαρχο σε μια κατάσταση νέων προκλήσεων.
Έτσι, η ιδέα προτείνεται στο κείμενο του Samuel Huntington σχετικά με τη σύγκρουση των πολιτισμών. Δεχόμαστε την πολυπολική ιδέα του Huntington ότι θα υπάρξει ένας νέος δρών στο εγγύς μέλλον. Αυτός ο δρών είναι ο πολιτισμός. Έτσι, η αραβική άνοιξη αποτελεί μια μορφή αναταραχής του αραβικού πολιτισμού. Είναι μόνο η αρχή, μια εισαγωγή. Το πιο σημαντικό είναι αυτό που θα ακολουθήσει.

Αδρή περιγραφή πόλων-δρώντων της πολυπολικότητας και ιδιαι(ε)τεροτήτων
Την ίδια στιγμή, η Ευρασιατική Ένωση είναι η υλοποίηση της συγκεκριμένης ιδέας δημιουργίας μιας γεωπολιτικής οντότητας με βάση την ύπαρξη μιας πολιτιστικής κοινότητας. Μιας κοινότητας των αξιών, των κοινών ιστορικών εμπειριών και ούτω καθεξής. Δεν πρόκειται για ανασυγκρότηση της Σοβιετικής Ένωσης διότι πριν τη Σοβιετική Ένωση ζούσαμε στην ίδια Τσαρική αυτοκρατορία ενώ πριν από αυτή ζούσαμε σε διαφορετικές γεωπολιτικές οντότητες. Πριν υπήρχαν Τούρκοι, Μογγόλοι, Σκύθες και άλλες πολύ διαφορετικές εθνοτικά ομάδες πληθυσμών βασισμένες περισσότερο ή λιγότερο στο Τουρανικό στοιχείο. Έτσι, η Ευρασιατική Ένωση του Πούτιν είναι ακριβώς το έργο της υλοποίησης ενός πόλου της πολυπολικότητας. Θα μπορούσε να γίνει κατανοητή μόνο στο πλαίσιο της πολυπολικότητας που τίθεται σε εφαρμογή. Έτσι, δεν αποτελεί μόνο μια δήλωση ή μια νοσταλγία ή απλώς μια οικονομική συνεργασία για τη συγκέντρωση των πόρων όπως τίθεται από απόψεις στο εξωτερικό. Η Ευρασιατική Ένωση είναι κατανοητή ως η δημιουργία, ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας τάξης, μιας πολυπολικής παγκόσμιας τάξης, ως ένα είδος οργάνωσης του παγκόσμιου χώρου. Διότι ούτε η Ρωσία ούτε η Λευκορωσία ούτε το Καζακστάν, ούτε άλλες χώρες θα μπορούσαν να αντέξουν να αποτελέσουν χωριστούς πόλους. Η Ρωσία είναι πολύ μικρή για κάτι τέτοιο, για να μη μιλήσουμε για τους άλλους συμμετέχοντες εταίρους και μέλη της Ευρασιατικής Ένωσης.
Ήμουν πρόσφατα στην Αρμενία όπου συνάντησα πολλούς εκπροσώπους της πολιτικής ελίτ στο Ερεβάν. Στην αρχή, ήταν περισσότερο ή λιγότερο διστακτικοί στο ενδεχόμενο Ευρασιατικής Ένωσης και εξήγησαν γιατί: διότι έχουν φόβο από το τουρκικό στοιχείο στην Ευρασιατική Ένωση και τη σημαντική παρουσία των Κοζάκων ή άλλων τουρκικών λαών. Αλλά τελικά αυτή η Ευρασιατική Ένωση δεν είναι σλαβική. Αυτή η ιδέα δεν ανήκει σε Σλάβους, Τούρκους ή Αρμένιους. Είναι ένα είδος γεωπολιτική οργάνωσης στη βάση της κοινότητας των πολιτισμικών αξιών και των γεωπολιτικών συμφερόντων. Είναι ταυτόχρονα αξίες και συμφέροντα. Όπως ακριβώς, σε οποιαδήποτε μορφή των διεθνών σχέσεων. Αλλά ο δρών, το υποκείμενο και ο άξονας αυτών των αξιών και των συμφερόντων δεν είναι πια το εθνικό κράτος. Είναι ο πολιτισμός, ένας εντελώς νέος παράγοντας στη διεθνή πολιτική.
Έχουμε την ίδια ιδέα, για παράδειγμα, για την Κίνα, η οποία δε θεωρεί ότι αποτελεί απλώς μία χώρα. Είναι ένα είδος πολιτισμού. Και τα όρια αυτού του πολιτισμού καθώς και η μορφή της επιρροής της Κίνας στο Εγγύς της Εξωτερικό θα αποφασιστούν στη συγκεκριμένη διαδικασία επεξεργασίας της δομής της πολυπολικότητας. Εκεί έγκειται το πρόβλημα της Ταϊβάν, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τους Κινέζους επειδή προσπαθούν να επιβεβαιώσουν ότι η Κίνα δεν είναι μόνο ένα εθνικό κράτος. Είναι κάτι πολύ περισσότερο και πολύ διαφορετικό.
Την ίδια ιδέα έχουμε και για την Ινδία. Θεωρεί τον εαυτό της όχι μόνο ένα εθνικό, Ινδουιστικό κράτος επειδή δεν είναι Ινδουιστικό. Υπάρχουν πολλοί μουσουλμανικοί πληθυσμοί στην Ινδία. Ο Ινδουισμός είναι ένα είδος θρησκείας, αλλά υπάρχουν πολλοί Ινδοί μουσουλμάνοι που αντιπροσωπεύουν ένα πολύ σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού ολόκληρης της Ινδίας. Και υπάρχουν πολλές διαφορετικές εθνικές κουλτούρες μέσα στην Ινδία και λίγο πολύ οι ίδιες ομάδες υπάρχουν και έξω από την Ινδία. Έτσι, η Ινδία ως πολιτισμός δεν συμπίπτει με την Ινδία ως ένα συγκεκριμένο πολιτικό, μετα-αποικιακό κράτος με τα σύνορα που χάραξαν οι αποικιοκράτες, η Μ. Βρετανία. Η Ινδία δεν περιορίζεται στα ινδικά σύνορα. Τα σύνορά της χαράχθηκαν από τους ξένους που δεν καταλάβαιναν τίποτα για στην ινδική κουλτούρα, την ισχύ, την εξουσία, τις παραδόσεις, τη θρησκεία, την δικαιοσύνη και ούτω καθεξής. Πρόκειται για κάτι εντελώς τεχνητό.
Έτσι, έχουμε το δεύτερο και τον τρίτο πόλο της πολυπολικότητας. Ο Ισλαμικός κόσμος θα μπορούσε να είναι ένας ακόμη πόλος. Και προβλέπω ότι θα υπάρξουν δύο τουλάχιστον πόλοι, ίσως ακόμη και τρεις εντός του ισλαμικού πολιτισμού. Επειδή ο Σιιτικός πολιτισμός είναι τώρα αντιμέτωπος με μεγάλη σκληρότητα με το Σουνιτικό πολιτισμό, για παράδειγμα στη Συρία (και επίσης στο Λίβανο). Υπάρχουν δύο είδη διεθνικών κοινωνιών, δεν υπάρχουν μοναδικοί πολιτισμοί. Έχουμε το Σιιτικό και το Σουνιτικό πολιτισμό. Τουλάχιστον δύο πολιτισμούς. Αλλά επίσης το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και ίσως οι Μουσουλμάνοι της Κεντρικής Ασίας αποτελούν ένα τρίτο είδος Ισλαμικού πολιτισμού και ίσως το Ινδονησιακό Ισλάμ και το Ισλάμ του Ειρηνικού ένα τέταρτο. Αλλά ας αφήσουμε τους Μουσουλμάνους να αποφασίσουν οι ίδιοι πόσους πολιτισμούς θα ήθελαν.
Υπάρχει προφανώς και ο δυτικός ευρωπαϊκός πολιτισμός. Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός. Έτσι η ενοποίηση της Ευρώπης θεωρείται από τους υποστηρικτές της πολυπολικότητας ως ένα θετικό γεγονός. Γιατί μόνο μαζί θα μπορούσαν οι Ευρωπαίοι να αποτελέσουν έναν ανεξάρτητο πόλο, ανεξάρτητο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και από τη Ρωσία. Διότι σε αυτό το (πολυπολικό) όραμα δεν οδηγούμαστε από ένα ρωσο-κεντρικό σημείο αναφοράς. Το σημείο εκκίνησής μας είναι να ληφθεί περισσότερο ή λιγότερο υπόψη κάθε συμφέρον. Έτσι, η Ρωσία θα πρέπει να είναι πρώτα από όλα ασφαλής από τις Ηνωμένες Πολιτείες που αποτελούν την παγκόσμια ηγεμονική δύναμη. Η Ρωσία δεν ήταν πάντα τόσο αδύναμη και σε τόσο δύσκολη κατάσταση όπως είναι σήμερα. Οι Ρώσοι γνώρισαν διαφορετικά στάδια ιστορικής παρουσίας. Θα μπορούσαμε να είμαστε επιθετικοί, ίσως είναι η ταυτότητά μας, διότι διαθέτουμε μια συγκεκριμένη ταυτότητα που δεν είναι δυτικοευρωπαϊκή.
Υπάρχει ένα πρόβλημα αυτοπροσδιορισμού της Ανατολικής Ευρώπης. Και οι ορθόδοξες χώρες (όπως η Ελλάδα) καθώς και οι σλαβικές ίσως θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα είδος ζώνης, μια ενδο-πολιτισμική ζώνη όπου εκεί θα μπορούσε να υπάρξει κάποιο είδος ουδετερότητας ή μια διπλή ταυτότητα πολιτισμού. Όλα αυτά θα μπορούσαν να συζητηθούν.
H Λατινική Αμερική αποτελεί έναν ακόμη πόλο και η υπερ-Σαχάρια Αφρική άλλον ένα. Έτσι, αυτό το όραμα της πολυπολικότητας βασίζεται σε δύο θεμελιώδεις αρχές: πρώτον, ο πολιτισμός ως δρών και δεύτερον τα όρια της ανάπτυξης. Αλλά τα όρια της ανάπτυξης και η ύπαρξη των ορίων της ανάπτυξης απαιτούν να οργανώσουμε την οικονομία μας στηριζόμενοι στους πόρους που έχουμε. Ένα είδος οικονομίας των μεγάλων χώρων όπως αναφέρει και η οικονομική θεωρία του Friedrich List, ενός Γερμανού οικονομολόγου που ολοκλήρωσε το γερμανικό θαύμα κατά τον 19ο αιώνα, ενώνοντας σε έναν ενιαίο τελωνειακό χώρο (Zollverein) όλα τα γερμανικά έθνη. Διότι η οικονομική ολοκλήρωση της Κεντρικής Ευρώπης, ήταν το πρώτο βήμα προς την ιστορική εμφάνιση της ευρύτερης Γερμανίας.
Το ίδιο πράγμα επαναλαμβάνει σήμερα ο Πούτιν με το δικό μας Zollverein στην Ευρασιατική Ένωση. Όλες οι χώρες της Ευρασίας αποτελούν μέρος ενός μοναδικού οικονομικού χώρου. Έχουμε δηλαδή το μάθημα του List το οποίο έλαβε, κατανόησε και αποδέχθηκε ο Πούτιν. Κατά παρόμοιο τρόπο θα μπορούσαμε να σκεφτούμε σχετικά με την οικονομική ολοκλήρωση του ισλαμικού κόσμου, της Κίνας και της Ινδίας. Αυτές οι δύο οικονομίες είναι ενσωματωμένες στα εθνικά όρια αλλά στο μέλλον θα μπορούσε να επεκταθούν περισσότερο. Επίσης, η οικονομία της Λατινικής Αμερικής μπορεί να αποτελέσει έναν ανεξάρτητο από τη Βόρεια Αμερική οικονομικό πόλο. Αυτή είναι η πιο σημαντική τάση στη Λατινική Αμερική. Ήμουν εκεί πριν από λίγο καιρό. Θα μπορούσα να πω ότι τα θέματα αυτά είναι τα πιο πολυσυζητημένα μεταξύ όλων στη Λατινική Αμερική. Πώς να δημιουργηθεί μια ζώνη συνεργασίας της νότιας / Λατινικής Αμερικής. Πώς να ενωθεί αυτή η ζώνη για να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση προς τη Βόρεια Αμερική. Πώς να συγκεντρωθούν οι δυνάμεις ώστε η Λατινική Αμερική να αντιπροσωπεύσει και να δημιουργήσει ένα νέο πόλο εντός του πολυπολικού κόσμου.

Έπίλογος και εθνοκεντρικοί προβληματισμοί του ομιλητή
Αυτό είναι περισσότερο ή λιγότερο το μήνυμά μου. Προσπάθησα σε ένα γενικό πλαίσιο να περιγράψω τον τρόπο δικής μου κατανόησης του τι συμβαίνει σε διεθνές επίπεδο και στη διεθνή τάξη. Επίσης, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένα είδος εισαγωγής για το τι συμβαίνει στη σημερινή Ρωσία. Διότι χωρίς αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι σκέφτεται ή τι κάνει ο Πούτιν και ποια είναι η εσωτερική αντίδραση. Έχουμε ένα πολύ ανεπτυγμένο δίκτυο φιλοαμερικανών, φιλελευθέρων που υποστηρίζουν το δικό τους όραμα, το μονοπολικό όραμα της απόλυτης ανάπτυξης. Υπάρχει μία μονοπολική στιγμή και οι οπαδοί της στη Ρωσία, ένα είδος δικτύου των οπαδών της παγκοσμιότητας που τους αναδεικνύει μερικές φορές ως επιφανείς προσωπικότητες με πολύ ισχυρή επιρροή. Έχουμε το φιλοαμερικανικό, φιλελεύθερο, ατλαντικό, μονοπολικό λόμπι, και έχουμε τον Πούτιν προσωπικά με τη δική του πορεία και τους δικούς του ανθρώπους γύρω του οι οποίοι έχουν μια μεγάλη υποστήριξη από τον πληθυσμό. Διότι ο Πούτιν είναι δημοφιλής λόγω των κύριων χαρακτηριστικών των πολιτικών του, τα οποία συμμερίζονται όλοι ή τουλάχιστον η πλειοψηφία. Θα πρέπει να αποκόψουμε από την πλειοψηφία το φιλελεύθερο δίκτυο, το οποίο είναι πολύ δραστήριο σε κάθε περίπτωση, αλλά μέχρι εκεί. Και ο Πούτιν έχοντας να επιλέξει μεταξύ της φιλελεύθερης ελίτ και της πλειοψηφίας του απλού ρωσικού πληθυσμού, επέλεξε τον απλό Ρώσο άντρα και τη Ρωσίδα γυναίκα. Και αυτό ήταν ένα αποφασιστικό βήμα στη διαδρομή του και για αυτό το λόγο είναι Ευρασιατιστής και υπέρ της πολυπολικότητας και για αυτό παραμένει και θα παραμείνει στην εξουσία για τόσο πολύ καιρό.


Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος «Η Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας» του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά. Συντονιστής, Νίκος Κοτζιάς. Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στις 12 Απριλίου 2013.



Ακολούθησαν ερωτήσεις

.~`~.
Ερωτήσεις-απαντήσεις

Καθηγητής κ. Παπαγιανόπουλος: Υπήρχαν κάποια αμφιθυμίες στην ανάπτυξη της σκέψης σας. Πρώτα από όλα, υπάρχουν ορισμένες διαφορές μεταξύ χωρών όπως η Ρωσία ή η Τουρκία ή η Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη σε σχέση για παράδειγμα με χώρες όπως η Ινδία ή η Βραζιλία, επειδή οι ιστορικές επαφές με την Ευρώπη δεν ήταν οι ίδιες. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μια μεγάλη και ιστορική επαφή με τη νεωτερικότητα στην ημιπεριφέρεια. Όπως για παράδειγμα στην Ινδία. Έτσι, το ερώτημα είναι (και υπάρχει κάποια αμφιθυμία ανοικτή όταν είπατε ότι μια νέα ανακάλυψη της προ-νεωτερικότητας θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως κάτι μεταμοντέρνο) ποια είναι η σχέση μεταξύ μιας νέας αποκατάστασης των προ-νεωτερικών αξιών σε ένα μεταμοντέρνο κόσμο; Προϋποθέτει δηλαδή αυτό ότι εμείς κατά κάποιο τρόπο εσωτερικεύουμε την πορεία της νεωτερικότητας ή μπορούμε να πούμε ότι σε αυτές τις χώρες και αυτούς τους πολιτισμούς η νεωτερικότητα βρίσκεται σε αδιέξοδο; Έτσι θα επανέλθουμε κάπου αλλού χωρίς να κινούμαστε μέσα από μια διαλεκτική που διακινείται μέσω της νεωτερικότητας. Αυτό είναι το πρώτο μου ερώτημα.
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Ας απαντήσω πρώτα και μετά μπορείτε να κάνετε και το δεύτερο.
Καθηγητής κ. Ήφαιστος: Σχετικά με αυτό, αν μου επιτρέπετε, έχουμε και τον ορισμό της μεταμοντέρνας πολιτείας (να πω ότι το λέμε πολιτεία υπό την έννοια ότι το πολιτικό χρειάζεται οντολογικές προϋποθέσεις). Έτσι σε μια ορισμένη πολιτεία, τα διαρθρωτικά μέσα θα είναι ένα σύστημα δικαιοσύνης. Η νεωτερικότητα και κυρίως η μετανεωτερικότητα αναφέρονται σε ένα ματεριαλιστικό κράτος, σε μια ματεριαλιστική πολιτεία. Πώς εννοείτε λοιπόν τη μετανεωτερικότητα; Μήπως εννοείτε τη ματεριαλιστική πολιτική; Διότι στο δυτικό κόσμο, πολλοί θα πουν αυτό ξέρετε. Ο συνάδελφός μου εννοούσε κάτι άλλο.
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Θα προσπαθήσω να απαντήσω. Πρώτα απ 'όλα, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η έννοια του πολιτισμού που αναφέρθηκε από τον Huntington δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι σύγχρονο. Είναι προ-νεωτερική. Έχουμε τον πολιτισμό στον πληθυντικό (δεν υπάρχει μόνο ένας πολιτισμός). Η νεωτερικότητα αντιλαμβάνεται την κατάσταση κατά αυτόν τον τρόπο: υπάρχει η αγριότητα,η βαρβαρότητα και ο πολιτισμός (στον ενικό). Είναι μια διαλεκτική, ιστορική κίνηση όπου οποιοδήποτε στάδιο είναι απαραίτητο, και αυτό αποτελεί ένα είδος καθολικότητας της νεωτερικότητας και μια καθολική κατανόηση του πολιτισμού. Όταν αρχίζουμε να χρησιμοποιούμε τον πολιτισμό στον πληθυντικό (πολιτισμοί, πολλοί πολιτισμοί), δεχόμαστε με αυτό το βήμα ένα είδος αποκατάστασης της προ-νεωτερικότητας. Διότι η αναγνώριση της δυνατότητας διαφορετικών πολιτισμών να υπάρχουν δείχνει ότι η φιλοδοξία του δυτικού πολιτισμού να θεωρηθεί καθολικός και απαραίτητος για κάθε άλλη κοινωνία αλλά και ως ένα τελικό (ή προ-τελικό) σημείο ανάπτυξης τίθεται σε αμφιβολία.
Έτσι, η έννοια των πολιτισμών είναι ένα είδος αποδόμησης της δυτικής καθολικότητας με δύο έννοιες. Σε ιστορικό επίπεδο αφορά την αποδόμηση, την ιστορική καθολικότητα του χρόνου των αλλαγών από τη βαρβαρότητα στον πολιτισμό και την αποδόμηση και σχετικοποίηση του εσωτερικού-πολιτιστικού δικαιώματος της Δύσης να επιβάλει τις αξίες της, κρίνοντάς τες ως κάτι καθολικό σε όλους. Έτσι, αποτελεί ένα είδος αίσθησης του χώρου. Και αυτό λογικά είναι αποτέλεσμα από τη χρήση του όρου πολιτισμός στον πληθυντικό. Έτσι, μιλώντας και σκεφτόμενοι στα πλαίσια του πολιτισμού, αποκαθιστούμε την προ-νεωτερικότητα. Έτσι, η προ-νεωτερικότητα είναι ένα είδος, το οποίο πριν θεωρούνταν ως κάτι που πρέπει να υπερνικηθεί από την πλευρά της Δύσης μέσω της αποικιακής πρακτικής και της ιστορικής διαδικασίας. Ήταν ένα είδος αξιώματος, ένα δόγμα της Δύσης. Αλλά η προ-νεωτερικότητα λέει όχι. Λέει ότι, πέρα από τον πολιτισμό, άλλα είδη πολιτισμών θα μπορούσαν να υπάρχουν με άλλη αίσθηση του χρόνου και του χώρου.
Έτσι, ο ισλαμικός κόσμος είναι ένας προ-νεωτερικός κόσμος που υπάρχει στον κόσμο μας. Θα μπορούσαμε να το πούμε αυτό. Θα μπορούσαμε να το θέσουμε με δύο διαφορετικούς τρόπους. Είτε να αναγνωρίσουμε το δικαίωμα του να είναι προ-Ευρωπαϊκός, προ-νεωτερικός είτε το δικαίωμα να είναι μουσουλμανικός. Έτσι, αν μιλήσουμε για τις μουσουλμανικές αξίες, θα επιτύχουμε την αποκατάσταση της προ-νεωτερικότητας ως ένα είδος πιθανότητας που θα μπορούσαμε να επιλέξουμε σε κάθε ιστορική στιγμή. Αυτή είναι η ιδέα του Bruno Latour, του Γάλλου κοινωνιολόγου, ο οποίος έχει γράψει ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο στο οποίο λέει ότι ποτέ δε γίναμε μοντέρνοι (δεν περάσαμε στη νεωτερικότητα). Έχουμε ένα είδος μετα-νεωτερικότητας. Έτσι, η προσποίηση της νεωτερικότητας ότι είναι καθολική είναι ένα είδος που δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά ένα τοπικό στοιχείο. Η Δύση, η Ευρώπη είναι μόνο ένα συγκεκριμένο μέρος (η Δυτική «επαρχία») της ανθρωπότητας. Δεν αντιστοιχεί στην ανθρωπότητα. Δεν αποτελεί ολόκληρη την ανθρωπότητα. Δεν είναι το τέλος της ανθρωπότητας ούτε η μοίρα της ανθρωπότητας. Η Δύση είναι ένα είδος περιφερειακής δυνατότητας και η νεωτερικότητα ένα στοιχείο του Ευρωπαϊκού ρατσισμού, της εθνοκεντρικής έννοιας, μιας εντελώς εθνοκεντρικής, ιμπεριαλιστικής και ρατσιστικής αντίληψης. Σε αυτή την κατάσταση, εάν το δεχθούμε αυτό, δεχόμαστε ότι δεν είμαστε στην προ-νεωτερικότητα που υπήρξε πριν από τη νεωτερικότητα στην οποία υπήρχε ο αποικιακός διάλογος, ένας ιμπεριαλιστικός διάλογος μεταξύ της Δύσης και του υπόλοιπου κόσμου, αλλά ότι η Δύση και η νεωτερικότητα αποτελούν μια δυνατότητα μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαφορετικών επιλογών.
Έτσι, μπορούμε να επανεξετάσουμε τον ινδουιστικό πολιτισμό ως κάτι που θα μπορούσε να υπάρχει με βάση την αξίες του και τον εκσυγχρονισμό ως επιλογή ελεύθερης βούλησης και όχι ως ένα είδος καθολικού νόμου ώστε ο εν λόγω πολιτισμός να θεωρείται υποχρεωμένος να εκδυτικιστεί ή να εκσυγχρονισθεί. Θα μπορούσε να επιλέξει κάτι τέτοιο. Μπορεί να επέλεγε τη νεωτερικότητα. Έτσι, το πιο σημαντικό εδώ είναι η κατανόηση της νεωτερικότητας είτε ως πεπρωμένο είτε ως δικαίωμα ελεύθερης επιλογής. Θα μπορούσε κάποιος να επιλέξει τη νεωτερικότητα ή θα μπορούσε να μην την επιλέξει. Αλλά στο δυτικό τρόπο σκέψης αυτό είναι αδύνατο, είναι κάτι εντελώς απαράδεκτο να εξετάσει κανείς τη νεωτερικότητα ως ζήτημα ελεύθερης επιλογής. Είσαι υποχρεωμένος να εκσυγχρονιστείς, η νεωτερικότητα είναι καθολική. Έτσι σκέφτεται η Δύση. Είναι ρατσιστικό, είναι αντι-φεμινιστικό, ένας ιμπεριαλιστικός και ευρωκεντρικός τρόπος σκέψης, ένας εντελώς αποικιοκρατικός τρόπος του να ζεις και να σκέφτεσαι ιστορικά. Έτσι, η ιστορία για τον Ευρωπαίο ταυτίζεται με την ευρωπαϊκή ιστορία. Τίποτε άλλο. Το υπόλοιπα θα ακολουθήσουν. Το υπόλοιπο θα εκδυτικιστεί.
Έτσι, η μετανεωτερικότητα μας προτείνει να τελειώσουμε με αυτόν τον δυτικισμό, τη νεωτερικότητα και την καθολικότητα. Να αποδεχτούμε και να αναγνωρίσουμε την πολυφωνία της συζήτησης. Με αυτή την έννοια αν δεχτούμε τη μετα-νεωτερικότητα και τη δυνατότητα της μετανεωτερικότητας, θα μπορούσαμε ελεύθερα να επιλέξουμε την προ-νεωτερικότητα, την παραδοσιακή κοινωνία, τις θρησκευτικές αξίες, τη θρησκευτική ταυτότητα ή και την ίδια τη νεωτερικότητα. Να πάρουμε τη νεωτερικότητα χωρίς την αξίωσή της για καθολικότητα βασισμένη στο γεγονός ότι αποτελεί πεπρωμένο. Αυτό θα ήταν μία ελεύθερη νεωτερικότητα. Έτσι, η μετα-νεωτερικότητα δεν αρνείται τη νεωτερικότητα στο σύνολό της. Αρνείται μόνο ένα μέρος.
*
Καθηγητής Ήφαιστος: Μπορώ να κάνω ένα σχόλιο σχετικά με αυτό; Για μας, για πολλούς από εμάς εδώ στην Ελλάδα, η προ-νεωτερικότητα ήταν ένας πιο ώριμος πολιτισμός από τη νεωτερικότητα στη συνέχεια.
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Απολύτως. Η προ-νεωτερικότητα είναι το μέλλον.
Καθηγητής Ήφαιστος: Εκτός από τη θεοκρατία. Κατά δεύτερον. Έχουμε δύο είδη προ-νεωτερικότητας. Το κρατικό σύστημα των πόλεων στην αρχαία Ελλάδα και τη φάση της αυτοκρατορίας. Εκεί έχουμε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τη Δυτική ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Όλες αυτές οι φάσεις.
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Την αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Νίκος Κοτζιάς: Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυτοκρατορία σήμερα.
Καθηγητής Ήφαιστος: Και εκεί μπορείτε να δείτε μια κοσμο-συστημική δομή. Βλέπετε πρακτικάότι μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της προ-νεωτερικότητας και της νεωτερικότητας που ακολούθησε είναι ότι υπήρχε τόσο μια ματεριαλιστική όσο και μια πνευματική προ-νεωτερικότητα. Όλες οι φάσεις της προ-νεωτερικότητας έχουν το στοιχείο του πνεύματος στην πολιτεία. Στην μετα-νεωτερικότητα δεν ήθελαν πνεύμα. Οι άλλοι έχουν πνεύμα, συμφωνώ με τον πρώτο συνάδελφο, ωστόσο μιλώντας τυπολογικά έχουμε υλισμό. Τώρα η Ελλάδα είναι υλιστική. "Δεν έχω πνεύμα, δεν έχω ταυτότητα". Το ελληνικό κράτος είναι υλιστικό. Έτσι, πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ ενός ματεριαλιστικού κράτους ή πολιτείας και μιας μεταμοντέρνας δομής όπου υπάρχει το πνεύμα στην πολιτική, κάτι το οποίο δεν είναι αυτό που υποστηρίζουν στο δυτικό κόσμο. Εκεί έρχεται ένα πολύ μεγάλο θέμα. Στην πολιτική πραγματικότητα της Ευρασίας ή στην αμερικανική πολιτική, ποιός είναι ο κυρίαρχος (σύμφωνα με τον Schmitt);
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Εννοείτε ποιος παίρνει την πολιτική απόφαση σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης... Είναι πολύ σημαντικό. Θεωρώ τη μετανεωτερικότητα ως μετα-υλιστική κατάσταση. Θα μπορούσε να είναι μια ανοικτή επιλογή. Ο υλισμός κατά τη διάρκεια της νεωτερικότητας θεωρήθηκε ως πεπρωμένο. Αλλά θα μπορούσε να είναι μια επιλογή. Και η Ελλάδα μας διδάσκει ότι θα μπορούσε κάποιος να είναι πλατωνικός, θα μπορούσε να είναι αριστοτελικός ή θα μπορούσε να είναι επικούρειος. Αποτελεί ζήτημα επιλογής. Και υπάρχουν τρία είδη πολιτικού οράματος. Θα μπορούσε κάποιος να είναι υλιστής, θα μπορούσε να είναι οπαδός του πνεύματος, θα μπορούσε να είναι φαινομενολόγος ως αριστοτελικός ή να είναι κάπου στη μέση.
Σχετικά με τη μετα-νεωτερικότητα, υπό ποια έννοια η Ευρασιατική θέση μας είναι κάτι μεταμοντέρνο: Είναι μετα-υλιστική με την έννοια ότι η ύλη δεν είναι πεπρωμένο. Η ύλη είναι ένα θέμα επιλογής. Θα μπορούσες να προτιμήσεις τον υλισμό, αλλά θα πρέπει να γίνει ένα είδος δημοψηφίσματος. Εναπόκειται σε εσάς τους Έλληνες να κάνετε μια επιλογή μεταξύ της πνευματικότητας και του υλισμού. Όχι στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Θα μπορούσατε να είστε άνθρωποι του πνεύματος, ή θα μπορούσατε να είστε ο λαός του σώματος. Είναι στο χέρι σας, ή ίσως κάτι που θα μπορούσατε να σκεφθείτε ακολουθώντας τους μεγάλους σας διανοητές. Αποτελεί ένα ανοιχτό ζήτημα.
Και κάτι άλλο σχετικά με την προ-νεωτερικότητα. Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές μορφές προ-νεωτερικότητας. Η προ-νεωτερικότητα δεν είναι μία και μοναδική, όπως εξηγήσατε σωστά. Είμαι απολύτως σύμφωνος. Και επίσης, παραμερίζοντας τη ιδέα της νεωτερικότητα ως μοίρα, ως πεπρωμένο, θα μπορούσατε να επιλέξετε τη δική σας προ-νεωτερικότητα. Στην προ-νεωτερικότητα ήταν αδύνατο, ήσουν υποχρεωμένος να ζήσεις την προ-νεωτερικότητα της πόλης ή της αυτοκρατορίας. Τώρα βρισκόμαστε σε μια νέα κατάσταση. Διαλέγεις από το παρελθόν ή πέρα από τη νεωτερικότητα. Ό, τι νομίζεις ότι είναι καλό για σένα. Κανείς δεν θα μπορούσε να υποχρεώσει την Ελλάδα να ενταχθεί στη μία ή την άλλη μορφή προ-νεωτερικότητας.
*
Καθηγητής Ήφαιστος: Ποιος αποφασίζει;
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Η κυριαρχία στη θεωρία της πολυπολικότητας ανήκει στην πνευματική ελίτ του κάθε πολιτισμού. Πρόκειται για ένα είδος πλατωνικού οράματος. Έτσι, φιλόσοφος θα πρέπει να είναι ο βασιλιάς, ο Τσάρος, ο Καίσαρας. Μόνο το πρόσωπο που ενσαρκώνει το πνεύμα της ιστορίας, του πολιτισμού και όχι το πρόσωπο που είναι πιο παραγωγικό ή κάνει την πιο αποτελεσματική διαχείριση (είναι ο πιο αποτελεσματικός μάνατζερ). Η απόφαση πρέπει να ληφθεί από την πνευματική ελίτ σε διάλογο με το λαό. Ο λαός μέσω της πνευματικής ελίτ. Αυτό θα μπορούσε να συμπίπτει σε ορισμένες κοινωνίες με τη θρησκευτική ιεραρχία, σε άλλες με την πολιτική ιεραρχία, αλλά στο πλαίσιο ορισμένων χωρών θα μπορούσε να σημαίνει έναν επαναστατικό τρόπο να αποφασιστεί εάν για παράδειγμα η πνευματική ελίτ με τη γκραμσιανή έννοια και οι άνθρωποι είναι εναντίον της επιλογής που επιβλήθηκε στον λαό από ορισμένες αποξενωμένες δυνάμεις.
Έτσι, ο λαός μαζί με τους φιλοσόφους θα μπορούσαν να κάνουν μια εξέγερση εναντίον του status quo. Και αυτό είναι το απόλυτο δικαίωμα του κάθε κυρίαρχου, της κάθε οργανικής κοινότητας. Να επιβάλει τη δική της επιλογή στον εαυτό της, όχι να της επιβληθεί μια επιλογή. Έτσι, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό ότι θα πρέπει να επανεξετάσουμε την έννοια της κυριαρχίας όπως την όρισε ο Schmitt. Ο κυρίαρχος δε θα μπορούσε να είναι ούτε ένας Πρόεδρος (εμείς γνωρίζουμε ότι η αντιπροσωπευτική Δημοκρατία αποτελεί ένα είδος χειραγώγησης), δε θα μπορούσε να είναι ούτε ένας αυτοαποκαλούμενος Μεσσίας, ούτε ένας χαρισματικός ηγέτης. Θα πρέπει να είναι οι άνθρωποι μέσω των διανοουμένων. Έτσι, νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια μεγάλη πνευματική αναγέννηση. Και στην Ελλάδα που αποτελεί κέντρο της πνευματικότητας, κάτι τέτοιο είναι ευκολότερο από ό, τι αλλού νομίζω. Διότι στη γλώσσα σας γράφτηκαν τα πιο ενδιαφέροντα, τα πιο βαθιά κείμενα, τα οποία μετά από δύο χιλιάδες χρόνια ή και περισσότερο μελετά με πάθος η υπόλοιπη ανθρωπότητα. Πολλές ελληνικές λέξεις σημαίνουν πάρα πολλά για όλη την ανθρωπότητα. Έτσι, πιστεύω ότι για τους Έλληνες είναι η δημιουργία ενός πραγματικού πνευματικού αντιπροσωπευτικού κύκλου που πρέπει να ενσαρκώσει τη δύναμη του λαού και την ιστορική του ταυτότητα αλλά και να έρθει αντίθεση με ότι συμβαίνει. Ίσως δεν έχω δίκιο, αλλά βλέπω αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα ως την πλήρη επικράτηση της δικτατορίας μιας μη-ελληνικής δομής που επιβάλλεται στο λαό και στην κοινωνία. Έχουμε ένα είδος αποξένωσης της ελληνικής κοινωνίας από τον εαυτό της. Έτσι, αν δε θέλετε αυτό που συμβαίνει πρέπει να επαναστατήσετε. Εάν το αποδέχεστε θα πρέπει να προσαρμόσετε τον εαυτό σας στο τι συμβαίνει. Αλλά νομίζω ότι τελικά θα πρέπει να αναθεωρηθεί η έννοια του ηγεμόνα/κυρίαρχου. Δεν είναι μόνο μια τυπική έννοια. Θα πρέπει να είναι μια πολιτιστική, πνευματική και ιστορική έννοια.
*
Καθηγητής Ήφαιστος: Από τι εξαρτάται αυτό; Αυτό εξαρτάται από την ωριμότητα της κοινωνικής δομής. Διότι αν η κοινωνία επιλέξει τον Περικλή για παράδειγμα ως ηγέτη, όλα είναι καλά. Αν όχι τότε έχουμε μια πνευματική ελίτ, η οποία δεν είναι σε αντιστοιχία με αυτήν την κοινωνία. Και έτσι οδηγούμαστε σε προ-κλασικές κρατικές δομές. Στους κλασικούς χρόνους έχουμε άμεση δημοκρατία. Είχαμε μορφωμένους πολίτες και έναν ηγέτη που αντιστοιχούσε σε αυτούς. Στην προκλασική εποχή είχαμε μια ελίτ, είχαμε τον Σόλωνα ή οποιονδήποτε άλλο. Αναφέρεστε σε μια προκλασική φάση; Και υποθέτω ότι μια κοινωνία είναι ώριμη, λιγότερο ώριμη, περισσότερο ώριμη...
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Όλα εξαρτώνται από τη συγκεκριμένη περίπτωση. Δεν καταλαβαίνω την ελληνική κοινωνία μέχρι του σημείου που να βγάλω οριστικά συμπεράσματα. Τη μελετώ από έξω. Έτσι, εναπόκειται σε σας να πείτε σε μας, τους Ρώσους ή τους Ευρωπαίους τί θεωρούν οι Έλληνες ότι είναι το καλύτερο για αυτούς. Και αυτό είναι όλο. Δεν θα μπορούσε να επιβληθεί ή να προταθεί από το εξωτερικό, από έξω. Πρόκειται για εσωτερικό πρόβλημα.
*
Καθηγητής Παπαγιανόπουλος: Μια παρόμοια ερώτηση. Αναφέρατε τις νέες επιλογές. Έτσι η ερώτηση θα ήταν: επιλογές ποιών; Δηλαδή ποιο είναι το πολιτικό υποκείμενο εδώ; Πρόκειται περίπου για την ίδια ερώτηση. Το πρόβλημα είναι ότι όταν έχουμε μια κρίση οι διανοούμενοι έχουν πολύ μεγάλη δυσκολία στη λήψη αποφάσεων σχετικά με το ποιος είναι ο κυρίαρχος. Έτσι όταν έχουμε μια κρίση σε μια κοινωνία, υπάρχει μια δυσκολία όσον αφορά τον προσδιορισμό της ενότητας. Είναι δύσκολο το να πούμε ότι η Ελλάδα έχει μια ορισμένη πνευματική ελίτ, η οποία αντιπροσωπεύει πραγματικά την κοινωνία. Στην Ελλάδα δεν έχουμε αυτό το είδος της ενότητας στο πνευματικό επίπεδο. Έτσι, το ερώτημα παραμένει ανοικτό. Ποιος είναι ο κυρίαρχος; Ποιος παίρνει το δικαίωμα από τον εαυτό του να εκπροσωπεί την κοινωνία;
Καθηγητής Ήφαιστος: Στη Ρωσία, ποιοί είναι;
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Θα μπορούσα να απαντήσω σε τακτικό επίπεδο.
Καθηγητής Παπαγιανόπουλος: Θα μπορούσα επίσης προσθέτω αυτό. Για παράδειγμα στην περίπτωση της Τουρκίας με τον Νταβούτογλου. Στην περίπτωση αυτή το ενδιαφέρον σημείο είναι ότι δεν υποθέτει την ενότητα στην τουρκική κοινωνία. Λέει ότι η ενοποίηση της κοινωνίας είναι το έργο μιας πνευματικής και πολιτικής εργασίας. Έτσι δε λέει ότι αντιπροσωπεύει κάτι, αλλά ότι θα εργαστεί ώστε αναδυθεί και πάλι.
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Θα μπορούσα να απαντήσω σε τακτικό επίπεδο. Έτσι, πρώτα από όλα για να ορίσουμε το θέμα της κυριαρχίας, της πνευματικής ελίτ, πρέπει να δεχθούμε ένα πλαίσιο. Επειδή η σημασία του θέματος γίνεται πραγματική και πραγματικά απαραίτητη μόνο όταν κατανοούμε την κρίσιμη κατάσταση της κοινωνίας μας και όταν αναγνωρίζουμε την ανάγκη για ταυτότητα. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση. Αν δεχτούμε τα πράγματα ως έχουν, δεν έχουμε καμία ανάγκη να έχουμε μια ειδική πνευματική ελίτ που να αντιστοιχεί στο πραγματικό πνεύμα των ανθρώπων διότι έχουμε την τεχνολογική ελίτ, την ελίτ του εκσυγχρονισμού, την ελίτ που μας επιβάλλεται κατά τρόπο πρακτικό και τεχνικό. Έτσι, πιστεύω ότι σε μια τέτοια κατάσταση για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό πρέπει να επικαλεστούμε τον Ηράκλειτο ο οποίος επιβεβαίωσε ότι ο κόσμος ήταν ο πατέρας των πραγμάτων. Έτσι, η ιδέα είναι ότι η πνευματική ελίτ πρέπει να είναι μια ελίτ πολεμιστών, ότι πρέπει να καταπολεμήσει το υπάρχον ομοίωμα του επέβαλε η ψευδο-ελίτ στην κοινωνία, δηλαδή η ελίτ που αρνείται το δικαίωμα στην ταυτότητα, που αρνείται τη δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής, που αρνείται τη γνώμη του λαού, των πραγματικών ανθρώπων. Αντ 'αυτού μιλά για τα ατομικά δικαιώματα, για τους μετανάστες και αγνοούν, αρνούνται απολύτως, την οντολογία του λαού. Και αυτό αποτελεί μια κοινή πρακτική, δεν είναι κάτι φανταστικό. Είναι μια καθημερινή πρακτική. Είναι ένα είδος αποικισμού ολόκληρης της ανθρωπότητας από κάποιους πολύ συγκεκριμένους κύκλους που επιβάλλουν τη θέλησή τους, που επιβάλουν τον τρόπο σκέψης τους και την πρακτική τους σκέψη αντί για την παραδοσιακά ή τη νέα μεταμοντέρνα ελίτ του λαού. Και είναι αδύνατο να πάρουμε αυτές τις ελίτ, τις πνευματικές ελίτ και να τις τοποθετήσουμε στην εξουσία. Θα πρέπει να αγωνιστεί η ίδια για αυτό. Θα έπρεπε, να γιατί έχουμε την αυτόματη δημιουργία όπως είπατε και για την Τουρκία.
Δεν είναι ένα δεδομένο γεγονός, είναι ένα είδος θέλησης, ένα είδος διαδικασίας και νομίζω ότι το σημείο ή η παρατήρηση ότι δεν υπάρχει τέτοια ελίτ στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντική αλλά θα μπορούσε να σημαίνει δύο πράγματα: αν δεν υπάρχει ακόμη, αλλά θα πρέπει να υπάρχει, ποιος θα μπορούσε να τη δημιουργήσει ή να την προτείνει; Εσείς οι διανοούμενοι και κανείς άλλος. Ή, ίσως, εάν δεν υπάρχει μπορεί να έχετε επιλέξει την άλλη δυνατή λύση. Να είστε λίγο πολύ ευχαριστημένοι με ότι συμβαίνει και κατ’επέκταση δεν χρειάζεστε οποιαδήποτε άλλη ελίτ πέρα από την τεχνοκρατική και τους Ευρωπαίους αφέντες. Ίσως είστε ευτυχείς. Σε αυτήν την περίπτωση δε χρειάζεται να έχετε κάποιες άλλες ελίτ που να παλέψουν για το πραγματικά λαϊκό, για την πραγματική ελληνική ταυτότητα. Ίσως, δεν ξέρω.
Στη Ρωσία υπάρχει το ίδιο πρόβλημα. Έχουμε μια ελίτ φιλελευθέρων τεχνοκρατών, μια ελίτ φιλο-Αμερικανών/φιλο-δυτικών, μια ελίτ που υποστηρίζει την οικουμενικότητα. Από την άλλη πλευρά έχουμε τον Πούτιν και την ξεχωριστή ομάδα των προσώπων που αντιπροσωπεύει, οι οποίοι προσπαθούν να δημιουργήσουν αυτήν την οργανική ρωσική πνευματική ελίτ. Στην δική μας περίπτωση υπάρχει ο Πούτιν που ακούει το λαό. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ακούει προσωπικά τους ανθρώπους. Προσπαθεί να τους ακούσει. Προσπαθεί να τους καταλάβει αλλά και να κατανοήσει τη ρωσική ιστορία. Ιστορία και άνθρωποι. Δύο πράγματα για τον Πούτιν που είναι τα πιο σημαντικά. Ρωσική ιστορία και ρωσικός λαός.
Υπάρχει μια τεχνοκρατική, φιλοδυτική φιλελεύθερη ελίτ, η οποία είναι εντελώς αναποτελεσματική και χωρίζει τον Πούτιν από τον λαό. Παίζει σημαντικό ρόλο στο να διαφθείρει και να διαστρέφει το πολιτικό μας σύστημα. Για να το καταστήσει εντελώς αναποτελεσματικό στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Και υπάρχει και η πνευματική ελίτ που αναπτύσσεται από τα κάτω, από τη βάση της κοινωνίας, η οποία συνομιλεί με τον Πούτιν προσπαθώντας να κάνει μια πνευματική γενίκευση σχετικά με το τι είναι οι άνθρωποι και ποια είναι η ρωσική ιστορία. Έτσι, έχουμε μια συνεχή διαδικασία, μια πάλη. Μια πάλη μεταξύ των Ευρασιατιστών, των Ρώσων Ευρασιατιστών και του φιλο-ατλαντικού δικτύου στη Ρωσία. Αυτός είναι ο χαρακτήρας όλων των εκπομπών μας στην τηλεόραση. Συζητήσεις μεταξύ των εκπροσώπων της ρωσικής ταυτότητας και των Ρώσων υψηλών αξιωματούχων που εργάζονται εναντίον αυτής της ταυτότητας.
Είναι σημαντικό να πούμε αυτό: έχουμε τον Πούτιν ως έναν πολύ σημαντικό παράγοντα διότι είναι στο πλευρό μας. Αλλά εναντίον μας βρίσκεται η πλειοψηφία της ρωσικής διεφθαρμένης, φιλελεύθερης και φιλο-αμερικανικής ελίτ που προσπαθεί να ανατρέψει όλα τα θετικά βήματα του Πούτιν. Έχουμε μια ειδική κατάσταση. Νομίζω ότι στην Κίνα έχουμε μια εντελώς διαφορετική συλλογική συνείδηση, όχι ένα πρόσωπο που είναι μαζί με το λαό, έχουμε ένα είδος στρατηγικής του συλλογικού οργάνου του Κομμουνιστικού Κόμματος. Σε άλλες χώρες, σε άλλες περιπτώσεις, στην Τουρκία για παράδειγμα παρατήρησα ότι υπήρχε ένα πολύ σημαντικό πνευματικό κίνημα. Για παράδειγμα, ο Τούρκος μεταφραστής του «Είναι και Χρόνος» του Χάιντεγκερ έλαβε εθνικό βραβείο για αυτό. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Τουρκία, η οποία δεν είναι τόσο πνευματική ή δεν θεωρείται ότι είναι ιδιαίτερα πνευματική, δίνει ένα βραβείο στο πρόσωπο που έκανε ένα τόσο σημαντικό έργο. Αυτό αποτελεί ένα είδος αναγνώρισης της σημασίας της ταυτότητάς τους.
Αλλά υπάρχει μια πολύ δραματική κατάσταση στην Τουρκία, επειδή υπάρχει ένα πολύ σημαντικό δίκτυο των ίδιων φιλελευθέρων που εργάζεται κατά των τουρκικών συμφερόντων, εναντίον της τουρκικής ταυτότητας, εναντίον των τουρκικών γεωπολιτικών στόχων και νομίζω ότι η ίδια κατάσταση περισσότερο ή λιγότερο επαναλαμβάνεται. Υπάρχει ένα μοναδικό παγκόσμιο δίκτυο φιλελευθέρων που αγωνίζεται για το όραμα του οικουμενισμού, παίζοντας ρόλο υπέρ των ΗΠΑ, υπέρ του ΝΑΤΟ, υπέρ του πλούσιου Βορρά, επειδή θέλουν να είναι μέρος του, ένα μέρος του πλούσιου Βορρά. Από την άλλη υπάρχουν διαφορετικοί λαοί που αγωνίζονται για τη διατήρηση και την επιβεβαίωση της ταυτότητάς τους. Αυτό είναι δυνατό μόνο μέσα από αυτές τις πνευματικές ελίτ.
Αυτή η ελίτ πρέπει να είναι κυρίαρχη, θα πρέπει να είναι ο κομιστής της βούλησης για δράση και απόφαση. Αλλά αυτό είναι ένα είδος επαναστατικής διαδικασίας, διότι η πολυπολικότητα δεν είναι δεδομένη. Είναι κάτι που αναδύεται με στόχο να πολεμήσει. Πρόκειται για ένα είδος εναλλακτικής λύσης, ένα είδος επιλογής και ελευθερίας. Και ο αγώνας για την ελευθερία της επιλογής δεν μπορεί να είναι εύκολος και νομίζω ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε με τους Έλληνες διανοουμένους είναι σημαντικό, είναι πολύ σημαντικό, αλλά δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε λύσει το πρόβλημα αυτό για σας. Εναπόκειται στους ίδιους τους Έλληνες να δημιουργήσουν και να ενισχύσουν την πνευματική τους ελίτ (καθηγητές και πανεπιστημιακούς). Είναι καθήκον σας.
*
Ερώτηση φοιτητή: Ας υποθέσουμε ότι θα καταφέρουμε να σφυρηλατήσουμε μια Ευρασιατική Συμμαχία. Ποιο έθνος θα αποτελεί τον πυρήνα αυτής της Ευρασιατικής Συμμαχίας; Και μια δεύτερη ερώτηση, αν δημιουργήσουμε μια Ευρασιατική Συμμαχία θα μπορέσει αυτή η Συμμαχία να αποτελέσει ένα σημαντικό διεθνή παράγοντα, έναν δρώντα με διεθνή αναγνώριση;
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Πρώτα από όλα δεν νομίζω ότι η Ελλάδα θα μπορούσε στο παρόν στάδιο να σκεφτεί κάποια προσκόλληση στην Ευρασιατική Ένωση. Η Ευρασιατική Ένωση είναι ένα είδος ολοκλήρωσης του μετασοβιετικού χώρου. Έχει τα φυσικά της σύνορα. Αλλά η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της Ορθοδοξίας, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θα μπορούσαν να διαδραματίσουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην αναδημιουργία της αρχιτεκτονικής της Ευρώπης. Θα μπορούσαν να επιμείνουν προς αυτήν την κατεύθυνση όχι όμως με την έννοια της Ευρασιατικής Ένωσης που κατέχει τη δική της ιδιαίτερη ταυτότητα. Θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τον ανατολικό πόλο της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Είναι πολύ σημαντικό επειδή η Ελλάδα έχει ακριβώς τον ρόλο των δύο πόλων ευρωπαϊκής ταυτότητας. Και είναι πολύ σημαντικό δεδομένου ότι θα μπορούσε να χρησιμεύσει στον Ευρασιατισμό περισσότερο από ότι σε περίπτωση άμεσης ένταξής της σε αυτό το πλαίσιο.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει ρόλο αποτελώντας την άλλη Ευρώπη. Τη δεύτερη Ευρώπη. Μια Ευρώπη που στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να βασίζεται στην αναγνώριση των δύο διαφορετικών στοιχείων της Ευρώπης. Έτσι, υπήρχε το Ελληνικό, Βυζαντινό, Ορθόδοξο μέρος της Ευρώπης και του πολιτισμού της. Και υπάρχουν πολλοί σύμμαχοι σε αυτό με την Ελλάδα όπως ο ρουμανικός ορθόδοξος πολιτισμός και ίσως οι Σέρβοι, οι Σλαβικοί λαοί. Είναι δυνατό να δημιουργηθεί ένα είδος μιας ευρύτερης Ανατολικής Ευρώπης, η οποία θα αποτελεί μέρος της μελλοντικής Ευρώπης. Και η Ελλάδα θα πρέπει να επιμείνει για τη διπλή ταυτότητα. Και όχι η Δυτική Ευρώπη ή η κεντρική Ευρώπη να κυριαρχούν πάνω σε αυτά τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Έτσι, βλέπω τον ρόλο της Ελλάδας ως πιο σημαντικό στο πλαίσιο της Ευρώπης παρά στο πλαίσιο της Ευρασίας.
Και αυτό αποτελεί ένα είδος απάντησης στη δεύτερη ερώτησή σας, επειδή ίσως η εθνική κρατική υπόσταση θα μπορούσε να υπάρχει εντός του πλαισίου μιας τέτοιας διαδικασίας ολοκλήρωσης. Αλλά η δημιουργία του πολιτισμού ως δρώντα σημαίνει εκκαθάριση του εθνικού κράτους. Θα μπορούσε να υπάρχει, αλλά δεν πρέπει να θεωρείται ως ο τελευταίος παράγοντας της διεθνούς τάξης. Δεν είναι το ίδιο όπως το να καταστρέψουμε αμέσως ή να ρευστοποιήσουμε το εθνικό κράτος. Το εθνικό κράτος θα μπορούσε να υπάρχει στο πλαίσιο αυτό και η Ελλάδα θα μπορούσε να διατηρήσει την εθνική της ταυτότητα στο πλαίσιο της Ευρώπης, αλλά μιας άλλης Ευρώπης, όχι αυτής. Σε αυτήν την Ευρώπη της κυριαρχίας των φιλελεύθερων και των φιλοαμερικανικών δυνάμεων είναι αδύνατο. Έτσι, η Ελλάδα θα πληρώσει όλο το τίμημα λόγω του ότι είναι λίγο διαφορετική από τους άλλους. Και η Ορθόδοξη ταυτότητα είναι ίσως μία από τις πολιτιστικές αιτίες γιατί σας συμπεριφέρονται τόσο σκληρά τώρα. Ίσως, δεν ξέρω. Αλλά υπάρχει ένα είδος ρατσιστικής συμπεριφοράς από τη Δυτική Ευρώπη απέναντι στην Ανατολική και τη Νότια Ευρώπη. Και το όνομα PIGS όπως το χρησιμοποιούν είναι ένα αρκετά ταπεινωτικό, ένα ρατσιστικό όνομα. Αλλά ίσως θα πρέπει να παλέψετε για μια άλλη Ευρώπη εντός της Ευρώπης όπως και να παλέψετε για την πραγματική Ελλάδα μέσα στην Ελλάδα. Όχι από έξω.
*
Ερώτηση φοιτητή: Στο βιβλίο σας «Θεμέλια της γεωπολιτικής» αναφέρετε ότι η Ρωσία πρέπει να αποφύγει την παγίδα του περιφερειακού κράτους ή της περιφερειακής ολοκλήρωσης. Ωστόσο, τώρα είπατε ότι Ευρασιατική ολοκλήρωση πρέπει να επικεντρωθεί κυρίως στα μετα-Σοβιετικά κράτη. Δεν νομίζετε ότι αυτό μπορεί να αποτελεί παγίδα, όπως αναφέρατε;
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Νομίζω ότι θα μπορούσαμε να αντιληφθούμε τον όρο Ευρασία σε διαφορετικά επίπεδα. Έτσι, πρότεινα στα τελευταία έργα μου έξι ή επτά επίπεδα για το πώς να κατανοήσουμε την Ευρασία. Η Ευρασιατική Ένωση που προτείνει ο Πούτιν είναι ένα συγκεκριμένο βήμα της ολοκλήρωσης της μετα-σοβιετικής ένωσης. Θα μπορούσαμε όμως να μιλάμε για τον Ευρασιατική άξονα ή την Ευρασιατική Συμμαχία. Πρόκειται για κάτι διαφορετικό. Η Ευρασιατική Συμμαχία θεωρητικά είναι ο συντονισμός της Ευρασιατικής ενότητας (ως μια γεωπολιτική ενότητα) με άλλες σημαντικές δυνάμεις της Ευρασίας. Έτσι, πηγαίνει πέρα από την παγίδα της περιφέρειας όπως το θέτετε. Για παράδειγμα, η Ευρασιατική Συμμαχία είναι μια συμμαχία με την Ινδία, με το Ιράν (πρώτα από όλα με το Ιράν) και με την Τουρκία (και ίσως με το Πακιστάν). Πρέπει βέβαια να ισορροπήσει γιατί όλοι αυτοί είναι αντίπαλοι, περιφερειακοί αντίπαλοι (π.χ. Τουρκία-Ιράν). Όλα λοιπόν εξαρτώνται από τη κατά περίοδο πολιτική κατάσταση αλλά θεωρητικά η Ευρασιατική Συμμαχία θα μπορούσε να είναι πολύ ευρύτερη από την Ευρασιατική Ένωση.
Την ίδια στιγμή, ποτέ δεν έβαλα την Κίνα σε αυτή τη συμμαχία επειδή είναι πάρα πολύ μεγάλη και πολύ δραστήρια. Έτσι, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σύμμαχος της Ευρασιατικής Συμμαχίας. Πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό παράγοντα στη δημιουργία της πολυπολικότητας αλλά από την άλλη στενότερες σχέσεις με την Κίνα θα μπορούσαν να καταστρέψουν όλη αυτήν την κατασκευή.
Θα μπορούσαμε τελικά να εξετάσουμε όλο το φάσμα της Ευρασίας. Είναι ένα είδος ηπείρου εν συνόλω, όπου η Ευρώπη θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μέρος αυτού του στρατηγικού πολυπολικό χώρου. Και η πολυπολικότητα με αυτή την έννοια έχει μια καθολική αρχή. Αποτελεί επίσης ένα είδος παράδοξου. Έτσι, μιλάμε για την καθολικότητα της μη-καθολικότητας.
Η πολυπολικότητα θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα στη διαφορετικότητα να ανθίσει μέσα στη ρωσική κοινωνία. Διότι είναι αντίθετη στη δημιουργία εθνικιστικού χαρακτήρα στους πολίτες και την κοινωνία. Κατ’αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να υπάρχει πολυφωνία μέσα στη ρωσική ενότητα, εντός της Ευρασιατικής Συμμαχίας, όπως επίσης και στο εσωτερικό της Ευρασιατικής ηπείρου, αλλά και στους άλλους πόλους και τους άλλους πολιτισμούς που βρίσκονται έξω από αυτή. Υπάρχει ένας όρος του Ρώσου φιλοσόφου Konstantin Leontiev που ονομάζεται "ακμάζουσα πολυμορφία". Έτσι, η αρχή ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν διαφορές αντιπροσωπεύουν όχι μια πρόκληση ή έναν κίνδυνο αλλά τον πλούτο του πολιτισμού.
*
Ερώτηση φοιτητή: έχω μερικές ερωτήσεις σχετικά με το γεωστρατηγικό περιβάλλον της Ρωσίας. Η πρώτη και η πιο σημαντική αφορά τις εξελίξεις αναφορικά με το Ιράν οι οποίες αποτελούν μια μεγάλη πρόκληση για τη Ρωσία. Η Ρωσία ενδιαφέρεται για το πυρηνικό οπλοστάσιο και τη θέση του Ιράν στο διεθνές σύστημα. Έχοντας κατά νου ότι η Ρωσία έχει διευκολύνει τις Ηνωμένες Πολιτείες στον πόλεμό τους στο Αφγανιστάν, τι θα πράξει τώρα η Ρωσία σε περίπτωση προληπτικής επίθεσης στο Ιράν;
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Πρώτα απ 'όλα θεωρώ το Ιράν ως τον σημαντικότερο περιφερειακό εταίρο της Ρωσίας λόγω της βούλησης αυτής της κοινωνίας να απορρίψει την αμερικανική ηγεμονία και την καθολικότητα της Δύσης. Έχω πολύ καλές σχέσεις με υψηλού επιπέδου αξιωματούχους του ιρανικού κράτους και είμαι θαυμαστής αυτής της «εισβολής» της προ-νεωτερικότητας στη σύγχρονη κοινωνία, όπου υπάρχει ένα Συμβούλιο πνευματικού ορθολογισμού. Έτσι, υπάρχει μια ομάδα Αγιατολάδων που κρίνει διανοητικά και πνευματικά εάν αυτή ή η άλλη απόφαση έρχεται σε αντίθεση με την ορθολογικότητα του πολιτισμού και της κοινωνίας. Είναι πολύ ενδιαφέρον.
Την ίδια στιγμή, γεωπολιτικά έχουμε ένα κοινό όραμα σχετικά με οποιαδήποτε πραγματική ή ενδεχόμενη σύγκρουση στην περιοχή. Έχουμε το ίδιο όραμα αναφορικά με την Κασπία θάλασσα, το ίδιο όραμα (Ιράν και Ρωσία) σχετικά με την ισορροπία δυνάμεων στον Καύκασο. Στο Αφγανιστάν, εργαζόμαστε μαζί. Έχουμε τις ίδιες επιλογές σχετικά με την Τουρκία και τη Συρία και γενικά για όλα τα ζητήματα οι απόψεις μας αντιστοιχούν στο 100%. Και τα πυρηνικά όπλα δεν ενοχλούν τη ρωσική κυβέρνηση γιατί και το Ισραήλ ή το Πακιστάν δεν είναι τόσο προβλέψιμοι, ορθολογικοί ή ειρηνικοί παίκτες. Δεδομένου ότι αυτοί κατέχουν πυρηνικά, γιατί όχι και το Ιράν; Έτσι, ρεαλιστικά μιλώντας,δεν υπάρχει ούτε στο εγγύς μέλλον ούτε μεσοπρόθεσμα, ούτε μακροπρόθεσμα καμία πιθανότητα σύγκρουσης μεταξύ του Ιράν και της Ρωσίας. Αυτό είναι το πρώτο σημείο.
Το δεύτερο σημείο: νομίζω ότι η αντίδραση του Πούτιν μετά την 11η Σεπτεμβρίου και η άδεια που έδωσε στις ΗΠΑ να καταλάβουν το Αφγανιστάν υπαγορεύθηκε από μια ρεαλιστική προσέγγιση, διότι τα συμφέροντά μας στην Κεντρική Ασία ήταν σε κίνδυνο από το κίνημα των Ταλιμπάν το οποίο μεγάλωνε εκεί και έτσι ο Πούτιν αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αυτήν την κατάσταση εναντίον ενός κοινού εχθρού που δημιουργήθηκε στο παρελθόν από τους ίδιους τους Αμερικανούς. Ωστόσο, μετά το μετάνιωσε διότι η εγκατάσταση αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στο Αφγανιστάν αποτελούσε μεγαλύτερο πρόβλημα από τους φτωχούς αντάρτες-Ταλιμπάν.
Έτσι, τώρα θεωρούμε το Ιράν και τη Συρία (αλλά το Ιράν κυρίως) ως μέρος του στρατηγικού μας χώρου. Γι’ αυτό η αντίδρασή μας στο ενδεχόμενο οποιασδήποτε πιθανής επίθεσης ή επέμβασης κατά του Ιράν από οποιοδήποτε μπλοκ ή χώρα θα είναι αρνητική, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής επιλογής. Νομίζω ότι σήμερα υπάρχει ένα είδος συναίνεσης. Μια συναίνεση ανάμεσα στον Πούτιν, στρατιωτικούς κύκλους και την κοινωνία ότι η Συρία αποτελεί το τελευταίο σημείο. Η Συρία θεωρείται από εμάς λίγο πολύ όπως η Τσετσενία. Αποτελεί δική μας ζώνη επιρροής και έτσι η υποστήριξή μας προς τον Άσαντ ή οποιονδήποτε άλλο (δεν είναι ζήτημα προσώπου) – αλλά όχι προς τους Βαχχαμπιστές, φιλοαμερικανούς, φιλότουρκους αντάρτες - αποτελεί ένα είδος στρατηγικού και όχι τακτικού βήματος. Έτσι, θεωρούμε ότι η Συρία είναι το τελευταίο σημείο, η τελευταία γραμμή. Μετά από αυτό, νομίζω ότι τα ισχυρότερα των επιχειρημάτων θα χρησιμοποιηθούν από τη Μόσχα. Έτσι, νομίζω ότι η αντίδραση θα είναι θεμελιώδης στο ενδεχόμενο μιας πιθανής επίθεσης στο Ιράν.
*
Ερώτηση φοιτητή: θα ήθελα να σας ρωτήσω για το πολυπολικό σύστημα και το διαχωρισμό του σε πολλούς πόλους. Είπατε στην ομιλία σας ότι η διαίρεση αυτή πρόκειται να βασιστεί στους πολιτισμούς που υπάρχουν. Αλλά τι συμβαίνει όταν ένας πολιτισμός είναι εντελώς διαφορετικός από τους γεωγραφικούς παράγοντες που μπορεί ένα κράτος να έχει; Για παράδειγμα τι θα συμβεί με το Ισραήλ και τη θέση του σε σχέση με τις αραβικές χώρες; Σε ποιον πόλο θα μετέχει το Ισραήλ ή άλλες χώρες των οποίων το γεωγραφικό τμήμα δεν καλύπτεται; Ευχαριστώ.
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Είναι πολύ ενδιαφέρον. Νομίζω ότι πρώτα από όλα την πολιτική ολοκλήρωση των πολιτισμών την αποκαλούμε με τον ελληνικό όρο πολιτεία, η οποία δεν αποτελεί ούτε ένα έθνος, ούτε κράτος, ούτε Πόλη, αποτελεί μια πολιτική οντότητα. Ο Πλάτων χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο πριν τον Αριστοτέλη. Έτσι, η πολιτεία είναι ένα είδος πολιτικής οντότητας με μη ορισμένο περιεχόμενο και κλίμακα. Μια μικρή κοινωνία θα μπορούσε να είναι μια πολιτεία και μια αυτοκρατορία. Θα μπορούσε επίσης να είναι πολιτεία. Έτσι, το χρησιμοποιούμε ρητά ως κάτι που δεν είναι νεωτερικό, σαν κάτι που δεν είναι ορίζεται τόσο αυστηρά και αυτό δεν αποτελεί το αδύνατο σημείο του αλλά το ισχυρό. Η απουσία ενός ακριβούς νοήματος.
Έτσι, το χρησιμοποιούμε όχι επειδή δεν κατανοούμε την πολιτεία ως έννοια που δεν είναι αρκετά σαφής, αλλά ακριβώς εξαιτίας αυτού του λόγου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για να σας απαντήσω, διότι, αν λάβουμε υπόψη τα σύνορα των πολιτισμών ή τα σύνορα της πολιτικής τους έκφρασης στην πολιτεία ως κάτι που δεν είναι σαφώς καθορισμένο, αυτό σημαίνει ότι είναι μια εντελώς διαφορετική έννοια από την εθνική κρατική υπόσταση με τα σύνορα-γραμμές της. Έχουμε να κάνουμε με ζώνες-σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να φανταστούμε - και πρόκειται για μια συγκεκριμένη ιστορική κατάσταση-δύο άτομα με διαφορετικές κουλτούρες να ζουν μαζί σε κάποιο χώρο χωρίς σαφή ορισμό του ενός ή του άλλου συνόρου. Όπως για παράδειγμα στην Τρανσυλβανία, σε χωριά της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας. Θα μπορούσαν να διαχωριστούν, αλλά αποτελούν ένα είδος πολυπολιτισμικού χώρου.
Και στην Αφρική, έχουμε αυτό το τρομερό παράδειγμα της Δυτικής αποικιοκρατίας όταν οι ίδιοι λαοί, οι ίδιες φυλές ζουν σε δύο ή τρεις χώρες και χωρίζονται από σύνορα τα οποία δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα. Είναι εντελώς τεχνητά. Προκάλεσαν νεκρούς. Τους βάζουν υπό διαφορετικές νομοθεσίες. Έχουμε είναι ένα είδος εθνο-αυτοκτονικών συνόρων.
Έτσι, πρέπει να αναθεωρήσουμε την έννοια των συνόρων και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δημιουργήσουμε ζώνες μικτές πολιτισμικά, μικτούς πολιτισμικούς χώρους. Και κάθε ηγεμονικός περιφερειακός πολιτισμικός πόλος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη να αντιμετωπίσει αυτές τις ειδικές ζώνες με ιδιαίτερη προσοχή. Για παράδειγμα, έχουμε μερικά παραδείγματα αποφάσεων με παρόμοιες συμπεριφορές, ίσως δεν είναι ακριβώς ίδιες, αλλά η κατεύθυνση είναι λίγο πολύ αυτή. Έτσι, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα είδος συνθήκης αναφορικά με το Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο. Ή μια συνθήκη μεταξύ των Αράβων και της Ευρώπης για παράδειγμα (χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες). Επειδή το πιο σημαντικό είναι να απομακρύνουμε τις ΗΠΑ. Αλλιώς θα είχαμε ένα είδος συνέχειας του μονοπολικού κόσμου που δημιουργεί παντού τεχνητά προβλήματα. Το Ισραήλ θεωρείται από τους Άραβες ως πράκτορας των ΗΠΑ και για αυτόν ακριβώς τον λόγο βρίσκεται σε κίνδυνο. Είναι η δημιουργία και η εφαρμογή του σχεδίου της ευρύτερης Μέσης Ανατολής που δημιουργεί αιματηρούς πολέμους. Η Τουρκία βρίσκεται σήμερα σε μια παγίδα. Γιατί δρα όπως οι ΗΠΑ της υπαγορεύουν αλλά την ίδια στιγμή πλησιάζει όλο και περισσότερο η διάσπασή της καθώς ο παράγοντας κουρδικό που άνοιξαν οι ίδιες οι ΗΠΑ δε θα τελειώσει ποτέ διότι θα δημιουργήσουν κάποια στιγμή ένα κουρδικό κράτος. Η σύγχρονη τουρκική πολιτική αποτελεί μια αυτοκτονική πολιτική.
Και νομίζω ότι τα περιφερειακά προβλήματα αυτής της μικτής ομάδας πληθυσμού θα πρέπει να λυθούν σε περιφερειακό επίπεδο. Να λυθούν μεταξύ των δυνάμεων που έχουν επιρροή και οργανικό συμφέρον για την εναρμόνιση της κατάστασης και τη λύση του ενός ή του άλλου προβλήματος.
*
Ερώτηση φοιτητή: Κύριε καθηγητά, αναφέρατε πριν ότι η Ρωσία θα δώσει μια θεμελιώδη απάντηση σε περίπτωση που η Δύση ή οι Ηνωμένες Πολιτείες εισβάλλουν στο Ιράν ή στη Συρία. Ωστόσο τώρα βλέπουμε τη συνεχιζόμενη κρίση της Κορέας και διαπιστώνουμε ότι Ρωσία δεν λαμβάνει μια τέτοια θεμελιώδη θέση εναντίον της Δύσης, υποστηρίζοντας τη Βόρεια Κορέα. Γιατί θεωρείτε ότι η Ρωσία θα δώσει μια θεμελιώδη απάντηση στην περίπτωση της Συρίας ή του Ιράν αλλά δεν κάνει το ίδιο στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας;
Αλεξάντρ Ντούγκιν:Υπάρχει μια διαφορά. Θεωρητικά πιστεύω ότι η Ρωσία θα πρέπει να υποστηρίζει τη Βόρεια Κορέα αλλά η Μόσχα κρίνει ότι το πολιτικό καθεστώς της Βόρειας Κορέας είναι κάπως παράλογο για να το υπερασπιστεί. Θεωρεί ότι είναι πολύ απρόβλεπτο. Κρίνει ότι δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σε αυτό. Προσωπικά, πιστεύω ότι πρέπει να αντιταχθούμε στις ΗΠΑ παντού. Αλλά σε αυτήν την κατάσταση μπορούμε να δούμε τις διαφορές μεταξύ του ιδεολογικού οράματος που αναπτύχθηκε από τους Ρώσους Ευρασιατιστές και τον Ευρασιατικό ρεαλισμό του Πούτιν. Ο Πούτιν είναι περισσότερο ρεαλιστής.
Από την άλλη, η Συρία για εμάς αντιπροσωπεύει μια στρατιωτική βάση, το στρατηγικό χώρο για να γίνει επίθεση εναντίον του Ιράν ενώ η τρέχουσα κρίση εκεί δείχνει και τη συνεργασία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ με το ριζοσπαστικό Ισλάμ το οποίο είναι επικίνδυνο για εμάς στο Βόρειο Καύκασο (και υπάρχουν Τσετσένοι αντάρτες που πολεμούν τον Άσαντ). Έτσι, αυτή η κατάσταση λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τη Μόσχα. Αντίθετα, η Βόρεια Κορέα δεν είναι τόσο οδυνηρή για μας.
Αλλά υπάρχουν σημεία στη ρωσική πολιτική τα οποία αν τα αναλύσουμε θα δούμε ένα είδος απόκλισης μεταξύ του Ευρασιατισμού και των πολιτικών του Πούτιν. Υπάρχουν διαφορές που δεν αφορούν μόνο το θέμα της Βόρειας Κορέας, αλλά είναι γενικότερες. Έτσι, έχουμε ένα πολυπολικό Ευρασιατισμό που εκπροσωπείται από την πνευματική μας ομάδα και τον Ευρασιατικό ρεαλισμό που δηλώνεται φανερά από τον Πούτιν ο οποίος περιορίζεται ίσως από κάποια διπλωματικά συμφέροντα, κάποια συμφέροντα τήρησης ισορροπιών ή κάποιες εκτιμήσεις τις οποίες εμείς ίσως αγνοούμε. Έτσι, ο ρεαλισμός είναι λίγο διαφορετικός από τη δικιά μας ιδεαλιστική ή θεωρητική Ευρασιατική στάση. Παραμένει όμως πολύ κοντά και όλο και πιο πολλοί ακαδημαϊκοί και επιστημονικοί κύκλοι στον κόσμο παρατηρούν κάποια ομολογία μεταξύ της πρακτικής του Πούτιν και της Ευρασιατικής θεωρίας. Ωστόσο, δε συμπίπτουν απολύτως. Υπάρχει κάποια απόκλιση. Για παράδειγμα, όσον αφορά το Αφγανιστάν, ήμασταν ενάντια στο ενδεχόμενο οι Αμερικανοί να εισβάλουν στο Αφγανιστάν και, αν και χάσαμε, είχαμε τελικά δίκιο και ο ίδιος ο Πούτιν λίγο πολύ το αναγνώρισε διότι το κύρος μας έπεσε θεμελιωδώς στα μάτια της Κίνας. Οι Κινέζοι επεσήμαναν ότι αφήσαμε τον εχθρό μας να εισέλθει στη ζώνη επιρροής μιας και αυτό αποτέλεσε μια αρνητική συνέπεια. Αυτό έχει τώρα λίγο πολύ αναγνωριστεί.

*
**
*

Ο φιλελεύθερος δεν είναι φιλελεύθερος από μόνος του, αλλά γίνεται σταδιακά φιλελεύθερος ως αποφασισμένος αντίπαλος του αντιφιλελευθερισμού. Αναγνωρίζεται ως φιλελεύθερος, έχει αποκτήσει κύρος ως φιλελεύθερος, επιδιώκει μεγαλύτερο κύρος -στο δημόσιο αξίωμα του- και έτσι γίνεται όλο και πιο φανατικά φιλελεύθερος. Διακηρύσσει συνεχώς την αντίθεση του στον αντιφιλελευθερισμό, γίνεται άκρως ευερέθιστος και τελικώς μοιάζει πολύ με τον αντιφιλελεύθερο.
Botho Strauß
*

Βλέπεις όμως -γιατί το τόνισα αυτό στο σχέδιο μου-, παρατηρώντας οποιαδήποτε από τις ιδεολογίες που βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες, ότι στρατολογεί τους αγωνιστές και τις ιδέες της όχι μόνο από το δικό της απόθεμα, αλλά και από εκείνο του αντιπάλου. Βλέπεις ότι διαρκώς αλλάζει θέσεις και εντελώς αναιτιολόγητα επιτίθεται έξαφνα στη δική της οπισθοφυλακή. Βλέπεις, με άλλα λόγια, τις ιδέες να περνούν από τη μια πλευρά στην άλλη και πάλι να επιστρέφουν, κι έτσι τις βρίσκεις πότε στη μια και πότε στην άλλη γραμμή μάχης. Με δυο λόγια, δεν μπορούμε να οργανώσουμε ούτε ένα σοβαρό σχέδιο επικοινωνίας, ούτε μια διαχωριστική γραμμή, ούτε οτιδήποτε άλλο και το όλο πράγμα, με όλο το σεβασμό, είναι -κάτι που σχεδόν αδυνατώ να πιστέψω!- αυτό που κάθε στρατιωτικός διοικητής θα αποκαλούσε ένας σωρός σκατά!
Robert Musil
*

.~`~.

Ανθρωποποίηση.

Η αποστολή του Σαμαρά και τα «άκρα» και ένα απαραίτητο συμπλήρωμα προς ευρύτερη κατανόηση του πολιτισμικού και μορφωτικού ακρωτηριασμού δια μέσω του γεωπολιτικού ελέγχου.

$
0
0

.~`~.
Ι

Ο Αντώνης Σαμαράς αποτελεί τον κατάλληλο πρωθυπουργό στην κατάλληλη χώρα και στην κατάλληλη στιγμή. Ενσαρκώνει με δραματικό τρόπο το είδος του πρωθυπουργού που αρμόζει σε ένα κράτος το οποίο ιδρύθηκε εξ αρχής ως «κράτος υπό αίρεση» και το οποίο σήμερα αντιμετωπίζει μια σοβαρή υπαρξιακή κρίση λόγω δομικών αλλαγών των συνθηκών που διευκόλυναν και δικαιολογούσαν την ύπαρξή του μέχρι τώρα.
Το ελληνικό κράτος ιδρύθηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, το 1830, επειδή οι μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, ιδίως δε η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία, ήθελαν να διαχειριστούν με αυτόν τον τρόπο την αποδόμηση και κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και επειδή χρειάζονταν, για γεωπολιτικούς λόγους, ένα προτεκτοράτο στην άκρη της Βαλκανικής, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα σχέδιά τους για την εκμετάλλευση του πετρελαίου της Μέσης Ανατολήςκαι για τη διάνοιξη και διαχείριση της Διώρυγας του Σουέζ.
Εξ αρχής κατέστη σαφές ότι το ελληνικό κράτος ήταν γεωπολιτικό εργαλείο των Δυτικών πατρώνων του και υποχείριο της χρηματοοικονομικής ολιγαρχίας τού Λονδίνου. Έτσι, γρήγορα-γρήγορα, ο Ιωάννης Καποδίστριας εξαλείφθηκε, για την ακρίβεια δολοφονήθηκε, επειδή ήταν ικανός να δημιουργήσει αποτελεσματικό και σοβαρό κράτος και να ενεργοποιήσει στρατηγικούς πολιτιστικούς και πολιτικούς δεσμούς με τη Ρωσία και τις βαλκανικές χώρες της πάλαι ποτέ Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αντ’ αυτού η διοίκηση της Ελλάδας ανατέθηκε από τους ξένους πάτρωνες της χώρας σε ελεγχόμενους από τον ξένο παράγοντα βασιλικούς οίκους, σηματοδοτώντας, κατά επίσημο και θεσμικό τρόπο, ότι το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας είναι ετεροκαθοριζόμενο και ευθέως ετεροκατευθυνόμενο. Επίσης, από το 1830 μέχρι το 1860, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία εισέπραξαν προς εξυπηρέτηση των δανείων που χορήγησαν στην Ελλάδα περίπου το 30% των προσόδων του ελληνικού κράτους και μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα τα δάνεια είχαν πληρωθεί στο τριπλάσιο της πραγματικής αξίας τους.
Συγχρόνως η κυριαρχία των ξένων πατρώνων τής Ελλάδας επ’ αυτής θεμελιώθηκε και με την κατάλληλη πολιτιστική διπλωματία και προπαγάνδα, διότι καμιά πολιτική κυριαρχία δεν είναι αρκετά ισχυρή εάν δεν ασκείται και επί της ψυχής των ανθρώπων. Με αυτόν τον σκοπό η εθνική ιδεολογία τού ελληνικού κράτους δημιουργήθηκε από μια ομάδα λογίων που εκπροσωπούσαν τον γερμανικό ρομαντισμό, από μια ομάδα εκπροσώπων του γερμανικού και του γαλλικού νομικού πολιτισμού και από μια ομάδα εμπόρων που εκπροσωπούσαν την κουλτούρα του βρετανικού καπιταλισμού. Έτσι το ελληνικό πανεπιστήμιο και η Εκκλησία τής Ελλάδος (ως «εθνικός-κρατικός» πλέον θεσμός) δημιουργήθηκαν από τις Δυτικές δυνάμεις που ήλεγχαν και εκμεταλλεύονταν το ελληνικό κράτος, προκειμένου οι Έλληνες πολίτες να μάθουν την εθνική τους ταυτότητα και τη θρησκεία τους σύμφωνα με τους όρους, την κουλτούρα και τα συμφέροντα του κυρίαρχου ξένου παράγοντα.
Στον 20ό αιώνα και συγκεκριμένα μετά από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο κύριος διαχειριστής τής Ελλάδας άλλαξε, καθώς η χώρα πέρασε από τη σφαίρα επιρροής τής Μεγάλης Βρετανίας στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ. Η διασφάλιση και σταθεροποίηση της ενσωμάτωσης της Ελλάδας στο σύστημα του Δυτικού καταμερισμού κεφαλαίου και της ατλαντικής (δηλαδή αγγλο-αμερικανικής) γεωπολιτικής επιτεύχθηκε μέσω της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ και στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα η συστημική πολιτική, στρατιωτική και οικονομική χειραγώγηση της Ελλάδας από τον ατλαντικό παράγοντα ήταν τόσο ισχυρή ώστε η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών της Ελλάδας διοικούνταν και χρηματοδοτούνταν άμεσα από τη CIA κατά επίσημο τρόπο μέχρι τη δεκαετία του 1960.

Στρατηγικός έλεγχος
Ο ατλαντικός παράγοντας απαιτεί από το ελληνικό πολιτικό να διεκπεραιώνει τα διοικητικά του καθήκοντα στην Ελλάδα σύμφωνα με τις εξής επιταγές και σύμφωνα με τους εξής στόχους:
1) Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Δυτικό παράγοντα, δεν πρέπει να αναπτύξει ποτέ συνείδηση διαδόχου, πνευματικού ή πολιτικού, του Βυζαντίου. Αφενός το Βυζάντιο αποτελεί μέγα πνευματικό και πολιτικό αντίπαλο της λατινο-φραγκικής ελίτ τής Δύσης, με καμία έννοια δεν ανήκει στη Δύση, αφετέρου μια νεο-βυζαντινή συνείδηση θα ωθούσε, εύλογα και κατά φυσικό τρόπο, σε μια στρατηγική πολιτική, πνευματική και ολοκληρωμένη γεωπολιτική συμμαχία Ελλάδας-Ρωσίας, η οποία, κατά τον ατλαντικό παράγοντα, πρέπει να αποφευχθεί πάσει θυσία. Γι’ αυτό, άλλωστε, πληθώρα επιχειρήσεων πολιτιστικής διπλωματίας και προπαγάνδας της Δύσης στην Ελλάδα επιδιώκουν να ενθαρρύνουν στην ελληνική κοινωνία οποιαδήποτε άλλη πολιτιστική θεωρία ή ιδεολογία, από τον αρχαιοελληνισμό και τον νεοπαγανισμό μέχρι τον τον ευρωζωνισμό και τον νεοθωμανισμό, προκειμένου να μην αποκτήσει ισχυρή υπόσταση οποιαδήποτε νεοβυζαντινή ιδεολογία η οποία θα καλλιεργούσε τη συνάντηση και ένωση Ελλάδας-Ρωσίας, ενώ συγχρόνως απαξιώνονται, με ειδικά σχεδιασμένες ψυχολογικές επιχειρήσεις, οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες των Ελλήνων που δεν ταιριάζουν με τις απαιτήσεις της ατλαντικής ολιγαρχίας.
2) Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Δυτικό παράγοντα, πρέπει να λειτουργεί ως μια μεταπρατική κοινωνία, σε οικονομικό, πολιτικό και πνευματικό επίπεδο, χωρίς γεωπολιτικό σχεδιασμό και χωρίς πολιτιστική επίγνωση του αληθινού εαυτού της. Επίσης οι πρώτες ύλες και η ενέργεια της χώρας ουσιαστικώς ανήκουν στη δικαιοδοσία των ατλαντικών πατρώνων της.
3) Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Δυτικό παράγοντα, πρέπει να εξυπηρετεί τους γεωπολιτικούς, γεωοικονομικούς και ενεργειακούς σχεδιασμούς της Δύσης και ειδικά του ατλαντικού παράγοντα στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική.
Προς εξυπηρέτηση των ανωτέρω τριών στόχων ελέγχου και διαχείρισης της Ελλάδας, το ατλαντικό μπλοκ δημιουργεί και διαχειρίζεται τους κυρίαρχους πολιτιστικούς, πολιτικούς και οικονομικούς-επιχειρηματικούς παράγοντες της Ελλάδας, τόσο σε επίπεδο προσώπων όσο και σε επίπεδο θεσμών.

Η Τρόικα και ο Σαμαράς
Το νεωτερικό Δυτικό κράτος, όπως έχει εξηγήσει ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Φουκό (Michel Foucault), κυβερνά λιγότερο μέσω της χρήσης της ωμής βίας από όσο μέσω της χρήσης της γνώσης και των επιστημονικών πρακτικών, με σκοπό να δημιουργήσει και να διαχειριστεί τα συνειδησιακά περιεχόμενα (την υποκειμενικότητα) των υποτελών του. Αυτή τη μεθοδολογία ο Φουκό ονόμασε «μικροφυσική της εξουσίας». Έτσι η τεχνοκρατία αντικαθιστά την πολιτική, οι πολίτες αντιμετωπίζονται ως ίδια αντικείμενα-μέλη μιας μάζας και η εξουσιαστική ατζέντα της ολιγαρχίας ενδύεται τον μανδύα του επιστημονικού θέσφατου. Αυτό, όπως έχουν τονίσει ο σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος Αλέν ντε Μπενουά (Alain de Benoist) και ο σύγχρονος Ρώσος πολιτειολόγος Αλεξάντερ Ντούγκιν (Alexander Dugin), οδηγεί στην ουσιαστική κατάργηση της πολιτικής. Εξ ου και η σύγχρονη Δυτική ολιγαρχία χρειάζεται πλέον πολιτικούς που θα εξασφαλίζουν στα πεδία ευθύνης τους και στις χώρες τους ότι η πολιτική θα είναι μια σκιά του εαυτού της, ένα πρόσχημα, άνευ ουσιώδους σημασίας.
Ο πιο σημαντικός ρόλος της Τρόικας δεν είναι καν η οικονομική καταδεινάστευση της Ελλάδας. Ο πιο σημαντικός ρόλος της Τρόικας είναι η αναζήτηση, ανεύρεση και εκπαίδευση μιας νέας γενιάς πολιτικών που θα έχουν ως ρόλο τους να προδίδουν κατά σύστημα και σταθερά την πολιτική, ώστε να λειτουργεί αυτό που ο Φουκό έχει αποκαλέσει «μικροφυσική της εξουσίας» και ο Μπενουά το έχει ονομάσει «μικρομάνατζμεντ». Αυτοί οι αντιπολιτικοί πολιτικοί αφενός θα εξασφαλίζουν την εφαρμογή των στρατηγικών επιλογών της ατλαντικής ολιγαρχίας, αφετέρου θα διατηρούν τους πολίτες στην κατάσταση που ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης ονόμασε «ασημαντότητα», ώστε να μην υπάρχουν αξιόλογες πολιτικές ή πνευματικές αντιστάσεις. Ο πρωτεργάτης αυτής της ιστορικής αλλαγής στην Ελλάδα ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου και ο πρώτος πρωθυπουργός-καλούπι για την αναπαραγωγή αυτού του είδους των αντιπολιτικών πολιτικών είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Έχουμε να κάνουμε με μια σχέση «προφήτη» (Γιώργος Παπανδρέου) και «μεσσία» (Αντώνης Σαμαράς), που θεμελιώνουν τη νέα «θρησκεία» της Τρόικας, η οποία υπέχει τον ρόλο της «Αγίας Τριάδας».
Εξ ου και σήμερα –στην εποχή των παγκόσμιων επικοινωνιών και της βιομηχανίας του θεάματος– φθάσαμε στο σημείο η Ελλάδα να μη διαθέτει ούτε εθνική πολιτική τηλεόρασης και κινηματογράφου, παραδομένη στην Τρόικα και στην τουρκική πολιτιστική διπλωματία. Η παύση του σήματος των εθνικών καναλιών (ΕΡΤ/ΝΕΤ) και η άλωση της ελληνικής τηλεόρασης από την τουρκική κινηματογραφική βιομηχανία και από νοοκτόνα ριάλιτι σόου αποτελούν επιχειρήσεις κυβερνοπολέμου (cyberwar) εναντίον της Ελλάδας, στις οποίες πρωτοστατεί και μάλιστα υπερηφάνως η κυβέρνηση Σαμαρά. Άλλωστε, όπως μας έχει δείξει το ΝΑΤΟ, στις πολλές πολεμικές επιχειρήσεις που έχει διεξάγει ανά τον κόσμο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τα πλήγματα εναντίον των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών υποδομών των χωρών-στόχων είναι εξ αρχής στρατηγική επιλογή.

Τα «άκρα»
Η συζήτηση για τα «πολιτικά άκρα» και τον «μεσαίο χώρο» υποκρύπτει την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης –βάσει γνωστών ατλαντικών εγχειριδίων προπαγάνδας (όπως λ.χ. εκείνα του Dick Morris, που δίδαξε σε Νεοδημοκράτες ο Γιάννης Λούλης εδώ και χρόνια)– να εγκλωβίσει την πολιτική σε μια «ορθοδοξία» υπαγορευμένη από την Τρόικα και από τη γεωπολιτική του ατλαντικού μπλοκ και να απαξιώσει, ή και να απαγορεύσει, κάθε μείζονος σημασίας απόκλιση ως «άκρο».
Ουσιαστικά πρόκειται για μια απόπειρα επιβολής ενός ολοκληρωτισμού του «μεσαίου χώρου», όπου αυτή η μεσότητα δεν έχει καμία σχέση με την περί μεσότητας αντίληψη του Αριστοτέλη. Άλλωστε, αν ίσχυε η περί μεσότητας αντίληψη του Αριστοτέλη στη σημερινή Ελλάδα, δεν θα υπήρχαν ούτε τα Μνημόνια, ούτε η Τρόικα, ούτε οι μνημονιακές κυβερνήσεις. Η σύγχρονη ρητορεία περί «μεσαίου χώρου» και «κέντρου» έχει σκοπό να κάνει τους πάντες περίπου το ίδιο, δηλαδή να εξαλείψει τις μεγάλες ιδεολογίες και τη στρατηγική πολιτική σκέψη, προκειμένου όλοι, ανεξάρτητα από κομματική επωνυμία, να είναι κομφορμιστές και εξυπηρετητές της ίδιας διεθνούς ατλαντικής ολιγαρχίας. Η σύγχρονη ρητορεία περί «μεσαίου χώρου» και «κέντρου» είναι η πιο επικίνδυνη εκδοχή του melting pot.
Συγχρόνως αξίζει να επισημάνουμε ότι οι κύριοι παίκτες του «ακραίου» χώρου στην Ελλάδα είναι επίσης διαχειριζόμενοι από τον ατλαντικό παράγοντα και τους εγχώριους συνεργάτες του, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι δεν θα δημιουργηθούν και δεν θα αποκτήσουν δύναμη γνήσιοι και ενεξέλεγκτοι «ακραίοι» παίκτες. Για παράδειγμα, στον χώρο του «δεξιού άκρου», η Χρυσή Αυγή είναι από χρόνια ελεγχόμενο «μαγαζί» από τις υπηρεσίες ασφάλειας της Ελλάδας (από την εποχή της σύλληψης και φυλάκισης Μιχαλολιάκου) και, πέρα από άλλες εκδουλεύσεις που έχει προσφέρει στο σύστημα, η Χρυσή Αυγή εμποδίζει και υπονομεύει τη δημιουργία γνήσιου εθνικιστικού κινήματος, ο δε ΛΑ.Ο.Σ. του Καρατζαφέρη υπήρξε εξ αρχής ένα συστημικό αντίβαρο προς τη Χρυσή Αυγή για τη δημιουργία μιας ελεγχόμενης από το σύστημα ισορροπίας δυνάμεων στον ακροδεξιό χώρο.
Συγχρόνως, στον λεγόμενο «πατριωτικό χώρο», διάφοροι συγγραφείς και ινστρούκτορες αποσκοπούν στο να διαχειρίζονται πατριωτικές τάσεις και πατριωτικά κινήματα κατά τρόπους που δεν θα οδηγήσουν σε ελληνορωσική προσέγγιση (ορισμένοι μάλιστα από αυτούς καλλιεργούν απροκαλύπτως αντιρωσικές στάσεις), δείχνοντας έτσι ότι οι εν λόγω εκπρόσωποι του «πατριωτικού χώρου» (αρκετοί εξ αυτών συνδεδεμένοι με τις υπηρεσίες ασφάλειας και την ΚΥΠ/ΕΥΠ) εργάζονται και αυτοί με βάση ατλαντικά εγχειρίδια προπαγάνδας και άρα είναι κατ’ ουσίαν όργανα του ίδιου συστήματος.
Στον χώρο του «αριστερού άκρου», κυριαρχούν επίσης «ακραίες ιδεολογίες» που εξυπηρετούν το ατλαντικό μπλοκ. Συγκεκριμένα ο Τροτσκισμός βολεύει το ατλαντικό μπλοκ επειδή καλλιεργεί αντισταλινικά και αντιρωσικά αισθήματα και έναν διεθνισμόπου έχει μια κρυμμένη πνευματική συνάφεια με τη φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση (ας σημειωθεί ότι ο Στάλιν έκανε σημαντική στροφή από τον ορθόδοξο κομμουνισμό στον ρωσικό πατριωτισμό). Η ριζοσπαστική οικολογία επίσης βολεύει το ατλαντικό μπλοκ επειδή εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πράσινων βιομηχανιών, σαν εκείνες λ.χ. που εκπροσωπεί ο Σόρος. Ακόμη και ο αναρχισμός βολεύει το ατλαντικό μπλοκδιότι αφενός, με τον μηδενισμό του, υπονομεύει τις παραδοσιακές κουλτούρες και ταυτότητες, αφετέρου, όταν εκδηλώνεται βία, ενισχύει και δικαιολογεί το αστυνομικό κράτος και κάνει τους μικροαστούς ακόμη πιο φοβικούς και υποτελείς στο σύστημα των «μεσαίων».



.~`~.
ΙΙ
Απαραίτητο συμπλήρωμα
εκ των ων ουκ άνευ
α´
Η προβληματική μας για αυτοδιαχειριστικές μορφές πολιτικής εξουσίας και παραγωγής οφείλει να έχει σαν αφετηρία, την «Αθηναίων Πολιτεία» του Αριστοτέλη και την πλούσια κοινοτική μας παράδοση. Η άγνοια της βυζαντινής ιστορικής μας περιόδου και των σταυροφοριών, μας καθιστά υφιστάμενους της δυτικής Ευρωπαϊκής πολιτικής και πολιτισμικής εισβολής και αποτελεί την μορφωτική βάση του επαρχιωτισμού μας σε σχέση με την Ευρώπη. Το τεράστιο μορφωτικό κενό για την ανατολικομεσογειακή διάσταση του ελληνισμού σε όλες τις ιστορικές περιόδους, αρχαία, ελληνιστική, βυζαντινή, οθωμανική, μας καθιστά σαν λαό, αλλά ακόμη και σαν πολιτικές ηγεσίες, άοπλους μορφωτικά απέναντι στις επιδιώξεις και τα επεκτατικά σχέδια των νέων σουλτάνων της Άγκυρας.
Η διαδικασία αναζήτησης της ταυτότητας μας, που ήδη είναι σε εξέλιξη σαν ένα ελπιδοφόρο ρεύμα στο υπέδαφος της κοινωνίας μας και διαπερνά όλα τα κοινωνικά υποκείμενα, παλιά και νέα, αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα μια αυτόχθονη πολιτιστική κριτική της ψεύτικης και χωριστής πολιτικής. Μια τέτοια κριτική, θα οδηγήσει σε νέες μορφές και περιεχόμενα της πολιτικής, σε αναζήτηση νέων αντιλήψεων για τη ζωή και την κοινωνία, σε μια ιστορική στιγμή όπου τα υπαρκτά μοντέλα παραγωγής, κατανάλωσης και ζωής σε Δύση και Ανατολή περνούν κρίση. Είναι φορείς περισσότερο αλλοτρίωσης παρά απελευθέρωσης. Μπορούμε να πούμε, πήραν τον δρόμο της δύσης τους...
Η γεωγραφική ανακατανομή των οικονομικών κέντρων του παγκόσμιου συστήματος, Κίνα, Ινδία, Ρωσία, ευνοούσε το σύστημα Ελλάδα. Η εγχώρια μη Αθηναϊκή -Λέω μη γιατί δεν θέλω να προσβάλλω το όνομα της Αθήνας και της Ελλάδας- κακιστοκρατία και κλεπτοκρατία οδήγησε ανεύθυνα τη χώρα σε άλλο προορισμό, σε άλλο ραντεβού, στο Βάραθρο. όχι στο ραντεβού με την ιστορία...
Η κατάργηση της Εσωτερικής πολιτικής δημοκρατικής διαλεκτικής και εξέλιξης απέτρεψε την ανάδειξη σοβαρών αντιπολιτευτικών, εναλλακτικών πολιτικών πόλων και ηγεσιών. Το Γερμανικό Μάρκο και το Ευρώ έπαιξαν το ρόλο τους σ'αυτή την αντιδημοκρατική και αντεθνική εξέλιξη. Το δολάριο ήταν πάντα παρόν. Ότι καλό υπήρχε ως πολιτικό κεφάλαιο στη χώρα ενσωματώθηκε και εκφυλίστηκε ή εξορίστηκε... Η χώρα βρέθηκε ακέφαλη, ανοχύρωτη, απροστάτευτη με το πλέον ανίκανο και εκφυλισμένο πολιτικό προσωπικό που είχε ποτέ. Η ανάδειξη των ηγεσιών έγινε δια μέσου μιας σιωπηρής εξωελλαδικής και εξωθεσμικής διαπραγμάτευσης...
Ο πρώτος όμως μεγάλος αγώνας για τους Έλληνες είναι αυτός της εσωτερικής κάθαρσης και ευταξίας. Έχει πρωταρχικά ανάγκη από τους εσωτερικούς απολογισμούς και λογαριασμούς της. Οι καλοί εσωτερικοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς πολίτες... Ο πρώτος εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών. Εάν η χώρα, η κοινωνία, η πολιτική κάνει τους εσωτερικούς λογαριασμούς της, στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις, τότε μπορεί να βγει από το βάραθρο και επίσης να δώσει πολλά Ευρωπαϊκά και Οικουμενικά μαθήματα που όπως φαίνεται η σημερινή Ευρώπη και η Οικουμένη τα έχουν πολύ ανάγκη...

β´
Δεν είναι όμως ότι χάριν του νατοικού δόγματος της ακεραιότητας της Τουρκίας αφήσαμε απροστάτευτο τον ελληνισμό στις ιστορικές του πατρίδες. Εξαιτίας αυτού του δόγματος οποιαδήποτε, ακόμα και μορφωτική, πόσο μάλλον πολιτική, αναφορά στην Ιωνία, τη Σμύρνη, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη, το Πατριαρχείο θεωρούνταν απειλή της ακεραιότητας και κυριαρχίας του τουρκικού κράτους και απαγορευόταν. Υποστήκαμε έναν εθνικό μορφωτικό ακρωτηριασμό... Γιατί υποβαθμίστηκαν-αγνοήθηκαν στην Ελλάδα οι Βυζαντινές και Ελληνιστικές σπουδές; Γιατί δεν υπήρξαν πανεπιστημιακά τμήματα Τουρκολογίας, Κουρδολογίας, Αρμενολογίας;...
Αυτός ο μορφωτικό-πολιτικός χώρος δεν κατανόησε ότι ο ιμπεριαλισμός στην Ελλάδα δεν εμφανίστηκε ως το ανώτερο στάδιο του καπιταλισμού, αλλά ως το πρώτο στάδιο. Οι Έλληνες δεν μπαίνουν στην πολιτική όπως οι Ευρωπαίοι μέσα από τις αντιθέσεις, τα προβλήματα και τις ανάγκες της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Δεν μπαίνουν στην πολιτική από την πύλη ή μέσα από ένα μεγάλο εργοστάσιο... οι Έλληνες εντάσσονται στις κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες -ακόμη και η δική μου γενιά- ή καλύτερα ο Έλληνας αποκτά πολιτική συνείδηση, γιατί υπάρχει η ξένη ιμπεριαλιστική επέμβαση και παρουσία, η οποία αποδιαρθρώνει και συρρικνώνει τον τόπο, την οικονομία, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τις ιστορικές του πατρίδες. Ο δρόμος της δικής μας πολιτικής συνειδητοποίησης είναι το άλυτο εθνικό μας πρόβλημα... ο χώρος αυτός δεν κατανόησε ότι οι Έλληνες έγιναν προλετάριοι, επειδή έγιναν πρόσφυγες, και όχι διαμέσου της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Στην Ελλάδα μπορούμε να μιλάμε για μαζική προλεταριοποίηση μετά το 1922. Όπως και στην Κύπρο είχαμε ένα ανάλογο φαινόμενο μετά το 1974. Οι ρίζες λοιπόν της ελληνικής εργατικής τάξης βρίσκονται στη προσφυγιά... από τη γέννηση της η εργατική τάξη είναι εθνική...
Ο τελευταίος λόγος απουσίας μιας αυτόχθονης εθνικής παιδείας και πολιτικής αφορά κύρια την ιστορική και τη «νέα δεξιά». Είναι το γνωστό «δόγμα εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ», το οποίο από τις αρχές του '50 υποκαθιστά ένα ελληνικό δόγμα εθνικής ασφαλείας. Ο ατλαντισμός, ο νατοισμός και η αμερικανοσύνη υποκατέστησαν την εθνική παιδεία, σκέψη και πολιτική. Η προσέγγιση αυτού του δόγματος είναι γνωστή, ιδιαίτερα στις προηγούμενες γενιές. Ο κίνδυνος για την χώρα προέρχεται από βορράν, είναι ο εσωτερικός και ο εξωτερικός κομμουνισμός... Από τις αρχές της δεκαετίας του '80 εμφανίζεται και στη χώρας μας το νέο δόγμα εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη νέα εκδοχή ο εχθρός δεν είναι πλέον οι «κόκκινοι», ο «κομμουνισμός», η αυτοκρατορία του κακού δεν είναι η Μόσχα. Ο εχθρός πλέον είναι το Ισλάμ και οι Άραβες. Έτσι εξηγείται ότι την περίοδο αυτή ορισμένα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας άρχισαν σπουδές στην Ισλαμολογία... Έτσι εξηγείται η δήλωση του νυν [τότε] υπουργού Εξωτερικών [και τωρινού πρωθυπουργού] Αντώνη Σαμαρά ότι η απειλή έρχεται από το Νότο και ότι η Ελλάδα είναι το δόρυ της χριστιανικής Ευρώπης προς το Ισλάμ...
Δεν γνωρίζω να υπάρχει ένα Έθνος στον πλανήτη μας και μάλιστα αρχαίο Έθνος, όπως το ελληνικό, με τόσο μεγάλα κενά ιστορικής μνήμης και ιστορικής γνώσης. Οι αποικιακοί όροι ίδρυσης του σύγχρονου ελλαδικού κράτους, αλλά πολύ περισσότερο οι μετέπειτα γεωπολιτικές, γεωστρατηγικές εντάξεις του σε συμμαχίες, συνέβαλαν ώστε στους Έλληνες πολίτες να παρέχεται μια ανολοκλήρωτη, αποικιοποιημένη και συρρικνωμένη ιστορία.
Οι εκπαιδευτικοί και ιδεολογικοί μηχανισμοί δεν ανταποκρίνονταν στις ιστορικές γνωστικές, πολιτισμικές ανάγκες του Έθνους. Οι ιστορικές γνώσεις για την κλασική Ελλάδα, εκτός του ότι δίνονταν με ένα φορμαλιστικό τρόπο, ήταν περιορισμένες γεωγραφικά. Η ελληνιστική περίοδος διαγραφόταν, όταν ουσιαστικά άρχιζε, με το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και το Βυζάντιο, κάτω από μια «ευρωπαϊκή ματιά», θεωρήθηκε Μεσαίωνας.
Ιστορικές περιοχές του ελληνισμού, είτε βρίσκονται μέσα είτε έξω από τα όρια της ελλαδικής κρατικής επικράτειας, δεν ενσωματώθηκαν στην επίσημη κρατική ιστορία. Η ελληνική περίπτωση ανήκει σ'αυτές όπου το κράτος είναι ενάντια στο έθνος. Αυτά τα κενά μια ανολοκλήρωτης εθνικής ιστορικής επιστήμης επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν σήμερα περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις μιας Οργουελικού τύπου ιστορικής παραχάραξης. Η μεγαλύτερη απώλεια ιστορικής μνήμης, απομάκρυνσης από τις παραδόσεις, την αυτόχθονη σκέψη και παιδεία εμφανίζεται μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και η επικράτηση του δόγματος η «Ελλάδα ανήκει στη Δύση», εμπόδισε τον ελληνισμό να έχει μια ισότιμη, αυτόνομη και κριτική γνώση των σχέσεων του μ'αυτή. Εάν όμως αυτό το δόγμα καθόρισε τη σχέση του με τη Δύση, στα ανατολικά του η κυριαρχία του «νατοϊκού δόγματος της ακεραιότητας της Τουρκίας» απαγόρευε οποιαδήποτε, ακόμη και μορφωτική αναφορά στην Ιωνία, τον Πόντο, τη Θράκη, την Κωνσταντινούπολη. Έτσι οι Έλληνες κατέληξαν να αγνοούν ένα μεγάλο και πλούσιο κομμάτι του εαυτού τους.
Τα βόρεια γεωπολιτικά σύνορα αποτέλεσαν τα γεωπολιτιστικά και τα γεωοικονομικά μας σύνορα, που μας απόκοβαν από μια ιδιαίτερη, δική μας γεωπολιτισμική και γεωοικονομική σφαίρα, τα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα. Έτσι, καταλήξαμε μια αυτοπολιορκούμενη χώρα συνόρων. Ποτέ η γεωπολιτικήδεν ήταν τόσο αντίπαλη και εχθρική με την ιστορία, τη συνείδηση και την ταυτότητα ενός Έθνους. Υπεύθυνη για έναν πολιτισμικό και μορφωτικό εθνικό ακρωτηριασμό.
Παραδείγματα υπάρχουν πολλά, από τα πλέον μεγάλα και περίπλοκα έως τα μικρά και απλά. Ακόμη και σήμερα λίγοι μπορούν να ερμηνεύσουν γιατί οι Έλληνες μπορούσαν να γνωρίζουν το Δομίνικο Θεοτοκόπουλο -EL GRECO-, αλλά απαγορευόταν να γνωρίζουν το Θεοφάνη τον Έλληνα, τον πρόδρομο της ρωσικής αγιογραφίας και εικονογραφίας.

γ´
Η αρχική άρνηση της δεξιάς και Αριστερής μεταπολιτευτικής πολιτικής προς την εθνική μνήμη, η χωριστή πολιτική ως προς την Εθνική διάσταση, μετασχηματίστηκε σταδιακά και εκφυλίσθηκε σε εχθρότητα, με επόμενο στάδιο, αυτό του μεταμορφωτισμού της σε Μισελληνισμό... Κομμάτια της δεξιάς και της αριστεράς υποκατέστησαν τον πατριωτισμό με την αμερικανοσίνη, τον κοσμοπολιτισμό και τον ευρωπαϊσμό. Τελικά δεν ήταν ούτε πατριώτες, ούτε ευρωπαίοι, ούτε κοσμοπολίτες (εδώ είχαμε το κιτς).
Η εχθρότητα Δεξιάς και Αριστεράς προς την εθνική διάσταση, αφελής ή πιλοταρισμένη, είχε εκτός των άλλων δυο σημαντικές αρνητικές, καταστροφικές επιδράσεις. Η άρνηση προς την εθνική διάσταση, την τελευταία περίοδο της άγριας παγκοσμιοποιημένης επίθεσης στο πεδίο του πολιτισμού με στόχο την ολοκληρωτικού τύπου ομογενοποίηση του πλανήτη, προκάλεσε μεγάλες αλλοιώσεις -τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη- στην ταυτότητα, το στύλ, την ατμόσφαιρα, το τοπίο, τον Ελληνικό τρόπο ζωής.
Οι αρνητές της εθνικής διάστασης, κρατιστές και νεοφιλελεύθεροι, το επαρχιώτικο μπλόκ, ήταν το υπόστρωμα επάνω στο οποίο περπάτησαν και καλλιεργήθηκαν αυτές οι αλλοιώσεις. Προπονούνταν από τότε για την είσοδο τους στο ΔΝΤ, για το οποίο σήμερα οδύρονται ή κραυγάζουν. Αυτή ήταν πάντοτε η τύχη των επαρχιωτών...
Οι επιπτώσεις αυτών των φανατικών προσηλυτισμών ήταν και είναι ορατές σε πολλά πεδία του Δημοσίου και Ιδιωτικού βίου. Το ισχυρότερο όμως χτύπημα δέχτηκαν τα πεδία της παραγωγής, της δημιουργίας υλικών και άυλων προϊόντων. Ο μισελληνισμός δολοφονούσε τις διεργασίες επινόησης και σχεδιασμού υλικών και άυλων προϊόντων. Δολοφονούσε το συλλογικό και ατομικό, πολιτισμικό, δημιουργικό φαντασιακό του Έλληνα και το αντικαθιστούσε με αυτό του Χιμπατζή.
Το μέτωπο της ηλιθιότητας δεν κατανοεί ότι η δολοφονία του εθνικού, της Ελληνικότητας, προκαλεί τη δολοφονία του κοινωνικού, του παραγωγικού, του δημιουργικού (Συμβολικό Κεφάλαιο). Ότι ο Χιμπατζής, το Τουρκομπαρόκ μπορεί να σου επιτρέπει την κατανάλωση, να σε κάνει φθηνό καταναλωτή σκουπιδιών. Δεν σε κάνει όμως παραγωγό και δημιουργό, μάστορα προϊόντων, αγαθών, καλλιτεχνικών έργων...
Οι εγχώριοι δυστυχώς κινούνταν ανάμεσα στη θεολογία, τον επαρχιωτισμό, τα συμπαθητικά όντα της ζούγκλας και το κιτς. Δεν κατανόησαν ακόμη δεξιά και αριστερά -ορισμένοι ντροπαλά το εξομολογούνται- ότι το δίλημμα είναι Ελληνικότητα ή Γορίλες και Χιμπατζούδες και πολλά άλλα προϊόντα της παγκοσμιοποίησης. Δεκαετίες πριν μίλησα για τα χαρακτηριστικά «πορτορικανοποίησης» της χώρας και το τουρκομπαρόκ. Περισσότερο τούρκο παρά μπαρόκ. Η αισθητική του Νταβούτογλου έχει τελικά πολλούς θαυμαστές σε αυτό το δεξιοαριστερό κακοχωριάτικο ψευτοευρωπαικό μόρφωμα.
Η πολιτική ήταν πάντοτε ζήτημα οικοδόμησης και έκφρασης αυθεντικών ταυτοτήτων σε όλα τα επίπεδα. Ιδιαίτερα στην αρχή ενός νέου πολιτικού κύκλου. Όταν βάζεις νέους στόχους. Δεν υπάρχει απελευθερωτική πολιτική με ψεύτικες ταυτότητες, σημαδεμένες, δήθεν, υποκριτικές ταυτότητες. Ένα πεδίο κρίσης της απελευθερωτικότητας και της προοδευτικότητας των μορφών της πολιτικής, των ταυτοτήτων στη χώρα μας είναι η σχέση των πολιτικών ομάδων με τον Κεμαλισμό και τον Ναζισμό...
Μια νέα Ελληνική πολιτική θα είναι άγγελος λάτρης ιδεολογιών της ζωής και όχι ιδεολογιών του θανάτου. Επί εννέα και πλέον δεκαετίες δεξιά και αριστερά λατρεύουν μια ιδεολογία του θανάτου και παρουσιάζονται ως προοδευτικές ανθρωπιστικές δυνάμεις. Τα ψέμματα τέλειωσαν.

δ´
Ο νέος ιστορικός κύκλος θέλει διαφανείς, καθαρές και αυθεντικές ταυτότητες. Η Ελλάδα δεν αντέχει τις χειραγωγήσεις και τις ιδεολογίες που είναι ξένες με το Ελληνικό γίγνεσθαι και την Ελληνική Ταυτότητα.
Η νέα πολιτική οφείλει να καθαρίσει αυτό το γκρίζο και ανήθικο τοπίο. Τόσο ο φιλοκεμαλισμός όσο και ο φιλοναζισμός είναι ξένοι με την Ελληνικότητα. Δεν μπορείς να είσαι Αντιρατσιστής και Φιλοκεμαλικός ή Αντικεμαλικός και Φιλοναζιστής ή ανεκτικός προς αυτές τις δύο ιδεολογίες. Σημαίνει ότι δεν δρας σε μια σφαίρα διαφάνειας, Αγοράς, της Πόλης όπως λέω. Σημαίνει ότι σε χειραγωγούν, είσαι ενεργούμενο γκρίζων μηχανισμών εντός και εκτός Ελλάδος. Αυτές οι φυλές είναι ορατές στο δημόσιο τοπίο.
Η Χρυσή Αυγή είναι προϊόν, δημιούργημα του αποτυχημένου δεξιοαριστερού μεταπολιτευτικού, «πολιτικού» λεγόμενου κόσμου. Του βαθέως συστήματος. Δεν θα υπήρχε η Χρυσή Αυγή αν δεν υπήρχαν αυτοί. Την χρησιμοποιούν σήμερα για να νομιμοποιηθούν μετά την πλήρη ηθική, πολιτική απονομιμοποιησή τους. Θέλουν να καθορίζονται ως δημοκράτες σε σχέση με την Χρυσή Αυγή. Δεκαετίες πριν το έκαναν σε σχέση με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Εκσυγχρονιστής ο Σημίτης, Αντιεκσυγχρονιστής ο Χριστόδουλος. Είναι όμως δημοκράτες σε σχέση με την Ελληνική Δημοκρατική Διαλεκτική, την Δημοκρατία στην Ελλάδα; Η πραγματικότητα λέει όχι. Είναι αντιρατσιστές και ανθρωπιστές σε σχέση με τον Κεμαλισμό, τα θύματα του; Όχι είναι απάνθρωποι. Η μια πλευρά θέλει να χρησιμοποιεί την άλλη ως πλυντήριο της αντιδημοκρατικότητας της.
Είναι μια μέθοδος αυτοσυντήρησης τους.
Αποσιωπούν επίσης ή μάλλον θέλουν να περάσει στην λήθητο γεγονός ότι η Κεμαλολαγνία αποτέλεσε και αποτελεί ιδεολογία του επίσημου αριστεροδεξιού αθροίσματος της πολιτικής και των θεσμών του δορυφορικού Κράτους... Εκπαιδευτικοί θεσμοί, θεσμοί της εξωτερικής πολιτικής, Κόμματα της Αριστεροδεξιάς αποτέλεσαν και αποτελούν γιάφκες αυτού που ονομάζω Αριστεροδεξιό Κεμαλοφασισμό. Επίσης εφημερίδες. Από τις δεξιές φιλοαντλαντικές έως τους ζηλωτές της «Αυγής».


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

Είπαν ή έγραψαν...

$
0
0

...τα εμπόδια προς την «παγκοσμιοποίηση» εξακολουθούν να είναι τρομερά. Και δεν εννοούμε μόνο τον εθνικισμό και την ξενοφοβία που συναντούμε σε πολλά μέρη, ιδιαίτερα του αναπτυσσόμενου κόσμου, αλλά και εκείνον τον τύπο περιφερειακής οργάνωσης που, αντί να ωθεί τις χώρες να ανοιχτούν στο παγκόσμιο εμπόριο, τείνει να δημιουργεί ομάδες χωρών σχετικά κλειστές στο εμπόριο αυτό. Ανεξάρτητα από το αν θα επικρατήσει η παγκοσμιοποίηση ή η περιφερειακή οργάνωση, η επίδραση στα μεμονωμένα κράτη είναι παρόμοια. Όσο πιο σημαντικό είναι ένα κράτος, τόσο πιθανότερο είναι να συμμετέχει σε πολύ μεγάλο αριθμό διεθνών οργανισμών, είτε αυτοί είναι παγκόσμιοι είτε περιφερειακοί είτε απλώς εξειδικευμενοι. Με τον τρόπο αυτό, παραχωρεί ένα μέρος της κυριαρχικής εξουσίας του με αντάλλαγμα να έχει λόγο στις υποθέσεις των γειτόνων του. Στο μεταξύ, ο έλεγχος που ασκεί στην οικονομία και τη σκέψη των πολιτών του έχει αμφίβολα μειωθεί.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική


Ανθρωποποίηση.

Σκέψεις χρείας.

$
0
0

Η κυρίαρχη κατάσταση στη χώρα είναι η κατάρρευση της αξίας και ο εξευτελισμός της ανθρώπινης ζωής.

Η ευθύνη είναι ιεραρχημένη και δεν εξισώνεται. Πρώτιστα υπάρχει η ατομική ευθύνη για κάθε πράξη' η άμεσησχέση με το κομματικοιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινητοποιήθηκε και δραστηριοποίηθηκε ο δράστης της δολοφονίας, σχετίζεται έμμεσαμε την ηθικοοικονομική κατάσταση η οποία εξώθησε πολλούς ανθρώπους στην κινητοποίηση εντός αυτού του πλαισίου. Ο κομματικοιδεολογικός και φυλετικός δαρβινισμός πηγάζει από τον ηθικόοικονομικό και κοινωνικό δαρβινισμό. Οι νομιμοποιητέςτου κομματικοιδεολογικού δαρβινιστικού πλαισίου δράσης και όσοι το ανέχονται, αποκτούν λόγο ύπαρξης, μονάχα λόγω της ύπαρξης των νομιμοποιητώντης ηθικοοικονομικής δαρβινιστικής κατάστασης και όσων την ανέχονται. Αυτό που τους ενώνει είναι ο δαρβινισμός.
Μέσω του αμφίπλευρου δαρβινισμού συνεχίζεται η διάρρηξητου ήδη ξεσκισμένου κοινωνικού ιστού, η διάστασηανάμεσα στην ατομική και κοινωνική αυτοσυντήρηση και την αυτοσυντήρηση του κομματικοκρατικού μηχανισμού και της κυρίαρχης «πολιτικής» κάστας, η αποδύνδεσητου νόμου από το δίκαιο και η έλλειψηκοινωνούμενου νοήματος (συμ)μετοχής (το οποίο δεν είναι άσχετο με την αυτοσυντήρηση και διαχέεται στο ήθος, τη θέαση και την ευθύνη, προσωπικά του καθενός και της καθεμιάς), η οποία έλλειψη (συμ)πληρώνεται μέσω μιας ακατάσχετης συνθηματολογίας, ασχήμιας και ηθικολογίας και ενός υπερχειλίζοντος μίσους. Η ηθικολογία, η συνθηματολογία, το μίσος, η ασχήμια και η ενοχή, που δρουν αμφίπλευρα εξισωτικά, δεν μπορούν να γεμίσουν αυτή «τη διάρρηξη, τη διάσταση, την αποσύνδεση, την έλλειψη», τη διάσπαση της ανθρωπογεωγραφίας που κυριαρχεί στη χώρα (παρά μονάχα να την αποκρύψουν).
«Ο πραγματικός δημοκράτης πρέπει να φροντίζει ώστε ο δήμος να μην πέφτει σε μεγάλη φτώχεια, διότι αυτό γίνεται αιτία για την παρακμή της δημοκρατίας...», έγραφε ο Αριστοτέλης' στο σημείο αυτό παύει η συζήτηση περί «ποιότητας της δημοκρατίας». Όσο και «ποιοτική» να είναι μια δημοκρατία, όταν εξαθλιώνονται οι άνθρωποι «η ποιότητα» καταρρέει' πόσο μάλλον αν η εξαθλίωση συνοδεύεται από διαρρήξεις, διαστάσεις, αποσυνδέσεις, ελλείψεις και διασπάσεις σε πολλαπλά επίπεδα. Όταν σπέρνεις «δημοκρατικό» δαρβινισμό -δήθεν- της «ελευθερίας», θερίζεις αντιδημοκρατικό δαρβινισμό της -όντως- αυταρχίας. «Τη ζωή και το πολίτευμα αυτών που ζουν υπό δημοκρατικό καθεστώς τα διαφυλάσσουν οι νόμοι, ενώ τα αντίστοιχα στην τυραννία και στην ολιγαρχία η καχυποψία και οι ένοπλες φρουρές», έλεγε ο Αισχίνης' όταν ο πρώτος που παραβαίνει τους νόμους, είναι ο φορέας που υποτίθεται πως κυβερνά υπό τους νόμους ποιος θα προστατεύσει τη ζωή των ανθρώπων, το πολίτευμα και τη «ποιότητα της δημοκρατίας»; Σε αυτό ακριβώς το σημείο αρχίζουν να ανθούν η καχυποψία και οι ένοπλες φρουρές και αυτή η άνθιση είναι αδιάψευστη επιβεβαίωση για τη συνάφεια της «ποιότητας της δημοκρατίας» σου με την τυραννία και την ολιγαρχία (υπό τη κλασσική έννοια). Και όταν καλλιεργείς, με «δημοκρατικό» τρόπο το αίσθημα της υποταγής, του εξευτελισμού και της έλλειψης αυτοσεβασμού πως ακριβώς θα υπάρξει δημοκρατικό φρόνημα προάσπισης της ελευθερίας και του σεβασμού του -οποιουδήποτε- άλλου;
Η επιτηδευμένη και τεχνητά κατασκευασμένη θεωρία των «δύο άκρων» είναι παραπλανητική, και τη παραπλάνηση αυτή έρχονται να συμπληρώσουνοι θεωρίες των «δύο πόλων», της «αριστεράς» και της «δεξιάς» και του «ευρωπαϊσμού» και του «αντιευρωπαϊσμού». Όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας. Το είπαν οι Ιησουίτες, οι Καλβινιστές, οι Ιακωβίνοι, οι Μαρξιστές, οι Φασίστες, οι Νεοφιλελεύθεροι, το λένε όψιμα και οι άκριτοι Ευρωπαϊστές - τους πρόλαβε βέβαια ο Τζωρτζ Μπους. Όταν όλα όσα σχετίζονται με τους ανθρώπους γύρω σου, διαρρηγνύονται, αποσυνδέονται, εκκενώνονται, διασπώνται και μεταλλάσσονται σε πολτό, σε ασχήμια, τότε κάπως πρέπει να διατηρήσεις τη δυνατότητα να ορίσεις τον εχθρό. Κατανοητό.

Που ακριβώς μέσα σε όλα τα προηγούμενα χωράει ο σεβασμός της αξίας της ανθρώπινης ζωής;

*
**
*

Σὲ καιρὸ εἰρήνης καὶ ὅταν εὐημερῆ ὁ κόσμος καὶ οἱ πολιτεῖες, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἤρεμοι γιατί δὲν τοὺς πιέζουν ἀνάγκες φοβερές. Ἀλλ' ὅταν ἔρθη ὁ πόλεμος ποὺ φέρνει στοὺς ἀνθρώπους τὴν καθημερινὴ στέρηση, γίνεται βίαιος διδάσκαλος κ' ἐρεθίζει τὰ πνεύματα τοῦ πλήθους σύμφωνα μὲ τὶς καταστάσεις ποὺ δημιουργεῖ... Γιὰ νὰ δικαιολογοῦν τὶς πράξεις τους ἄλλαζαν ἀκόμα καὶ τὴν σημασία τῶν λέξεων. Ἡ παράλογη τόλμη θεωρήθηκε ἀνδρεία καὶ ἀφοσίωση στὸ κόμμα, ἡ προσωπικὴ διστακτικότητα θεωρήθηκε δειλία ποὺ κρύβεται πίσω ἀπὸ εὔλογες προφάσεις καὶ ἡ σωφροσύνη προσωπίδα τῆς ἀνανδρείας. Ἡ παραφορά θεωρήθηκε ἀνδρικὴ ἀρετή, ἐνῶ ἡ τάση νὰ ἐξετάζωνται προσεκτικά ὅλες οἱ ὄψεις ἑνὸς ζητήματος θεωρήθηκε πρόφαση γιὰ ὑπεκφυγή. Ὅποιος ἦταν ἔξαλλος γινόταν ἀκουστός, ἐνῶ ὅποιος ἔφερνε ἀντιρρήσεις γινόταν ὕποπτος... ὅποιος ἦταν ἀρκετὰ προνοητικός, ὥστε νὰ μὴν χρειαστοῦν τέτοια μέσα, θεωροῦσαν ὅτι διαλύει τὸ κόμμα καὶ ὅτι εἶναι τρομοκρατημένος ἀπὸ τὴν ἀντίπαλη παράταξη...
...καὶ ἡ συγγένεια θεωρήθηκε χαλαρότερος δεσμὸς ἀπὸ τὴν κομματικὴ ἀλληλεγγύη, γιατί οἱ ὁμοϊδεάτες ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ἐπιχειρήσουν ὅ,τιδήποτε, χωρὶς δισταγμό, καὶ τοῦτο ἐπειδὴ τὰ κόμματα δὲν σχηματίστηκαν γιὰ νὰ ἐπιδιώξουν κοινὴ ὠφέλεια μὲ νόμιμα μέσα, ἀλλά, ἀντίθετα, γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουν τὴν πλεονεξία τους παρανομώντας. Καὶ ἡ μεταξὺ τους ἀλληλεγγύη βασιζόταν περισσότερο στὴν συνενοχὴ τους παρὰ στοὺς ὅρκους τους... Καὶ προτιμοῦσαν νὰ ἐκδικηθοῦν γιὰ κάποιο κακὸ ἀντὶ νὰ προσπαθήσουν νὰ μὴν τὸ πάθουν...
Οἱ ἀρχηγοὶ τῶν κομμάτων, στὶς διάφορες πολιτεῖες, πρόβαλλαν ὡραῖα συνθήματα. Πολιτική ισονομία ἀπὸ τὴν μιὰ μεριά, σωφροσύνη τῆς ἀριστοκρατικῆς (ολιγαρχικής) διοίκησης ἀπὸ τὴν ἄλλη. Προσποιοῦνταν ἔτσι ὅτι ὑπηρετοῦν τὴν πολιτεία, ἐνῶ πραγματικὰ ἤθελαν νὰ ἱκανοποιήσουν προσωπικὰ συμφέροντα καὶ ἀγωνίζονταν μὲ κάθε τρόπο νὰ νικήσουν τοὺς ἀντιπάλους τους. Τοῦτο τοὺς ὁδηγοῦσε νὰ κάνουν τὰ φοβερώτερα πράματα ἐπιδιώκοντας νὰ ἐκδικηθοῦν τοὺς ἀντιπάλους τους, ὄχι ὡς τὸ σημεῖο ποὺ ἐπιτρέπει ἡ δικαιοσύνη ἤ τὸ συμφέρον τῆς πολιτείας, ἀλλά κάνοντας τὶς ἀγριότερες πράξεις, μὲ μοναδικὸ κριτήριο τὴν ἱκανοποίηση τοῦ κόμματός τους...
Ὅσοι πολίτες ἦσαν μετριοπαθεῖς θανατώνονταν ἀπὸ τὴν μία ἤ τὴν ἄλλη παράταξη, εἴτε ἐπειδὴ εἶχαν ἀρνηθῆ νὰ πάρουν μέρος στὸν ἀγώνα εἴτε ἐπειδὴ ἡ ἰδέα καὶ μόνο ὅτι θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπιζήσουν προκαλοῦσε ἐναντίον τους τὸν φθόνο...

Θουκυδίδης

Υ.γ: Είναι χαρακτηριστική η ευκολία με την οποία πλέον οι άνθρωποι ξεστομίζουν τη λέξη «εμφύλιος». Κάποτε δεν μπορούσα να δεχτώ και εκνευριζόμουν με την άποψη πως «οι Έλληνες ήταν πολύ εύκολα διατεθειμένοι να εμπλακούν σ' έναν εμφύλιο πόλεμο», καθώς ήμασταν η μόνη δυτική κοινωνία η οποία μετά την πλήρη καταστροφή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ζήσαμε εμφύλιο. Ακόμα και έτσι όμως, υπήρχαν τότε, όπως και παλαιότερα, οι αντικειμενικές συνθήκες για να συμβεί κάτι τέτοιο. Κατά τον «εθνικό διχασμό», εσωτερικεύθηκε στη χώρα η διεθνής αντιπαράραθεση της «Δύσης» (Αγγλίας και Γαλλίας) έναντι των «Κεντρικών Δυνάμεων» (Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας), κατά τον «εμφύλιο» εσωτερικεύθηκε η διεθνής αντιπαράθεση της «Δύσης» (Ατλαντισμός) έναντι της «Ανατολής» (Σοβιετισμός). Σήμερα, δεν υπάρχουν οι αντικειμενικές διεθνείς συνθήκες για κάτι τέτοιο (και βέβαια υπάρχει στη Γερμανία μια προσπάθεια κατασκευής μιας «μεταεθνικής» και συνάμα «νεοευρωπαϊκής» συνείδησης μέσω του ψυχολογικού και ιδεολογικού μηχανισμού σχηματικής περιχαράκωσης του εχθρού, του μιάσματος, του απόκληρου ξένου γείτονα που είναι «ο Έλληνας», αλλά αυτό δεν αρκεί από μόνο του)' και όμως, ορισμένοι, τόσο από τα «πανω», όσο και από τα «κάτω», καλλιεργούν αυτό το κλίμα και καταφεύγουν πολύ εύκολα στην λέξη «εμφύλιος»' την οποία δήθεν αποστρέφονται, μα όλες τους οι σκέψεις και οι πράξεις ριζώνουν και ανθίζουν, περιστρέφονται γύρω από αυτήν.
Δεν είναι τυχαίο, πάντως, πως όσοι και όσες αφανίζονται, άμεσαή έμμεσαβρίσκονται σε ηλικίες ανάμεσα στα 25 και τα 45. Ο αμφίπλευρος δαρβινισμός κάνει καλά τη δουλειά του. Οι μεγαλύτερες ηλικίες έχουν και αυτές τις ευθύνες τους και καλό θα ήταν να μην τις αποποιούνται.

.~`~.

Η γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» και οι γερμανικές προοπτικές.

$
0
0

.~`~.
I
α´
Το ζήτημα των μελλοντικών γερμανικών προοπτικών δεν μπορεί να συζητηθεί ανεξάρτητα από το ζήτημα της λεγόμενης «ιδιαίτερης πορείας» των Γερμανών κατά το παρελθόν. Άλλωστε, οφείλουμε να αποδεχτούμε μια κάποια συνάφεια μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος άσχετα από το πως ερμηνεύουμε τον όρο «ιδιαίτερη πορεία», έστω δηλ., κι αν δηλώνουμε με αυτόν απλώς και μόνο εκείνον τον ιστορικό δρόμο που ακολούθησαν άπαξ και από το κράτος της ανάγκης οι Γερμανοί και ο οποίος τους οδήγησε στις σημερινές συνθήκες θέτοντας συγχρόνως το πλαίσιο της μελλοντικής τους δράσης. Καθώς σήμερα η έννοια της γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας» χρησιμοποιείται κυρίως αρνητικά, το ζήτημα της συνάφειας μεταξύ γερμανικού παρελθόντος και μέλλοντος δεν τίθεται μόνο με ιστορική αλλά και με πολιτική πρόθεση. Έχουμε επομένως να κάνουμε εδώ με μια εργαλειοποίηση της αντίληψης εκείνης που παρουσιάζει τη γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» ως αδιέξοδη και παραπλανητική, εργαλειοποίηση που υποκινείται από όσους επιδιώκουν να στρέψουν τις γερμανικές προοπτικές προς συγκεκριμένη κανονιστική κατεύθυνση. Έτσι οι προοπτικές αυτές επηρεάζονται πράγματι από τη γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» - όχι όμως από τη γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» με την αντικειμενική ιστορική έννοια που εξηγήσαμε παραπάνω, αλλά από τη θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» που αποτελεί πολιτικό όπλο. Άλλωστε δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι η θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» θα ήταν δυνατό να έχει διαφορετική επίδραση. Γιατί, όπως δείχνει η αναδρομή στην ιστορία του όρου, όλες οι εκδοχές της είχαν εξ αρχής πολεμικά κίνητρα και γίνονταν αντίστοιχα αντιληπτές. Όμως ως καθαρή πολεμική, η θεωρία αυτή μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο αν μέσω της επιστημολογικής και ιστορικής κριτικής αποκτήσουμε επίγνωση του γεγονότος, ότι οι θεμελιώδεις παραδοχές της είναι αβάσιμες.
Προτού επιχειρήσουμε αυτή την κριτική στα στενά περιθώρια που έχουμε εδώ στη διάθεση μας, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η θέση περι γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας» δεν είχε πάντοτε τη σημερινή αρνητική χροιά και ότι η θετική εκδοχή της, όπως και η αρνητική, είχε τις καταβολές της τόσο στη Γερμανία όσο και στο εξωτερικό. Η θετική εκδοχή υπήρξε η αρχική και μπορούμε να την ανιχνεύσουμε ήδη στις αποφάνσεις εξεχόντων Γερμανών στοχαστών του 18ου αι., με τις οποίες ζητούσαν να περιγράψουν την ειδοποιό διαφορά του γερμανικού πνεύματος έναντι της «Δύσης» και να συνεισφέρουν έτσι στη διάπλαση της γερμανικής εθνικής συνείδησης. Μπορούμε να καταρτίσουμε έναν μακρύ κατάλογο ονομαστών συγγραφέων που εγκωμιάζουν σε υψηλότατους τόνους την εν μέρει φιλοσοφική και μεταφυσική, εν μέρει αισθητική και παιδευτική υπεροχή των προϊόντων της γερμανικής σκέψης απέναντι στον «ρηχό» δυτικό Διαφωτισμό. Οι φρικαλεότητες της περιόδου της Τρομοκρατίας κατά τη Γαλλική Επανάσταση ερμηνεύτηκαν συχνά ως αναγκαίο επακόλουθο του Διαφωτισμού αυτού του είδους και φάνηκε να επιβεβαιώνουν την αυτάρεσκη αντίληψη, ότι η υψηλοτέρου επιπέδου παιδεία τους προστάτευσε τους Γερμανούς από τέτοιες απάνθρωπες πράξεις. Όσοι Γερμανοί μετά το 1750 περίπου εξέφρασαν τέτοιες απόψεις για τη «Δύση», και πρό παντών για τους Γάλλους γείτονες, ήταν συνήθως λόγιοι με φιλελεύθερο και ουμανιστικό φρόνημα, που όμως εμπρός στην τότε συγκεχυμένη πολιτική κατάσταση του γερμανικού έθνους δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν μια εθνική ταυτότητα παρά μόνο στο πολιτισμικό πεδίο και με τη σχηματική περιχαράκωση έναντι ενός γείτονα, του οποίου η ακτινοβολία και ο πλούτος τους γεννούσε ανάμικτα συναισθήματα. Για τους λόγους αυτούς, θα ήταν εσφαλμένο και άδικο να δούμε στις δηλώσεις τους εκείνες έναν κακό οιωνό και να παραγνωρίσουμε εντελώς αντιστόρητα τον ψυχολογικό και ιδεολογικό μηχανισμό, μέσα από τον οποίο συντελείται η αποκρυστάλλωση κάθεεθνικής συνείδησης. Καθώς η ξηρά και η θάλασσα ήταν υπό τη κυριαρχία άλλων, παραχωρήθηκε ευχαρίστως στους Γερμανούς, όπως το είχε κατανοήσει ήδη ο μεγάλος ποιητής, η βασιλεία των ουρανών, δηλ., το βασίλειο ενός πολιτισμού χτισμένου πάνω σε ιδέες και ιδεώδη, ενώ τους αναγνωρίστηκε μετ' επαίνων το προβάδισμα στους μακράν της πολιτικής τομείς. Μάλιστα, την αυτοεκτίμηση των Γερμανών λόγιων και καλλιτεχνών τη συμμερίζονταν ευρεία στρώματα της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, και τη γερμανική θετική εκδοχή της θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» ήρθε από νωρίς να συνδράμει μια άλλη προερχόμενη από το εξωτερικό. Γάλλοι και Άγγλοι θιασώτες των ρομαντικών-αντεπαναστατικών ιδεών εξιδανίκευαν τους Γερμανούς, επειδή τάχα έμειναν αμόλυντοι από την επιρροή του «ρηχού» Διαφωτισμού και την καπιταλιστική μέθη, μένοντας πιστοί στα όσια και τα ιερά. Ο θαυμασμός για τις γερμανικές επιδόσεις στα πεδία των κλασσικών γραμμάτων αλλά και των φυσικών επιστημών ήρθε αργότερα να συνοδεύσει αυτές τις συμπάθειες, και ο λόγος για τον «λαό των Στοχαστών και των Ποιητών» έγινε παροιμιώδης.

β´
Η ίδρυση του γερμανικού κράτους σήμανε σε μεγάλο βαθμό το τέλος της προθυμίας των ξένων να συμμερίζονται την αυτοκατανόηση των Γερμανών. Γιατί αυτή αποκτούσε πλέον μια επιπρόσθετη διάσταση που, καθώς φάνταζε επικίνδυνη στις άλλες (ευρωπαϊκές) χώρες, δεν άργησε να προκαλέσει την απάντηση τους. Αυτή ήταν η σταδιακή μορφοποίηση εκείνης της αρνητικής εκδοχής της θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» που είναι σήμερα κρατούσα. Οι νίκες του πρωσσικού στρατού και η πολιτική και οικονομική ισχύς της νεαρής Γερμανικής Αυτοκρατορίας συντέλεσαν ώστε η έως τότε κυρίαρχη πολιτισμική πλευρά της γερμανικής (ιδεολογικής) αυτοκατανόησης να συνδυαστεί με μια άλλη, τουλάχιστον ισάξια, στο επίκεντρο της οποίας βρισκόταν η ιδέα της πολεμικής αρετής και της ισχύος. Συναρμολογημένο από ετερογενή και κούφια ή εύθραυστα υλικά, το συνονθύλευμα αυτό αποτέλεσε το θεμέλιο της εθνικιστικής μυθολογίας των λογίων και των καθηγητών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και υιοθετήθηκε κατόπιν κατά το μέγιστο μέρος του από την εθνικοσοσιαλιστική προπαγάνδα. Η «γερμανική ιδέα» πρόβαλλε εδώ ως εκείνη η ιδεώδης συνένωση του πολεμιστή και του στοχαστή που αντιστρατεύεται τα δυτικά «ιδεώδη των εμπόρων» και είναι κατά πολύ ανώτερη τους. Σύμφωνα με αυτήν, η γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» παρέκαμπτε τόσο τους εν λόγω «εμπόρους» όσο και σύνολο τον «ρηχό» δυτικό Διαφωτισμό, του οποίου η στενόμυαλη ορθολογικότητα υποβάσταζε τάχα την κοσμοθεώρηση του «εμπόρου».
Θα πρέπει κανείς να πιστεύει στη χυδαία μαρξιστική θεώρηση των ιδεών ως αντικατοπτρισμού της πραγματικότητας, για να θέλει να μετρήσει την πραγματική ιστορική απόσταση της Γερμανίας από τη μοντέρνα εποχή με αυτά τα μυθολογήματα. Ωστόσο οι ιδέες, ιδίως όσες έχουν κανονιστική φόρτιση, δεν αποτελούν αντικατοπτρισμούς αλλά όπλα, και το περιεχόμενο τους καθορίζεται αρνητικά από την εικαζόμενη πίστη του εκάστοτε εχθρού. Όπως ακριβώς από τις ομολογίες πίστεως των Άγγλων και Γάλλων ιδεολόγων προς τον ουμανιστικό «Διαφωτισμό» δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να συμπεράνουμε ότι η διαγωγή αυτών των εθνών υπήρξε αυστηρά ηθική, έτσι πρέπει να δούμε ότι η πολεμική των ιδεολόγων της θετικής εκδοχής της γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας» ενάντια στην αναποδογυρισμένη γελοιογραφία του ίδιου εκείνου «Διαφωτισμού» και γενικά «της Δύσης» είχε σκοπό να πλήξει έναν εχθρό που για λόγους παράδοσης κατείχε το ιδεολογικό έδαφος του «Διαφωτισμού». Οι ιδεολογικές τοποθετήσεις θα μπορούσαν υπό άλλες ιστορικές συνθήκες να έχουν τελείως διαφορετική όψη, αφού τόσο ο «Διαφωτισμός» είχε πλούσια εκπροσώπηση στο γερμανικό πνευματικό Πάνθεον όσο και η «Αντίδραση» σε εκείνο της «Δύσης». Μάλιστα είναι νόστιμο να διαπιστώνουμε ότι πολλοί «προοδευτικοί» θιασώτες της θεωρίας της γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας» τεκμηρίωναν τη θέση τους αυτή επικαλούμενοι τις «αντιδραστικές» τοποθετήσεις των ιδεολόγων της ίδιας αυτής «ιδιαίτερης πορείας», σαν να ήταν εκείνοι οι πλέον αξιόπιστοι ερμηνευτές της ιστορικής κίνησης. Όμως το να συνάγουμε από την αυτοκατανόηση των πρωταγωνιστών της ιστορίας, που την υπαγορεύουν πολεμικές ανάγκες, την πραγματική σχέση τους προς την ιστορική εξέλιξη αποτελεί αφελέστατη μεθοδολογική αρχή. Και πάντως, αν θέλουμε να κατανοήσουμε την κατάσταση των πραγμάτων είναι άκρως παραπλανητικό να συγχέουμε τη θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» με την «ιδιαίτερη πορεία» ως ιστορικό γεγονός.

.~`~.
II
α´
Τη διευρυμένη θετική γερμανική εκδοχή της γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας», ήρθε να αντικρούσει μια αρνητική «δυτική» εκδοχή. Όπως ακριβώς το γερμανικό ιδεολογικό συνονθύλευμα, έτσι κι αυτή σχηματίστηκε με βάση ανομοιόμορφα και νεφελώδη υλικά και εξυπηρέτησε αρχικά τις κατανοητές ψυχολογικές και προπαγανδιστικές ανάγκες των Γάλλων, που ως αντίδραση στην ήττα του 1870 διψούσαν για revanche, καθώς και εκείνες των Άγγλων που ανησυχούσαν για τον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό του δυναμικού γερμανικού κράτους. Η αρνητική αποτίμηση της γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας» εμφανίστηκε στην αγγλοσαξωνική και γαλλική πολεμική προπαγάνδα μετά το 1914 με την αξίωση να ερμηνεύσει τις βαναυσουργίες των Γερμανών ανατρέχοντας γι' αυτόν τον σκοπό στο απώτατο παρελθόν τους' μετά το 1933 θα συγκροτηθεί σε κανονική συστηματική κατασκευή που ο σκοπός της ήταν να κάνει κατανοητή τη μοιραία, υποτίθεται, πορεία της γερμανικής ιστορίας από τον Λούθηρο ως τον Hitler μέσω του Φριδερίκου του Μεγάλου και του Bismarck. Δεν είναι ασφαλώς σύμπτωση, ότι η μακρά και πλούσια ιστορία των ιδεών αυτής της κατασκευής δεν έγινε έως σήμερα αντικείμενο διεξοδικής έρευνας, μολονότι το θέμα είναι άκρως επίκαιρο και δελεαστικό: η επιστημονική κατανόηση των πραγματικών συνθηκών υπό τις οποίες η κατασκευή αποκρυσταλλώθηκε ή του πολεμικού-ιδεολογικού χαρακτήρα της -για να μη μιλήσουμε για την πολλαπλή χαιρεκακία που εκφράζει- δίχως άλλο θα παρενοχλούσε τη μεταπολεμική «αναδιαπαιδαγώγηση» των Γερμανών, της οποίας το περιεχόμενο εδράζεται όχι λίγο σ' αυτή την κατασκευή.
Όσο είναι δυνατό να προοικονομήσουμε τα πορίσματα μιας τέτοιας έρευνας, μπορούμε να διακρίνουμε grosso modo μεταξύ δύο παραλλαγών αυτής της εκπορευόμενης από το εξωτερικό αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας». Η πρώτη εκδοχή επιχειρηματολογούσε με σχεδόν ρατσιστικούς όρους. Ήθελε να βλέπει στον Γερμανό το τευτονικό ξανθό κτήνος ή ακόμη τον «Ούννο» που έθεσε τα μέσα της σύγχρονης τεχνικής στην υπηρεσία του ηδονικού ορμέμφυτου της βάρβαρης καταστροφής, ορμέμφυτο το οποίο προσιδίαζε τάχα ανέκαθεν στη φύση του και ήταν επόμενο να τον οδηγήσει σε διαρκή σύγκρουση με την πολιτισμένη ανθρωπότητα. Η δεύτερη εκδοχή, που βέβαια αναμίχτηκε συχνά με την πρώτη, στην καθαρή τουλάχιστον μορφή της επικαλείται αποκλειστικώς κοινωνικοιστορικά επιχειρήματα και αναζητεί τα αίτια της γερμανικής «ιδιαίτερης πορείας» στην υποπλασία του γερμανικού αστισμού και στην αδυναμία του αστικού-φιλελεύθερου πνεύματος' η τελευταία συνοδεύτηκε από την αντιστρόφως ανάλογη δύναμη των αντιδραστικών-στρατοκρατικών ιδεών ως επακόλουθο της κοινωνικής ηγεμονίας ημιφεουδαρχικών στρωμάτων. Όμως αυτή η κοινωνικοιστορική παραλλαγή της αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» είχε διατυπωθεί ήδη προγενέστερα στην ίδια τη Γερμανία, και συγκεκριμένα την περίοδο που προηγήθηκε της Μαρτιανής Επανάστασης του 1848. Θυμίζουμε εδώ τη γνωστή φράση του Karl Marx, ότι οι Γερμανοί γνώρισαν τις Παλινορθώσεις των σύγχρονων λαών, δίχως όμως να γνωρίσουν και τις Επαναστάσεις τους. Πρωτουργός και πρώτος επίσημος υποστηρικτής μιας τέτοιας παραλλαγής της θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» ήταν μια νεοεγελειανή, αλλά και εμπνεόμενη από φιλελεύθερες με την ευρεία έννοια του όρου ιδέες, ομάδα διανοούμενων εξαιρετικά δραστήρια και πνευματικά αξιόλογη, που οικειοποιήθηκε την ιδέα της Προόδου για να τη μετατρέψει αμέσως σε οξύ όπλο κατά του καθεστώτος: η «μοναρχική-φεουδαλική» ή «αστική-φιλισταική» τάξη όχι μόνο δεν ήταν σε θέση να ικανοποιήσει τα αιτήματα του ιστορικού μέλλοντος, αλλά υστερούσε ακόμη και σε σχέση με το κοινωνικό επίπεδο του ευρωπαϊκού παρόντος, άρα βρισκόταν σε μια ξεπερασμένη εξελικτική βαθμίδα και στιγμάτιζε το έθνος με τη σφραγίδα της καθυστέρησης.

β´
Η αρχική ιστορική και λογική διασταύρωση της αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» με την ιδέα της Προόδου και με την ιδέα της ανοδικά κλιμακούμενης ιστορικής εξέλιξης καταδεικνύει ήδη τη θεμελιώδη επιστημολογική αναξιοπιστία του όλου σχήματος. Διότι δεν έχει νόημα να κάνουμε λόγο για «ιδιαίτερη πορεία», αν δεν έχουμε αποδεχτεί κατ' αρχήν ένα ορισμένο, τελολογικό κατά βάση σχήμα για την ενιαία εξέλιξη της ιστορίας, που να μπορεί να τεκμηριωθεί εμπειρικά. Με άλλα λόγια: προτού αποκτήσουμε το δικαίωμα να μιλάμε για «ιδιαίτερες πορείες» κατά τρόπο επιστημονικά και επιστημολογικά αξιόπιστο, πρέπει να έχουμε λύσει πειστικά και τελεσίδικα το δύσκολο πρόβλημα της ιστορικής εξέλιξης. Γνωρίζω τη μακρά διαμάχη πάνω σ' αυτό το ζήτημα, όμως δεν έχω ακούσει τίποτε για μια τέτοια λύση. Η πορεία της διαμάχης έως σήμερα, έχει μάλλον επιβεβαιώσει την εντύπωση, ότι αυτό καθαυτό το πρόβλημα δεν υφίσταται και ότι αναφύεται μόνο στην προοπτική των φιλοσόφων της ιστορίας του 18ου και 19ου αι. που πίστευαν στην Πρόοδο. Αν όμως «η» εξέλιξη όπως την εννοούν αυτές οι φιλοσοφίες της ιστορίας είναι απλώς κατασκεύασμα, τότε ό,τι γνωρίζουμε από πραγματολογικής-περιγραφικής πλευράς ως «ιστορική εξέλιξη» δεν μπορεί παρά να αποτελείται αποκλειστικά από «ιδιαίτερες πορείες» - οπότε η γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» δεν είναι σε καμμία περίπτωση ψεγάδι ή έγκλημα.
Σ' αυτή τη βασική και αθεράπευτη επιστημολογική αδυναμία της αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας», που εδράζεται σε μια θεώρηση της γερμανικής κοινωνικής ιστορίας, αντιστοιχεί αναγκαία ο μεθοδολογικά άκρως αμφίβολος τρόπος εργασίας των υποστηρικτών της. Διότι για να αποδεχτούμε ως εύλογη μια γερμανική «ιδιαίτερη πορεία», δεν αρκεί να παραβάλουμε τη γερμανική εξέλιξη με ένα γενικό και επιπροσθέτως εξιδανικευμένο σχήμα του φιλελεύθερου κοινοβουλευτισμού, το οποίο σε τελευταία ανάλυση έχει αποσταχθεί από αυτή την τελολογική αντίληψη για την ιδεώδη ιστορική εξέλιξη και όχι από την ιστορική πραγματικότητα του κοινοβουλευτισμού. Ούτε αρκεί να συγκρίνουμε τη γερμανική εξέλιξη με εκείνην ενός άλλου έθνους. Εκτός αυτού θα πρέπει να συγκρίνουμε επί πλέον την εξέλιξη όλων των σημαντικών εθνών πέραν της Γερμανίας, ώστε να διακριβώσουμε τον γενικής ισχύος τύπο από τον οποίο υποτίθεται ότι η Γερμανία παρεξέκλινε με μοιραίες συνέπειες. Όμως τέτοιες συγκλίσεις θα καταδείκνυαν ότι είναι αδύνατο να καταλήξουμε σε έναν ενιαίο τύπο. Οι πορείες της Αγγλίας και της Γαλλίας προς τον κοινοβουλευτισμό λ.χ., ήταν μεταξύ τους ολότελα διαφορετικές, και άλλωστε μια προσεκτική έρευνα δείχνει ότι η επικράτηση του κοινοβουλευτισμού δεν συμπίπτει κατά κανένα τρόπο με την κοινωνική επικράτηση της φιλελεύθερης-βιομηχανικής αστικής τάξης. Στην Αγγλία, η αποκρυστάλλωση του κοινοβουλευτικού συστήματος προηγήθηκε της κοινωνικής ανόδου της αστικής τάξης' αντίθετα, στην αστοκρατούμενη Γαλλία του 19ου αι. ως το 1870, ο -σημειωτέον αυστηρά ολιγαρχικός- κοινοβουλευτισμός πέτυχε να επιβληθεί μόνο στη διάρκεια των λίγων ετών της Ιουλιανής Μοναρχίας, και η κατάσταση δεν άλλαξε λόγω της αντίστασης της γαλλικής αστικής τάξης αλλά από τα πρωσσικά όπλα.

γ´
Δεν υπάρχει επομένως κάποια γενικής ισχύος ιστορική συνταγή ούτε μια υποχρεωτική σύνθεση των κοινωνικών δυνάμεων που να οδηγεί στην επικράτηση του κοινοβουλευτισμού. Ως εκ τούτου δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η κοινωνική δομή της Γερμανικής Αυτοκρατορίας είναι η αιτία για τη ματαίωση του εκκοινοβουλευτισμού, ήτοι της επικράτησης του κυρίαρχου κοινοβουλίου - για να παραβλέψουμε τελείως το γεγονός ότι ένα κυρίαρχο κοινοβούλιο δεν θα ήταν eo ipso περισσότερο «φιλελευθερο» ή «προοδευτικό» από άλλες μορφές διακυβέρνησης. Αν πάλι αναζητήσουμε τα αίτια αυτής της ιδιαίτερης εξέλιξης της Γερμανίας όχι στην κοινωνική δομή της γερμανικής κοινωνίας εκείνης της περιόδου, αλλά στην ως έναν βαθμό τυραννική πολιτική ηγεμονία μιας προκεφαλαιοκρατικής και αντιφιλελεύθερης μειονότητας, τότε πρέπει αφ' ενός μεν να εξηγήσουμε γιατί ο φιλελεύθερος αστισμός δεν εξεγέρθηκε εναντίον αυτής της μειονότητας, αφ' ετέρου δε να αναλογιστούμε ποιές ήταν οι μακροπρόθεσμες τάσεις της πολιτικής εξέλιξης. Σε ότι αφορά το πρώτο σημείο, η προθυμία της γερμανικής αστικής τάξης να προβεί σε πολιτικούς συμβιβασμούς ή η αδιαφορία της δεν ήταν αποτέλεσμα της αδυναμίας της, αλλά -αντίθετα- είχε να κάνει με το γεγονός, ότι οι Γερμανοί αστοί κατόρθωσαν έτσι κι αλλιώς να εκδιπλωθούν ραγδαία στο κοινωνικοοικονομικό πεδίο και να αναλάβουν την αδιαμφισβήτητη ηγεσία του' αυτήη ηγεσία ενδιέφερε πρωτίστως τη γερμανική αστική τάξη ως ιστορικά συγκεκριμένη τάξη, και όχι λ.χ. τα κανονιστικά μελήματα με τα οποία οι «προοδευτικοί» ιστορικοί την έχουν εκ των υστέρων επιφορτίσει. Και η νομιμοποίηση της δεν είχε αποδέκτη βέβαια την «Αντίδραση» γενικά και αφηρημένα, αλλά ένα Στέμμα που παρ' όλα τα αναχρονιστικά, παράδοξα ή και ευτράπελα χαρακτηριστικά του στάθηκε φίλα προσκείμενο στους φορείς της βιομηχανικής προόδου και στους πεπαιδευμένους αστούς. Η από κοινωνικής πλευράς καθ' όλα φυσική συμμαχία αστών και ευγενών γαιοκτημόνων ως τάξεων ιδιοκτητών ενάντια στο ισχυρότερο και διεκδικητικότερο σοσιαλδημοκρατικό κίνημα της Ευρώπης δεν οικοδομήθηκε -και αυτό είναι το κρίσιμο στοιχείο- σε ημιφεουδαλικά λ.χ. θεμέλια, αλλά στο έδαφος του σύγχρονου καπιταλισμού, και από την πλευρά τους οι μεγαλογαιοκτήμονες είχαν εγκλιματιστεί πλέον στη νέα κατάσταση.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο κοινοβουλευτισμός πράγματι καθυστέρησε, αλλά μόνο επειδή οι αστοί υποστηρικτές του δεν είχαν επείγοντα κοινωνικοοικονομικόλόγο να τον εκβιάσουν με ακραία μέσα. Όπως όμως διαφαίνεται από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η οριστική επιβολή του πλήρους κοινοβουλευτισμού θα ήταν πρακτικά αναπόφευκτη ακόμη και στην περίπτωση γερμανικής νίκης. Αλλά ακόμη και η ατυχής σύνδεση του με το γεγονός της ήττας δεν θα είχε αποδειχτεί μοιραία για εκείνον, αν η εξωτερική πολιτική κατάσταση μετά το 1918 ήταν διαφορετική. Η μεγάλη οικονομική κρίση δεν θα μπορούσε να δρομολογήσει στη Γερμανία τη γνωστή πολιτική στροφή δίχως τον εθνικιστικό εκριζοσπαστισμό της αστικής τάξης και ευρέων λαϊκών στρωμάτων που ήρθε ως αντίδραση στους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών, την κατοχή της περιοχής του Ρουρ και την άρνηση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης για όλουςτους Γερμανούς. Μετά το 1945 πάντως ήταν σχεδόν αδύνατο να γίνει ανοιχτά και απροκατάληπτα λόγος στη Γερμανία για αυτά τα ζητήματα και να εκτιμηθούν αντικειμενικά οι ψυχολογικές και ιδεολογικές τους επιπτώσεις. Όμως οι μελλοντικοί ιστορικοί δεν μπορεί παρά να καταλήξουν στο συμπέρασμα, ότι ο εθνικοσοσιαλισμός δεν ήταν η έκβαση κάποιων αναντίστρεπτων ρευμάτων της γερμανικής ιστορίας, αλλά προϊόν ενός συνδυασμού συγκεκριμένων και μοναδικών ιστορικών συνθηκών. Βεβαίως, ως προϊόν ειδικά γερμανικών συνθηκών έφερε και εκείνος γερμανικά κατ' ανάγκην χαρακτηριστικά, μέσα δε στην κοσμοθεωρητική του αλαζονεία ήταν μάλιστα επόμενο να διεκδικεί για λογαριασμό του όλη τη γερμανική ιστορία. Από το γεγονός αυτό και μόνο δεν μπορούμε να συμπεράνουμε μια ιστορική αναγκαιότητα.

.~`~.
III
Σε τελευταία ανάλυση, η προσανατολισμένη στην κοινωνική ιστορία αρνητική θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» αποδίδει τις γερμανικές καταστροφές του 1918 και του 1945 στην κοινωνική οπισθοδρομικότητα ή «καθυστέρηση» του γερμανικού έθνους, δηλ. εξαρτά την εξωτερική από την εσωτερική πολιτική. Στα επιστημολογικά άλματα και στις πραγματικές αστοχίες της πρέπει επομένως να προστεθεί και η αμφίβολη (μονόπλευρη, στην καλύτερη περίπτωση) αντίληψη για το «πρωτείο της εσωτερικής πολιτικής»' αντίληψη που συνδέεται άλλωστε με μια πολιτική ομολογία πίστεως κανονιστικού χαρακτήρα. Η βασική παραδοχή αυτής της τελευταίας έχει ως εξής: φιλελευθερισμός και κοινοβουλευτισμός είναι φύσει ανεκτικοί και ανθρώπινοι' ως εκ τούτου μια φιλελεύθερη κυβέρνηση που λογοδοτεί στο κοινοβούλιο δεν θα ασκούσε ποτέ επιθετική και επεκτατική πολιτική. Τούτο το εγκώμιο του φιλελευθερισμού και του κοινοβουλευτισμού δεν αφορά, αναχρονιστικά ασφαλώς, την ολιγαρχική μορφή κυριαρχίας της αστικής τάξης του 19ου αι., αλλά ένα ιστορικά πολύ πρόσφατο δημοκρατικό ιδεώδες. Όμως ακόμα κι αν παραβλέπαμε αυτό το γεγονός, παραμένει αινιγματικό γιατί η άνθηση του αγγλικού και γαλλικού φιλελευθερισμού συνέπεσε με το ζενίθ της ιμπεριαλιστικής επέκτασης αυτών των εθνών. Και πρέπει επίσης να εξηγηθεί γιατί από γερμανικής πλευράς η ναυπήγηση στόλου (την οποία απαίτησε η γερμανική αστική τάξη ήδη από το 1848!) αποτέλεσε επιθυμίας της εθνικοφιλελεύθερης παράταξης και γιατί μάλιστα το αίτημα του εκκοινοβουλευτισμού, ακόμη και στη βεμπεριανή του εκδοχή, ξεπήδησε από τη ρητή επιθυμία να ξεπεραστεί επί τέλους, η ανικανότητα των επαρχιωτών μεγαλογαιοκτημόνων να ασκήσουν ιμπεριαλιστική πολιτική, ώστε οι Γερμανοί να πάρουν επιτέλους θέση ως «έθνος κυρίων» δίπλα στα υπόλοιπα «έθνη κυρίων». Συνεπώς μια φιλελεύθερη και κοινοβουλευτική Γερμανία θα ήταν πιθανότατα εκτεθειμένη στους ίδιους γεωπολιτικούς και εξωτερικούς πολιτικούς πειρασμούς και δυσκολίες όπως μια «ημιφεουδαρχική» ή «στρατοκρατική». Επιπλέον, ιδέες εκπορευόμενες από τον κοινωνικό δαρβινισμό, τον ρατσισμό και παρόμοια ρεύματα άνηκαν σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο σκέψης των φιλελεύθερων πριν από το 1914. Μόνο βαριά άγνοια της αγγλικής και γαλλικής ιστορίας των ιδεών επιτρέπει το συμπέρασμα, ότι οι ιδέες αυτές γεννήθηκαν στη Γερμανία ή ότι ευδοκίμησαν περισσότερο επί γερμανικού εδάφους. Βεβαίως στη Γερμανία συνδέθηκαν τελικά με τη διάπραξη μιας γενοκτονίας' όμως αυτή υπήρξε αποτέλεσμα συγκεκριμένων αποφάσεων συγκεκριμένων ανθρώπων και όχι απόρροια μιας αδήριτης ιστορικής αναγκαιότητας με αυτό το ιδεολογικό ένδυμα.
Η κυρίαρχη σήμερα αρνητική θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» με το δόγμα της για το «καθυστερημένο έθνος» επικράτησε στη Γερμανία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι όμως ως συνέπεια της βαθμιαίας αποδοχής και διάδοσης των απόψεων Γερμανών αριστερών ή φιλελεύθερων διανοουμένων, αλλά αρχικά ως επακόλουθο της αναπόφευκτης ηγεμονίας της γνώμης που είχαν σχηματίσει οι νικητές για το ποιόν και την ιστορία των ηττημένων. Ακόμη και στο υπό κομμουνιστική διακυβέρνηση τμήμα της Γερμανίας, αυτή η θεώρηση απέκτησε το πάνω χέρι μέσα από τις ερμηνείες που εισήγαγαν οι σοβιετικές δυνάμεις κατοχής. Θα ήταν όμως εσφαλμένο να κατανοήσουμε την επιβολή της ως φόρο βίας στην ιδεολογική βούληση των νικητών και ως συνοδό φαινόμενο της πολιτικής που εκείνοι υπαγόρευσαν. Απεναντίας πρόκειται για μια πολυπλοκότατη κοινωνική και ψυχολογική διεργασία που επικράτησε όσο τα οικονομικά και θεσμικά θεμέλια της παλαιάς Δυτικής Γερμανίας παγιώνονταν και εμπεδώνονταν. Με άλλα λόγια: η νέα συνείδηση των Γερμανών περί επιτυχίας δεν ήρθε καθόλου σε σύγκρουση με την αντίληψη του «καθυστερημένου έθνους» και την αρνητική εικόνα της Γερμανίας, αλλά τις επιβεβαίωνε και τις δύο.
Αυτό το φαινομενικά παράδοξο πρέπει να εξηγηθεί. Αν αντιστρέφαμε τη σχέση αυτή, θα έπρεπε να συμπεράνουμε ότι στην περίπτωση που η εξαθλίωση και τα κοινωνικά αδιέξοδα της μεταπολεμικής Γερμανίας διαρκούσαν περισσότερο, θα είχαν ως αποτέλεσμα μια πολύ πιο σκεπτικιστική ή και εχθρική στάση των Γερμανών απέναντι στην αρνητική θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας», πόσο μάλλον που αυτή υπήρξε κατά βάση προϊόν εισαγωγής. Όμως κάτω από τις συνθήκες του μεταπολεμικού γερμανικού «οικονομικού θαύματος» και της αυξανόμενης ευημερίας, η θεωρία αυτή όχι μόνο μετατράπηκε σε ευρέως διαδεδομένο άρθρο πίστεως, αλλά επιπλέον ζευγάρωσε με μια ομολογία ενοχής για εκείνα τα εγκλήματα που υποτίθεται ότι απέρρευσαν αναγκαία από την «ιδιαίτερη πορεία» που ακολούθησαν οι Γερμανοί στην παλαιότερη ιστορία τους. Με αυτή τη διπλή μορφή, αφ' ενός ως κοινωνικοιστορική κατασκευή και αφ' ετέρου ως ομολογία ενοχής, η θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» έγινε μόνιμο στοιχείο του γερμανικού εθνικού βίου και η τοποθέτηση απέναντι της έφτασε από μόνη της να δηλώνει τη θέση των ιδεοπολιτικών παρατάξεων και την εκάστοτε χάραξη των μετώπων.
Αυτό το φαινόμενο μπόρεσε να εκταθεί σε ευρεία κοινωνική βάση, επειδή έγινε δυνατή η δημιουργία μιας βαθύτερης συνάφειας μεταξύ της ομολογίας της συλλογικής ενοχής και της συλλογικής ευημερίας. Άλλωστε, τα «παλαιά εγκλήματα» κολάστηκαν κατά τρόπο στ' αλήθεια μοναδικό: ο λαός των εγκληματιών έλαβε την άδεια να εξάγει, να παράγει και να ταξιδεύει όλο και περισσότερο, όμως δεν είχε το δικαίωμα να κατέχει ατομικά όπλα ή να αναλαμβάνει ευθύνες στη σφαίρα της παγκόσμιας πολιτικής. Ώστε δίπλα στην υλική ευημερία, του εξασφαλίστηκε λίγο-πολύ και η πολιτική αμεριμνησία. Όσο πιο μεγαλόφωνα διατράνωνε κανείς την ευθύνη του για τα συλλογικά εγκλήματα τόσο πιο βέβαιος ήταν ότι ο ίδιος δεν θα χρειαστεί να διακινδυνεύσει κάτι και ότι θα αφεθεί να απολαμβάνει την ευημερία του κατά κάποιον τρόπο εκείθεν της ιστορίας. Με τα παραπάνω δεν θέλω καθόλου να υποβαθμίσω την καθαρά ηθική όψη του προβλήματος, μολονότι πρέπει να παρατηρηθεί ότι για παρά πολλούς όλη αυτή η ηθική ιεροτελεστία ήταν μάλλον μια υποχρεωτική άσκηση ή μια πράξη κοινωνικού κομφορμισμού που δεν απαιτούσε θυσίες, αλλά αντίθετα εξασφάλιζε χρήσιμη κοινωνική αναγνώριση. Σε κάθε περίπτωση, η ακραιφνώς ηθική πλευρά του ζητήματος δεν αρκεί ως γνωστόν για να φέρει και να κρατήσει στη ζωή ιδεολογήματα ικανά να στηρίξουν ένα επίσημο κράτος. Για κάτι τέτοιο απαιτούνται επί πλέον και προ παντός κατάλληλες κοινωνικές συνθήκες, με τις οποίες να μπορεί να ευθυγραμμιστεί η συλλογική ηθική. Αυτό ακριβώς επιτεύχθηκε με τη σύνδεση της ομολογίας της συλλογικής ενοχής και της συλλογικής ευημερίας. Όσοι εκπροσωπούν αυτόν τον μηχανισμό, είναι ασφαλώς υποχρεωμένοι να αρνούνται την ύπαρξη του, αφού τέτοιοι μηχανισμοί λειτουργούν μόνον όταν η δράση τους επιβεβαιώνει ακριβώς την ιδεατή αυτοκατανόηση των δρώντων. Όμως ακόμη και ένας αφελής παρατηρητής θα έπρεπε να εικάσει ότι η αρνητική θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» στη συνάφεια της με την ομολογία της συλλογικής ενοχής θα είχε πολύ διαφορετικό αντίκτυπο στη γερμανική εθνική ζωή, αν η Γερμανία δεν ήταν η πρώτη αλλά η τεσσαρακοστή εξαγωγός χώρα του κόσμου. Και ο ίδιος θα έπρεπε να περιμένει ότι αν η ευημερία των Γερμανών έβαινε μειούμενη, θα μειωνόταν μαζί της και η προθυμία τους να ομολογήσουν την ενοχή τους. Ευκολότερα αισθάνεται κανείς ενοχές παραθερίζοντας στην Τοσκάνη ή την Αλσατία, παρά όταν κρέμεται για την επιβίωση του από επιδόματα αρωγής.
Αυτή η ηθικά αιτιολογημένη ή εξωραϊσμένη συνταγή της κοινωνικής ευδαιμονίας έγινε παρεμπιπτόντως αντικείμενο θεωρητικής επεξεργασίας από κοινωνιολόγους και πολιτικούς επιστήμονες που υποστήριξαν τη θέση, ότι πολιτική και οικονομία αποτελούν ως εκ του χαρακτήρος τους διαφορετικές δραστηριότητες. Όποιος λοιπόν μετά πολιτικής ταπεινότητος αφιερώνεται αποκλειστικά στο οικονομείν, βρίσκεται στον καλύτερο δρόμο για να αποφύγει τον κυκεώνα και τα εγκλήματα της πολιτικής. Η ανέμελη διχοτομία πολιτικής και οικονομίας οδηγούσε επομένως άμεσα ή έμμεσα στη σύζευξη του οικονομικού με το ηθικό στοιχείο. Και εδώ επίσης έκανε αισθητή την παρουσία της η σύνδεση ηθικής και ευημερίας που αναφέραμε. Διότι η κατά αποκλειστικότητα ή κατά προτίμηση ενασχόληση με την οικονομία φαίνεται να εγγυάται και τα δύο: και την ηθική αλλαγή ζωής πέραν των ανομημάτων της πολιτικής της ισχύος και την ευημερία. Έτσι διατυπώθηκε μια επιταγή που συγκεφαλαίωσε τα πρακτικά διδάγματα από τη σκοπιά της θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας». Κατ' αυτήν ο ριζικός εκδημοκρατισμός ή εξηθικισμός της πολιτικής και της κοινωνίας πάνω στη βάση μιας ανθούσας οικονομίας θα ολοκλήρωνε στο εξής τον εκδυτικισμό, θα παγίωνε την πρόσδεση της Γερμανίας στη Δύση και θα καταστούσε a limine αδύνατη κάθε «ιδιαίτερη πορεία»' είναι χαρακτηριστικό, ότι η κεντρική σημασία της οικονομικής βάσης δεν αμφισβητήθηκε έως σήμερα ούτε καν από εκείνους τους εμπνευσμένους ηθικοφιλόσοφους που ειδ' άλλως προσπερνούν ακατάδεχτοι τέτοια ζητήματα.

.~`~.
IV
Η τραγωδία των Γερμανών ήταν συχνά ότι οι θεωρητικές συλλήψεις και συνταγές τους υπερείχαν τόσο πολύ της πραγματικότητας, ώστε ήταν επόμενο να σκοντάφτουν με τη βαθυστόχαστη τελειότητα τους πάνω στη συγκεχυμένη ατέλεια της πραγματικής ζωής. Η θεωρητική εξιδανίκευση της πολιτικά χλιαρής ευημερίας μέσω της διχοτομίας μεταξύ οικονομίας και πολιτικής αποτελεί μια εξίσου αιθεροβάμονα κατασκευή που λίγο έχει να κάνει με τις κακοτοπίες της ζωής των εθνών. Όχι επειδή η πολιτική πρέπει πρώτα να φτάσει το επίπεδο της οικονομίας -όπως πιστεύουν όσοι ρομαντικοί θεωρητικοί της απόφασης ενστερνίζονται τη διχοτομία αυτή με αντεστραμμένα πρόσημα-, αλλά επειδή η οικονομία δεν είναι λιγότερο πολιτική από την ίδια την πολιτική, ήτοι αποτελεί όπως ακριβώς και η πολιτική (με την τρέχουσα στενή σημασία της λέξης) πρόβλημα συγκεκριμένων σχέσεων και συσχετισμών ισχύος μεταξύ συγκεκριμένων ανθρώπων. Ακόμη κι αν όλοι οι Ευρωπαίοι ή όλοι οι άνθρωποι αποφάσιζαν κάποτε να διαλύσουν τα κράτη και τα έθνη τους και να ιδρύσουν στη θέση τους μια γιγαντιαία ανώνυμη εταιρεία, ακόμη και τότε θα ανέκυπτε πάλι το ερώτημα ποιός θα κατέχει το πακέτο των μετοχών. Καθώς οι Γερμανοί γενικά έχουν εσωτερικεύσει τη διχοτομία μεταξύ πολιτικής και οικονομίας κατά τρόπο ώστε να συμπίπτει με τις παραστάσεις τους περί ευτυχίας και ηθικής, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα προσαρμοστούν απρόσκοπτα στη μεταψυχροπολεμική πλανητική κατάσταση. Έτσι ζητούν να συλλάβουν το ζήτημα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης κατ' αρχήν επιστρατεύοντας οικονομικές ή πολιτικοοικονομικές κατηγορίες και αντιστέκονται όσο μπορούν στην ανησυχητική και οδυνηρή αλλά βαθμηδόν όλο και πιεστικότερη επίγνωση, ότι μετά τη γερμανική επανένωση και έκλειψη της αμερικάνικης προστασίας, μαζί με κάθε κεντρικό οικονομικό πρόβλημα, όπως είναι λ.χ. το πρόβλημα της νομισματικής ένωσης, ανακύπτει συγχρόνως και αναγκαία στον ορίζοντα το ζήτημα της πολιτικής ηγεμονίας. Έτσι συγχέουν την αναντίρρητα υπαρκτή σήμερα καλή τους θέληση με τη δυναμική της ιστορικής κατάστασης, και με τρόπο γνήσια ηθικολογικό συνδέουν ευθέως την υποκειμενική τους πρόθεση με την αντικειμενική έκβαση των γεγονότων.
Σε αυτό το σημείο Γάλλοι και Άγγλοι είναι πολύ περισσότερο ρεαλιστές και έχουν απόλυτα δίκαιο όταν αρνούνται να προοικονομήσουν την πορεία της ιστορίας από τις διαβεβαιώσεις του εκάστοτε κυρίου Kinkel. Διότι από τη πλευρά τους βλέπουν ό,τι οι Γερμανοί δεν μπορούν να αντιληφθούν: ότι οι διαβεβαιώσεις αυτές παραχωρούνται σήμερα τόσο ειλικρινά και γενναιόδωρα ακριβώς επειδή εκφέρονται από τη θέση του αντικειμενικά ισχυρότερου - του ισχυρότερου κατά το παρόν και του πιθανώς ακόμη ισχυρότερου στο μέλλον. Οι ανησυχίες τους έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση της μελλοντικής ισορροπίας δυνάμεων στο πλαίσιο του απαράκαμπτου ζητήματος της ηγεμονίας, και δεν αφορούν τις «ιδιαίτερες πορείες» του παρελθόντος - μολονότι διακριτικοί ή αδιάκριτοι υπαινιγμοί για το παρελθόν καρυκεύουν ως εκ των πραγμάτων κάθε ευρωπαϊκή συζήτηση. Στην πραγματικότητα, το παρελθόν θα είχε από καιρό ξεθωριάσει, αν η σημερινή Γερμανία ήταν μια μετρίως εκμηχανισμένη αγροτική χώρα. Ώστε δεν βοηθά να μεγαλοποιούμε τη διαφορά μεταξύ γερμανικού παρελθόντος και μέλλοντος επικαλούμενοι την ηθική και τις πολιτικές προθέσεις, όταν το ζήτημα της ισορροπίας ισχύος αφυπνίζει στους άλλους μια δυσπιστία καθ' όλα κατανοητή: είναι εκείνη η δυσπιστία που θα αισθάνονταν 55 εκατομμύρια Γερμανοί απέναντι σε 80 εκατομμύρια παραγωγικότερους Γάλλους με ένα τεράστιο πεδίο εκδίπλωσης στην Ανατολή. Για Γάλλους και Άγγλους επομένως το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι τόσο αυτονόητα ζήτημα ηγεμονίας και ζήτημα «δέσμευσης» της Γερμανίας, επειδή είναι παλαιοί ιμπεριαλιστικοί λαοί με κατά πολύ μακροβιότερες παραδόσεις στο πεδίο της παγκόσμιας πολιτικής και αντίστοιχα πλουσιότερες εμπειρίες καθώς και πιο εκλεπτυσμένο διπλωματικό αισθητήριο από τους Γερμανούς. Αντίθετα στους Γερμανούς είναι ενδεχόμενο ότι η αδέξια πολιτική ισχύος του παρελθόντος θα δώσει τώρα τη θέση της σε μια αδέξια ηθικολογία, που εξ ανάγκης θα οδηγήσει εξίσου σε αδιέξοδο. Ιδιότητες ικανές να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη δεν συγκαταλέγονται μάλλον στα προτερήματα του γερμανικού εθνικού χαρακτήρα. Οι Γερμανοί διαθέτουν μεν αποδεδειγμένα τις αρετές του πληβείου (φιλοπονία, φειδώ, ηθική σοβαρότητα, δράση σύμφωνα με προδιαγραφές και σχέδιο), όμως σε γενικές γραμμές στερούνται τις αρετές του αριστοκράτη: την ειρωνεία και την αυτοειρωνεία του κυρίαρχου, την αταραξία κατά τις περιστάσεις όπου οι προδιαγραφές ναυαγούν, την αποστασιοποιημένη ανωτερότητα απέναντι στους κάθε λογής κανόνες.

.~`~.
V
Οι μέλλουσες κυμάνσεις και προοπτικές της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής ενοποίησης ή άλλων μορφών της πολιτικής συμβίωσης θα καθορίσουν συνεπώς ποιός θα κάνει ποιά χρήση των «επιστημονικών» ή «χυδαίων» εκδοχών της αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας». Η απόληξη των τεκταινόμενων στην Ευρώπη ωστόσο δεν εξαρτάται έτσι απλώς από τη βούληση των συμμετεχόντων, αλλά πολύ περισσότερο από τη γενική πλανητική κατάσταση. Αν η «Ευρώπη» ως μείζων χώρος εκτεθεί στην πίεση άλλων μείζονων χώρων και αυτό εκληφθεί από ευρείες μάζες στα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη ως απειλή και πρόκληση, τότε δεν θα απομείνει πολύς χώρος για «ιδιαίτερες πορείες» στην πράξη ή την πολεμική. Αν, αντίθετα, όλος ο πλανήτης -με λίγες ίσως εξαιρέσεις- κατευθυνθεί προς μια βαλκανοποίηση, τότε οι φυγόκεντρες δυνάμεις εντός της Ευρώπης θα κερδίσουν σε ένταση και οι εθνικοί δρόμοι θα χαρακτηριστούν εκ νέου από τους εκάστοτε ζημιωμένους ή αποκλεισμένους ως «ιδιαίτερες πορείες» και θα συσχετιστούν αναπόφευκτα με το παρελθόν. Όμως αυτά είναι μόνο δύο ακραία νοητά ενδεχόμενα. Είναι κατά βάση απίθανο, ότι το πρώτο θα συντελεστεί τόσο ραγδαία και δραματικά ώστε να εκπέσει εν τέλει το ζήτημα της ηγεμονίας στην Ευρώπη στα πλαίσια μιας συλλογικής προσπάθειας επιβίωσης. Άρα στο ορατό μέλλον οι διαγκωνισμοί μεταξύ των εθνών θα εξακολουθήσουν - και είναι επίσης πολύ αμφίβολο αν μια γενικευμένη και γνήσια πολιτική ένωση, αν ποτέ προέκυπτε υπό συνθήκες εξωτερικής πίεσης, θα λάμβανε χώρα δια της οδού των προβλεπόμενων διαδικασιών. Σε κάθε περίπτωση, σε ομαλούς καιρούς δεν πρόκειται να συντελεστεί αν ο οικονομικά ισχυρότερος δεν φανεί πρόθυμος να παραχωρήσει σε άλλους το πολιτικοστρατιωτικό προβάδισμα ως αντιστάθμισμα και εγγύηση. Όμως αυτό προϋποθέτει όχι μόνο διαρκή αρμονία συμφερόντων αλλά και εκείνη τη διχοτομία μεταξύ οικονομίας και πολιτικής, της οποίας τον αμφίβολο χαρακτήρα, ιδίως στις σημερινές μαζικοδημοκρατικές σχέσεις, ήδη σχολιάσαμε. Σε ένα υψηλό επίπεδο διαπλοκής «πολιτικής» και «οικονομίας», οι πολιτικοστρατιωτικές αποφάσεις θα έθιγαν άμεσα τα συμφέροντα του οικονομικά ισχυρότερου, ώστε αυτός, προκειμένου να διαφυλάξει το αδιαφιλονίκητο έδαφος του, θα αναγκαζόταν να ζητήσει δικαίωμα συγκαθορισμού της πολιτικής, αίτημα όμως που εν όψει της οικονομικής του επικυριαρχίας αργά ή γρήγορα θα μετατραπεί κατ' ανάγκην σε πρακτική απαίτηση της ηγεμονικής θέσης. Πρέπει επομένως να αναμένουμε ότι οι Γερμανοί θα ακολουθήσουν μελλοντικά έναν στο έπακρο πολιτικό και ενδεχομένως μεστό σε συγκρούσεις δρόμο από την επιφανειακά μη πολιτική παρακαμπτήριο της προάσπισης της ευημερίας τους. Θα το κάνουν με ελαφρά τη συνείδηση, γιατί κατά τις προηγούμενες δεκαετίες έμαθαν να συνδέουν στενά μεταξύ τους την ευημερία και την οικονομία με την ηθική. Οι λεπταίσθητοι παρατηρητές γνωρίζουν από μακρού πόσο αρέσκεται η ιστορία σε παρόμοια παράδοξα παιχνίδια.
Αν το ίδιο διάστημα η βαλκανοποίηση προχωρήσει σε οικουμενικό πεδίο, πρέπει να αναμένεται ότι θα ενισχυθούν ακόμη περισσότερο τέτοιες εξωτερικές πολιτικές τάσεις και ότι -ιδίως υπό την πίεση παρενεργειών της πληθυσμιακής έκρηξης καθώς και των χρόνιων κοινωνικών κρίσεων που προκαλεί η ακατάσχετη εξάπλωση της «νέας φτώχειας»- θα συνοδευτούν από εσωτερικές πολιτικές κρίσεις με πιθανό αποτέλεσμα μεταβολές στο σημερινό κομματικό τοπίο. Στην περίπτωση αυτή η αρνητική θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας» δεν θα υποστηρίζεται ούτε θα εκπορεύεται μόνο από το εξωτερικό, αλλά θα γίνει και εντός Γερμανίας σημαντικό σημείο ιδεολογικής έριδας - κάτι που όμως θα αυξήσει ακόμη περισσότερο τον αριθμό των πολέμιων της. Το ότι ήταν και είναι απλώς και μόνο ένα όπλο σε μια μεγάλη πολιτική διαμάχη, πρέπει να είναι σήμερα περισσότερο σαφές παρά ποτέ. Γιατί σήμερα οι κοινωνικές δομές της Γερμανίας χωρίς να είναι βέβαια τέλειες, είναι κατά πάση πιθανότητα οι πλέον προηγμένες (με τη μαζικοδημοκρατική έννοια) στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Ήδη γι' αυτόν τον λόγο είναι πλέον απαρχαιωμένο και μάλιστα εντελώς άνευ νοήματος να μιλούμε για μια «αντιδραστική» γερμανική «ιδιαίτερη πορεία». Οι θιασώτες της αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας», που θέλουν να είναι συνεπείς στην επιχειρηματολογία τους και με το πρωτείο της εσωτερικής πολιτικής που υποστηρίζουν, πρέπει επομένως να περιμένουν μια «αντιδραστική» εξωτερική πολιτική μάλλον από τη σημερινή Μεγάλη Βρετανία ή την Πορτογαλία παρά από την τωρινή Γερμανία. Όμως το ζητούμενο σε αυτή τη θεωρητική διαμάχη δεν ήταν ποτέ η συνέπεια, και ούτε πρόκειται να είναι. Μόνο αφελείς και εύπιστοι μπορούν να προσδοκούν ότι η επιθετική εργαλειοποίηση της θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» ανήκει στο παρελθόν εν όψει του πραγματωμένου εκδημοκρατισμού της γερμανικής κοινωνίας και της ευσυνείδητης διαγωγής των Γερμανών. Πάντα θα υπάρχει κάποιος στο εσωτερικό ή το εξωτερικό που θα επιφυλάσσει στον εαυτό του το δικαίωμα να κρίνει αν και κατά πόσο αυτή η κοινωνία μπορεί να ονομαστεί «αληθινά» φιλελεύθερη ή δημοκρατική, αν και κατά πόσο η διαγωγή των Γερμανών είναι ή όχι «αληθινά» ηθική. Η σκιά της αρνητικής θεωρίας της «ιδιαίτερης πορείας» θα συνοδεύσει επομένως τη Γερμανία και στο ορατό μέλλον. Αν ως αντίδραση σ' αυτήν προκύψει εκ νέου μια θετική, αυτάρεσκη και μυθολογική θεωρία της «ιδιαίτερης πορείας», δεν είναι τόσο ζήτημα εξορκισμών του κακού και παιδαγωγικών προγραμμάτων, αλλά εξαρτάται από τις συγκεκριμένες συνθήκες. Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί εκ των προτέρων και δια παντός. Πολλές φορές τα τέρατα του χθες γίνονται οι θεοί του αύριο, τα ανομήματα του χθες, τα πρότυπα του σήμερα.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

Ευερέθιστες, αλλά αναγκαίες ενθυμήσεις και παρατηρήσεις.

$
0
0

α´
Πολλοί εκτός της χώρας με τα παλιά και νέα όργανα τους στο εσωτερικό της θέλουν να έχουν σε διαρκή διαίρεση τους Έλληνες. Το έκαναν το 22’, το πέτυχαν την δεκαετία του 40’. Σήμερα δεν θα περάσουν. Σ’ αυτές τις ενέργειες συμμετέχει λόγω πολιτικής μικρότητας, εξάρτησης, αγωνίας για την επιβίωση και διατήρηση των απολαβών του, ένα αποτυχημένο δεξιό – κέντρο - αριστερό πολιτικό προσωπικό.
Οι πολίτες πρέπει να είναι προσεκτικοί. Να μην εγκλωβίζονται σε ψεύτικες επιβαλλόμενες από Εξωελλαδικούς και Εξωκοινωνικούς μηχανισμούς διαιρέσεις. Θέλουν επίσης να παρουσιάσουν τους Έλληνες ως φασίστες και ρατσιστές. Η ιστορία και η επιστήμη λέει ότι αυτές είναι ιδεολογίες που δεν άγγιξαν και δεν αγγίζουν τους Έλληνες (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7και 8). Είναι εκτός της παιδείας τους. Οι Έλληνες τις υπέστησαν πολύ περισσότερο από άλλα Έθνη και τις υφίστανται σήμερα.
Επειδή ο φασισμός και ο ρατσισμός και πολλά άλλα, είναι έντονα στοιχεία της δικής τους ιστορικής ταυτότητας, αισθάνονται εκτεθειμένοι, μειονεκτικά, άσχημα. Θέλουν με πολλούς τρόπους να τα αποδώσουν, να τα φορτώσουν και σε εμάς. Η ιστορία και η επιστήμη λέει ότι δεν είμαστε ίδιοι, δεν μοιάζουμε.

β´
Ο νέος ιστορικός κύκλος θέλει διαφανείς, καθαρές και αυθεντικές ταυτότητες. Η Ελλάδα δεν αντέχει τις χειραγωγήσεις και τις ιδεολογίες που είναι ξένες με το Ελληνικό γίγνεσθαι και την Ελληνική Ταυτότητα.
Η νέα πολιτική οφείλει να καθαρίσει αυτό το γκρίζο και ανήθικο τοπίο. Τόσο ο φιλοκεμαλισμός όσο και ο φιλοναζισμός είναι ξένοι με την Ελληνικότητα. Δεν μπορείς να είσαι Αντιρατσιστής και Φιλοκεμαλικός ή Αντικεμαλικός και Φιλοναζιστής ή ανεκτικός προς αυτές τις δύο ιδεολογίες. Σημαίνει ότι δεν δρας σε μια σφαίρα διαφάνειας, Αγοράς, της Πόλης όπως λέω. Σημαίνει ότι σε χειραγωγούν, είσαι ενεργούμενο γκρίζων μηχανισμών εντός και εκτός Ελλάδος. Αυτές οι φυλές είναι ορατές στο δημόσιο τοπίο.
Η Χρυσή Αυγή είναι προϊόν, δημιούργημα του αποτυχημένου δεξιοαριστερού μεταπολιτευτικού, «πολιτικού» λεγόμενου κόσμου. Του βαθέως συστήματος. Δεν θα υπήρχε η Χρυσή Αυγή αν δεν υπήρχαν αυτοί. Την χρησιμοποιούν σήμερα για να νομιμοποιηθούν μετά την πλήρη ηθική, πολιτική απονομιμοποιησή τους. Θέλουν να καθορίζονται ως δημοκράτες σε σχέση με την Χρυσή Αυγή. Δεκαετίες πριν το έκαναν σε σχέση με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Εκσυγχρονιστής ο Σημίτης, Αντιεκσυγχρονιστής ο Χριστόδουλος. Είναι όμως δημοκράτες σε σχέση με την Ελληνική Δημοκρατική Διαλεκτική, την Δημοκρατία στην Ελλάδα; Η πραγματικότητα λέει όχι. Είναι αντιρατσιστές και ανθρωπιστές σε σχέση με τον Κεμαλισμό, τα θύματα του; Όχι είναι απάνθρωποι. Η μια πλευρά θέλει να χρησιμοποιεί την άλλη ως πλυντήριο της αντιδημοκρατικότητας της.
Είναι μια μέθοδος αυτοσυντήρησης τους.
Αποσιωπούν επίσης ή μάλλον θέλουν να περάσει στην λήθητο γεγονός ότι η Κεμαλολαγνία αποτέλεσε και αποτελεί ιδεολογία του επίσημου αριστεροδεξιού αθροίσματος της πολιτικής και των θεσμών του δορυφορικού Κράτους... Εκπαιδευτικοί θεσμοί, θεσμοί της εξωτερικής πολιτικής, Κόμματα της Αριστεροδεξιάς αποτέλεσαν και αποτελούν γιάφκες αυτού που ονομάζω Αριστεροδεξιό Κεμαλοφασισμό. Επίσης εφημερίδες. Από τις δεξιές φιλοαντλαντικές έως τους ζηλωτές της «Αυγής».

γ´
Η κατάργηση της Εσωτερικής πολιτικής δημοκρατικής διαλεκτικής και εξέλιξης απέτρεψε την ανάδειξη σοβαρών αντιπολιτευτικών, εναλλακτικών πολιτικών πόλων και ηγεσιών. Το Γερμανικό Μάρκο και το Ευρώ έπαιξαν το ρόλο τους σ' αυτή την αντιδημοκρατική και αντεθνική εξέλιξη. Το δολάριο ήταν πάντα παρόν. Ότι καλό υπήρχε ως πολιτικό κεφάλαιο στη χώρα ενσωματώθηκε και εκφυλίστηκε ή εξορίστηκε... Η χώρα βρέθηκε ακέφαλη, ανοχύρωτη, απροστάτευτη με το πλέον ανίκανο και εκφυλισμένο πολιτικό προσωπικό που είχε ποτέ. Η ανάδειξη των ηγεσιών έγινε δια μέσου μιας σιωπηρής εξωελλαδικής και εξωθεσμικής διαπραγμάτευσης...
Ο πρώτος όμως μεγάλος αγώνας για τους Έλληνες είναι αυτός της εσωτερικής κάθαρσης και ευταξίας. Έχει πρωταρχικά ανάγκη από τους εσωτερικούς απολογισμούς και λογαριασμούς της. Οι καλοί εσωτερικοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς πολίτες... Ο πρώτος εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών. Εάν η χώρα, η κοινωνία, η πολιτική κάνει τους εσωτερικούς λογαριασμούς της, στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις, τότε μπορεί να βγει από το βάραθρο και επίσης να δώσει πολλά Ευρωπαϊκά και Οικουμενικά μαθήματα που όπως φαίνεται η σημερινή Ευρώπη και η Οικουμένη τα έχουν πολύ ανάγκη...

δ´
Η αρχική άρνηση της δεξιάς και Αριστερής μεταπολιτευτικής πολιτικής προς την εθνική μνήμη, η χωριστή πολιτική ως προς την Εθνική διάσταση, μετασχηματίστηκε σταδιακά και εκφυλίσθηκε σε εχθρότητα, με επόμενο στάδιο, αυτό του μεταμορφωτισμού της σε Μισελληνισμό... Κομμάτια της δεξιάς και της αριστεράς υποκατέστησαν τον πατριωτισμό με την αμερικανοσίνη, τον κοσμοπολιτισμό και τον ευρωπαϊσμό. Τελικά δεν ήταν ούτε πατριώτες, ούτε ευρωπαίοι, ούτε κοσμοπολίτες (εδώ είχαμε το κιτς).
Η εχθρότητα Δεξιάς και Αριστεράς προς την εθνική διάσταση, αφελής ή πιλοταρισμένη, είχε εκτός των άλλων δυο σημαντικές αρνητικές, καταστροφικές επιδράσεις. Η άρνηση προς την εθνική διάσταση, την τελευταία περίοδο της άγριας παγκοσμιοποιημένης επίθεσης στο πεδίο του πολιτισμού με στόχο την ολοκληρωτικού τύπου ομογενοποίηση του πλανήτη, προκάλεσε μεγάλες αλλοιώσεις -τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη- στην ταυτότητα, το στύλ, την ατμόσφαιρα, το τοπίο, τον Ελληνικό τρόπο ζωής.
Οι αρνητές της εθνικής διάστασης, κρατιστές και νεοφιλελεύθεροι, το επαρχιώτικο μπλόκ, ήταν το υπόστρωμα επάνω στο οποίο περπάτησαν και καλλιεργήθηκαν αυτές οι αλλοιώσεις. Προπονούνταν από τότε για την είσοδο τους στο ΔΝΤ, για το οποίο σήμερα οδύρονται ή κραυγάζουν. Αυτή ήταν πάντοτε η τύχη των επαρχιωτών...
Οι επιπτώσεις αυτών των φανατικών προσηλυτισμών ήταν και είναι ορατές σε πολλά πεδία του Δημοσίου και Ιδιωτικού βίου. Το ισχυρότερο όμως χτύπημα δέχτηκαν τα πεδία της παραγωγής, της δημιουργίας υλικών και άυλων προϊόντων. Ο μισελληνισμός δολοφονούσε τις διεργασίες επινόησης και σχεδιασμού υλικών και άυλων προϊόντων. Δολοφονούσε το συλλογικό και ατομικό, πολιτισμικό, δημιουργικό φαντασιακό του Έλληνα και το αντικαθιστούσε με αυτό του Χιμπατζή.
Το μέτωπο της ηλιθιότητας δεν κατανοεί ότι η δολοφονία του εθνικού, της Ελληνικότητας, προκαλεί τη δολοφονία του κοινωνικού, του παραγωγικού, του δημιουργικού (Συμβολικό Κεφάλαιο). Ότι ο Χιμπατζής, το Τουρκομπαρόκ μπορεί να σου επιτρέπει την κατανάλωση, να σε κάνει φθηνό καταναλωτή σκουπιδιών. Δεν σε κάνει όμως παραγωγό και δημιουργό, μάστορα προϊόντων, αγαθών, καλλιτεχνικών έργων... Οι εγχώριοι δυστυχώς κινούνταν ανάμεσα στη θεολογία, τον επαρχιωτισμό, τα συμπαθητικά όντα της ζούγκλας και το κιτς. Δεν κατανόησαν ακόμη δεξιά και αριστερά -ορισμένοι ντροπαλά το εξομολογούνται- ότι το δίλημμα είναι Ελληνικότητα ή Γορίλες και Χιμπατζούδες και πολλά άλλα προϊόντα της παγκοσμιοποίησης. Δεκαετίες πριν μίλησα για τα χαρακτηριστικά «πορτορικανοποίησης» της χώρας και το τουρκομπαρόκ. Περισσότερο τούρκο παρά μπαρόκ. Η αισθητική του Νταβούτογλου έχει τελικά πολλούς θαυμαστές σε αυτό το δεξιοαριστερό κακοχωριάτικο ψευτοευρωπαικό μόρφωμα.
Η πολιτική ήταν πάντοτε ζήτημα οικοδόμησης και έκφρασης αυθεντικών ταυτοτήτων σε όλα τα επίπεδα. Ιδιαίτερα στην αρχή ενός νέου πολιτικού κύκλου. Όταν βάζεις νέους στόχους. Δεν υπάρχει απελευθερωτική πολιτική με ψεύτικες ταυτότητες, σημαδεμένες, δήθεν, υποκριτικές ταυτότητες. Ένα πεδίο κρίσης της απελευθερωτικότητας και της προοδευτικότητας των μορφών της πολιτικής, των ταυτοτήτων στη χώρα μας είναι η σχέση των πολιτικών ομάδων με τον Κεμαλισμό και τον Ναζισμό...
Μια νέα Ελληνική πολιτική θα είναι άγγελος λάτρης ιδεολογιών της ζωής και όχι ιδεολογιών του θανάτου. Επί εννέα και πλέον δεκαετίες δεξιά και αριστερά λατρεύουν μια ιδεολογία του θανάτου και παρουσιάζονται ως προοδευτικές ανθρωπιστικές δυνάμεις. Τα ψέμματα τέλειωσαν.
Ποτέ η γεωπολιτική δεν ήταν τόσο αντίπαλη και εχθρική με την ιστορία, τη συνείδηση και την ταυτότητα ενός Έθνους. Υπεύθυνη για έναν πολιτισμικό και μορφωτικό εθνικό ακρωτηριασμό.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

Ανθρωποποίηση.

Εισαγώγη στο ζήτημα ελλαδισμός και ελληνισμός - «Η διαχρονικότητα του ελληνισμού».

$
0
0

Άμα κοιτάζουμε μόνο και μόνο τον Ελληνισμό μέσα στο πλαίσιο της Ελλάδος πρώτα-πρώτα δεν θα βρούμε λύσεις για πολλά πράγματα, αυτό είναι σίγουρο, σας το λέει η ιστορία...

α´
Ο Ελληνισμός που ασχολείται μόνο με τον εαυτό του είναι εκφυλισμός, γιατί ο Ελληνισμός εξ ορισμού είναι προσφορά, αλλά για να υπάρχει προσφορά πρέπει να υπάρχει άλλος, γιατί η ιδέα του Ελληνισμού είναι ότι άμα δεν υπάρχει ο άλλος δεν υπάρχει ο ένας. Έχουμε δύο προτερήματα, πρώτα απ’ όλα έχουμε μεγάλη ανθεκτικότητα και είμαστε πάντοτε της καθυστέρησης, δηλαδή όταν θα σβήσουν όλα εμείς θα είμαστε οι τελευταίοι που θα σβήσουν... Εγώ δεν είμαι της αισιοδοξίας ούτε της ματαιοδοξίας, εγώ είμαι της ανάγκης. Πρώτα απ' όλα πρέπει να καταλάβουν κι αυτοί που δεν μας αγαπούν πολύ ότι δεν καις το φως. Γι’ αυτό είμαστε ακόμα εδώ. Όλα τα άλλα καίγονται, αλλά το φως είναι πιο δύσκολο. Βέβαια είναι και δύσκολο να το σηκώνεις, έχει βάρος.
Είμαστε σε μια χώρα που δεν έχει πολύ πλούτο... και έχουμε τον ήλιο, τη θάλασσα και τον ουρανό. Τελεία και παύλα. Είμαστε ένας λαός του χρόνου, κι όχι του χώρου. Έχουμε πολύ μικρό χώρο κι έχουμε βάθος. Τα βήματά μας μπορεί να είναι αργά επειδή σχετίζονται με τη μνήμη. Επειδή έχουμε μνήμη έχουμε μεγάλη ανθεκτικότητα στις πληγές, γιατί για μας οι πληγές είναι στίγματα μνήμης...
Ο Ελληνισμός είναι ο πυρήνας του ουμανισμού. Αν δεν υπάρχει αυτός ο πυρήνας ο ουμανισμός μετατρέπεται απλώς σε ένα ανθρωπιστικό στοιχείο. Είναι πολύ από εσάς που σίγουρα ασχολούνται με ανθρωπιστικές οργανώσεις. Συχνά είναι λάθος. Συχνά ασχολούνται με αυτό γιατί δεν μπορούν να ασχοληθούν με τον άνθρωπο. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις είναι ένα κοινωνικό πλαίσιο που σας λέει, εφόσον δεν ασχολείσαι με την ανθρωπότητα και με τον άνθρωπο θα κάνουμε ότι ασχολείσαι με κάτι... Όταν από την μια μεριά ετοιμάζεται έναν πόλεμο και μετά λέτε, αλλά θα στείλουμε όμως και ανθρωπιστική βοήθεια' μετά... μη το κάνεις το πρώτο δεν θα έχεις ανάγκη από το δεύτερο. Αλλά εμείς λέμε ότι είναι πολύ σημαντικό το δεύτερο. Βέβαια το δεύτερο άμα δεν υπάρχει πόλεμος είναι ανόητο.

β´
Άρα το θέμα της νόησης και του συντονισμού και των χορδών είναι ότι... στην πραγματικότητα τι είναι σημαντικό; Οι χορδές ή το όργανο; Υπάρχει το όργανο χωρίς χορδές; Αυτό έχει σχέση με την Ελλάδα και τους Έλληνες και τον Ελληνισμό. Σας υπενθυμίζω ότι η Ελλάδα υπάρχει μετά τους Έλληνες. Που είναι κάπως παράξενο άμα το σκεφτείτε. Σε άλλες χώρες καθορίζουμε πρώτα το χώρο, γίνεται χώρα και μετά ονομάζουμε τους πολίτες.
Πολύ συχνά κατηγορούμε την Ελλάδα ότι δεν έχει μεγάλη οργάνωση και γι’ αυτό παν στραβά τα πράγματα. Στην πραγματικότητα αυτό που βλέπουμε στην στρατηγική είναι ότι, όταν δεν έχουμε μεγάλη οργάνωση τότε έχουμε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε βάθος χρόνου... Άμα σκεφτείτε την αυστρο-ουγγρική αυτοκρατορία, τη ρωσική αυτοκρατορία και την οθωμανική αυτοκρατορία, βλέπετε ότι αυτές οι τρεις πιέσεις δημιουργούν ένα πλαίσιο στα Βαλκάνια που αναγκαστικά είναι μικρό (θρυμματισμένη δομή). Το ενδιαφέρον είναι πως πρέπει να το σκεφτείτε ανάποδα, στη πραγματικότητα, όσο αφορά το χρόνο, αυτή η δομή είναι πολύ ανθεκτική. Και έχει ενδιαφέρον γιατί άμα το σκεφτείτε, εμείς όταν είμαστε μέσα στα Βαλκάνια, γενικότερα, θεωρούμε ότι έχουμε πάντοτε προβλήματα, αυτοί που είναι επ' έξω, θεωρούν ότι εμείς τους προκαλούμε προβλήματα. Το ενδιαφέρον είναι πώς κρατάμε τόσα χρόνια να έχουμε ακόμα προβλήματα. Μόνο ο νεκρός δεν έχει προβλήματα, ενώ εμείς τα παράγουμε. Άρα είμαστε προβληματικοί, και είναι λογικό, γιατί στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι αυτό που φέρνει τη λύση. Όταν σας μιλούν συνεχώς για λύση… Αυτό που δείχνει ο Ελληνισμός είναι ότι είναι καλό να προβληματίζεσαι. Βλέπεται τη λέξη, πρόβλημα – προβληματίζεσαι. Για κάντε κάτι με τη λύση. Στη λύση όμως έχετε διάλυση… Βλέπετε το ένα είναι ότι σκέφτομαι, το άλλο, όταν λύνω, είναι όταν παύω να σκέφτομαι. Κι αυτό θυμίζει ένα κοάν της Ιαπωνίας που λέει, «τι είμαστε ανάμεσα σε δύο σκέψεις» η απάντηση είναι τίποτα.

γ´
Άλλο αντίσταση, άλλο όχι. Το όχι μοιάζει πολύ με την αντίδραση. Η αντίδραση είναι εύκολη, γιατί λέτε κάτι εναντίον σε μία δράση. Η αντίσταση είναι πιο δύσκολη γιατί δεν γίνεται τίποτα, είναι μία στάση, αλλά εσείς είσαστε εναντίον της στάσης. Αυτό σημαίνει ότι στην πραγματικότητα χρειάζεται μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Δηλαδή για να περάσετε στην φάση της αντεπίθεσης, γιατί μη ξεχνάτε ότι... λένε πολύ συχνά ότι η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση, αλλά δεν σκεφτόμαστε ποια είναι η καλύτερη επίθεση. Η καλύτερη επίθεση στη στρατηγική είναι η αντεπίθεση. Έχει ένα πρόβλημα η αντεπίθεση διότι πρέπει να έχεις αντέξει την επίθεση. Εμείς είμαστε της αντεπίθεσης. Όταν μιλάμε για τον Μέγα Αλέξανδρο πρέπει να καταλάβετε ότι δεν είναι μια επεκτατική κίνηση, είναι μια αντεπίθεση. Δηλαδή ήρθαν οι Πέρσες μέχρι εδώ και σε κάποια φάση, μετά από αυτή την αντίσταση που έγινε... όταν θα συντονιστούν, ο καθένας θα είναι μια χορδή, όταν θα τα συντονίσει με ένα όργανο, τότε θα είναι ικανοί να πάνε να χτυπήσουν στο κέντρο, στην πηγή. Αυτό ήταν κάτι το αδιανόητο.
Και αυτό μπορούμε να το κωδικοποιήσουμε. Έχετε την πραγματικότητα, από πάνω έχετε την πράξη, μετά έχετε το όραμα, την ουτοπία και το αδιανόητο. Μία από τις ειδικότητες του Ελληνισμού είναι να μετατρέψει το αδιανόητο σε ουτοπία. Άρα πριν από τον Ελληνισμό είναι μερικά πράματα που δεν τα έχει σκεφτεί κανένας ποτέ. Όταν τα σκέφτεται ο Ελληνισμός οι άλλοι λεν αυτό δεν γίνεται. Όταν μετά το ξανασκέφτονται γίνεται όραμα και μετά οι επόμενοι το κάνουν. Άρα, αυτή η διαβάθμιση είναι πολύ σημαντική γιατί πολύ συχνά λέμε ότι στην Ελλάδα «ακούμε ότι να 'ναι». Έχουν δίκιο γιατί μόνο εκεί βρίσκεται το αδιανόητο. Διότι αλλιώς πως θα σκεφτούμε το αδιανόητο. Διότι μόλις σας πω κάτι που είναι αδιανόητο, την ώρα που το λέω θα το σκεφτούμε και οι δύο, άρα δεν θα είναι πια (αδιανόητο). Μπορεί να πείτε βέβαια ότι είναι ουτοπία. Εδώ προς το παρόν έχουμε μία φάση, ας πούμε, που λέμε, μία λεγόμενη κρίση... άμα σας πω, ας πούμε, ότι μπορεί αμέσως να λυθεί, θα μου πείτε, αυτό είναι αδιανόητο. Άμα σας το πω δυο τρεις φορές, θα πείτε, αυτός είναι ουτοπικός. Άμα επιμένω και αρχίζω να πείθω κι άλλους, θα πείτε, μπορεί να γίνει και όραμα.
Μερικοί ξέρουν να κάνουν πολύ καλές επιθέσεις. Στην Ευρώπη έχουμε πολλούς τέτοιους. Σπάνιοι είναι οι λαοί που ξέρουν να κρατάν. Εμείς είμαστε του γαντζώματος και απ' τις γυναίκες μας (χιούμορ)... Η ιδέα είναι ότι δεν θέλουν να μετακινηθούν εύκολα... Όταν έχετε, αρχικά θα μπορούσατε να πείτε το συντηρητικό στοιχείο, είναι αυτό που κρατάει... Αυτό που μας κρατάει είναι αυτή η ανθεκτικότητα στο χώρο που έχουμε ονομάσει εμείς Ελλάδα, οι Έλληνες, είναι σημαντικό, γιατί αυτό το βλέπετε και σε Έλληνες που έχουν ζήσει στο εξωτερικό' όταν είμαστε Έλληνες πρέπει αναγκαστικά να έχουμε μεγάλη κουλτούρα, γιατί μόλις κάποιος ακούσει ότι είστε Έλληνας σας ρωτάει για τα πάντα' και βέβαια εμείς απαντάμε για τα πάντα, δεν έχουμε κανένα πρόβλημα, στην Ελλάδα ξέρετε (χιούμορ)... σαν να είμαστε ένα πολιτιστικός αντιπρόσωπος ή ένας πρέσβης, τον Έλληνα τον βάζετε όπου να 'ναι, μιλάει συνεχώς για την Ελλάδα, με διάφορους τρόπους. Άμα βάλετε από άλλα κράτη σε άλλο χώρο, αφομοιώνονται εντελώς, δεν μιλάνε για τον αρχικό τους χώρο... Βέβαια εμείς έχουμε και τους φίλους μας, που μας έχουν βοηθήσει... όταν έχετε φίλους που σας συμπαθούν τόσο πολύ και παράγουν τόσο μεγάλο έργο με τις γενοκτονίες τους, σιγά, σιγά μας βοήθησαν να πάμε και αλλού... Τι θέλω να πω μ' αυτό...
Ο ελληνισμός είναι το σύννεφο της Ελλάδος... Τι θέλω να πω με το σύννεφο. Στη στρατηγική όταν κάποιος σας χτυπάει με ξύλο και έχετε ξύλο πρέπει να είναι πιο σκληρό το δικό σας, άμα είναι πιο σκληρό το δικό του μετά περνάτε σε μέταλλο και συνεχίζεται μια αντιπαράθεση ο ένας να είναι πιο ισχυρός απ' τον άλλον' αυτό είναι μια γραμμική προσέγγιση. Ο ελληνισμός έχει βρει κάτι άλλο, το σύννεφο δεν μπορείς να το σπάσεις στο ξύλο...
Οι Έλληνες δεν φοβούνται τις ήττες. Έχουμε την τάση να θεωρούμε ότι είμαστε πάντοτε της νίκης. Στην πραγματικότητα δεν είμαστε της νίκης. Ανήκουμε στους σπάνιους λαούς, όταν κοιτάζεται όλο το ανθρώπινο γίγνεσθαι, που θυμόμαστε τις ήττες. Στη πραγματικότητα θυμόμαστε τη πληγή. Η πληγή είναι κάτι... είναι ένα στίγμα, αλλά είναι κάτι που μας επιτρέπει να έχουμε ένα αγκίστρωμα. Δηλαδή γαντζωνόμαστε πάνω στο χρόνο, και είναι πράγματα που είναι σημαντικά. Δηλαδή θυμόμαστε την Κωνσταντινούπολη. Θυμόμαστε τις Θερμοπύλες. Οι Θερμοπύλες είναι μια νίκη σε χρονικό πλαίσιο αλλά όχι σε χωρικό. Δεν είναι η Σαλαμίνα, δεν είναι Πλαταιές, δεν είναι αυτό το πλαίσιο. Έχουμε αυτές τις στάσεις χωρίς να μας προβληματίζει, και αυτό είναι πολύ καλό γιατί είναι όπως με την σκέψη. Όταν κάνετε σκέψη πάνω στην σκέψη είναι συνείδηση. Έχετε σκεφτεί ότι άμα δεν έχετε μνήμη ακόμα και να έχετε σκέψη, δεν μπορείτε να εξελιχθείτε... Είναι το θέμα της αναγνώρισης, για να αναγνωρίσετε πρέπει να γνωρίσετε, για να γνωρίσετε πρέπει να θυμάστε... Έχει ενδιαφέρον γιατί βλέπετε ότι η μνήμη σχετίζεται με τον χρόνο και όχι με τον χώρο.

δ´
Το μεγαλύτερο διαχρονικό στοιχείο που είχαμε στην Ελλάδα ήτανε το Βυζάντιο. Ενώ εμείς είμαστε τόσο μικροί σε σχέση με όλη τη γη καταφέραμε να έχουμε τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία σε βάθος χρόνου. Είναι πολύ σημαντικό. Θα πρέπει να καταλάβουμε, πώς είναι δυνατόν στρατηγικά να έχουμε αντέξει τόσα χρόνια, με τόσους εχθρούς γύρω μας. Και αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι να δείτε την εικόνα του φάρου. Ο φάρος είναι ακίνητος. Δεν έχει κανένα όφελος να μετακινηθεί. Ο φάρος τι σας λέει; Σας λέει, μην έρχεσαι κοντά! Φωτίζει τους άλλους, και ενώ είναι ακίνητος, είναι χρήσιμος για αυτούς που κινούνται. Δηλαδή το πιο σταθερό σημείο για την κίνηση είναι η ακινησία. Είναι θα έλεγα, το ακίνητο ταξίδι. Ο Ελληνισμός λειτουργεί ως φάρος. Ένας φάρος όμως αν το σκεφτείτε, δεν τον τοποθετούμε όπου νά 'ναι. Στην πραγματικότητα τον τοποθετούμε εκεί που είναι προβληματικό το έδαφος. Άρα ο φάρος είναι εξ ορισμού σε ένα προβληματικό έδαφος. Εφόσον είναι προβληματικό το έδαφος, η θάλασσα που είναι γύρω από τον φάρο είναι και αυτή προβληματική. Σε ποιες περιοχές έχουμε τους ισχυρότερους φάρους της ανθρωπότητας; Κοιτάξτε τις προβληματικές περιοχές. Η Ελλάδα ανήκει σε αυτές τις περιοχές.
Η Ελλάδα είναι προβληματική για τους άλλους. Όταν είσαστε ένα αδύναμο κράτος, χωρίς κρατικές δομές, με προδότες, με ραγιάδες, με λαμόγια, με όλα αυτά που ξέρετε, και είστε ακόμα εδώ, ενώ οι άλλοι δεν το έχουν αυτό, και παν καλά και είναι οργανωμένοι, είναι εντυπωσιακή η αναποτελεσματικότητά τους να μας εξοντώσουν. Αν το σκεφτούμε λοιπόν ανάποδα, πρέπει να σκεφτούμε ότι λειτουργικά ως δυναμικό σύστημα είμαστε πάρα πολύ ανθεκτικοί, πρώτα απ’ όλα γιατί μας αρέσει να έχουμε την έννοια της αντίρρησης... εδώ είναι σίγουρο ότι πολλοί από σας ήδη δεν συμφωνούν με μένα... κρατιούνται βέβαια, λένε, ε, είναι και λίγο επίσημο, μη το παρακάνουμε' μετά μόλις θα πιούμε κάτι, θα αρχίσουν να μου λένε, «εγώ το βλέπω αλλιώς» και έτσι ξέρω ότι είμαι στην Ελλάδα. Αυτό μ’ αρέσει, είμαστε έτσι!

ε´
Μπορεί να είμαστε πολλοί διαφορετικοί και ο καθένας μας έχει το χρώμα του. Είναι ακριβώς όπως είναι οι ψηφίδες. Οι ψηφίδες στα ψηφιδωτά, κάθε ψηφίδα έχει το χρώμα της, δεν αλλάζει ποτέ χρώμα, είναι απαράδεκτο να αλλάξει χρώμα, ούτε πίστη, ούτε τίποτα, θα μείνω εγώ ο ίδιος. Το θέμα είναι η ψηφίδα... πώς την τοποθετείτε στο ψηφιδωτό και ποια είναι η εικόνα. Άρα άμα κοιτάξετε τους Έλληνες ξεχωριστά είναι οι ψηφίδες και ο καθένας λέει, «εγώ δεν αλλάζω ποτέ», ο καθένας. Απλώς η ιστορία μας μετακινεί πάνω στο ψηφιδωτό και το ψηφιδωτό που εκπέμπουμε είναι ο Ελληνισμός. Άρα ο καθένας έχει ένα κομμάτι του Ελληνισμού. Ο Ελληνισμός είναι πολύχρωμος, ενώ εμείς είμαστε μονόχρωμοι, αλλά το θέμα είναι ότι ο συντονισμός από όλες αυτές τις κινήσεις των ψηφίδων μας επιτρέπει να έχουμε μια εικόνα η οποία είναι διαφορετική... Γιατί είναι μερικοί που προωθούν μερικά συστήματα που είναι κοσμοπολίτικα' αυτό είναι πολύ καλό, αλλά προσέξτε, κάθε ψηφίδα πρέπει να έχει το χρώμα της. Άμα βάλετε ψηφίδες όπου η κάθε μία έχει πολλά χρώματα, όταν τις βάζετε μαζί έχετε μια μουτζούρα. Η πολυχρωμία, δέστε πώς το λέει η λέξη, είναι πολύ-χρωμία αλλά είναι χρώμα ενώ το άλλο είναι μίγμα' το μίγμα που κάνουμε εμείς είναι νοητικό.
Άμα κοιτάζουμε μόνο και μόνο τον Ελληνισμό μέσα στο πλαίσιο της Ελλάδος πρώτα-πρώτα δεν θα βρούμε λύσεις για πολλά πράγματα, αυτό είναι σίγουρο, σας το λέει η ιστορία. Άμα μετρήσετε πόσοι Μαθηματικοί της Αρχαίας Ελλάδας έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, θα φτάσετε ως τον αριθμό δύο. Όλοι οι άλλοι είναι εκτός... Η Αλεξάνδρεια, ένα πολύ σημαντικό σημείο, ήταν εκτός Ελλάδος, με την συμβατική, απλοϊκή έννοια. Αλλά θα μπορούσα να σας πω ότι, η Αλεξάνδρεια ως πόλη και μέσω της Βιβλιοθήκης της μπορεί να είναι και πιο ελληνική από μερικές περιοχές της Ελλάδος που έχουν εκφυλιστεί για άλλους λόγους, για κατανάλωση αλλά και για κατοχή. Η τουρκοκρατία είναι δύσκολο... αντέξαμε τετρακόσια χρόνια, αλλά αυτό που έχει σημασία... ποια είναι η ιδέα: επί τουρκοκρατίας οι δικοί μας γεννήθηκαν Τούρκοι, έζησαν Τούρκοι, πέθαναν Τούρκοι και μας επέτρεψαν να είμαστε Έλληνες. Είναι ένα θέμα αυτό. Αυτό δείχνει μια ανθεκτικότητα. Δηλαδή είναι δύσκολο να έχετε κάποιον από πάνω σας τετρακόσια χρόνια και παρόλα αυτά να μένετε εσείς.
Δεν μας πειράζει αυτό, γιατί είμαστε αυτή η ψηφίδα που δεν αλλάζει χρώμα. Η ψηφίδα είναι όπως τα ψηφιδωτά. Τα ψηφιδωτά είναι φτιαγμένα και για να πατάτε πάνω. Πάνω στις ψηφίδες πατάν πολλά πόδια. Λερώνονται οι ψηφίδες. Αλλά αυτό που εξαφανίζεται είναι τα πόδια, όχι οι ψηφίδες!




.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

Ανθρωποποίηση.


Είπε ο Διδάσκαλος...

$
0
0

Ο άριστος για ό,τι δεν ξέρει, μένει σιωπηλός. Αν τα ονόματα δεν είναι ορθά, η γλώσσα δεν ταιριάζει με τα πράγματα. Εάν η γλώσσα δεν ταιριάζει με τα πράγματα, οι πράξεις μας δεν πετυχαίνουν. Εάν οι πράξεις μας δεν πετυχαίνουν, οι Τελετές κι η μουσική δεν ευδοκιμούν. Εάν οι τελετές και η μουσική δεν ευδοκιμούν, οι τιμωρίες και οι ποινές δεν βρίσκουν τον στόχο τους. Εάν οι τιμωρίες και οι ποινές δεν βρίσκουν τον στόχο τους, ο λαός δεν ξέρει που ν'ακουμπήσει χέρια και πόδια. Ο άριστος λοιπόν χρησιμοποιεί τα ονόματα μόνο αν μπορεί μ'αυτά να μιλήσει για τα πράγματα'επίσης μιλάει για τα πράγματα που μπορεί να πράξει. Στα ζητήματα της γλώσσας ο άριστος δεν αφήνει τίποτα στην τύχη!


.~`~.

CH(Χ)OROS - CH(Χ)RONOS.

The changing political map of Europe: how political shifts have altered the map of Europe.

$
0
0

1989
The fall of the Berlin Wall leads to reunification of West and East Germany

1993
The Maastricht treaty,
creating the European Union and paving the way for the single currency, comes into force

1999
The launch of the euro

2004
Ten new countries join the EU, bringing its membership to 25

2010
The euro comes under severe strain as Greece posts alarming budget deficit figures.
Germany backs a European bailout

2013




.~`~.

`~.

Γενικότερες σκέψεις με αφορμή τα τελευταία γεγονότα.

$
0
0

Ασυγκράτητοι οχετοί πάθους, μίσους και ηδονής διοχετεύονται αρειμανίως στη δημόσια σφαίρα, η οποία έχει εδώ και χρόνια μετατραπεί στον εθνικό μας σκουπιδότοπο (είναι που η «κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας» θα συνέβαλε στην «αύξηση της ορθολογικότητας»). Κανένα αίσθημα υπευθυνότητας και αυτοπεριορισμού, η ανυπαρξία των οποίων συνοδεύεται, τις περισσότερες φορές, από μεγάλες δόσεις δεξιών αντιαριστερών και αριστερών αντιδεξιών συνθημάτων ευκολίας, τρομοκρατικής και παρακρατικής φύσεως αντίστοιχα στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Και στις δύο λέξεις-κατηγορίες εμπεριέχεται ο συνθετικός όρος «κρατικής». Δεν μπορεί η κυβέρνηση να κρυφτεί πίσω από τη λέξη τρομοκρατικός ούτε η αντιπολίτευση πίσω από τη λέξη παρακρατικός Εάν το πολιτικό σύστημα, η αντιπολίτευση και η κυβέρνηση δεν έχουν τον στοιχείωδη «έλεγχο» της χώρας ή δεν εκφράζουν κάποια στοιχειώδης «ενότητα» -δηλαδή μια πολιτεία- ως αντιπροσώπευση να μας το δηλώσουν, ξεκάθαρα. Εάν το πολιτικό σύστημα και η κυβέρνηση (πρωτίστως η κυβέρνηση) χάνει τον έλεγχο των δρώντων υποκειμένων εντός του κράτους αυτό φανερώνει κάτι για τα δρώντα υποκείμενα (τρομοκρατικά ή παρακρατικά) ή για το πολιτικό σύστημα και τη κυβέρνηση;
Εάν δεν μπορούν να κυβερνήσουν να μας απευθύνουν ένα διάγγελμα.
Εάν οι αντιπαραθέσεις διεξάγονται στα όρια ή στο περιθώριο του συντάγματος αυτό φανερώνει κάτι για τις αντιπαραθέσεις ή για τις ευθυνες, την ανικανότητα της κυβέρνησης και για τη διαδικασία μετατροπής σε κουρέλι του συντάγματος, το οποίο βροντοφωνάζει πως προασπίζεται; Η κυβέρνηση εφάρμοσε υπερεξουσίες για δικούς της λόγους και χάριν της ικανοποίησης της κοινής γνώμης, στο εθνικό και στο διεθνές πεδίο, ναι ή όχι; (και βέβαια μέρος του πολιτικού συστήματος και της «κοινής γνώμης» νομιμοποίησε τον μεταμορφωτισμό του πολιτεύματος και τις υπερεξουσίες, είτε έχοντας συνείδηση αυτού του γεγονότος είτε όχι. Ο «καλός» μεταμορφωτισμός είναι μεταμορφωτισμός σκέτο, το «καλό» θα -σχετικοποιηθεί ή θα- εξατμιστεί και θα παράμείνει η μεταμόρφωση, η οποία θα πληρωθεί με άλλο περιεχόμενο). Εάν η χώρα την οποία -υποτίθεται πως- κυβερνάς υφίσταται συνεχώς εσωτερικές και εξωτερικές αποσταθεροποιήσεις διαφόρων τύπων και μορφών, είτε από τον σκληρό και βαθύ πυρήνα, είτε από τη περιφέρεια του κράτους, είτε εκτός αυτού, ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος; Εάν στοιχειωδώς δεν υπάρχει ο θεσμικός εξοπλισμός, η ανάλογη ευθύνη, πρόνοια και ικανότητα, νομιμοποίηση και συνεκτικότητα ώστε να αποτραπούν και να προληφθούν τέτοιου είδους καταστάσεις, ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος;
Να μην ξυνίσουν τα μούτρα τους με τα επόμενα οι της αντιπολίτευσης καθώς εάν, όταν και εφόσον γίνουν κυβέρνηση μπροστά τους θα τα βρούν. Όταν έχεις ως αποτέλεσμα πυρκαγιών το θάνατο 63 ανθρώπων (πότε είχε τελευταία φορά η Ελλάδα τόσους νεκρούς σε καιρό ειρήνης;) και δεν καταφέρνεις να σώσεις τα μνημεία της Ολυμπίας (πάλι καλά που οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν ως υλικό το μάρμαρο), μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου ή τα περίχωρα της Αθήνας, ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος; Όταν δεν καταφέρνεις να υποστηρίξεις ως πρωθυπουργός ένα δημοψήφισμα (και σε εξαϋλώνουν σε χρόνο dt εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες - γιατί; τι αρχηγός κόμματος είσαι; τι πρωθυπουργός; τι κυβερνάς; τσιφλίκι;) ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος; Όταν δεν καταφέρνεις να προχωρήσεις τη σύνδεση Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη (που δεν είναι μονάχα ζήτημα «αγωγών και ενεργειακό», αλλά άπτεται της οργανικής επανασύνδεσης Εύξεινου Πόντου-Βαλκανίων-Ανατολικής Μεσογείου) ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος; Όταν δεν καταφέρνεις να προστατεύσεις από εμπρησμούς τις συναγωγές στη Κέρκυρα και στα Χανιά ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος; Όταν δεν καταφέρνεις στοιχειωδώς να κρατάς στεγανές και όχι διάτρητες τις μυστικές σου υπηρεσίες (για τις οποίες μάλιστα παινεύεσαι πως παρακολουθούσαν τους ΝΑΤΟικούς σου συμμάχους, αλλά φανέρωσαν αχρηστία στην υπόθεση Οτσαλάν και με δική σου ευθύνη), ποιός είναι υπόλογος; Ο άλλος; Σε αυτή τη κοινωνία που φταίνε πάντα οι άλλοι, δηλαδή κανένας, δεν είναι δυνατόν να ισχυρίζεται το ίδιο και η εκάστοτε κυβέρνηση. Όλα τα προηγούμενα είναι φαινόμενα που δίνουν την εντύπωση ανοχύρωτης χώρας (δεν είναι κομματικά και «αριστερά ή δεξιά») και όποιοα/ος πει «τώρα το κατάλαβες», η απάντηση που μου έρχεται στο μυαλό είναι: Κακό πράγμα η συνήθεια... Όταν ενισχύεις τη σύγκρουση μικροσυμφερόντων για να διασώσεις τα δικά σου προνόμια και όχι μια στοιχειώδης συνεκτικότητα, όταν ενισχύεις μικροομάδες, οι οποίες δεν έχουν ούτε νομιμοποίηση ούτε κύρος και οι οποίες είναι ευάλωτες σε έξωθεσμικές επιρροές, ποιός είναι υπόλογος; Ό άλλος; Εάν δεχτούμε ότι το κόμμα, στελέχη του οποίου δικάζονται με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, σχετίζεται με το παρακράτος, πως είναι δυνατόν να είναι και οι δολοφόνοι των μελών του παρακρατικοί; Πως γίνεται να ισχύουν και τα δύο ταυτόχρονα; Από την άλλη, ο τρόπος δολοφονίας δε θυμίζει τρομοκρατικές επιθέσεις όπως ρουκέτες από απόσταση σε πρεσβείες, ούτε βόμβες σε κάδους απορριμάτων ή παλαιότερες δολοφονίες. Θυμίζει hollywoodιανό κινηματογράφο όπου πράκτορες εκτελούν «επαγγελματικά, ορθολογικά και εν ψυχρώ» βρισκόμενοι σε υπηρεσία (κανένα μίσος, αλλά αντίθετα, ψυχρότητα). Θα αναμένω τις έρευνες -και προφανώς θα δεχτώ τα πορίσματα-, είμαι επιφυλακτικός πάραυτα με τον τρέχοντα κοινωνικό αυτοματισμό της αριστεροδεξιάς ιδεολογικής και κομματικοκεντρικής καρύκευσης. Oι ιδεολόγοι δεν είναι ψύχραιμοι -συγκρίνεται την επωνυμία και τον ερασιτεχνικό προσχεδιασμό της δολοφονίας πριν σχεδόν δύο μήνες με την ανωνυμία, τον προμελετημένο σχεδιασμό και τον επαγγελματισμό αυτής- και το ζήτημα δε μοιάζει ιδεολογικό, ιδεολογικό προκάλυμμα φαίνεται να έχει. Oι δυο δολοφονίες μπορεί να μοιάζουν πως συνδέονται αλλά μπορεί να μην συνδέονται παρά μονάχα φαινομενικά. Η δολοφονία προσπαθεί να φωνάξει -και οι δράστες- πως είναι ξεκαθάρισμα ιδεολογικών λογαριασμών, θεωρώ από τον τρόπο πως είναι αποστολή μηνύματος (ούτε το περιεχόμενο του μηνύματος, ούτε τον «αποστολέα», ούτε τον «παραλήπτη» γνωρίζω, ούτε μπορώ να τα υποθέσω). Με τη συνεχή κομματικοποίηση και ιδεολογικοποίηση τέτοιων θεμάτων είμαι επιφυλακτικός. Η πολιτική εκμετάλλευση ενός γεγονότος είναι διαφορετικό ζήτημα από το γεγονός καθεαυτό. Θα μας ενημερώσουν κυβέρνηση και πολιτικό σύστημα ή θα συνθηματολογούν αναμεταξύ τους προς άγρα ψήφων;
Όλα τα προηγούμενα έρχονται και επικάθονται, στην συνεχή διάρρηξη του ήδη ξεσκισμένου κοινωνικού ιστού λόγω του δαρβινισμού, τη διάσταση ανάμεσα στην ατομική και κοινωνική αυτοσυντήρηση, την αποδύνδεση του νόμου από το δίκαιο, την έλλειψη κοινωνούμενου νοήματος (συμ)μετοχής (η οποία έλλειψη συμπληρώνεται μέσω μιας ακατάσχετης συνθηματολογίας, ασχήμιας και ηθικολογίας και ενός υπερχειλίζοντος μίσους), τις συνεχείς κοινωνικές διαιρέσεις με κυρίαρχες αναφορές σε «μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς», «πατριώτες και προδότες», «ευρωπαϊστές και αντιευρωπαϊστές», «συνταγματικά τόξα» και στην «θεωρία των δύο άκρων». Που οδηγούν όλα αυτά; Γιατί η κυβέρνηση διέρρευσε αρχικά «μούδιασμα και παγωμάρα»;
Επαναλαμβάνω, εάν δεν μπορούν να κυβερνήσουν να μας απευθύνουν ένα διάγγελμα. Άλλωστε και οι δύο τελευταίοι εκλεγμένοι μας πρωθυπουργοί, διάγγελμα μας απηύθυναν, και... «αποχώρησαν». Οι «αποχωρήσεις» τους βέβαια αντιμετωπίστηκαν με τη ποιότητα που χαρακτηρίζει την -ανεξάρτητη, δημοκρατική, αδιαμόρφωτη και μη κατευθυνόμενη- «κοινή γνώμη». Κομματικοποίηση και γελοιοποίηση όλων των θεμάτων - επ'ευκαιρίας, αλήθεια, με τις υποκλοπές της Merkel ασχολούμαστε, με τις «δικές μας» τι γίνεται; Και γιατί έπρεπε να περιμένει η κυβέρνηση να ανασυρθεί το ζήτημα των παρακολουθήσεων από την Ε.Ε και να διαβάσουμε ρεπορτάζ του Spiegel για την «αμερικανική πρεσβεία ως κέντρο υποκλοπών και παρακολούθησης επικοινωνιών», ώστε να επαναφέρει η ίδια το «ζήτημα των υποκλοπών»;
*
Ο 15χρονος που δολοφονήθηκε το 2008, ζούσε σε άλλο κράτος από όλους τους δολοφονηθέντες το 2013; Ανόμοιες καταστάσεις, συνθήκες, κίνητρα, δράσεις, περιεχόμενα κ.λπ. Παραπλανητική απάντηση. Διαφορετικό πολιτικό σύστημα είχαμε τότε; Διαφορετικά κόμματα; Διαφορετικό κράτος; Οι κυβερνήσεις, τα πολιτικά συστήματα και τα κόμματα είναι άνευ ευθυνών λόγω της ταυτότητας των δολοφονηθέντων ή της κρατικής, παρακρατικής ή τρομοκρατικής φύσης των δραστών; Δεν κατάλαβα, επειδή οι καταστάσεις και τα κίνητρα είναι διαφορετικές, τι; Ποιος ευθύνεται αν όχι το δημόσιο, η πολιτεία; Γιατί η ιδεολογικοποίηση δημιουργεί ασυλία στη κυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα, τη πολιτεία; Δεν έχουν μονάχα οι πολίτες υποχρεώσεις απέναντι στη πολιτεία, αλλά κυρίως η πολιτεία απέναντι στους πολίτες εξ'ου και παραχωρούν ελευθερίες -κατά το liberal αφήγημα-, διαφορετικά η πολιτεία δεν έχει λόγο ύπαρξης.
Σε όλες τις περιπτώσεις των δολοφονιών, η ζωή δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά μέσο για σκοπούς. Μια τέτοια αντίληψη περί ζωής ενέχει αυτόματα την αντίληψη περί «ανθρώπινου κόστους» (διοικητικο-οικονομίστικος όρος) και οδηγεί στο ερώτημα πόσο «ανθρώπινο κόστος» είναι διατεθειμένη μια κοινωνία, ένα πολιτικό σύστημα και ένα κράτος ν'ανεχτούν;
Σε κάθε περίπτωση, τις ανθρώπινες ζωές τις έχουν μετατρέψει ορισμένοι... μέσα προς επίτευξη σκοπών.
Τα σύννεφα είναι σκοτεινά και οι άνεμοι σπαρμένοι.

It's about a society on its way down. And as it falls, it keeps telling itself:
"So far so good' So far so good' So far... so good..."
It's not how you fall that matters. It's how you land.

Η κυρίαρχη κατάσταση στη χώρα παραμένει η κατάρρευση της αξίας και ο εξευτελισμός της ανθρώπινης ζωής.
(κυρίως από αυτούς που ισχυρίζονται πως τη σέβονται και τη προασπίζουν)

.~`~.
Viewing all 1482 articles
Browse latest View live