Quantcast
Channel: Κοσμοϊδιογλωσσία
Viewing all 1482 articles
Browse latest View live
↧

The Endtimes of Human Rights. Ι) Description and Contents ΙΙ) Two Articles by Stephen Hopgood and ΙΙΙ) Video: Session - Stephen Hopgood: The Endtimes of Human Rights (and Humanitarianism?).

August 5, 2014, 7:49 am
$
0
0
.
.~`~.
Ι
Description and Contents

"We are living through the endtimes of the civilizing mission. The ineffectual International Criminal Court and its disastrous first prosecutor, Luis Moreno-Ocampo, along with the failure in Syria of the Responsibility to Protect are the latest pieces of evidence not of transient misfortunes but of fatal structural defects in international humanism. Whether it is the increase in deadly attacks on aid workers, the torture and 'disappearing' of al-Qaeda suspects by American officials, the flouting of international law by states such as Sri Lanka and Sudan, or the shambles of the Khmer Rouge tribunal in Phnom Penh, the prospect of one world under secular human rights law is receding. What seemed like a dawn is in fact a sunset. The foundations of universal liberal norms and global governance are crumbling." - from The Endtimes of Human Rights.

In a book that is at once passionate and provocative, Stephen Hopgood argues, against the conventional wisdom, that the idea of universal human rights has become not only ill adapted to current realities but also overambitious and unresponsive. A shift in the global balance of power away from the United States further undermines the foundations on which the global human rights regime is based. American decline exposes the contradictions, hypocrisies and weaknesses behind the attempt to enforce this regime around the world and opens the way for resurgent religious and sovereign actors to challenge human rights.
Historically, Hopgood writes, universal humanist norms inspired a sense of secular religiosity among the new middle classes of a rapidly modernizing Europe. Human rights were the product of a particular worldview (Western European and Christian) and specific historical moments (humanitarianism in the nineteenth century, the aftermath of the Holocaust). They were an antidote to a troubling contradiction—the coexistence of a belief in progress with horrifying violence and growing inequality. The obsolescence of that founding purpose in the modern globalized world has, Hopgood asserts, transformed the institutions created to perform it, such as the International Committee of the Red Cross and recently the International Criminal Court, into self-perpetuating structures of intermittent power and authority that mask their lack of democratic legitimacy and systematic ineffectiveness. At their best, they provide relief in extraordinary situations of great distress; otherwise they are serving up a mixture of false hope and unaccountability sustained by “human rights” as a global brand.
The Endtimes of Human Rights is sure to be controversial. Hopgood makes a plea for a new understanding of where hope lies for human rights, a plea that mourns the promise but rejects the reality of universalism in favor of a less predictable encounter with the diverse realities of today’s multipolar world.
*
Preface - 1. Moral Authority in a Godless World - 2. The Church of Human Rights - 3. The Holocaust Metanarrative - 4. The Moral Architecture of Suffering - 5. Human Rights and American Power - 6. Human Rights Empire - 7. Of Gods and Nations - 8. The Neo-Westphalian World.

.~`~.
ΙΙ
Two Articles by Stephen Hopgood
Human rights: past their sell-by date and The end of human rights

We live in an era not of triumph, but of the endtimes for universal human rights. In our multipolar world of dispersed state and social power, the inherent limitations of the global human rights model championed by organizations like Amnesty International and Human Rights Watch is becoming painfully apparent. Both are trying to adjust, Amnesty by relocating to the global South, and Human Rights Watch by turning itself into a genuinely global brand. But if the concept of global human rights is to endure, a new and more political, transnational, agile and adaptable kind of movement must emerge, replacing today’s top-down, western-led model of activism.
To begin with, there is no reason at all to think states in the global South will behave any differently from states in the global North. States are states. The BRICS are not a new beginning, but rather aspirants to global status as members of the organized hypocrisy of sovereign states. The question is, can western human rights organizations challenge this by successfully allying with civil society groups in the south? Until now, western NGOs have failed to connect with southern publics beyond the elite level. Can this be changed? After all, many local, southern organizations and movements cherish beliefs that are not prominent in western human rights thinking. These include beliefs about religion, justice, ethnic solidarity, labour rights and the importance of the family. These remain vital aspects of their identity, even as these southern groups are persecuted by their own elites and states. How will universal human rights ideas fare in creating a solidarity movement with this diverse and often conflicting set of actors, many of whom see human rights as either compatible with non-liberal norms, or who are committed to social, economic and cultural rights of the sort Human Rights Watch judges inappropriate as a basis for effective campaigning?

Who defines the concept of human rights?
Globalization means diversity, but until now, “universal” human rights have been a fairly monotheistic form of secular religion.
Many in the west assume there really is a singular global human rights movement, and that its momentum is unstoppable. But this idea disguises the reality of deep internal inequalities of resources, objectives, priorities and influence. Why, for example, is it criminal justice, rather than social justice, that marks the vanguard of human rights globally? Because Amnesty, Human Rights Watch, the UN High Commissioner for Human Rights, the International Committee of the Red Cross, and the International Commission of Jurists say so.
There is a deep divergence between the concept of human rights shared by elites, largely until now located in the west (what we might call Human Rights), and what those rights mean for the vast majority of the world’s population (what we might call human rights). Human Rights are a New York-Geneva-London-centered ideology focused on international law, criminal justice, and institutions of global governance. Human Rights are a product of the 1%.
The rest of the world, the 99%, sees human rights activism as one among many mechanisms to bring about meaningful social change. By their nature, lower-case human rights are malleable, adaptable, pragmatic and diverse – they are bottom-up democratic norms, rather than top-down authoritative rules.
The zenith for Human Rights came in the years 1977 to 2008, years of growing American unipolarity as the Soviet Union crumbled. Along the way Human Rights achieved the 1989 Convention on the Rights of the Child, but also blunted the radical potential of movements for national self-determination. From the fall of the Berlin Wall for nearly two decades, Human Rights was triumphant: in 1993’s Vienna Declaration, 1994’s Cairo Conference, in the ad-hoc tribunals for Yugoslavia and Rwanda, the Rome Statute that created the International Criminal Court (ICC), the intervention in Kosovo, and the evolution of the Responsibility to Protect (R2P). The latter is heralded as the successor to humanitarian intervention and was, its supporters argue, fully vindicated in NATO’s action in Libya. But these successes disguise the reality that one country and its domestic activists – the US – were calling the global shots. Even during this time, the United States, a fair weather friend of human rights, has been more culpable than any other state in its refusal to permanently embed multilateral human rights norms when it possessed the power to do so.

Can western organizations become truly global?
How are Amnesty International, Human Rights Watch, and other big rights NGOs dealing with the changing world order? They have different strategies. Amnesty is devolving its investigation operations to southern cities. It hopes to ally with local human rights defenders, and increase the small, southern proportion of its global membership. Amnesty terms this ‘moving closer to the ground.’ Human Rights Watch, with no members to worry about, is creating a global network of research, advocacy and fund raising offices, aided in part by $100 million from George Soros. Both strategies contrast with that of the Ford Foundation, which is giving its money directly to seven human rights organizations in the global South.
Why will these strategies not work in the post-western, post-secular, multipolar world? One answer is the relative decline in power of the states, particularly in Europe, who have made human rights norms a foreign policy goal. The United States is unlikely to pick up the slack. Whether its turn to Asia is a ‘rebalancing’ or a ‘pivot,’ human rights are not high on the agenda. And the United States has significant human rights problems of its own. This shift will weaken the global authority of human rights norms. It is not that the BRICS are anti-human rights, just that they will seek to renegotiate the assumptions and substance of what those rights mean in practice and how, and if, they impinge on state sovereignty. Human Rights Watch’s strategy relies on its ability to ‘name and shame’ these governments, hoping that local offices will increase its credibility and effectiveness (and income and brand profile) in doing so. As of yet, there is no persuasive evidence that this will be successful. Time will tell whether this strategy pays off.
Amnesty International relies on both research and membership pressure. It is taking a huge gamble by assuming that local activists – under pressure from their own governments and networks – can report abuses without consequences. It also hopes that southern-based research work will be taken seriously by lawyers and policy-makers in Geneva and New York. If it works, the result will be millions of new members standing stand shoulder to shoulder in solidarity with Amnesty in India, Mexico, South Africa, Brazil, Hong Kong, Senegal and Thailand. Yet despite spending hundreds of millions of dollars since 1961, Amnesty has yet to build a mass southern membership. And this was during decades when there was no other human rights organization to join. Now there are tens, hundreds, even thousands of human rights NGOs in southern countries. What is Amnesty’s value-added for them? Why would they join an organization synonymous with postwar, Cold War Europe?...
Συνέχεια Πηγή
openDemocracy

When an icon of the 20th century’s strivings against oppression passes away, it is an appropriate time to take freedom’s audit.
“The struggles that follow the victory of formal equality and universal franchise may not be as filled with drama and moral clarity as those that came before,” President Obama said in his eulogy of Nelson Mandela last month, “but they are no less important.” And United Nations Secretary General Ban Ki-moon urged the world to be “inspired” by Mandela’s spirit. “His death has awakened in all of us,” he said, “the flame of human rights and the beacon of hope.”
Their message was clear: We have come far, but there is a great deal left to do.
Yet despite this rhetoric of rededication and hope, the ground of human rights is crumbling beneath us. If we seem to have moved beyond “drama and moral clarity,” it is only because we no longer know where we are going. In fact, a 150-year experiment in creating global rules to protect and defend individual human beings is coming to an end.
The evidence is all around us. Authoritarian pushback against human rights in China raises the prospect of a new superpower utterly opposed to the hitherto dominant language of universal rights. And Russia, if anything, outdoes China, with Vladimir Putin manipulating his citizens’ legitimate aspirations for even basic freedoms. From the introduction of sharia law in Brunei to the consolidation of a murderous military regime in Egypt (where the alternative was the ultra-con­servative Muslim Brotherhood), we see examples everywhere of resistance to human rights, in practice and in principle.
In a stupefying act of bravado, Saudi Arabia, one of the world’s most systematic abusers of human rights, rejected its seat on the Security Council, saying the United Nations fails to prevent “the violation of rights” around the world. African leaders resist the authority of the International Criminal Court. Bashar al-Assadstrengthens his grip on power in Syria after his regime uses chemical weapons to murder thousands. We see extreme con­servatism on gay rights throughout Africa, the Middle East, Eastern Europeand now on India’s Supreme Court. And when the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) declares, seemingly in earnest, that the exercise of human rights may be limited by “the just requirements of national security, public order, public health, public safety, public morality, as well as the general welfare of the peoples in a democratic society,” that is a mandate for executive power and social conservatism, not for inalienable rights.
A recent Pew Global Attitudes survey highlighted “the global divide” that splits the West from the rest on social acceptance of homosexuality. In a world where eight in 10people identify with a religious group, and where conservative forms of all major faiths — Christianity, Islam, Hinduism, Judaism — are increasingly prominent and politically salient, the outlook for radical change in social attitudes outside the West and elite enclaves in developing countries looks bleak. For the seventh consecutive year, Freedom House’s “Freedom in the World” report found more declines than gains in the number of countries rated “free.” Russia led the way in repression but was hardly unique, as the green shoots of the Arab Spring led to widespread authoritarian retrenchment.
Freedom House called on the United States and Europe to do more. But the United States is worse than an ambivalent onlooker. Its use of torture and rendition against al-Qaeda suspects, its detentions without trial at Guantanamo, its drone program and targeted assassinations, and its rejection of the International Criminal Court all undermine the very idea, let alone the practice, of human rights.
Even the early promise of the Obama administration has dimmed. Political and security realities have reduced the scope of American unilateralism, the president admitted in his address to the U.N. General Assembly in September. The future, he said, will be about international and regional partners for peace and prosperity. In an era when containing China is paramount, we know what “partners” means: deals. No ASEAN state should expect a call from the president about human rights anytime soon.
Of course, governments have always been reluctant to tie their hands with human rights considerations, and cultural and religious diversity guarantees that the secular global rights regime will always have detractors and foes. But this is more than a transient change. We have taken the two-steps-forward, one-step-back nature of human rights for granted, assuming that the arc of history does indeed bend toward justice. The assumption underlying Obama’s Mandela eulogy is that matters of compliance, not principle, are the main challenge remaining. But the great moral drama of liberal freedoms vs. state and religious repression and discrimination is alive and insistent today, even as we are in a forced retreat from the battlefield.
This isn’t just a change from the 1990s, the 1970s or even the 1950s. It is the end of a historic project that began in Europe in 1863 with the International Committee of the Red Cross, the first permanent, secular, international organization dedicated to the protection of the suffering individual. The export of a liberal-humanist vision of global civilization, first through empire and then via the 20th century’s international institutions, has reached an impasse. Europe’s slow political decline has been disguised for decades by American power. Now the two are diverging, the Asia-Pacific calling Americans to turn East. The world in which global rules were assumed to be secular, universal and nonnegotiable rested on the presumption of a deep worldwide consensus about human rights — but this consensus is illusory.
The first challenge is multipolarity. It’s been more than a century since we’ve lived in a truly multipolar world. Now, as power shifts rapidly to Asia, the influence of Europe, so often the driving force for human rights and international justice, has waned. The United States has proved a fair-weather friend for human rights abroad and is now far more interested in China and its own export markets in Asia and the Pacific. The new and re-emerging powers known as the BRICS (Brazil, Russia, India, China and South Africa) are not uniformly against human rights — although the records of Russia and China are abysmal — but they will increasingly want a say on global rules and who gets to set them. Newly emerging states are challenging settled opinion on transnational justice and humanitarian intervention, which they often interpret as victor’s justice and regime change. And the global rules and principles that organizations such as the United Nations rely on were not written by the vast majority of the world’s peoples, who have long seen powerful states declare exceptions for themselves and their allies. Newly powerful states will challenge this system — and seek exceptions of their own.
A multipolar world means more compromise — as we already see in Syria — more back-scratching and less principled denunciation. America’s notorious skepticism about most human rights treaties has in the past been tempered because international rights seemed to go hand in hand with Washington’s goal of spreading democracy. But opponents can now see U.S. ambivalence about strengthening global liberal institutions — outside the trade and finance realm — and know there will be little pushback when the stakes are high.
Human rights made sense for a secularizing Europe that sought a moral alternative to religious faith. But the world has not followed the secular path. If anything, it is becoming more intense in its religiosity — that is the second challenge. Over the past century, for example, Christianity has seen a massive shift toward the south, with more than 60 percent of Christians now living in Africa, Asia and Latin America. In Africa alone, the number of Christians rose from 9 million to 516 million between 1910 and 2010. And we are as aware of the intensity of Islamic faith held by millions in many of the countries of the Middle East, North Africa and South Asia as we are of the passionate evangelism shared by millions of Christians in the Americas and Africa particularly.
The language of human rights is a language of protest and resistance, not of authority and discrimination. In a religious world, secular human rights of recent heritage and ambiguous origin increasingly compete with long-standing cultural claims legitimated by traditions and gods. Where strong faith meets human rights, the classic modernizing assumption — that secular rights trump religion — no longer holds.
A more multipolar world, America’s ambivalence, Europe’s decline and more competition from faith-based movements — all these forces put extreme pressure on a human rights model that is heavily Westernized and centralized in funding and organization. And so a paradox emerges. Achieving progress in civil and political rights, for example, might mean ceding ground in other areas such as social justice and women’s rights. All rights are equally important to the global human rights regime with which we are familiar. But for many of those who are poor, or committed to socialist politics, or deeply religious and/or conservative, both inside and outside the West, which rights deserve primacy requires discussion and compromise, not diktats from New York and Geneva.
The classic Human Rights Watch strategy of “naming and shaming” rights abusers is irrelevant in cases where, for example, the imposition of sharia law is considered desirable by those who must be shamed for change to happen. In the multipolar world, justice for acts of egregious violence may mean the death penalty — or it may mean outright forgiveness. This world may be one where women seeking an end to domestic violence and desirous of education for their daughters nevertheless oppose reproductive rights on principle. Or where the idea that children have rights they can claim against their parents, rather than obligations, seems to strike at the heart of the most valued social institution of all, the family.
In this world, religious groups of all kinds have an opportunity to play a greater role in struggles for freedom from hunger and repression than they have done in the decades when secular experts in development and human rights held sway. Pope Francis, Time magazine’s “Person of the Year,” has insisted that the church is not a nongovernmental organization — meaning it has more to offer than secular activism and advocacy. The church has a deeper, more powerful, more attractive and more important spiritual message to spread, he has said, surely recognizing that the weak grip of conventional Western human rights principles in individual communities is no match for the moral power of the church. The new pope’s seemingly more liberal stanceson social issues and his critique of capitalism may make him a better bet for radical change — he can in principle mobilize a billion people — than the rather arid, dry and legalistic claims of secular human rights advocates.
What the classical human rights movement has achieved is the recognition of each human being as the moral equal of all others. This is a massive feat. But the nationalist, authoritarian and conservative-religious backlash against the language and practices of secular human rights opens the need for alternative forms of mobilization, of which conventional human rights — meaning civil and political rights diffused from the West — will be just one part.
We are waking from the European dream of one world under global, secular law. The result may be a reinvigorated universal church. Or it may be parallel and permanent zones of freedom and zones of repression, and a global middle class seeking desperately to move themselves, or at least their children, from one to another.

.~`~.
ΙΙΙ
Session - Stephen Hopgood: The Endtimes of Human Rights (and Humanitarianism?)




.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
*
*
↧
Search

I) Το Ισραήλ ως έθνος-κράτος, οι παγκόσμιες/περιφερειακές ισορροπίες και η μεταψυχροπολεμική περίοδος και II) Όταν η επαγρύπνηση υπονομεύει την ελευθερία του λόγου.

July 28, 2014, 1:55 am
$
0
0


.~`~.
Πρόλογος

Η σύγκρουση που λαμβάνει χώρα στην Παλαιστίνη το 1947-1949 μοιάζει ασήμαντη μπροστά στο ολοκαύτωμα που γνώρισε ο κόσμος. Ωστόσο, το συντριπτικό βάρος τη σφαγής των Εβραίων της Ευρώπης υποβάλλει σε μια αδήριτη πίεση. Ένας λαός θέλει να ζήσει. Ένα κράτος εμφανίζεται μέσα στη βία. Το Ισραήλ γίνεται ο κόμβος όλων των αντιφάσεων, το σημείο όπου εστιάζεται η πληγωμένη συνείδηση της Δύσης, η οποία, άλλωστε, εκπληρώνει εκεί το χρέος της. Οι αραβικοί πληθυσμοί δεν έχουν κανένα λόγο να κατανοήσουν και να επωμιστούν αυτή την ευθύνη. Μια καινούργια πυριτιδαποθήκη αρχίζει να διαμορφώνεται. Η Δύση εξάγει τις ενοχές της.
François Géré

Ο μηχανισμός της «κοινής γνώμης» είναι απλός: μεταβάλλει την ιστορία σε πολιτικά συνθήματα, σε όρους και φρασεολογίες, οι οποίες θα επιτρέψουν την δράση της πολιτικής υπό την ιδεολογία της αμύνης.
Γεράσιμος Κακλαμάνης

.~`~.
Ι
Το Ισραήλ ως έθνος-κράτος, οι παγκόσμιες/περιφερειακές ισορροπίες
και η μεταψυχροπολεμική περίοδος

Εισαγωγή
Οι κατάλληλες συνθήκες για τη δεύτερη αλλαγή που υπέστη η εβραϊκή κοινωνία -η πρώτη αλλαγή της οποίας είχε συντελεστεί στη Γαλλία- εμφανίστηκαν στον ατλαντικό άξονα. Η Αγγλία, όπου τα αντισημιτικά κινήματα είναι πιο αδύναμα, και οι ΗΠΑ, οι οποίες μαζί με νέες αρχές προσέφεραν στα άτομα και νέες δυνατότητες ανάδειξης, αποτέλεσαν νέους ασφαλείς χώρους έναντι των εθνικιστικών κινημάτων που διαδίδονταν στην Ευρωπαϊκή ήπειρο... Η αντισημιτική συμπεριφορά και η προσπάθεια εκ νέου μεταφοράς του κέντρού ισχύος στην ηπειρωτική Ευρώπη [από τον Ατλαντικό], πού αποτελούν τα δύο βασικά χαρακτηριστικά της επεκτατικής στρατηγικής του Χίτλερ, πού πήγαζε από τον ρατσισμό της Αρίας φυλής, αποτελούν από αυτή την άποψη αλληλοσυμπληρούμενα στοιχεία. Η αντιπαράθεση μεταξύ του ναζισμού, ο οποίος συνιστά τον κοσμικοϊδεολογικό τύπο της θεώρησης της Αρίας φυλής ως ανώτερης φυλής, και του σιωνισμού, πού είναι ο θεολογικοϊδεολογικός τύπος του δόγματος περί περιούσιου λαού και πηγάζει από την εβραϊκή θεολογία, βαίνει παράλληλα προς μία τέτοιου είδους αλλαγή άξονα (α)...
Τρεις σημαντικές διεθνείς μεταβολές, που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα μετά τούς δύο Παγκοσμίούς πολέμους και τον Ψυχρό πόλεμο, προετοίμασαν το έδαφος για τη μετατροπή σταδιακά του Εβραϊκού ζητήματος στην Ευρώπη σε Ζήτημα του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή.
Το κενό κυριαρχίας που δημιουργήθηκε στη Μέση Ανατολή μετά τη διάλυση του Οθωμανικού κράτους, ως αποτέλεσμα του Α'Παγκοσμιου πολέμου, επιχειρήθηκε να καλυφθεί με εντολές συστάσεως προτεκτοράτων προς την Αγγλία, και τη Γαλλία. Η επέμβαση αυτή, προερχόμενη εκτός της περιοχής και αποκαλούμενη Ανατολικό ζήτημα, είναι προέκταση της προσπάθειας αλλαγής της γεωπολιτικής και γεωπολιτισμικής ταυτότητας της Μέσης Ανατολής, που διαμορφώθηκε για αιώνες γύρω από την ισλαμική ταυτότητα (;). Μετά την αποτυχία του Αρμενικου και Ρωμαίικου (β) εθνικού κινήματος στη Μικρά Ασία... η τρίτη προσπάθεια, που στόχευε να προκαλέσει βλάβες στην ακεραιότητα αυτής της ταυτότητας, ήταν το Εβραϊκό μεταναστευτικό κίνημα, το οποίο αυξήθηκε μετά τον πόλεμο και υποστηρίχτηκε από την αγγλική διοίκηση του προτεκτοράτου. Από αυτή την άποψη η εβραϊκή μετανάστευση που ξεκίνησε να υλοποιείται με τη διακήρυξη του Balfour του 1917, η οποία συνιστά τον θεμέλιο λίθο της ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ, το συνέδριο του Σαν Ρέμο του 1920 και η ψήφιση της αγγλικής εντολής στην Παλαιστίνη από την Κοινωνία των Εθνών στις 24 Ιουλίου 1922 συνιστούν αλληλοσυμπληρούμενα βήματα. Τα εν λόγω βήματα νομιμοποιήθηκαν από τη Σιωνιστική σύνοδο, η οποία προσδιορίζει τους απανταχου Εβραίους ως ένα έθνος, και από τις Αρχές του Wilson, που πρόταξε τον ατλαντικό άξονα εναντίον του ευρωπαιοκεντρικού διεθνούς συστήματος. Με αυτή τη μετανάστευση ο εβραϊκός πληθυσμός της Παλαιστίνης αυξήθηκε από 80.000 που ήταν το 1905, σε 110.000 το 1925 και σε 500.000 το 1939. Έτσι υλοποιήθηκε η αναγκαία υποδομή για την ίδρυση υπό τον έλεγχο της αγγλικής εντολής του κράτους του Ισραήλ.

Το Ισραήλ ως έθνος-κράτος και οι παγκόσμιες/περιφερειακές ισορροπίες
Μετά τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο, με τη λήξη της αγγλικής αποικιακής εντολής στην Παλαιστίνη και την εξέλιξη του Ισραήλ σε εθνοκράτος ευθύς με τη δημιουργία του, η μετατροπή της μαζικής συνάθροισης, η οποία είναι ξένη προς την εθνογραφική δομή της περιοχής και προέκυψε ως αποτέλεσμα των μεταναστεύσεων, άσκησε μία συγκλονιστική επίδραση στη γεωπολιτισμική και γεωπολιτική ακεραιότητα της ισλαμοκεντρικής Μέσης Ανατολής.
Η εμφάνιση του κράτούς του Ισραήλ ως έθνος-κράτος είχε ως αποτέλεσμα το Εβραϊκό ζήτημα να πάρει νέες διαστάσεις. Πρώτα απ'όλα, με τον τρόπο αυτό η Δυση μετέτρεψε το Εβραϊκό ζήτημα, το οποίο εκλαμβανόταν για αιώνες στη γεωγραφία της Ευρώπης ως σύγκρούση Εβραίων-Χριστιανών, σε σύγκρουση Μουσουλμάνων-Εβραίων εξάγοντάς το στη Μέση Ανατολή. Ως εκείνη τη στιγμή δεν υπήρξε ποτέ στον ισλαμικό γεωγραφικό χώρο ένα Εβραϊκό ζήτημα όπως εκείνο της Ευρώπης. Αντιθέτως, ο Ισλαμικός κόσμος προσέφερε συνεχώς ασφαλές καταφύγιο στούς Εβραίούς, οι οποίοι διέφεύγαν από την αντισημιτική καταπίεση των χριστιανών στην Ευρώπη. Η ιστορία του ισλάμ, εκτός από την τιμωρία κατά τη διάρκεια πολέμων ορισμένων περιπτώσεων προδοσίας, δεν έχει να επιδείξει σφαγές ή εφαρμογές τύπου γκέτο εναντίον των Εβραίων ή οποιασδήποτε άλλης θρησκευτικής/εθνικής ομάδας. Το καλύτερο παράδειγμα αυτού του γεγονότος είναι τα δικαιώματα και οι κοινωνικές θέσεις που κατείχαν οι Εβραίοι κατά τις περιόδούς των Αμπασιδών, του Χαλιφάτου της Ανδαλουσίας και των Οθωμανών...
Η στάση των μουσουλμάνων επί του θέματος δεν άλλαξε ούτε μετά την ίδρυση του Ισραήλ. Δεν τέθηκε καν θέμα μαζικών επιθέσεων εναντίον των εβραϊκών μειονοτήτων στις μουσουλμανικές χώρες ως αντίποινα για τις εθνοκαθάρσεις και τις σφαγές που διέπραξε το Ισραήλ στην Παλαιστίνη και στον Λίβανο. Οι Ευρωπαίοι, πού κρατούν υπεύθυνες τις εν ζωή γενεές των Εβραίων για γεγονότα πού συνέβησαν πριν από αιώνες, κινούνται βάσει της αντίληψης περί προπατορικού αμαρτήματος, ενώ οι μουσουλμάνοι, οι οποίοι κινούνται βάσει της πεποίθησης ότι κανένας άνθρωπος δεν δύναται να τιμωρηθεί εξαιτίας εγκλημάτων που διέπραξαν άλλοι, δεν σκέφτηκαν καν να τιμωρήσούν τους υπόλοιπους Εβραίους εξαιτίας της συμπεριφοράς των εν ζωή ομοθρήσκων τούς.
Εν κατακλείδι, το Εβραϊκό ζήτημα, πού διήρκησε αιώνες στην Ευρώπη, ήταν ένα Αντισημιτικό κίνημα που προέκυπτε από τη χριστιανική θεολογία ενώ η αντίδραση των μουσουλμανικών κοινωνιών της Μέσης Ανατολής στο Ζήτημα του Ισραήλ, το οποίο μετά τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο επιβλήθηκε στη Μέση Ανατολή, υπήρξε μία αντισιωνιστική στάση πολιτικής υφής. Οι Εβραίοι που δεν κινούνται σύμφωνα με τη σιωνιστική ρητορεία, κατά την οποία συνιστούν τον περιούσιο λαό, κατέχούν τη Γη της επαγγελίας και προνόμια, δεν αντιμετώπισαν κανένα πρόβλημα στα πλαίσια των μουσουλμανικών κοινωνιών. Η ισλαμική θρησκεία, της οποίας οι προφήτες και οι πρώτοι ηγέτες ήταν σημίτες, ως η μοναδική θρησκεία πού περιλαμβάνει στους κόλπους τις σημιτικές και αριανές μάζες, δημιούργησε ένα πολιτικό έθιμο από το οποίο απουσιάζουν και οι δύο ρατσιστικές παρεκκλίσεις.
Με την ίδρύση του Ισραήλ η περιστρεφόμενη γύρω από τον ατλαντικό άξονα Δύση, αφενός, εξήγαγε το Εβραϊκό ζήτημα σε μία ξένη γεωγραφική περιοχή και, αφετέρού, εξαγόρασε την ποινή για τον ναζισμό, ο οποίος ήταν το πιο πρόσφατο παράδειγμα (α) του αντισημιτικού ρατσισμού πού έδρασε για αιώνες υποσυνείδητα βάσει της ψυχολογίας του εξαγνισμού αμαρτημάτων. Με την ψυχολογία αυτή τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και οι στόχοι που είχε θέσει το Συνέδριο των σιωνιστών συναντήθηκαν σε ένα ορισμένο πεδίο τομής. Η αντίδραση στον αντισημιτισμό που ταυτίστηκε με τον ναζισμό (α) στάθηκε εμπόδιο ακόμη και στην απλή αναφορά των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας πού διέπραξε το Ισραήλ. Επειδή στάθηκε αδύνατη η επίδειξη της διαφοράς μεταξύ του αντισημιτισμού και του αντισιωνισμού, ο Ισλαμικός κόσμος και ο λαός της Παλαιστίνης, μολονότι δεν τήρησαν ποτέ μία αντισημιτική στάση, εξαναγκάστηκαν να πληρώσουν το τίμημα του αντισημιτικού αμαρτήματος της Ευρώπης.
Η περίοδος του Ψυχρού πολέμου εξελίχτηκε ως μία συνεχής σύγκρουση μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και των περιφερειακών κρατών που δεν επιθυμούσαν να το αναγνωρίσουν, καθώς το θεωρούσαν στοιχείο ξένο στον γεωπολιτικό χαρακτήρα της περιοχής. Οι Εβραίοι πού μετανάστευσαν μαζικά στην περιοχή μετά τον Α'Παγκόσμιο πόλεμο και μετέτρεψαν την εν λόγω μαζική σώρευση σε κράτος κατα τη μεταψυχροπολεμική περίοδο ίσως και να στοχεύούν σε μία νέα και ριζικότερη μεταβολή. Οι εβραϊκές κοινότητες, οι οποίες μετά τον Α'Παγκόσμιο πόλεμο προστέθηκαν στην περιοχή μαζικά, προσπάθησαν να σφυρηλατήσούν την παρουσία τούς έναντι των γηγενών αραβικών κοινοτήτων με την υποστήριξη πού τούς παρείχε η αγγλική αποικιακή διοίκηση. Οι Εβραίοι, για τους οποίους υπήρχε για αιώνες απαγόρεύση απόκτησης γης στην Ευρώπη, προσπάθησαν να ριζώσούν στην περιοχή αγοράζοντας κτήματα με την πολιτική υποστήριξη της αγγλικής αποικιακής διοίκησης και την οικονομική στήριξη των Εβραίων που διαβιούσαν σε άλλα κράτη. Το Ισραήλ, το οποίο ιδρύθηκε στην περιοχή μετά τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο, εμφανίστηκε ως μία πολιτική δομή με προβλήματα εναρμόνισης από την άποψη των σχέσεών του με τα περιφερειακά κράτη. Η χώρα αυτή, η οποία θεωρείται από στρατηγική άποψη μέρος των ΗΠΑ και από αθλητική και πολιτισμική σκοπιά μέρος της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου διαχειρίστηκε τις σχέσεις της με την περιοχή συνεχώς στα πλαίσια της ψυχολογίας της σύγκρούσης και, προκειμένου να γίνει αναπόφεύκτο στοιχείο της περιοχής, ακολούθησε επεκτατική στρατηγική.
Από μία άλλη σκοπιά κατά την περίοδο του Ψυχρού πολέμού το Ισραήλ, από τη μία, βίωσε την ψυχολογία του γκέτο υπό την έννοια των ενδοπεριφερειακών σχέσεων στη Μέση Ανατολήκαι, από την άλλη, φυλάκισε τους Άραβες, οι οποίοι διαβιούσαν στα υπό κατοχή παλαιστινιακά εδάφη, σε ένα δεύτερο γκέτο. Οι σχέσεις πού μεταψυχροπολεμικά προέκύψαν σε παγκόσμιο επίπεδο αποδεικνύουν ότι το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να πραγματοποίήσει υπό στρατηγική έννοια μία από τις πιο ριζικές αλλαγές της εβραϊκής ιστορίας. Η σημαντικότερη αιτιολογία της εν λόγω στρατηγικής αλλαγής, οφείλεται στη συνειδητοποίηση εκ μέρους του Ισραήλ ότι σε μία περίοδο που διαδραματίζονται παγκόσμιες ανακατατάξεις έχει εγκλωβιστεί υπέρ του δέοντος στον τοπικισμό της Μέσης Ανατολής. Αυτή η κατάσταση, όπως προσπαθήσαμε να αποδείξουμε και στις προηγούμενες σελίδες, συνιστά ένα από τα πιο συγκλονιστικά αποτελέσματα της υφιστάμενης αντίφασης μεταξύ του τοπικισμού και της παγκοσμιοποίησης στην εβραϊκή ψυχολογία [Σε άλλο σημείο ο συγγραφέας προσεγγίζει το ζήτημα της αντιπαράθεσης μεταξύ παγκοσμιότητας και τοπικισμού, αντίστασης και κυριαρχίας, γκέτο και διασποράς στην εβραϊκή ταυτότητα]. Η εικόνα του προκεχωρημένου φυλακίου της ατλαντικής ηγεμονίας σε περιορισμένο γκέτο στον γεωγραφικό χώρο της Μέσης Ανατολής απείχε από το να εξασφαλίσει την εβραϊκή κοινωνία, η οποία για αιώνες είχε προσαρμοστεί στην οικονομική κινητικότητα, μία κατάλληλη θέση τακτικής. Εξάλλου, αποτελούσε για το Ισραήλ ζωτική ανάγκη η διεύρυνση των πεδίων ελιγμών τακτικής του για τις παγκόσμιες μεταβολές που ενδεχομένως θα εμφανίζονταν προς κάλύψη των γεωοικονομικών και γεωπολιτικών κενών, τα οποία προέκυψαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Η μεταψυχροπολεμική περίοδος και η νέα στρατηγική του Ισραήλ
Η μετατόπιση του κέντρου ισχύος στη διεθνή οικονομικοπολιτική από το μονοπώλιο του ατλαντικού άξονα προς το πολυπολικό σύστημα κατεύθυνε το Ισραήλ προς τον σχεδιασμό μιας στρατηγικής ευρύτερης προοπτικής, ο οποίος να είναι σε θέση να διευρύνει την ικανότητα διεθνών ελιγμών της. Η προσπάθεια του Ισραήλ να αποκτήσει σχέσεις μεγαλύτερης ποικιλίας, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει τη σχέση στρατηγικών συμφερόντων πού έχει με τον Ατλαντικό, κατέστησε αναγκαία την εφαρμογή μιας ειρηνικής στρατηγικής, η οποία να καταρρίπτει τον περιφερειακό αποκλεισμό (γ). Γι'αυτό τον λόγο το Ισραήλ, το οποίο επιθύμεί να ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατό την προσαρμογή του στην περιοχή, προσανατολίζεται σε νέα ανοίγματα είτε σε παγκόσμιο είτε σε περιφερειακό επίπεδο επιχειρώντας έτσι να βγει από την κατηγορία της χώρας που βασίζεται αποκλειστικά σε έναν κυρίαρχο άξονα. Προκαλεί εντύπωση ότι οι ισραηλινοί ηγέτες εγκαινίασαν την ειρηνευτική διαδικασία με την ΟΑΠ στην Ευρώπη (γ) σχεδόν ανεξάρτητα από τις ΗΠΑ καθώς και ότι αύξησαν κατά την επόμενη περίοδο τις πρωτοβουλίες τους προς την Ασία και την Αφρική.
Η ίδρυση του Ισραήλ είναι αποτέλεσμα του ατλαντικού άξονα και της επ'αυτού δεσπόζουσας κοσμοπολίτικης δομής. Η Γερμανίακαι η Ιαπωνία, οι οποίες αποτελούν δύο σημαντικές δυνάμεις που κυριαρχούν στον νέο αυτό άξονα, θα είναι κατά σημαντικό βαθμό αποτρεπτικός παραγοντας για τη διείσδύση των Εβραίων, οι οποίοι πιστεύουν στην ανωτερότητα του εβραϊκού πολιτισμού και του εβραϊκού έθνους. Τα νεοεθνικιστικά κινήματα, που άρχισαν να σημειώνούν άνοδο κυρίως στην Ευρώπη, ώθησαν το Ισραήλ τόσο προς την ανάπτυξη του πεδίού επιρροής του προς αντιμετώπιση ενός ενδεχόμενου κύματος αντισημιτισμού όσο και προς τη σύναψη συμμαχίας με το τμήμα εκείνο των Μουσουλμάνων που άρχισε να παρενοχλείται από τα εν λόγω εθνικιστικά κινήματα, όπως συνέβη με την περίπτωση της Βοσνίας. Ο πρωταρχικός στόχος του Ισραήλ είναι να δημιουργήσει το δικό του πεδίο επιρροής... Το Ισραήλ, έχοντας μία αρνητική προϊστορία στην περιοχή και στην ομάδα των κρατών, τα οποία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου έγιναν γνωστά ως Τρίτος κόσμος και μεταψυχροπολεμικά ως χώρες του Νότου, στις οποίες συγκαταλέγονται εξαιρετικά δραστήρια κράτη, αντιλήφτηκε ότι του είναι αδύνατο να διαμορφώσει το πεδίο επιρροής του στη Μέση Ανατολή διατηρώντας το υφιστάμενο status quo...
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου το Ισραήλ συνέδεσε την ύπαρξη και το πολιτικό του μέλλον με τις σχέσεις που ανέπτυξε με τις χώρες που αποτελούσαν το διεθνές κέντρο ισχύος, ενώ γνωρίζει ότι κατά τη νέα περίοδο, όπου η παγκοσμιοποίηση σημειώνει άλματα, οι περιορισμένες αυτές σχέσεις θα του είναι ανεπαρκείς... Ο πιο σημαντικός λόγος αλλαγής της περιφερειακής στρατηγικής του οφείλεται στη συνειδητοποίηση ότι η ψυχροπολεμική στρατηγική υπεράσπισης μιας λεπτής λωρίδας γης με στρατιωτικά μέσα στην πραγματικότητα το κρατούσε μακριά από δύο σημαντικές φυσικές πηγές, όπως το νερό και το πετρέλαιο. Η αδυναμία ελέγχου των εν λόγω πηγών με στρατιωτικά μέσα οδήγησε το Ισραήλ να στραφεί προς τη στρατηγική απόκτησής τους με ειρηνικά μέσα.
Το Στρατηγικό Βάθος, Εκδ. Ποιότητα

---------------------------------------------------------------
(α)
Σε άλλη σημείο γράφει ο συγγραφέας: «Η απόφαση κυρίως της Τρίτης συνόδου του Λατεράνου το 1179, η οποία αποφάσισε τον αφορισμό των χριστιανών που τόλμησαν να διαβιώσουν με τους Εβραίους, αποτέλεσε τη θρησκευτική βάση του συστήματος του γκέτο. Το σύστημα αυτό, που ανάγκαζε τους Εβραίους να ζουν σε περιστοιχισμένες περιοχές των πόλεων, απομονωμένες από τις υπόλοιπες συνοικίες, και τους επέτρεπε να βγαίνουν από αυτές σε ορισμένες χρονικές στιγμές και κατόπιν ειδικής άδειας, αποτέλεσε ένα κοινωνικό θεμέλιο το οποίο έθρεψε τόσο τον αντισημιτισμό όσο και τον σιωνισμό».
Ένας ενδιαφέρον υπομνηματισμός από τον Martin Wight:
Οι Εβραίοι ήταν ο πρώτος εκλεκτός λαός στην ιστορία και το πρώτο έθνος που είχε αυτό το μοναδικό, εξαιρετικό αίσθημα αποστολής, το πρώτο έθνος που ισχυρίστηκε ότι είναι κομιστής του νοήματος της ιστορίας. Η Ευρωπαϊκή ιστορία και πολιτισμός καταδιώκονταν από τη σκέψη των Εβραίων, αυτού του αινιγματικού λαού με τις κοσμικές, προερχόμενες από τη θεία πρόνοια, διεκδικήσεις. Έτσι άρχισε η μακρά ιστορία του αντισημιτισμού και του κατατρεγμού των Εβραίων.
Ωστόσο, ένας πιο λεπτός τρόπος για να συμβιβαστεί κανείς με τους Εβραίους ήταν να υιοθετήσει ο ίδιος τις διεκδικήσεις τους, να θεωρήσει ότι αυτός είναι ο εκλεκτός λαός. «Ο Εθνικοσοσιαλισμός ήταν μια διαστρέβλωση της Παλαιάς Διαθήκης, ο αυτοδιορισμός ενός νέου εκλεκτού λαού, που ιδιοποιήθηκε την υπόσχεση χωρίς την τελική κρίση. Το μίσος του Hitler για τους Εβραίους είχε τις ρίζες του σε αυτό τον πνευματικό σφετερισμό». Ένα μικρό βήμα χωρίζει αυτή την άποψη του από την πεποίθηση ότι η Γερμανία ήταν κυρίαρχη φυλή. Ο Rauschning έγραψε για τον Hitler:
Το απόκρυφο δόγμα του προϋποθέτει έναν σχεδόν μεταφυσικό ανταγωνισμό με τους Εβραίους. Ο λαός του Ισραήλ, ο ιστορικός λαός του Πνευματικού Θεού, δεν μπορεί παρά να είναι άσπονδος εχθρός του νέου, του Γερμανικού, Εκλεκτού Λαού. Ο ένας θεός αποκλείει τον άλλο. Πίσω από τον αντισημιτισμό του Hitler αποκαλύπτεται ένας πραγματικός πόλεμος των Θεών.
Η Αγγλία το δέκατο έβδομο αιώνα φαινόταν να πιστεύει ότι εκείνη αποτελούσε τη χώρα του εκλεκτού λαού, όταν για λίγο έγινε κυρίαρχη δύναμη στην Ευρώπη την εποχή του Cromwell, του Άγγλου Ναπολέοντα: «Ο Θεός αποφασίζει να ξεκινήσει μια νέα και μεγάλη περίοδο στην εκκλησία του, ακόμη και στην αναμόρφωση της ίδιας της μεταρρύθμισης'και όπως το συνηθίζει, αρχίζει από τους Άγγλους του...» και «Ας μην ξεχάσει η Αγγλία το καθήκον της να διδάξει τα έθνη πως να ζουν».
Η πουριτανική Αγγλία, όπως και η Λουθηρανική Γερμανία ήταν διαποτισμένη από την Παλαιά Διαθήκη. Μπορεί κανείς να διακρίνει μια παρόμοια πεποίθηση και στις Ηνωμένες Πολιτείες, με το «πεπρωμένο του έθνους» τους και χαρακτηρισμούς όπως «Ο Αμερικανός'αυτός ο Νέος Άνθρωπος»...

(β)
Ο συγγραφέας με τον όρο Ρωμαίικο αναφέρεται στους Έλληνες, σε Ελλάδα, Κύπρο αλλά και ευρύτερα. Περί της διάσωσης του ονόματος Ρούμ -το οποίο παραπέμπει ιστορικά στους Ορθόδοξους πληθυσμούς της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της Ρωμανίας και της Οθωμανίας, γενικά- από τους Τούρκους και τους Αραβες (και το Κοράνι) και των ιχνών μνήμης σε επίπεδο ταυτότητας και ιστορικότητας, που το ονομα αυτό φέρει, σε επόμενη ανάρτηση. «Η διεύρυνση της Ευρώπης στα Νότιο Ανατολικά, στην Μικρά Ασία θέτει το ζήτημα της Ευρωπαϊκής ταυτότητας σε σχέση με το Βυζάντιο, την Ρωμανία» έχει γράψει ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, και αλλού αναφέρει «Το κλειδί για μια άλλη σχέση Ευρώπης-Ισλάμ βρίσκεται στη Μικρά Ασία, βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί μπορεί να λυθεί το ζήτημα της λεγόμενης σύγκρουσης των πολιτισμών». Ο Shimon Peres, στα γεράματα και εμφανώς ηπιότερος (παρά τις τυπικές ρητορικολογίες), έθεσε το δίλημμα για το Παλαιστινιακό (δες αμέσως παρακάτω). Γιουγκοσλαβία ή Μπενελούξ; Σήμερα βλέπουμε την απάντηση στο δίλημμα του. Όταν γίνει κατανοητό τι συνέβη τότε στα Βαλκάνια, θα γίνει κατανοητό και τι συμβαίνει τώρα στη Μέση Ανατολή.

(γ)
Σκεφτείτε τις δύο επόμενες αναφορές
Not all Israelis are oriented toward the United States, and Shimon Peres is living proof. U.S.-Israel ties are deep, to be sure, and include everything from close cooperation on the peace process to extensive academic and cultural exchanges. Many of the Israeli political, business, and cultural elite not only know American society, but think automatically about the U.S. when considering international initiatives, be they new efforts by diplomats, marketing campaigns by businessmen, or travel proposals by academics.
Many, but not all. Shimon Peres, the foreign minister of Israel, represents those Israelis who are European to the tips of their fingers. He spent the first ten years of his life in Poland. He had an important role in developing Israel's close relations with France in 1955-67 which in those years was Israel's main weapon's supplier. In domestic politics, he prefers European paternalism to American limited government and entrepreneurialism. In diplomacy, he rejects the Wilsonian notion of open agreements openly arrived at accordingly, he keeps pleading with the Syrians to open a private negotiation. It is no accident that of the many would-be channels between Israel and the Palestinians, he selected the one based in Norway, for he feels more at ease with Europeans.
And so, it is not surprising that Peres uses his new book, written with Arye Naor, to forward a vision of the Middle East that looks for all the world like the French plan for Europe after World War II: use economic cooperation as the starting point for cementing ties and reconciling peoples, with the goal being a common market that in turn leads to close political ties. The New Middle East is basically a development of this theme, one which he Peres has reiterated tirelessly during recent years, "There are only two alternatives [for the Levant]: Benelux or Yugoslavia," he holds. In the book, he observes that
Regional common markets reflect the new Zeitgeist... Ultimately, the Middle East will unite in a common market--after we achieve peace. And the very existence of this common market will foster vital interests in maintaining the peace over the long term...
Happily, Peres' vision does find an echo or two among the Arabs. Crown Prince Hasan of Jordan calls "a free-trade zone across the Middle East" the "ultimate goal" of the peace process and he hopes Palestinians, Jordanians, and Israelis will set up "an arrangement similar to that which exists between Belgium, the Netherlands, and Luxembourg." (I)
He foresees a new regional superstructure, providing security and economic prosperity “for all people and all nations of the Middle East.” To this end, there are chapters on “Sources of Investment and Funding” on agriculture (the Middle East will “change color from brown to green”); on water (canals, pipelines, and containers will provide a regional system); on transportation (railroads, free ports, an Israeli-Jordanian Red Sea-Dead Sea Canal); and on tourism (open borders will foster a huge increase of visitors).
The book concludes with Peres’s political solution to the Arab-Israeli conflict: a confederation of Jordan and Palestine for political matters and “a Jordanian-Palestinian-Israeli ‘Benelux’ arrangement for economic affairs.” The problem of the Arab refugees will be solved within the confederation’s framework. (II)
The New Middle East, by Shimon Peres with Arye Naor.
Review by I) Middle East Forum and II) Commentary Magazine.

Την ειρήνη όλοι βέβαια τήν επιθυμούν, ποιά όμως είναι ή βάση έπί τής όποίας στηρίζονται οί «ειρηνευτικές προσπάθειες» τής Ευρωπαϊκής Ένωσης; Άφού καμμιά θεωρία δέν υπάρχει, κανένα σχέδιο τής Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την σχέση της με τήν μεσογειακή περιοχήκαί την άνατολικη Ευρώπη, καμμιά ιδεολογική προσέγγιση των πνευματικών μεσογειακών κόσμων ή καποια ένδειξη πώς κάτι τέτοιο είναι έπιθυμητό (η ιδεολογία του «ισλαμικού κινδύνου» είναι ικανή απόδειξη), ποιές είναι οι αρχές νομιμότητος βάσει τών όποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση άσκεί, τήν μεσολαβητική της πολιτική; Καί πώς μεσολαβεί γιά τά Βαλκάνια καί σιωπά γιά τό Κουρδικό, που έχει άμεση σχέση αίτίου καί αίτιατου; Μπορούν νά λυθούν μερικώς καί μέ σιωπηρά ημίμετρα, δηλαδή χωρίς μιαν γενικώτερη γεωπολιτική θεώρηση πού όφείλουν όλοι νά ξέρούν, τά προβλήματα του μεσογειακού χώρου, στόν οποίον καί ή δυτική Ευρώπη υπάγεται;
Άλλά οί τακτικές αυτές δέν είναι αναίτιες. Η δυτική Ευρώπη έχουσα σήμερα απλώς την οικονομική υπόσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενδιαφέρεται για τη λύση κάποιων μεσογειακών προβλημάτων, διότι έχει αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο σημαίνει γι'αυτήν οικονομικό κυρίως κέρδος. Δέν μπορει όμως νά απαλλαγή άπό τήν σημασία τής προϊστορίας των πραγμάτων, τά όποία άμεσα όδηγουν πρός τό Μεσανατολικό. Γιά τό όποιο ή δυτική Ευρώπη πιστεύει πώς έχει συμφέρον, όπως διεκηρύχθη, νά μή διαθέτη καμμιά αποψη προοπτικής. Οί πιθανές «λύσεις» έτσι, πάντα έμπειρικά ζητούμενες, είναι καθωρισμένες νά πάλλωνται μεταξύ άναγκαιότητος καί ιδεολογικών σκοπιμοτήτων.
Τό Ισλάμ είναι «κίνδύνος», άλλά είναι τότε «Ευρωπαίος» ο βαλκάνιος μωαμεθανός; Καί άν δέν είναι, πώς θά δεχθή τόν μεσολαβητικόν ρόλο τής Ευρωπαϊκής Ένωσης;... (ΙΙ)
...ή «Εύρώπη» τό μόνο πού έχει νά προτείνη ώς «νέο» είναι αύτό πού θά είχε νά προτείνη καί πρό δέκα αιώνων: νά ζή εις βάρος τής άνατολικής Μεσογείου χωρίς νά τό ομολογή, προσδίδοντας στό γεγονός φιλοσοφικές όνομασίες... Καί έπειδή ώς πρός αύτό έπί τού παρόντος ή «Εύρώπη» δέν έχει τίποτε τό νέο νά προτείνη, γι'αύτό καί κάθε «νέα τάξη» πραγμάτων είναι φυσικό νά τής είναι απόλυτα έχθρική. Τούτη ή τακτική όμως καθόλού δέν είναι απηλλαγμένη ριζικά άδιεξόδων καταστάσεων. Ιδού π.χ. πώς απηχούνται ειδικώτερα οί εύρωπαϊκές εκτιμήσεις στις αναλύσεις τού προαναφερθέντος ερευνητή [βλ. π.χ. Ε. Ο. Czempiel, Weltpolitιk im Umbruch. (Das Internationale System nach dem Ende des Ost-West-Κοnflikts), 1991, σελ. 47 κ.έ.]: σε όλες τις περιοχές τού κόσμου τις άπομακρυσμένες άπό τήν δυτική Εύρώπη, άναγνωρίζεται μιά αυτοδυναμία περιφερειακής άναπτύξεως καί πολιτικής σταθεροποιήσεως. Στήν περιοχή τού Ινδικού, στήν μέση καί νότια Αφρική, στήν νότια καί κεντρική Αμερική η περιφερειακή σταθεροποίηση είναι κάτι τό θεμιτό καί έπιθυμητό. Εκεί πού πρέπει όλα νά μείνουν όπως είναι, είναι άκριβώς ή περιοχή πού έχει τά μεγαλύτερα προβλήματα αύτή τήν στιγμή, δηλαδή τής άνατολικής Μεσογείου (στήν όποίαν περιλαμβάνονται τά Βαλκάνια, ή Μαύρη Θάλασσα καί ή Μέση Ανατολή). Η περιοχή τής Εγγύς και Μέσης Ανατολής, γράφει ό προαναφερθείς συγγραφέας, πρέπει να έξαιρεθή καί «νά μήν έπαφεθή στήν τάση της περιφερειακής άναπτύξεως». «Η ασφάλεια του Ισραήλ, ό πλούτος τού πετρελαίου καί ή στρατηγική σημασία τής περιοχής γιά τις βιομηχανίκές χώρες της Δύσης τήν έξαιρούν άπό τήν γενική κατεύθύνση του κόσμου... Η Εγγύς καί Μέση Ανατολή άρα δέν θά ύπαχθούν σέ περιφερειακή άνάπτυξη» (σελ. 68-69).
Η επιλεγμένη αοριστία εννοιών φανερώνει βέβαια τήν έμμονή σέ συγκεκριμένου είδους παραδεδομένες παραστάσεις, δηλαδή ότι ή δυτική Εύρώπη είναι ένας άπομονωμένος στήν αύτοσυνείδησή του χώρος από την Μεσόγειο, της οποίας το νόημα γι'αυτήν προκύπτει μόνο από τήν ιεράρχηση «στρατηγικών» αξιολογήσεων καί όχι άπό κάποια συνείδηση ιστορική. Γιατί όμως μιά «περιφερειακή άναπτυξη» αλλοιώνει τήν «στρατηγική σημασία» τής Μέσης Ανατολής γιά την δυτική Εύρώπη; Δέν μπορεί να υπάρξη άνάπτυξη πού νά μήν τήν άλλοιώνη; Τό ερώτημα αυτό, βέβαια, μόνο από μιά συλλογιστική συνολικής μεσογειακής συνείδησης θά μπορούσε νά προκύψη, πού βλέπομε να μην υπάρχη. Η δυτική Ευρώπη μόνο ως τέτοια βλέπει τόν εαυτό της σέ κάθε μελλοντική εξέλιξη τού κόσμου. Οχι ώς τμήμα ενός φυσικώς ώργανωμένου μεσογειακού οργανισμού. Χωρίς τήν ιστoρική οργάνωση ομως του μεσογειακού χώρου είναι πολύ άμφίβολο άν μπορούν νά διευθετηθούν άνάλογα προβλήματα άλλων γεωγραφικών εκτάσεων. Στά μεσογειακά προβλήματα υπάρχουν βεβαίως προτεραιότητες, άλλά χωρίς διευθέτηση του προβλήματος της Μέσης Ανατολής κανένα τελικώς πρόβλημα της Μεσογείου δέν μπορεί νά λυθή μακροπροθέσμως. Τούτο δέν είναι θέμα τών πολιτικών εργαστηρίων άλλά γεωπολιτικό καί ιστορικό δεδομένο δεκάδων αιώνων... Τά προβλήματα αυτά ακόμη μέχρι σήμερα δέν μοιάζει να απασχολούν κάν την συνείδηση τών δυτικοευρωπαίων μελετητών.
Σίγουρα τό κράτος τού Ισραήλ πολεμά για τήν «ασφάλειά» του, αυτό όμως δέν σημαίνει πώς εξασφαλίζει έτσι καί τήν ιστορική επιβίωση του, άκόμη κι'άν δεκαπλασιασθή. Διότι αύτή έξαρτάται άπό τις ιστορικές σχέσεις πού μπορεί νά άναπτύξη με τον ισλαμικό κόσμο και όχι από τα όπλα. Υπό άλλες συνθήκες το Ισραήλ θά μπορούσε νά παίξη ένα θετικό ρόλο, οί συνθήκες όμως αυτές βλέπομε πώς δέν προβλέπονται. Πρέπει έξ άλλου νά παραδεχθούμε ότι ουδέποτε άνεγνωρίσθη κατά τό παρελθόν, ότι είναι δυνατόν νά ύπάρξουν προβλήματα που θά μπορούσαν νά είχαν τις μακροπρόθεσμες άντανακλάσεις των στήν ίδια τήν Εύρώπη... (I)
---------------------------------------------------------------

.~`~.
ΙΙ
Όταν η επαγρύπνηση υπονομεύει την ελευθερία του λόγου

Μια πρόσφατη ανάλυση που θίγει το θέμα του φιλοισραηλινού λόμπι στην Αμερική έχει προκαλέσει σημαντικές επικρίσεις και διαμάχες. Στην έκθεσή τους, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση London Review of Βοοks, ο Τζων Μήρσχάίμερκαι ο Στήβεν Ουώλτ, δυο πανεπιστημιακοί καθηγητές που απολαμβάνουν εξαιρετικό κύρος, υποστήριξαν ότι αυτό που εξηγεί το μέγεθος της αμερικανικής υποστήριξης προς το Ισραήλ δεν ειναι κάποια ιδιαίτερη σύγκλιση εθνικών συμφερόντων αλλά η επιτυχημένη δράση του λόμπι. Το εντυπωσιακό της υπόθεσης δεν είναι τόσο η ουσία της επιχείρηματολογίας τους όσο οι εξαγριωμένες αντιδράσεις που προκάλεσαν: η συζήτηση για την ειδική σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ, ανεξαρτήτως προθέσεων και σκοπών, εξακολουθεί να είναι ταμπού για τα κύρια αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.
Ενώ οι κυριώτερες εφημερίδες τηρούσαν σιγή, ορισμένοι άλλοι αντέδρασαν άμεσα. Κάποιοι επικριτές των δυο συγγραφέων τούς καταλόγισαν πραγματολογικού τύπου σφάλματα, ενώ άλλοι τούς προσάπτουν ότι πήραν τοις μετρητοίς τις καυχησιολογίες των ανθρώπων του λόμπι και παραφούσκωσαν τη δύναμη, την ενότητα και το πολιτικό του εκτόπισμα. Και όπως είχαν προβλέψει άλλωστε οι ίδιοι οι συγγραφείς, δέχθηκαν επίσης την εμπρηστική κατηγορία του αντισημιτισμού: η "Αμερικανική Ένωση Αντι-Δυσφήμισης", (Anti-Defamation League), για παράδειγμα, κατάγγειλε αυτή την «κλασική [sic] συνομωσιολογική αντισημιτική ανάλυση», όπως την χαραχτήρισε. Ασχέτως του τι νομίζει κανείς για την αξία του ίδιου του άρθρου, φαινεται εντελώς αδύνατο να γίνει ορθολογική δημόσια συζήτηση σήμερα στις ΗΠΑ για την σχέση της χώρας με το Ισραήλ. Τα αίτια -και το βαρύ κόστος- αυτού του προβλήματος νομιμοποιούν την περαιτέρω εξέτασή του.
Ενώ πολλοί παγώνουν από το φόβο μήπως χαραχτηριστούν αντισημίτες -και δεν υπάρχει πιο δηλητηριώδης κατηγορία στην αμερικανική πολιτική ζωή-, γίνεται ολοένα πιο ασαφές τι ακριβώς σημαίνει ο όρος «αντισημιτισμός» σήμερα στην Αμερική. Στην πορεία του εικοστού αιώνα, αφ'ενός η εκκοσμίκευση της κοινωνίας και αφ'ετέρου ο πλούτος και το γόητρο των Αμερικανοεβραίων ενίσχυσαν την θέση τους στη ζωή του έθνους. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τώρα μόνο μια μικρή μειονότητα Αμερικανών ενστερνίζεται στα σοβαρά αντισημιτικές απόψεις. Ωστόσο ο φόβος του αντισημιτισμού δεν έχει χαθεί. Εκεί που κάποτε υποψιαζόταν κανείς -και συχνά διαπίστωνε- την παρουσία του στους χώρους δουλειάς και στον πολιτικό στίβο, σήμερα ο φόβος του αντισημιτισμού εκφράζεται ως ευαισθησία απέναντι σε κάθε επίκριση κατά του εβραϊκού κράτους. Οι Αμερικανοεβραίοι, συχνά αμφίθυμοι όσον αφορά στις μεθόδους που μετέρχονται οργανώσεις του λόμπι όπως η Αμερικανοισραηλινή Επιτροπή Δημοσίων Υποθέσεων (AIPAC), γενικά συμμερίζονται τον βασικό της στόχο, δηλαδή την διατήρηση του υψηλού επιπέδού αμερικανικής στήριξης στο Ισραήλ. Όπως παρατήρησε ο βετεράνος σχολιαστής Ερλ Ράαμπ, υπάρχει η αίσθηση ότι αν τυχόν η Αμερική εγχαταλείψει το Ισραήλ, θα είναι, κατά κάποιο τρόπο, σαν να εγκαταλείπει τους ίδιους τους Αμερικανοεβραίους. Στην πορεία, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον αντισημιτισμό και την κριτική της πολιτικής του Ισραήλ θόλωσε. Η υπεράσπιση της χώρας που ο Μπέρναρντ Ρόζενμπλατ, ο περίφημος Σιωνιστής του Μεσοπολέμου, είχε προβλέψει ότι θα γινόταν «η Μικρή Αμερική της Ανατολής», είναι πλέον για πολλούς συνώνυμη με την υπεράσπιση των Εβραίων συνολικά.
Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα είχαμε στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2004 στις ΗΠΑ. Τότε ψηφίστηκε από το Κονγκρέσο ο "Νόμος περί Επίγνωσης του Παγκόσμιου Αντισημιτισμού" [Global Anti-Semitism Awareness Act], παρ'όλες τις ισχυρές ενστάσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Το υπουργείο εξωτερικών δεν έβλεπε για ποιο λόγο θα έπρεπε η επίσημη πολιτική των ΗΠΑ να ασχολείται ιδιαίτερα με μία οποιαδήποτε μορφή μεροληπτικής διάκρισης'άλλο τόσο ενοχλήθηκε από την γλώσσα του εν λόγω νόμού, σύμφωνα με τον οποίο το «ισχυρό αντι-ισραηλινό αίσθημα» ή ακόμη και «η μουσουλμανική αντίθεση στις εξελίξεις εντός του Ισραήλ και στις κατεχόμενες περιοχές» θα πρέπει να θεωρούνται ενδείξεις αντισημιτισμού.
Σ'ένα πρώτο επίπεδο, το Κονγκρέσο συντονίστηκε εδώ με τη διπλωματική στρατηγική της κυβέρνησης Σαρόν, η οποία προέβαλε εμφατικά τον αντισημιτισμό προσπαθώντας έτσι να εκτρέψει την κριτική που δεχόταν η πολιτική της στα Κατεχόμενα. Πίσω όμως από τις προσπάθειες του λόμπι κρύβονται κάποιες βαθύτερες σημασιολογικές μεταβολές του κυρίαρχου αμερικανικού δημόσιου λόγου. Το να ειναι κανείς σιωνιστής δεν του προκαλεί πολιτικά προβλήματα - αλλά όποιος δηλώνει αντισιωνιστής γίνεται αυτόματα ευάλωτος στη μομφή του αντισημιτισμού. Έτυχε μάλιστα ν'ακούσω κάποτε ένα φοιτητή να καταλογίζει αντισημιτισμό σε καθηγητή ο οποίος μίλησε για «Παλαιστίνη» -αντί του Ισραήλ-, στη διάρκεια μαθήματος για την Ρωμαϊκή εξουσία στην ανατολική Μεσόγειο, σαν να ήταν προβληματική κάθε αναφορά στην Παλαιστίνη, ιδίως αν δεν συνοδευόταν από αναφορά στο Ισραήλ.
Φυσικά, οι περισσότεροι λογικοί άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι η αντίθεση στην ισραηλινή πολιτική είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα από τον αντισημιτισμό. Όσοι πάλι πιστεύουν το αντίθετο, δυσκολεύονται να εντοπίσουν τα όρια ανάμεσα στα δύο. Ο "Νόμος περί Επίγνωσης του Παγκόσμιου Αντισημιτισμού"κάνει λόγο για μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον αντισημιτισμό και την «αντικειμενική κριτική» στο Ισραήλ, δεν εξηγεί όμως πού βρίσκεται αυτή η γραμμή. Ο Λώρενς Σάμερς, πρώην πρόεδρος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, στηλίτευσε τις «βαθιά αντιισραηλινές απόψεις» σαν «αντισημιτικές στα αποτελέσματά τους, αν όχι ως προς τις προθέσεις τους». Άλλοι μιλούν για «δυσανάλογη» κριτική και κατασπίλωση του Ισραήλ. Δεν είναι όμως φανερό το νόημα κανενός από αυτούς τους όρους. Και επειδή το τίμημα είναι υψηλό για όποιον ξεπερνά τα εσκαμμένα, το αποτέλεσμα είναι να τίθεται υπό επιτήρηση και να εμποδίζεται ο διάλογος. Κατάλαβα πόσο καταστροφικό για τη διδασκαλία και παιδαγωγικά επιβλαβές συνολικά μπορεί να γίνει αυτό, όταν μετείχα σε μια πανεπιστημιακη επιτροπή που εξέταζε τέτοιου τύπου ζητήματα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι έχουν μπει φραγμοί στην επιστημονική συζήτηση. Για να χρησιμοποιήσω ένα ακραίο αλλά σχετικό παράδειγμα: οι συγκρίσεις μεταξύ Ισραήλ και Τρίτου Ράιχ καταγγέλλονται συλλήβδην από τις οργανώσεις που συνήθως αποφαίνονται επί αυτών των θεμάτων. Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς τις αιτίες. Αυτή η αποκρουστική για πολλούς Εβραίούς επιζώντες των χιτλερικών στρατοπέδων σύγκριση με το κατ εξοχήν εγκληματικό κράτος του σύγχρονου κόσμού συχνά χρησιμοποιείται για να τεθεί υπό αμφισβήτηση το δικαίωμα ύπαρξης του ισραηλινού κράτους. Και όμως, τόσο οι Γερμανοί όσο και οι Εβραίοι εθνικιστές -όπως και πολλοί άλλοι, τον εικοστό αιώνα- επιδίωξαν να εθνικοποιήσουν εδάφη χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό αποικιακής κατάκτησης κι εποικισμού. Και οι δύο αυτές ομάδες διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την αποικιακή τους πολιτική αντιδρώντας στην ίδια ακριβώς ιστορική εμπειρία: τις προηγούμενες εκστρατείες των Γερμανών, που προσπαθούσαν να διώξουν τους Πολωνούς από τη γη τούς, τη δεκαετία του 1890. Βεβαίως διέφεραν ουσιαστικά στο πώς αντιμετώπιζαν αυτό το ιστορικό προηγούμενο, όπως και στον τρόπο που μεταχειρίστηκαν τους ντόπιους. Αλλά ακριβώς επειδή αυτές οι διαφορές μπορούν ν'αναδειχτούν μόνο μέσω της σύγκρισης, δεν βλέπω για ποιο λόγο θα πρέπει να επιτρέπουμε στην πολιτική ορθότητα να εμποδίζει την επιστημονική έρευνα.
Η επαγρύπνηση μπορεί να φτάσει στα άκρα. Η "Αμερικανική Ενωση Αντι-Δυσφήμισης", αφού κατάγγειλε αρκετούς Αμερικανούς πανεπιστημιακούς ότι δήθεν αρθρώνουν αντισημιτικό λόγο, πέρισυ κατηγόρησε και το προσωπικό του Εβράϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ. Είναι αλλόκοτη αυτή η καφκική εικόνα, ενός αμερικανοεβραϊκού μαντρόσκυλου που παρακολουθεί το ίδιο το Ισραήλ για αντισημιτισμό, κι όμως, από τη στιγμή που υπάρχουν ο μηχανισμός και η νοητική προδιάθεση, εδώ οδηγεί η λογική της επαγρύπνησης: ο αντισημιτισμός μπορεί να βρεθεί παντού. Στην πραγματικότητα, το πνευματικό κλίμα στο Ισραήλ είναι πιο εύρωστο από ό,τι στις ΗΠΑ, κι έτσι οι αρχές του Εβραϊκού Πανεπιστημίου απλώς αγνόησαν την καταγγελία.
Ωστόσο κανέναν δεν βοηθά το να επισείεται το φόβητρο του αντισημιτισμού ενάντια στους πάντες αδιακρίτως: μ'αυτό τον τρόπο μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι η σοβαρή κριτική και τα παρανοϊκά κηρύγματα, προσβάλλονται εκείνοι που πραγματικά υπέφεραν κάποτε από τον αντισημιτισμό, και καταπνίγεται ένας διάλογος απολύτως αναγκαίος στις ΗΠΑ.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο δεν θα πρέπει η σύμπραξη ΗΠΑ-Ισραήλ να υποστεί τη βάσανο μιας ανάλυσης με όρους κέρδους και ζημίας, ακριβώς όπως και κάθε άλλη πολιτική. Στο κάτω-κάτω, καμία ειδική σχέση δεν διαρκεί για πάντα: όσο γι'αυτό, ρωτήστε τους Βρετανούς.
Πρόλογος στο βιβλίο των John Mearsheimer και Stephen Walt
Το ισραηλινό λόμπι και η πολιτική των Η.Π.Α.
Εκδ Θυραθέν

.~`~.
Επίλογος

Η με κάθε πιθανό τρόπο υποστήριξη προς το Ισραήλ υπήρξε ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής από το 1967, αν όχι νωρίτερα. Λίγοι έχουν τολμήσει να την αμφισβητήσουν. Αλλά οι «λίγοι» αρχίζουν να γίνονται περισσότεροι, με ανοιχτή υποστήριξη από προσωπικότητες των ενόπλων δυνάμεων, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η πολιτική του Ισραήλ είναι επικίνδυνη για τα στρατιωτικά συμφέροντα των Η.Π.Α. Θα συνεχιστεί, λοιπόν, αυτή η άκριτη υποστήριξη προς το κράτος του Ισραήλ τις επόμενες μια-δυο δεκαετίες; Αμφιβάλλω. Το Ισραήλ ίσως να είναι η τελευταία από τις συναισθηματικές δεσμεύσεις που θα ξεθωριάσουν. Το ότι θα ξεθωριάσει, όμως, είναι σχεδόν σίγουρο.

Tο Ισραήλ γνωρίζει ότι το κέντρο οικονομικοπολιτικής ισχύος μετατοπίζεται προς την Ασία τόσο από την άποψη οικονομικών πόρων όσο και από την άποψη οικονομικού δυναμισμού. Πράγματι, στον 21ο αιώνα ο πόλεμος για την ηγεμονία από την άποψη των οικονομικών πόρων και της δυναμικής θα διεξαχθεί στην Ασία παρά τη σώρευση κεφαλαίου και εμπειρίας στην Ευρώπη και στον Ατλαντικό. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου το Ισραήλ είχε προβληματικές σχέσεις με τις χώρες της Ασίας με εξαίρεση τις χώρες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν συνέχεια της Αγγλικής αποικιακής αυτοκρατορίας, όπως τη Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ. Το Ισραήλ έχει κατανοήσει ότι η αναδιαμόρφωση των σχέσεων και η διείσδυση στην Ασία θα καταστούν δυνατές μόνο με την απόκτηση της νομιμότητας στην περιοχή και την πραγματοποίηση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Γι'αυτό τον λόγο με τη νέα εικόνα που προκαλεί τελευταία το Ισραήλ εγκαινίασε μία μεγάλη διπλωματική επίθεση προς τις μεγαλύτερες χώρες της Ασίας από την άποψη της ικανότητας επιρροής, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ινδονησία. Όταν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι το Ισραήλ ανήκει στις χώρες που έχουν συνάψει ευρύτερες οικονομικές σχέσεις με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, με την επιχειρούμενη από το ίδιο διπλωματική επίθεση θα μπορέσει να κατανοήσει καλύτερα τον ρόλο της Ασίας στη μεταβαλλόμενη στρατηγική του Ισραήλ.

Δεν είμαστε ακριβώς ανίκανα μικρά παιδιά ξέρετε. Θα πρέπει να πετάξουν μέσα από τον δικό μας εναέριο χώρο στο Ιράκ [τότε που ήταν «δικός τους»]. Και εμείς θα καθίσουμε να τους βλέπουμε;... Πρέπει να είμαστε σοβαροί και να τους αρνηθούμε αυτό το δικαίωμα. Και αυτό σημαίνει μια άρνηση που δεν είναι απλά στα λόγια. Εάν πετάξουν από πάνω, τότε πας και τους αντιμετωπίζεις. Έχουν την επιλογή να επιστρέψουν πίσω ή όχι. Κανένας δεν εύχεται κάτι τέτοιο...
Μια συμβουλή που θα ήθελα να δώσω στην ισραηλινή κυβέρνηση είναι να μην εμπλακεί σε αυτήν την εκστρατεία για μια αμερικανική επίθεση στο Ιράν, γιατί δε νομίζω πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιτεθούν στο Ιράν, και εάν το έπρατταν, και οι συνέπειες ήταν καταστρεπτικές, δεν θα ήταν ιδιαίτερα καλό για τις αμερικανο-ισραηλινές σχέσεις, και θα υπάρξει μεγάλη δυσαρέσκεια προς το Ισραήλ. Ήδη έχει υπάρξει κάποια μετά από τον πόλεμο στο Ιράκ.

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

- Το μέλλον της Ε.Ε, η Ανατολική Ευρώπη -η Ουκρανία- και τα Βαλκάνια, ο Huntington, ο Brzezinski και οι πλανητικές πολιτικές των Η.Π.Α. Τα «Ανθρώπινα δικαιώματα», η «σύγκρουση των πολιτισμών» και τα «Ευρασιατικά Βαλκάνια» ως βαλκανοποίηση της υφηλίου και καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας. Η απόρριψη του διλήμματος μεταξύ πυρηνικού ολοκαυτώματος ή πολιτιστικής ανυπαρξίας - προς μιας νέα ιστορική σύνθεση που θα εναντιώνεται στις θεωρίες και τους υπολογισμούς γραφείου-εργαστηρίου.
↧
↧

Περί των εξελίξεων στις σχέσεις «Δύσης» και Ρωσίας. Περιφερειακά και παγκόσμια διακυβεύματα και στρατηγικές σημασίες.

August 8, 2014, 4:51 am
$
0
0

Εισαγωγή
Το τρίγωνο της δυτικής Rimlandείναι, και θα πρέπει να εξετάζεται ως, ενιαίος ή άμεσα αλληλοσυνδεόμενος γεωπολιτικός χώρος. Το ζήτημα του κράτους του Ισραήλ και της α-κρατικής Παλαιστίνης, για παράδειγμα, (το οποίο δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το ζήτημα της Κύπρου, το οποίο στην Ελλάδα, «δεν πουλάει») δεν είναι ξεκομένο, απομονωμένο και αυτοτελές, παρά εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο, 1ον) του Νέου Ανατολικού Ζητήματοςτο οποίο συνδέεται με το Μεσανατολικό, 2ον) των σχέσεων «Δύσης και Ισλάμ», και 3ον) των σχέσεων «Δύσης» και Ρωσίας, οι οποίες «εκβάλλουν» στις ανακατατάξεις που συμβαίνουν στη Δυτική Rimland (δηλαδή στην περιοχή από τη Βαλτική, την Ανατολική Ευρώπη και τη Μάυρη Θάλασσα, την ανατολικη Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και την Εγγύς Ανατολή, μέχρι τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο).
http://cosmoidioglossia.blogspot.gr/2014/03/blog-post_1659.html
Προϋπόθεση προσέγγισης των προηγούμενων, υπό άλλες συνθήκες, θα ήταν η συγκεκριμενοποίηση των όρων «Δύση», «Ευρώπη» και «Ισλάμ» ώστε να αποφευχθεί το πεδίο της «κοινής γνώμης» και των συνθημάτων που κυριαρχούν επ'αυτής. Η «κοινή γνώμη» είναι το μέσο πού έξασφαλίζει τίς προϋποθέσεις συνεχίσεως μιάς δεδομένης πολιτικής, εξαφανίζοντας τα ενδεχομενα αιτηματα που θα την έκαναν ν'αλλαξει εστω και στο ελάχιστο. Η «πολιτική» λοιπόν ασκείται δια της προκατασκευασμενης «κοινής γνώμης», η «ειδησεογραφία» έξασφαλίζει τήν σταθερή καί καθημερινή αναπαραγωγή της «κοινής γνώμης» μέσα σέ δεδομένα πλαίσια ιδεολογίας και έτσι βρισκόμαστε στο πεδίο της νομιμοποίησης και της πολεμικής, κατ'όπιν εορτής, και της προπαγάνδας.
Επίσης, τα επιμέρους ζητήματα που σχετίζονται με το ευρύτερο Νέο Ανατολικό Ζήτημα (1) δε μπορούν να ιδωθούν αποκομμένα το ένα από το άλλο, εκτός αν κάποιος χαρακτηρίζεται από μια στενή εθνοκρατική οπτική ή από αριστεροδεξιά πολεμική. Στο Νέο Ανατολικό Ζήτημαπεριλαμβάνονται, το θρησκευτικό ζήτημα στα Βαλκάνια και η επιρροή της Τουρκίας σε αυτόν τον χώρο, το Μακεδονικό, το Κυπριακό (και ευρύτερα οι ΕλληνοΤουρκικές σχέσεις και το ζήτημα της Θράκηςτο οποίο έπεται), το Κουρδικό και το ζήτημα της Παλαιστινιακής Τραγωδίας.
Στην συγκεκριμένη ανάρτηση παραθέτω σημεία που σχετίζονται μονάχα με τη βόρεια διάσταση του τριγώνου (δηλαδή την περιοχή από τη Βαλτική, την Ανατολική Ευρώπη έως και τη Μάυρη Θάλασσα), της Δυτικής Rimland ή διαφορετικά τις σχέσεις «Δύσης» και Ρωσίας (3). Σε επόμενη ανάρτηση θα συμπυκνώσω διακυβεύματα και στρατηγικές σημασίες που άπτονται του Νέου Ανατολικου Ζητήματος (1) και των σχέσεων «Δύσης και Ισλάμ» (2).
Ας αφήσουμε για μια στιγμή λοιπόν στην άκρη τον κυρίαρχο λόγο, της (ηθικιστικο)οικονομ(ολογ)ίας και της αριθμομετρίας επί μιας tabula rasa (ο οποίος λόγος, επιτυγχάνωντας τον κύριο σκοπό του, για μια ακόμη φορά, λειτούργησε αποπροσανατολιστικά στην περίπτωση της «Κυπριακής οικονομικής κρίσης» και μας προέτρεψε, ως «κοινή γνώμη» να ασχολούμαστε με τον «δημόσιο τομέα» της) και ας κατευθύνουμε τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μας σε ουσιοδέστερα και βαθύτερα στρατηγικά ζητήματα. Παρακάτω, παραθέτω επτά σύντομα και κομβικά σημεία που άπτονται των εξελίξεων στις σχέσεις «Δύσης» και Ρωσίας. Για όποια και όποιον ενδιαφέρεται για περαιτέρω διαύγαση των επτά σημείων, υπάρχουν οι παραπομπές επί των σημείων αυτών και επιμέρους προτεινομενες αναρτήσεις στο τέλος.

I
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, βλέποντας μια χαμηλού κόστους ευκαιρία να ακινητοποιήσουν τους Ρώσους και να χωρίσουν την Ευρώπη στη Μέση, αποδυναμώνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά τη διαδικασία αυτή, θα αυξήσουν τη στήριξη προς την Ανατολική Ευρώπη. Γύρω στο 2015 θα δημιουργηθεί ένας νέος συνασπισμός εθνών, που θα αποτελείται κατά κύριο λόγο από τους παλιούς σοβιετικούς δορυφόρους μαζί με τα κράτη της Βαλτικής. Πολύ πιο ενεργητικός από τους Δυτικοευρωπαίους, με πολύ περισσότερα να χάσει, και με τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτός ο συνασπισμός θα αναπτύξει έναν αναπάντεχο δυναμισμό.
Οι Ρώσοι θα απαντήσουν σ'αυτή τη διακριτική αρπαγή της ισχύος από τους Αμερικανούς με μια προσπάθεια να αυξήσουν την πίεση στις Ηνωμένες Πολιτείες σε άλλα μέρη του κόσμου. Στη Μέση Ανατολή, για παράδειγμα... Γενικώς, όπου υπάρχει ένα αντιαμερικανικό καθεστώς, οι Ρώσοι θα προσφέρουν στρατιωτική βοήθεια. Μια χαμηλού βαθμού παγκόσμια σύγκρουση θα βρίσκεται στα σκαριά ως το 2015 και ως το 2020 η ένταση της θα έχει αυξηθεί. Καμμία πλευρά δεν θα ρισκάρει πόλεμο, αλλά και οι δύο πλευρές θα κάνουν ελιγμούς.
Ως το 2020 αυτή η σύγκρουση θα είναι το κυρίαρχο παγκόσμιο θέμα - και όλοι θα την αντιμετωπίζουν ως ένα μόνιμο πρόβλημα. Η σύγκρουση δεν θα είναι τόσο εκτενής όσο ο πρώτος ψυχρός πόλεμος.

II
Στους 1,2 δισ. κατοίκους της σημερινής (1998) Κίνας θα προστεθούν ως το 2030 αλλά 500 εκ. περίπου, και ήδη η διατροφή τους, καθώς μάλιστα ανέρχεται παράλληλα το βιοτικό τους επίπεδο, θα θέσει σε τρομερή δοκιμασία τους παγκόσμιους αγροτικούς πόρους. Με τον ίδιο τουλάχιστον ρυθμό θα αυξηθεί η πείνα για ενέργεια και πρώτες ύλες. Εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων θα βρίσκονται μπροστά σ'έναν σχεδόν κενό τεράστιο χώρο, ο οποίος προσφέρει τα πλείστα, απ'όσα χρειάζονται κατεπειγόντως. Ο πειρασμός ή η ανάγκη θα έχουν τέτοια ένταση, ώστε θα κάμψουν κάθε αντίσταση, και οι παγκόσμιοι πολιτικοί συνδυασμοί, που θα προέκυπταν με άξονα τούτο το επίμαχο ζήτημα, θα ασκούσαν ασφαλώς καθοριστική επιρροή στην πλανητική ιστορία του 21ου αι. - προ παντός αν η Κίναπαραμείνει ενιαίο κράτος και προβάλλει ταυτόχρονα αξιώσεις τόσο στον ασιατικό-ηπειρωτικό χώρο όσο και στον χώρο του Ειρηνικού Ωκεανού.
Μόλις αρχίσει να διαγράφεται μία τέτοια κατάσταση η Ρωσσία θα τεθεί υπό πίεση και θ’ αναγκαστεί ν’ αναζητήσει συμμάχους. Αν δεν βρει, τότε θα υποχρεωθεί να κάμει παραχωρήσεις προς την Κίνα ή και να συμπαραταχθεί μαζί της, οπότε θα δημιουργούνταν ένας πανίσχυρος συνασπισμός.
Μία μακροπρόθεσμη ευρωπαϊκή πολιτική απέναντι στη Ρωσσία οφείλει να προσανατολισθεί σ’ αυτές τις γεωπολιτικές προοπτικές. Ασφαλώς είναι δικαίωμα των Ηνωμένων Πολιτειών να επιθυμούν τη διασφάλιση της πλανητικής μονοκρατορίας τους μεταξύ άλλων με τη συνεχή χαλιναγώγηση ή και με τον κατακερματισμό της Ρωσσίας. Όμως μία ενωμένη Ευρώπη δεν θα είχε να κερδίσει πολλά πράγματα, αν εμφανιζόταν ως στρατηγικός τοποτηρητής των Αμερικάνων στην Ανατολική Ευρώπη και ως υποστηρικτής όλων των χωριστικών τάσεων μέσα στην επικράτεια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή, και προπαντός γερμανικήμυωπία, όπως φαίνεται με την υποστήριξη του αμερικάνικου σχεδίου για την επέκταση του ΝΑΤΟ ίσαμε τα ρωσσικά σύνορα, δεν μπορεί παρά να δώσει τροφή σε μία απολύτως θεμιτή δυσπιστία της Ρωσίας και να σπρώξει τη γιγαντιαία ευρασιατική χώρα στην επιθετική απομόνωση ή στην αγκαλιά της Κίνας.
Όποιος είναι έστω κι επιφανειακά εξοικειωμένος με τη ρωσική ιστορία, θα πρέπει να γνωρίζει ότι καμία entente cordiale με τη Ρωσσία δεν είναι δυνατή, αν δεν της αναγνωρισθεί εξ υπαρχής το δικαίωμα να τηρεί την τάξη στην Καυκασία, στην κεντρική Ασία και σε ολόκληρο τον σιβηρικό χώρο. Η Ευρώπη δεν θα είχε να χάσει τίποτε, αν η Ρωσσία επιτελούσε με επιτυχία το έργο αυτό, αντίθετα μάλιστα. Και δεν θα υπήρχε κίνδυνος ρωσικής ηγεμονίας πάνω σε μία πλούσια κι ενωμένη Ευρώπη, ικανή να δρα πολιτικά με ενιαίο τρόπο. Μία τέτοια Ευρώπη δεν θα είχε να φοβηθεί τίποτε από την Ρωσσία, ενώ η Ρωσσία θα είχε να ελπίζει τα πάντα από μίαν τέτοιαν Ευρώπη. Συνάμα, στο πλαίσιο μιας μεγαλεπήβολης γεωπολιτικής αναδιάταξης της Ευρασίαςθα λύνονταν από μόνα τους ζητήματα όπως η ρωσσική επιρροή στην Ανατολική Ευρώπη και οι αντίστοιχοι φόβοι των λαών.

III
Είναι αμφίβολο αν η Αμερική είχε ιδιαίτερη ανάγκη πολιτικής βοήθειας, αφού είχε απόλυτον σύμμαχο τη Γερμανία και -μέσα στην διαπλοκή του πολυεθνικού κεφαλαίου- μάλλον λεκτικές παρά πρακτικές δυνατότητες ανεξάρτητης πολιτικής είχε η Γαλλία. Ότι πάντως τον ρόλο του «συμπληρωματικού» παράγοντος η Αγγλία τον διετήρησε σε άλλες περιοχές και όχι κυρίως στην καθ'εαυτό δυτική Ευρώπη, θα μας δοθεί η δυνατότητα να ιδούμε. Σημασία έχει ότι αυτός ο χαρακτήρας της δυτικής πολιτικής που εκδηλώθηκε και στην βαλκανική κρίση -χαρακτήρας ΝΑΤΟ, βέβαια, αλλά εν προκειμένω χωρίς «εχθρό»-, προσέδωσε μάκρος σ'αυτήν αλλά όχι λύση. Είναι φανερό ότι εκ των πραγμάτων θα βρίσκονταν συντομότερα συνθήκες ειρήνευσης, έστω και προσωρινής, παρά με τα ατέρμονα και ανεφάρμοστα «σχέδια διαμεσολαβήσεων». Και λέμε «προσωρινής», αφ'ενός μεν διότι τα βαλκανικά προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν τοπικώς και μερικώς, αφ'ετέρου δε γιατί δεν υπάρχει συγκεκριμένη αντίληψη περί των σχέσεων δυτικής Ευρώπης και Μεσογείου. Η αοριστολογία περί «γραμμής ασφαλείας», περί «μαλακού υπογαστρίου» κλπ. δείχνει ακριβώς ότι μια συγκεκριμένη αντίληψη δεν πρέπει ίσως και εγνωσμένως να υπάρχει. Ούτε και τυχαίο μπορεί να θεωρηθεί ότι στο Συνέδριο του Ελσίνκι το 1975 τα θέματα της Μεσογείου συζητήθηκαν ως συμπληρωματική υποσημείωση του «πακέτου ΙΙ» περί οικολογίας και... αισθητικής. Από όσο μπορεί κανείς να αντιληφθεί κάτι σαφές περί των καταστάσεων της σημερινής Ευρώπης, προβλέπεται μια κάποια ανάπτυξη σε μια ζώνη 300 περίπου χιλιομέτρων προς την ανατολική Ευρώπη, δηλ. περίπου στα όρια της παλαιάς Αυστροουγγρικής Μοναρχίας που συμπίπτουν κατά προσέγγιση με εκείνα της καθολικής Ευρώπης, αλλά κατά «λιμπεραλιστικούς» τρόπους ως προς τα λοιπά, ανάλογους εκείνων του «Korea-Boom», ασκούμενους απλώς την φορά αυτή στους χώρους των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ότι οι «συλλήψεις» αυτές, οι οποίες στρέφονται σαφώς εις βάρος της Ουκρανίαςκαι της Ρωσίαςκαι στερούνται πάσης ιστορικής προοπτικής (καθ'ότι συλλήψεις εργαστηρίου) οδηγούν κατ'ευθείαν στον τρίτον παγκόσμιο πόλεμο, αφού προηγουμένως επιφέρουν και την πλήρη οικονομική κατάρρευση της δυτικής Ευρώπης (αρκεί απλώς να δει κανείς στον χάρτη την γραμμή «Bagdad-Bahn», που είναι της αυτής σημασίας με το Σουέζ για την Ευρώπη), είναι πλέον προφανές. Οι «ειδικοί» οφείλουν να τις διαγνώσουν...

IV
Η γερμανο-πολωνική συμφιλίωση, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, αποτέλεσε το κρίσιμο βήμα που ανέτρεψε τη μέχρι τότε κατάσταση και επέτρεψε στη Γερμανία να παίζει πιο ανοικτά ρόλο στην Κεντρική Ευρώπη... Μέσω της Πολωνίας, η γερμανική επιρροή θα μπορούσε να εξακτινωθεί προς το βορρά -στα βαλτικά κράτη- και στην ανατολή - στην Ουκρανίακαι στη Λευκορωσία.
Τώρα, τα συμφέροντα της Γερμανίας συμφωνούν με τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσηςκαι του ΝΑΤΟ και μάλιστα εξυψώνονται εντός αυτών των οργανισμών... Όμως, αν ακινητοποιηθεί η διαδικασια ενοποίησης και διεύρύνσης της Ευρώπης, υπάρχει λόγος να υποθέσουμε ότι τότε θα αναδυόταν ένας πιο εθνικιστικός προσδιορισμός της αντίληψης της Γερμανίας για την ευρωπαϊκή «τάξη» δυνητικά επιβλαβής για την ευρωπαϊκή σταθερότητα. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εξέφρασε αυτό τον τρόπο σκέψης, όταν δήλωσε ότι η Γερμανία δεν είναι πια «το δυτικό προπύργιο εναντίον της Ανατολής, γίναμε το κέντρο της Ευρώπης», προσθέτοντας απροκάλυπτα ότι «στις μακρόχρονες περιόδους κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα... η Γερμανία συμμετείχε δημιουργώντας τάξη στην Ευρώπη».
Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, η Μεσευρώπη, αντί να είναι μια ευρωπαϊκή περιοχή στην οποία υπερέχει οικονομικά η Γερμανία, θα γινόταν μια περιοχή καταφανούς γερμανικής πολιτικής πρωτοκαθεδρίας, καθώς και η βάση για μια πιο μονομερή γερμανική πολιτική απέναντι στην Ανατολή και τη Δύση.
Τότε, η Ευρώπη θα έπαυε να είναι το ευρασιατικό προγεφύρωμα της αμερικανικής δύναμης και το δυνητικό εφαλτήριο για την επέκταση του παγκόσμιου δημοκρατικού συστήματοςστην Ευρασία...
Η αμερικανο-γερμανική συνεργασία και κοινή ηγεσία σε αυτό το ζήτημα είναι ουσιαστικές. Η επέκταση θα πραγματοποιηθεί αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία ενθαρρύνουν από κοινού τους άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ να υποστηρίξουν αυτό το βήμα, είτε διαπραγματευτούν αποτελεσματικά κάποιο διακανονισμό με τη Ρωσία, αν αυτή είναι πρόθυμη να συμβιβαστεί, είτε δράσουν σθεναρά, έχοντας δικαιολογημένα την πεποίθηση ότι το καθήκον οικοδόμησης της Ευρώπης δεν μπορεί να υποταγεί στις αντιρρήσεις της Μόσχας. Η συνδυασμένη αμερικανο-γερμανική πίεση είναι ιδιαίτερα αναγκαία, προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη ομoφωνία όλων των μελών του ΝΑΤΟ, γιατί κανένα μέλος του ΝΑΤΟ δεν θα μπορέσει να αρνηθεί, αν η Αμερική και η Γερμανία πιέζουν από κοινού.
Τελικά, σε αυτή την προσπάθεια διακυβεύεται ο μακροπρόθεσμος ρόλος της Αμερικής στην Ευρώπη.
Η νέα Ευρώπη είναι ακόμη υπό διαμόρφωση και για να παραμείνει γεωπολιτικά αυτή η νέα Ευρώπη τμήμα του «εύρω-ατλαντικού» χώρου, η επέκταση του ΝΑΤΟ είναι ουσιαστική. Πράγματι, μια συνεκτική πολιτική των ΗΠΑ για την Ευρασίαως σύνολο δεν θα είναι δυνατή, αν η προσπάθεια να διευρυνθεί το ΝΑΤΟ, την οποία προώθησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, μπλοκαριστεί και κλονιστεί. Αυτή η αποτυχία θα ήταν πλήγμα στην αξιοπιστία της αμερικανικής ηγεσίας, θα συνέτριβε την έννοια της επεκτεινόμενης Ευρώπης, θα απογοήτευε τους Κεντροευρωπαίους και θα μπορούσε να πυροδοτήσει ρωσικές γεωπολιτικές βλέψεις για την Κεντρική Ευρώπη, που τώρα βρίσκονται εν υπνώσει ή ψυχορραγούν. Για τη Δύση, θα ήταν ένας αυτοτραυματισμός, που θα έβλαπτε θανάσιμα τις προοπτικές για έναν πραγματικά ευρωπαϊκό πυλώνα σε μια ενδεχόμενη ευρασιατική αρχιτεκτονική ασφάλειας και για την Αμερική δεν θα ήταν μόνο περιφερειακή ήττα, αλλά παγκόσμια ήττα.

V
Με τις μικρές αυτές «συνταγές» μέσω ΝΑΤΟ για λόγους «ασφαλείας», είναι βέβαιον ότι καμμιά έννοια κεντρικής Ευρώπης σε οργανική σύνδεση με τα βαλκάνια και την σκανδιναβική χερσόνησο δεν μπορεί να αποτελεσθεί, η πολιτική ύπαρξη της Ε.Ε. εκμηδενίζεται και οι σχέσεις Ρωσίαςκαι υπολοίπου Ευρώπης, μη υπάρχοντος ενδιάμεσου εδάφους να αναπτυχθούν, καταντούν μονίμως προβληματικές.
Κατά τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται ένα μείζον «αίτημα»: η διατήρηση του πολιτικού εκνανισμού της Γερμανίας (ο οποίος πρέπει να συμβαδίζει με τον αντίστοιχο της Ιαπωνίας) και η μεταβολή του χώρου της κεντρικής Ευρώπης στον κλασσικό χώρο «ισοζυγίων» των ευρωπαϊκών εθνικισμών, καταλλήλως ανανεομένων. Γι'αυτό και καθόλου παράδοξο δεν είναι, ότι ενώ κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου (και αμέσως μετά!) με το είδος των ειδικών σχέσεων της γαλλικής πολιτικής με το ΝΑΤΟ εγράφονταν βιβλία, ότι η Γαλλία έπρεπε να απαλλαγεί από τις ντεγκωλικές παραστάσειςκαι να καταγίνει με την προαγωγή του πολιτισμού δια των καλλυντικών (!!), σήμερα ξαφνικά προωθείται η ιδέα μιας Γαλλίαςισότιμου εταίρου στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ. Πόσο «απαραίτητη» θεωρείται η πολιτική βαλκανοποίηση της νυν υπαρχούσης Ε.Εκαι κυρίως η πολιτική εκνάνωση της Γερμανίας (εκ παραλλήλου με την αντίστοιχον της Ιαπωνίας) αποδεικνύει και ένα πρόσφατο άρθρο...
Η νέα αμερικανική πολιτική όχι μόνο δεν φαίνεται διατεθειμένη να καταργήσει τα κράτη-καρκινώματα εις βάρος των περιοχών, αλλά σκοπεί ευθέως στον πολλαπλασιασμό τους. Οι νέες «βάσεις» της αμερικανικής πολιτικής, όπως αυτή αρχιτεκτονείται στα κείμενα ύπατων επιτελών της - και εννοούμε βέβαια τον κ. S. Huntingtonκαι κ. Z. Brzezinski -, είναι η βαλκανοποίηση της υφηλίου και η καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας ως άλλοθι ασκήσεως της.

VI
...οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει ίσως να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουν περιφερειακούς συνασπισμούς που επιδιώκουν να εκδιώξουν την Αμερική από την Ευρασία, απειλώντας έτσι τη θέση της Αμερικής ως παγκόσμιας δύναμης...
Δυνητικά, το πιο επικίνδυνο σενάριο θα ήταν ένας μεγάλος συνασπισμός της Κίνας, της Ρωσίαςκαι ίσως του Ιράν (Shanghai Cooperation Organisation), ένας «αντιηγεμονικός» συνασπισμός, τον οποίο δεν θα ένωνε η ιδεολογία, αλλά συμπληρωματικά παράπονα. Από την άποψη της κλίμακας και του πεδίου του, ένας τέτοιος συνασπισμός θα υπενθύμιζε την πρόκληση την οποία αποτελούσε άλλοτε ο σινο-σοβιετικός συνασπισμός, αν και αυτή τη φορά η Κίνα θα ήταν πιθανώς ο ηγέτης και η Ρωσία ο οπαδός. Η αποτροπή αυτού του ενδεχομένου, όσο απόμακρο και αν είναι, θα απαιτήσει την επίδειξη γεωστρατηγικής επιδεξιότητας εκ μέρους των ΗΠΑ ταυτοχρόνως στη δυτική, στην ανατολικήκαι στη νότιαπερίμετρο της Ευρασίας...
Επίσης, πολύ απόμακρη, αλλά χωρίς να αποκλείεται εντελώς, είναι η δυνατότητα μιας μεγάλης ευρωπαϊκής συμφωνίας, που θα περιλάμβανε είτε μια γερμανο-ρωσική συνεργία είτε μια γαλλο-ρωσική συνεννόηση. Υπάρχουν προφανή ιστορικά προηγούμενα και των δύο περιπτώσεων, που θα μπορούσαν να προκύψουν αν η ευρωπαϊκή ενοποίηση ανακοπτόταν και αν οι σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής επιδεινώνονταν σοβαρά. Πράγματι, στο τελευταίο ενδεχόμενο, θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα διακανονισμό μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας προκειμένου να αποκλείσουν την Αμερική από την ήπειρο (Russia-EU: Time to Decide)...
Όποιο και αν είναι το μέλλον, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι η αμερικανική πρωτοκαθεδρία στην ευρασιατική ήπειροθα πληγεί από αναταραχές και ίσως από σποραδική, τουλάχιστον, βία. Η αμερικανική πρωτοκαθεδρία είναι δυνητικά ευάλωτη σε νέες προκλήσεις, είτε από περιφερειακούς ανταγωνιστές είτε από νέους αστερισμούς. Πιθανώς, το τωρινό κυρίαρχο αμερικανικό παγκόσμιο σύστημα, εντός του οποίου «η απειλή πολέμου είναι εκτός ημερήσιας διάταξης», θα είναι σταθερό μόνο σε εκείνα τα μέρη του κόσμου στα οποία η αμερικανική πρωτοκαθεδρία, καθοδηγούμενη από μακροπρόθεσμη γεωστρατηγική, στηρίζεται σε συμβατά και ομοειδή κοινωνικοπολιτικά συστήματα, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με πολυμερή πλαίσια στα οποία κυριαρχεί η Αμερική.

VII
Το γεγονός ότι η εν λόγω στρατηγική προσέγγιση από τη σκοπιά των ευρασιατικών ισορροπιών ισχύος εμπεριέχει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σοβαρούς κινδύνους, κατευθύνει τη Γερμανία στο να ακολουθήσει μια πιο προσεκτική και ψύχραιμη οδό. Και αυτό, γιατί ο προσανατολισμός της Γερμανίας προς μια ευρασιατική στρατηγική υπό την κάλυψη της ομπρέλας της ΕΕθα ενοχλήσει τις ΗΠΑ, ενώ ο προσανατολισμός της προς ένα παρόμοιο άνοιγμα στα πλαίσια της δικής της εθνικής στρατηγικής δύναται να επιφέρει αποτελέσματα που να ανησυχήσουν τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες πρωτίστως την Αγγλία και τη Γαλλία.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από ένα τέτοιο περιβάλλον ανταγωνισμού, έχουν ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό πολιτικών βασιζόμενων στην υπέρβαση των στοιχείων οικονομικοπολιτικού ανταγωνισμού μέσω κοινοπραξιών. Από αυτή τη σκοπιά είναι άξια προσοχής η εμφάνιση πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες εμπεριέχουν στους κόλπους τους ταυτόχρονα υποκείμενα διαφόρων εθνικών ιδιοτήτων στο προσκήνιο του ανταγωνισμού οικονομικοπολιτικού διαμοιρασμού στην Κεντρική Ασία.
Στα πλαίσια μιας τέτοιας συγκυρίας ισορροπίας δυνάμεων, ενώ η Ρωσίααποκτά τη θέση της στρατηγικής χώρας-κλειδί, η Κίναθα αποκτήσει την ευχέρεια να θέσει με περισσότερη άνεση τη βαρύτητα της στις διεθνείς σχέσεις.
Η συμμετοχή της Κίναςσε μια πιθανή γερμανορωσικήσυνεργασία
ενδέχεται να αφυπνίσει εκ νέου ιστορικούς ανταγωνισμούς μεταξύ χερσαίων κρατών με άξονα την Ευρασία και τις θαλάσσιες αυτοκρατορίες βασιζόμενες σε ωκεανούς που περιβάλλουν την Ευρασία, γεγονός που θα σήμαινε τη γέννηση μιας από τις πιο ανηλεείς πολώσεις που θα μπορούσε να δει ποτέ η ιστορία.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
↧

Ο Ανατολικός Χριστιανισμός, «Παγκόσμια Οικονομία» και Μεσόγειος.

August 15, 2014, 2:16 am
$
0
0
.
.~`~.
Εισαγωγή

Αν αναφερώμαστε στις θρησκείες, τούτο διότι ο κάθε άνθρωπος στην θρησκεία του ενδιαφέρεται για το είδος των κοινωνικών αρχών που αυτή πρεσβεύει και όχι κατ'ανάγκην για τον... Θεό που αυτή υπηρετεί. Αυτό είναι ένα είδος κοινωνικής φιλοσοφίας ιστορικως κατοχυρωμένης, που κανένας δεν μπορεί ν'αλλάξη τη σημασία της. Όποια και αν είναι η σχέση του με τη θρησκεία. Το κοινωνικώς πραγματούμενο, μέσα στο οποίο τυχαίνει ο άνθρωπος να υπάρχη, έχει μιάν ιστορικότητα αντικειμενικώς δεδομένη.
Αυτό π.χ. που μέσα στην αντίληψη της δυτικής εκκοσμίκευσης και της «φιλοσοφίας» θεωρείται «πρόοδος» ως προς τα θρησκευτικά πράγματα, για τον ανατολικό Χριστιανισμό είναι μια συνέπεια της περί ατόμου αντιλήψεως του δυτικού Χριστιανισμού. Κάτι φυσικά που οι «φιλόσοφοι» καθόλου δεν θα ήσαν διατεθειμένοι να παραδεχθούν, αφού είναι αναγκασμένοι να πιστεύουν ότι η δραστηριότητα τους συνιστά «πρόοδο»... Συνεπώς αυτή η ιδεολογία, που προβάλλεται ως τέτοια και επιδιώκει την επιβολή της δια διαφόρων πολιτικών μέσων, π.χ. «ανθρώπινα δικαιώματα», δεν άπτεται ουσιαστικά του ιδεολογικού περιεχομένου του ανατολικού Χριστιανισμού και του Ισλάμ...
Οι θεολογικές αντιλήψεις του Προτεσταντισμού - και τούτο αποδεικνύεται από τον ρόλο της φιλοσοφικής δραστηριότητας στα πλαίσια της θρησκευτικής αυτής κατευθύνσεως - ισοδυναμούν με ιστορική άρση του ιστορικού νοήματος του Χριστιανισμού. Ενώ ο Χριστιανισμός εμφανίζεται σαν μια «απάντηση» των φιλοσοφικών προβλημάτων της αρχαιότητας και σαν λύση των κοινωνικών προβλημάτων προβλημάτων που αυτά εδημιούργησαν, ο Προτεσταντισμός δια της φιλοσοφίας επαναφέρει την πνευματική κατάσταση στην προ του Χριστιανισμού εποχή και την ιστορικότητα 15 αιώνων χριστιανισμού την μεταβάλλει σε ιστορικότητα του κράτους... Για τον Προτεσταντισμό, το να γίνωνται οι γυναίκες παπάδες είναι χειραφέτηση και πρόοδος. Για την Ορθοδοξία, όμως, κάτι τέτοιο αποτελεί ύβρη και πιθανόν το ίδιο ισχύη και για τον Καθολικισμό. Δεν είναι θέμα «προσαρμογής» και «μοντερνισμού», αλλά καθαρό θέμα θρησκευτικής ιδεολογίας και φιλοσοφικής δογματικής. Η του κόσμου οικονομία επροίκισε την γυναίκα με τεράστια βιολογική δύναμη - που λείπει από τον άνδρα και γι'αυτό τούτος μπορεί να «θυσιασθή» για... «υψηλούς σκοπούς» -, προκειμένου να προστατευθή το είδος, που είναι κατά φύσιν των πραγμάτων «ιερώτερο». Το να θυσιάζεται μια γυναίκα για το παιδί της είναι η ιερώτερη πράξη. Το να θυσιάζεται για σκοπούς άλλους, και μάλιστα ιδεολογικούς, είναι υποτίμηση της φύση της και ύβρις προς την εσωτερική οικονομία του κόσμου.
Τι οφείλει να κάνη μια ιέρεια, η οποία βρίσκεται το πρωί της Κυριακής στον δρόμο προς την εκκλησία αλλά ξαφνικά μαθαίνει ότι καίγονται ταυτόχρονα η εκκλησία με τους πιστούς και το σπίτι της με τον μοναχογυιό της; Με... «φιλοσοφικά» κριτήρια και τις περί «πλειοψηφίας» αντιλήψεις, το να σώση τους πολλούς στην εκκλησία είναι πράξη καλύτερη απ'το να σώση έναν (το παιδί της), με κάποια άλλα πιο λεπτά κριτήρια όμως, ήγουν με κριτήρια θεολογικά, αυτό αποτελεί ύβριν προς την ίδια την Παναγία, που οι εικονικές της παραστάσεις θέλουν την ύπαρξη της αδιάσπαστα δεμένη μ'ένα μωρό...


Αυτοί που επενόησαν πρίν από χιλιάδες χρόνια έτσι τα πράγματα φαίνεται να μην ήσαν... ηλίθιοι, αλλά να είχαν συγκεκριμένα φιλοσοφικά προβλήματα στο νού τους... Είναι άλλη η χειραφέτηση της νομικής ισότητος (όντως, ο πωλητής αυτοκινήτων δεν ενδιαφέρεται για το γένος του πελάτη του αλλά μόνο για το πορτοφόλι του...) και άλλη για τα πράγματα που συζητούμε εδώ. «Ψιλές» βέβαια οι διαφορές, περίπου σαν αυτές που κάνουν τον Ντοστογιοέφσκυ... «ψυχολόγο», μόνο που αναφέρονται σε πραγματικότητες μάλλον αγεφύρωτου θεωρητικού - αλλά και πρακτικού ως προς τον «διάλογο» - χάσματος.


.~`~.
I
Ο Ανατολικός Χριστιανισμός

α´
Μεταξύ δυτικού Χριστιανισμού καί «Δύσης» έκάναμε ήδη μιά μικρή διάκριση -καίτοι, κατά περίπτωση, οι όροι ιδεολογικως φέρονται ως επικαλυπτόμενοι-, διότι απο τήν Μεταρρύθμιση κι'έδω, καί ιδίως από τήν Αναγέννηση, υπάρχει μιά μικρή διαφορά των όρων. Αναφερόμενος κανείς στόν κόσμο του ανατολικού Χριστιανισμού, αναφέρεται κατ'ανάγκην στόν πνευματικό εκείνον κόσμο πού έμαθε νά βλέπη τόν φυσικόν κόσμο σάν ακατανόητο θαύμα καί αίνιγμα, καί συνεπώς αδυνατεί νά ιδή τόν άνθρωπο αλλοιώς, παρά μόνον ώς άπλόν διαχειριστή του καί όχι... κυρίαρχον έπ'αυτού. Ο κόσμος σάν αίνιγμα είναι ήδη μιά θεμελιώδης φιλοσοφική θέση, άνευ τής όποίας κάθε περαιτέρω συζήτηση καταλήγει αναγκαστικά στήν όμίχλη καί τήν άκαθοριστία. Η θέση αυτή υποδηλοί ότι αδυνατεί κανείς έκ των προτέρων νά διακρίνη τό καλό καί τό κακό στόν φυσικό κόσμο καί συνεπώς παραιτείται πάσης προσπαθείας νά τόν «βελτιώση». «Βελτίωση» σημαίνει ότι είναι κανείς πεπεισμένος γιά τήν διάκριση μεταξύ φυσικού καλού καί κακού, ότι κατέχει τό μυστικό τής ύπαρξής των, άλλά πρόβλημα «Θεοδικίας» γιά τόν ανατολικό Χριστιανισμό δέν έτέθηκε ποτέ. Τό πρόβλημα τούτο προέκυψε μόνο στά ιστορικά πλαίσια τής δυτικής Ευρώπης, όταν ό Θεός εκάθησε στό εδώλιο του κατηγορουμένου καί άρχισε νά έρωτάται γιά τό γιατί τών πραγμάτων. Γιά τά χριστιανικά σύνολα τής χριστιανικής Ανατολής υπήρξεν ανέκαθεν η πεποίθηση -καί τούτο υπήρξε μιά συλλογική κοινωνική εμπειρία τών φιλοσοφικών εμπειριών τής μεσογειακής αρχαιότητας-, ότι κερδίζει κανείς περισσότερο άν παραιτηθή άπό τό μάταιο γιά τόν άνθρωπο τούτο ερωτημα, παρα αν θεληση να το υποκαταστηση με τις δικές του υποκειμενικές εξηγήσεις. Αν δηλαδή δεχθή ότι οι έννοιες καλού και κακού δέν έχουν καμμιά όντική ύπαρξη, άλλά αποτελούν απλώς προϋποθέσεις γιά τήν έσωτερικήν οικονομία του ανθρώπου. Αυτό είναι καί τό τελευταίον δίδαγμα τής φιλοσοφίας τής ελληνικής άρχαιότητας. Αλλά έτσι ή έννοια του ανθρωπισμού έπεκτείνεται αυτομάτως καί στόν «εκπεπτωκότα» - δηλαδή αυτός αποτελεί συστατικό στοιχείο τής έννοιας. Μόνο υπό τήν προϋπόθεση ότι αυτός αποτελεί κομμάτι τής κοινής εννοίας του ανθρωπισμού, αρχίζει νά λειτουργή η εσωτερική οικονομία του ανθρώπου. Μέσα στην κοινην αυτήν έννοια του ανθρωπισμού θα κυττάξη ο «καλός» να γίνη καλύτερος καί ό «κακός» να γίνη καλος. Η αποκοπή του «κακού» από τό κοινωνικό σώμα καταντά πρόβλημα μεταφυσικότητας και μιάς δύσκολης κοινωνικής πρακτικής, που υπερβαίνει τό νόημα τής νομοθετημένης τάξης. Σε παλαιότερες εποχές η κοινωνική διάκριση μεταξύ καλού καί κακού δέν ήταν τόσο εύκολη όσο σήμερα. Η ληστεία και η πειρατεία λ.χ. αποτελούσαν αποδεκτές μορφές συμπληρωματικότητας της ισχυούσης κοινωνικής ηθικής, στόν δέ επισκοπικό θρόνο της Ρώμης ανηλθον καί πρώην πειρατές.
Τά κριτήρια τού παρελθόντος δέν είναι βέβαια ίδια μέ τά σημερινά. Εάν η διαφορά μεταξύ «καλού» καί «κακού» ορίζεται απο κάποιον νόμο, τότε ή μεταφυσική σχέση των δύο κατηγοριών αμβλύνεται. Ο άλλος δέν έχει εσωτερική σχέση μ'έμάς και το «ουδείς έκών κακός» δέν αποκτά καμμίαν μεταφυσικότητα. Τό νεώτερο κράτος τής «Staatsräson» έχει μόνο «καλούς», διότι τούς «κακούς» τούς στέλνει στήν φυλακή. Κατά τόν «νόμο» είναι καλοί όσοι έχουν τήν «δύναμη» νά είναι. Καί αφού τήν έχουν, όπως νομικά όρίζεται, φυσικό είναι νά διακατέχωνται από τήν αίσθηση τής κυριότητας, νά αισθάνωνται «κυρίαρχοι» έναντι όσων τήν στερούνται καί νά τούς παραπέμπουν στό δικαστήριο. Με τόν «κακόν» δέν έχει νά κάμη ό ίδιος ό άνθρωπος σάν άτομο άλλά ό δικαστής. Στόν κόσμο του ανατολικού Χριστιανισμού, όπου η έννοια της «Staatsräson» εχει μέχρι σήμερα δυσκολίες, τα πράγματα συνεχίζουν νά μήν είναι απλά, πράγμα πού φυσικα προσδίδει μιάν «δυσκινησία» στίς κοινωνίες αυτές, όπως καί στίς -παραπλήσιες μ'αυτές- κοινωνίες του Ισλάμ. Οι κοινωνίες ειναι «δυσκίνητες», διότι τα άτομα, όπως άναλυτικώτερα θά ιδούμε (καί τούτο άποτελεί ιστορική διαμόρφωση στούς πολυεθνικούς τούτους χώρους), χρειάζονται περισσοτερον χρόνο για τον εαυτόν τους. Τό καλό καί το κακό στούς χώρους τούτους παραμένουν ακομα χωρίς σαφή σύνορα καί η διακρίβωση τους απαιτεί χρόνο. Καλος ειναι κανένας μόνον εφόσον μπορεί να είναι και κακός ταυτοχρονα, αλλά αυτή η διακρίβωση άπαιτεί ως εσωτερική προβληματικη χρόνο. Μόνο η αίσθηση ότι η δυνατότητα πρός αυτή τήν διακρίβωση μπορεί να χαθή ανά πάσαν στιγμή (ακόμη καί μέ μιά σκέψη, καθώς θα ιδούμε νά υποστηρίζη ό Ντοστογιέφσκυ) δημιουργεί την μεταφυσικότητα της εσωτερικής ευθύνης του ανθρώπου. Και ταυτόχρονα μ'αυτήν και μιά ειδική συνείδηση: ότι ο άνθρωπος ειναι απλος μόνο διαχειριστής των κατα κόσμον. Τόσο των έσωτερικών δυνάμεων του εαυτού του, όσο και του κόσμου έξω απ αυτόν.
Μεταξύ «κυριαρχίας επί του κόσμου» και «διαχειρίσεως τών κατά κόσμον» υφίσταται βέβαια διαφορά. Το να θελήση αυτή νά τήν καταργήση κανείς, καί μάλιστα «μια γιά πάντα» (einmal für immer) δια των όπλων, εκτός του οτι ειναι πρακτικά αδύνατο (καί τούτο λόγω τής μεταφυσικής τάξεως του κόσμού καί όχι λόγω τών «προόδων» τής πολεμικής βιομηχανίας), είναι ένα πρόβλημα ίστορικης κατανοήσεως πού έχει άμεση σχέση με το παρόν καί τό μέλλον. Ο ένας τρόπος «καταργήσεως» είναι βέβαια τα όπλα'ένας άλλος άοπλος, άλλά έξ ίσου πολεμικός, είναι οι «ιδεαλιστικές» φιλοσοφίες τών σημερινών διεθνών οργανισμών περί «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», «προόδου», «δημοκρατίας» κλπ., ήγουν η αντίληψη περί... σιδηροδρομικής φιλοσοφίας. Η «κατάργηση» συνεπώς δέν υπήρξε απότοκος της φιλοσοφίας του εθνικοσιαλισμού (περί ου κατωτέρω), αλλά κάτι το συνεχιζόμενο και αναλλοίωτο πρό πολλών αιώνων. Πρέπει νά ιδούμε γιατί.

β´
Η ανάγκη υπάρξεως ενός μονίμου «εχθρού» γιά τήν «Ευρώπη», λέει ο C. Erdman στό βιβλίο του Die Entstehung des Kreuzzugsgedankens, 1935, ανάγεται στις αρχές τής παρούσης χιλιετίας. Οι δυσκολίες, δηλαδή, έκχριστιανισμού τής Ευρώπης ώδηγησαν τόν Πάπα στην επινόηση ενός «εξωτερικού εχθρού», ώς στοιχείου συνοχής του δικού του χριστιανικού κόσμου. Στήν θεωρία αυτή -πού είναι σωστή- υπάρχει ένα πραγματικό στοιχείο πού δέν φαινεται, αλλα υπάρχει και θα συνεχίση νά υπάρχει όσο υφίσταται κόσμος. Ότι οι καταστάσεις τών θρησκευτικών πραγμάτων τής ανατολικής Μεσογείου αποτελούσαν έναν κίνδυνο γιά τόν δυτικό Χριστιανισμό, είναι βέβαια προφανές. Τό έρώτημα είναι γιατί η «πίστη» δέν εστράφηκε πρός τούς χώρους τής δυτικής Μεσογείου πού έκινδύνευαν, ή μάλλον πού είχαν καταληφθή από τό Ισλάμ, καί εστράφηκε «πρός απελευθέρωση της Ιερουσαλημ» (που δεν απελευθερώθη τελικά) στούς χώρους τής ανατολικής Μεσογείου.
Καί ότι βέβαια από στρατηγικής απόψεως η συνεργασία με τόν ανατολικόν Χριστιανισμό θά ήταν αυτή πού θά απωθούσε το Ισλάμ (άν όντως τό Ισλάμ ήταν ό στόχος), είναι αυτονόητο. Το Ισλάμήταν πανίσχυρο στούς χώρους τής νοτιοδυτικής Ευρώπης (λίγες δεκαετίες προ των σταυροφοριών, ο χαλίφης της Κόρδοβας παίρνει τον τίτλο του Χαλίφη) και άρα από στρατηγικής απόψεως είναι αδιανοητο να αποδυναμώση κανείς πλήρως στρατιωτικά τούς χώρους τής δυτικής Εύρώπης καί νά στέλνη στρατούς χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά πρός επιδίωξη άκρως αμφιβολων αποτελεσμάτων. Μάταια θά ψάξη κανεις στα σχετικά έργα και στούς άτλαντες νά βρή κάποιες λεπτομέρειες επί τών αποριών αύτών. Ότι οι δυσκολίες του Βατικανού με τα διοικούντα στρώματα της βόρειας Εύρώπης επέβαλαν τήν εξεύρεση ενός «εχθρού», είναι ώς στρατήγημα κατανοητό. Αυτό πού παραμένει μονίμως σε θολώδη κατάσταση είναι το ερώτημα, γιατί τό νόημα αύτού του «εχθρού» μετατοπίζεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από εκεί πού ύπάρχει όντως αυτός ο έχθρός. Το πνεύμα τών σταυροφοριών σταματάει, μόνον έφ'όσον η Βενετία έξασφαλίζει την εμπορική εγκαθίδρυση της στην ανατολική Μεσόγειο και επαναβιώνει μερικούς αιώνες αργότερα, κατά τις διαμορφώσεις του έν λόγω χώρου διά των Οθωμανών, με τήν μάχη τής Ναυπάκτου. Εκμεταλλεύσεις τών στρατηγικών αποτελεσμάτων αυτής τής μάχης δέν υπάρχουν, πλήν του γεγονότος ότι συνεχίζει να εξασφαλίζεται η προηγούμενη δραστηριότητα τής Βενετίας, η όποία ένδιαφέρει ολόκληρη τήν δυτική Εύρώπη (έξ ου καί τό πνεύμα «σταυροφορίας» στην μάχη αυτή). Η Μεσόγειος θά παραμείνη υπό τήν άποκλειστική σχεδόν κυριαρχία τών μωαμεθανών από το 950 μέχρι τα τέλη περίπου του 18ου αίώνα. Καθ'όλη την διάρκεια αυτων των αιωνων, το μόνιμο μέλημα της δυτικης Ευρώπης είναι ή διατήρηση τών εμπορικών σχέσεων μέ τούς χώρους τής Ανατολικής Μεσογείου. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν οι Οθωμανοί παίρνουν τήν Κωνσταντινούπολη καί η αυτοκρατορία τους εδραιούται, συνεπώς μή έπιτρέπουσα άλλες έμπορικές σχέσεις με την άνατ. Μεσόγειο πλήν τών ήδη υφισταμένων της Βενετίας, τις οποίες αναγνώρισαν οι πρώτοι σουλτάνοι, η Πορτογαλία και η Ισπανία, ως ανερχόμενες δυνάμεις από τον κληρονομηθέντα πλούτο τών προηγουμένων ισλαμικών κρατών στρέφονται πρός τον ινδικόν ωκεανο και την Αμερική.
Υποθέτομε, λοιπον, ότι αυτό που μονίμως αποκρύπτεται ή τουλαχιστον δεν ομολογείται ως κοινή συνείδηση - πράγμα που θα επέβαλε και την ανάγκη μιάς άλλης πολιτικής πλήν εκείνης του «εχθρού», που εγκαινίασαν οι Πάπες προ δεκα αιώνων καί απετέλεσε το πολιτικό περιεχόμενο της παρούσης χιλιετίας, την οποίαν θα μπορούσαμε να καλεσωμε συλληβδην χιλιετία τών σταυροφοριών - είναι η μόνιμη επιβιωτική εξάρτηση της δυτικής Ευρωπης απο τον μεσογειακον χώρο και ιδιαιτερα εκείνον της ανατολικής Μεσογείου. Βεβαίως, σήμερα, διά των όρων «παγκόσμιος οικονομία» (Weltwirtschaft) και «παγκόσμια κατανομή εργασίας» (Arbeitsteilung), παραμερίζονται σκοπίμως από την κοινή συνείδηση τα φυσικά δεδομένα, οι «επιστημονικές ορολογίες» όμως είναι μάλλον αδύνατον να άλλάξουν τα γεωφυσικά δεδομένα του πλανήτη: η δυτική Ευρώπη, γιά όσο θά υπάρχη ο παρών κόσμος, πάντα θα εξαρτάται επιβιωτικά από τον μεσογειακό χώρο.
Ποιά ήταν η οίκονομική σημασία αυτού του χώρου για την βιομηχανική ανάπτυξη της δυτικής Ευρώπης (Αγγλίας, Γαλλίας), θα ιδή καλύτερα ό αναγνώστης στις σελίδες που άκολουθουν, εδώ όμως, μας ενδιαφέρουν τα πράγματα ώς γεωφυσικά και όχι ώς οικονομικά δεδομένα. Μάς ενδιαφέρουν δηλαδή ώς σύστημα ιστορικών σχέσεων διαρκείας και πρός τούτο πρέπει νά εξετάσουμε κάπως λογικώτερα από απόψεως εννοιών (υπάρχει λογική και χωρις έννοιες...) τον όρο της «παγκόσμιας οικονομίας», ο οποίος υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύεται ότι δέν είναι απηλλαγμένος... σταυροφορικών παραστάσεων.

.~`~.
II
«Παγκόσμια Οικονομία» και Μεσόγειος

α´
Ο άνθρωπος ζή από την ένέργεια πού εναποθηκεύει κάθε πρωΐ ο ήλιος στήν Γη. Αυτή η ένέργεια έχει εϊτε ζωϊκή μορφή, εϊτε εκείνη τής ανόργανης ύλης. Τά μέταλλα, όπως και μια φυσική ντομάτα, δεν μπορούν να αναπαραχθούν εργαστηριακώς. Υποκαταστατα τους ειναι δυνατά (π.χ. μπορεί κανεις να κατασκευάση ενα χαπι με τα συστατικα της ντομάτας ή κάποιο υποκατάστατο του αλουμινίου), τα ίδια όμως όχι. Γιά λόγους άγνωστους μέχρι στιγμής (και πιθανώς γιά πάντα), η φύση, τής οποίας την τελειότητα των στρατηγικών μερικώς μόνο μπορεί να αντιληφθή η ανθρωπινη νόηση, δεν κατένειμε αυτή την ενέργεια ομοιογενώς επι του πλανήτη, πράγμα που δημιουργεί τήν πολλαπλότητα τών ειδών καί τήν οργάνωση τής κοινωνικής ζωής των αντιστοίχως. Στην περιπτωση του ανθρώπου, η οργάνωση της κοινωνικής ζωής αποτελεί μία από τις προϋποθέσεις (όχι άναγκαστικη) της επιλεγομενης ιστορίας. Δεν θα αναφερθούμε περισσότερο επί του θέματος (ακριβώς γιατί υπάρχουν λαοί πού δέν γνωρίζουν την «ιστορία»), αλλά θά ιδούμε πώς τα παραπάνω δεδομένα διαμορφώθηκαν στόν ιστορικό χώρο τής Μεσογείου, γιά νά λάβουν τελικώς τήν όνομασία τής «παγκόσμιας οικονομίας» πού μάς απασχολεί.
Στον μεσογειακό χώρο, ο καταλληλότερος συνδυασμός τής ηλιακής ενεργείας συμβαίνει νά υπάρχη πρός τήν ανατολική μεριά και σε μιά χιλιομετρική έκταση πέριξ του νερού, την οποίαν χονδρικώς θά μπορούσαμε νά ορίσωμε ώς την έκταση εκείνη οπού λαλεί ο τζίτζικας. Εδώ οι συνθήκες είναι οι προσφορώτερες γιά τήν ζωή του ανθρώπου και γι'αυτόν τον λόγον ακριβώς έχομε στόν χώρον τούτον τήν ανάπτυξη μεγάλων πολιτισμών. Είναι προφανές ότι όσο λιγώτερο σε μιαν ευμενή φύση χρειάζεται ο άνθρωπος νά ασχοληθή γιά τήν επιβίωση, τόσο περισσότερο μπορεί νά διαθέτη τόν χρόνο του γιά πολιτιστική δραστηριότητα. Στoν χώρο τής δυτικής Ευρώπης ή φύση υπήρξε πιό φειδωλή, ενώ διά του Χριστιανισμού εσυνδέθηκε πολιτιστικα με τήν ιστορία της Μεσογείου. Πρέπει επίσης νά σημειώσωμε ότι το πολιτιστικό κέντρο της Μεσογείου δέν βρίσκεται στήν ιδια την Μεσόγειο (π.χ. Σουέζ) άλλά στήν Μαύρη Θάλασσα, όπως πιό κάτω θα ιδούμε (δέν ειναι τυχαίο ότι η γνωστη μας ιστορια αρχίζει με τον τρωικο πολεμο. Το ίδιο ισχύει μέχρι σημερα). Δια της ιστορικής δράσεως της Βενετίας και των αλλων γνωστών διαδικασιών (Αναγέννηση), η δυτική Ευρώπη ανέπτυξε τήν τεχνολογία, δηλαδή την τεχνική διαμορφώσεως των μετάλλων, καί με την δυνατότητα αυτή έπρεπε να εξασφαλίση την άλλη μορφή ενεργείας, δηλαδη την ζωικη, πού είναι πρωτογενώς απαραίτητη στόν άνθρωπο. Πώς τα πράγματα εξελίχθηκαν κατά τους νεωτερους αιωνες ειναι λιγο-πολύ στούς παντες γνωστά. Στην αρχή η δυτική Ευρώπη εστράφηκε προς εκτός τής Μεσογείου περιοχές, γιά να στραφή τελικώς στις αρχές του 19ου αιώνα στούς καθ εαυτό μεσογειακούς χώρους, που αποτελούν καί την βάση της φυσικής της επιβίωσης. Ποιά και πως υπήρξε η σημασία αυτών των χώρων γιά τήν νεώτερη βιομηχανική ανάπτυξη, θα ιδή ο αναγνώστης στα άκολουθούντα. Σημασία έχει ότι η δυτική Ευρώπη ευρήκε διά τής τεχνολογικής αναπτύξεως την επιδιωκόμενη σχέση της με τους χώρους τής ανατολικής Μεσογείου από τις αρχές της παρούσης χιλιετίας. Το παράξενο όμως είναι ότι η ποιότητα της σχέσεως δέν υπήρξε διαφορετική. Οι λόγοι είναι πολλαπλοί και μερικούς εξετάζομε στό βιβλίο τούτο.

β´
Ο λεγόμενος ιμπεριαλισμός σαν νόημα είναι πολύ απλούστερος από όσο αφήνουν οι σχετικές θεωρίες νά νομισθή. Ιμπεριαλισμός σημαίνει ανταλλαγή βιομηχανικών προϊόντων μέ προϊόντα τροφής. Για να προκύψει όμως αυτή η ανταλλαγή ως διαδικασία, είναι φανερό ότι αυτοί πού έχουν τήν τροφή πρέπει νά αποκτήσουν τέτοιες κοινωνικές σχέσεις, ώστε νά χρειάζωνται τά βιομηχανικά προϊόντα. Ποιά γενικώτερη σχέση μπορεί νά έχει αυτό με τήν πολιτιστική κατάσταση της ανθρωπότητας, θα ιδή καλύτερα ό αναγνώστης πιό κάτω. Σημασία έχει ότι η απλή αυτή φύση τών πραγμάτων καλύπτεται από πλήθος «θεωριών» και «αναλύσεων», συμποσουμένων τελικώς στήν... σιδηροδρομική φιλοσοφία του λιμπεραλισμού και των οποίων το τελικό αποτέλεσμα είναι να καθιστούν τήν πολιτική πράξη ενδεή οίασδήποτε άλλης προοπτικής. Τό «μετασοσιαλιστικό» αδιέξοδο της δυτικής πολιτικής είναι μιά από τις ικανές αποδείξεις. Ενας, π.χ. από τούς λόγους της ιμπεριαλιστικής τακτικής αναφέρεται η πληθυσμιακή αύξηση της δυτικής Ευρώπης κατά τους τελευταίους αίώνες. Πρόκειται συνεπώς για «φυσικό καταναγκασμό», ο οποίος σάν ιδεολόγημα έχει άκριβώς τήν σημασία να αποστρέφη το βλέμμα από ζητήματα πολιτικής (επίσης καί του παρόντος) και ιστορίας. Η πληθυσμιακή αύξηση, όμως, αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο τήν ιδια εποχή (βλ. π.χ. G. Schultze, Völker-Wohlstand und Weltwirtschaft), ιδιαίτερα μάλιστα στους χώρους της ανατολικής Μεσογείου, καθώς θα ιδούμε να παρατηρή ο N. Iorga, και συνεπώς ελάχιστα επαρκεί ως εξήγηση των πραγμάτων. Έχει όμως την ιδιότητα να «δικαιολογή» χωρίς περαιτέρω απορίες...
Ένας από τούς βασικούς λόγους τής χωρίς περίσκεψη ιμπεριαλιστικής τροπής τής νεώτερης ιστορίας είναι το γεγονός (και εξ αιτίας άκριβώς αυτού) οτι πρωτοπόρος στόν τομέα της τεχνολογικής έξελίξεως ευρέθηκε το φτωχότερο σε φυσικούς πόρους ευρωπαϊκο κράτος, δηλαδή η Αγγλία. Τήν τροφή της η Αγγλία (πλην του ψαριού) έπρεπε νά την εισαγάγη σχεδόν καθ'όλοκληρίαν. Μόνο κατά τόν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η Γη στήν χώρα αυτή απέκτησε ένα νόημα διάφορο τών πάρκων και τών χώρων ιππασίας, ενώ βέβαια οι ναυτικές ανάγκες του παρελθόντος έφεραν μιαν άποδάσωση άνω του 90%. Ο έξαστισμός, συνεπώς, και η συγκέντρωση βιομηχανικού προλεταριάτου στήν Αγγλία υπήρξαν πράγματα ευκολώτερα άπ'ό,τι στις χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης. Αλλά ένας αστικός πληθυσμός πού εξαρτάται αποκλειστικώς από την είσαγωγή τροφής, αναγκαστικά ώς μόνη λύση έχει τόν ιμπεριαλισμό. Γι'αυτόν ακριβώς τόν λόγο η Αγγλία δέν μπόρεσε νά δημιουργήση αυτοκατορία. Πλήν τής ανομοιογενείας τών πληθυσμών, η λογική του γραφείου, η οποία έπρεπε διά τής βίας να εφαρμοσθή στήν πράξη, σύμφωνα μέ τις αρχές τής ιμπεριαλιστικής τακτικής, απέκλειε κάθε πιθανότητα πολιτιστικής επικοινωνίας. Οι αυτοκρατορίες όμως δημιούργουνται ακριβώς διά της δυνατότητος της πολιτιστικής αλληλεπίδρασης. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έγινε αυτοκρατορία ακριβώς επειδή αφομοιώθηκε πολιτιστικά από τόν ελληνιστικό κόσμο της ανατολικής Μεσογείου. Η ίμπεριαλιστική συμπεριφορά, αντίθετα, των νεωτέρων αιώνων είχε ως έμβλημα την «πολιτιστική αποστολή» και ο μεγάλος Ιστορικός Μακώλεϋ έλεγε πώς οι Ινδοί πρέπει να θεωρηθούν ως «Άγγλοι άλλου χρώματος». Δεν είναι τυχαίο, ότι κατά τον 19ον αι. πού η Αγγλία γίνεται η προεξάρχουσα χώρα τής Ευρώπης, έν αντιθέσει προς παλαιότερες εποχές, η έννοια της Ευρώπης διαρκώς μικραίνει, γιά νά καταλήξει τελικώς στήν συγχυσμένη έννοια της σήμερον και με τήν ίδια πάντα αδιέξοδη ιδεολογία. Το μεταπολεμικό ιδεολόγημα της «Ευρώπης» (περί ου κατωτερω) έγινε σημερα «Ευρωπαϊκή Ένωση» με την ίδια ιδεολογία παροχής «ελπίδων», της «φιλελέυθερης αναπτύξεως» και της «προόδου». Αλλά αν «αναπτυχθή» ο Τούρκος κατά την τρέχουσα έννοια του αδέσποτου καπιταλισμού, τι θα τρώη ο Βέλγος;

γ´
Μέσα στίς διαπλοκές της ευρωπαϊκής ιστορίας, την ίδια εξέλιξη ακολούθησαν και οι άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Εκατάντησαν άκρως ευαίσθητες και εξαρτώμενες στό θέμα της διατροφής των μεγαλουπόλεων, με μιαν ιδεολογία λιμπεραλισμού στην παραγωγή, η οποία ελάχιστα τους επέτρεπε την εξεύρεση μιάς ιστορικής πολιτικής συνδυασμού τών πραγμάτων. Θα ιδούμε πιό κάτω καλύτερα το νόημα του μεταπολεμικού «ψυχρού πολέμου». Η αφύσικη και ιστορικώς μετέωρη εξέλιξη αυτή των πραγμάτων, δεν άργησε βέβαια ν'αποτελέση αντικείμενο προβληματισμού, ιδίως στα χρόνια του μεσοπολέμου. Ο περίφημος λόγος του Χίτλερ, «το τρίτο Ράϊχ ή θα είναι ένα Ράϊχ γεωργών ή δέν θα υπάρξη καθόλου», δεν ήταν πολιτική παρόλα έν όψει της αυταρκείας του πολέμου. Ηταν ένας γενικώτερος προβληματισμός τών ευρωπαϊκών κοινωνιών του μεσοπολέμου. Το μάζεμα στίς μεγαλουπόλεις, η στρατιωτικοποίηση τής ζωής κατά τις ανάγκες τής ανταγωνιστικής παραγωγής, η νομοθέτηση της κοινωνικής συμπεριφοράς, η αποξένωση τών ανθρωπίνων σχέσεων, η αποσύνθεση της οικογενείας και το άδειασμα της υπαίθρου, οι συνέπειες του φιλελεύθερου τρόπου παραγωγής και της φιλοσοφίας του, δηλαδή, απετέλεσαν τους φορείς ανησυχίας ευρέων στρωμάτων του πληθυσμού και της διανοήσεως, και δεν εκφράζονται μόνο πολιτικά από τα κινήματα του φασισμού και εθνικοσοσιαλισμού (επί του οποίου θά επανέλθωμε λίγο πιό κάτω), αλλά έξεφράσθηκαν και με ένα ολόκληρο φιλοσοφικό σύστημα, εκείνο του υπαρξισμού, που αναπτύσσεται την ίδια εποχή του μεσοπολέμου και αποτελεί έκφραση αυτών τών προβληματισμών. Επόμενο βέβαια ήταν, μεταπολεμικώς να τεθή αυτός όσο το δυνατόν συντομώτερα κατά μέρος...
Μετά τόν πόλεμο, επεκράτησε, όπως ήταν φυσικό, το ιδεολόγημα της «παγκόσμιας οικονομίας» με το «φιλοσόφημα» της «ανοιχτής κοινωνίας» και της «ελευθερίας». Ελευθερία, βέβαια, μέσα σε μιά παραγωγή, της οποίας η ανάπτυξη θα κανονίζεται πιά με κομπιούτερ... Είναι σκόπιμο να ιδούμε πώς ξεκίνησε τούτο το σύστημα της «ελεύθερης», μεταπολεμικής οικονομίας και πως ολοένα ιδεολογικοποιείται προκειμένου να ιδούμε γιατί η «Ευρώπη» καμμιά πολιτική πρόταση δεν διαθέτει σήμερα.
Ίσως λίγοι θα θυμούνται οτι οι οικονομολόγοι της δεκαετίας του '50 εμιλούσαν για το «Korea-Boom». Ότι ο πόλεμος της Κορέας από στρατηγικής απόψεως ηταν μάλλον περιττός, το ομολογούν ειδήμονες [βλ. π.χ R. Grenfell, Bedingungsloser Hass? (Die deutsche Kriegsschuld und Europas Zukunft), 5η εκδ. 1956, σελ. 218]. Για μια δύναμη με την ναυτική υπεροχή της Αμερικής του καιρού, τίποτε δεν θα συνέβαινε εάν κατελαμβάνετο και η νότια Κορέα, όπως τίποτε δέν συνέβηκε που εχάθηκε το Βιετνάμ, ή που υπήρχε ο σοβιετικός στόλο έξω από τα Κύθηρα, δίπλα απο τον 6ον στόλο. Ο πόλεμος όμως της Κορέας ήταν απαραίτητος, προκειμένου να δουλέψη η οικονομία της «ελεύθερης αγοράς». Τα σχέδια Μάρσαλ εδόθηκαν μεν, το πρόβλημα της παραγωγής όμως παρέμενε. Για να αποδώσουν τα σχέδια Μάρσαλ και να ένεργοποιηθούν τα δάνεια, έπρεπε να υπάρξη «ανάπτυξη». Εν προκειμένω η διαδικασία υπήρξε «απλή»: με τον πόλεμο της Κορέας, στον οποίον η προσπάθεια ήταν να αχρηστεύεται όσο το πιό πολύ πολεμικό υλικό, άρχισε να δουλεύη πάλι η βαρειά βιομηχανία, η οποια έσερνε πίσω της όλη τήν υπόλοιπη. Με την παρανοϊκή ιδεολογία του «κομμουνιστικού κινδύνου» ταυτόχρονα, θα μπορούσαν να εγκαθιδρυθούν οι «κατάλληλες κυβερνήσεις» προς διαμόρφωση της αγοράς (στα πλαίσια του «έλεύθερου κόσμου») για την απορρόφηση των προϊόντων. Ούτω πως άρχισε το μεταπολεμικό βιομηχανικό «θαύμα της ευημερίας». Αλλά όπως βέβαια άρχισε, έτσι και συνέχισε. Πόσοι ακριβώς πόλεμοι υπήρξαν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, θα ιδή ο αναγνώστης στο ακολουθούν κείμενο [περί τα 50 με 60 εκατομμύρια υπολογίζονται οι νεκροί από τους πολέμους που έγιναν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο]. Σημασία εχει οτι με την τακτική αυτή η οικονομία της «ελεύθερης αγοράς» επέτυχε την «άνθηση» της και -το κυριώτερο- την ξανασυγκέντρωση του κεφαλαίου που έχάθηκε με τον πόλεμο. Μέσα σε ένα υπέρμετρο ανθρώπινο και οικολογικό έξοδο φυσικά, αφού, εξ ίσου στην ιδιωτική ζωή και στην ζωή των κοινωνιών, ο εξανεμισμός και η επανασυγκέντρωση κεφαλαίου καθόλου εύκολο πράγμα δεν είναι. Οι Γερμανοί, μαλιστα, για τους οποίους η οικονομική ανόρθωση ήταν το πιο επείγον των προβλημάτων, έφθασαν μέχρι και σε αλλοίωση της φυσικής υποστάσεως του ανθρώπου, δια των ψυχοφαρμάκων που επέβαλε η κοινωνική ένταση, προκειμένου να την πετύχουν. Εκτός απο την καταστροφη του πολεμου, το σοβαρωτερο πρόβλημα της Γερμανιας τότε ήταν αυτό των προσφύγων, λογω της καταστροφής της ιστορικής δομής της κεντρικής Ευρώπης. Μιάς καταστροφης αναλογης με εκεινην της Μεσογειου και που υπήρξε προγραμματική του λιμπεραλισμού, καθως θα ιδούμε, αφού και οι δύο αυτές περιοχές ήσαν οι κατ'έξοχήν πηγές πλούτου, αλλά μη επιτρέπουσες αυθαιρέτους ορισμούς γιά την «Ευρώπη»...
Ανάλογες υπήρξαν οι διαδικασίες και μετά τόν πρώτον παγκόσμιο πόλεμο, μόνο που οι συνθήκες υπήρξαν διαφορετικές για μιά ανάλογη οργάνωση της «παγκόσμιας οικονομίας». Η Γερμανία έπρεπε επίσης ν'αρχίση με εξωτερικά δάνεια (η Royal-Shell απετέλεσε τον κυριώτερο χρηματοδότη γιά τον εξοπλισμό του Χίτλερ εναντίον του «μπολσεβικισμού»), αλλά η κεντρική Ευρώπη και τα Βαλκάνια επέμεναν να θέτουν το πρόβλημα ενός πραγματολογικού ορισμού της Ευρώπης και όχι ενός ιδεολογικού όπως μετά τον β'παγκ. πόλεμο. Τα πράγματα παρέμεναν στήν κατάσταση τής κλασσικής έννοίας του «εχθρού» της παρούσης χιλιετίας, τών συνθηκών μή έπιτρεπουσών τήν ιδεολογικοποίησή του ώς «παγκόσμιας ιδεολογίας» εις βάρος του τρίτου κόσμου. Μερικούς από τους λόγους θα εξετάσωμε πιό κάτω. Η άνοδος τών φασιστικών κινημάτων υπήρξε ήδη ένας δεύτερος «έχθρός» γιά τις φιλοσοφίες του λιμπεραλισμού, ενώ η «Κοινωνία τών Εθνών» απετέλεσε μέσω της «μικρής Αντάντ» (δηλ. μέσω τών Βαλκανίων) το όργανο της γαλλικής κυρίως μεταπολεμικής πολιτικής, που ήταν απλώς συνέχεια τής προηγούμενης. Η έννοια της «Ευρώπης» δεν είχε αποκρυσταλλωθή πολιτικά ώς αποκλειστικώς εκείνη του «φιλελευθερισμού», όπως συμβαίνει μετά τον πόλεμο. Πρίν ήδη τελειώση ο πόλεμος, απασχολεί η έννοια ενός ιδεολογικού «εχθρού», η οποία να συνδυάζη τα νέα δεδομένα μιάς μικρής βιομηχανικής Ευρώπης με εκείνα της βρεταννικής κοινοπολιτείας και την ανάγκη των «εθνικών διαιρέσεων», που έφεραν οι ιμπεριαλιστικές τακτικές του 19ου αιώνος. Ο «κίνδυνος» είναι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος (βλ. π.χ. Lionel Curtis, Weltkrieg-Ursache und νerhutung, 1947) και λύση βέβαια ο ΟΗΕ. Ο οποίος, όμως, κατά τον έν λόγω συγγραφέα, θα έπρεπε να αποκτήση έδρα στό ντομίνιο του Καναδά κλπ, κλπ.

δ´
Ότι ο μέν ΟΗΕ κανένα ρόλο δεν έπαιξε μεταπολεμικά και κανέναν πόλεμο δεν εμπόδισε (τον μεγάλον πόλεμο τον εμπόδισαν απλώς οι εξοπλισμοί με την παρανοϊκή τους βάση), είναι σε όλους γνωστό. Καί ότι κανέναν δεν πρόκειται να παιξη, το άποκαλυφθέν παντοειδές χάος του κοσμου που μας απεκάλυψε η κατάργηση του παλαιού σοσιαλισμού είναι ικανό ως απόδειξη. Ο οποιοσδήποτε διεθνής οργανισμός, τότε μόνο εχει κάποιον θετικό ρόλο να παίξη και τότε μόνο μπορεί να λειτουργήση, όταν αποκατασταθούν οι οργανικές δομές γιά την οικονομική λειτουργία του πλανήτη. Αυτό δεν σημαίνει μόνο ότι ο οργανισμός αυτός θα ονομαζεται αλλοιώς, άνευ της χρήσεως του «έθνους», αλλά και ότι θα προκύπτη από μιάν άλλη πολιτική και ιστορικη φιλοσοφία. Δηλαδή, τότε μόνο θα μπορέσουν να δουλέψουν διεθνείς όργανισμοί που θα δικαιούνται αυτού του τίτλου, όταν ο αιώνας των πεποιημένων ιδεολογιών αντικατασταθή με την απλή πραγματικότητα πού καταλαβαίνουν οι πάντες, ήτοι όταν τα ιδεολογήματα αντικατασταθούν με τα πράγματα. Όταν δηλαδή η «Weltwirtschaft», η «παγκόσμια οικονομία», πάψη να αποτελή ιδεολογία και καταστή πραγματικότητα. Γιά να ιδούμε τι είδους ιδεολόγημα αποτελεί αυτή σήμερα, δέν θεωρούμε μάταιη μιά τελευταία παρατήρηση. Όχι από τόν χώρο τής καθ'εαυτό πολιτικής άλλά από τόν χώρο της «επιστήμης» και της «ιστορίας». Από τήν έντυπη πληθώρα επί του θέματος, ξεχωρίζομε ενα μικρό βιβλίο με πρόσβαση σε μεγαλύτερο κύκλο αναγνωστών: S. Breuer, Imperien der Alten νelt, Kohlham-mer 1987. Δέν θα μπούμε σε μεθοδικές λεπτομέρειες επί του βιβλίου αυτού, το οποίον ξεχωρίζει τήν Μικρά Ασία από τόν μεσογειακό χώρο, για να την συνδέση μόνο σε μιά έννοια οίκονομικής ανταλλαγής προϊόντων [πρώτες ύλες για την «πολιτιστική πρόοδο» (σελ. 83) με φαγώσιμα], αλλά θα πουμε, απλώς, ότι με δυσκολία αναγνωρίζει κανείς στο βιβλίο αυτό ποιά είναι άκριβώς ή περίπου αυτή η «Alte Welt» (παλαιός κόσμος).
Αφού ο ελληνιστικός κόσμος φθάνει μέχρι την εποχή του, Μεγάλου Κωνσταντίνου, εκεί θα ανέμενε κανείς ότι σταματαει και αυτή η «παλαιά εποχή». Τα πράγματα, ομως, δεν ειναι ετσι: αφού διαγράφονται 1.200 τουλάχιστον χρόνια μεσογειακής ιστορίας δια του Βυζαντίου (επί του οποίου υπάρχουν στο όλον βιβλιο 20 μόνο γραμμές, κι'αυτές μόνο καί μόνο πρός αντιμετώπιση μερικών εσφαλμένων θεωριών του Μαξ Βέμπερ σχετικά), μεταξύ των «αυτοκρατοριών του παλαιού κόσμου» εμφανίζεται ξαφνικά η Οθωμανική Αυτοκρατορία, με την οποία και «κλείνουν» οι «αρχαίες» αυτές αυτοκρατορίες. Το μόνο που πορίζεται κανεις γι'αυτήν είναι παντως σημαντικό: ότι οι εσωτερικές καταστάσεις παρακμής της Όθωμανικής Αυτοκρατορίας -τής οποίας ωστόσο τις αρχές ειναι εξαιρετικα δύσκολο να εντοπίση κανείς στην σχετική φιλολογία, μένοντας μάλλον με την εντύπωση οτι αύτη η αυτοκρατορια γεννηθηκε έξ αρχής... παρηκμασμένη...- ήσαν τέτοιες, ώστε να την μεταβάλουν κατ'ανάγκην στον πλέον ασήμαντο χώρο της «παγκόσμιας οικονομίας» (σελ. 235).
Οπως ήδη είπαμε, η περί Βυζαντίου ασχολία πρέπει να αποτελή μιαν έξειδικευμένη επιτήδευση, που να μην φθάνη στην κοινή συνείδηση. Η συνείδηση αυτή πρέπει να αντιλαμβάνεται περί πολιτικής όσο και όπως της επιτρέπουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αφού η έννοια του «εχθρού» κατά την παρούσα χιλιετία ήταν πάντα οι χώροι του ανατολικού Χριστιανισμού, είναι φανερό πώς όσο λιγώτερα ξέρει ή γνωρίζει κανένας περί του «εχθρού», τόσο πιό έτοιμος είναι να τον πολεμήση. Ιδιαίτερα στο είδος τούτο αγνοήσως των πραγμάτων του ανατολικού Χριστιανισμού διαπρέπει -μάλλον από εσφαλμένη εκτίμηση των πραγμάτων...- η εβραϊκή φιλολογία. Η λέξη «Βυζάντιο» μοιάζει συχνά σαν απηγορευμένη λέξη σ'αυτή καί σ'ένα πρόσφατο ογκώδες έργο υπό τόν τίτλο 2.000 Χρόνια Χριστιανισμού (έργο που αφορά στις σχέσεις Ιουδαϊσμού και δυτικού Χριστιανισμού κυρίως, αλλά Χριστιανισμός δέν είναι μόνο αυτός) μένει κανένας με την εντύπωση πως για τούς ανατολικούς χριστιανούς μάλλον καταχρηστικά μπορεί να χρησιμοποιηθή ο όρος...
Γεννάται όμως το ερώτημα: με όλους αυτούς τους «επιστημονικούς συνδυασμούς» αλλάζει τίποτε στην φύση τών πραγμάτων; Πρόκειται να πάψη στον αιώνα τον άπαντα η δυτική Ευρώπηνα εξαρτάται άμεσα και παντοειδώς από τήν Μεσόγειο; Το να χαρακτηρίζεται ο χώρος αυτός υποσημείωση της «παγκόσμιας οικονομίας», δεν αλλάζει σε τίποτε την πραματικότητα, η οποία λέγει ότι γιά όσο θα υπάρχη κόσμος ουδέποτε θα πάψη και η δυτική Ευρώπη να εξαρτάται από τον μεσογειακό χώρο και ουδέποτε πρόκειται να αποκτήση αυτάρκεια καί ανεξαρτησία έναντι αυτού.

ε´
Διά της «παγκόσμιας οικονομίας» είναι βέβαια απολύτως δυνατόν ο Βέλγος ή ο Ολλανδός να τρώνε πορτοκάλια Αλγερίας και να τα ονομαζουν πορτοκάλια Ισπανίας, ή λεμόνια Ελλάδος και Τουρκίας και να τα όνομάζουν λεμόνια Ισραήλ. Όπως επίσης είναι δυνατόν ο Ολλανδός να τρώη φρέσκια φυσική ντομάτα Κρήτης και ο Κρητικός χημική ντομάτα Ολλανδίας. Διά της «παγκόσμιας οικονομίας» και τών «εθνικών κυβερνήσεων», διά τών συνθημάτων της «προόδου» και της «δημοκρατίας», αυτά είναι δυνατά. Το μόνο μειονέκτημα που έχουν είναι να προϋποθέτουν σιωπηρώς τον πόλεμο και να μην αποτελούν πολιτική ιστορικής προοπτικής. Η πολιτική ορολογία γιά τούς μεσογειακούς χώρους (τα Βαλκάνια «η πόρτα τής Εύρώπης», ολόκληρη η Μεσόγειος «γραμμή ασφαλείας της Ευρώπης», καθώς είδαμε, οι ισλαμικές χώρες της Μεσογείου «το μαλακόν υπογάστριον της Ευρώπης»), η αοριστολογία που αυτή ενέχει και της οποίας προϋπόθεση και συμπλήρωμα είναι οι διάφορες «επιστημονικές» εξειδικεύσεις, ένα δηλοί σαφώς, που άλλωστε αποτελεί και πρακτικό δεδομένο: ότι δέν υπάρχει καμμία ευρωπαϊκή πολιτική ή έστω στοιχειώδης πρόταση για κανένα από τα σύγχρονα προβλήματα του κόσμου (i - ii - iii - iv - v). Δηλαδή, με απλούστερα λόγια, τότε μονο υπαρχει η όποια πιθανότητα ευρωπαϊκης πολιτικής, αν αλλάξη στο λεξιλόγιο και στα μυαλά η ίδια η λέξη τής «Ευρώπης».


To «Ανατολικό Ζήτημα» Σήμερα
Εκδ. Εικοστού Πρώτου
1998


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

- Το μέλλον της Ε.Ε, η Ανατολική Ευρώπη -η Ουκρανία- και τα Βαλκάνια, ο Huntington, ο Brzezinski και οι πλανητικές πολιτικές των Η.Π.Α. Τα «Ανθρώπινα δικαιώματα», η «σύγκρουση των πολιτισμών» και τα «Ευρασιατικά Βαλκάνια» ως βαλκανοποίηση της υφηλίου και καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας. Η απόρριψη του διλήμματος μεταξύ πυρηνικού ολοκαυτώματος ή πολιτιστικής ανυπαρξίας - προς μιας νέα ιστορική σύνθεση που θα εναντιώνεται στις θεωρίες και τους υπολογισμούς γραφείου-εργαστηρίου.
↧

Neoconservatism and American Foreign Policy and Why Neoconservatism Still Matters.

August 17, 2014, 1:56 am
$
0
0
.
I) Why Neoconservatism Still Matters
What neoconservatism means today - The five pillars of neoconservatism (Internationalism, Primacy, Unilateralism, Militarism, Democracy) - Reasons for resilience: why neocons are still influential
II) Neoconservatism and American Foreign Policy
Neoconservatism - The Neoconservative ‘War on Terror’ - Neoconservatism and Islam - The Israel Factor in Neoconservatism - Continuity or Change? - The Perseverance of the Persuasion
Το (I) έχει ως κύριο άξονα την εθνική, ενώ το (II) την παγκόσμια αμερικανική πολιτική.

.~`~.
I
Why Neoconservatism Still Matters

This paper, originally published by the Lowy Institute in its “Perspectives” series and reprinted with its permission, is based on and expands upon the author’s forthcoming Neoconservatism: The Biography of a Movement, Cambridge, The Belknap Press of Harvard University Press, May 2010 (translation by Arthur Goldhammer), especially chapter 7.
POLICY PAPER. Number 20, May 2010 Foreign Policy at BROOKINGS
*
The world started paying attention to the existence of American neoconservatives in 2002-2003, as they stepped up their campaign in favor of an invasion of Iraq. In the following years, their trajectory was generally seen as a short-lived aberration, a rapid rise and fall ending in the failure that was the Iraq intervention, discrediting once and for all their idealistic militarism. In other words, neo-conservatives are now seen as something of the past.
This conventional view, however, is inaccurate on two counts. First, the neoconservatives never had the kind of overbearing influence on the Bush administration many opponents credit them with, including on the Iraq war. Second, not only had this school of thought been active in American foreign policy debates for three decades before the Iraq episode, but it actually never left the Washington political and intellectual scene—even at the time of its greatest ebb, in 2005-2007. On the contrary, neoconservatism remains, to this day, a distinct and very significant voice of the Washington establishment.
After offering a presentation of what neoconservatism really means, and contrasting it with other schools of thought in American foreign policy, this paper lays out the main reasons behind their continued influence in the Obama era—their institutional, intellectual and political dynamism—and argues that neoconservatives will play a meaningful role in shaping American foreign policy in the future.

What neoconservatism means today

The label “neoconservative” was first used in the early 1970s by friends and enemies of a group of New York intellectuals who were critical of the leftward turn that American liberalism had, in their view, taken in the previous decade. What these intellectuals reacted against was a mix of social movements—like student protests, counterculture, black nationalism, radical feminism and environmentalism—and government overreach through Lyndon Johnson’s “War on Poverty” programs. While in no way defenders of the free market or the night-watchman state like the true National Review conservatives, they stressed the limits of social engineering (through transfers of wealth or affirmative action programs) and pointed out the dangers that the boundless egalitarian dreams of the New Left had created for stability, meritocracy and democracy. Intellectuals such as Nathan Glazer, Seymour Martin Lipset, James Q. Wilson and Daniel Patrick Moynihan coalesced around The Public Interest, a magazine created by Irving Kristol and Daniel Bell in 1965, and a few years later around Commentary, whose editor was Norman Podhoretz.
These original neoconservative were New York-based intellectuals, primarily interested in domestic issues, and they still regarded themselves as liberals. That is why the disconnect could not seem more complete between them and the latter-day neocons, who are Washington-based political operatives identified with the right, interested exclusively in foreign policy, and who have a solid, if not excessive, confidence in the ability of the American government to enact social change—at least in Iraq or Afghanistan. There exists, nonetheless, a tenuous link between the two groups, which explains why the label has travelled through time. This link is provided by a third, intermediate family of neoconservatives, the Scoop Jackson Democrats of the 1970s and 1980s—named after Senator Henry “Scoop” Jackson, a Democrat from Washington state—and the real ideological ancestors of the contemporary neocons, the ones who literally invented neoconservative foreign policy.
The Scoop Jackson Democrats were also born of a reaction to the New Left, but this time, inside the Democratic Party, when Senator George McGovern won the nomination to be the Democratic candidate against Richard Nixon in 1972. McGovern was seen by traditional Democrats as way too far to the left, both in domestic policy (he supported massive social programs and affirmative action through quotas) and in foreign policy, where he advocated a hasty retreat from Vietnam, deep cuts in the defense budget, and a neo-isolationist grand strategy. Coalescing around Commentary, Scoop Jackson’s Senate office and a group called the Coalition for a Democratic Majority, Democratic operatives and intellectuals such as Richard Perle, Jeane Kirkpatrick, Eugene Rostow, Ben Wattenberg, Joshua Muravchik, Elliott Abrams, and others, tried to steer the Democratic Party back to the center. They wanted to get back to the tradition of Franklin Roosevelt, Harry Truman and John Kennedy: progressive policies at home, muscular anti-communism abroad, including the defense of human rights and fellow democracies. That is why they found themselves battling not only the left wing of the Democrats, but also Nixon and Kissinger’s realist policy of détente, which included de-emphasizing ideological concerns and engaging Moscow, thereby, from the neoconservative perspective, legitimizing the Soviet regime rather than trying to change it.
Since the much tougher line they advocated failed to win the favors of the Democratic Party (Jimmy Carter remained, in their view, way too dovish), the Scoop Jackson Democrats crossed party lines and went to work for the Ronald Reagan administration. They inspired part of Reagan’s foreign policy —including support for the “freedom fighters” to harass the Soviet empire, especially in Afghanistan and Central America, the defense build-up, the hard line on arms control, the “evil empire” rhetoric, and the creation of the National Endowment for Democracy. But ultimately, Reagan distanced himself from this line, especially during his second mandate, not unlike the way George W. Bush did with the neocons after 2005.
For all their differences, the first two families of neo-conservatives—the New York intellectuals and the Scoop Jackson Democrats—had a few things in common. They fought the same enemies, including leftist liberalism, moral relativism and anti-Americanism. They shared journals and institutions (such as Commentary, the Wall Street Journal opinion pages, and the American Enterprise Institute). And a few neoconservatives of the first family, such as Pat Moynihan, Norman Podhoretz, Midge Decter, and Nathan Glazer, became full-fledged neoconservatives of the second family, while some Scoop Jackson Democrats such as Jeane Kirkpatrick got much closer to the original neoconservatives on domestic issues. That is why the label ended up covering the two groups, even though many original neoconservatives, especially Irving Kristol, the most important figure of the movement, did not share the beliefs of the Scoop Jackson Democrats—and The Public Interest, the flagship journal of the original neoconservatives, never dealt with foreign policy.
Then, in the mid-1990s, at the very moment when neoconservatism was being declared dead because the Cold War had been won, a third family of neoconservatives appeared: the latter-day neocons, who coalesced around The Weekly Standard (launched in 1995), the American Enterprise Institute, the Project for the New American Century (PNAC, 1997-2006), and figures such as Bill Kristol, son of Irving Kristol, Robert Kagan, Gary Schmitt, Max Boot and Doug Feith. They are the ideological heirs of the Scoop Jackson Democrats, but with some differences. First, they are now firmly located within the Republican family. The newcomers, the younger neocons, were never Democrats or liberals. It means, among other things, that they have to somehow reconcile their foreign policy stance with the electoral interests of the Republican Party. Second, America’s relative power in the world has increased considerably since the days of Scoop Jackson and Ronald Reagan: the Soviet enemy is gone, and America’s military force and economic strength are greater than ever (this, of course, has been less true recently). Whereas the Scoop Jackson Democrats urged Americans not to retreat, and to defend democracy and human rights, the neocons exhort them to advance and to act boldly—in other words, to use American power to shape a world that is safer for all.
Before getting to the specifics of this foreign policy vision, some basic characteristics of neoconservatism should also be mentioned. Neoconservatism is, and always was, an elite school of thought, not a popular movement. It was never an electoral force, in the sense that nobody ever got elected on a “neoconservative platform” and there are no neoconservative politicians—even though various political figures such as Scoop Jackson and Ronald Reagan in the past, as well as John McCain and Joe Lieberman in recent years, have been close to this school of thought. Neoconservatism has no religious, regional or economic base. It is in no way an organized force with a central authority. It is at most a network of thinkers sharing an intellectual outlook, or even simply a “persuasion” or “tendency,” as Irving Kristol and Norman Podhoretz sometimes described it. Last but not least, one should always keep in mind the versatility and fickleness of labels, and never make a fetish of them. No two neoconservatives think the same on all issues, and many object to being called neoconservatives in the first place. These are famous examples of people who are incorrectly labeled neocons—such as John Bolton—but also persons whose views are not well ascertained, or have changed over time. This is the case for Dick Cheney, who, after being regarded as a realist, has been a fellow traveler of the neoconservatives since the 1990s and was their mainstay in the Bush administration, even though his own views reflect a pessimistic and narrow focus on national security rather than a bold and optimistic creed in the potential of American power abroad.

The five pillars of neoconservatism

This being said, most contemporary neoconservatives, whether they accept the label or not, share a clearly identified set of principles in foreign policy. Even though they might quibble among themselves on their particular application, the combination of these principles distinguishes the neoconservatives from other schools of thought, most notably the isolationists, the realists and the liberals. The five main neocon tenets presented below—internationalism, primacy, unilateralism, militarism and democracy—can be summarized from a wealth of articles, public letters, statements of principles and manifestoes written in the last 15 years.

Internationalism
The first and most basic tenet of neoconservatism is a firm belief in the need for the United States to play an active role in the world. “The overarching goal of American foreign policy—to preserve and extend an international order that is in accord with both our material interests and our principles—endures,” explained Bob Kagan and Bill Kristol in 2000. “Americans must shape this order, for if we refrain from doing so, we can be sure that others will shape it in ways that reflect neither our interests nor our values.” The danger is not that America would do too much: it is that it would do too little. “Strategic overreach is not the problem and retrenchment is not the solution,” as the mission statement of the Foreign Policy Initiative (FPI) put it in 2009. This assertive internationalism puts neocons in strong opposition to any form of isolationism and reduction of American presence in the world, whether advocated by the right (like the Cato Institute or Pat Buchanan) or by the liberal left (like the Institute for Policy Studies).
This belief also leads them to advocate foreign interventions more willingly than realists, who have stricter standards for committing U.S. troops and are less prone to consider that America’s credibility, interests or ideals are at stake. In this willingness to intervene, the neocons are close to some liberals—the ones who have been labeled “liberal hawks,” and who advocate humanitarian intervention to stop ethnic cleansing and genocides. This convergence was first observed about the Balkans in the 1990s, when neocons and liberals jointly encouraged Bill Clinton to act decisively in Bosnia and Kosovo, against the opinion of most realists such as James Baker and Colin Powell. And it was largely to fight the apathy of the public and the isolationist mood of the Republican Party on the Balkans that the third family of neoconservatives, the neocons, appeared.

Primacy
The second pillar of neoconservatism—primacy— can be summarized by a few favorite expressions. “The indispensable nation” was first used by Madeleine Albright, herself a liberal hawk. “The benevolent empire” was coined by Robert Kagan who argued that, compared with past great powers, American hegemony was benign. “The unipolar moment” was coined by Charles Krauthammer. And to maintain sole superpower status by “preventing the re-emergence of a new rival” was an objective put forward by Paul Wolfowitz, then number three at the Pentagon, in an initial draft version of the 1992 Defense Planning Guidance (it was drafted by I. Lewis “Scooter” Libby and Zalmay Khalilzad, with input from outsiders such as Richard Perle and Albert Wohlstetter). When stitched together, these expressions point to a simple but powerful idea: American primacy in the international system is a stroke of good fortune for the rest of the world, since America does not seek to conquer and oppress, but rather to liberate and democratize, and offers public goods to all. Unipolarity ensures American security but also global peace and should, therefore, be preserved as long as possible. This strategic vision is grounded in a strong belief in American exceptionalism and the inherent morality of the country, which can lead to a Manichean and self-righteous vision, as seen in George W. Bush’s approach after 9/11. It is exactly the objection realists put forward: a strategy of primacy is self-defeating, they say, as it is too costly and triggers hostile reactions from other powers. America cannot do everything for everyone everywhere, and it cannot be right every time. It should therefore be more selective and focus on keeping a sound balance of power in the world.

Unilateralism
Unilateralism, the third principle of neoconservatism, asserts that American power, not the United Nations Security Council, provides peace and security for the rest of the world—from protecting Taiwan, South Korea and Israel to restoring peace in the Balkans, fighting al Qaeda or keeping sea lanes open. The United States, therefore, should not be restrained in its capacity to act, neither by multilateral institutions nor by treaties—whether the International Criminal Court, the Comprehensive Test Ban Treaty, treaties on biological weapons or antipersonnel mines—that rogue states will not respect in any case. In the neoconservative vision, the United Nations is not only ineffective, it is also illegitimate because it is profoundly undemocratic. The U.N. General Assembly gives as much power to Libya as to India, and the Security Council is even more flawed: why should a tyranny (China) and a semi-dictatorship (Russia) hold veto power over what the international community does? The models of collective action neoconservatives prefer are a league of democracies of some sort (as John McCain proposed in 2008) or “coalitions of the willing,” as in the Iraq war, where other countries are invited to join a common effort on terms defined by Washington: the mission defines the coalition, not the other way around. And they believe that the best way to obtain cooperation from other countries is to show resolve: lead, and they will follow eventually. It may not work very well (Europeans didn’t end up helping in Iraq, for example), as quickly pointed out by realists, who are less opposed to multilateralism in principle, and liberals, who are committed to multilateralism. Neoconservatives nonetheless share these unilateralist tendencies with other hawks, such as the “assertive nationalists” or sovereigntists in the mold of John Bolton, Dick Cheney or Donald Rumsfeld.

Militarism
To maintain primacy and the ability to act unilaterally, large military capacities are needed. If liberals can find common ground with neocons on the necessity of some foreign interventions, they were never fully comfortable with the use of American power. Neocons share nothing of their hesitations. Rather than a Kantian world where international law, globalization and non-state actors would make war irrelevant in most cases, they see a Hobbesian world in which military force and state actors still play an overwhelming role—a belief which, this time, takes them closer to the realists. It is the fourth neoconservative principle: the importance of retaining massive military resources and the political will to use them. This means that the nation must agree to sustained high levels of defense spending; no year passes by without neoconservatives calling for a major increase of the Pentagon budget and the number of U.S. troops. This view, of course, puts neoconservatives at odds with fiscal conservatives, including in the Republican camp, who worry about deficits. It also puts them at odds with observers on the left who argue that America should spend less on guns and more on butter. Unsurprisingly, the recent healthcare reform was criticized by neocons for endangering the federal government’s long-term ability to fund America’s military superiority. This love affair with the American military machine has another aspect to it: the tendency to inflate threats to national security, either out of genuine concern or as a way to mobilize public opinion. From the Committee on the Present Danger of the 1970s to the Rumsfeld Commission on the ballistic missile threat in 1998 and the agitation around Iraqi weapons of mass destruction (WMD) in 2002-2003, neoconservatives have often succumbed to unwarranted alarmism.

Democracy
Democracy is the fifth principle, but in no way a mere afterthought. Because America’s origins and identity as a nation cannot be separated from democracy, it should not behave like other powers, and can never remain indifferent to the nature of regimes and the fate of freedom and human rights. That conviction is not exclusive to the neoconservatives, it is shared with many on the left, and not only the liberal hawks. The Clinton administration, for example, put the enlargement of the democratic world at the center of its strategy and in 2000 established the Community of Democracies as an international forum to foster cooperation among democracies. But the particularity of neoconservatives is to blend this conviction with the muscular assertion of American power—a mix Pierre Hassner aptly labeled “Wilsonianism in boots.” In their eyes, what is true morally is also valid strategically. While realists argue that autocracies and democracies do not behave differently in international relations, and that the United States can make deals with both types of regimes, neoconservatives see a very different picture: a world in which wars, proliferation and terrorism derive principally from tyrannical regimes. Consequently, they believe, it is utterly unrealistic, in the long term, to accommodate autocracies rather than try to achieve regime change—whether in the USSR, Iraq, Iran or North Korea.
As George W. Bush explained in 2003, “the world has a clear interest in the spread of democratic values, because stable and free nations do not breed the ideologies of murder.” In 2005, he put the point in even more theoretical terms: “The advance of freedom within nations will build the peace among nations.” While academics have produced multiple quantitative studies to test the democratic peace theory in recent decades, the neocons always considered that, as Charles Krauthammer put it, “democracies are inherently more friendly to the United States, less belligerent to their neighbors, and generally more inclined to peace.” Realists, he added, “are right that to protect your interests you often have to go around the world bashing bad guys over the head. But that technique, no matter how satisfying, has its limits. At some point, you have to implant something, something organic and self-developing. And that something is democracy.”
This does not mean that neocons want to impose democracy at the point of a gun, as their critics often charge. “Exporting democracy” was never the primary goal of the Iraq invasion. But dismissing it as an ex-post facto justification is equally inaccurate. In fact, the lack of democracy was considered a key explanation for the instability of the Middle East by the neocons and the Bush administration, so it had to be addressed if America wanted to treat the disease of terrorism, proliferation and rogue states, and not just the symptoms—and it also happened to be the right thing to do in principle. Neoconservatives such as Paul Wolfowitz believed that democracy could flourish there, against the warnings of most conservatives and many realists who argued that culture and religion would prevent it. Like most liberals, and unlike cultural conservatives, a majority of neoconservatives are universalists. They consider that democracy and human rights are for everybody, regardless of their cultural background. They have little time for the clash of civilizations paradigm and see the world in terms of ideology, not identity. Because they blend universalism with nationalism, with a zest of missionary zeal, they resemble the Jacobins of the French Revolution.
It would be wrong to see these five pillars as abstract or ideological prescriptions detached from reality. Neocons see this set of principles as concrete guidelines validated by history, and one would not understand their foreign policy beliefs without immersing oneself in their (debatable) interpretation of some key events of the past. To cite just a few examples: Victory against the U.S.S.R. was won by the uncompromising and muscular stance adopted by Ronald Reagan (advised by many Scoop Jackson Democrats). America was attacked on 9/11 because it had shown weakness each time the terrorists struck, from Lebanon (1983) to New York (1993), Saudi Arabia (1996) and East Africa (1998). The Iraq invasion of 2003 was more costly and more difficult than first hoped, but it did eventually turn the country into a democracy. Moreover, the Iraq intervention led Libya to give up its WMD out of fear it would suffer the same fate. It also ushered in a new era of democratic movements in the Middle East, especially in Lebanon—and if they have not all succeeded yet, they will eventually.

Reasons for resilience: why neocons are still influential

Far from being some curious isolated cult, neoconservatives are therefore an integral part of current American foreign policy debates, with realists and liberals as their main sparring partners. And while some consider them to have been discredited by the outcome of the Iraq war, a fresh look at their substantial presence and intellectual and political dynamism in Washington suggests otherwise. Indeed, it is difficult to imagine that they will not play a significant role in the future of American foreign policy.
First of all, schools of thought are made of men and women, as well as institutions that support them and publications that relay their views and shape the public debate. On this count, neoconservatives are well positioned. Skilled thinkers and writers are in large supply. There is the still active older generation, the Scoop Jackson Democrats, including Norman Podhoretz, Elliott Abrams, Joshua Muravchik, Richard Perle, Paul Wolfowitz and James Woolsey. There is also the more recent family of neocons, including Kristol and Kagan, David Brooks, Gary Schmitt, Tom Donnelly, David Frum and Danielle Pletka. But more importantly for the future, there are also men and women in their 40s, 30s and even 20s, whose formative experience is not the Cold War, but the 1990s and, more to the point, 9/11 and the Bush administration’s response. They include Max Boot, Dan Senor, Jamie Fly, Rachel Hoff, Abe Greenwald and Daniel Halper. In this sense, neoconservatism is regenerating itself and keeping a balanced age pyramid. After all, its idealistic, moralistic and patriotic appeal may be better suited to attract young thinkers than the prudent and reasonable calculations of realism.
These younger neoconservative thinkers and operatives have generally received their first internships and jobs, and published their first articles, in the old network of friendly think tanks and publications built by their elders: the American Enterprise Institute, the Hudson Institute, PNAC, Commentary, The Weekly Standard, the editorial pages of the Wall Street Journal, and so on. Financial support for these institutions from various conservative donors and foundations such as the Scaife family, Bradley, Earhart, Castle Rock, and Smith Richardson foundations (which do not necessarily give only to neoconservatives), shows no sign of abating. But demographic dynamism is also true in terms of institutions and publications. The Foundation for the Defense of Democracies was founded by Cliff May and others in 2001, and houses young and old neocons —from Reuel Gerecht to Michael Ledeen. More importantly, the Foreign Policy Initiative (FPI) was created in the Spring of 2009, under the tutelage of Bill Kristol, Robert Kagan and Dan Senor. Animated by young operatives, it is already making its mark on the Afghanistan and human rights debates, notably by sending public letters signed by neocons and non-neocons alike, a technique used by PNAC in the past. In 2008, Lawrence Kaplan re-launched an old magazine that had disappeared, World Affairs, which is not exclusively neoconservative (its editorial board is ideologically diverse), but does feature many neocons and liberal hawks such as Joshua Muravchik and Peter Beinart. Other, older, publications sympathetic to the neoconservatives and the liberal hawks include The New Republic under Martin Peretz, and the editorial pages of the The Washington Post where Charles Krauthammer has a weekly column and Bob Kagan and Bill Kristol each have a monthly one, and where Fred Hiatt and Jackson Diehl, who edit the editorial pages, have created a friendly environment for neoconservative themes.
Demographic and institutional dynamism would not mean much without intellectual firepower. Neoconservatives do not write for themselves, they take part in the larger debate about U.S. foreign policy in mainstream publications and thereby influence public opinion and, more importantly, elite views. While there have been few conceptual innovations since the resurgence of neoconservatism—the five basic principles outlined above were by and large present in Kristol and Kagan’s 1996 Foreign Affairs article—that is largely true as well for other schools of thought like realism. And neoconservative thinkers sometimes produce articles and books which make their mark on the foreign policy debate. In 2008 for example, Robert Kagan’s The Return of History and the End of Dreams, which described the emerging international landscape as a struggle between the forces of democracy and the increasingly assertive and confident forces of autocracy (led by China and Russia), was an influential book in the United States and beyond, six years after his “Power and Weakness” article had redefined the terms of the debate on transatlantic relations. At a more tactical level, the surge of troops in Iraq in 2007 was partly devised by his brother Fred Kagan working at the American Enterprise Institute—along with retired General Jack Keane and the military commanders David Petraeus and Raymond Odierno. Fred Kagan is also an important voice on the current counter-insurgency debates (along with other neoconservatives such as Max Boot and Tom Donnelly) and was, for example, part of the team of civilian experts who advised General McChrystal on his Afghanistan review in July 2009.
Their intellectual dynamism does not mean, of course, that neoconservatives are influential in the current context of the Obama administration. Obama’s foreign policy team is made up of liberals and realists whose positions are far from those of the neocons. However, opposition is not total. Not only are neoconservatives sometimes joining forces with liberal groups on human rights issues (against the realists), or engaging in conversations with senior administration officials, but they lined up behind the administration war effort in Afghanistan—this time against the liberal left and some realists in both parties. Like they did in the second half of the 1990s, when they were fighting creeping isolationism on the Balkans among Republican ranks, the neocons and in particular FPI is leading the charge against conservative “defeatists”—for example The Washington Post columnist George Will—in favor of a Democratic President they oppose on most other issues.

This campaign against George Will leads us to another aspect of their influence—this time in the political arena. Whereas FPI was set up to fight the post-Bush backlash in foreign policy, in particular inside the Republican Party, there seems to be very little reaction against muscular interventionism in the GOP. On the contrary, neoconservatism, rather than realism, seems to have won the battle for the soul of the party. And if not neoconservatism per se (the base of the GOP is less internationalist than the neocons), at least a hawkish version of foreign policy is prevailing among Republicans—while Democrats and Independents seem firmly in the liberal and realist camp. For example, according to a Pew poll in 2009, a majority of Democrats say decreasing the U.S. military presence overseas (62%) and stepping up diplomatic efforts in Muslim countries (57%), a combination which can be described as being close to the prescriptions of liberals and realists, would have a greater impact in reducing the terrorist threat. Republicans disagree: 62% say that increasing the U.S. military presence abroad is the right answer, while only 22% think that stepping up diplomatic efforts will change anything—a combination which reflects the view of hawks and neocons.
Realists do not dominate the top of the Republican Party either. Two of the leading candidates for the 2008 presidential nomination, Rudy Giuliani and John McCain, had many neoconservative advisors on their staffs. John McCain, who ultimately won the nomination, relied on Randy Scheunemann to head his foreign-policy team, which included Max Boot, Robert Kagan, Gary Schmitt, and James Woolsey—and his foreign policy program included many neoconservative ideas such as the creation of a League of Democracies or a hard line on Russia (for example, expulsion from the G-8 and increased support for Georgia). In Spring 2009, former vice president Dick Cheney, a close ally of the neocons, questioned whether Colin Powell, his former colleague in the Bush administration and a leading voice of the realist camp, was still a Republican, saying he thought he “had already left the party.”
Of course, this does not automatically guarantee that the neocons will be influential in 2012. Much will depend on who gets the nomination. In this regard, an interesting division has played out regarding Sarah Palin, the vice-presidential nominee of 2008. While Bill Kristol is credited with having “discovered” her, and Randy Scheunemann is currently advising her on foreign policy, she was opposed by other neoconservatives (including David Frum, Charles Krauthammer and David Brooks) who regarded her as insufficiently qualified in foreign and security policy. And more recently, Bill Kristol voiced concern that she was too close to the libertarian —and partly isolationist— wing of the conservative movement (the tea party activists and Rand Paul). Ultimately, it seems likely that even a more realist-oriented GOP candidate in 2012 would try to include all the different families of conservatives in his team, as George W. Bush did in 1999-2000 when he included Paul Wolfowitz and Richard Perle among the “Vulcans,” his foreign policy advisors.
Neoconservatives also enjoy a temporary situational advantage in the Republican Party. Obama’s foreign policy, through its willingness to engage in dialogue and negotiations with other powers, including autocracies, and its quieter voice on human rights issues, has claimed the terrain of the realists. So if Republicans want to oppose Obama on foreign policy to score political points, they naturally tend to gravitate around neoconservative ideas. Neocons, in other words, offer the most clearcut alternative to the current administration. Good examples include recent articles by Charles Krauthammer and Bob Kagan. Both attack what they consider to be Obama’s underlying assumption, America’s inevitable decline, as well as his remedy, adapting to a “post-American world” by accommodating other great powers (most of them autocracies) at the expense of traditional allies (most of them democracies). It is the epic 1970s fight between Scoop Jackson Democrats and liberals and realists all over again: Krauthammer attacks Obama’s lack of patriotism and his supposedly apologetic approach (“For the New Liberalism, it is not just that power corrupts. It is that America itself is corrupt”), while Kagan compares him to Kissinger, who was also assailed by neoconservatives for managing America’s decline in the post-Vietnam era through détente rather than stand up to the USSR. To which both add liberal naiveté as a fatal flaw.
The final reason for neoconservative resilience—this time in the medium and long term—is cyclical. While cycles in American foreign policy are a subject of academic controversy, there is no doubt that U.S. diplomacy features moments of extraversion and (sometimes muscular) engagement succeeded by moments of introversion or retrenchment. Neoconservatives, always in opposition during the latter (the 1970s, the 1990s, perhaps the 2010s as well), have been most influential during the former, especially the years 1981-1985 and the years 2001- 2005. It is hard to imagine that future winds will not bring the mix of assertiveness, patriotism and self-righteousness that undergirds such moments. Even in the shorter term, there exist predispositions in the American national character that will create frustration with Obama’s current realist and pragmatic stance: the preference for a can-do and proactive approach to fixing problems rather than managing them; the refusal to accept a normal, rather than exceptional, America; the restlessness vis-à-vis dependence on others; and the moral idealism which will grow tired of the seemingly cynical games of great power politics. This frustration will inevitably create a more congenial environment for the neocons.
This, of course, does not mean that neoconservatives have recipes which will be any more effective to guide America in the current world. From the inherent limits of military power to the difficulties of nation-building, and from the increasing influence of rising powers to America’s long-term budgetary constraints, neoconservative ideas will be hard-pressed to prove they can make a difference. They will be all the more challenged in that they will be accused of having accelerated America’s relative decline during the 2000s. But this in no way guarantees that they will not be back.

Justin Vaïsse

Justin Vaïsse is a French historian, who is currently the director of the Policy Planning staff of the French Ministry of Foreign Affairs. He is senior fellow and director of research of the Center on the United States and Europe at the Brookings Institution. A French expert on American foreign policy, France and Europe, Vaïsse has held several positions in government and academia. From 2003 to 2007, he served as a special adviser on the United States and transatlantic relations at the Centre d’Analyse et de Prévision (the Policy Planning Staff) of the French Foreign Ministry. During that period, he was also an adjunct professor at Sciences-Po in Paris, and is currently an adjunct professor at the Johns Hopkins School of Advanced International Studies (SAIS).
Vaïsse is the author, coauthor or editor of several books on the United States, especially on American foreign policy, including the award-winning L’empire du milieu. Les EtatsUnis et le monde depuis la fin de la guerre froide (with Pierre Melandri Paris: 2001) and Washington et le monde. Dilemmes d’une superpuissance (with Pierre Hassner Paris: 2003). The translated version of his latest book, Histoire du néoconservatisme aux Etats Unis (Paris: 2008), a history of the neoconservative movement in America, was published in May 2010 by The Belknap Press of Harvard University Press under the title Neoconservatism: The Biography of a Movement. Vaïsse is also a regular oped and article contributor to European and American publications. A graduate of L’Ecole Normale Supérieure and Sciences-Po, he received his Agrégation in history in 1996 and his Ph.D. in 2005.


.~`~.
II
Neoconservatism and American Foreign Policy

Neoconservatism is something of a chimera in modern politics. For its opponents it is a distinct political movement that emphasizes the blending of military power with Wilsonian idealism (Mearsheimer 2005), yet for its supporters it is more of a ‘persuasion’ that individuals of many types drift into and out of (Kristol 1995: ix). Regardless of which paradigm is more correct, it is now widely accepted that the neoconservative impulse has been visible in modern American foreign policy, particularly within the George W. Bush administration, and that it has left a distinct impact. This article will first explore the neoconservative ideology as it applies to foreign policy, establishing the domestic foundations on which it was built. Secondly, examples of the implementation of neoconservative ideas into reality will then be analysed, most notably through the prosecution of the War on Terror, and the relationship between America and Israel. Finally, the article will assess whether after a change of administration in 2009, any of the neoconservative legacy remains alive in American politics.

Neoconservatism

Neoconservatism became a distinct ideology, or persuasion, in the aftermath of the cultural unrest and university riots in the late 1960’s America. A group of largely working class Jewish American intellectuals based in New York most notably, Irving Kristol, interpreted the situation as modern liberalism attacking its own foundations and moral integrity in favour of mass social revisionism. In Kristol’s own words;
“Liberals were wrong, liberals are wrong, because they are liberals. What is wrong with liberalism is liberalism – a metaphysics and a mythology that is woefully blind to human and political reality” (Murray 2005: 45).
That reality was that mankind is naturally evil. Socialism had failed, so the solution was the pursuit of a non secular liberal democracy that addressed the crisis of relativism (Murray 2005: 46-47). To paraphrase Allan Bloom, American minds had become so open that they had become closed (Bloom 1987: 337-339). The early neoconservatives sought to reorient domestic American politics by harnessing the ready-made moral foundations that religion provided, without necessarily being religious themselves and mould that together with Platonist ideology via the reading provided by Leo Strauss who is often cited as the ideological father of neoconservatism, although within the persuasion his influence is often downplayed (Murray 2005: 37). The use of religion was simply due to the fact that the Judeo-Christian moral package provided a clear sense of right and wrong that could be harnessed. Finding morality through secularist ideals would lead to moral bankruptcy, crime and underachievement (Kristol 1995: 365). In the true Platonic sense, the neoconservatives had realised what was best for America and they felt it their duty to steer the misguided populace, and later the world via neoconservative application in foreign policy, to their senses.
Having found an identity in the domestic American political sphere, foreign policy postulates followed. Irving Kristol describes three central pillars; a strong idea of patriotism, a round rejection of anything resembling or pointing towards a world government, including round rejection of the United Nations and NATO – which were “on their way to becoming moribund” (Kristol 2003: 367), and finally the view that statesmen should clearly distinguish friends from enemies (Kristol 2003: 2). These pillars are fused with a strong Manichean morality that compels America to use its power for the common good rather than reserve it. This would become viscerally clear in Bush’s War on Terror, but it can be identified as far back as in the early Reagan and late Carter administrations according to Francis Fukuyama (2006: 45). In direct opposition to the timely practice of realpolitik in foreign affairs, the foreign policy of a country must represent its internal moral character. Maintaining alliances with dictators and unfavourable regimes is therefore abhorrent to neoconservatism. Therefore, American power has been and could be used for ‘moral’ purposes. Iraq is the stock example in the contemporary era and highlights clearly through the practice of regime change and democratisation, aided by interventionist military force, how neoconservatism applies to modern foreign policy. Neoconservatism holds the domestic and international sphere to a clear moral and ideological standard and champions the use of militarism to further that standard globally. It does not ignore soft power issues, but rather, “when your only tool is a hammer, all problems look like nails” (Fukuyama 2006: 63). Put more plainly, “the world is adrift, and for our safety it needs to be moored” (Murray 2005: 55). Neoconservatives believed at the turn of the century that they alone possessed the moral and ideological foundations to successfully orient international relations to the benefit of all and that the United States was blessed with the unique opportunity to prosecute such an endeavour:
“Americans should understand that their support for American pre-eminence is as much a strike for international justice as any people is capable of making” (Kagan & Kristol 2000: 24).
In the post Cold War era, neoconservatism identifies closely with The End of History? thesis (Fukuyama 1989). This presupposes that liberal democracy will spread globally in the wake of the West emerging triumphant in the Cold War, rendering all opposing political orientations obsolete. The support for democratisation and the spread of liberal institutions into non Western areas seems fairly conventional when applied alongside Kantian cosmopolitanism and Doyle’s ‘democratic peace thesis’, however it gets its distinctive neoconservative flavour when the use of interventionist military policies to effect democratisation of a certain target nation are used to effect and artificially accelerate that process. Indeed, it is the application of this strategy that has caused mass critique of the Bush foreign policy package in the post September 11th world. In 2006, writing on the War on Terror which he describes as “predominantly shaped by neoconservatives” (2006: 3), Francis Fukuyama abandoned his neoconservative persuasion and condemned the use of morality and ideology in foreign policy precisely because America has no remaining moral credibility in the Middle East as a result of past and present actions (2006: 187). That lack of credibility has demonstrably lowered American international standing and led to suspicion that the democratisation efforts are a veil for imperialism and a means to control access to the oil reserves of the Middle East, representing an essentially unchanged regional policy from that of the Cold War era. As the idea of democratisation has both predated and survived the neoconservative era of the Bush administration, justifiable suspicion remains regarding its legitimacy now that it has been tainted with the fallout from the War on Terror through its faltering applications in Afghanistan and Iraq.

The Neoconservative ‘War on Terror’

The events of September 11th provided the opportunity for those with a neoconservative persuasion to gain prominence in the Bush administration as they were able to offer a ready-made logic with which to view the new post 9/11 era and point to a legacy of literature and ignored warnings of a dangerous future. For much of the 1990’s, neoconservative literature was proliferating in opposition to the New World Order of peace, offering the view that its peace was deceptive and America should use The Unipolar Moment (Krauthammer 1990) to create a unipolar era of unrivalled American power projected globally (Kagan 2002: 136-138). This school of thought, although a seemingly marginal position, is validated at least in part by many leading neo-liberal academics. John Ikenberry acknowledged that the global order is an American System based on the proviso that “the United States makes its power safe for the world and in return the world agrees to live within the American system” (Ikenberry 2001: 21). Krauthammer describes the American system more vividly: “unashamedly laying down the rules of world order and being prepared to enforce them” (Krauthammer 1990: 33). Both express no desire for this to change, but Ikenberry does contemplate the potential danger of the overzealous projection of American power recognising that “all this could go sour” (Ikenberry 2001: 31). The souring of this system is the moving away from the multilateral and inclusive posture of the elder Bush (Bush 1) and Clinton administrations towards the unilateral flavoured and confrontational nature of the George W. Bush administration.
To depart momentarily into International Relations semantics, Michael Lind emphasizes the difference between neoliberal institutionalism – within which he situates Ikenberry and former President Bill Clinton, and neoliberal internationalism. Neoliberal internationalism is, in Lind’s description, an evolution of the Roosevelt tradition of self determination and non aggression as the bedrock of international affairs, a similar view to that of Bush I. Human Rights, global market liberalisation, and democratisation; all wedded to neoliberal institutionalism, are loftier goals “which should all be promoted by exhortation rather than coercion” (Lind 2006). It is not a stretch to see a similarity between neoliberal institutionalism and neoconservatism here. Both point towards American global hegemony, albeit in different ways. Lind makes this point in expressing that the only difference between the two is that neoliberals are dishonest about admitting their intentions for American power, whilst neoconservatives are open about it. The divergence is over what kind of empire America is to have; one disguised through using multilateral institutions and soft power to hide the true reality of American global domination, or a global empire backed by the open use of hard power and unilateralism. Regardless, the end goals in both are the same, which again raises concerns over the true legitimacy of such currently active American foreign policy goals as democratisation. Lind’s position is an interesting nuance, and one that suggests that there is much more of a logical flow from Clinton to Bush in their approach to foreign policy, despite the perceived change in structure after 9/11.
Neoconservatives lamented the Clinton years as a period in which America did not capitalise on a once in a lifetime chance to cement its leading position in the world as it was without a peer competitor. Colin Powell, for example, condemned the Clinton foreign policy decision making process as no more than a coffee house chatting session with no dominant voice propelling it (Brzezinski 2007: 87). The fundamental blow that 9/11 struck to the national consciousness was an opportunity with which to push for a new direction for America and awaken the political establishment from its post Cold War slumber. Quickly after 9/11 President Bush became a convert to the neoconservative persuasion, something clearly visible in his West Point speech of 2002, and even more so in the 2002 National Security Strategy. Both publicly outlined the new Bush foreign policy direction and re-introduced neoconservatism to mainstream American foreign policy. At West Point, Bush made the seminal remark:
“We cannot put our faith in the word of tyrants, who solemnly sign non-proliferation treaties, and then systematically break them. If we wait for threats to fully materialize, we will have waited too long” (Bush 2002).
This statement introduced the policy of preemptive force as a proactive feature of American foreign policy although in both its subsequent use and its description, it was more correctly a policy of preventive force – which is a degree of magnitude above preemption and holds greater implications to the structure of the international system and via international law is widely interpreted as illegal. Later in the same speech, Bush invokes an extreme moral absolutism:
“Some worry that it is somehow undiplomatic or impolite to speak the language of right and wrong. I disagree. Different circumstances require different methods, but not different moralities. Moral truth is the same in every culture, in every time, and in every place” (Bush 2002).
Binding the idea of a moral purpose to foreign policy is not unusual in American politics, but using it to so prominently to define the emerging War on Terror taken together with Bush’s public disregard for multilateral institutions and his unilateral posture is without doubt inspired if not directly underwritten by a significant dose of neoconservatism.
Wedding the neoconservative persuasion and the Bush administration’s policies further, the 2002 National Security Strategy stated that; “the war… is a global enterprise of uncertain duration” (The National Security Strategy of the United States of America (NSS) 2002: iii) and that “the only path to peace and security is the path of action” (NSS 2002: IV). In the 2006 NSS, President Bush continued the neoconservative rhetoric despite ongoing difficulty and loss of support in Iraq stating that America has chosen “leadership over isolationism” and endeavours to “shape the world, not merely be shaped by it” (NSS 2006: iii). Much was made of a supposed ‘return to realism’ from 2006 onwards, most notably watermarked by the departure of Donald Rumsfeld from the Pentagon. However, despite a generally more nuanced rhetoric from the White House owing to increased domestic opposition, falling approval ratings and the Iraq quagmire, the general thrust of the foreign policy package was retained. Additionally, the 2006 NSS document contained clear and specific threats to ‘rogue states’ such as Iran, rather than repeat the vague and generalistic language of the 2002 document, and importantly maintained the provision to extend the use of preventive military action.

Neoconservatism and Islam

In order to understand the neoconservative focus on the Middle East at the expense of other geo-political theatres, and to explain the receptiveness of George W. Bush to their persuasion, an examination of the controversial works of two academics is necessary; Bernard Lewis and Samuel Huntington. Lewis, who is a neoconservative, was hosted in the Whitehouse by Karl Rove in November 2001 on the subject of his thesis which states that as the current Middle Eastern status quo was created by ‘Imperial partition’ drawn over and through ancient civilisations, there is a legacy of instability in the region (Lewis 2004: 417). This unresolved clash of identities must be addressed as a priority as there are only two possible solutions to the ongoing instability of the region: either Islam or democracy (Lewis 2004: 423). Islam, with its own unique set of legal principles enshrined in Sharia Law is at odds with liberal democracy and, via Lewis’s reading, therefore mutually exclusive and incompatible. Conflict is therefore inevitable. The established contemporary American position towards the Middle East was primarily status quo oriented. Iraq’s advance into Kuwait was repelled, but no regime change was attempted resulting in the Gulf War doing no more than restoring the status quo. Clinton’s whole approach to Iran and Iraq was based on containment and sanctions, not regime change – again perpetuating the status quo. If Lewis’s controversial thesis was correct, these policies were enabling a ticking time bomb to threaten America.
Following on, Huntington, who is not a neoconservative, borrows the words of Hedley Bull who stated that the west’s ‘apogee’ was 1900. Since then it has been declining in stature and influence slowly. Bull predicted that as Europe declined after the major World Wars, America will follow suit in the near future as part of a larger inevitable process of rebalancing internationally (Huntington 1997: 83). Huntington wants to categorically dismiss the validity of the neoliberal End of History argument by re-emphasising the possible decline of the West in line with Bull’s prediction. In Huntington’s eyes a determined opposition by the other civilisation groupings, most notably Islam, in a fight for the survival of their (incompatible) way of life through a clash of civilisations is possible – as is the mirrored possibility of a pre-emptive fight by the ‘West’ to halt their own decline – thereby developing Lewis’s thesis of a future run by democracy, or Islam. It is not a wild leap to view the War on Terror as symptomatic of this as viewed from both sides of the fence. This a clear indicator of why the views expressed in the neoconservative literature thus far analysed regarding the need for American dominance and unrivalled strength were seen as necessary, and seen as all the more urgent after 9/11. From this perspective, American policy towards the Middle East would have to change significantly, and it did.
Iran is the only logical candidate for a leader of such a theoretical ‘Islamic force’ to oppose the ‘West’. A nuclear armed Iran would make that threat more alarming – and in the post 9/11 era with the blurring of the lines between proliferation, state sponsored terrorism, and the rise in religious extremism – an existential threat for America and its designs for the Middle East. Of course this train of thought grossly underestimates the deep divisions in the Islamic world, prominently the Shi’a composition of Iran (as opposed to the vast majority of Muslims belonging to the Sunni denomination) and their predominantly Persian rather than Arab ethnicity. Regardless, Norman Podhoretz insists that America must take military action to end Iran’s nuclear programme. This is necessary as September 11th marked the beginning of World War IV (the Cold War being the third) and Islamofascism is merely the most recent mutation of the totalitarian disease that has plagued the Twentieth Century (Podhoretz 2007: 17). America must destroy Iran to stop it creating an “Islamofascist” world order (Podhoretz 2007: 20). Extreme as it is, this sentiment was directly voiced by Bush in 2005:
“The militants believe that controlling one country will rally the Muslim masses, enabling them to overthrow all moderate governments in the region and establish a radical Islamic empire that spans from Spain to Indonesia”[1]
That Islamic Empire, an Islamic Caliphate, dedicated to bringing Islamic law and teachings to the entire world, is the manifestation of the fears of Podhoretz. It precisely underlines the extremity of the neoconservative world view, the reason for the focus on the Middle East, and the significant departure neoconservative doctrine represents from the traditional liberal and realist dichotomy in foreign policy.
John Ikenberry offers an extensive critique of neoconservatism, noting that far from creating a unipolar era, it experienced only a ‘moment’ in the limelight before failing visibly in 2004. Iraq was a geostrategic failure; the ideology of the War on Terror was unsustainable politically and financially; American military might had been miscalculated; unipolarity is not legitimate when weighed against multipolarity, nor is preemption; and the neoconservative ideology is unstable, crude and ethnocentric (Ikenberry 2004: 8-19). Ikenberry derides the persuasion as fundamentalist stating conclusively, “their history is defective, their policies ineffective” (Ikenberry 2004: 20). This rejection is derived from a reading that places high credence in the two ‘grand bargains’ of the global system; the realist idea of security and stability, and the liberal institutionalism that tempers that realism. This duopoly makes American power safe for the world (in theory), and it is through the upsetting of this delicate balance that the neoconservative persuasion of the Bush Presidency has not only highlighted the illegitimacy of that persuasion through its actions, but perhaps irreparably damaged faith in the entire system (Ikenberry 2001: 19-22). The neoconservatives themselves do not believe they are fundamentalists per se, but rather that they observe a danger that others ignore;
“Events of recent years have given us no reason to change our fundamental view either of the emerging dangers or of the prescriptions for meeting those dangers. If anything, the trend of the past few years has proven more troubling than we anticipated” (Kagan 2000: vii).
The realist critique of the neoconservative persuasion in foreign policy is perhaps the most persuasive one. John Mearsheimer offers a similar critique of the legitimacy of neoconservative doctrine to Ikenberry, but contextualises his dissent.
“The dispute about whether to go to war in Iraq was between two competing theories of international politics: realism and the neoconservatism that underpins the Bush doctrine” (Mearsheimer 2005).
Rather than just state that neoconservatism underpins the Bush doctrine, he goes on to state that both are essentially the same thing, a merger of idealism and power in foreign affairs; “Wilsonianism with teeth” (Mearsheimer 2005). He accuses the Bush doctrine of presuming that the preemptive exercise of American power will produce a domino effect persuading other nations such as Iran to surrender to America’s will, when in fact timely honoured realist thinking has shown that the likely outcome would rather be a militarization of said nations to protect their sovereignty and attempt to balance American power (Mearsheimer 2005). In this instance, the realist critique of neoconservative foreign policy and has so far proven incredibly accurate as Iran actively continues to develop nuclear technology and adopts an increasingly belligerent posture towards America and Israel. Iraq and Afghanistan are now arguably failed states and terrorism and violence in the region has escalated dramatically as an advertisement from the oped page of the New York Times on 26 September 2002 predicted in advance. This was signed by 33 scholars of international relations including Kenneth Waltz and John Mearsheimer. Developing the critique further, the Wilsonian core of the neoconservative ideology, enshrined in democracy promotion as a foreign policy tool, is cited as an ambitious failure; “this was to be social engineering on a massive scale and it was to be done with a mailed fist” (Mearsheimer 2005). The failure was in overlooking the important realist postulate that to citizens of any nation, nationalism and sovereignty are more powerful and carnal than loftier ideas of democracy. Hence, it is entirely inkeeping with realpolitik to view the Iranian quest to develop an independent nuclear deterrent as a rational choice in line with seeking a credible deterrence from American or Israeli militarily enforced regime change. Hence, the entire episode of neoconservatism as applied to the Middle East can be read validly as a self fulfilling prophecy.
Even those within the neoconservative persuasion who accept that the exercise of neoconservative foreign policy has not heralded the intended results plead for continuation, to finish the job, so that the rest of the world can look back in posterity and see that they were right. The legitimacy of that point of view, as expressed most passionately by Podhoretz through his pleas to bomb Iran and enact a regime change strategy there to jump start the democracy domino in the Middle East, remains to be seen – and remains vocally active into the Obama era. It is impossible to predict the future; even realism could not do that in the case of the sudden ending of the Cold War. However, realism survived that failure and perhaps neoconservatism will survive the apparent failure amongst popular consensus. Whilst not wishing to roundly condemn neoconservative postulates, taken at face value as those postulates were applied in the Bush administration, it certainly seems a very hard case to answer for. The Iraq quagmire was forewarned by the 33 scholars, yet it was pursued. The failure of the democratisation domino effect was widely predicted, yet Afghanistan and Iraq linger in a worse state than prior to invasion and the Middle East is experiencing increased anti-Americanism and increased terrorism in countries such as Pakistan. The core neoconservative tenet of distinguishing friends from enemies and the ‘with us or against us’ rhetoric that followed from it in the Bush administration has stretched the alliance with traditional allies in the European Union and, as Ikenberry pointed out, damaged the delicate grand bargain of American power tempered with multilateral legitimacy. Such damage has been actively acknowledged by the Obama administration as from day one it sought to roll back to a more multilateral, inclusive and diplomatic position internationally, more in line with the American position professed by Ikenberry. Obama even won a Nobel Peace Prize for his initial efforts, which was no doubt a political seal of approval for the anticipated end of the Bush era of unilateralism. However in reality, the changes have turned out to be much more subtle.

The Israel Factor in Neoconservatism

The core postulate of the neoconservative Bush foreign policy package, revolutionary democratisation, is intricately tied to Israel’s security. Israeli politicians have long stressed that they live in a ‘tough neighbourhood’ and frequently stake their claim to be the only truly democratic nation in a sea of dictatorships and corrupt regimes. Both the domestic Israel lobby and the Bush administration believed toppling Saddam Hussein would lead to a domino effect of democratisation that would simultaneously fulfil the aims of increasing Israel’s security and the wider aims of the Bush doctrine. In that sense, Mearsheimer and Walt (2007) argue that the lobby was the key variable in making the Iraq war happen when it joined the neoconservative chorus. Where this applies to Iran is ever more important. Mearsheimer and Walt postulate that the lobby was equally as concerned, even as far back as the Clinton years, with Iran. In a pragmatic way the various groups in the lobby understood the neoconservative desire to deal with Iraq first (see Perle 1999), yet read the Bush administration’s intent as one of enforcing regime change in Iraq and then Iran in quick succession. Hence the frustration when this did not occur (Mearsheimer & Walt 2007: 233-234). In actuality, Iran provided significant tactical support in the Afghanistan campaign and offered a significant normalisation dialogue with America in the immediate aftermath of the 2003 Iraq invasion, presumably fearing they could be next at a time when American power appeared to be at its zenith. In all cases, the lobby made a “concentrated effort” to spoil the process (Mearsheimer & Walt 2007: 282-302). The authors cite a stream of empirical data to demonstrate their thesis and state:
“Israel and the lobby…are the central forces today behind all the talk in the Bush administration and on Capitol Hill about using military force to destroy Iran’s nuclear facilities” (Mearsheimer & Walt 2007: 282).
By this estimation, the next President in 2009, despite their particular orientation in foreign policy, was just as likely to attack Iran to halt its regional ambitions and remove the threat that poses to Israel, as the lobby will continue to shape policy in that particular direction. Having now witnessed the approach of Obama for some 18 months on Iran, this prediction has been largely proven accurate, at least in rhetoric if not in action. Obama’s inauguration year promise to ‘reach out a hand’ to Iran, has been replaced with a retread of the Bush approach[3] and the publicly announced statement that the force option is still ‘on the table’, conciliated by the Iranian steadfast desire to not negotiate with any good faith on making concessions on its nuclear program.
Walter Russell Mead states that the growing power of the lobby is a distortion, and much of the Israel bias in American foreign policy (which he also recognises) is really the result of the significant evangelical rise in American political life and their desire to fervently support Israel based on their own convictions derived from their particular reading of the Bible (Mead 2006: 41). Indeed, with Bush’s evangelical orientation, Mead’s point is well advised [An Angel Directs the Storm: Apocalyptic Religion and American Empire]. Moving on, Gorenberg notes that the influence of the lobby has been overstated; being correct in the recognition that they attempt to control American policy as any lobbying will naturally do within its sphere of interest, but never really achieves the magnitude of success Mearsheimer and Walt credit them with due to the diverse network of competing and divergent interests on Capitol Hill (Gorenberg 2008: 32). Gorenberg’s point is valid in the sense that the lobby and successive Israeli governments have still not received clear US support for their steadfast desire to forcibly and urgently end Iran’s nuclear program, which is frequently described as an ‘existential threat’ to Israel’s existence. Finally, the neoconservative publication, Commentary, published a response to Mearsheimer and Walt, rejecting their thesis, stating that it employed anti-Semitic stereotypes and lacked original research, relying instead on secondary sources and crass generalisations (Stephens 2007).
Whilst there is a valid argument to be made that the book does oversimplify and perhaps over-emphasize the role of Israel and the lobby on foreign politics in America, it is a baseless accusation to accuse the authors of anti-Semitism or bad scholarship. The real conflict between the neoconservatives and Mearsheimer and Walt here is most probably based on the fact that both authors are prominent realists. Realists have provided an acute and sustained critique of the whole neoconservative project from the outset, particularly Mearsheimer. The standard defence of those in the Israel lobby, of which many neoconservatives are closely allied (although not all neoconservatives are Jewish), to anyone accusing them of wielding a disproportionate influence in foreign policy and of acting in interests which are not American, is by playing the anti-Semitic card. This has been a contrived defence strategy that has stunted any serious debate. Mearsheimer and Walt’s book has finally allowed the issue to be addressed academically rather than at the margins of society. Additionally, the stature of its authors has allowed for much deeper and wider debate than has been the case previously. The Israel lobby thesis visits, yet dismisses, the importance of other lobby interests in the future of the Middle East, such as the oil lobby and the arms industry, which comes across as premature. Yet despite the apparent flaws, dismissing the thesis out of hand as Commentary predictably wishes, is a missed opportunity when attempting to understand the full scope of how American policy is forged towards the Middle East, especially when observing the strikingly similar rhetoric of both Israel’s senior political figures and the American neoconservatives, most clearly regarding Iran.

Continuity or Change?

With a new President in office as of January 2009, Barak Obama, and his administration’s clear desire to distinguish itself from its predecessor, the fact remains that the wars in Iraq and Afghanistan have continued – escalated in some senses – and rhetoric on Iran (for example) has progressively hardened despite the early offer of constructive dialogue with Iran. It may be fair to ask whether there is much difference in practical terms between the Bush and Obama pursuit of Middle Eastern policy. Whether or not this can be attributed to a continued active neoconservative influence in the Obama administration is doubtful. However, considering the Obama administration inherited such deep foreign policy baggage and American military entrenchment in this part of the world, a course reversal would be much more extreme than a tacit continuation of the general thrust of the previous approach. Maintaining Robert Gates in the Pentagon is certainly an indication of this intent. Whist Obama is clearly not of the neoconservative persuasion, he certainly seems to be tacitly sympathetic to the broad logic of the Bush approach in the Middle East, or at the very least cognisant that dramatic change would be more disastrous politically than continuation. Maintained support for the ongoing policy of democratisation in the Middle East may prove to be the glue between the two administrations, though in a clear semantic break Obama has steered clear of trumpeting the power of democracy such as Bush frequently did, preferring to use terms such as ‘freedom’ and ‘development’ in his public rhetoric (Bouchet 2010). This is clearly a break in semantics, though not in policy, similar to Obama’s jettisoning of the term ‘War on Terror’, as both the War on Terror and the American democratisation project in the Middle East are evidently continuing apace.
It is an often observed trend in international politics that foreign policy rarely dramatically changes. Rather it slowly evolves. President Truman famously declared that he saw foreign policy as residing above the partisan divide. In American politics and the politics of national security, his words have indeed proven largely accurate. A standard example given by historians is the continuation of bipartisan American involvement the Vietnam War across five administrations between 1959 and 1975. To take the analysis of continuity deeper, many attribute Ronald Reagan (the darling of the neoconservatives) for ramping up American military spending and overturning the decline in strength witnessed in the detente era, which in turn led to the eventual economic strangulation of the Soviet Union as it failed to keep up. In truth, this process was initiated by Jimmy Carter in 1979-1980, infuriated by the revolution in Iran and the Soviet invasion of Afghanistan. Reagan simply rode the wave and carried it forward, and belatedly took credit. Similarly, many attribute Richard Nixon for creating the ‘twin pillar’ strategy of fortifying the Middle East by building up Saudi Arabia, and especially Iran via advanced weaponry sales and military training to act as a buffer for the southward spread of the Soviet Union when the British declared they would withdraw their security blanket from the Persian Gulf by 1971. Yet, this process was already in motion in the final years of the Johnson administration, and it was more accurately a strategy devised and promoted by the Shah of Iran as early as 1965, not by the Nixon administration. One final example was in the Eisenhower sanctioned CIA/ British SIS coup in Iran in 1953 which reinstated the Shah as ruler of Iran, overthrowing the democratically elected nationalist leader, Mohammad Mosaddegh. Many have attributed this decision to the change in President, Eisenhower having replaced Truman, and being widely regarded as leading a much more aggressive administration. However, careful examination of the declassified papers revealed that Truman had significant CIA assets and operations active in Iran, suggesting much more of a continuity than a change in policy (Marsh 2005).
Therefore, it is often easy to accredit policy changes to a change in leader, but this is rarely accurate, and defies the momentum that foreign policy has across administrations, and across the partisan divide. All previously given examples highlight not only changes in administration, but changes in governing party from Democrat to Republican, highlighting the comparative ease with which a certain foreign policy course can override standard partisanship. In Obama’s case, he inherited a foreign policy momentum in the Middle East that he has chosen to see through, rather than halt. There have been changes in language and posture, such as the careful jettisoning of the term ‘war on terror’, yet the general thrust of the Bush legacy in the region remains intact, in what is surely a bitter pill to swallow for all those who voted for ‘change’ in November 2008. Nowhere can this be more visible than in the Iran case as it continues to approach full mastery of the nuclear cycle in defiance of steadfast American and Israeli wishes.
The Iranian President, Mahmoud Ahmadinejad, recently noted that America under Obama had not changed from the America of Bush in its foreign policy application in the Middle East. Obama has not closed Guantanamo Bay despite promising to do so, has not altered American refusal to countenance a truly independent Iranian ‘civilian’ nuclear program, and he has not changed course in Afghanistan nor in Iraq. Similarly, unconditional support for Israel – the frequent demon in Iranian domestic discourse regarding America, has been broadly retained, though with some qualifications. Such statements are of course true, despite their unpopular source. Cutting through the friendly appearance and conciliatory rhetoric of the Obama administration, the Nobel Peace Prize award, and considering its refusal to use the term ‘War on Terror’ does not detract from the reality that regarding foreign policy towards the Middle East, nothing of substance has indeed changed. The fact that arguably the world’s most notorious ‘elected’ statesman has pointed towards this elephant in the room does not mean that it should be ignored.

The Perseverance of the Persuasion

Neoconservatism did not accurately perceive American military power, the power of democratisation, or the failure of the world’s population to accept its ideological persuasion in the midst of convincing evidence to the contrary, particularly as things turned sour in Iraq. It seems that far from playing the final act in the end of history, the neoconservative persuasion has caused a crisis of legitimacy in the global system. American power is no longer seen as legitimate by many, and the jury is still very much out on whether the wave of euphoria circulating around the election of Obama has actually gained any long term traction in repairing the damage. The United Nations’ normative and legal power base was dealt a serious blow by the Iraq invasion, and Iran has not capitulated in a democratic domino, as was expected, leading to a popular fear that American actions in the Middle East will actually ignite a clash of civilisations.
That being said, perhaps surprisingly, the Obama administration is broadly continuing the Bush, neoconservative inspired, legacy in the Middle East, despite its more multilateral and diplomatic persona in international politics and its desire to be viewed as clearly different from its predecessor. The neoconservative persuasion may not have fared well in the broad ideological sense, but its general approach as evidenced in policy application may have fared better. Neoconservatism’s approach of democratising the Middle East via military intervention, tempering terrorism in the area, and dealing with Iran decisively has already formed the core of Obama’s policy package – all continuations from the Bush administration. Barely anything of significance has changed in a practical sense, and the continued standoff over Iran’s nuclear proliferation has highlighted this for all to see. Barack Obama may have started out intending to pursue a different regional strategy than that of George W. Bush, displayed most clearly in his early dealings with Iran, but predictable belligerence and brinkmanship from Iran over continuation of its nuclear programme has quickly resulted in the new President withdrawing his extended hand to enter into constructive dialogue and a resuming of an approach indistinguishable from that prosecuted by the Bush administration.
Obama is not a neoconservative; but history may, perhaps surprisingly, record his actions in broadly continuing the logic of the War on Terror (albeit by another name as Obama refuses to use the term) as the continuation of the neoconservative plan for the Middle East.

Stephen McGlinchey

Dr Stephen McGlinchey is Lead Editor of E-International Relations and a Director of E-IR’s Editorial Board. He is Senior Lecturer of International Relations at the University of the West of England, Bristol and the author of US Arms Policies Towards the Shah’s Iran (Routledge, 2014).

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
*
*
↧
↧

`~.

August 20, 2014, 2:54 am
↧

Ενθυμήσεις με άξονα -και αφορμή- τις περί Αμφιπόλεως αναφορές - μέρος α´.

August 21, 2014, 2:09 am
$
0
0

.~`~.
I
Περίοδος Φιλίππου

α´
Η αυξανόμενη χρήση μισθοφόρων κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμουκαι έπειτα υπονόμευσε τις πόλεις-κράτη με το ν'αποστρατιωτικοποίησει τους πολίτες τους και με το να θέσει την ασφάλεια τους στα χέρια ανδρών που δεν είχαν καμία αφοσίωση προς τις πόλεις...
Ο Πλάτωνας είχε την εξής άποψη για τον δημοκρατικό Αθηναίο:
«Κάθε μέρα χαίρεται τις απολαύσεις, όπως έρχονται - άλλοτε το ρίχει στο κρασί, άλλοτε απέχει από το ποτό'τη μια μέρα εκπαιδεύεται σκληρά, την άλλη τεμπελιάζει και την τρίτη παριστάνει τον φιλόσοφο. Συχνά θα ασχοληθεί με την πολιτική, θα τιναχτεί όρθιος και θα κάνει ή θα πει ό,τι του περάσει από το μυαλό'ή θα θαυμάσει έναν στρατηγό, και τότε θα θεωρήσει τον πόλεμο προς το συμφέρον του, ή έναν επιχειρηματία, και αμέσως θα υιοθετήσει αντίστοιχη πολιτική γραμμή...»
Ο Δημοσθένης είναι εξίσου επικριτικός. Λέει:
«Παλιότερα, όταν ο λαός της Αθήνας είχε το θάρρος να δρα και να πολεμά, έλεγχε τους πολιτικούς. Τώρα, αντιθέτως, οι πολιτικοί ελέγχουν τα οικονομικά και διευθύνουν τα πάντα, ενώ εσείς, ο λαός, χωρίς κότσια, χωρίς πλούτο και χωρίς συμμάχους έχετε καταντήσει υποτακτικοί και αργόσχολοι, ευχαριστημένοι, αν οι πολιτικοί σας παραχωρήσουν ένα επίδομα από τα Θεωρητικά Ταμεία ή μια πομπή στα Βοηδρόμια, και ο ανδρισμός σας κορυφώνεται, όταν τους ευχαριστείτε για τα όσα κατέχετε».
Το ότι ο Φίλιππος μπόρεσε να υλοποιήσει την πολιτική του και να επιτύχει τον σκοπό του οφειλόταν όχι μόνο στη στρατιωτική του μεγαλοφυΐα αλλά και στην πολιτική αστάθεια της Αθήνας. Η δημοκρατία ηττήθηκε από την απολυταρχία, επειδή, όπως η Λερναία Ύδρα, η δημοκρατία είχε πολλά κεφάλια.
Η υποδειγματική διπλωματία του Φιλίππου μεταξύ του 359 και του 357 π.Χ. αποδεικνύει ότι από την αρχή της βασιλείας του εκμεταλλεύτηκε την πολιτική διχονοια στο εσωτερικό της Αθήνας. Περικυκλωμένος από παντού κατ'αρχάς ασχολήθηκε με όσους διεκδικητές του θρόνου βρίσκονταν εντός της ακτίνας δράσεως του, εξαγόρασε τους Παίονες με μια πλουσιοπάροχη δωροδοκία και στη συνέχεια βάδισε εναντίον του Αργαίου, ο οποίος υποστηριζόταν από έναν ισχυρό αθηναϊκό στόλο, και τον νίκησε. Στη συνέχεια, για να εξευμενίσει την Αθηνα και να την κάνει να εφησυχάσει, απελευθέρωσε χωρίς λύτρα όσους Αθηναίους είχε συλλάβει αιχμαλώτους και ταυτόχρονα παραιτήθηκε των αξιώσεων του επί της Αμφίπολης, την οποία ο αδελφός του Περδίκκας είχε καταλάβει και όπου είχε εγκαταστήσει φρουρά.
---------------------------------------------------------------
Ο Θουκυδίδης, ο Βρασίδας και η Αμφίπολη
Η Αμφίπολη είχε αποικιστεί από την Αθήνα το 437 π.Χ., αλλά κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο την κατέλαβε ο Σπαρτιάτης Βρασίδας (424 π.Χ.)'έκτοτε, παρότι οι Αθηναίοι ουδέποτε είχαν παραιτηθεί των αξιώσεών τους, είχε γίνει ανεξάρτητη πόλη. Είναι η απώλεια της Αμφίπολης -η οποία προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στην Αθήνα- που οδήγησε στην εξορία τον Θουκυδίδη, ο οποίος είχε εκλεχθεί στρατηγός και είχε αναλάβει τη διοίκηση επτά πλοίων που αγκυροβολούσαν στη Θάσο. Σχετικά με την αποτυχία του να σώσει την πόλη, ο Θουκυδίδηςαναφέρει: «Μου συνέβη να εξοριστώ από την πόλη μου επί είκοσι χρόνια μετά τη στρατηγία μου στην Αμφίπολη και, έχοντας επαφή με τα πράγματα των δύο πλευρών, και ιδίως, λόγω της εξορίας μου, με τα πράγματα των Πελοποννήσιων, είχα τη δυνατότητα να τα προσεγγίσω απερίσπαστος και να τα κατανοήσω καλύτερα». Την καταγραφή της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου, λοιπόν, την οφείλουμε στον Βρασίδα και στην κατάληψη από τον τελευταίο της Αμφίπολης.
Όσον αφορά τον Βρασίδα. Το 421 π.χ ο Βρασίδας από υποχρέωση προς τον Περδίκκα Β΄ που παρείχε τροφή στο ήμισυ του Πελοποννησιακού στρατού, εξεστράτευσε μαζί του εναντίον του Αρραβαίου βασιλιά των Λυγκηστών. Οι αντίπαλοι συναντήθηκαν στο έδαφος της Λύγκου (Βορειοδυτική Μακεδονία) και μετά από σποραδικές συγκρούσεις παρέμεναν αδρανείς. Ο Περδίκκας περίμενε ενισχύσεις από μισθοφόρους Ιλλυριούς που είχαν φήμη ικανών και άγριων πολεμιστών. Οι Ιλλυριοί όμως πρόδωσαν τον Περδίκκα και ενώθηκαν με το στρατό του Αρραβαίου. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι Μακεδόνες πανικόβλητοι από την τροπή των γεγονότων, εγκατέλειψαν την περιοχή χωρίς να ειδοποιήσουν το Βρασίδα που, έχοντας στρατοπεδεύσει σε αρκετή απόσταση, δεν αντελήφθη την φυγή των συμμάχων του. Το ξημέρωμα ο Λακεδαιμόνιος στρατηγός βρέθηκε απομονωμένος μέσα στη χώρα του εχθρού. Ψύχραιμα, οργάνωσε στρατιωτικό ελιγμό απαγκίστρωσης από την καρδιά της εχθρικής περιοχής, δημιουργώντας ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία σχηματισμό αμυντικού τετραγώνου. Τοποθέτησε ευέλικτες μονάδες κρούσεως στην περιφέρεια του σχηματισμού που βγαίνοντας αιφνιδιαστικά θα εξουδετέρωναν τις επιθέσεις. Πριν ξεκινήσουν την υποχώρηση, ενεθάρρυνε τους στρατιώτες του απομυθοποιώντας την πολεμική βιτρίνα των Ιλλυριών. Φαίνονται τρομεροί, τους είπε, γιατί επιτίθενται με άγριες κραυγές κραδαίνοντας τα όπλα τους. Aυτά όμως εντυπωσιάζουν μόνο την ακοή και την όραση. Η υποχώρηση με τάξη και πειθαρχία θα αποδείξει ότι τέτοια ασύνταχτα πλήθη περιορίζονται να δείχνουν με κομπασμούς από μακρυά την ανδρεία τους και δεν ντρέπονται να τραπούν σε φυγή, αν πιεστούν. Οι προβλέψεις του επιβεβαιώθηκαν. Οι επιτιθέμενοι καθηλώθηκαν. Οι Σπαρτιάτες επέστρεψαν με ασφάλεια σε φιλικό έδαφος. Η τροπή αυτή των γεγονότων τερμάτισε την συμμαχία Μακεδονίας και Σπάρτης.
Τον Απρίλιο του 422 π.Χ. η ανακωχή Αθήνας και Σπάρτης τερματίστηκε και το επόμενο καλοκαίρι οι Αθηναίοι, με τον Κλέωνα ετοιμάζονταν να επιτεθούν στην Αμφίπολη. Ο Βρασίδας αντιλήφθηκε αμέσως τις προθέσεις τους να επιτεθούν, όμως τους αιφνιδίασε με ξαφνική έφοδο. Ενώ οι Αθηναίοι υπέστησαν πανωλεθρία, από τους Σπαρτιάτες σκοτώθηκαν μόνο επτά, από τους οποίους ένας ήταν και ο ίδιος ο Βρασίδας. Ετάφη στην Αμφίπολη με τις πρέπουσες τιμές, ενώ στην Σπάρτη δημιουργήθηκε κενοτάφιο δίπλα στους τάφους του Παυσανία και του Λεωνίδα. Η τοποθεσία που σκοτώθηκε ο Βρασίδας κοντά στη Νέα Πέραμο Καβάλας, ονομάζεται έως και σήμερα "Ακρωτήρι στρατηγού Βρασίδα".
---------------------------------------------------------------
Στη συνέχεια ο Φίλιππος αναδιοργάνωσε τον μακεδονικό στρατό και τον έφερε σε μία δύναμη 600 ιππέων και 10.000 πεζών. Με τον στρατό αυτό ξεκίνησε τον αγώνα για τη διασφάλιση των βορείων και δυτικών συνόρων του και σε δύο ταχείες εκστρατείες εκδίωξε τους Παίονες και τους Ιλλυριούς από τη Μακεδονία και τους υποχρέωσε σε προσωρινή υποταγή. Όταν ο Φίλιππος εξαγόρασε τους Αθηναίούς εγκαταλείποντας τις αξιώσεις του επί της Αμφίπολης, ταυτόχρονα συνήψε και ένα μυστικό σύμφωνο μαζί τούς: Αν δέχονταν να καταλάβει την Πύδνα -μία ελεύθερη πόλη που δεν υπαγόταν στην αθηναϊκη σφαίρα επιρροής [και η οποία θα μας απασχολήσει παρακάτω]-, θα κατακτούσε την Αμφίπολη για λογαριασμό τους. Ήταν αρκετά ανόητοι, ώστε να πέσουν στην παγίδα. Ο Φίλιππος δεν είχε καμία πρόθεση να εγκαταλείψει μόνιμα την Αμφίπολη, καθώς η πόλη φρουρούσε τα χρυσωρυχεία του Παγγαίου όρους, ο χρυσός των οποίων ήταν απαραίτητος για τη χρηματοδότηση των σχεδίων του. Έτσι, αφότου τακτοποίησε τα πράγματα με τους Παίονες και τους Ιλλυριούς, βάδισε εναντίον της Αμφίπολης, στην οποία, προτού αποσυρει τη φρουρά του Περδίκκα, είχε φροντίσει να τοποθετήσει μία φιλομακεδονική μερίδα -μια «πέμπτη φάλαγγα»-, η οποία παρά τη γενναία αντίσταση των Αμφιπολιτων του παρέδωσε την πόλη. Στη συνέχεια κατέλαβε την Πύδνα και την Ποτίδαια και, προκείμενού να πείσει τους Ολύνθιους να μην καλέσούν τους Αθηναίους σε βοήθεια, τους παραχώρησε την τελευταία. Έτσι με μεσα αμφιλεγόμενα αλλά υποδειγματικά εξασφάλισε τα χρυσωρυχεία, τα οποία του απεδιδαν σταθερά εσοδα 1.000 ταλαντων ετησιως [οι χρυσοί στατήρες του Φιλίππου ήταν τα πρώτα σταθερά χρυσά νομίσματα που κόπηκαν στην ευρωπαϊκή πλευρά του Αιγαίου], απέκτησε τα δάση του Παγγαίου [τα οποία νωρίτερα τροφοδοτούσαν τον στόλο των Αθηναίων και], τα οποία του παρείχαν ξυλεία για τον στόλο του, απομόνωσε την Όλυνθο την οποία σκόπευε να καταβροχθίσει μελλοντικά και, με την εξαίρεση της Μεθώνης, άφησε τους Αθηναίους χωρίς κανένα σημείο πρόσβασης στην ακτή του Θερμαϊκού κόλπου. Επίσης το 357 π.Χ., προκειμένου να εξευμενίσει τον Νεοπτόλεμο της Ηπείρου και έτσι να εξασφαλίσει τη νοτιοδυτική πλευρά της Μακεδονίας, νυμφεύθηκε την κόρη του Ολυμπιάδα, η οποία το καλοκαίρι του 356 π.Χ. του χάρισε έναν γιό που τον ονόμασε Αλέξανδρο.

β´
Το ότι ο Φίλιππος, ανώτατος πολέμαρχος και μοναδικός υπεύθυνος για τη διεξαγωγή της εξωτερικής πολιτικής, κατόρθωσε να μετατρέψει τη Μακεδονία από ένα άσημο βαρβαρικό βασίλειο στην κορυφαία δύναμη της Ελλάδας οφειλόταν στο ότι οι πόλεις-κράτη ταλανίζοταν από φατριές και η εξωτερική τους πολιτική αποφασιζόταν από συναισθηματικές εκκλησίες του δήμου. Το επίτευγμα του ήταν τόσο μεγάλο, ώστε τη χρονιά του θριάμβου του ο Ισοκράτης, ο οποίος τώρα πιά ήταν ενενήντα ετών, επανήλθε στη θέση που είχε διατυπώσει στον Πανηγυρικό του το 380 π.Χ. και στο έργο του με τίτλο Φίλιππος σύστησε στον Φίλιππο ένα πανελλήνιο πρόγραμμα:
«Πολεμούμε μεταξύ μας για μικροπράγματα», έγραψε στον Φίλιππο... συνέχισε, «η πρόθεση μου είναι να σε συμβουλεύσω να αναλάβεις την πρωτοβουλία για την ομόνοια της Ελλάδας και για την εκστρατεία... Χρησιμοποίησε την πειθώ απέναντι στους μεν και τη βία απέναντι στους δε'αλλά αυτοί που σκέφτονται σωστά θα πρέπει να μη μεταφέρουν τον πόλεμο στη χώρα του βασιλιά, μέχρις ότου κάποιος συμφιλιώσει τους Έλληνες και τους κάνει να πάψουν την τωρινή τους τρέλα».
---------------------------------------------------------------
Θα πρέπει να έχει κανείς υπόψη του ότι ο Ισοκράτης ουδέποτε σκέφτηκε με όρους μιας πολιτικά ενωμένης Ελλάδας υπό τον Φίλιππο. Ο τύπος της ενότητας που υιοθετούσε ήταν αυτος της Ομόνοιας [Περί αδελφοσύνης και ιμπεριαλισμού]μεταξύ των κρατών, πράγμα που απαιτούσε την εξάλειψη των αμοιβαίων ανταγωνισμών τους.
---------------------------------------------------------------
Παρότρυνε τον Φίλιππο να μη δίνει σημασία σε «αυτούς που παραληρούν πάνω στα βήματα [δηλ. τους ρήτορες]» και «που θεωρούν την ειρήνη, η οποία είναι προς το δημόσιο όφελος, ως πόλεμο ενάντια στα ιδιωτικά τους συμφέροντα», αλλά αντ'αυτού να δράσει με τρόπο, «ώστε να αποκτήσεις την εμπιστοσύνη των Ελλήνων». Δήλωσε ότι, αν επιτυγχανόταν μια συμφιλίωση ανάμεσα στο Άργος, στη Σπάρτη, στη Θήβα και στην Αθήνα, οι μικρότερες πολιτείες θα υποχρεώνονταν να ακολουθήσουν... Τόνισε τη «διανοητική υπεροχή» του και επισήμανε ότι ο Ηρακλής «διακρίθηκε από όλους τους προκατόχους του χάρη στη σοφία του, στις έντιμες φιλοδοξίες και στη δικαιοσύνη του παρά χάρη στη δύναμη του». Ο Ισοκράτης παρότρυνε τον Φίλιππο να γίνει σαν τον Ηρακλή και πρόσθεσε ότι δε υπάρχει λόγος να ψάχνει για ξένα παραδείγματα, καθώς υπήρχε έτοιμο παράδειγμα στην ίδια του την οικογένεια. Συνεπώς, τον προέτρεψε να γίνει όπως ο πρόγονος του «στη διάνοια, στην αγάπη για τους ανθρώπους...»
Ο Ισοκράτης πρότεινε ότι, προκειμένου να κατακτήσει ο Φίλιππος την Περσία, θα έπρεπε προηγουμένως να ελευθερώσει τις υπόδουλες ιωνικές πόλεις: «Υποσχέσου τους ελευθερία και διάδωσε τη λέξη αυτή στην Ασία, μια λέξη που, όταν διαδόθηκε στην Ελλάδα, διέλυσε τόσο τη δική μας ηγεμονία [των Αθηναίων] όσο και αυτή των Λακεδαιμονίων»... Παρότρυνε τον Φίλιππο να θεωρήσει το σύνολο της Ελλάδας ως την πατρίδα του, όπως είχε κάνει ο Ηρακλής - ο πατέρας της φυλής του. Τέλος τον συμβούλευσε να κυβερνά με μετριοπάθεια, επειδή «η σκληρότητα είναι εξίσου οδυνηρή γι'αυτούς που την επιδεικνύουν, όσο και γι'αυτούς που την υφίστανται»'και να έχει υπόψη του ότι, αν και τα σώματα μας είναι θνητά, η φήμη είναι αθάνατη...


.~`~.
II
Περίοδος Διαδόχων

α´
Ο Αλέξανδρος είχε ξαποστείλει κατά την πατρίδα του τον Κρατερό, με πολλές και πολυδάπανες διαταγές'αν αφήνονταν η εκτέλεση τους τώρα στο στρατηγό, δε θα είχε μόνο το δικαίωμα να διαθέτη τεράστια χρηματικά ποσά, παρά και προς το Θησαυροφυλάκιο βέβαια θ'άπλωνε τις απαιτήσεις του - κάτι που καθόλου δε θ'άρεσε στον επιμελητή τουλάχιστον της επικράτειας'για ν'ακυρώση λοιπόν τις διαταγές του Μεγαλέξανδρου συγκάλεσε ο Περδίκκας κατά τα πατροπαράδοτα τους Μακεδόνες σε συνέλευση. Στά υπομνήματα τού Μεγαλέξανδρου βρήκε τα σχέδια που 'χε αναλαβει να εκτελεση ο Κρατερός. Διαβαστήκανε ολα με τη σειρά: Θα ναυπηγούσαν χίλια πολεμικά πλοία, μεγαλύτερα από τριήρεις, για την ετοιμαζόμενη εκστρατεία κατά τής Δύσης, καί γιά τέτοιο στόλο θά γίνονταν, σ'επίκαιρες θέσεις, τ'άναγκαία λιμάνια, ναυπηγεία καί νεώρια'μεγάλος δρόμος θά στρώνονταν στήν παραλία της Λιβύης, ως τις Ηράκλειες Στήλες'έπειτα θα ιδρύονταν νέες πολιτείες καί, κατά τό δυνατό, θά επιδιώκονταν, κυρίως, ό συνοικισμός διάσπαρτων οικισμών σέ τειχισμένες πόλεις'θά διευκολύνονταν παντού η μετοικεσία απ'την Ευρωπη στην Ασια (κι αντίστροφα), θα γίνονταν οί κατάλληλες ενέργειες ώστε μέ κάθε λογής επιμιξία κι άλληλεξοικείωση νά σβήσούν όσο περισσότερο οί διαφορές τών άπό δώ κι άπό κει πληθυσμών. Θά χτίζονταν, τέλος, μεγάλα οικοδομήματα: πυραμίδα-μνήμα γιά τό Φίλιππο, σάν τή μεγαλύτερη τής Αιγύπτου, κ'έξι μεγάλοι ναοί (1500 τάλαντα ο καθένας!): του Δια στο Δίο της Μακεδονίας, της Ταυροπόλου Αρτέμιδος στην Αμφίπολη του Στρυμόνα, της Αθηνάς στην Κύρρο της Μακεδονίας, και στη Δήλο, στους Δελφούς και στη Δωδώνη, για τους εκεί θεούς. Ο Περδίκκας επισήμανε το τι κόστισε η πυρά του Ηφαιστίωνα [την κατασκευή και επιμέλεια της οποίας είχε αναλάβει ο Δεινοκράτης] και τι μεγάλη αφαίμαξη αποτέλεσε του δημοσίου ταμείου, λέγοντας πως δε χρειαζόταν ούτε στόλος τώρα να γίνη, ούτε δρόμοι στη Λιβύη, αφού βέβαια φρόνιμο θα ήταν να βγάλουν από το νού τους πιά κάθε ιδέα για εκστρατεία σε Καρχηδόνα, Ιταλία, Ιβηρία. Οι Μακεδόνες έδειξαν το θαυμασμό τους για τα γενναία σχέδια του Μεγαλέξανδρου, αλλά καθώς εύκολα δεν ήταν βέβαια να γίνουν, και σε τόσο άβολους καιρούς, ψήφισαν την ακύρωση των σχετικών διαταγών του.
Λίγες βδομάδες μοναχά είχαν κυλήσει, πού ό Αλέξανδρος είχε διαβή απ των ανθρώπων τη ζωή, και πόσο βαθιά είχε κιόλας βουλιάξει η μνήμη του!
Πόσο είχε σβηστή έτσι, γιά όλους, ό δρόμος πού τόσο εύστοχα και τολμηρά είχε χαράξει, και ήρθε ακράτητο το κατρακύλισμα, η διάλυση σ'ό,τι είχε όρίσει γιά τό κράτος! Σ'ενα μόνο συναντιόνταν ολοι τούς: στο να μην ενδιαφέρεται κανείς τους για τίποτα αλλο περ'απ'το συμφέρον του!
Ξάστραφταν κιόλας οι ορμές της ζήλειας και της ιδιοτελειας, οι παλιές έκείνες αντιπάθειες πού χρόνια βάσταγε καταπνιγμένες τό στιβαρό χέρι τού Μεγαλέξανδρου.
Κι οχι μόνο στο στρατό αυτα, και στούς αποπανω, παρα, και η Ρωξάνη, πού στις τελευταίες του μέρες ηταν κοντά στον άντρα της, έγραψε γράμμα στη Στάτειρα, πούχε πάρει γυναίκα του στα Σούσα, νάρθη στη Βαβυλώνα, γιά να είναι ασφαλισμένη εκεί, στήν προστασία του επιμελητή τής επικράτειας καί τού στρατού. Καί σάν ήρθ'έκείνη, μέ την αδερφή της τή Δρύπετι, τή νεαρή χήρα τού Ήφαιστίωνα, δολοφονήθηκαν κ'οι δυό τούς, τά στερνά βλαστάρια τής γενιάς του τελευταίού βασιλιά τών Περσών, καί τά πτώματά τους πετάχτηκαν σ'ένα πηγάδι καί καταπλακώθηκαν εκεί!
Κι αυτά νά τά ξέρη ό Περδίκκας καί νά συνεργή!...
Έπειτα η Ρωξάνη γέννησε αγόρι, κι ο στρατός ενθουσιασμένος τ'ανακήρυξε βασιλιά κι Αλέξανδρο [όταν πέθανε ο Αλέξανδρος η Ρωξάνη ήταν έγκυος 8 μηνών κατά τον Ιουστίνο XIII,2,5. Ο Κούρτιος αναφέρει πως ήταν 6 μηνών X,6,9]. Τότε πια έγινε και η κηδεία του Μεγαλέξανδρου, όπου για τελευταία φορά όλη η μακεδονική δύναμη βρίσκονταν ειρηνικά ενωμένη.
Φύγαν ύστερα οι νέοι σατράπες, για την επαρχία του ο καθένας, κ'εφεξής στα πεδία των μαχών μόνο θα ξανασυναντιόντουσαν.

β´
Ο Πολυπέρχων, με τήν πολύ αδυνατισμένη του στρατιά υποχωρησε φαίνεται στην Αιτωλια ή την Ήπειρο, κι ο Κάσσανδρος θα βρήκε κρισιμωτερο τό νά σιγουρευτή γιά τήν Ελλάδα. Αλλ'ένώ κατέβαινε στήν Πελοπόννησο τούτος, ο Πολυπέρχων συνεννοήθηκε με το βασιλιά της Ηπείρου, τον Αιακίδη, να οπλίση τούς Ήπειρώτες του, κ'οι δυο μαζί να φέρουν ξανα στη Μακεδονία την Ολυμπιάδα καί τόν εξάχρονο γιό τού Μεγαλέξανδρου. Δόθηκε κιόλας ύπόσχεση στόν Αιακίδη, γιά γάμο τής κόρης του, τής Δηιδάμειας, με τό βασιλόπουλο.
Σάν τα έμαθε αυτά η Ευρυδίκη γύρεψε άπό τόν Κάσσανδρο γρήγορα βοηθεια καί, προσελκύοντας με δώρα και μεγάλες ύποσχέσεις τούς πιό δραστήριους Μακεδόνες, τράβηξε έπικεφαλής στρατού στα σύνορα, νά εμποδίση νά μπούν οι αντίπαλοι της στή χώρα. Και στρατοπέδευσε κοντά στην Εύια.
Η Ολυμπιάς, θέλοντας να τελειωνη μέ μιά μάχη, αντιπαράταξε τό στρατό της, και στρατοπέδεύσε απέναντι - οπότε οι Μακεδόνες του στρατού της Ευρυδίκης δήλωσαν πως ποτε δε θα πολεμούσαν τη μάνα τού μεγάλού βασιλιά τους, κι αυτομόλησαν στήν Ολυμπιάδα. Αμέσως πιάστηκε ο Φίλιππος ο Άρριδαίος, μ'όλη την αυλή του, και η Ευρυδίκη το έσκασε μ'ένα δικό της, τόν Πολυκλή, στήν Αμφίπολη, άλλά τή συλλάβαν εκεί και τή φρουρούσαν. Παντού οι Μακεδόνες υποδέχτηκαν μ'ενθουσιασμό τή μάνα τού Μεγαλέξανδρου.
Μπορούσε λοιπόν πιά η Ολυμπιάς νά πάρη εκδίκηση γιά όλες τις προσβολές πού της είχαν γίνει ανέκαθεν. Όλα τα σκοτεινά πάθη, πού τόσα χρόνια κατάπνιγε στήν άγρια καρδιά της, ξέσπασαν τώρα πολύ πιο φοβερα. Ο Αντίπατρος δεν ηταν, πού αυτην, τη μανα του κοσμοκράτορα, την πρόσβαλ'έτσι, και την ανάγκασέ νά φύγη στήν Ηπειρο; Καί την κόρη της την Κλεοπάτρα δέν την έσυρε σ'ένα δικαστήριο εκεί Μακεδόνων, γυρεύοντας νά την καταδικάσει σέ θάνατο; Κι ό γιός του, ο Ιόλλας, δέν έδωσε τό δηλητήριο, καθώς τό λέγαν όλοι, στό γιό της; Και του Αντίπατρου πάλι γιος δεν ήταν αυτός πού συμμάχησε με τους επαναστάτες στρατηγούς, καί σάν πρόμαχος γιά τη μισητή της Ευρυδίκη αντιτάχθηκε στον επιμελητή της επικράτειας;
Μά κι άλλα, παλιότερα, έπιασε καί θυμήθηκε... Και μισούσε λοιπόν το γιο της Θεσσαλής χορεύτριας, τον Αρριδαίο, μά δυό φορές μισούσε κείνη την κόρη τής άγριας τής Κυνάνης, τήν Ευρυδίκη, πού τόλμησε νά φανταστή πώς μ'να πραξικόπημα θα κυριαρχούσε στην επικρατεια! Και οι δυο τούς αυτοι, με τους οπαδους τους, και οι φίλοι του Κάσσανδρου, ολοι οσοι καποτε για χαρη τού Αντίπατρου τήν είχανε προσβάλλει - η Μακεδονια ολάκερη πια ηταν στο χέρι της! Φαίνεται πώς τό μόνο πού βασίλευε μέσα της ήταν ή δίψα τής εκδίκησης! Ετσι, διαταξε να χτίσουν στενά-στενά ολογυρα το Φίλιππο τόν Αρριδαίο καί τήν Ευρυδίκη κι από ένα μικρό φεγγίτη νά τούς περνάνε τόση μόνο τροφή που ίσα-ίσα να φτάνη για να μη γλυτώσουν νωρίτερα άπ'το βάσανο πεθαίνοντας τής πείνας... Και η Ευρυδίκη εκεί, πεισματάτα ως το θανατο, φωναζε τοσο, που την ακούγαν οι διαβάτες: Πώς δικιά της ήταν η βασίλεια - μόνο δικιά της! Πώς τον ξεγέλασε τον πατέρα της τον Αμύντα ο Φίλιππος, και τ'άρπαξε το θρόνο που είχε ο γονιός της απ το γονιό του, κι ύστερα τόν σκότωσε ο Αλέξανδρος! Πως αυτή είναι η κληρονόμος της βασιλείας, η γυναίκα του βασιλέα των Μακεδόνων! Τότ'ή Ολυμπιάς τής έστειλε ξίφος, σχοινί και κώνειο, να διαλέξει...

γ´
Ο Κάσσανδρος πολιορκούσε την Τεγέα, όταν έμαθε τη νίκη της Ολυμπιάδας... Αποφάσισε λοιπόν αμέσως ν'ανέβη στη Μακεδονία... Μαθαίνοντας στο μεταξύ ο Πολυπέρχων πως ο Κάσσανδρος ανηφορίζει από την Πελοπόννησο, ξεκινάει από τη Μακεδονία, περνάει τα βουνά της Περραιβίας, με τη σκέψη πως οι Θερμοπύλες θ'αναχαίτιζαν για πολύ τον αντίπαλο. Νάτος όμως άξαφνα ο Κάσσανδρος με το στρατό του στη Θεσσαλία... Η Ολυμπιάδα κατάλαβε τον κίνδυνο'και επειδή ο Πολυπέρχων δε μπορούσε ούτε καν την εισβολή στις πάνω επαρχίες ν'αποκλείση, έτσι που ήταν μπλοκαρισμένος, ούτε τους δρόμους για την Ήπειρο να υπερασπιστή, διώρισε στρατηγό το γιό του Πεισαίου, τον Αριστόνου, έναν από τους επτά σωματοφύλακεςτου Μεγαλέξανδρου, με την εντολή να προστατέψη την ύπαιθρο από τον Κάσσανδρο - ενώ η ίδια μπήκε στην οχυρή Πύδνα, στην παραλία.
Μαζί της και το βασιλόπουλο, με τη μάνα του Ρωξάνη, και η Θεσσαλονίκη, και η Διηδάμεια, του Αιακίδη, με τις κόρες του Άτταλου... Πολεμιστές η Ολυμπιάδα είχε κάποιους γύρω τις ιππείς Αμβρακιώτες, τους περισσότερους στρατιώτες της αυλής κι όσους ελέφαντες δεν πήρα μαζί του ο Κάσσανδρος τον περασμένο χειμώνα. Η δύναμη αυτή δε μπορούσε να τα βγάλη πέρα με τους πολύ περισσότερους που 'χε απέναντι της'αλλά ήλπιζε πως θα βάσταγε ίσαμε να φτάση βοήθεια...
Χάνοντας λοιπόν κάθε έλπίδα γιά βοήθεια η Ολυμπιάς αποφάσισε να φύγη, έριξε μιά πεντήρη στη θάλασσα, να μπαρκάρει τούς δικούς της. Μα σαν κατέβηκαν στην παραλία, το καράβι δεν ήταν εκεί! Ο Κάσσανδρος είχε μάθει από κάποιον αυτόμολο τι σχεδίαζε, και το είχε αρπάξει!... Δεν της απόμενε άλλο πια - και του έστειλε πρέσβεις να συνθηκολογήση...
Έτσι, τήν άνοιξη τού 316 έπεσε η Πύδνα και η βασιλική οικογένεια στά χέρια του Κάσσανδρου πού έστειλε καί στη Πέλλα καί στην Αμφίπολη στρατό, γυρεύοντας να παραδοθούνε. Ο Μόνιμος παραδόθηκε χωρίς αντίσταση'ο Αριστόνους όμως (που πρίν λίγες μέρες είχε νικήσει το στρατηγό του Κάσσανδρου, τον Κρατεύα, και είχε κατασφάξει τους περισσότερους άνδρες του, κάπου 2000) ήλπιζε πως θα μπορούσε ν'αντέξη στην Αμφίπολη τώρα, ίσαμε που να φτάσουν να τον βοηθήσουν ο Πολυπέρχων κι ο γιός του'και περιμένωντας πως ο Ευμένης απ'την Ασία θα έστελνε βοήθεια, δεν παραδινόταν, λέγοντας ότι προτιμούσε να πεθάνη, πολεμώντας για το βασιλιά και τη βασίλισσα, παρά να πατήση τον όρκο του και την πίστη του σ'αυτούς. Όταν όμως του δοθήκανε γράμματα της Ολυμπιάδας, που του παράγγελνε να παραδώση την πόλη και τον απάλλασε απ'τον όρκο του, άνοιξε τις πύλες [έτσι λοιπόν ολοκληρώθηκε η έσχατη αντίσταση απέναντι στον Κάσσανδρο, στην Αμφίπολη].
Ο Κάσσανδρος έγινε κύριος λοιπόν της Μακεδονίας'καί το πρώτο που κοίταξε ηταν να σιγουρέψη την κατάκτησή του, οπού και πιο τολμηρές του έλπίδες βάσιζε. Φοβόταν όσους νίκησε'και προπάντων εκείνον τον Αριστόνου, που ευνοημένος κάποτε απ'τον Αλέξανδρο, σε μεγάλην υπόληψη κιόλας απ τούς Μακεδονες, κι αφωσιωμένος πιστά όπως ήταν στή βασιλεία, μπορούσε (καί θα είχε καί τή διάθεση ασφαλώς) να φέρη εμπόδια στα σχέδια του. Μα και τη γριά βασίλισσα φοβόταν, πού οσο ζούσε, μ'ολο που εξόριστη και ταπεινωμένη κι ανήμπορη, είχε πάντως, καθώς μάνα τού Μεγαλέξανδρου, αστείρευτη πηγή δύναμης. Καί, τέλος, εκείνο το παιδι, τον Αλέξανδρο, το νόμιμο κληρονόμο της επικράτειας, πού με την πρώτη εύκαιρία μπορούσαν γύρω του νά συνταχτούν δυσαρεστημένοι, τα δικαιώματα του να γίνουνε γερός μοχλός σε άλλων ισχυρών τα χέρια καί να προσχηματίσουν απροκάλυπτη επέμβαση τους, πρός υπεράσπιση τάχα τής βασιλείας...

δ´
Διακόσιοι στρατιώτες στάλθηκαν να εκτελέσουν την απόφαση, μέ την εντολη να σκοτώσουν την Ολυμπιάδα αμέσως, χωρις να χάσουνε καιρο!... Μπήκανε στο ανάκτορο... Κ'έκείνη, φορώντας τήν πορφύρα καί το στέμμα (δυο γυναίκες την υποβάσταζαν) προχώρησε καταπάνω τους...
Έφύγαν άπραχτοι.
Μήν τολμώντας ν'απλώσούν χέρι στή μάνα του Μεγαλέξανδρου.
Τότε ο Κάσσανδρος ανάθεσε τό φόνο της στούς συγγενείς τών Μακεδόνων που είχε σκοτώσει... Επεσε απ'τίς πέτρες που τής έριχναν, και τις δέχονταν στό στήθος, κοιτάζοντάς τούς κατάματα. Έπεσε καταγής, χωρίς δάκρύα, χωρίς στεναγμο... Έφτιαξε μόνο, έτσι, τ'άσπρα της μαλλιά, και σκεπάζοντας το σωριασμένο της κορμί με το ρούχο της ξεψύχησε.
Συγκλονιστικό τό να παλεύη μεγαλείο μέ μεγαλείο κα να πέφτη.
Αλλ'όταν οι τελευταίοι γίγαντες γενναίας εποχης, σ'άγρια πάθη μέ μανία κατρακυλώντας, κι από έγκλημα σ'έγκλημα, περιζωσμένοι από δόλο καί πανουργία πού καραδοκεί, σωριάζωνται στό χώμα, καί ταπεινή γενιά σα θεία δίκη φτάνη να λαφυραγωγήση καί νά περιστολιστή τά κοσμήματά τους, θαρρεί κανείς πώς ή μοίρα χλευάζει τό μεγαλείο και το γκρέμισμα του.
Ξοφλώντας έτσι μέ τήν Ολυμπιάδα ο Κάσσανδρος ξεφορτώθηκε μεγαλο μπελά'και μεταχαρας θα εξαφανιζε και τη Ρωξάνη με το γιό για να φορέση στο δικό του το κεφάλι το στέμμα του βασιλόπουλου, αν για την ώρα δεν κουβεντιάζονταν τόσο το τέλος της Ολυμπιάδας. Ετσι δεν τολμούσε και το στερνό αυτό βήμα κατά το σκοπό του, ενώ κιόλας δέν ήξερε και πώς θα τέλειωνε ό μεγάλος πόλεμος στήν Ανατολή'γι'αύτό ακόμα δέν προχωρεί πέρ'άπ'τόν περιορισμό του μικρού και της μάνας στην Αμφίπολη, με του πιστού του Γλαυκία, διατάζοντας την απομάκρυνση και κάθε παιδιού από συντροφιά του Αλέξανδρου, όπως και το να μην υπάρχη ούτε βασιλική αυλή, και να είναι γενικά οι δύο κρατούμενοι αποκλεισμένοι κι απομονωμένοι, να ξεχάσουνε σιγά-σιγά κι ότι δικό τούς είναι το στέμμα του κόσμου [τίποτε, όμως, δεν παραμένει ες αεί στη λήθη].

ε´
Ύστερα έθαψε, με μεγάλες τιμές, στους τάφους των βασιλιάδων, στις Αιγές, την Κυνάνη, το Φίλιππο τον Αρριδαίο, και την Ευρυδίκη, κ'έκανε μεγαλοπρεπείς επικήδειους αγώνες. Πήρε και γυναίκα του την άλλη κόρη του Φίλιππου, τη Θεσσαλονίκη, για να 'χη δικαίωμα στη βασιλεία, που μόνο να προφέρη τη λέξη απόφευγε ακόμα, ειδάλλως όλα τα έκαμε πράγματι σα βασιλιάς του τόπου... Αμφιβολία πια δε χωρούσε για το τι σκόπευε ο Κάσσανδρος. Μονάχα ο φόβος τον βάσταγε, μην προκαλέσει του ισχυρούς στην Ασία, που κυνηγούσαν το ίδιο... Ή νόμιζε τάχα ο Κάσσανδρος πως, παίρνοντας γυναίκα τη κόρη του Φίλιππου, έσβηνε όσα είχε κάνει στη μάνα του Μεγαλέξανδρου και σχεδίαζε κατά της χήρας και του παιδιού του;
Ίσως κανένας Διάδοχος ή Επίγονος δεν κρίθηκε τόσο αντιφατικά όσο αυτός... Έχει μέσα του δυνατή τη φλέβα του μακιαβελλικού principe volendosi mantenere καταλαβαίνει τις crudeltà bene usate, και γνωρίζει a essere non buono, ed usarlo e non usarlo secondo la necessità.
Η μοίρα των διάλεξε για βασιλοκτόνο.

ζ´
Στήν ειρήνη τού 311 ό δωδεκάχρονος τότε Άλέξανδρος είχε ρητά αναγνωρισθή βασιλιάς, καί πέρα απ'αυτό συμφωνήθηκε, ώσπου νά ενηλικιωθή, να 'χη τήν επιμέλεια του ο Κάσσανδρος, σά στρατηγός τής Εύρώπης. Ο Κάσσανδρος απ'το 316 είχε στο χέρι το παιδί και τη μάνα του, τη Ρωξάνη, και τους κρατούσε φυλακισμένους στήν Αμφίπολη... Και τ'ανάθεσαν τούτα στόν Κάσσανδρο - πού δέν είχε όμως καί κανένα συμφέρον να τα τηρήση παρά ίσα-ίσα μπορούσε να προβλέψη πώς όλοι οι αντίπαλοι του θά γίνονταν ένα κόμμα γύρω άπ'το βασιλόπουλο, πως ενώ οι άλλοι άρχοντες, που ήταν μακρυά άπ'το βασιλιά, κράταγαν τη σχεδον απεριόριστη εξουσία τους, αυτουνού η επιρροή παίζονταν ως και στην ιδια τη Μακεδονία, καί κινδύνευε και προσωπικά, καθώς είχε παντα προσβάλει και κυνηγήσει τ'όνομα και τήν οικογένεια του Μεγαλέξανδρου. Μά καί τι μπορούσε να κάνη απέναντι σ'αυτους τούς κινδύνους. Τέτοια ήταν η αγάπη του λαού στη μνήμη του μεγάλού βασιλιά του, που δε θα μπορουσε να σταθη αυτός αντικρύ στο γιο εκείνου'κι αν παλι αποφασιζε να γυρέψη βοήθεια κατα του παιδιού απέξω, το κόμμα γύρω απο το βασιλόπουλο θα πρόσφευγε στον Αντίγονο, και θα εύρισκε απ αυτόν υποστήριξη. Έτσι, λοιπόν, επειδη το μίσος, η φιλαρχία, η φροντίδα γιά την ίδια του τή σωτηρία, τον εμπόδιζαν νά σεβαστή τά συμφωνημένα, δέν έβγαλε το βασιλόπούλο άπ'τή φυλακή...
Δέν απόμενε παρά τό χειρότερο άπ όλα. Κ'έγραψε, λοιπόν, στό Γλαυκία, το διοικητή της Άμφίπολης: Σφάξε κρυφά το παιδί και τη μάνα'κρύψε τα πτώματα, και μην πης τίποτα σε κανέναν. Έτσι έγινε τό φονικό.
Και με μαχαίρι σφαχτηκαν το παιδι κι η μάνα του.
Καμμιά πηγή δεν μας λέει πως δέχτηκαν οι Μακεδόνες τήν πράξη αύτη. Μπορεί, αν μαθευόταν αμέσως, και σαν κατι σίγουρο, να γεννούσε κάποια ξαφνική αντίδραση'αλλά την έκρυψαν, μαθεύτηκε σιγά-σιγά, έπειτα αμφισβητήθηκε, τέλος πιστεύτηκε, θρηνήθηκε, και απόμεινε χωρίς αποτέλεσμα (;). Πώς το πηραν οι άλλοι άρχοντες; Άπίθανο να το ενέκρίναν'κι ακόμα πιο απίθανο να το έκανε ο Κάσσανδρος με τη συγκατάθεση τους, βάσει κάποιου μυστικού όρου της ειρήνης. Βέβαιο είναι όμως πως και τον Πτολεμαίο συνέφερε ο φόνος, και το Σέλευκο και το Λυσίμαχο, γιατί μετά τό θάνατο του τελευταίου κληρονόμου του Μεγαλέξανδρου, ο Άντίγονος δέν είχε, στην όλη επικράτεια, δικαίωμα ισχυρότερο άπ'όσο καί κάθε άλλος του συνασπισμού απέναντι του, οπότε με ποιό πρόσχημα πιά θ'απαιτούσε την υποταγή τους, που δε μπορούσε ως τωρα με τη δύναμη να εκβιάση; Αλλά πως αφησε ο Αντίγονος το βλαστάρι, που είχε τετοια σημασία για τον αγώνα του, στα χέρια εκείνου, που τόσους λογους είχε βέβαια να μην τον εμπιστεύεται;...
Με το θάνατο αύτο εσπασαν οι ουσιαστικότερες βάσεις της ειρήνης του 311, γιατί ο επιμελητής της επικράτειαςθα είχε τώρα το δικαίωμα να γυρέψη το λόγο από εκείνον όπου του είχαν εμπιστευτή το βασιλόπουλο, παρά κι απ'τους άλλους, που συμφώνησαν μαζί του επίσης την ειρήνη, να ζητήση να συμπράξουν κατά του παραβάτη της.

η´
Τίποτα ωστοσο δεν κατέχούμε για τέτοιες ενέργειες ή συνεννοήσεις, του Αντίγονου είτε των άλλων ηγετων, εξαιτίας της δολοφονίας αυτής. Μηπως έμεινε κι ο Αντίγονος ευχαριστημένος που έγινε έτσι το πράγμα; Κι αν δεν το ήθελε - που δε μπορεί να το ήθελε - πως και δεν παρακίνησε και τους αλλους σε κοινές ενέργειες; Πώς και δέν επωφελήθηκε απ το ανόσιο έγκλημα, για να χτυπήση τον ανοσιουργό; Γιατί δεν ωρμησε αμέσως στη Μακεδονία, όπου τη στιγμή εκείνη μάλιστα μπορούσε να ελπίζη πώς θα έβρισκε πολλούς όπαδούς; Ή μήπως το έκανε, και τ'άποσιωπούν οι πηγές;

Ολοκλήρωση μέρους α´

I. Η ιδιοφυής στρατηγική του Μεγάλου Αλεξάνδρου - J. F. C. Fuller, Εκδ. Ποιότητα
II. Η Ιστορία των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου - Johann Gustav Droysen, Δίτομο

.~`~.

↧

Περί του επικείμενου διορισμού-εκλογής του νέου Πρωθυπουργού της Τουρκίας.

August 22, 2014, 12:06 pm
$
0
0

Εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά, πλέον δεν θα διαβάζετε και δεν θα γνωρίζετε τις επίσημα κατατεθημένες και καταγεγραμμένες σκέψεις, ενός εξ απορρήτων (κάποιου Πρωθυπουργού), ενός πρέσβη, ενός ακαδημαϊκού ή ενός Υπουργού Εξωτερικών. Πλέον θα διαβάζετε και θα γνωρίζετε τις επίσημα κατατεθημενες και καταγεγραμμένες σκέψεις, του νέου Πρωθυπουργού της Τουρκίας.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
Ο πολιτισμός αποτελείται από ψυχολογικά, κοινωνιολογικά, πολιτικά και οικονομικά στοιχεία, τα οποία εδράζονται επί ενός κόσμου αξιών που παράγονται από ένα συγκεκριμένο ανθρώπινο στοιχείο (πληθυσμός) σε έναν συγκεκριμένο χώρο (γεωγραφία) και σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα (ιστορία) με την ταυτότητα που κατέχει και την αίσθηση του ανήκειν... Οι κοινωνίες οι οποίες έχουν στέρεες δομές και κατέχουν μία πολύ ισχυρή αίσθηση του ανήκειν και της ταυτότητας, που οφείλεται στην κοινή αντίληψη του χρόνου και του χώρου, και μπορούν με αυτή την αίσθηση να κινητοποιήσουν τα ψυχολογικά, κοινωνιολογικά, πολιτι­κά και οικονομικά στοιχεία, έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν στρατηγικά ανοίγματα ικανά να ανανεώνονται συνεχώς. Αντιθέτως, οι κοινωνίες που ζουν μία κρίση ταυτότητας και τη μετατρέπουν σε μία καταστροφή πολιτισμού περιέρχονται σε ένα στρατηγικό αδιέξο­δο παραδομένες στη δίνη των ψυχολογικών, κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών διακυμάνσεων...
Οι χώρες που η εξωτερική πολιτική τους αφέθηκε εξαιτίας της έλλειψης πολιτικής βούλησης στη ροή των συγκυριακών διακυμάνσεων και έχασαν την ικανότητα συγχρονισμού γίνονται δέσμιες μιας πολύπλοκης και αντιφατικής εικόνας που σχηματίζεται από στιγμιαίες αντιδράσεις στην προσδιοριζόμενη από τρίτους επικαιρότητα. Οι πολιτικές ελίτ αυτού του είδους των χωρών, δεν έχουν ούτε την απαραίτητη εμπειρία στην αφετηρία αλλά ούτε το απαραίτητο όραμα για τον προορισμό τους. Δεν είναι επιθετικές και αποφασιστικές, αλλά αμυντικές και αντιδραστικές. Υιοθετούν μια συμπεριφορά μετριασμένης ψυχολογίας ακόμη και στις περιπτώσεις που απαιτείται μια αμυντική στάση στην περίπτωση της «μη συμμετοχής στην κρίση», πόσο μάλλον μια επιθετική στάση στην περίπτωση της «συμμετοχής στην επίλυση».
Αυτοί οι «εκλεκτοί» [ελίτ] που δεν διαθέτουν ταυτότητα, αντί να βγαίνουν μπροστά στις κρίσιμες περιόδους και να παίζουν καθοριστικό ρόλο, έχουν περιοριστεί να μένουν στην αφάνεια και στην έλλειψη πρωτοβουλιών... Αποφεύγουν να βγουν στο προσκήνιο στην αρχή της διαδικασίας, αλλά τη στιγμή που θα τους κυριεύσει η υποψία ότι έχουν χάσει το τρένο, τότε με το άγχος που έχουν συνάπτουν ανεξέλεγκτα κάθε είδους σχέση. Δεν διαθέτουν ούτε την αίσθηση της ασφάλειας που τους παρέχει το γεγονός ότι καταλαμβάνουν κεντρική θέση στην επικαιρότητα, ούτε την αίσθηση της άνεσης που τους δίνεται ως θεατές. Στην περίπτωση που βρίσκονται στο προσκήνιο της επικαιρότητας αναζητούν να βρούν τρόπους να ξεφύγουν από την ευθύνη, ενώ στην αντίθετη περίπτωση νιώθουν ότι έχουν μείνει εκτός παιχνιδιού και είναι έτοιμοι υιοθετώντας μια υποκριτική στάση να κάνουν κάθε παραχώρηση από τις αξίες και τις προτεραιότητες τους, ούτως ώστε να μπορέσουν να προσεγγίσουν έστω και λίγο εξουσία. Στη συμεριφορά τους επικρατεί μια δειλή στάση που εναλλάσσεται μεταξύ της προσπάθειας αποφυγής επιπρόσθετων ευθυνών, που οφείλεται στο κύρος που τους αποφέρει η ανυπόληπτη θέση τους, και του φόβου μήπως περιέλθουν σε κατάσταση κατά την οποία δεν θα υπολογίζεται πλέον η άποψη τους.
Βιώνουν μια αντίφαση ταυτότητας αναφορικά με το αν είναι παίκτες που κινούν τα πιόνια του σκακιού ή αν οι ίδιοι αποτελούν πιόνι σκακιού... και πείθουν τον εαυτό τους ότι η ασφαλέστερη επιλογή είναι να παραμείνουν στη σκιά του ισχυρότερου παίχτη. Γιορτάζοντας τις μικρές επιτυχίες τους στη μάχη των πιονιών σε μια ατμόσφαιρα μεγάλης νίκης, προσπαθούν να καλύψουν το σύμπλεγμα κατωτερότητας που οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη σκακιέρα ισότιμα με τους «ίππους», τους «τρελούς» ή τους «βασιλιάδες». Ταράζονται στη σκέψη κάθε φαινομένου που τους υπενθυμίζει την ταυτότητα και την ισχύ τους, οι οποίες είναι σε θέση να αλλάξουν τις κλίμακες του παιχνιδιού. Βιώνοντας τον φόβο του κινδύνου, θεωρούν πιο ασφαλές να κολυμπήσουν προς την κατεύθυνση των «ρευμάτων» της πραγματικής ισχύος άλλων... Αντί να επιχειρήσουν να κάνουν έναν αξιοπρεπή, μελετημένο και αποφασισμένο περίπατο στον απέραντο ορίζοντα που τους ανοίγει μπροστά η ιστορία και η γεωγραφία τους, προτιμούν να βαδίζουν τρεκλίζοντας στις στρατηγικές σκιές των άλλων. Για εκείνους δεν υφίσταται η εμπειρία της ιστορίας αλλά το τιμολόγιο της, όπως δεν θα υπάρχει η στρατηγική δυναμική και ο πλούτος της γεωγραφίας αλλά τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν τα μεγάλα παιχνίδια στους παίχτες...
Σε μια περίοδο που ένας ολόκληρος κόσμος έχει εισέλθει σε μια διαδικασία αλληλεπίδρασης, πυρήνες των νέων κέντρων ισχύος θα αποτελέσουν οι κοινωνίες οι οποίες θα κατορθώσουν να διατηρήσουν ακμαία την αυτοπεποίθησή τους. Αντιθέτως, εκείνες οι κοινωνίες που έχοντας χάσει την αυτοπεποίθησή τους αποδέχτηκαν να γίνουν τα περιφερειακά στοιχεία άλλων κοινωνιών, μετά από μια ψυχολογική κατάρρευση θα μείνουν αντιμέτωπες και με τον κίνδυνο της στρατηγικής τους διάλυσης.

Σας πληροφορώ, ως πολίτες της Ελλάδας και της «Ευρώπης», πως ο -υποψήφιος- νέος πρωθυπουργός της Τουρκίας (τον οποίον ο Γκιουλ ήταν εκείνος που έφερε ως καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στην πολιτική, διορίζοντας τον σύμβουλό του) γνωρίζει περισσότερα για την ιστορικότητα, την εξέλιξη της ιστορίας των ιδεών και την κοινωνική ιστορία του ελληνικού και του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού, απ'ότι το 90% των πολιτών της Ε.Ε (ενδιαφέρον θα είχε εάν γνωρίζει κάποια ή κάποιος, να με ενημερώσει, ποιά είναι η πνευματική παραγωγή και περί ποίων θεμάτων έχουν συγγράψει έργα, δηλαδή κατά πόσο κατέχουν μια αυτόνομη και αυτοδύναμη πνευματική υπόσταση, ο François Hollande και η Angela Dorothea Merkel - η τελευταία προορίζεται να αναλάβει και σημαντικό πόστο μετά το πέρας της θητείας της).
Για τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας που άπτονται των τελευταίων εκλογών, τις περαιτέρω εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στο εσωτερικό των Η.Π.Α, σε επερχόμενη ανάρτηση. Παρακάτω, υπάρχουν 16 αναρτήσεις, κατά το δυνατόν θεματικά κατηγοριοποιημένες, οι οποίες περιέχουν μέρη από προσεγγίσεις ή εξ ολοκλήρου αναφορές του -υποψήφιου- νέου Πρωθυπουργού της Τουρκίας.

*
*
*
*

Ολοκληρώνω με δύο αποσπάσματα που σχετίζονται με τις τελευταίες εξελίξεις (από την Κριμαία, το Κουρδιστάν και τη Θράκη, μέχρι τις «περί δημοκρατίας» και «περί Ευρώπης» υπεραναπληρώσεις, παρηγοριές ή εκλογικεύσεις, που θα ακούσουμε και θα διαβάσουμε ακόμα εντονότερα το επόμενο χρονικό διάστημα):
Τὸ κυριώτερο ὅμως ἀποτέλεσμα τοῦ πολέμου αὐτοῦἦταν ἡ ἐξασφάλιση γεωπολιτικῶς τῶν νοτιοανατολικῶν συνόρων της Εὐρώπης, ἀφήνοντας πάντως ἄλυτο τὸ πρόβλημα τῶν νοτιοδυτικῶν συνόρων της Ρωσσίας. Ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία τώρα ἀποτελοῦσαν ἑνιαία γεωπολιτικὴ περιοχὴ τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ διατηρηθῆ κατὰ πᾶσαν μελλοντικὴ ἀναδιάταξη τῶν Βαλκανίων. Ἐπεῖγον κατέστη τὸ πρόβλημα μὲ τὴν μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια δημιουργία τῆς Βουλγαρίας. Ὄντως μὲ τοὺς βαλκανικοὺς πολέμους ἡ Ἑλλάδα αὐξήθηκε πρὸς Βορρᾶν, οἱ ἐγγυήσεις ὅμως τῆς βόρειας ὑπάρξεώς της σὰν κράτους θὰ ἀνήγοντο στὰ ἀποτελέσματα τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου διὰ τῆς μονίμου παρουσίας σ’ αὐτὴ τῆς μουσουλμανικῆς μειονότητος τῆς Θράκης! Ἐνῷ δηλαδὴ οἱ ἀνταλλαγὲς πληθυσμῶν στὰ πλαίσια τῆς πρώην Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀποτελοῦν μίαν συνεχῆ μέχρι τῶν ἡμερῶν μας κατάσταση (περίπτωση Βουλγαρίας), ἄλλοτε ὁμαλὰ καὶ ἄλλοτε ἀνώμαλα (περίπτωση «μικρασιατικῆς καταστροφῆς», ἡ ὁποία μὲ τὸ ὑφιστάμενο κουρδικὸ πρόβλημα ἔχει ἄμεση σχέση αἰτίας-ἀποτελέσματος), ἡ μουσουλμανικὴ μειονότητα τῆς Θράκης ἀποτελεῖ μόνιμο θέμα ἀμηχανίας στοὺς λόγους τῶν ἀνίδεων ἑλλήνων πολιτικῶν, οἱ ὁποῖοι βρίσκουν σ’ αὐτὴ αἰτία παχύρευστου ἐκθειασμοῦ τῶν «δημοκρατικῶν ἀρετῶν» τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά ἀγνοοῦν πλήρως, ὅτι ἀκριβῶς ἡ ὕπαρξη αὐτῆς τῆς μειονότητος ἐκεῖ ἀποτελεῖ τὴν προϋπόθεση τῆς δικῆς των ψηφοθηρικῆς δραστηριότητος, καθ’ ὅ ἐγγύηση τῆς Ἑλλάδος σὰν κράτους! Ἡ ὕπαρξη τῆς μειονότητος αὐτῆς σημαίνει ἱστορικὰ τὸ ἑξῆς: ἂν ποτὲ ἤθελαν ἀμφισβητηθῆ τὰ ἀποτελέσματα τῆς γεωπολιτικῆς σημασίας τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου, εἴτε μὲ ἀπαιτήσεις τῶν παρακειμένων σλαβικῶν κρατῶν εἴτε μὲ ὑποκίνηση τῆς Ρωσσίας, τότε ὁ ἀπαιτῶν νὰ ἔχη νὰ ἀντιμετώπιση ἀπὸ κοινοῦ Ἑλλάδα καὶ Τουρκία, καὶ ὄχι τὸ ἀμφιβόλου κατασκευῆς κράτος Ἑλλάδα. Μέσα στὸ σύνολο τῶν σκέψεων αὐτῶν καὶ στὴν ἀποδοχὴ αὐτοῦ τοῦ γεωπολιτικοῦ ρόλου ἐδέχθηκε καὶ ἡ Τουρκία νὰ παραχωρήση τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου στὴν Ἑλλάδα, προκειμένου νὰ παραμείνη στὴν ἀνατολικὴ Θράκη.

...αποτελεί κεφαλαιώδες σφάλμα στρατηγικής εκτιμήσεως να μη θεωρείται ως πηγή της αύξουσας τουρκικής πίεσης πάνω στην Ελλάδα η συνεχής διεύρυνση της διαφοράς ανάμεσα στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών, αλλά να αποδίδεται ο δυναμικός τουρκικός επεκτατισμός στον «οθωμανισμό», στον «ασιατικό χαρακτήρα» της Τουρκίας κ.τ.λ., οπότε εξάγεται το συμπέρασμα ότι μόλις η Τουρκία (ακολουθώντας το δικό μας φωτισμένο παράδειγμα) ξεπεράσει αυτούς τους «εθνικιστικούς άταβισμούς», πάρει τον «ευρωπαϊκό δρόμο» και υποκαταστήσει τις στρατιωτικές με τις οικονομικές δραστηριότητες, τότε αυτόματα θα εκλείψει και η απειλή εκ μέρους της. Όλο και περισσότεροι σκέφτονται στην Ελλάδα μ'αυτόν τον τρόπο, έχοντας την εντύπωση ότι έτσι τάχα ξεπερνούν τις εθνικιστικές αντιπαραθέσεις και σε αντίθεση με τα αδιέξοδα εθνικιστικά ιδεολογήματα προτείνουν ρεαλιστικές λύσεις...
Τα επίπεδα της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικήςτα συγχέει ιδιαίτερα η «αριστερή» παραλλαγή του οικουμενισμού και του οικονομισμού, η οποία διατείνεται τα εξής: ο τουρκικός επεκτατισμός αποτελεί κατά βάση προσπάθεια της άρχουσας τάξης να περισπάσει την προσοχή των μαζών από τα άλυτα εσωτερικά προβλήματα· θα υποχωρήσει όταν τα προβλήματα αυτά λυθούν από δημοκρατικές και σοσιαλιστικές δυνάμεις, γιατί οι λαοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε μεταξύ τους. Η επιχειρηματολογία αυτή χωλαίνει από το πρώτο κιόλας βήμα, γιατί δεν εξηγεί τους λόγους, για τους οποίους η περίσπαση του λαού μέσω του εθνικισμού και του επεκτατισμού έχει συνήθως τόσο καλά αποτελέσματα. Γιατί, αλήθεια, αφήνεται ο λαός να περισπαστεί ειδικά μ 'αυτόντον τρόπο, τι του αρέσει ιδιαίτερα σ'αυτήντην περίσπαση, έτσι ώστε να επιλέγεται αυτή, και καμμιά άλλη, προκειμένου να τον παραπλανήσει;...
Η τιθάσευση της Τουρκίας μέσω της ένταξης της στην «Ευρώπη» συνδέεται στενά με τίς ελπίδες καί με τα σφάλματα της ελληνικής πολιτικής. Το πόσο φρούδες είναι οί ελπίδες το ομολογεί συνεχώς και άθελα της η ίδια η ελληνική πλευρά, όταν από τη μια μεριά ισχυρίζεται ότι η αποδοχή των «Ευρωπαϊκών Αξιών» θα κάνει την Τουρκία «πολιτισμένο» και φιλειρηνικό κράτος, ενώ συνάμα από την άλλη είναι υποχρεωμένη να διαπιστώνει στην πράξη ότι οι Ευρωπαίοι φορείς των «αξιών» τις μεταχειρίζονται πολύ επιλεκτικά και τις προσπερνούν με άνεση οπότε το κρίνουν συμφέρον άρα η αποδοχή των «ευρωπαϊκών άξιων» δεν φαίνεται να βελτιώνει καθ'έαυτήν τα ήθη. Τα σφάλματα, πάλι, προκύπτουν από μιαν κακή εκτίμηση της σημασίας της «Ευρώπης» για την ανερχόμενη Τουρκία. Επειδή η Ελλάδα, αδυνατώντας να σταθεί μοναχή στα πόδια της, περιμένει τα πλείστα ή τα πάντα από άλλους τείνει εύλογα να προβάλει τη δική της κατάσταση και διάθεση στην κατάσταση και διάθεση άλλων, νομίζοντας π.χ. ότι η «Ευρώπη» έχει για την Τουρκία την ίδια απόλυτη σημασία όσο για την Ελλάδα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να πάρει από την Ευρωπαϊκή Ένωση ό,τι περισσότερο μπορεί· όμως για την εύρασιατική Τουρκία η Ευρώπη είναι μόνον ένα πεδίο δραστηριότητας ανάμεσα σε άλλα, ενώ για την Ελλάδα αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό... Με άλλα λόγια, η σχέση της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι πιο σύνθετη άπ'ό,τι η σχέση της Ελλάδας προς αυτήν...
Ενώ δηλαδή η Ελλάδα προσανατολίσθηκε ψυχή τε και σώματι στην «Ευρώπη» για να διασφαλισθεί από τον τουρκικό κίνδυνο, ακριβώς ο ευρωπαϊκός της προσανατολισμός θα μεταβληθεί σε όργανο de facto μετατροπής της σε δορυφόρο της Τουρκίας. Η τουρκική επιρροή θα ασκείται πάνω στην Ελλάδα όχι άμεσα, αλλά -κάπως μετριασμένη- μέσω των ευρωπαϊκών καί των αμερικανικών αγωγών, και δεν αποκλείεται η ελληνική πλευρά, ανίσχυρη κι αναζητώντας παρηγοριές ή εκλογικεύσεις, ν'αρχίσει κάποτε να θεωρεί κι η ίδια τις υποχωρήσεις έναντι της Τουρκίας ως αυτονόητο μέρος καί αυτονόητο καθήκον του «εξευρωπαϊσμού» της αφού μάλιστα οι «πολιτισμένοι άνθρωποι», που έχουν ξεπεράσει τους «εθνικιστικούς αταβισμούς», δεν ξεκινούν πολέμους για πράγματα τόσο απαρχαιωμένα μέσα στον εκλεπτυσμένο μας κόσμο όσο είναι δα τα κυριαρχικά δικαιώματα.
Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα, δηλαδή δικαιώματα των οποίων η κυρίαρχη άσκηση εξαρτάται από τη βούληση και τις αντιδράσεις τρίτων...

.~`~.
↧
Search

Επισημάνσεις και προβληματισμοί με αφορμή ένα κείμενο. Οι γυναίκες τής ISIS.

August 23, 2014, 8:06 am
$
0
0

.~`~.
Οι γυναίκες τής ISIS

Κατανοώντας και καταπολεμώντας τον γυναικείο εξτρεμισμό
Αναφορές ότι γυναίκες έχουν διαμορφώσει τις δικές τους ταξιαρχίες εντός τού «Ισλαμικού Κράτους τού Ιράκ και της al-Sham» (ISIS) έχουν μπερδέψει τους ειδικούς - και τους έχουν ανησυχήσει. Για πολλούς, η ιδέα τής γυναίκας ως βίαιης εξτρεμίστριας φαίνεται παράδοξη. Γιατί οι γυναίκες να θέλουν να ενταχθούν σε μια πολιτική μάχη που τις καταπιέζει τόσο απροκάλυπτα;
Το ερώτημα αυτό αποκαλύπτει περισσότερα για τους ειδικούς παρά για τους μαχητές. Εκείνοι που το διατυπώνουν υποθέτουν, κατ’ αρχάς, ότι οι γυναίκες από την φύση τους είναι πιο ειρηνικές από όσο οι άνδρες• Και δεύτερον, ότι οι γυναίκες που συμμετέχουν σε ένοπλες εξεγέρσεις είναι κάτι λίγο περισσότερο από βορά των κανονιών σε ένα ανδρικό παιχνίδι, πολεμώντας ανόητα για ένα κίνημα που δεν θα τις ωφελήσει. Όπως αποδεικνύουν οι γυναίκες τής ISIS, και οι δύο υποθέσεις είναι ψευδείς.
Για να γίνουν κατανοητές οι γυναίκες τής ISIS και τα κίνητρά τους, βοηθά να τοποθετηθούν στο ιστορικό τους πλαίσιο, μεταξύ των λεγεώνων των γυναικών στο Ελ Σαλβαδόρ, την Ερυθραία, το Νεπάλ, το Περού και την Σρι Λάνκα, οι οποίες εντάχθηκαν εθελοντικά σε βίαια κινήματα και παραστρατιωτικές οργανώσεις, μερικές φορές ακόμη και ως ιδιαίτερα υψηλόβαθμοι αξιωματικοί. Σε κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις, οι γυναίκες συμμετέχουν για τους ίδιους βασικούς λόγους με τους άνδρες. Ζώντας σε περιοχές με βαθιά συντηρητικές κοινωνίες, αντιμετωπίζουν συνεχείς απειλές για τις εθνοτικές, θρησκευτικές ή πολιτικές ταυτότητές τους - και συνήθως ήταν αυτές οι απειλές, παρά τα τυχόν παράπονα βασισμένα στο φύλο τους, που τις έπεισαν να πάρουν τα όπλα.
Η ιδιαίτερα απάνθρωπη βία τής ISIS ίσως αποκρύπτει το γεγονός ότι η σύγκρουση στο Ιράκ έχει επίσης τις ρίζες της στην ταυτότητα: Στη βάση του, ο αγώνας είναι μια σεχταριστική διαμάχη μεταξύ σουνιτών και σιιτών μουσουλμάνων, με αρκετές μικρότερες μειονότητες να έχουν βρεθεί στη μέση. Είναι λογικό, λοιπόν, που η γυναικεία Ταξιαρχία al Khansaa τής ISIS εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στην πολιτική ταυτότητα για την στρατολόγηση, στοχεύοντας νεαρές γυναίκες που αισθάνονται καταπιεσμένες ως σουνίτισες μουσουλμάνες. Πράγματι, οι ανώνυμοι fatwas [φετφάδες] που καλούν τις ανύπαντρες γυναίκες να συμμετάσχουν στον αγώνα για ένα ισλαμικό χαλιφάτο ήταν αρκετά ελκυστικοί για να φέρουν γυναίκες στήν ISIS ακόμα και πέρα από την περιοχή.
Αν οι πολιτικοί παραβλέπουν τέτοια κίνητρα, αντιμετωπίζοντας τις γυναίκες μαχητές ως τίποτα περισσότερο από εργαλεία τής ανδρικής ηγεσίας, θα το βρουν δύσκολο να προλαμβάνουν τον γυναικείο εξτρεμισμό. Όπως έγραψε σε ένα πρόσφατο άρθρο της η Jane Harman, πρόεδρος του Woodrow Wilson International Center, η αντιμετώπιση των ριζοσπαστικών αφηγήσεων απαιτεί να έχει κατανοηθεί ο ριζοσπαστικοποιημένος.

Πέραν του φύλου
Σίγουρα, για τις γυναίκες, το φύλο και η πολιτική μπορούν να επικαλύπτονται με τρόπους που δεν συμβαίνουν στους άνδρες.
Για τις περισσότερες γυναίκες μαχητές, η διαδρομή προς το πεδίο τής μάχης είναι μια βίαιη διαδρομή. Πολλές οδηγούνται στο να πολεμήσουν λόγω μιας πρακτικής επιθυμίας για ασφάλεια. Σε εμπόλεμες ζώνες σε όλο τον κόσμο, οι γυναίκες απορροφούν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των επιπτώσεων της σύγκρουσης, συμπεριλαμβανομένης της υλικής στέρησης σε στρατόπεδα προσφύγων, της καθημερινής παρενόχλησης και του φόβου στις στρατιωτικοποιημένες ζώνες, και μια συνεχή ευπάθεια στον βιασμό. Η συμμετοχή στην μάχη είναι μερικές φορές ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν.
Το 2005, επισκέφθηκα την Σρι Λάνκα για να καταλάβω τι οδήγησε τις γυναίκες να ενταχθούν στους «Τίγρεις τής Απελευθέρωσης» των Ταμίλ Ιλάμ, μια αυτονομιστική τρομοκρατική ομάδα που επεδίωκε ένα ανεξάρτητο κράτος Ταμίλ στο νησί, διατηρώντας ταυτόχρονα τους πολιτισμικά εδραιωμένους ρόλους των δύο φύλων. Για τις γυναίκες διοικητές, η ασφάλεια φαίνεται να ήταν ένα πρωταρχικό κίνητρο. «Ο συνεχής φόβος τής διαβίωσης σε στρατιωτικοποιημένες περιοχές με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η ζωή είναι άδικη για τους Ταμίλ», είπε μια διοικητής. (Για λόγους ασφαλείας, οι διοικητές αρνήθηκαν να κατονομαστούν). «Λοιπόν, ήθελα να αγωνιστώ για ίσα δικαιώματα».
Άλλες γυναίκες Τίγρεις παράθεσαν τον βιασμό ή τον φόβο τού βιασμού από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ως τον βασικό λόγο για την ένταξή τους στο κίνημα. Ως μια πολιτική και ταυτόχρονα φυλετική πράξη, ο βιασμός είναι ένα μοναδικό κίνητρο. «Ήμουν ευάλωτη επειδή ήμουν γυναίκα, αλλά ήμουν στοχευμένη γιατί ήμουν Ταμίλ», δήλωσε μια άλλη γυναίκα διοικητής, αντανακλώντας την εγγενή δυσκολία των ελιγμών μεταξύ ταυτοτήτων. Πράγματι, μέσα στην σύγχυση του πολέμου, η επιβίωση μπορεί να εξαρτάται από την επιλογή σε ποια ταυτότητα θα δοθεί προτεραιότητα. Οι Ταμίλ γυναίκες, για παράδειγμα, συχνά αναγνωρίζουν την πατριαρχικότητα του κινήματος Ταμίλ, ωστόσο πολέμησαν υπέρ αυτού, προσδένοντας τις ελπίδες τους για μακροπρόθεσμη ασφάλεια σε μια εθνικιστική σημαία.
Σκεφτείτε την περίπτωση μιας άλλης διοικητού Ταμίλ που γνώρισα, η οποία πέρασε τις ημέρες της περιπολώντας τοπικά χωριά και μοιράζοντας φυλλάδια που αναφέρονταν στο κατάλληλο ντύσιμο, χτένισμα και συμπεριφορά μιας γυναίκας Ταμίλ: Όχι κοντές φούστες, όχι κοντά μαλλιά, όχι ποδηλασία εκτός αν κάθεται στο πλάι. Η ίδια φορούσε αρβύλες και είχε τα μαλλιά της κοντά και δεμένα. Την ρώτησα πώς συμβιβάζονταν οι κανόνες στα φυλλάδια με την δική της απόφαση να αντιστρέψει τους ρόλους των δύο φύλων και να πάρει τα όπλα. Μου είπε, «Μάχομαι για την προστασία αυτών των αξιών, για να προστατέψω την ταυτότητα των Ταμίλ από το να καταστραφεί από τον καταπιεστή». Ο ρόλος των γυναικών γίνεται έτσι ο πυλώνας για την κατασκευή τής εθνικής ταυτότητας.
Με μια πρώτη ματιά, οι εμπειρίες των γυναικών μαχητών στην Σρι Λάνκα φαίνεται να έχουν να κάνουν λίγα με τις εμπειρίες των γυναικών μαχητών στο Ιράκ, κυρίως επειδή η ISIS είναι τόσο ριζικά βίαιη - έχουν ανακύψει αναφορές για στρατιώτες τής ISIS που ξεκοιλιάζουν γυναίκες και θάβουν παιδιά ενώ είναι ζωντανά - και τόσο συντηρητική απέναντι στις γυναίκες. Αλλά μοιάζουν περισσότερο από ό, τι φαίνεται με τις ομολόγους τους στην Σρι Λάνκα και σε άλλες χώρες που μαστίζονται από συγκρούσεις. Όπως και αλλού, οι περισσότερες Ιρακινές πήραν τα όπλα, είτε επειδή φοβούνται για την ασφάλειά τους είτε επειδή αισθάνονται ότι η ISIS εκπροσωπεί τα πολιτικά τους συμφέροντα. Σε πολλές περιπτώσεις, η βία φαίνεται να είναι το μόνο διαθέσιμο μέσο πολιτικής έκφρασης. Για πολλές γυναίκες, και ιδιαίτερα για τις γυναίκες από την περιθωριοποιημένων σουνιτική κοινότητα, η βία έγινε το όχημα για πολιτική υπηρεσία.

Τερματίζοντας τον εξτρεμισμό
Για την καταπολέμηση του γυναικείου εξτρεμισμού, η Δύση πρέπει να καταλάβει τα παράπονα που ωθούν τις γυναίκες να πολεμήσουν και, στην συνέχεια, να τα εξαλείψει. Οι συνήθεις διορθωτικές ενέργειες – για παράδειγμα, η παροχή οικονομικής ή επαγγελματικής υποστήριξης σε νεαρές γυναίκες και κορίτσια - είναι απίθανο να λειτουργήσουν, καθώς οι γυναίκες στις εμπόλεμες ζώνες είναι βαθιά περιθωριοποιημένες σε κάθε τομέα τής ζωής τους. Αυτό το είδος τής βοήθειας είναι σημαντικό, βεβαίως, αλλά δεν είναι αρκετό: Οι γυναίκες σε εμπόλεμες ζώνες, εκτός τού ότι είναι φτωχές, δεν έχουν πρόσβαση στην πολιτική• Και όταν δεν είναι σε θέση να διατυπώσουν τα παράπονά τους δημοσίως και χωρίς βία, ο εξτρεμισμός γίνεται πιο δελεαστικός.
Η ειρωνεία είναι, φυσικά, ότι ο γυναικείος εξτρεμισμός σπάνια φέρνει οφέλη για τα δικαιώματα των γυναικών. Στην Ερυθραία, για παράδειγμα, μετά τη νίκη τού Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου τής Ερυθραίας, ενός αποσχιστικού κινήματος στην Αιθιοπία, δόθηκε στις γυναίκες μαχητές ο έλεγχος της κοινωνικής πολιτικής, αλλά δεν είχαν καμία πραγματική πολιτική φωνή. Φαίνεται πιθανό ότι οι γυναίκες στο προβλεπόμενο «Ισλαμικό Κράτος» στο Ιράκ επίσης θα περιθωριοποιηθούν μετά το τέλος τής σύγκρουσης.
Εάν η Δύση πρόκειται ποτέ να κατανοήσει πραγματικά τις γυναίκες τής ISIS, θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει εκ νέου τις προκαταλήψεις της για το φύλο και την βία. Στο Ιράκ, στην Γάζα, και αλλού, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι γρήγορα στο να περιγράφουν τις γυναίκες ως θύματα και τους άνδρες ως βίαιους δράστες. Αλλά αυτό δεν είναι πάντα αλήθεια. Και αυτή η περιορισμένη κατανόηση του ρόλου των γυναικών στην βία έχει επιπτώσεις πέρα από την ίδια την σύγκρουση. Πράγματι, οι ειρηνευτικές πρωτοβουλίες αφήνουν συχνά τις γυναίκες έξω από τις στρατηγικές συζητήσεις, υποβιβάζοντάς τες σε εργασίες που αφορούν ρητά τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτή η προσέγγιση δεν είναι βιώσιμη. Τελικά, η ειρήνη οικοδομείται μέσω της ενσωμάτωσης των διαφορετικών πλευρών, και εφ’ όσον οι προκαταλήψεις περί τα φύλα εξακολουθούν να υπάρχουν, οι γυναικείες φωνές δεν θα εισακουστούν. Οι γυναίκες μάχονται για την προσωπική όσο και την πολιτική εξουσία, συχνά θυσιάζοντας την μια για την άλλη. Αν ο κόσμος αγνοήσει το γεγονός αυτό, θα χάσει μια ευκαιρία να αντιμετωπίσει τις πολιτικές επί των ταυτοτήτων που συντηρούν τον πόλεμο.
Nimmi Gowrinathan
published by the Council on Foreign Relations (CFR)
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.


.~`~.
Επισημάνσεις και προβληματισμοί

Τα επόμενα παρατίθενται με αφορμή το κείμενο -για τις γυναίκες της ISIS- και όχι με αφορμή τις γυναίκες της ISIS


I
This isn't 'feminism'. It's Islamophobia: I am not writing here on behalf of Muslim women, who can and do speak for themselves, and not all in one voice. I am writing this as a white feminist infuriated by white men using dog-whistle Islamophobia to derail any discussion of structural sexism; as someone who has heard too many reactionaries tell me to shut up about rape culture and the pay gap and just be grateful I'm not in Saudi Arabia; as someone angered that so many Muslim feminists fighting for gender justice are forced to watch their truth, to paraphrase that fusty old racist Rudyard Kipling, "twisted by knaves to make a trap for fools". We are the fools, if we believe that accepting aggressive distinctions between nice, safe western sexism and scary, heathen Muslim sexism is going to serve the interests of women. The people making these arguments don't care about women. They care about stoking controversy, attacking Muslims and shouting down feminists of all stripes. For decades, western men have hijacked the language of women's liberation to justify their Islamophobia. If we care about the future of feminism, we cannot let them set the agenda - Laurie Penny.
*
Οι φωτογραφίες μονάχα ενδεικτικό ρόλο έχουν. Θα μπορούσαν να είναι άλλες ή να μην υπάρχουν καθόλου


II
Φεμινιστική γεωπολιτική: Σύμφωνα με ορισμένες αναλύτριες, ο δυτικόςφεμινισμός που κυριαρχείται από λευκές μεσο-αστες απέτυχε να αναγνωρίσει ότι γυναίκες σε άλλες συνθήκες και σε άλλούς γεωγραφικούς χώρους μπορει να εχουν διαφορετικές προτεραιότητες. Μετά από ενα ταξίδι στην επαναστατημένη Νικαράγουα η Rich (1986: 216) έγραψε ότι «το πρόβλημα ήταν οτι δεν γνωρίζαμε ποιόν εννοούσαμε όταν λέγαμε εμείς». Η γυναικεία εμπειρία δηλαδή δεν είναι η ίδια σε όλους τους γεωγραφικούς χώρούς. Η απελευθέρωση των γυναικών στις δυτικές κοινωνίες, υποστηρίζει μια πρόσφατη μελέτη (Ehrenreich και Hochschild, 2002), έγινε δυνατή μόνο χάρη στην ύπαρξη ενός αόρατου συνόλου άλλων γυναικών οι οποίες μεγαλώνουν τα παιδιά, καθαρίζουν τα σπίτια και μαγειρεύουν την τροφή των πρώτων. Οι γυναίκες αυτές φθάνουν στη Δύση από χώρες του Τρίτου Κόσμου και πρώην κομμουνιστικά κράτη. Στις ΗΠΑ, ο αριθμός τούς ξεπερνά το 1.000.000 (800.000 νόμιμα εργαζόμενες). Αυτές οι γυναίκες -από χώρες τόσο διαφορετικές όσο οι Φιλιππίνες και η Ουκρανία- εγκαταλείπουν τις οικογένειές τους στις πατρίδες τους, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στη Δύση. Συχνά αφήνουν πίσω τους άνεργους άνδρες που στρέφονται στο ποτό και τα τυχερά παιχνίδια, σπαταλώντας όλα τα με κόπο κερδισμένα χρήματα που οι ξενιτεμένες γυναίκες τους στέλνουν, αφήνοντας εν τέλει τα παιδιά σε χειρότερη κατάσταση απ'ό,τι θα ήταν αν οι μητέρες τους δεν είχαν μεταναστεύσει. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια από τις πιο στυγνές πλευρές της παγκοσμιοποίησης, καθώς στερεί τις φτωχές χώρες από τόσο βασικές πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως η αγάπη και η φροντίδα. Αυτή η εξέλιξη είναι η ύστατη στέρηση, γράφούν οι Ehrenreich και Hochschild, επειδή εκμεταλλεύεται τον τελευταίο πλουτοπαραγωγικό πόρο που ο Τρίτος Κόσμος μπορεί να πουλήσει: τη μητρότητα - Αστέρης Χουλιάρας.


III
Αν μια διαδικασία «δημοκρατικοποίησης» καταργήση το τσαρτάρι (τσαντόρ) στις γυναίκες του ισλαμικού κόσμου, με τι θα το αντικαταστήση;...
Η θρησκευτική ανοχή του Ισλάμ, η διατηρήσασα μικροτάτες θρησκευτικές μειονότητες επί χιλιάδες χρόνια, αντιπαραβάλλεται χωρίς προσχήματα προς τα μερικά εκατομμύρια μωαμεθανών εργατών της δυτικής Ευρώπης και η «δημοκρατία» διαφημίζεται ως προϊόν εξαγωγής περί του οποίου οι άλλοι δεν έχουν ιδέα. Κατά τους ίδιους τρόπους φυσικά όπως π.χ. μετά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, όπου στον Περσικό Κόλπο εγκαθίσταντο τα μεσαιωνικά εμιράτα με την εντολή να ιδρύσουν σχολές χορού και μπαλλέτου, οι οποίες εν συνεχεία επροβάλλοντο από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης ως ύπατες αποδείξεις «δημοκρατίας» (εν αντιθέσει προς τα «δικτατορικά» καθεστώτα του Νάσερ με το Σουέζ ή του Μωσαντέκ με την κρατικοποίηση των πετρελαίων στην Περσία...).
Βεβαίως η ιδέα της πλήρους πολιτιστικής «κλειστότητας» υπήρξε και κοινωνιολογικός απαραίτητη στα πλαίσια της βιομηχανικής παραγωγής. Οι εργαζόμενες μάζες έπρεπε να μένουν προσκολλημένες μιας όσο το δυνατόν πιο «κλειστής Ευρώπης», για να μπορούν να κατευθύνωνται στην παραγωγή. Έπρεπε να πεισθούν ότι δημοκρατία ήταν μόνο το προσφερόμενο...
Αυτό φαίνεται ειδικά στην περί «εχθρού» εικόνα που καλλιεργεί η «Ευρώπη» έναντι του Ισλάμ και η οποία με απλά λόγια λέει: ναι μεν το Ισλάμ είναι βασικός παράγων για την ύπαρξη της δυτικής παραγωγής (όχι μόνο για το πετρέλαιο, όπως θα ιδούμε), αλλά ουδεμία αντίληψη ιστορικής προοπτικής μετ'αυτού υπάρχει. Αν ξαφνικά «ανεκαλύπτετο» ότι η ενσωμάτωση του Ισλάμ στην παραγωγή θα έφερνε μείζονα δυνατότητα αναπτύξεως γι'αυτή, ουδεμία θεωρία ή άποψη υπάρχει περί του βαθμού και του τρόπου που κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό να γίνη. Ότι βέβαια το Ισλάμ απορρίπτει ριζικά την πολιτική φιλοσοφία της Δύσης - και ιδιαίτερα της «δημοκρατίας» -, όπως επίσης και τον τρόπο της δυτικής βιομηχανικής παραγωγής, είναι γεγονός. Αυτό όμως η «Ευρώπη» δεν το βλέπει σαν κάτι υπέρ του δικού της συστήματος παραγωγής, αλλά σίγουρη για την «αποτελεσματικότητα» των τρόπων του παρελθόντος, το διοχετεύει στην κοινή συνείδηση σαν «κίνδυνο», χωρίς ειδικώτερες χρεώσεις ούτε των πολιτικών ούτε των «ειδικών» της «πολιτικής θεωρίας». Ότι τουλάχιστον - από τις σταυροφορίες κι εδώ - «ευρωπαϊκή ιστορία» χωρίς τον συνυπολογισμό του Ισλάμ είναι αδύνατο να κατανοηθή, παραμένει για την μέση κοινή συνείδηση του Ευρωπαίου ένας ύποπτος αφορισμός...
Οί ιστοριογραφικές απλοποιήσεις του ιμπεριαλιστικού παρελθόντος έχουν φυσικά κατ'ανάγκην τήν αρνητική τους επίδραση στην λειτουργία τών διεθνών οργανισμών σήμερα, ίδια δέ στην προοπτική αναπτύξεως τών πολυεθνικών (κατά τήν κυριολεκτικήν σημασία του ορού), οπως είπαμε στην αρχη. Η βασική δυσκολία έγκειται στο γεγονός, οτι για πολλές περιοχές τού κόσμου (Βαλκάνια, Καύκασος, Μαύρη Θάλασσα, Μέση Ανατολή κ.ά) ο πολυεθνικός τρόπος διοικήσεως είναι μιά κεκτημένη καί γνωστή εμπειρία του παρελθόντος, ενώ για την Ευρώπη μόνο μεταπολεμικά προέκυψε κατά θεωρίαν σάν κατάσταση ανάγκης. Καί επειδή ακριβώς προέκυψε σάν τέτοια, και μάλιστα μόνο επί οικονομικής βάσεως κατ'άρχην, δέν βρέθηκε με αρχές δικαίου πού να ανταποκρίνωνται στίς καταστάσεις πού διαμορφώνει ένα τέτοιο σύστημα διοικήσεως, όπως π.χ. ο Regionalismus όπως θα δουμε πιό κάτω. Οι αρχές δικαίού ήσαν αυτές πού δημιούργησε η ιστορία του «εθνικού κράτους», μεμιγμένες με γενικής φύσεως ιδεολογήματα τύπου «δημοκρατίας» και «αυτοδιαθέσεως τών λαών», με τα οποία επεδιώχθηκε να στηριχθή η «Κοινωνία τών Εθνών» στόν μεσοπόλεμο. Αρχές που, η εφαρμογή τους σήμερα δημιουργεί περισσότερα προβληματα τών όσων προτίθεται νά λύση. Θα τα άναλύσωμε στο συγκεκριμένο παράδειγμα του ερωτήματός μας, στήν σχέση δηλαδη «κοινοβουλευτικής δημοκρατίας» και τσαντόρ. Και θα ζητήσωμε τήν παραλληλία μεταξύ πραγματικότητος καί νοημάτων:

Η «κοινοβουλευτική δημοκρατία» και το τσαντόρ
Το τσαντόρ αφήνει στις γυναίκες του ισλαμικού κόσμου ελεύθερα τα μάτια. Τι ειναι όμως τα μάτιά; Η ένδυμασία τών άρχαίων άφηνε ελεύθερο μόνο το κεφάλι, μιά και γιά την δουλειά πού θέλει έλευθερα μέλη είχαν τούς δούλους. Ο Χριστιανισμός, που εκράτησε την μόδα της αρχαίας ενδυμασίας γιά τούς παπάδες, εκάλυψε και το κεφάλι, αφήνοντας ελεύθερο μόνο το πρόσωπο, αφού αυτό θα είχε σαν «νόημα» να πραγματοποιήση. Και στο πρόσωπο βέβαια τόν κύριο ρόλο τόν παίζούν τά μάτια πού είναι οι «πύλες» του ανθρώπου πρός τόν «κόσμο τής ψυχής». Ο ρόλος τών ματιών στήν βυζαντινή είκονογραφία είναι γνωστός. Τό μόνο πού διατηρεί μιάν νατουραλιστική έννοια στίς είκονες ειναι τα ματια, τα οποία είδικά στό πρόσωπο του Χριστού και της Παναγίας είναι τεράστια και συγκεντρώνουν όλην τήν ένταση. Επίσης ένα πράγμα λιγώτερο γνωστό είναι τό γεγονός πού συναντά κανείς σέ χριστιανικά μοναστήρια ή έκκλησίες τών Βαλκανίων: στά φρέσκα καί τά ψηφιδωτά, τα μάτια τών άγίων (μόνον αυτά καί τίποτε αλλο απο τήν ζωγραφιά) είναι κατεστραμμένα. Οι δύο θρησκείες στά Βαλκάνια συνεχίζούν την αντιμαχία τούς από τούς αρχαίους ελληνιστικούς χρόνούς, πού δέν όφείλεται σέ καμμιά τούρκική κατάκτηση άλλά στήν κοινή ιστορική καταγωγή τών δύο θρησκειών. Καί γιά τους μωαμεθανούς, συνεπώς, αρκεί να καταστραφούν τά μάτια μόνο, για να χάση το νόημα της όλη η εικόνα. Τα μάτια παίζούν κι'έδώ τον ίδιο ρόλο, όπως και στόν Χριστιανισμό.
Ο προφήτης Μωάμεθ είναι και στο σημείο τούτο πολύ ρηξικέλευθος και μοντέρνος και συνοψίζει όλη τήν ηθική φιλοσοφία τών προηγούμένων αιώνων σε μιάν απλή πρακτική αρχή:
ο πιστός του Ισλάμ απαγορεύεται να ιδή τήν γυναίκα σάν σεξουαλικό εργαλείο ή άλλως πως, αλλά μόνο σαν πρόσωπο «ισότιμον» και «ισοδύναμον».
Για τον σκοπό αυτό δέν του χρειάζονται παρά μόνο τα μάτια της. Αν από τις «πύλες» αυτές «γνωρίση την ψυχή» της και υπάρξη η συνεννόηση ώς προσώπου πρός πρόσωπο, τοτε τα υπολοιπα έπονται. Την μόνη επαφή μεταξύ ανδρός και γυναικός που επιτρέπει το τσαντορ είναι αναγκαστικά εκείνη της ίσου πρός ίσον του προσώπου...
ḥijāb
Ας έλθωμε τώρα στην περίπτωση ενός κοινοβουλίου στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη που λειτουργεί κατά τούς νόμους της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Οι άνθρωποι εκεί είναι μισοί χριστιανοί (καθολικοί κι'όρθόδοξοι) καί μισοί περίπου μωαμεθανοί. Και πρόκειται βεβαία περί αυτοχθόνων Σλάβων, ήγουν περί της ίδιας φυλής όπως και στην περιπτωση των Αλβανών, και όχι περί διαφορετικών «εθνοτήτων» όπως διαβάζει κανένας στα συνθήματα των εφημερίδων. Οι χριστιανοί λοιπόν βουλευτές του κοινοβουλίου αυτού εισηγούνται κάποια στιγμή την ψήφιση νομοσχεδίου περί «φεμινισμού» καί «χειραφετήσεως της γυναικός». Τι να ψηφίση όμως ο μωαμεθανός βουλευτής αφού ο σκοπός του νομοσχεδίου είναι η βασική προϋποθετική αρχή όλης τής δικής του ιδεολογίας; Δεν ισοδυναμεί η θετική ψήφος του με έμμεση παραδοχή, ότι οι αρχές τής θρησκείας πού πιστεύει είναι λαθεμένες; Δέν λειτουργεί έν προκειμένω η κοινοβουλευτική δημοκρατία εις βάρος ενός ανθρώπινου δικαιώματός του (εκείνου της ελευθερίας τής θρησκευτικής συνειδήσεως); Αυτό πού θέλει το κοινοβούλιο, γι'αυτόν είναι έκ γενετής δεδομένο.
Αναφέραμε βέβαια το παράδειγμα αυτό, επειδή μάς απασχολεί η διακρίβωση τών νοημάτων καί όχι για την κατά πράξη εξακρίβωση κατά πόσο ή γυναίκα στο Ισλάμ, ή στίς κοινοβουλευτικές κοινωνίες τών συνταγματικών κατοχυρώσεων, είναι κοινωνικώς ή άλλως πως ίση μέ τόν άνδρα. Το θέμα τής πραγματικής ισότητας είναι θέμα ιστορικών δεδομένων και κοινωνικής οργανώσεως, συνεπώς όχι θέμα θεωρητικού διαλόγού. Και στις δυτικές κοινωνίες η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι νομική ισότιμα μόνο, δηλαδή ισότητα γιά τήν παραγωγή. Γιά να θυμηθούμε και λίγο τόν Αριστοτέλη, «διττόν τό ίσον και κατ'άριθμόν και κατ'άξίαν». Θελήσαμε μόνο δι'ενός παραδείγματος να δείξωμε - και το παράδειγμα μπορεί να πολλαπλασιασθή ικανώς - ότι η ιδέα των «προοδευτικών θεσμών» είναι δυνατόν να προσκρούη σε ουσιώδους σημασίας ιδεολογικές αντιφάσεις στην πράξη, δηλ. ότι η πράξη του παρελθόντος είναι ενίοτε οριακώς μοντέρνα. Πολύ περισσότερο, διότι πολλά σύγχρονα κράτη εφτιάχτηκαν τέτοια, ώστε ούτε καμμίαν έννοια κοινοβουλευτικής δημοκρατίας να μπορούν να πραγματοποιήσουν, ούτε κάποιαν αντίστοιχη «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» να μπορούν να κατοχυρώσουν. Οι καταστάσεις αυτές αποτελούν αποδεδειγμένες βεβαιότητες στό συλλογικό υποσυνείδητο πολλών λαών σήμερα, ιδιαίτερα δε εκείνων τών Βαλκανίων πού έκράτησαν μεταπολεμικώς, μαζί με την ανατολική Ευρώπη, ολόκληρο το βάρος τών πολιτικών συνεπειών του Ψυχρού πολέμου. Η Γιουγκοσλαβία κατ'έξοχήν...
Μερικά από τα όσα είπαμε περί Ισλάμ καθόλου άγνωστα δεν είναι βέβαια, οι ιδεολογικές ανάγκες όμως των βιομηχανικών κοινωνιών επιβάλλουν μονίμως ένα αμετάθετο πλαίσιο αντιλήψεων, που διαμορφώνουν την κοινή συνείδηση από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Δίκαια γεννιέται το ερώτημα κατά πόσον η Ευρώπη είναι προετοιμασμένη για το οποιοδήποτε είδος ιστορικών αλλαγών. Αν όμως, για το Ισλάμ, λόγω της εξαρτήσεως της Ευρώπης απ'το πετρέλαιο, οι παραποιήσεις είναι συνειδητές [όπως π.χ. η πολιτική έννοια της ανοχής (Tolerance) - που είναι σχέση πολίτη και κράτους και που το Ισλάμ δεν έχει, διότι δεν χρειάζεται να έχη, αφού είναι άλλη η λειτουργία του κράτους σ'αυτό - συγχέεται με την θρησκευτική τέτοια, που είναι έννοια πολιτιστικής δημοκρατίας, προκειμένου να προκύψη το Ισλάμ ως «κίνδυνος» για τη μέση συνείδηση], η ύπαρξη του ανατολικού Χριστιανισμούείναι κυριολεκτικώς κόλλα λευκή στην συνείδηση του οποιουδήποτε μέσου Ευρωπαίου [και τι θα τις κάνουμε όλες αυτές τις χριστιανές, από την Αιθιοπία, μέχρι τη Συρία και το Ιράκ, που φοράνε και αυτές, «μαντήλες» και «τσεμπέρια»;]...
Σημειώνοντας τις διαφορές αυτές δέν διατυπούμε κριτήρια πολιτιστικών συγκρίσεων, διότι τέτοια τελικώς δέν υπάρχουν. Αναφερόμαστε απλώς σε παράγοντες που έχουν ήδη άρχισει προ πολλού να παίζουν ένα μεγαλύτερο ρόλο στις πολιτικές διαχειρίσεις των καιρών μας. Και όσο η ανάπτυξη της παραγωγής θα προχωρή καί η πολιτική θά έχη άνάγκη άπό όλο καί πιό ένιαία μέτρα επί πλανητικού επιπέδου, τόσο οι παράγοντες αυτοί θα παίζουν και μεγαλύτερο ρόλο.
Όταν ο Ντοστογιέφσκυβάζη στο στόμα του στάρετς Ζωσιμά λόγια σαν έτούτα:
«Είσαι ανθρωπος με σπουδαία θέση, είσαι πλούσιος, είσαι έξυπνος καί ταλαντούχος - μακάρι νά είσαι πάντα έτσι και να σε ευλογή ο Θεός. Σε υπολήπτομαι, ξέρω όμως ώστόσο πως κι'εγώ άνθρωπος είμαι. Και ακριβώς γι'αυτό, γιατί σε σέβομαι χωρίς να σε φθονώ, σου αποδεικνύω την έννοια της δικής μου ανθρώπινης αξιοπρέπειας»,
δέν διατυπώνει χριστιανικές αρχές αλλά δόγματα πολιτικής φιλοσοφίας. Μιάς φιλοσοφίας που έχει άμεση σχέση με τις πολιτικές καταστάσεις τών καιρών μας. Τυχαίο δέν είναι ότι τούτα τα λόγια έρχονται να τονίσουν την απλότητά τους ύστερα από τρείς σελίδες καταλυτικής κριτικής για την θεωρία του «Laisser faire» καί του «Enrichissez-vous»:
«Ο σύγχρονος κόσμος διεκήρυξε την ελευθερία... και λεει: "Έχεις ανάγκες, ικανοποιήσε τες λοιπόν, αφού έχεις τα ιδια δικαιώματα όπως οι ευϋπόληπτοι και πλούσιοι άνθρωποι. Καθόλου μη διστάζεις να τις ικανοποιής, μόνο βρές τρόπο να τις πολλαπλασιάζης". Αυτό είναι το σύγχρονο μάθημα του κόσμου και σ'αυτό βλέπει κανείς την έλευθερία. Και ποιό είναι το άποτέλεσμα αυτού του δικαιώματος γιά επαύξηση των αναγκών; Γιά τους μέν πλούσιούς η μοναξιά και ο πνευματικός θάνατος και γιά τους φτωχούς ο φόνος καί η δολοφονία. Γιατί δικαιώματα τελικώς τους εδόθηκαν, κανένας όμως δέν τους είπε και τον τρόπο να ικανοποιήσουν τίς άνάγκες τους...».
Αυτά τά λόγια στόν Ντοστογιέφσκυδέν είναι εκμυστηρεύσεις προσωπικής βιοθεωρίας αλλά διακηρύξεις πολιτικές. Είναι οι πολιτικές αρχές ενός κόσμου, που άν είχε υίοθετήσει θεωρήματα σαν τα παραπάνω, μέσα στά κοινωνικά δεδομένα της πανσπερμίας και του πολυφυλετισμού, θα είχε οδηγηθή στο μόνιμο χάος. Κατά ποιά λογική, το καταλαβαίνουμε καλά αναλογιζόμενοι μόνο τις βαρύτατες φθορές που έφεραν οι άρχές αυτές του «φιλελευθερισμού» στην ιδια την δυτική Ευρώπη διά τών πολέμων. Αλλά καί πάλι, τα ευρωπαϊκα έθνη υπήρξαν λιγα και συγκεκριμενα. Η «αόρατος χείρ» του Ανταμ Σμίθ και το «Enrichissez-vous» μπορούσαν να βρούν ένα μέτρο εσωτερικής ισορροπίας δια της εξωτερικής επεκτάσεως. Σε αχανείς όμως χώρους πολυφυλετισμού και πολυεθνίας, όπου οι ισορροπήσεις εξουσιών αποτελούσαν μια διαρκή και λεπτεπίλεπτη τέχνη, ποιός θα μπορούσε να αποικιοκρατήση ποιόν;
Όπως παρατηρεί ο F. Braudel, βασικά οι χώροι της Ασίας και Μέσης Ανατολής εκατακτήθηκαν μόνοι τους. Αν μια χούφτα Ευρωπαίοι κατάφεραν να κατακτήσουν την Ινδία, την Κίνα ή την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αυτό δε συνέβη λόγω κάποιας αριθμητικής ή πολεμικής υπεροχής. Η βιομηχανία ατσαλιού και η ναυπηγική στήν Ινδία ηταν πολύ πιο προηγμενες απ ο,τι ηταν στην Ευρώπη τον 16ον και τον 17ον αιωνα. Και ξέρομε έπίσης ότι ένας άπό τούς πρώτούς μονάρχες πού εχρησιμοποιησε κανονια γιά πολεμικούς σκοπούς ήταν ό Μωάμεθ ό κατακτητής. Δέν ήταν συνεπώς η υλική δύναμη πού κατεβαλε χώρους με απειρως περισσότερη πληθυσμιακή υπεροχη απο τούς ευρωπαϊκούς. Ηταν άκριβως, διότι διά τής ξένης παρουσίας έβλάβησαν οί λεπτεπίλεπτοι τρόποι διοικήσεως πού είχαν. Ο Βraudelσυνιστά σαν απολύτως αναγκαία σήμερα την μελέτη αυτών τών τρόπων όπως αναλύονται άπό τούς ίδίους τούς διανοούμένους των χωρών (στούς όποίους μονίμως προσφεύγει καί πολλές φορές έπαινεί), προκειμένού νά άποκτηθή μιά ακριβέστερη αντίληψη περί του παρελθόντος. Μιά αντίληψη δηλαδή απολύτως απαραίτητη γιά τίς όποιεσδήποτε υπερεθνικές διαχειρίσεις των καιρών μας. Πολλοί «ειδικοί» σήμερα απορούν (άλλά δέν μπορούν νά δώσούν απάντηση, καταφεύγοντας έτσι σέ καταστροφικής φύσεως επινοήματα) επειδή ή πατροπαράδοτη προσφυγή στα ταμεια και τα «δάνεια» είναι ανίκανη νά δωση λύσεις στά έθνικά προβλήματα τών Βαλκανίων, της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως καί της Μέσης Ανατολής. Οι απορίες αυτές - πού αποτελούν γενική κατάσταση και επιβάλλουν στους «ειδικούς» την εκ προνοίας σιωπή - ειναι και η πλήρης άπόδειξη περι της ουσιαστικής αγνωσίας πού επικρατεί στη μεση κοινή συνείδηση περί του περιεχομένου άλλων πολιτιστικών χώρων, όσο κοντά κι αν βρισκωνται αυτοί στήν ευρωπαϊκή ήπειρο. Κι'αυτό όπως είπαμε όχι τυχαία: προκειμένου να προσανατολισθή ό κόσμος αποκλειστικά στήν παραγωγή, έπρεπε νά κλεισθή αεροστεγώς σε ενα ιδεολογικο οικοδομημα που να μήν έπιτρέπη πουθενά τήν διαρροή. Παντού, όπου καί άν κύτταζε κανείς, έπρεπε νά βλέπη τό σύνθημα «δυτικές άξίες», όλων τών υπολοίπων πεταμένων σ'έναν κάλαθο άχρήστων υπό τήν όνομασία «ανατολικός δεσποτισμός» του Μοντεσκιέ... Αυτά όλα, όπως καλύτερα θά ιδουμε πιό κάτω, έδωσαν βέβαια τό παγκόσμιο αγαθό τής τεχνολογίας, από τήν άλλη μεριά όμως, σιγά-σιγά καί μέ τόν χρόνο ωδήγησαν σέ μιά κατάσταση ουσιαστικης άγνωσίας όλων τών άλλων πολιτιστικών κόσμων.
---------------------------------------------------------------
Πέρσης; Πέρσης; Εκπληκτικό! Μα, πως μπορεί κανείς να είναι Πέρσης;
Ένας Ευρωπαίος που τον έλεγαν
Charles-Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu
---------------------------------------------------------------
Μέσα στίς ιμπεριαλιστικές μεθόδούς του παρελθόντος η τέτοια γνώση ήταν πολλαπλώς περιττή (καί γιά τις συνθήκες τής δυτικοευρωπαϊκής παραγωγής ισως καί επιβλαβής), σήμερα όμως είναι ό παράγοντας πού προσημειώνει αρνητικά τήν όποια συμμετοχή τής δυτικής Ευρώπης (δηλαδή τής Ευρώπης τών Βρυξελλών) στίς υπερεθνικές διαχειρίσεις τών καιρών μας. Δηλαδή, όσο μεγαλύτερη είναι η πολιτική συμμετοχή τής Ευρώπης σ'αυτές, τόσο πιό πολύ αυτές θά δυσκολεύουν. Η ιδεολογία τής συλλογικής συνειδήσεως τής Ευρώπης είναι στίς μέρες μας μια και μόνη: οτι οι «φτωχοί» του κοσμου τούτου εποφθαλμιούν τά υλικά αγαθά τής Ευρώπης - άρα πάσα πολιτική διαχείριση πρέπει νά ξεκινά άπό τό (πλήρως λαθεμένο) αξίωμα τούτο. Τό αξίωμα όμως αυτό δέν επιτρέπει κατ'ουσίαν τήν άσκηση καμμιάς πολιτικής του σήμερα, διότι απλούστατα δέν είναι παρά η πρακτική σύνοψη τών φιλοσοφικών απόψεων του Τζών Λώκ κατά τόν 17ον αίώνα. Θα το ιδούμε παρακάτω. Σημασία έχει, ότι μέ τίς πίστες τούτες του συλλογικού υποσυνειδήτου τής Ευρώπης είναι φυσικό όχι μόνο νά εξανίσταται κανείς, επειδή τά «ταμεία» δέν επαρκούν γιά τήν λύση τών εθνικών προβλημάτων, άλλά βασικά νά μήν μπορή να υποδείξη κανένα άλλο είδος πολιτικής εκτός άπό τούς τοπικούς πολέμούς... Αλλά σ'αυτή τήν περίπτωση, ποιά μπορεί νά είναι ή κοσμοθεωρία λειτουργίας τών διεθνών όργανισμών;

Γεράσιμος Κακλαμάνης
To «Ανατολικό Ζήτημα» Σήμερα
Εκδ. Εικοστού Πρώτου
1998


.~`~.

- Το μέλλον της Ε.Ε, η Ανατολική Ευρώπη -η Ουκρανία- και τα Βαλκάνια, ο Huntington, ο Brzezinski και οι πλανητικές πολιτικές των Η.Π.Α. Τα «Ανθρώπινα δικαιώματα», η «σύγκρουση των πολιτισμών» και τα «Ευρασιατικά Βαλκάνια» ως βαλκανοποίηση της υφηλίου και καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας. Η απόρριψη του διλήμματος μεταξύ πυρηνικού ολοκαυτώματος ή πολιτιστικής ανυπαρξίας - προς μιας νέα ιστορική σύνθεση που θα εναντιώνεται στις θεωρίες και τους υπολογισμούς γραφείου-εργαστηρίου.
↧
↧

I) World getting 'super-aged' at scary speed II) UN global migration statistics reveal 232 million international migrants living abroad worldwide.

August 24, 2014, 2:06 am
$
0
0

.~`~.
I
World getting 'super-aged' at scary speed

The world is graying at a break-neck pace and that's bad news for the global economy. By 2020, 13 countries will be "super-aged" - with more than 20% of the population over 65 - according to a report by Moody's Investor Service. That number will rise to 34 nations by 2030. Only three qualify now: Germany, Italy and Japan.
"Demographic transition ... is now upon us,"warn Elena Duggar and Madhavi Bokil, the authors of the Moody's report. "The unprecedented pace of aging will have a significant negative effect on economic growth over the next two decades across all regions." They cite Conference Board estimates that rapid aging will knock nearly one percentage point off global growth rates over the next decade.

http://money.cnn.com/interactive/news/aging-countries/?iid=EL

According to Moody's, Greece and Finland will turn "super-aged" next year. Eight countries, including France and Sweden, will have joined them by 2020. Canada, Spain and the U.K. will be "super-aged" by 2025, and the U.S. will follow by 2030. The problem isn't confined to Europe and North America. Singapore and Korea will be in that category by 2030, while China will also face "severe aging pressures."
Aging populations create problems because there could be fewer working people to drive economic growth and support the retired population (31% of Americans have no retirement savings at all). The report's authors say that this demographic trend will lead to a decline in household savings, which in turn will reduce global investment.
But policymakers can minimize the impact by encouraging immigration to expand the workforce, and by investing in technology to help workers become more productive. Other measures could include policies to keep people in work by raising the retirement age or enticing stay-at-home mothers to return to their jobs.
Πηγή
CNN Money

.~`~.
II
UN global migration statistics reveal
232 million international migrants living abroad worldwide

There are as many international migrants born in the South living in other countries in the South as in countries in the North, reflecting changing patterns of Asian migration, but globally the United States remains the most popular destination, according to new data presented by the United Nations today.
More people than ever are living abroad. In 2013, 232 million people, or 3.2 per cent of the world’s population, were international migrants, compared with 175 million in 2000 and 154 million in 1990.
The new estimates include breakdowns by region and country of destination and origin, and by sex and age. The North, or developed countries, is home to 136 million international migrants, compared to 96 million in the South, or developing countries. Most international migrants are of working age (20 to 64 years) and account for 74 per cent of the total. Globally, women account for 48 per cent of all international migrants.

South-South is as common as South-North migration
The data show that South-South migration is as common as South-North migration. In 2013, about 82.3 million international migrants who were born in the South were residing in the 2 South, which is slightly higher than the 81.9 million international migrants originating in the South and living in the North.
Asians and Latin Americans living outside of their home regions form the largest global diaspora groups. In 2013, Asians represented the largest group, accounting for about 19 million migrants living in Europe, some 16 million in Northern America and about 3 million in Oceania. Migrants born in Latin America and the Caribbean represented the second largest diaspora group with the majority, 26 million, living in Northern America.
In 2013, South Asians were the largest group of international migrants living outside of their home region. Of the 36 million international migrants from South Asia, 13.5 million resided in the oil-producing countries in Western Asia. International migrants originating from Central America, including Mexico, represented another large group of migrants living outside their home region. About 16.3 million, out of 17.4 million Central American migrants lived in the US.

Most migrants live in Europe and Asia
Europe and Asia combined host nearly two-thirds of all international migrants worldwide. Europe remains the most popular destination region with 72 million international migrants in 2013, compared to 71 million in Asia. Since 1990, Northern America recorded the largest gain in the absolute number of international migrants, adding 25 million, and experienced the fastest growth in migrant stock by an average of 2.8 per cent per year.
“New sources and destinations of migrants are emerging, and in some cases, countries have become important points of origin, transit and destination simultaneously,” said John Wilmoth, Director of the Population Division in the UN’s Department of Economic and Social Affairs.
Compared to other regions of destination, Asia saw the largest increase of international migrants since 2000, adding some 20 million migrants in 13 years. Mr. Wilmoth said this growth was mainly fuelled by the increasing demand for foreign labour in the oil-producing countries of Western Asia and in South-Eastern Asian countries with rapidly growing economies, such as Malaysia, Singapore and Thailand.

International migration remains highly concentrated
In 2013, half of all international migrants lived in 10 countries, with the US hosting the largest number (45.8 million), followed by the Russian Federation (11 million); Germany (9.8 million); Saudi Arabia (9.1 million); United Arab Emirates (7.8 million); United Kingdom (7.8 million); France (7.4 million); Canada (7.3 million); Australia (6.5 million); and Spain (6.5 million).
The US gained the largest absolute number of international migrants between 1990 and 2013—nearly 23 million, equal to one million additional migrants per year. The United Arab Emirates recorded the second largest gain with seven million, followed by Spain with six million.


.~`~.

↧

The 'Sunni Turn' Against The 'Shiite Crescent': How The Strategic Stupidity Of Washington (And Its Allies) Created ISIS - και αποσπάσματα από ένα συμπληρωματικό κείμενο.

August 27, 2014, 1:35 am
$
0
0

The ancient Greeks had a word for the particular sin committed by our political class: they called it hubris– a mindset generated by the belief that humankind can defy the gods and get away with it. Yet the divine pantheon of Olympus had a way of giving these malefactors their comeuppance: they sent the goddess Nemesis to avenge such sacrilege – and she was relentless in her pursuit. The word nemesis has come down to us to mean "the inescapable agent of someone’s or something’s downfall"– and that is as succinct an explanation of the origins of ISIS as we are likely to come across.

α´
The Islamic State in Iraq and Syria (ISIS) is being touted as the newest "threat" to the American homeland: hysterics have pointed to Chicago as the locus of their interest, and we are told by everyone from the President on down that if we don’t attack them – i.e. go backinto Iraq (and even venture into Syria) to root them out – they’ll soon show up on American shores.
How is this supposed to work? Well, you see, that monster who beheaded James Foley had a British accent, and there are reports of more than a few Brits (andAmericans) traveling to Syria to fight on behalf of ISIS. So these jihadi "internationalists" could always just fly back to either Britain or the US, where another 9/11 would shortly be in the works.
Let’s put aside the FBI statement that, while Americans abroad may be in some unspecified degree of danger, ISIS represents "no credible threat" to the continental United States. If we take the ISIS-threatens-us-at-home war propaganda seriously we have to believe Western law enforcement agencies, with all the tools at their command – including near total surveillance of online and telephonic communications worldwide – have no idea what dubious characters have traveled to Syria via, say, New York or London, and would in any case be powerless to prevent their return.
In short, we have to invade yet another country (or two) because our own post-9/11 security arrangements are virtually nonexistent – in spite of having spent untold billions on building them up.
Can that really be true?
If we step back from the hysteria generated by the beheading of US journalist James Foley, what’s clear is that this new bogeyman is the creation of the United States and its allies in the region.
ISIS didn’t just arise out of the earth like some Islamist variation on the fabled Myrmidons: they needed money, weapons, logistics, propaganda facilities, and international connections to reach the relatively high level of organization and lethality they seem to have achieved in such a short period of time. Where did they get these assets?
None of this is any secret: Saudi Arabia, Qatar, and the rest of the oil-rich Gulf states have been backing them all the way. Prince Bandar al-Sultan, until recently the head of the Kingdom’s intelligence agency – and still the chief of its National Security Council – has been among their biggest backers. Qatar and the Gulf states have also been generous in their support for the Syrian jihadists who were too radical for the US to openly back. Although pressure from Washington – only recentlyexerted– has reportedly forced them to cut off the aid, ISIS is now an accomplished fact – and how can anyone say that support has entirely evaporated instead of merely going underground?
Washington’s responsibility for the success of ISIS is less direct, but no less damning.

β´
The US was in a de facto alliance with the groups that merged to form ISIS ever since President Barack Obama declared Syria’s Bashar al-Assad "must go"– and Washington started funding Syrian rebel groups whose composition and leadership kept changing. By funding the Free Syrian Army (FSA), our "vetted" Syrian Islamists, this administration has actively worked to defeat the only forces capable of rooting out ISIS from its Syrian nest – Assad’s Ba’athist government. Millions of dollars in overt aid – and who knows how much covertly? – were pumped into the FSA. How much of that seeped into the coffers of ISIS when constantly forming and re-forming chameleon-like rebel groups defected from the FSA? These defectors didn’t just go away: they joined up with more radical– and militarily effective – Islamist militias, some of which undoubtedly found their way to ISIS.
How many ISIS cadres who started out in the FSA were trained and equipped by American "advisors" in neighboring Jordan? We’ll never know the exact answer to that question, but the number is very likely not zero – and this Mother Jones piece shows that, at least under the Clinton-Petraeus duo, the "vetting" process was a joke. Furthermore, Senator Rand Paul (R-Kentucky) may have been on to something when he confronted Hillary with the contention that some of the arms looted from Gaddafi’s arsenals may well have reached the Syrian rebels. There was, after all, the question of where that mysterious "charity ship," the Al Entisar, carrying "humanitarian aid" to the Syrian rebels headquartered in Turkey, sailed from.
Secondly, the open backing by the US of particular Syrian rebel groups no doubt discredited them in the eyes of most Islamist types, driving them away from the FSA and into the arms of ISIS. When it became clear Washington wasn’t going to provide air support for rebel actions on the ground, these guys left the FSA in droves – and swelled the ranks of groups that eventually coalesced into ISIS.
Thirdly, the one silent partner in all this has been the state of Israel. While there is no evidence of direct Israeli backing, the public statements of some top Israeli officials lead one to believe Tel Aviv has little interest in stopping the ISIS threat – except, of course, to urge Washington to step deeper into the Syrian quagmire.
In a recent public event held at the Aspen Institute, former Israeli ambassador to the US Michael Oren bluntly stated that in any struggle between the Sunni jihadists and their Iranian Shi’ite enemies, the former are the "lesser evil." They’re all "bad guys,"says Oren, but "we always wanted Bashar Assad to go, we always preferred the bad guys who weren’t backed by Iran to the bad guys who were backed by Iran." Last year, Sima Shine, Israel’s Minister of Strategic Affairs, declared:
"The alternative, whereby [Assad falls and] Jihadists flock to Syria, is not good. We have no good options in Syria. But Assad remaining along with the Iranians is worse. His ouster would exert immense pressure on Iran."
None of this should come as much of a surprise to anyone who has been following Israel’s machinations in the region. It has long been known that the Israelis have been standing very close to the sidelines of the Syrian civil war, gloating and hoping for "no outcome," as this New York Times piece put it.
Israel’s goal in the region has been to gin up as much conflict and chaos as possible, keeping its Islamic enemies divided, making it impossible for any credible challenge to arise among its Arab neighbors – and aiming the main blow at Tehran. As Ambassador Oren so brazenly asserted – while paying lip service to the awfulness of ISIS and al-Qaeda – their quarrel isn’t really with the Arabs, anyway – it’s with the Persians, whom they fear and loathe, and whose destruction has been their number one objective since the days of Ariel Sharon.

γ´
Why anyone is shocked that our Middle Eastern allies have been building up Sunni radicals in the region is beyond me – because this has also been de facto US policy since the Bush administration, which began recruiting American assets in the Sunni region as the linchpin of the Iraqi "surge." This was part and parcel of the so-called "Sunni turn," or "redirection [A strategic shift - The New Yorker]," in Seymour Hersh’s phrase, which, as I warned in 2006, would become Washington’s chosen strategy for dealing with what they called the "Shia crescent [The Emerging Shia Crescent Symposium: Implications for U.S. Policy in the Middle East - Council on Foreign Relations]"– the crescent-shaped territory spanning Iran, Iraq, Syria, and parts of Lebanon under Hezbollah’s control, which the neocons began pointing to as the Big New Threat shortly after Saddam Hussein’s defeat.


The pro-Sunni orientation of US policymakers wasn’t reversed with the change of administrations: instead, it went into overdrive, especially after the much-vaunted Arab Spring. Both Hillary Clinton, then Secretary of State, and David Petraeus, who had yet to disgrace himself and was still CIA director, lobbied intensively for more support to the Syrian rebels. The Sunni Turn took a fateful turn when the Three Harpies of the Apocalypse– Hillary, Susan Rice, and now UN ambassador Samantha Power – hectored Obama into pursuing regime change in Libya. In this case the US and its NATO allies acted as the Islamistmilitia’s air force while supplying them with arms on the ground and diplomatic support internationally.
Yet even as Libya was imploding from the effects of its "liberation," the neocons and their "liberal" interventionist allies in the Democratic party – and in the highest reaches of the Obama administration – were building support for yet another fateful "Sunni turn," this time in Syria. Caving to this pressure, the Obama administration decided to act on accusations of poison gas supposedly used by Assad against the rebels to directly intervene with a bombing campaign modeled along Libyan lines. Only a huge public outcry stopped them.
ISIS could never have been consolidated in the form it has now taken without the strategic disaster of Washington’s "Sunni turn." While the US may have reason to regret this harebrained strategy, it’s far too late for that – and it looks to me like our "allies" in the region, including Israel, aren’t about to turn on a dime at Obama’s command.
Last year around this time Vladimir Putin very publicly warned against the scenario we are seeing unfold in the Middle East:
“If Assad goes today, a political vacuum emerges – who will fill it? Maybe those terrorist organizations. Nobody wants this – but how can it be avoided? After all, they are armed and aggressive.”
Now that Putin’s prediction has come to pass, we’re too busy confronting him in Ukraine – and dreaming of the day we can do to him what we did to Assad – to acknowledge it. But you can hear the gears of our policymaking machine screaming in protest as Washington does an abrupt about-face and starts cooperating with Assad – previously denounced as the latest edition of Adolph Hitler – by sharing intelligence enabling the Syrian army to target ISIS positions.
We have always been at war with Eurasia. Or is that Eastasia? I forget.

δ´
The lesson of all this?
What a tangled web we weave when first we practice to intervene. And deceive – this administration has not only been lying to the American people about the nature of the Syrian "liberators" we’ve been funding with their tax dollars, they also been deceiving themselves. The Sunni Turn has turned on them, and with a vengeance.
The ancient Greeks had a word for the particular sin committed by our political class: they called it hubris– a mindset generated by the belief that humankind can defy the gods and get away with it. Yet the divine pantheon of Olympus had a way of giving these malefactors their comeuppance: they sent the goddess Nemesis to avenge such sacrilege – and she was relentless in her pursuit. The word nemesis has come down to us to mean"the inescapable agent of someone’s or something’s downfall"– and that is as succinct an explanation of the origins of ISIS as we are likely to come across.
Okay, so the anti-interventionists told us so – but now what? What should the United States do about ISIS now that they’ve taken over half of Syria and a third of Iraq?
The answer is: let Assad, the Iranians, the Turks, and, yes, the Russians take care of it, since they are the states directly threatened by the growth of the so-called Islamic State. Why should we fight their war for them?
Contrary to the War Party’s hebephrenic appeals to intervene, inaction on our part is key to the destruction of ISIS. The Grand Caliph of the Islamic State would like nothing more than to be able to portray ISIS as the valiant opponent of a US reentry into the region. It would be a tremendous propaganda victory for them to be able to frame their cause in this context because the result would be a successful international recruiting drive that would fill the ranks of the Islamic State’s army even as hundreds are killed by US drones and missile strikes.
By letting nature take its course and permitting Iraq’s predatory neighbors to gobble up the charred remains of the Iraqi state we destroyed, we can solve a problem we created in the first place, albeit not without incurring the inevitable cost of our initial error – which was invading Iraq in the first place.
ISIS has made a big deal out of declaring the end of the Sykes-Picot agreement, which divided the region between British and French interests at the end of World War I. Having declared their "Islamic State," ISIS claims to have destroyed the status quo by militarily – and, to much notice, symbolically – erasing the border between Syria and Iraq. The claim is laughable: a ragtag "army" of perhaps 17,000 fighters couldn’t have achieved that without some significant outside help, not only from the Saudis and the Qataris but, decisively, from Washington.
We abolished Sykes-Picot by effectively putting an end to Iraqi statehood. The process was completed when Washington subsequently allied with Iraq’s Sunni tribesmen in a vain hope to avoid the break up of Iraq and drive Al Qaeda out of the country. What happened, instead, was that the Sunni tribesmen’s brothers across the by-then-virtually-nonexistent border were drawn into the Iraqi arena, where they took up the fight against Baghdad – and their American backers.
ISIS didn’t blast Sykes-Picot to pieces: we did, and now we must live with the consequences. Nemesis has taken her pound of flesh.

ε´
The best course now is to learn the lesson every child has to absorb before he can attain adulthood in more than merely a physical sense: actions have consequences. Applied to the Middle East, this lesson can only have one meaning: stay out and keep out.
Justin Raimondo
25/08/2014
Πηγή
Zero Hedge


.~`~.
Συμπληρωματικό κείμενο
Νέα πλήγματα στην ασφάλεια της Μέσης Ανατολής
Οι γεωστρατηγικοί ενδοϊσλαμικοί ανταγωνισμοί στο σύστημα Συρίας-Λιβάνου

25/04/2014
Από το 2012 η συριακή κρίση απέκτησε κλιμακούμενη περιφερειακή διάσταση, με διεθνείς απολήξεις. Με επίκεντρο την Συρίαδιαμορφώθηκαν δύο ανταγωνιστικά υποσυστήματα: αφενός μεν το Ιράν, η λιβανική σιιτική οργάνωση Χεζμπολά, το Ιράκ και η Ρωσία, υποστηρικτές τού καθεστώτος Άσαντ και αφ'ετέρου η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, το Κατάρ, τα ΗΑΕ και οι υπερσυστημικοί παράγοντες ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία, υποστηρικτές των σουνιτικών εξτρεμιστικών και κοσμικών αντικαθεστωτικών ομάδων. Αμερικανός αξιωματούχος προέβη στην εξής προσφυή παρατήρηση καταγραφείσα σε πρόσφατη έκθεση τού International Crisis Group: «Η κρίση στην Συρία έχει μεταλλαχθεί: από έναν συριακό πόλεμο με περιφερειακές επιπτώσεις μετατρέπεται σε έναν περιφερειακό πόλεμο με συριακό επίκεντρο»...
Ο κύριος στόχος [της γεωστρατηγικής ενεργοποιήσεως του σιιτικού παράγοντα εντός του συριακού εδάφους] ήταν η διατήρηση ενός ζωτικού εδαφικού διαδρόμου στην κεντρική Συρία, εκτεινομένου εκ των συνόρων τής ανατολικής Συρίας με το Ιράκ και μέσω της Δαμασκού ο οποίος καταλήγει στις μεσογειακές συριακές ακτές. Στον εδαφικό αυτόν διάδρομο, τον διαπερνώντα την συριακή ενδοχώρα, κατοικούν οι Αλαουίτες (η θρησκευτική ομάδα στην οποία ανήκει η οικογένεια Άσαντ) και η πλειοψηφία των Χριστιανών και Δρούζων, μειονότητες οι οποίες στην πλειοψηφία τους δεν στρέφονται εναντίον τού καθεστώτος Άσαντ...
Η αμερικανο-ρωσική συμφωνία περί καταστροφής τού χημικού οπλοστασίου τής Συρίας, συναφθείσα την 14η Σεπτεμβρίου και επικυρωθείσα την 26η Σεπτεμβρίου δια του σχετικού Ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας τού ΟΗΕ, αποτέλεσε σημαντική γεωστρατηγική αναστολή, τόσο για την Τουρκία, όσον, και κυρίως, για την Σαουδική Αραβία, η οποία θεωρούσε ως βασική της περιφερειακή προτεραιότητα, την ανατροπή τού Μπασάρ αλ Ασάντ και την ρηγμάτωση της ιρανικής γεωστρατηγικής αρχιτεκτονικής στο σύστημα της Μέσης Ανατολής.
Κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου παρατηρήθηκαν και τα πρώτα σημεία τής διπλωματικής προσεγγίσεως Ουάσιγκτον-Τεχεράνης, που όπως θα απεδεικνύετο κατόπιν, ήταν αποτέλεσμα των μυστικών επαφών αξιωματούχων των δύο χωρών με την διαμεσολάβηση του Ομάν. Η πρώτη, άμεση αντίδραση του Ριάντ ήταν, την 7η Οκτωβρίου, η -για πρώτην φορά στα χρονικά- απόρριψη της καλύψεως της θέσεως στο Συμβούλιο Ασφαλείας τού ΟΗΕ. Θέση, την οποίαν η Σαουδική Αραβία είχε επιδιώξει και στην οποίαν είχε, τελικώς, καταφέρει να εκλεγεί.
Οι άμεσες γεωπολιτικές επιδράσεις τής αμερικανο-ρωσικής συμφωνίας υπήρξαν καταλυτικές: η αποτροπή ενός πυραυλικού χτυπήματος της Δύσεως κατά της Δαμασκού σήμαινε την σταθεροποίηση του καθεστώτος Άσαντ, τον περαιτέρω κατακερματισμό των αντικαθεστωτικών δυνάμεων (με μεγαλύτερη ενεργοποίηση των εξτρεμιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων που σχετίζονται με την αλ Κάιντα) και την έναρξη των διαπραγματεύσεων των Έξι Δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία και Γερμανία) με την Τεχεράνη αναφορικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Η ανακοίνωση της συμφωνίας των Έξι Δυνάμεων με το Ιράν, την 24η Νοεμβρίου 2013, ανέτρεψε γεωπολιτικά δεδομένα τριών δεκαετιών. Με βάση την συμφωνία τής 24ης Νοεμβρίου, το Ιράν και οι έξι συμμετέχουσες δυνάμεις συμφώνησαν στην ελάφρυνση των κυρώσεων της Δύσης επί του ιρανικού καθεστώτος, με αντάλλαγμα τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος από πλευράς Τεχεράνης.
Οι γεωπολιτικοί κραδασμοί τής συμφωνίας των Έξι με το Ιράν έγιναν ιδιαζόντως διακριτοί στο Ισραήλ και κυρίως στην Σαουδική Αραβία. Κατά την ημέρα τής ανακοινώσεως της συμφωνίας, ο Αμερικανός διπλωμάτης Ρόμπερτ Τζόρνταν, διατελέσας πρέσβης των ΗΠΑ στην Σαουδική Αραβία (2001-2003), δήλωσε στο πρακτορείο Ρόιτερς ότι «η συμφωνία μπορεί να ανακουφίζει τους Σαουδάραβες αναφορικά με την αποτροπή μιας πυρηνικής απειλής από το Ιράν, όμως δεν αποτρέπει τις γεωπολιτικές τους ανησυχίες που ενδέχεται να είναι περισσότερο βαθιές». Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η ανάλυση του καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στα πανεπιστήμια του Βερμόντ και της Ντόχα, Γκρέγκορι Γκάουζ: «Οι Σαουδάραβες δεν ανησυχούν απλώς για τις πυρηνικές φιλοδοξίες τού Ιράν. Έχουν έναν πιο βαθύ φόβο: τα γεωπολιτικά ρεύματα στην Μέση Ανατολή ευθυγραμμίζονται εναντίον τους, απειλώντας τόσο την περιφερειακή τους θέση όσο και την εσωτερική τους ασφάλεια».
Αυτές τις σαουδαραβικές γεωπολιτικές ανησυχίες, αλλά και την απόφαση του Ριάντ να ακολουθήσει μια πιο αποφασιστική περιφερειακή πολιτική έναντι του Ιράν, εξέφρασε με άρθρο-παρέμβαση στους Τάιμς τής Νέας Υόρκης ο πρεσβευτής τής Σαουδικής Αραβίας στην Μεγάλη Βρετανία, Μοχάμεντ μπιν Ναοουάφ μπιν Αμπντουλαζίζ. Το άρθρο με τίτλο «Η Σαουδική Αραβία θα προχωρήσει μόνη της» ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Πιστεύουμε πως πολλές από τις πολιτικές τής Δύσης αναφορικά με το Ιράν και την Συρία θέτουν σε κίνδυνο την σταθερότητα και την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο ρίσκο, για το οποίο δεν μπορούμε να παραμείνουμε σιωπηλοί και αδρανείς (…) Αυτό σημαίνει πως το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας δεν έχει άλλη επιλογή από το να γίνει πιο δυναμικό στα διεθνή ζητήματα (…) Η Σαουδική Αραβία, ως το λίκνο του Ισλάμ και μια από τις πιο σημαντικές πολιτικές δυνάμεις τού αραβικού κόσμου, έχει τεράστιες περιφερειακές υποχρεώσεις. Επιπλέον, ως η ντε φάκτο κεντρική ενεργειακή τράπεζα, έχει οικονομικές και πολιτικές υποχρεώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο (…) Θα ενεργήσουμε ώστε να εκπληρώσουμε αυτές τις υποχρεώσεις, με ή χωρίς την στήριξη των δυτικών εταίρων μας»...
Βάσει των νέων περιφερειακών συνθηκών που διαμορφώθηκαν ως απόρροια των δύο συμφωνιών για την Συρία και το Ιράν, η Σαουδική Αραβία προχώρησε στην συγκρότηση μιας στρατηγικής ανασχέσεως της αυξημένης ιρανικής επιρροής στην Μέση Ανατολή και ειδικότερα στο ασταθές υποσύστημα Συρίας-Λιβάνου...
O κύριος γεωστρατηγικός στόχος αυτής της σαουδαραβικής πρωτοβουλίας είναι πάντοτε η ανάσχεση της ιρανικής επιρροής στην Συρία, που προϋποθέτει την ανατροπή τού καθεστώτος Άσαντ. Σημαίνει, επίσης, τον στρατιωτικό, και επομένως, πολιτικό έλεγχο της Συρίας μετά την αλλαγή καθεστώτος. Ωστόσο, στο άμεσο μέλλον, και δεδομένου του γεγονότος ότι το καθεστώς Άσαντ εμφανίζεται σταθερότερο από ό,τι προ ενός έτους, δηλοί την ανάγκη αυξήσεως της στρατιωτικής και πολιτικής προβολής ισχύος τής Σαουδικής Αραβίας επί του συριακού πεδίου των συγκρούσεων...
Η απομόνωση –στρατιωτική και πολιτική- της Χεζμπολά, αποτελεί τον θεμελιώδη γεωστρατηγικό στόχο τής Σαουδικής Αραβίας στον Λίβανο, καθώς ένα ανάλογο ενδεχόμενον θα αποτελούσε σημαντική ανάσχεση της ιρανικής επιρροής στην Λεβαντίνη. Ωστόσο, η σταθεροποίηση του καθεστώτος Άσαντ, καθιστά αυτό το ενδεχόμενο εξαιρετικά δυσχερές στην επίτευξή του. Η επομένη επιλογή τού Ριάντ στον Λίβανο είναι η αύξηση της επιρροής του στο εσωτερικό, με στόχο τον περιορισμό τής ισχύος τής Χεζμπολά και, ταυτοχρόνως, του Ιράν...
Το «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και την Λεβαντίνη» (που νωρίτερα αποκαλείτο «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και την Συρία») αποτελεί την μετάσταση στο συριακό έδαφος μιας ισλαμιστικής εξτρεμιστικής οργάνωσης που δημιουργήθηκε το 2004 στο Ιράκ. Με ηγέτη τον ιρακινό Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάτι... το «Ισλαμικό Κράτος» αποτελεί την πιο ακραία εκδοχή των ισλαμιστικών οργανώσεων που έχουν ενεργοποιηθεί στην Συρία, γεγονός που το έχει οδηγήσει σε ευθεία σύγκρουση με τις πιο μετριοπαθείς αντικαθεστωτικές οργανώσεις, αλλά και με την Κουρδική πολιτοφυλακή (PYD) στην βορειοανατολική Συρία. Το «Ισλαμικό Κράτος» αποτελείται κυρίως από ξένους, μη Σύρους, μαχητές, και έχει θέσει ως βασική προτεραιότητα την αύξηση της επιρροής του σε περιοχές τής Συρίας, και όχι την άμεση ανατροπή του συριακού καθεστώτος. Τον Ιανουάριο του 2014, οι συγκρούσεις ανάμεσα στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες αντικαθεστωτικές οργανώσεις κλιμακώθηκαν σε διάφορες περιοχές τής βόρειας Συρίας, ενώ μαχητές του κατέλαβαν την ιρακινή πόλη Φαλούτζα. Στις αρχές Φεβρουαρίου, η ηγεσία τής αλ Κάιντα ανακοίνωσε, προσπαθώντας να ελέγξει τις ισλαμιστικές ομάδες στην Συρία, πως δεν συνδέεται με το «Ισλαμικό Κράτος»...
Την 25η Ιανουαρίου 2014, με ηχογραφημένο μήνυμα, ο Σαγιάφ αλ Ανσάρι, ανακοίνωσε την δημιουργία της οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος στον Λίβανο», στην βόρεια πόλη της Τρίπολης, ως παρακλάδι τού «Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και την Λεβαντίνη». Στην Τρίπολη, η οποία αποτελούσε ανέκαθεν προπύργιο του σουνιτικού ισλαμισμού, η συριακή κρίση έχει ως αποτέλεσμα την έξαρση του σουνιτικού εξτρεμισμού και την συχνή ένοπλη αντιπαράθεση ανάμεσα σε σουνιτικές και αλαουιτικές παραστρατιωτικές ομάδες. Αργότερα την ίδια ημέρα, το «Μέτωπο Νούσρα» και οι «Ταξιαρχίες Αμντουλά Αζάμ» εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση, στην οποίαν ανέφεραν ότι ο στόχος τους είναι η Χεζμπολά.
Με βάση όλα τα ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι οι σουνιτικές εξτρεμιστικές οργανώσεις, που επιχειρούν κατά τα πρότυπα της Αλ Κάιντα, έχουν επεκτείνει την τρομοκρατική τους δράση εντός των συνόρων του Λιβάνου, επιδιώκοντας την αύξηση της ισχύος και επιρροής τους εντός τού λιβανικού πεδίου. Προκειμένου να το επιτύχουν, εκμεταλλεύονται την κλιμάκωση της σεκταριστικής ριζοσπαστικοποίησης μέρους τού λιβανικού σουνιτικού πληθυσμού λόγω του συριακού εμφυλίου και της ενεργού εμπλοκής σ’ αυτόν της σιιτικής Χεζμπολά, καθώς και την επιδεικνυόμενη, προς το παρόν, πολιτική αδυναμία εκ μέρους των παραδοσιακών σουνιτικών πολιτικών κομμάτων και πολιτικών αρχηγών...
Οι περιφερειακοί κραδασμοί των προσφάτων γεγονότων που σχετίζονται με την συριακή κρίση –η καταλυτική εμπλοκή του σιιτικού παράγοντα, η συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας για το συριακό χημικό οπλοστάσιο και η συμφωνία των Έξι Δυνάμεων με την Τεχεράνη για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα- είναι ιδιαζόντως σημαντικοί. Οι κραδασμοί αυτοί ενεργοποίησαν τις σαουδαραβικές γεωπολιτικές ανησυχίες, τις εστιάζουσες στην κλιμάκωση της περιφερειακής προβολής ισχύος τού Ιράν εντός του υποσυστήματος Ιράκ-Συρίας-Λιβάνου, και κυρίως στην αύξηση της ιρανικής επιρροής στο, εγγύτερο για την Σαουδική Αραβία, υποσύστημα του Κόλπου.
Στον πυρήνα των γεωπολιτικών ανησυχιών τού Ριάντ βρίσκεται ο φόβος τής αποσταθεροποιήσεως, εξαιτίας αυτής της αυξημένης ιρανικής επιρροής στο ευρύτερο σιιτικό στοιχείο τού Κόλπου, των σουνιτικών καθεστώτων, και φυσικά του ιδίου τού Σαουδαραβικού καθεστώτος. Αλλά και η απειλή, την οποίαν εκπροσωπεί η ιστορική αμερικανο-ιρανική προσέγγιση, μιας ευρύτερης γεωπολιτικής υποχωρήσεως της Σαουδικής Αραβίας εντός τού συστήματος της Μέσης Ανατολής, ως συνέπεια μιας διπλωματικής συνδιαλλαγής μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης, κατά την οποίαν οι ΗΠΑ θα παραχωρήσουν κρίσιμη περιφερειακή επιρροή στο Ιράν ως αντάλλαγμα για την ακύρωση του πυρηνικού του προγράμματος.
25/04/2014
Ιωάννης Θ. Μάζης και Μιχάλης Σαρλής

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
↧

I) Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin. II) Russia Assaults Ukraine-and the Liberal World Order. III) Επιλογικές αναφορές.

August 30, 2014, 12:34 pm
$
0
0

.~`~.
I
Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin.

...the United States does not tolerate distant great powers deploying military forces anywhere in the Western Hemisphere, much less on its borders. Imagine the outrage in Washington if China built an impressive military alliance and tried to include Canada and Mexico in it.
*
According to the prevailing wisdom in the West, the Ukraine crisis can be blamed almost entirely on Russian aggression. Russian President Vladimir Putin, the argument goes, annexed Crimea out of a long-standing desire to resuscitate the Soviet empire, and he may eventually go after the rest of Ukraine, as well as other countries in eastern Europe. In this view, the ouster of Ukrainian President Viktor Yanukovych in February 2014 merely provided a pretext for Putin’s decision to order Russian forces to seize part of Ukraine.
But this account is wrong: the United States and its European allies share most of the responsibility for the crisis. The taproot of the trouble is NATO enlargement, the central element of a larger strategy to move Ukraine out of Russia’s orbit and integrate it into the West. At the same time, the EU’s expansion eastward and the West’s backing of the pro-democracy movement in Ukraine -- beginning with the Orange Revolution in 2004 -- were critical elements, too. Since the mid-1990s, Russian leaders have adamantly opposed NATO enlargement, and in recent years, they have made it clear that they would not stand by while their strategically important neighbor turned into a Western bastion. For Putin, the illegal overthrow of Ukraine’s democratically elected and pro-Russian president -- which he rightly labeled a “coup” -- was the final straw. He responded by taking Crimea, a peninsula he feared would host a NATO naval base, and working to destabilize Ukraine until it abandoned its efforts to join the West.
Putin’s pushback should have come as no surprise. After all, the West had been moving into Russia’s backyard and threatening its core strategic interests, a point Putin made emphatically and repeatedly. Elites in the United States and Europe have been blindsided by events only because they subscribe to a flawed view of international politics. They tend to believe that the logic of realism holds little relevance in the twenty-first century and that Europe can be kept whole and free on the basis of such liberal principles as the rule of law, economic interdependence, and democracy.
But this grand scheme went awry in Ukraine. The crisis there shows that realpolitik remains relevant -- and states that ignore it do so at their own peril. U.S. and European leaders blundered in attempting to turn Ukraine into a Western stronghold on Russia’s border. Now that the consequences have been laid bare, it would be an even greater mistake to continue this misbegotten policy.

THE WESTERN AFFRONT
As the Cold War came to a close, Soviet leaders preferred that U.S. forces remain in Europe and NATO stay intact, an arrangement they thought would keep a reunified Germany pacified. But they and their Russian successors did not want NATO to grow any larger and assumed that Western diplomats understood their concerns. The Clinton administration evidently thought otherwise, and in the mid-1990s, it began pushing for NATO to expand.
The first round of enlargement took place in 1999 and brought in the Czech Republic, Hungary, and Poland. The second occurred in 2004; it included Bulgaria, Estonia, Latvia, Lithuania, Romania, Slovakia, and Slovenia. Moscow complained bitterly from the start. During NATO’s 1995 bombing campaign against the Bosnian Serbs, for example, Russian President Boris Yeltsin said, “This is the first sign of what could happen when NATO comes right up to the Russian Federation’s borders. ... The flame of war could burst out across the whole of Europe.” But the Russians were too weak at the time to derail NATO’s eastward movement -- which, at any rate, did not look so threatening, since none of the new members shared a border with Russia, save for the tiny Baltic countries.
Then NATO began looking further east. At its April 2008 summit in Bucharest, the alliance considered admitting Georgia and Ukraine. The George W. Bush administration supported doing so, but France and Germany opposed the move for fear that it would unduly antagonize Russia. In the end, NATO’s members reached a compromise: the alliance did not begin the formal process leading to membership, but it issued a statement endorsing the aspirations of Georgia and Ukraine and boldly declaring, “These countries will become members of NATO.”
Moscow, however, did not see the outcome as much of a compromise. Alexander Grushko, then Russia’s deputy foreign minister, said, “Georgia’s and Ukraine’s membership in the alliance is a huge strategic mistake which would have most serious consequences for pan-European security.” Putin maintained that admitting those two countries to NATO would represent a “direct threat” to Russia. One Russian newspaper reported that Putin, while speaking with Bush, “very transparently hinted that if Ukraine was accepted into NATO, it would cease to exist.”
Russia’s invasion of Georgia in August 2008 should have dispelled any remaining doubts about Putin’s determination to prevent Georgia and Ukraine from joining NATO. Georgian President Mikheil Saakashvili, who was deeply committed to bringing his country into NATO, had decided in the summer of 2008 to reincorporate two separatist regions, Abkhazia and South Ossetia. But Putin sought to keep Georgia weak and divided -- and out of NATO. After fighting broke out between the Georgian government and South Ossetian separatists, Russian forces took control of Abkhazia and South Ossetia. Moscow had made its point. Yet despite this clear warning, NATO never publicly abandoned its goal of bringing Georgia and Ukraine into the alliance. And NATO expansion continued marching forward, with Albania and Croatia becoming members in 2009.
The EU, too, has been marching eastward. In May 2008, it unveiled its Eastern Partnership initiative, a program to foster prosperity in such countries as Ukraine and integrate them into the EU economy. Not surprisingly, Russian leaders view the plan as hostile to their country’s interests. This past February, before Yanukovych was forced from office, Russian Foreign Minister Sergey Lavrov accused the EU of trying to create a “sphere of influence” in eastern Europe. In the eyes of Russian leaders, EU expansion is a stalking horse for NATO expansion.
The West’s final tool for peeling Kiev away from Moscow has been its efforts to spread Western values and promote democracy in Ukraine and other post-Soviet states, a plan that often entails funding pro-Western individuals and organizations. Victoria Nuland, the U.S. assistant secretary of state for European and Eurasian affairs, estimated in December 2013 that the United States had invested more than $5 billion since 1991 to help Ukraine achieve “the future it deserves.” As part of that effort, the U.S. government has bankrolled the National Endowment for Democracy. The nonprofit foundation has funded more than 60 projects aimed at promoting civil society in Ukraine, and the NED’s president, Carl Gershman, has called that country “the biggest prize.” After Yanukovych won Ukraine’s presidential election in February 2010, the NED decided he was undermining its goals, and so it stepped up its efforts to support the opposition and strengthen the country’s democratic institutions.
When Russian leaders look at Western social engineering in Ukraine, they worry that their country might be next. And such fears are hardly groundless. In September 2013, Gershman wrote in The Washington Post, “Ukraine’s choice to join Europe will accelerate the demise of the ideology of Russian imperialism that Putin represents.” He added: “Russians, too, face a choice, and Putin may find himself on the losing end not just in the near abroad but within Russia itself.”

CREATING A CRISIS
The West’s triple package of policies -- NATO enlargement, EU expansion, and democracy promotion -- added fuel to a fire waiting to ignite. The spark came in November 2013, when Yanukovych rejected a major economic deal he had been negotiating with the EU and decided to accept a $15 billion Russian counteroffer instead. That decision gave rise to antigovernment demonstrations that escalated over the following three months and that by mid-February had led to the deaths of some one hundred protesters. Western emissaries hurriedly flew to Kiev to resolve the crisis. On February 21, the government and the opposition struck a deal that allowed Yanukovych to stay in power until new elections were held. But it immediately fell apart, and Yanukovych fled to Russia the next day. The new government in Kiev was pro-Western and anti-Russian to the core, and it contained four high-ranking members who could legitimately be labeled neofascists.
Although the full extent of U.S. involvement has not yet come to light, it is clear that Washington backed the coup. Nuland and Republican Senator John McCain participated in antigovernment demonstrations, and Geoffrey Pyatt, the U.S. ambassador to Ukraine, proclaimed after Yanukovych’s toppling that it was “a day for the history books.” As a leaked telephone recording revealed, Nuland had advocated regime change and wanted the Ukrainian politician Arseniy Yatsenyuk to become prime minister in the new government, which he did. No wonder Russians of all persuasions think the West played a role in Yanukovych’s ouster.
For Putin, the time to act against Ukraine and the West had arrived. Shortly after February 22, he ordered Russian forces to take Crimea from Ukraine, and soon after that, he incorporated it into Russia. The task proved relatively easy, thanks to the thousands of Russian troops already stationed at a naval base in the Crimean port of Sevastopol. Crimea also made for an easy target since ethnic Russians compose roughly 60 percent of its population. Most of them wanted out of Ukraine.
Next, Putin put massive pressure on the new government in Kiev to discourage it from siding with the West against Moscow, making it clear that he would wreck Ukraine as a functioning state before he would allow it to become a Western stronghold on Russia’s doorstep. Toward that end, he has provided advisers, arms, and diplomatic support to the Russian separatists in eastern Ukraine, who are pushing the country toward civil war. He has massed a large army on the Ukrainian border, threatening to invade if the government cracks down on the rebels. And he has sharply raised the price of the natural gas Russia sells to Ukraine and demanded payment for past exports. Putin is playing hardball.

THE DIAGNOSIS
Putin’s actions should be easy to comprehend. A huge expanse of flat land that Napoleonic France, imperial Germany, and Nazi Germany all crossed to strike at Russia itself, Ukraine serves as a buffer state of enormous strategic importance to Russia. No Russian leader would tolerate a military alliance that was Moscow’s mortal enemy until recently moving into Ukraine. Nor would any Russian leader stand idly by while the West helped install a government there that was determined to integrate Ukraine into the West.
Washington may not like Moscow’s position, but it should understand the logic behind it. This is Geopolitics 101: great powers are always sensitive to potential threats near their home territory. After all, the United States does not tolerate distant great powers deploying military forces anywhere in the Western Hemisphere, much less on its borders. Imagine the outrage in Washington if China built an impressive military alliance and tried to include Canada and Mexico in it. Logic aside, Russian leaders have told their Western counterparts on many occasions that they consider NATO expansion into Georgia and Ukraine unacceptable, along with any effort to turn those countries against Russia -- a message that the 2008 Russian-Georgian war also made crystal clear.
Officials from the United States and its European allies contend that they tried hard to assuage Russian fears and that Moscow should understand that NATO has no designs on Russia. In addition to continually denying that its expansion was aimed at containing Russia, the alliance has never permanently deployed military forces in its new member states. In 2002, it even created a body called the NATO-Russia Council in an effort to foster cooperation. To further mollify Russia, the United States announced in 2009 that it would deploy its new missile defense system on warships in European waters, at least initially, rather than on Czech or Polish territory. But none of these measures worked; the Russians remained steadfastly opposed to NATO enlargement, especially into Georgia and Ukraine. And it is the Russians, not the West, who ultimately get to decide what counts as a threat to them.
To understand why the West, especially the United States, failed to understand that its Ukraine policy was laying the groundwork for a major clash with Russia, one must go back to the mid-1990s, when the Clinton administration began advocating NATO expansion. Pundits advanced a variety of arguments for and against enlargement, but there was no consensus on what to do. Most eastern European émigrés in the United States and their relatives, for example, strongly supported expansion, because they wanted NATO to protect such countries as Hungary and Poland. A few realists also favored the policy because they thought Russia still needed to be contained.
But most realists opposed expansion, in the belief that a declining great power with an aging population and a one-dimensional economy did not in fact need to be contained. And they feared that enlargement would only give Moscow an incentive to cause trouble in eastern Europe. The U.S. diplomat George Kennan articulated this perspective in a 1998 interview, shortly after the U.S. Senate approved the first round of NATO expansion. “I think the Russians will gradually react quite adversely and it will affect their policies,” he said. “I think it is a tragic mistake. There was no reason for this whatsoever. No one was threatening anyone else.”
The United States and its allies should abandon their plan to westernize Ukraine and instead aim to make it a neutral buffer.
Most liberals, on the other hand, favored enlargement, including many key members of the Clinton administration. They believed that the end of the Cold War had fundamentally transformed international politics and that a new, postnational order had replaced the realist logic that used to govern Europe. The United States was not only the “indispensable nation,” as Secretary of State Madeleine Albright put it; it was also a benign hegemon and thus unlikely to be viewed as a threat in Moscow. The aim, in essence, was to make the entire continent look like western Europe.
And so the United States and its allies sought to promote democracy in the countries of eastern Europe, increase economic interdependence among them, and embed them in international institutions. Having won the debate in the United States, liberals had little difficulty convincing their European allies to support NATO enlargement. After all, given the EU’s past achievements, Europeans were even more wedded than Americans to the idea that geopolitics no longer mattered and that an all-inclusive liberal order could maintain peace in Europe.
So thoroughly did liberals come to dominate the discourse about European security during the first decade of this century that even as the alliance adopted an open-door policy of growth, NATO expansion faced little realist opposition. The liberal worldview is now accepted dogma among U.S. officials. In March, for example, President Barack Obama delivered a speech about Ukraine in which he talked repeatedly about “the ideals” that motivate Western policy and how those ideals “have often been threatened by an older, more traditional view of power.” Secretary of State John Kerry’s response to the Crimea crisis reflected this same perspective: “You just don’t in the twenty-first century behave in nineteenth-century fashion by invading another country on completely trumped-up pretext.”
In essence, the two sides have been operating with different playbooks: Putin and his compatriots have been thinking and acting according to realist dictates, whereas their Western counterparts have been adhering to liberal ideas about international politics. The result is that the United States and its allies unknowingly provoked a major crisis over Ukraine.

BLAME GAME
In that same 1998 interview, Kennan predicted that NATO expansion would provoke a crisis, after which the proponents of expansion would “say that we always told you that is how the Russians are.” As if on cue, most Western officials have portrayed Putin as the real culprit in the Ukraine predicament. In March, according to The New York Times, German Chancellor Angela Merkel implied that Putin was irrational, telling Obama that he was “in another world.” Although Putin no doubt has autocratic tendencies, no evidence supports the charge that he is mentally unbalanced. On the contrary: he is a first-class strategist who should be feared and respected by anyone challenging him on foreign policy.

---------------------------------------------------------------
I) Η καλύτερη απόδειξη περί της πολιτιστικής αγονίας τής δυτικής Ευρώπης, δηλαδή της Ευρώπης του λιμπεραλισμού, είναι το γεγονός ότι επί τρείς σχεδόν αιώνες [από τον Bentham και τον Marx, μέχρι τις μέρες μας] διαβάζει συνεχώς τα ίδια πράγματα κανείς σχετικά με την Ρωσία και τους κόσμους της βαλκανικής Ανατολής: «κατώτεροι πολιτισμοί», «δουλείες», ανελευθερίες, δικτατορίες κλπ. Πουθενά, ομως, ο μέσος Ευρωπαίος δεν πληροφορείται τι πιστεύουν ή πώς κρίνουν αυτοί οι πολιτισμοί τον δυτικοευρωπαϊκόν. Δυνατότητα πολιτιστικής συνεννοήσεως καί έπικοινωνίας, δηλαδη προϋποθέσεις δημιουργίας πολιτικού και ιστορικού έργου, καμμία.Θα ήταν λάθος να υπέθετε κανεις οτι και υπο το σημερινό σύνθημα της «ενιαίας Ευρώπης», δηλαδή τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, οί νοητικές αυτές κατηγορίες μετεβλήθηκαν κατά τι ή ότι οι ιστορικές οπτικές μεταξύ του ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου έπαψαν να υπάρχουν...
Ότι αυτή η επιμελημένη πολιτιστική κλειστότητα δια της «κοινής γνώμης» οδηγει τελικώς σε πλήρη ιστορική αγνωσία στην συνείδηση των μεγάλων μαζών, είναι προφανές. Ο τυχών αγράμματος βοσκός της Ροδόπης ξέρει περισσοτερα περί Ολλανδίας άπ'ό,τι ξέρει ένας όλλανδός γεωργός περί Βουλγαρίας. Η «πολιτική ενημέρωση» συνεπώς στα μέσα μαζικής πληροφόρησης είναι σχεδόν το πιό άκοπο των πραγμάτων: «εθνικοί εγωϊσμοί», πολιτικές φιλοδοξίες, εν γένει ανωριμότητες - είναι τα όσα μπορεί να ακούση κανείς για τά συμβαίνοντα επί του πλανήτη. Ακούει λ.χ. κανείς περί Γεωργίας καί φαντάζεται ότι πρόκειται για κάποιο «εθνικό κράτος» τύπου Δανίας. Αν άκούση ότι «Γεωργία» δεν είναι εθνικό χαρακτηριστικό άλλά πολιτιστικός χώρος (όπως π.χ. το κεντρική Εύρώπη), καταλήγει στην αύτόματη απορία και του είναι αδύνατο νά συνδυάση κάτι τέτοιο με τους «εθνικισμούς» που ακούει στο ραδιόφωνο ή διαβάζει στήν έφημερίδα.Πολύ περισσότερο του είναι αδύνατο νά καταλάβη ότι η πολιτική τών «ανθρωπιστικών βοηθειών» και της «ίατροφαρμακευτικής περίθαλψης» πρός άναξιοπαθούντας είναι ακριβώς ή συγκεκαλυμμένη όμολογία, ότι η «Ευρώπη» καμμιά πολιτική πρόταση δέν έχει γιά κανένα από τά υπάρχοντα προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά χρησιμεύουν, απλώς, πρός εδραίωση της κλειστότητας της εσωτερικής ιδεολογίας, της «κοινής γνώμης».

II) Οι ρεαλιστές της Αναγέννησης πραγματοποίησαν την πρώτη καθοριστική επίθεση κατά της πρωτοκαθεδρίας της ηθικής και προέταξαν μια αντίληψη περί πολιτικής, η οποία καθιστούσε την ηθική όργανο της πολιτικής... η απάντηση της σχολής του ουτοπισμού στην πρόκληση αυτή δεν ήταν εύκολη. Απαιτούνταν ένα ηθικό κριτήριο, το οποίο θα ήταν ανεξάρτητο από οποιαδήποτε εξωτερική εξουσία, εκκλησιαστική ή κοσμική'και η λύση βρέθηκε στο δόγμα ενός «Δικαίου της φύσης», του οποίου η έσχατη πηγή ήταν η ατομική ανθρώπινη λογική... Στην επιστήμη οι νόμοι της φύσης συνάγονταν μέσα από μια διαδικασία συλλογισμών από τα παρατηρημένα γεγονότα σχετικά με τη φύση της ύλης. Κατ'αναλογία, οι νευτονικές αρχές εφαρμόστηκαν την εποχή εκείνη στα ηθικά προβλήματα. Το ηθικό Δίκαιο της φύσης μπορούσε να αποδειχτεί επιστημονικά... Η λογική μπορούσε να καθορίσει ποιοί ήταν οι οικουμενικά ηθικοί νόμοι'και διατυπώθηκε η υπόθεση ότι, μόλις αυτοί οι νόμοι καθορίζονταν, οι άνθρωποι θα συμμορφώνονταν με αυτούς, όπως ακριβώς η ύλη συμμορφώνεται με τους νόμους της φύσης.
Ο διαφωτισμός ήταν ο κατεξοχήν δρόμος που οδηγούσε στην ευτυχία.
Μέχρι τον 18ο αιώνα οι βασικές γραμμές της σύγχρονης ουτοπικής σκέψης είχαν καθιερωθεί... στη Γαλλία συνδέθηκε με μια κοσμική, ενώ στην Αγγλία με μια ευαγγελική παράδοση... και ήταν ο Jeremy Bentham εκείνος που, όταν λόγω της βιομηχανικής επανάστασης, μεταφέρθηκε το κέντρο της διανόησης από τη Γαλλία στην Αγγλία, έδωσε στην ουτοπική θεωρία του 19ου αιώνα την ιδιαίτερη μορφή της. Ξεκινώντας από το αξίωμα ότι το βασικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης είναι να επιζητά ευχαρίστηση και να αποφεύγει τον πόνο, ο Bentham συνήγαγε από το αξίωμα αυτό μια ορθολογική ηθική, σύμφωνα με την οποία το καλό οριζόταν ως «η μέγιστη ευτυχία για τον μέγιστο αριθμό ανθρώπων» όπου επιτελούσε το έργο ενός απόλυτου ηθικού κριτηρίου, το οποίο είχε επιτελέσει παλιότερα το Φυσικό Δίκαιο...
Ο Bentham ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που επεξεργάστηκε «το δόγμα της σωτηρίας δια της κοινής γνώμης». Τα μέλη της κοινότητας «μπορούν με τη συλλογική τους ιδιότητα να θεωρηθεί ότι συνιστούν ένα είδος δικαστηρίου ή επιτροπή κρίσης -ας το ονομάσουμε... Το δικαστήριο της κοινής γνώμης»...
Η πεποίθηση ότι μπορεί κανείς να εμπιστευτεί τη κοινή γνώμη να κρίνει σωστά οποιοδήποτε ζήτημα της τεθεί με ορθολογικό τρόπο, σε συνδυασμό με την προϋπόθεση ότι η κοινή γνώμηθα ενεργήσει σύμφωνα με την ορθή κρίση, αποτελεί μια βασική αρχή του φιλελευθερισμού... Με τη φωνή της λογικής οι άνθρωποι μπορούσαν να πειστούν, αφενός, να σώσουν τις ανήθικες ψυχές τους και, αφετέρου, να προχωρήσουν στο δρόμο της πολιτικής διαφώτισης και προόδου. Η αισιοδοξία του 19ου αιώνα βασιζόταν στην τριπλή πεποίθηση ότι η επιδίωξη του καλού ήταν υπόθεση ορθού συλλογισμού, ότι η διάδοση της γνώσης θα καθιστούσε σύντομα δυνατό να σκέφτονται όλοι ορθά σχετικά με αυτό το σημαντικό θέμα και ότι όποιος συλλογιζόταν σωστά θα ενεργούσε απαραίτητα σωστά.
Η εφαρμογή αυτών των αρχών στις διεθνείς υποθέσεις ακολούθησε ως επί το πλείστον το ίδιο μοντέλο... Τόσο ο Rousseau όσο και ο Kantυποστήριξαν ότι, αφού οι πόλεμοι διαξάγονταν από τους ηγεμόνες για τα δικά τους συμφέροντα και όχι για τα συμφέροντα των λαών τους, δεν θα υπήρχαν πόλεμοι σε μια δημοκρατική μορφή διακυβέρνησης. Κατ'αυτήν την έννοια προεξόφλησαν ότι η κοινή γνώμη, αν της επιτρεπόταν να ενεργοποιηθεί, θα αρκούσε για να αποφευχθεί ο πόλεμος... Ο Buckle, του οποίου το περίφημο βιβλίο History o Civilisation κυκλοφόρησε μεταξύ του 1857 και του 1861... επέλεξε ένα επιτυχημένο παράδειγμα βασισμένο στην υπόθεση, φυσική για έναν βρετανό φιλόσοφο, της έμφυτης επιθετικότητας του πιο πρόσφατου εχθρού της Βρετανίας. «Η Ρωσία είναι μια πολεμοχαρής χώρα», έγραψε, «όχι επειδή οι κάτοικοι της είναι ανήθικοι, αλλά επειδή δεν είναι πνευματικά καλλιεργημένοι. Το λάθος βρίσκεται στο μυαλό, όχι στη ψυχή». Την άποψη ότι η διάδοση της παιδείας θα οδηγούσε σε διεθνή ειρήνη συμμερίζονταν πολλοί σύγχρονοι και μεταγενέστεροι του Buckle...
Πριν από το τέλος του 19ου αιώνα διατυπώθηκαν, από πολλές πλευρές σοβαρές αμφιβολίες για τα αξιώματα του μπενθαμικού ρασιοναλισμού... Παρ'όλα αυτά από μια ειρωνεία της ιστορίας, αυτές οι σχεδόν εγκαταλειμμένες υποθέσεις του 19ου αιώνα έκαναν ξανά την εμφάνιση τους κατά τη δεύτερη και την τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα, στον ιδιαίτερο τομέα της διεθνούς πολιτικής, και αποτέλεσαν τους ακρογωνιαίους λίθους ενός νέου ουτοπικού οικοδομήματος...καθοριστικός παράγοντας ήταν η επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών... μεταφύτευσε τη ρασιοναλιστική πεποίθηση του 19ου αιώνα στο παρθένο έδαφος της διεθνούς πολιτικής...
---------------------------------------------------------------

Other analysts allege, more plausibly, that Putin regrets the demise of the Soviet Union and is determined to reverse it by expanding Russia’s borders. According to this interpretation, Putin, having taken Crimea, is now testing the waters to see if the time is right to conquer Ukraine, or at least its eastern part, and he will eventually behave aggressively toward other countries in Russia’s neighborhood. For some in this camp, Putin represents a modern-day Adolf Hitler, and striking any kind of deal with him would repeat the mistake of Munich. Thus, NATO must admit Georgia and Ukraine to contain Russia before it dominates its neighbors and threatens western Europe.
This argument falls apart on close inspection. If Putin were committed to creating a greater Russia, signs of his intentions would almost certainly have arisen before February 22. But there is virtually no evidence that he was bent on taking Crimea, much less any other territory in Ukraine, before that date. Even Western leaders who supported NATO expansion were not doing so out of a fear that Russia was about to use military force. Putin’s actions in Crimea took them by complete surprise and appear to have been a spontaneous reaction to Yanukovych’s ouster. Right afterward, even Putin said he opposed Crimean secession, before quickly changing his mind.
Besides, even if it wanted to, Russia lacks the capability to easily conquer and annex eastern Ukraine, much less the entire country. Roughly 15 million people -- one-third of Ukraine’s population -- live between the Dnieper River, which bisects the country, and the Russian border. An overwhelming majority of those people want to remain part of Ukraine and would surely resist a Russian occupation. Furthermore, Russia’s mediocre army, which shows few signs of turning into a modern Wehrmacht, would have little chance of pacifying all of Ukraine. Moscow is also poorly positioned to pay for a costly occupation; its weak economy would suffer even more in the face of the resulting sanctions.
But even if Russia did boast a powerful military machine and an impressive economy, it would still probably prove unable to successfully occupy Ukraine. One need only consider the Soviet and U.S. experiences in Afghanistan, the U.S. experiences in Vietnam and Iraq, and the Russian experience in Chechnya to be reminded that military occupations usually end badly. Putin surely understands that trying to subdue Ukraine would be like swallowing a porcupine. His response to events there has been defensive, not offensive.

A WAY OUT
Given that most Western leaders continue to deny that Putin’s behavior might be motivated by legitimate security concerns, it is unsurprising that they have tried to modify it by doubling down on their existing policies and have punished Russia to deter further aggression. Although Kerry has maintained that “all options are on the table,” neither the United States nor its NATO allies are prepared to use force to defend Ukraine. The West is relying instead on economic sanctions to coerce Russia into ending its support for the insurrection in eastern Ukraine. In July, the United States and the EU put in place their third round of limited sanctions, targeting mainly high-level individuals closely tied to the Russian government and some high-profile banks, energy companies, and defense firms. They also threatened to unleash another, tougher round of sanctions, aimed at whole sectors of the Russian economy.
Such measures will have little effect. Harsh sanctions are likely off the table anyway; western European countries, especially Germany, have resisted imposing them for fear that Russia might retaliate and cause serious economic damage within the EU. But even if the United States could convince its allies to enact tough measures, Putin would probably not alter his decision-making. History shows that countries will absorb enormous amounts of punishment in order to protect their core strategic interests. There is no reason to think Russia represents an exception to this rule.
Western leaders have also clung to the provocative policies that precipitated the crisis in the first place. In April, U.S. Vice President Joseph Biden met with Ukrainian legislators and told them, “This is a second opportunity to make good on the original promise made by the Orange Revolution.” John Brennan, the director of the CIA, did not help things when, that same month, he visited Kiev on a trip the White House said was aimed at improving security cooperation with the Ukrainian government.
The EU, meanwhile, has continued to push its Eastern Partnership. In March, José Manuel Barroso, the president of the European Commission, summarized EU thinking on Ukraine, saying, “We have a debt, a duty of solidarity with that country, and we will work to have them as close as possible to us.” And sure enough, on June 27, the EU and Ukraine signed the economic agreement that Yanukovych had fatefully rejected seven months earlier. Also in June, at a meeting of NATO members’ foreign ministers, it was agreed that the alliance would remain open to new members, although the foreign ministers refrained from mentioning Ukraine by name. “No third country has a veto over NATO enlargement,” announced Anders Fogh Rasmussen, NATO’s secretary-general. The foreign ministers also agreed to support various measures to improve Ukraine’s military capabilities in such areas as command and control, logistics, and cyberdefense. Russian leaders have naturally recoiled at these actions; the West’s response to the crisis will only make a bad situation worse.
There is a solution to the crisis in Ukraine, however -- although it would require the West to think about the country in a fundamentally new way. The United States and its allies should abandon their plan to westernize Ukraine and instead aim to make it a neutral buffer between NATO and Russia, akin to Austria’s position during the Cold War. Western leaders should acknowledge that Ukraine matters so much to Putin that they cannot support an anti-Russian regime there. This would not mean that a future Ukrainian government would have to be pro-Russian or anti-NATO. On the contrary, the goal should be a sovereign Ukraine that falls in neither the Russian nor the Western camp.
To achieve this end, the United States and its allies should publicly rule out NATO’s expansion into both Georgia and Ukraine. The West should also help fashion an economic rescue plan for Ukraine funded jointly by the EU, the International Monetary Fund, Russia, and the United States -- a proposal that Moscow should welcome, given its interest in having a prosperous and stable Ukraine on its western flank. And the West should considerably limit its social-engineering efforts inside Ukraine. It is time to put an end to Western support for another Orange Revolution. Nevertheless, U.S. and European leaders should encourage Ukraine to respect minority rights, especially the language rights of its Russian speakers.
Some may argue that changing policy toward Ukraine at this late date would seriously damage U.S. credibility around the world. There would undoubtedly be certain costs, but the costs of continuing a misguided strategy would be much greater. Furthermore, other countries are likely to respect a state that learns from its mistakes and ultimately devises a policy that deals effectively with the problem at hand. That option is clearly open to the United States.
One also hears the claim that Ukraine has the right to determine whom it wants to ally with and the Russians have no right to prevent Kiev from joining the West. This is a dangerous way for Ukraine to think about its foreign policy choices. The sad truth is that might often makes right when great-power politics are at play. Abstract rights such as self-determination are largely meaningless when powerful states get into brawls with weaker states. Did Cuba have the right to form a military alliance with the Soviet Union during the Cold War? The United States certainly did not think so, and the Russians think the same way about Ukraine joining the West. It is in Ukraine’s interest to understand these facts of life and tread carefully when dealing with its more powerful neighbor.
Even if one rejects this analysis, however, and believes that Ukraine has the right to petition to join the EU and NATO, the fact remains that the United States and its European allies have the right to reject these requests. There is no reason that the West has to accommodate Ukraine if it is bent on pursuing a wrong-headed foreign policy, especially if its defense is not a vital interest. Indulging the dreams of some Ukrainians is not worth the animosity and strife it will cause, especially for the Ukrainian people.
Of course, some analysts might concede that NATO handled relations with Ukraine poorly and yet still maintain that Russia constitutes an enemy that will only grow more formidable over time -- and that the West therefore has no choice but to continue its present policy. But this viewpoint is badly mistaken. Russia is a declining power, and it will only get weaker with time. Even if Russia were a rising power, moreover, it would still make no sense to incorporate Ukraine into NATO. The reason is simple: the United States and its European allies do not consider Ukraine to be a core strategic interest, as their unwillingness to use military force to come to its aid has proved. It would therefore be the height of folly to create a new NATO member that the other members have no intention of defending. NATO has expanded in the past because liberals assumed the alliance would never have to honor its new security guarantees, but Russia’s recent power play shows that granting Ukraine NATO membership could put Russia and the West on a collision course.
Sticking with the current policy would also complicate Western relations with Moscow on other issues. The United States needs Russia’s assistance to withdraw U.S. equipment from Afghanistan through Russian territory, reach a nuclear agreement with Iran, and stabilize the situation in Syria. In fact, Moscow has helped Washington on all three of these issues in the past; in the summer of 2013, it was Putin who pulled Obama’s chestnuts out of the fire by forging the deal under which Syria agreed to relinquish its chemical weapons, thereby avoiding the U.S. military strike that Obama had threatened. The United States will also someday need Russia’s help containing a rising China. Current U.S. policy, however, is only driving Moscow and Beijing closer together.
The United States and its European allies now face a choice on Ukraine. They can continue their current policy, which will exacerbate hostilities with Russia and devastate Ukraine in the process -- a scenario in which everyone would come out a loser. Or they can switch gears and work to create a prosperous but neutral Ukraine, one that does not threaten Russia and allows the West to repair its relations with Moscow. With that approach, all sides would win.

.~`~.
II
Russia Assaults Ukraine - and the Liberal World Order

The Wilsonian dream of a gradually but inexorably expanding liberal world order based on the international rule of law—a hope shared alike by George H. W. Bush, Bill Clinton, George W. Bush, and Barack Obama, each in their own way—will need to wait. For liberal internationalists, this is a bitter pill to swallow—or even to accept... if history as serious ideological competition is still “over”—as Francis Fukuyama claimed in 1989—history as geopolitical competition marches on.
*
Accummulating reports that more than a thousand Russian troops are now engaged in combat in eastern Ukraine signals the definitive end of the “post-Cold War” world. That phrase, which framed a quarter century in terms of what it was not, was never a felicitous one. But it did come to suggest a new era in which great power frictions were in abeyance, as the focus of world politics shifted to the management of global interdependence, the integration of emerging economies, the disciplining of rogue states, the quarantining of failed ones, and (after 9/11) the interdiction and elimination of non-state terrorist actors.
Russia’s intervention in Ukraine, however disingenuously denied and creatively concealed, constitutes a frontal assault on the liberal international order that the United States and its Western allies have done so much to promote and build. It represents—along with Chinese assertiveness in East Asia—the resurgence of a more primitive form of power politics. The Wilsonian dream of a gradually but inexorably expanding liberal world order based on the international rule of law—a hope shared alike by George H. W. Bush, Bill Clinton, George W. Bush, and Barack Obama, each in their own way—will need to wait.
For liberal internationalists, this is a bitter pill to swallow—or even to accept. “You just don’t in the 21st century behave in 19th century fashion by invading another country on completely trumped up pretext,” Secretary of State John Kerry fulminated on CBS’s Face the Nation back in March. Ah, but you do, if you happen to have a mindset more in keeping with Otto von Bismarck than Woodrow Wilson (to say nothing of Barack Obama).
The unfortunate truth is that unless and until a new, truly democratic regime emerges in Moscow (as well as Beijing), we are likely to see more naked assertions of power politics than we have experienced since 1989. This will not be a return to the Cold War—a point worth underlining. Neither Russia nor even China (whose leaders long ago abandoned the communist vanguard for the pursuit of profit) offer universalist ideologies capable of competing with free market capitalism. We are not in a “revolutionary” period of world politics, in Kissinger’s terms, in which a radical power—think revolutionary France, Leninist Russia, or Maoist China—pursues (at least for a while) dreams of world revolution. But if history as serious ideological competition is still “over”—as Francis Fukuyama claimed in 1989—history as geopolitical competition marches on. And the implications for world order are profound.
As this blog previously noted, Russia’s seizure of Crimea and now its further incursions into Ukraine challenge established norms of the liberal world order. These include:
  • the principle of sovereignty: Russia’s military assault on Ukranian territory infringes on the fundamental norm of nonintervention at the heart of the UN Charter
  • the sanctity of borders: Moscow’s intervention likewise violates the norm that no international border can be altered by force or without the expressed consent of the inhabitants, as determined by pacific processes
  • the illegitimacy of spheres of influence: Russia’s actions and Putin’s rhetoric are redolent of a nineteenth century view that great powers are entitled to special privileges in weaker, neighboring states
  • the supremacy of citizenship over ethnicity: Putin’s claims to be defending Russian “compatriots” elevate linguistic and ethnic identity above citizenship and, were it to become an accepted political principle, would result in the disintegration of multiethnic countries worldwide
It is this rejection of fundamental norms of international order that lends global significance to Russia’s aggression in Ukraine. The world is not headed for another Cold War, it risks regressing to an era more red in tooth and claw. The priority for policymakers in Washington will be to cling to as much of the substance of Western liberal order as possible, while carefully managing its rising frictions and differences with Russia and China.
There are historical precedents for such a period of great power rivalry—and how to handle it. At the risk of self-promotion, let me quote a passage from an article I wrote for the November/December 2010 issue of Foreign Affairs:
In the twenty-first century, the normative foundations for multilateral cooperation will be weaker. An imperfect historical parallel might be the Concert of Europe of the early 1800s. That arrangement leavened the traditional balance of power with a balance of rights, which helped bridge differences between the Western powers (France and the United Kingdom) and the authoritarian monarchies (Austria, Prussia, and Russia) of the Holy Alliance. Global cooperation today may follow a similar logic. The United States might need to pay less attention to regime type and tolerate nations in which democracy is lacking or absent…. Accommodating new powers while retaining as much of the old order as possible will be a constant balancing act, much like the Concert of Europe was two centuries ago.
This new era will not be easy for the United States to navigate, given a national political culture prone to dichotomizing other nations (and their leaders) into categories of good and evil. It will require pragmatism and the ability to compartmentalize—castigating and standing up to thugs on some occasions (as when they invade sovereign nations), while collaborating with them where necessary (on Iran’s nuclear program, for instance). And like the strategy of containment before it, it will require patience, and the biding of time.
Stewart M. Patrick

.~`~.
III
Επιλογικές αναφορές

Οι περίοδοι κρίσης είναι κάτι συνηθισμένο στην Ιστορία. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εικοσαετούς κρίσης, από το 1919 έως το 1939, ήταν η απότομη πτώση από τις ουτοπικές ελπίδες της πρώτης δεκαετίας στη σκληρή απογοήτευση της δεύτερης, από μια ουτοπία που λάμβανε ελάχιστα υπόψη της την πραγματικότητα σε μια πραγματικότητα από την οποία αποκλειόταν αυστηρά κάθε στοιχείο της ουτοπίας. Η χίμαιρα της δεκαετίας του 1920 ήταν, όπως ξέρουμε τώρα, η καθυστερημένη αντανάκλαση ενός αιώνα που πέρασε ανεπιστρεπτί - η χρυσή εποχή των επεκτεινόμενων εδαφών και αγορών, ενός κόσμου που αστυνομευόταν από τη γεμάτη αυτοπεποίθηση και όχι υπερβολικά απεχθή βρετανική ηγεμονία, ενός συνεκτικού «δυτικού» πολιτισμού του οποίου οι διαφορές μπορούσαν να διευθετηθούν με μια σταδιακή επέκταση της περιοχής της κοινής ανάπτυξης και εκμετάλλευσης, των εύκολων υποθέσεων ότι αυτό που ήταν καλό για τον έναν ήταν καλό για όλους και ότι αυτό που ήταν οικονομικά σωστό δεν μπορούσε να είναι ηθικά λάθος. Η πραγματικότητα που είχε δώσει κάποτε περιεχόμενο σε αυτήν την ουτοπία βρισκόταν ήδη σε παρακμή προτού ο 19ος αιώνας φτάσει στο τέλος του [Tο τέλος του μακρού 20ού αιώνα]. Η ουτοπία του 1919 ήταν ψεύτικη και άνευ ουσίας. Δεν είχε επιρροή στο μέλλον, επειδή δεν είχε πια ρίζες στο παρόν.
Η πρώτη και η πιο εμφανής τραγωδία αυτής της ουτοπίας ήταν η επονείδιστη κατάρρευση της και η απογοήτευση που έφερε μαζί της αυτή η κατάρρευση... Δεν ήταν πλέον δυνατόν να αιτιολογήσει κανείς τις διεθνείς σχέσεις ισχυριζόμενος ότι αυτό που ήταν καλό για τη Μεγάλη Βρετανία ήταν επίσης καλό για τη Γιουγκοσλαβία και ότι αυτό που ήταν καλό για τη Γερμανία ήταν επίσης καλό για την Πολωνία, έτσι ώστε οι διεθνείς διαφορές να θεωρούνται απλώς προσωρινά αποτελέσματα μιας παρεξήγησης που θα μπορούσε να αποφευχθεί ή μιας θεραπεύσιμης έχθρας. Για περισσότερο από εκατό χρόνια οι πολιτικοί στοχαστές του δυτικού πολιτισμού είχαν αγνοήσει την πραγματικότητα της σύγκρουσης.

Αν ο 20ος αιώνας σήμανε τη διάψευση της κομμουνιστικής ουτοπίας, ο 21ος θα χαρακτηρισθεί από την κατάρρευση της φιλελεύθερης. Ποιά συγκεκριμένα γεγονότα θα συγκροτήσουν τις μεγάλες ροπές κατά τον 21ο αιώνα, που, καθώς πιστεύω, θα είναι ο συγκλονιστικότερος και τραγικότερος της ανθρώπινης Ιστορίας, δεν μπορούμε να το ξέρουμε. Ένα ωστόσο είναι βέβαιο: η Ιστορία δεν τελείωσε, κανείς απ'όσους ζουν σήμερα δεν πρόκειται να πεθάνει γνωρίζοντας πως θα τελειώσει.
Παναγιώτης Κονδύλης

Οι Αμερικανοί μπορεί να μπορούν πολλά, την φύση όμως των πραγμάτων δεν θα μπορέσουν να την αλλάξουν, επειδή έτσι ορίσθηκε να λειτουργεί ο κόσμος. Μας λένε ότι θέλουν να κυριαρχήσουν του κόσμου, να γίνουν ο επιδιαιτητής του, δεν μας λένε όμως πως. Την μόνη ιδέα που προσέφεραν στην ανθρωπότητα είναι η λαστιχένια και αεριώδης ιδέα του αποικιοκρατικού παρελθόντος περί «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που την θέλουν «γενική αρχή» να διαπερνά συστήματα, κράτη, πολιτισμούς και καθεστώτα. Κάτι πολιτικώς χρήσιμο δηλαδή...
Είναι βέβαια γεγονός ότι με την τεράστια ανάπτυξη της παραγωγής που έφεραν οι μετά τον πόλεμο εξοπλισμοί υπήρξε καταναλωτική πρόοδος. Αν παλαιότερα για ν'αγοράσει κανείς ένα ζευγάρι παπούτσια έπρεπε να δουλεύει δύο ή τρεις μήνες, σήμερα μ'ένα μεροκάματο μπορεί ν'αγοράσει δύο ζευγάρια παπούτσια. Όχι βέβαια στον κόσμο όλον, αλλά τουλάχιστον στις κοινωνίες της παραγωγής. Μπορεί όμως αυτή η δυνατότης να εκταθεί ως «ανθρώπινό δικαίωμα» επί συμπάσης της ανθρωπότητος; Μπορεί ο κάθε άνθρωπος στον κόσμο να απαιτήσει ως «ανθρωπίνο δικαίωμα» να διαθέτει ένα αυτοκίνητο; Και πως μπορεί ο κάθε πολιτισμός υπό τις «γενικές αρχές» των αμερικανικών διακηρύξεων, αυτές της «αναπτύξεως», της «προόδου», της «ελευθερίας» και της «δημοκρατίας», να αποφύγει να παράσχει στους ανθρώπους του αυτές τις δυνατότητες; Ήδη όμως στις λογικές τούτες συνέπειες των «γενικών αρχών» (που λόγω της αφηρημένης τους γενικότητος μπορούν να παραβιάζονται κατά το δοκούν και να «δικαιολογούν» εκ των υστέρων κάθε είδος πολιτικής ενέργειας) βρίσκονται τα σπέρματα του «πολέμου των πολιτισμών». Τα «ιδεώδη» αυτά είναι ο επιτιθέμενος...
Οι Αμερικανοί μένει να μας πούν γιατί διεκδικούν να είναι υπερδύναμη στον κόσμο, αν κανένας έχει να διαλέξει μεταξύ πυρηνικού ολοκαυτώματος και πολιτιστικής ανυπαρξίας.
Γεράσιμος Κακλαμάνης

I was brash enough to believe i could pronounce on “The Meaning of History.” I now know that history’s meaning, is a matter to be discovered, not declared.
Henry Kissinger


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

↧

Θα πραγματοποιηθεί η σπουδαιότερη γεωπολιτική εξέλιξη του 21ου αιώνα; Γιατί η 11η Σεπτεμβρίου 2014 μπορεί να αποδειχθεί η καθοριστικότερη στην ιστορία των Η.Π.Α - και πολύ σημαντικότερη από την 11η Σεπτεμβρίου 2001.

September 1, 2014, 1:45 am
$
0
0

.~`~.
I
Μια ιστορική πρόσκληση

Το διεθνές σκηνικό γνωρίζουμε όλοι ότι βρίσκεται σε κατάσταση δύσκολων και ανατρεπτικών αποφάσεων. Ο πρόεδρος Ομπάμα και οι ηγέτες της Ε.Ε. κατηγορούνται πως είναι υπεύθυνοι για μεγάλο μέρος σειράς κρίσεων: Ουκρανία, Λιβύη, Ιράκ, Γάζα, Αφγανιστάν. Αποφάσεις που πάρθηκαν εν θερμώ ή από λάθος εκτιμήσεις και αντιλήψεις για κοινωνίες με δομές τελείως διαφορετικές από αυτές της Δύσης, δημιούργησαν ακολουθία κρίσεων, οι οποίες αυτήν τη στιγμή βρίσκονται όλες σε εξέλιξη.
Η ταχύτητα της εξάπλωσης των συγκρούσεων και το βάθος των ανακατατάξεων έχουν φέρει τις ηγεσίες των ισχυρών της Δύσης σε δύσκολη θέση και τώρα πια δεν υπάρχει περιθώριο για αναίμακτες ή ασήμαντες παρενέργειες από τις κρίσεις αυτές. Πρέπει να αναγνωρίσουμε, όμως, πως μερικές από τις ανακατατάξεις αυτές που ήδη έγιναν και άλλες οι οποίες θα γίνουν δεν είναι πάντα δυνατόν να αποφευχθούν. Η Ιστορία γράφεται με μια δυναμική η οποία ξεπερνά σχεδιασμούς ή το δέον ως συμφέρον.
Στις 25 Απριλίου του 1996 δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης (ΟΣΣ) με μέλη τις Κίνα, Ρωσία, Κιργιστάν, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τατζικιστάν. Υπάρχουν επίσης πέντε μέλη παρατηρητές: Ινδία, Πακιστάν, Αφγανιστάν, Ιράν και Μογγολία. Η επίσημη συμφωνία δεν έχει στρατιωτικό χαρακτήρα, αλλά χαρακτήρα συνεργασίας και ανάπτυξης μεταξύ των χωρών αυτών, ωστόσο υπάρχουν άρθρα και για στρατιωτική συνεργασία σε περίπτωση που δεχτούν απειλές οι χώρες αυτές. Το καταστατικό απαγορεύει τη χρήση ή απειλή βίας μεταξύ των μελών και εγγυάται την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία των μελών. Ο ΟΣΣ δεν είναι ένα αντίστοιχο ΝΑΤΟ της Ασίας. Είναι μια συμφωνία διατήρησης των συμφερόντων της Κίνας στην Κεντρική Ασία, όπως και περιορισμού της επιρροής των ΗΠΑ στην περιοχή, η οποία παραδοσιακά είναι ο Δρόμος του Μεταξιού, δηλαδή η οδός επικοινωνίας Κίναςκαι Ευρώπης.
Από την άλλη μεριά, ο Οργανισμός Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ, δημιουργήθηκε τον Μάιο του 1992 από: Ρωσία, Λευκορωσία, Τατζικιστάν, Κιργιστάν, Αρμενία και Καζακστάν) είναι μια αμυντική στρατιωτική συμφωνία, η οποία εγγυάται την εδαφική ακεραιότητα των μελών, με υποχρέωση στρατιωτικής βοήθειας σε περίπτωση επίθεσης. Ο ΟΣΣΑ, μετά την κρίση στην Ουκρανία, δήλωσε ότι διακόπτει κάθε επαφή με το ΝΑΤΟ και προσβλέπει στον ΟΣΣ (Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης).
Πριν από λίγες εβδομάδες, στην Ινδία, ο Ναρέντρα Μόντιεξελέγη πρωθυπουργός με μεγάλη πλειοψηφία. Είναι πολιτικός με αμφιλεγόμενο παρελθόν μεταξύ ανάπτυξης και εθνικισμού. Η πρώτη του πράξη ήταν να μην επικυρώσει τη συμφωνία γεωργικών προϊόντων του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου, γιατί ακύρωνε την πολιτική της Ινδίας για πλήρη επάρκεια παραγωγής σιταριού.
Στις 29/7-1/8 έγινε στο Ντουσανμπέ η σύνοδος των χωρών του ΟΣΣ, η οποία αποφάσισε να καλέσει και να δεχτεί ως μέλη του Οργανισμού τις Ινδία, Πακιστάν, Μογγολία, Αφγανιστάν και Ιράν. Αυτή η απόφαση αποτελεί τη σπουδαιότερη γεωπολιτική εξέλιξη του 21ου αιώνα και ο απόηχός της θα φτάσει μέχρι την Ουάσινγκτον και την Ε.Ε. Κατ’ αρχάς αποτελεί καίρια αλλαγή της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία θεωρούσε την Ινδία Δούρειο Ιππο των ΗΠΑ εάν συμμετείχε στον ΟΣΣ. Πρέπει να γνωρίζουμε πως ο Μόντι είχε γίνει δεκτός στο Πεκίνο τρεις φορές πριν αναλάβει πρωθυπουργός. Μέχρι να δει τον Ομπάμα θα έχει ήδη συναντηθεί με τον πρόεδρο Σι δύο φορές. Στη συνάντησή τους στη Φορταλέζα της Βραζιλίας συζητήθηκε το θέμα της συμμετοχής της Ινδίας στον ΟΣΣ. Εκεί συνάντησε και τον πρόεδρο Πούτιν.
Τι άλλαξε, όμως, τη θέση της Κίνας ως προς την πολιτική θέση της Ινδίας; Προφανώς η βεβαιότητά τους πως ο Μόντι θα ακολουθήσει μια πραγματικά ανεξάρτητη πολιτική στη διεθνή σκηνή. Η Ρωσίαείχε προσπαθήσει να πείσει την Κίνα για την είσοδο της Ινδίας στον ΟΣΣ, όπως και η Κίνα προσπαθούσε να πείσει τη Ρωσία για την είσοδο του Πακιστάν. Είναι προφανές πως και οι δύο πείστηκαν από τα τελευταία γεγονότα στην Ουκρανία και τις διακηρύξεις περί του Αξονος στην Ασία να προσκαλέσουν επισήμως και τους δύο, όπως και το Ιράν, το οποίο αποτελεί βέβαια έναν άλλο κρίκο στη διεθνή σκηνή, με έντονη την ανεξάρτητη εξωτερική του πολιτική και κυρίως έναντι των ΗΠΑ.
Εάν τον Σεπτέμβριο στο Ντουσανμπέ η Ινδία γίνει επίσημα μέλος του ΟΣΣ, οι τεκτονικές πλάκες της διεθνούς ισορροπίας δυνάμεων θα μετακινηθούν, με ιστορικές παρενέργειες για την Ασία και τον κόσμο ολόκληρο.
Ενα άμεσο αποτέλεσμα θα είναι πως οι κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία θα καταστούν ανενεργές και το ίδιο θα ισχύσει και για το Ιράν. Ενα δεύτερο είναι πως με τη συμμετοχή του ΟΣΣΑ (Οργανισμός Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας) στον ΟΣΣ (Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης) το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να προχωρήσει πέραν του Καυκάσου. Η Κεντρική Ασία θα ελέγχεται πλήρως από τον ΟΣΣ. Τρίτον, ο ΟΣΣΑ επεκτείνεται πέραν της Κεντρικής Ασίας και φτάνει στα νερά της Αραβικής θάλασσας και του Ινδικού Ωκεανού. Η Ασία γίνεται μια γιγαντιαία περιοχή συνεργασίας με τέσσερις πυρηνικές δυνάμεις και μία εν δυνάμει, το Ιράν.
Βέβαια, η συνύπαρξη Περσίας-Πακιστάν-Αφγανιστάν σε αυτόν τον Οργανισμό δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Πέραν της διαίρεσης σε σουνίτες-σιίτες υπάρχουν εδαφικές και εθνικές πολιτικές, όπως και τεράστιες διαφορές μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Αν το κινεζικό όραμαγια μια οικονομική αναγέννηση της Ασίας γίνει καίριο ζητούμενο του νέου ΟΣΣΑ, τότε πολλές από τις εντάσεις και εχθρότητες της περιοχής θα υποβαθμιστούν. Η Κίνα παραμένει ακλόνητη στο δόγμα να γίνει μεγάλη οικονομική δύναμη. Για να το επιτύχει θα κάνει πολλές υποχωρήσεις, αλλά ποτέ σε θέματα εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας της πολιτικής της. Αν όντως ο Μόντι βάλει την Ινδία στον ΟΣΣΑ στη σύνοδο του Ντουσανμπέ τον Σεπτέμβριο, λίγες μέρες πριν δει τον Ομπάμα, τότε οι ισορροπίες δυνάμεων θα έχουν αλλάξει ριζικά.
Νικολάος Μπινιάρης
Εφημερίδα των Συντακτών

.~`~.
II
Delhi gears to join China-Russia club - America sniffs Nato ‘counterweight’

India is preparing to join the influential Shanghai Cooperation Organisation (SCO) strategic grouping, currently led by China and Russia, just days ahead of the Prime Minister’s September visit to the US where his bonhomie with Moscow has already triggered unease.
The SCO has informed New Delhi that it plans to approve documents making India a full member at a September 11-12 summit in Dushanbe, Tajikistan, senior officials have told The Telegraph. Iran, Pakistan and Mongolia will join India as new members of the grouping, now made up of Russia, China, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Tajikistan.
America views the SCO as a potential post-Cold War counter-balance to Nato, and Beijing and Moscow have accused Washington of trying to split the grouping. Unlike Nato, the SCO has so far not engaged in military action beyond joint exercises.
India and the three other nations on the cusp of joining are currently observer states at the SCO, and China had till now been ambivalent about offering full membership to India despite Russian backing for New Delhi. However, keen not to alienate the new Indian Prime Minister, China joined the other members to back the expansion move at a meeting of the grouping’s foreign ministers on July 31.
Indian foreign minister Sushma Swaraj is expected to travel to Dushanbe for the September meeting where India’s membership will likely receive a formal stamp of approval. If the new members’ formal induction is completed at Dushanbe, Modi may travel in December to Astana, Kazakhstan, where the heads of government of all the SCO’s member states will meet, officials said.
“China supports the SCO summit in Dushanbe to complete the legal preparation of the expansion of the SCO members, thus to open up new ways to absorb new members,” a senior Chinese diplomat quoted his country’s foreign minister, Wang Yi, as telling the July 31 meeting.
India has been keen to join the SCO since it first became an observer in 2005. However, tensions within the grouping’s members on the countries to be allowed entry under any expansion had so far prevented the absorption of any new full member.
Over the past two years, as Russia and the US have returned to near-Cold War brinkmanship, both have turned to India as a critical nation whose support could tilt the balance of opinion among the developing countries, which make up most of the world.
The stalemate at the SCO — with China cautious about India’s entry, Russia uncertain about Pakistan’s, and all the members concerned about the implications of fully embracing Iran — suited the US well.
But global fissures have only deepened over the past two years, frequently placing China, Russia and India together against the US — as in Syria and Ukraine, where New Delhi backed Moscow over Washington.
China is also convinced that it has a potential friend in Narendra Modi despite his election speeches critical of Beijing. China had welcomed Modi with open arms three times when he was Gujarat chief minister — at a time Washington treated him as a pariah and refused him a visa. Chinese President Xi Jinping signalled his intent to pull India closer when he indicated to Modi that Beijing was willing to consider expanding the SCO. This was when the two met on the margins of the BRICS summit in Brazil last month. Xi is expected to visit India in September.
India’s entry into a strategic grouping that will include three nations that America wants to distance from its allies — Russia, China and Iran— will almost certainly upset fence-sitters in the US establishment, already unsure of the fruits of courting India over the past decade.
“New Delhi has given Russia’s aggression in Crimea implicit approval and strongly opposed sanctions on Moscow, calling Moscow’s interests in Crimea legitimate,” Steve Chabot, the Republican chairman of a key foreign affairs panel of the US House of Representatives, told senior members of the Obama administration last month.
The administration officials were deposing before the panel ahead of secretary of state John Kerry’s visit to India for the India-US strategic dialogue last week. “Can the US trust India to be a reliable partner on significant geopolitical challenges if, for example, we can’t get India’s support on this growing crisis?” Chabot asked.
“And has the Malaysian airliner shoot-down changed India’s attitude at all in this particular area?”
Kerry and the US received the answer to where India would stand on sanctions against Russia during the strategic dialogue when Sushma bluntly said that India’s foreign policy was “not flexible”. Kerry accepted that he was disappointed but appeared resigned to India’s decision. “We would obviously welcome India joining in with us with respect to that (the sanctions),” Kerry said. “But it is up to them. It is India’s choice.”
Charu Sudan Kasturi
The Telegraph India

---------------------------------------------------------------
Οι ριζοσπάστες παγκοσμιοποιητές, όπως και οι συντηρητικοί, είναι μυθοπλάστες που χρησιμοποιούν τα σύγχρονα μαζικά μέσα ενημέρωσης και τις επικοινωνίες και τα συνέδρια, για να δημιουργήσουν πολύπλοκες άμυνες γύρω από τις βασικές δομές της πολιτικής και πνευματικής κυριαρχίας... Η ανάγκη για περιφερειακή ενίσχυση είναι αληθινή όχι τόσο για τον κόσμο ως σύνολο αλλά για τα δύο τρίτα του που είναι φτωχά και διαιρεμένα. Το υπόλοιπο ένα τρίτο είναι καλά οργανωμένο και μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να κινητοποιηθεί τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά παρά τις συγκρούσεις ισχύος και τους ιστορικούς ανταγωνισμούς.
Rajni Kothari

Ο Kothari γράφει ότι αυτός και οι Ινδοί συνάδελφοι του «αποστρέφονται τα κενά λόγια των ευκατάστατων, οργισμένων ανθρώπων του βόρειου ημισφαιρίου, που μεταβαίνουν από ήπειρο σε ήπειρο σε μια προσπάθεια να μεταμορφώσουν ολόκληρο τον κόσμο - κάτι που αποτελεί την τελευταία παραλλαγή της αίσθησης της ευθύνης των λευκών».
Hedley Bull
---------------------------------------------------------------

.~`~.
III
SCO and Mackinder’s prophecy

There will be a defining geopolitical event next month when India, Pakistan, Iran and Mongolia become full members of the Shanghai Cooperation Organisation (SCO). This will increase the population of SCO members to an estimated 3.05 billion. We should care about this because it is the intention of the SCO to do away with the US dollar for trade settlement.
The nations joining in September are currently designated as Observer States and the only one left will be Afghanistan, which will presumably join when it can untie itself from NATO. Dialog Partners, defined as states which share the goals and principals of the SCO and wish to develop mutually beneficial relations, include Belarus Sri Lanka and Turkey. Turkey is of special interest because it has been a long-standing NATO member. It had hoped to join the EU but it became clear that this was never going to happen. Instead under the leadership of Recep Erdoğan Turkey is moving towards the SCO.
Erdoğan was re-elected earlier this month by a comfortable majority and it will be interesting to see how quickly Turkey's new alignment evolves. Erdoğan must be aware that Asia is on the up while the EU declines (i - ii - iii - iv), in which case Turkey as a front-line state is better off joining the SCO.
The SCO's influence extends beyond its boundaries, with China and India's diasporas populating much of the rest of south-east Asia. SCO members, particularly China and India, are also the largest consumers of Middle Eastern energy. And because they write the biggest cheques they have primacy over the west, so the swing away from the petro-dollar towards Asia is in the making. China also has sub-Saharan Africa sewn up, securing vital minerals such as copper from Zambia.
We must also consider why Russia is aggressively driving the pace of the SCO's development, and it's not just to escape the west's economic sanctions as many observers think. Fundamentally the SCO is about resources and the production of goods: Russia controls Asia's resources and China turns them into goods.
One of the first persons to identify the geopolitical importance of Russia's resources was Halford Mackinder in a paper for the Royal Geographical Society in 1904. He later developed it into his Heartland Theory. Mackinder argued that control of the Heartland, which stretched from the Volga to the Yangtze, would control the "World-Island", which was his term for Europe, Asia and Africa. Over a century later, Mackinder's theory resonates with the SCO.
http://cosmoidioglossia.blogspot.gr/2013/07/ratzel-kjellen-mackinder-haushofer.html
The underlying point is that North and South America, Britain, Japan and Australasia in the final analysis are less important than Mackinder's World-Island. There was a time when British and then American primacy outweighed its importance, but this is no longer true. If Mackinder's theory is right about the overriding importance of undeveloped resources, Russia with the backing of the SCO's members is positioned to become the most powerful nation on earth.
The SCO is the greatest challenge yet mounted to American economic power, and Russia and China are clearly determined to ditch the dollar. We don't yet know what will replace it. However, the fact that the Central Bank of Russia and nearly all the other central banks and governments in the SCO have been increasing their gold reserves could be an important clue as to how the representatives of 3 billion Euro-Asians see the future of trans-Asian money.
Alasdair Macleod
GoldMoney


...despite the differences, the SCO’s importance cannot be understated. The region covers almost 60 percent of the total Eurasian landmass, with over 1.5 billion in population, including some of the world’s leading energy-rich nations.
The Diplomat


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
*
↧
↧

Περί των εξελίξεων στις σχέσεις «Δύσης» και Ρωσίας. Περιφερειακά και παγκόσμια διακυβεύματα και στρατηγικές σημασίες.

August 11, 2014, 4:51 am
$
0
0

Εισαγωγή
Το τρίγωνο της δυτικής Rimlandείναι, και θα πρέπει να εξετάζεται ως, ενιαίος ή άμεσα αλληλοσυνδεόμενος γεωπολιτικός χώρος. Το ζήτημα του κράτους του Ισραήλ και της α-κρατικής Παλαιστίνης, για παράδειγμα, (το οποίο δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το ζήτημα της Κύπρου, το οποίο στην Ελλάδα, «δεν πουλάει») δεν είναι ξεκομένο, απομονωμένο και αυτοτελές, παρά εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο, 1ον) του Νέου Ανατολικού Ζητήματοςτο οποίο συνδέεται με το Μεσανατολικό, 2ον) των σχέσεων «Δύσης και Ισλάμ», και 3ον) των σχέσεων «Δύσης» και Ρωσίας, οι οποίες «εκβάλλουν» στις ανακατατάξεις που συμβαίνουν στη Δυτική Rimland (δηλαδή στην περιοχή από τη Βαλτική, την Ανατολική Ευρώπη και τη Μάυρη Θάλασσα, την ανατολικη Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και την Εγγύς Ανατολή, μέχρι τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο).
http://cosmoidioglossia.blogspot.gr/2014/03/blog-post_1659.html
Προϋπόθεση προσέγγισης των προηγούμενων, υπό άλλες συνθήκες, θα ήταν η συγκεκριμενοποίηση των όρων «Δύση», «Ευρώπη» και «Ισλάμ» ώστε να αποφευχθεί το πεδίο της «κοινής γνώμης» και των συνθημάτων που κυριαρχούν επ'αυτής. Η «κοινή γνώμη» είναι το μέσο πού έξασφαλίζει τίς προϋποθέσεις συνεχίσεως μιάς δεδομένης πολιτικής, εξαφανίζοντας τα ενδεχομενα αιτηματα που θα την έκαναν ν'αλλαξει εστω και στο ελάχιστο. Η «πολιτική» λοιπόν ασκείται δια της προκατασκευασμενης «κοινής γνώμης», η «ειδησεογραφία» έξασφαλίζει τήν σταθερή καί καθημερινή αναπαραγωγή της «κοινής γνώμης» μέσα σέ δεδομένα πλαίσια ιδεολογίας και έτσι βρισκόμαστε στο πεδίο της νομιμοποίησης και της πολεμικής, κατ'όπιν εορτής, και της προπαγάνδας.
Επίσης, τα επιμέρους ζητήματα που σχετίζονται με το ευρύτερο Νέο Ανατολικό Ζήτημα (1) δε μπορούν να ιδωθούν αποκομμένα το ένα από το άλλο, εκτός αν κάποιος χαρακτηρίζεται από μια στενή εθνοκρατική οπτική ή από αριστεροδεξιά πολεμική. Στο Νέο Ανατολικό Ζήτημαπεριλαμβάνονται, το θρησκευτικό ζήτημα στα Βαλκάνια και η επιρροή της Τουρκίας σε αυτόν τον χώρο, το Μακεδονικό, το Κυπριακό (και ευρύτερα οι ΕλληνοΤουρκικές σχέσεις και το ζήτημα της Θράκηςτο οποίο έπεται), το Κουρδικό και το ζήτημα της Παλαιστινιακής Τραγωδίας.
Στην συγκεκριμένη ανάρτηση παραθέτω σημεία που σχετίζονται μονάχα με τη βόρεια διάσταση του τριγώνου (δηλαδή την περιοχή από τη Βαλτική, την Ανατολική Ευρώπη έως και τη Μάυρη Θάλασσα), της Δυτικής Rimland ή διαφορετικά τις σχέσεις «Δύσης» και Ρωσίας (3). Σε επόμενη ανάρτηση θα συμπυκνώσω διακυβεύματα και στρατηγικές σημασίες που άπτονται του Νέου Ανατολικου Ζητήματος (1) και των σχέσεων «Δύσης και Ισλάμ» (2).
Ας αφήσουμε για μια στιγμή λοιπόν στην άκρη τον κυρίαρχο λόγο, της (ηθικιστικο)οικονομ(ολογ)ίας και της αριθμομετρίας επί μιας tabula rasa (ο οποίος λόγος, επιτυγχάνωντας τον κύριο σκοπό του, για μια ακόμη φορά, λειτούργησε αποπροσανατολιστικά στην περίπτωση της «Κυπριακής οικονομικής κρίσης» και μας προέτρεψε, ως «κοινή γνώμη» να ασχολούμαστε με τον «δημόσιο τομέα» της) και ας κατευθύνουμε τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μας σε ουσιοδέστερα και βαθύτερα στρατηγικά ζητήματα. Παρακάτω, παραθέτω επτά σύντομα και κομβικά σημεία που άπτονται των εξελίξεων στις σχέσεις «Δύσης» και Ρωσίας. Για όποια και όποιον ενδιαφέρεται για περαιτέρω διαύγαση των επτά σημείων, υπάρχουν οι παραπομπές επί των σημείων αυτών και επιμέρους προτεινομενες αναρτήσεις στο τέλος.

I
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, βλέποντας μια χαμηλού κόστους ευκαιρία να ακινητοποιήσουν τους Ρώσους και να χωρίσουν την Ευρώπη στη Μέση, αποδυναμώνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά τη διαδικασία αυτή, θα αυξήσουν τη στήριξη προς την Ανατολική Ευρώπη. Γύρω στο 2015 θα δημιουργηθεί ένας νέος συνασπισμός εθνών, που θα αποτελείται κατά κύριο λόγο από τους παλιούς σοβιετικούς δορυφόρους μαζί με τα κράτη της Βαλτικής. Πολύ πιο ενεργητικός από τους Δυτικοευρωπαίους, με πολύ περισσότερα να χάσει, και με τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτός ο συνασπισμός θα αναπτύξει έναν αναπάντεχο δυναμισμό.
Οι Ρώσοι θα απαντήσουν σ'αυτή τη διακριτική αρπαγή της ισχύος από τους Αμερικανούς με μια προσπάθεια να αυξήσουν την πίεση στις Ηνωμένες Πολιτείες σε άλλα μέρη του κόσμου. Στη Μέση Ανατολή, για παράδειγμα... Γενικώς, όπου υπάρχει ένα αντιαμερικανικό καθεστώς, οι Ρώσοι θα προσφέρουν στρατιωτική βοήθεια. Μια χαμηλού βαθμού παγκόσμια σύγκρουση θα βρίσκεται στα σκαριά ως το 2015 και ως το 2020 η ένταση της θα έχει αυξηθεί. Καμμία πλευρά δεν θα ρισκάρει πόλεμο, αλλά και οι δύο πλευρές θα κάνουν ελιγμούς.
Ως το 2020 αυτή η σύγκρουση θα είναι το κυρίαρχο παγκόσμιο θέμα - και όλοι θα την αντιμετωπίζουν ως ένα μόνιμο πρόβλημα. Η σύγκρουση δεν θα είναι τόσο εκτενής όσο ο πρώτος ψυχρός πόλεμος.

II
Στους 1,2 δισ. κατοίκους της σημερινής (1998) Κίνας θα προστεθούν ως το 2030 αλλά 500 εκ. περίπου, και ήδη η διατροφή τους, καθώς μάλιστα ανέρχεται παράλληλα το βιοτικό τους επίπεδο, θα θέσει σε τρομερή δοκιμασία τους παγκόσμιους αγροτικούς πόρους. Με τον ίδιο τουλάχιστον ρυθμό θα αυξηθεί η πείνα για ενέργεια και πρώτες ύλες. Εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων θα βρίσκονται μπροστά σ'έναν σχεδόν κενό τεράστιο χώρο, ο οποίος προσφέρει τα πλείστα, απ'όσα χρειάζονται κατεπειγόντως. Ο πειρασμός ή η ανάγκη θα έχουν τέτοια ένταση, ώστε θα κάμψουν κάθε αντίσταση, και οι παγκόσμιοι πολιτικοί συνδυασμοί, που θα προέκυπταν με άξονα τούτο το επίμαχο ζήτημα, θα ασκούσαν ασφαλώς καθοριστική επιρροή στην πλανητική ιστορία του 21ου αι. - προ παντός αν η Κίναπαραμείνει ενιαίο κράτος και προβάλλει ταυτόχρονα αξιώσεις τόσο στον ασιατικό-ηπειρωτικό χώρο όσο και στον χώρο του Ειρηνικού Ωκεανού.
Μόλις αρχίσει να διαγράφεται μία τέτοια κατάσταση η Ρωσσία θα τεθεί υπό πίεση και θ’ αναγκαστεί ν’ αναζητήσει συμμάχους. Αν δεν βρει, τότε θα υποχρεωθεί να κάμει παραχωρήσεις προς την Κίνα ή και να συμπαραταχθεί μαζί της, οπότε θα δημιουργούνταν ένας πανίσχυρος συνασπισμός.
Μία μακροπρόθεσμη ευρωπαϊκή πολιτική απέναντι στη Ρωσσία οφείλει να προσανατολισθεί σ’ αυτές τις γεωπολιτικές προοπτικές. Ασφαλώς είναι δικαίωμα των Ηνωμένων Πολιτειών να επιθυμούν τη διασφάλιση της πλανητικής μονοκρατορίας τους μεταξύ άλλων με τη συνεχή χαλιναγώγηση ή και με τον κατακερματισμό της Ρωσσίας. Όμως μία ενωμένη Ευρώπη δεν θα είχε να κερδίσει πολλά πράγματα, αν εμφανιζόταν ως στρατηγικός τοποτηρητής των Αμερικάνων στην Ανατολική Ευρώπη και ως υποστηρικτής όλων των χωριστικών τάσεων μέσα στην επικράτεια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή, και προπαντός γερμανικήμυωπία, όπως φαίνεται με την υποστήριξη του αμερικάνικου σχεδίου για την επέκταση του ΝΑΤΟ ίσαμε τα ρωσσικά σύνορα, δεν μπορεί παρά να δώσει τροφή σε μία απολύτως θεμιτή δυσπιστία της Ρωσίας και να σπρώξει τη γιγαντιαία ευρασιατική χώρα στην επιθετική απομόνωση ή στην αγκαλιά της Κίνας.
Όποιος είναι έστω κι επιφανειακά εξοικειωμένος με τη ρωσική ιστορία, θα πρέπει να γνωρίζει ότι καμία entente cordiale με τη Ρωσσία δεν είναι δυνατή, αν δεν της αναγνωρισθεί εξ υπαρχής το δικαίωμα να τηρεί την τάξη στην Καυκασία, στην κεντρική Ασία και σε ολόκληρο τον σιβηρικό χώρο. Η Ευρώπη δεν θα είχε να χάσει τίποτε, αν η Ρωσσία επιτελούσε με επιτυχία το έργο αυτό, αντίθετα μάλιστα. Και δεν θα υπήρχε κίνδυνος ρωσικής ηγεμονίας πάνω σε μία πλούσια κι ενωμένη Ευρώπη, ικανή να δρα πολιτικά με ενιαίο τρόπο. Μία τέτοια Ευρώπη δεν θα είχε να φοβηθεί τίποτε από την Ρωσσία, ενώ η Ρωσσία θα είχε να ελπίζει τα πάντα από μίαν τέτοιαν Ευρώπη. Συνάμα, στο πλαίσιο μιας μεγαλεπήβολης γεωπολιτικής αναδιάταξης της Ευρασίαςθα λύνονταν από μόνα τους ζητήματα όπως η ρωσσική επιρροή στην Ανατολική Ευρώπη και οι αντίστοιχοι φόβοι των λαών.

III
Είναι αμφίβολο αν η Αμερική είχε ιδιαίτερη ανάγκη πολιτικής βοήθειας, αφού είχε απόλυτον σύμμαχο τη Γερμανία και -μέσα στην διαπλοκή του πολυεθνικού κεφαλαίου- μάλλον λεκτικές παρά πρακτικές δυνατότητες ανεξάρτητης πολιτικής είχε η Γαλλία. Ότι πάντως τον ρόλο του «συμπληρωματικού» παράγοντος η Αγγλία τον διετήρησε σε άλλες περιοχές και όχι κυρίως στην καθ'εαυτό δυτική Ευρώπη, θα μας δοθεί η δυνατότητα να ιδούμε. Σημασία έχει ότι αυτός ο χαρακτήρας της δυτικής πολιτικής που εκδηλώθηκε και στην βαλκανική κρίση -χαρακτήρας ΝΑΤΟ, βέβαια, αλλά εν προκειμένω χωρίς «εχθρό»-, προσέδωσε μάκρος σ'αυτήν αλλά όχι λύση. Είναι φανερό ότι εκ των πραγμάτων θα βρίσκονταν συντομότερα συνθήκες ειρήνευσης, έστω και προσωρινής, παρά με τα ατέρμονα και ανεφάρμοστα «σχέδια διαμεσολαβήσεων». Και λέμε «προσωρινής», αφ'ενός μεν διότι τα βαλκανικά προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν τοπικώς και μερικώς, αφ'ετέρου δε γιατί δεν υπάρχει συγκεκριμένη αντίληψη περί των σχέσεων δυτικής Ευρώπης και Μεσογείου. Η αοριστολογία περί «γραμμής ασφαλείας», περί «μαλακού υπογαστρίου» κλπ. δείχνει ακριβώς ότι μια συγκεκριμένη αντίληψη δεν πρέπει ίσως και εγνωσμένως να υπάρχει. Ούτε και τυχαίο μπορεί να θεωρηθεί ότι στο Συνέδριο του Ελσίνκι το 1975 τα θέματα της Μεσογείου συζητήθηκαν ως συμπληρωματική υποσημείωση του «πακέτου ΙΙ» περί οικολογίας και... αισθητικής. Από όσο μπορεί κανείς να αντιληφθεί κάτι σαφές περί των καταστάσεων της σημερινής Ευρώπης, προβλέπεται μια κάποια ανάπτυξη σε μια ζώνη 300 περίπου χιλιομέτρων προς την ανατολική Ευρώπη, δηλ. περίπου στα όρια της παλαιάς Αυστροουγγρικής Μοναρχίας που συμπίπτουν κατά προσέγγιση με εκείνα της καθολικής Ευρώπης, αλλά κατά «λιμπεραλιστικούς» τρόπους ως προς τα λοιπά, ανάλογους εκείνων του «Korea-Boom», ασκούμενους απλώς την φορά αυτή στους χώρους των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ότι οι «συλλήψεις» αυτές, οι οποίες στρέφονται σαφώς εις βάρος της Ουκρανίαςκαι της Ρωσίαςκαι στερούνται πάσης ιστορικής προοπτικής (καθ'ότι συλλήψεις εργαστηρίου) οδηγούν κατ'ευθείαν στον τρίτον παγκόσμιο πόλεμο, αφού προηγουμένως επιφέρουν και την πλήρη οικονομική κατάρρευση της δυτικής Ευρώπης (αρκεί απλώς να δει κανείς στον χάρτη την γραμμή «Bagdad-Bahn», που είναι της αυτής σημασίας με το Σουέζ για την Ευρώπη), είναι πλέον προφανές. Οι «ειδικοί» οφείλουν να τις διαγνώσουν...

IV
Η γερμανο-πολωνική συμφιλίωση, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, αποτέλεσε το κρίσιμο βήμα που ανέτρεψε τη μέχρι τότε κατάσταση και επέτρεψε στη Γερμανία να παίζει πιο ανοικτά ρόλο στην Κεντρική Ευρώπη... Μέσω της Πολωνίας, η γερμανική επιρροή θα μπορούσε να εξακτινωθεί προς το βορρά -στα βαλτικά κράτη- και στην ανατολή - στην Ουκρανίακαι στη Λευκορωσία.
Τώρα, τα συμφέροντα της Γερμανίας συμφωνούν με τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσηςκαι του ΝΑΤΟ και μάλιστα εξυψώνονται εντός αυτών των οργανισμών... Όμως, αν ακινητοποιηθεί η διαδικασια ενοποίησης και διεύρύνσης της Ευρώπης, υπάρχει λόγος να υποθέσουμε ότι τότε θα αναδυόταν ένας πιο εθνικιστικός προσδιορισμός της αντίληψης της Γερμανίας για την ευρωπαϊκή «τάξη» δυνητικά επιβλαβής για την ευρωπαϊκή σταθερότητα. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εξέφρασε αυτό τον τρόπο σκέψης, όταν δήλωσε ότι η Γερμανία δεν είναι πια «το δυτικό προπύργιο εναντίον της Ανατολής, γίναμε το κέντρο της Ευρώπης», προσθέτοντας απροκάλυπτα ότι «στις μακρόχρονες περιόδους κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα... η Γερμανία συμμετείχε δημιουργώντας τάξη στην Ευρώπη».
Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, η Μεσευρώπη, αντί να είναι μια ευρωπαϊκή περιοχή στην οποία υπερέχει οικονομικά η Γερμανία, θα γινόταν μια περιοχή καταφανούς γερμανικής πολιτικής πρωτοκαθεδρίας, καθώς και η βάση για μια πιο μονομερή γερμανική πολιτική απέναντι στην Ανατολή και τη Δύση.
Τότε, η Ευρώπη θα έπαυε να είναι το ευρασιατικό προγεφύρωμα της αμερικανικής δύναμης και το δυνητικό εφαλτήριο για την επέκταση του παγκόσμιου δημοκρατικού συστήματοςστην Ευρασία...
Η αμερικανο-γερμανική συνεργασία και κοινή ηγεσία σε αυτό το ζήτημα είναι ουσιαστικές. Η επέκταση θα πραγματοποιηθεί αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία ενθαρρύνουν από κοινού τους άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ να υποστηρίξουν αυτό το βήμα, είτε διαπραγματευτούν αποτελεσματικά κάποιο διακανονισμό με τη Ρωσία, αν αυτή είναι πρόθυμη να συμβιβαστεί, είτε δράσουν σθεναρά, έχοντας δικαιολογημένα την πεποίθηση ότι το καθήκον οικοδόμησης της Ευρώπης δεν μπορεί να υποταγεί στις αντιρρήσεις της Μόσχας. Η συνδυασμένη αμερικανο-γερμανική πίεση είναι ιδιαίτερα αναγκαία, προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη ομoφωνία όλων των μελών του ΝΑΤΟ, γιατί κανένα μέλος του ΝΑΤΟ δεν θα μπορέσει να αρνηθεί, αν η Αμερική και η Γερμανία πιέζουν από κοινού.
Τελικά, σε αυτή την προσπάθεια διακυβεύεται ο μακροπρόθεσμος ρόλος της Αμερικής στην Ευρώπη.
Η νέα Ευρώπη είναι ακόμη υπό διαμόρφωση και για να παραμείνει γεωπολιτικά αυτή η νέα Ευρώπη τμήμα του «εύρω-ατλαντικού» χώρου, η επέκταση του ΝΑΤΟ είναι ουσιαστική. Πράγματι, μια συνεκτική πολιτική των ΗΠΑ για την Ευρασίαως σύνολο δεν θα είναι δυνατή, αν η προσπάθεια να διευρυνθεί το ΝΑΤΟ, την οποία προώθησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, μπλοκαριστεί και κλονιστεί. Αυτή η αποτυχία θα ήταν πλήγμα στην αξιοπιστία της αμερικανικής ηγεσίας, θα συνέτριβε την έννοια της επεκτεινόμενης Ευρώπης, θα απογοήτευε τους Κεντροευρωπαίους και θα μπορούσε να πυροδοτήσει ρωσικές γεωπολιτικές βλέψεις για την Κεντρική Ευρώπη, που τώρα βρίσκονται εν υπνώσει ή ψυχορραγούν. Για τη Δύση, θα ήταν ένας αυτοτραυματισμός, που θα έβλαπτε θανάσιμα τις προοπτικές για έναν πραγματικά ευρωπαϊκό πυλώνα σε μια ενδεχόμενη ευρασιατική αρχιτεκτονική ασφάλειας και για την Αμερική δεν θα ήταν μόνο περιφερειακή ήττα, αλλά παγκόσμια ήττα.

V
Με τις μικρές αυτές «συνταγές» μέσω ΝΑΤΟ για λόγους «ασφαλείας», είναι βέβαιον ότι καμμιά έννοια κεντρικής Ευρώπης σε οργανική σύνδεση με τα βαλκάνια και την σκανδιναβική χερσόνησο δεν μπορεί να αποτελεσθεί, η πολιτική ύπαρξη της Ε.Ε. εκμηδενίζεται και οι σχέσεις Ρωσίαςκαι υπολοίπου Ευρώπης, μη υπάρχοντος ενδιάμεσου εδάφους να αναπτυχθούν, καταντούν μονίμως προβληματικές.
Κατά τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται ένα μείζον «αίτημα»: η διατήρηση του πολιτικού εκνανισμού της Γερμανίας (ο οποίος πρέπει να συμβαδίζει με τον αντίστοιχο της Ιαπωνίας) και η μεταβολή του χώρου της κεντρικής Ευρώπης στον κλασσικό χώρο «ισοζυγίων» των ευρωπαϊκών εθνικισμών, καταλλήλως ανανεομένων. Γι'αυτό και καθόλου παράδοξο δεν είναι, ότι ενώ κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου (και αμέσως μετά!) με το είδος των ειδικών σχέσεων της γαλλικής πολιτικής με το ΝΑΤΟ εγράφονταν βιβλία, ότι η Γαλλία έπρεπε να απαλλαγεί από τις ντεγκωλικές παραστάσειςκαι να καταγίνει με την προαγωγή του πολιτισμού δια των καλλυντικών (!!), σήμερα ξαφνικά προωθείται η ιδέα μιας Γαλλίαςισότιμου εταίρου στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ. Πόσο «απαραίτητη» θεωρείται η πολιτική βαλκανοποίηση της νυν υπαρχούσης Ε.Εκαι κυρίως η πολιτική εκνάνωση της Γερμανίας (εκ παραλλήλου με την αντίστοιχον της Ιαπωνίας) αποδεικνύει και ένα πρόσφατο άρθρο...
Η νέα αμερικανική πολιτική όχι μόνο δεν φαίνεται διατεθειμένη να καταργήσει τα κράτη-καρκινώματα εις βάρος των περιοχών, αλλά σκοπεί ευθέως στον πολλαπλασιασμό τους. Οι νέες «βάσεις» της αμερικανικής πολιτικής, όπως αυτή αρχιτεκτονείται στα κείμενα ύπατων επιτελών της - και εννοούμε βέβαια τον κ. S. Huntingtonκαι κ. Z. Brzezinski -, είναι η βαλκανοποίηση της υφηλίου και η καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας ως άλλοθι ασκήσεως της.

VI
...οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει ίσως να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουν περιφερειακούς συνασπισμούς που επιδιώκουν να εκδιώξουν την Αμερική από την Ευρασία, απειλώντας έτσι τη θέση της Αμερικής ως παγκόσμιας δύναμης...
Δυνητικά, το πιο επικίνδυνο σενάριο θα ήταν ένας μεγάλος συνασπισμός της Κίνας, της Ρωσίαςκαι ίσως του Ιράν (Shanghai Cooperation Organisation), ένας «αντιηγεμονικός» συνασπισμός, τον οποίο δεν θα ένωνε η ιδεολογία, αλλά συμπληρωματικά παράπονα. Από την άποψη της κλίμακας και του πεδίου του, ένας τέτοιος συνασπισμός θα υπενθύμιζε την πρόκληση την οποία αποτελούσε άλλοτε ο σινο-σοβιετικός συνασπισμός, αν και αυτή τη φορά η Κίνα θα ήταν πιθανώς ο ηγέτης και η Ρωσία ο οπαδός. Η αποτροπή αυτού του ενδεχομένου, όσο απόμακρο και αν είναι, θα απαιτήσει την επίδειξη γεωστρατηγικής επιδεξιότητας εκ μέρους των ΗΠΑ ταυτοχρόνως στη δυτική, στην ανατολικήκαι στη νότιαπερίμετρο της Ευρασίας...
Επίσης, πολύ απόμακρη, αλλά χωρίς να αποκλείεται εντελώς, είναι η δυνατότητα μιας μεγάλης ευρωπαϊκής συμφωνίας, που θα περιλάμβανε είτε μια γερμανο-ρωσική συνεργία είτε μια γαλλο-ρωσική συνεννόηση. Υπάρχουν προφανή ιστορικά προηγούμενα και των δύο περιπτώσεων, που θα μπορούσαν να προκύψουν αν η ευρωπαϊκή ενοποίηση ανακοπτόταν και αν οι σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής επιδεινώνονταν σοβαρά. Πράγματι, στο τελευταίο ενδεχόμενο, θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα διακανονισμό μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας προκειμένου να αποκλείσουν την Αμερική από την ήπειρο (Russia-EU: Time to Decide)...
Όποιο και αν είναι το μέλλον, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι η αμερικανική πρωτοκαθεδρία στην ευρασιατική ήπειροθα πληγεί από αναταραχές και ίσως από σποραδική, τουλάχιστον, βία. Η αμερικανική πρωτοκαθεδρία είναι δυνητικά ευάλωτη σε νέες προκλήσεις, είτε από περιφερειακούς ανταγωνιστές είτε από νέους αστερισμούς. Πιθανώς, το τωρινό κυρίαρχο αμερικανικό παγκόσμιο σύστημα, εντός του οποίου «η απειλή πολέμου είναι εκτός ημερήσιας διάταξης», θα είναι σταθερό μόνο σε εκείνα τα μέρη του κόσμου στα οποία η αμερικανική πρωτοκαθεδρία, καθοδηγούμενη από μακροπρόθεσμη γεωστρατηγική, στηρίζεται σε συμβατά και ομοειδή κοινωνικοπολιτικά συστήματα, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με πολυμερή πλαίσια στα οποία κυριαρχεί η Αμερική.

VII
Το γεγονός ότι η εν λόγω στρατηγική προσέγγιση από τη σκοπιά των ευρασιατικών ισορροπιών ισχύος εμπεριέχει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σοβαρούς κινδύνους, κατευθύνει τη Γερμανία στο να ακολουθήσει μια πιο προσεκτική και ψύχραιμη οδό. Και αυτό, γιατί ο προσανατολισμός της Γερμανίας προς μια ευρασιατική στρατηγική υπό την κάλυψη της ομπρέλας της ΕΕθα ενοχλήσει τις ΗΠΑ, ενώ ο προσανατολισμός της προς ένα παρόμοιο άνοιγμα στα πλαίσια της δικής της εθνικής στρατηγικής δύναται να επιφέρει αποτελέσματα που να ανησυχήσουν τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες πρωτίστως την Αγγλία και τη Γαλλία.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από ένα τέτοιο περιβάλλον ανταγωνισμού, έχουν ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό πολιτικών βασιζόμενων στην υπέρβαση των στοιχείων οικονομικοπολιτικού ανταγωνισμού μέσω κοινοπραξιών. Από αυτή τη σκοπιά είναι άξια προσοχής η εμφάνιση πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες εμπεριέχουν στους κόλπους τους ταυτόχρονα υποκείμενα διαφόρων εθνικών ιδιοτήτων στο προσκήνιο του ανταγωνισμού οικονομικοπολιτικού διαμοιρασμού στην Κεντρική Ασία.
Στα πλαίσια μιας τέτοιας συγκυρίας ισορροπίας δυνάμεων, ενώ η Ρωσίααποκτά τη θέση της στρατηγικής χώρας-κλειδί, η Κίναθα αποκτήσει την ευχέρεια να θέσει με περισσότερη άνεση τη βαρύτητα της στις διεθνείς σχέσεις.
Η συμμετοχή της Κίναςσε μια πιθανή γερμανορωσικήσυνεργασία
ενδέχεται να αφυπνίσει εκ νέου ιστορικούς ανταγωνισμούς μεταξύ χερσαίων κρατών με άξονα την Ευρασία και τις θαλάσσιες αυτοκρατορίες βασιζόμενες σε ωκεανούς που περιβάλλουν την Ευρασία, γεγονός που θα σήμαινε τη γέννηση μιας από τις πιο ανηλεείς πολώσεις που θα μπορούσε να δει ποτέ η ιστορία.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
↧

Επαναφορά επίκαιρης αναρτήσεως.

September 5, 2014, 3:28 am
$
0
0

Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις. Η ακριβής προγνωστικότητα, σε πολλαπλά επίπεδα, ενός επίκαιρου κειμένου, το οποίο γράφτηκε τη δεκαετία του 90'.


Το άνωθεν κείμενο έχει υποτιμηθεί σε σχέση με το κείμενο του Παναγιώτη Κονδύλη, Η Ευρώπη στο κατώφλι του 21ου αιώνα: μια κοσμοϊστορική και γεωπολιτική θεώρηση. Τα δύο αυτά κείμενα αυτά μπορούν να ιδωθούν συμπληρωματικά.
Η ανάρτηση αυτή θα αποσυρθεί.

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
*
*
↧
Search

Διεθνείς οργανισμοί, ιδεολογικά δεδομένα και τα θρησκευτικά πράγματα.

September 6, 2014, 6:08 am
$
0
0

Όλοι οι πολιτικοί τρόποι σκέψης, είτε αυτοί είναι «σοσιαλιστικοί» είτε «σοσιαλδημοκρατικοί» είτε «φιλελεύθεροι» είτε οτιδήποτε άλλο, καταλήγουν από κοινού, ότι μόνο με «κοινωνικά μέτρα» μπορεί κάτι τι ν'αλλάξη, και θεωρούν κάθε πρόβλημα ως υπόθεση της πολιτικής του «μικρού χώρου» (εσωτερική πολιτική). Αυτός είναι ο λόγος που όλοι οι κλάδοι σήμερα των λεγομένων «θεωρητικών επιστημών» (της Φιλοσοφίας και της Ιστορίας συμπεριλαμβανομένων) έχουν λίγο ή πολύ τον χαρακτήρα της «Κοινωνιολογίας». Προέκυψε έτσι ένας «διανοουμενίστικος ρατσισμός», από τον οποίον έπεται επίσης και κάθε άλλος. Σε όλους τους εν λόγω κλάδους, οι οποίοι κυριαρχούμενοι από τις ιδέες του A. Comte, δια του Hegel, Μαρξ, E. Durkheim μέχρι του Γκομπινώ (με τις «γραμμικές» του αντιλήψεις για τον εκφυλισμό των μεσογειακών λαών!!!) παραμένουν πάντα στο «πως» του μικρού χώρου, ουδέποτε αμφισβητείται ο μικρός αυτός χώρος και κάθε τι άλλο έξω απ'αυτόν φαίνεται αναγκαίο...
...το ιδεολογικό μηχάνημα του δυτικού κόσμου συνεχίζει να δουλεύη με τα ίδια πάντα επαναλαμβανόμενα νοήματα και τις ίδιες πάντα συνειδητές παραποιήσεις. Από τη μια μεριά η «δημοκρατία», η «ελευθερία» και η χειραφέτηση που οδηγούν στην «ανάπτυξη», από την άλλη ο «δεσποτισμός» και η «ανελευθερία» που οδηγούν στην «καθυστέρηση». Τόσο απλά θέλησε τα πράγματα ο Μάξ Βέμπερ - ο οποίος μίλησε με την ίδια βεβαιότητα για πράγματα που ήξερε και γι'αυτά που δεν ήξερε - και τόσο απλά προσφέρονται πάντα. Αλλά όταν ο κόσμος αλλάζη και οι ιδεολογίες δεν αλλάζουν, καλό οπωσδήποτε δεν είναι... Οι διχοτομήσεις αυτές μεταξύ «καθυστερήσεως» και «προόδου» σκοπό βέβαια έχουν να μεταφέρουν στην μέση κοινή συνείδηση την αντίληψη, ότι αιτία καθυστερήσεως των «καθυστερημένων» είναι αποκλειστικώς οι ίδιοι και ότι το «Διεθνές Δίκαιο» δεν έχει άλλον σκοπό ειμή την διάδοση της «δημοκρατίας» ανα τον κόσμο. Τον προηγούμενο αιώνα τον ρόλο της «δημοκρατίας» τον έπαιζε η «αποστολή του εκπολιτισμού»...
Επί δύο συνεπώς αιώνες τα πράγματα παραμένουν ιδεολογικώς τα ίδια, παρά την σωρεία παραδειγμάτων που αναφέραμε και αποδεικνύουν πλήρως ότι οι ιδεολογικές αυτές κατασκευές είναι τελείως αναντίστοιχες προς την υφιστάμενη εξέλιξη του κόσμου.

.~`~.
I

Στον χώρο της δυτικής Ευρώπης παρατηρείται ένα παράξενο όσο και μοναδικό φαινόμενο:
Εάν κοιτάξει κανείς σε άλλα μέρη (στα Βαλκάνια, την Ρωσία, την Μέση Ανατολή, Ινδία, Ινδονησία κλπ) βλέπει ότι όπου υπήρξε κοινή ιστορία, εκεί υπάρχει και μια σύμμιξη των θρησκειών. Στα ΒαλκάνιαΧριστιανισμός και Ισλάμ, στην Μέση ΑνατολήΙσλάμ και Χριστιανισμός κ.ο.κ. Στον ευρωπαϊκό χώρο υποτίθεται ότι Ορθοδοξία και Καθολικισμός έχουν μια κοινή θρησκευτική ιστορία από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δυστυχώς, όμως, ενώ βλέπει κανείς καθολικούς στον χώρο του ανατολικού Χριστιανισμού, δεν υπάρχει ούτε ένας γηγενής ορθόδοξος στον χώρο της Δύσης. Ούτε ένας γηγενής γερμανός ορθόδοξος, ούτε ένας γάλλος, ούτε ένας ολλανδός ή άγγλος. Και ούτε ένας μωαμεθανός βέβαια (εννοείται φυσικά από την εποχή του Χριστού και του Μωάμεθ και όχι ελέυθερες προαιρέσεις ατόμων). Πως είναι δυνατόν να εξηγηθεί αυτό το παράξενο φαινόμενο;

α´
Την συνιστορία Ισπανίας και Ισλάμ την ξέρομε. Την παρουσία του βυζαντινού ελληνισμού και των Αράβων στην νότια Ιταλία και Σικελία την βλέπομε ως τα σήμερα. Ορθόδοξο χριστιανό όμως κανέναν. Δηλοί αυτό «φυσική σχέση» θρησκειών; Στην Τουρκία υπάρχουν σιίτες και στην Περσία υπάρχουν σουνίτες. Εκεί που τα θέματα είναι με... τον διαβήτη ωρισμένα, είναι στα θέματα Ορθοδοξίας και Καθολικισμού: οι ορθόδοξοι σταματάνε συλλήβδην στην... Ηγουμενίτσα, ενώ οι καθολικοί επεκτείνονται κατά περίπτωση, έστω και σαν μειονότητες, σε όλα τα μήκη και πλάτη της μεσογειακής Ανατολής. Αν επίσης ρωτήση κανείς έναν αμόρφωτο τσοπάνο του Ολύμπου τι πιστεύουν οι καθολικοί, θα πάρη αμέσως την απάντηση: στο πρωτείο του Πάπα και στο Filioque. Ένας μάλιστα μετρίας μορφώσεως ορθόδοξος δεν θα δυσκολευθή για τις περαιτέρω σημασίες του τελευταίου αυτού: αν το «Άγιο Πνεύμα» εκπορεύεται από την κατά συμβεβηκός και φθαρτή ανθρώπινη φύση του Χριστού, τότε εκτός από τους Πατριάρχες είναι δυνατόν αυτό να κατευθύνη και τις ενέργειες ενός μάνατζερ σε μια βιομηχανία χημικών όπλων ή ενός στρατηγού που ετοιμάζεται στο επιτελείο του να ρίξη όσες ατομικές βόμβες έχει... Μόνο που στην τελευταία περίπτωση αυτοί το «Άγιο Πνεύμα» είναι δυνατόν να το ονομάζουν Staatsräson ή κάπως αλλοιώς... Δεν έχουν όμως την ίδιαν απλότητα τα πράγματα αν ένας ορθόδοξος πει σ'έναν δυτικοχριστιανό ότι είναι ορθόδοξος. Ο τελευταίος αυτός αμέσως θα ρωτήση: «τι ορθόδοξος, ελληνορθόδοξος ή ρωσορθόδοξος;». Από την πλευρά του ορθόδοξου ο διάλογος βέβαια σταματάει αυτομάτως, διότι απλούστατα δεν υπάρχει απάντηση... Αν μάλιστα εντρυφήση κανείς σε κείμενα της δυτικής εκκλησιαστικής ιστορίας, είναι δυνατόν να βρή εξόχως δυσνόητους όρους από θρησκευτικής απόψεως («βυζαντινόρρυθμοι καθολικοί», «ρωμαιορθόδοξοι», «ουνίτες», «καθολικόρρυθμοι ορθόδοξοι» κλπ... σε γνωστό μοναστήρι του Βελγίου π.χ., η απάντηση των καλόγηρων για την εκεί εκκλησία είναι ότι αυτή είναι «βυζαντινού» και όχι ορθόδοξου ρυθμού!...).
Στις λίγες αυτές παρατηρήσεις, εύκολα διακρίνει κανείς τις οργανικές δυσκολίες μεταξύ των χριστιανικών Εκκλησιών, θα ήταν όμως λάθος αν αυτά τα έκρινε σαν κάτι αρνητικό για την όλη εξέλιξη του Χριστιανισμού. Το εκπολιτιστικό έργο του Καθολικισμού υπήρξε τεράστιο. Και υπήρξε τέτοιο, διότι ενώ ο ανατολικός Χριστιανισμός και το Ισλάμ είχαν τις προϋποθέσεις να μετατραπούν σε κοινωνικά συστήματα και επομένως να υπερκαλύψουν την πολιτική, ανάλογες συνθήκες για τον Καθολικισμό δεν υπήρξαν.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μέχρι τις μέρες μας οι εθνικοσοσιαλιστές ήθελαν «γερμανικό Χριστιανισμό», διότι ο υπάρχων ήταν... σημιτικής προελεύσεως και δεν τους έκανε.
Στους χώρους της ανατολικής Μεσογείου οι θρησκείες προέκυψαν σαν φυσικά προϊόντα, διότι υπήρχε μια προϊστορία αιώνων γι'αυτές. Στους χώρους της δυτικής Ευρώπης δεν υπήρχαν ανάλογες προϋποθέσεις, ούτε οι δυτικοευρωπαϊκοί λαοί ευρίσκονταν κοντά στο βασικό κέντρο του Χριστιανισμού, την Κωνσταντινούπολη, όπως τα σλαβικά φύλα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Ο Καθολικισμός πάλεψε με τους τρόπους του, προκειμένουν να οδηγήση την δυτική Ευρώπη στις μεσογειακές καταβολές του σημερινού πολιτισμού της. Τρόπους που πολλαπλώς κατακρίθηκαν, αλλά που υπήρξαν μέσα, αφου δεν υπήρχαν άλλα ή δεν μπόρεσαν να βρεθούν. Αυτά δεν κόστισαν μόνο στους χώρους του ανατολικού Χριστιανισμού (π.χ. σταυροφορίες), αλλά και στο ίδιο το Βατικανό αργότερα.
Σήμερα, βέβαια, τα πράγματα των θρησκειών είναι αρκούντως απλουστευμένα. Οι Εκκλησίες δεν προβλέπεται να παίξουν προεξάρχοντες καθοδηγητικούς ρόλους στις κοινωνίες, διότι ό,τι ήταν ιστορικώς να πετύχουν το πέτυχαν. Οι ανατολικές, που εκοινωνικοποιήθηκαν, δεν έχουν το ίδιο πρόβλημα με τον δυτικό Χριστιανισμό, που δεν κατάφερε κάτι τέτοιο (δηλαδή να αποτελέσει την αποκλειστική βάση της κοινωνίας) και μέσα στο πνεύμα της εκκοσμίκευσης να αναγκασθή να συμπράξη με την πολιτική. Μεταξύ των «δογμάτων» σήμερα του δυτικού Χριστιανισμού είναι και τα «ανθρώπινα δικαιώματα», τα οποία όμως προέρχονται από μιαν άλλη ιστορική διαδικασία και, αναγκασμένος ο ίδιος να τα δεχθή, αναγκαστικά τα συνδέει με μιάν έννοια «φυσικού δικαιού» του παρελθόντος. Τούτα τα «ανθρώπινα δικαιώματα», όμως, υπό την τρέχουσα «φιλελεύθερη» μορφή τους (π.χ. την «ελεύθερη ανάπτυξη του ατόμου» όχι μόνον στον πνευματικό αλλά και στον οικονομικό τομέα, καθώς προβλέπουν τα Συντάγματα) έχουν ανάγκη από μερικές δικτατορίες στην Λατινική Αμερική, στις Φιλιππίνες κλπ. Οι δικτατορίες φέρνουν εμφύλιους πολέμους, οπότε χρειάζονται δύο επίσκοποι: ένας για τους επαναστάτες, και ένας για τους δικτάτορες. Ίσως και ένας τρίτος για καμμιά παραφυάδα...

β´
Εξέλιξη δεν είναι να καταργούνται τα παραδεδομένα, αλλά να επανακαλύπτωνται. Τα πράγματα της ιστορίας - όπως είπαμε ήδη - δεν μπαίνουν στην λογική ανάλυση του προγραμματισμού. Γιατί τότε δεν θα υπήρχαν ούτε αποτυχημένοι πολιτικοί, ούτε αποτυχημένοι αυτοκράτορες και αυτοκρατορίες... Η συνύπαρξη Ορθοδοξίας και Καθολικισμού στην Μεσόγειο (παρά την φαγωμάρα, αλλά φαγωμάρα δεν παύει να σημαίνη ιστορικά συνύπαρξη...) έδρασε σε εξόχως κρίσιμες στιγμές για όλη την ύπαρξη του χριστιανικού κόσμου. Δύο περιπτώσεις σχετικά με την Ορθοδοξία αναφέρομε πιο κάτω, αλλά και ο Καθολικισμός σε μια από τις κρισιμώτερες στιγμές των θρησκευτικών του αγώνων εβοηθήθηκε από τον ανατολικόν Χριστιανισμό για την διάσωση των μεσογειακών νοημάτων στον χώρο της δυτικής Ευρώπης. Εννοούμε την διπλωματική αναγνώριση της Γαλλίας ως κύριας χριστιανικής χώρας τω 1526 (που άλλωστε θ'αποτελέση και την κύρια καθολική δύναμη στους χώρους της Οθωμ. Αυτοκρατορίας) και την σιωπή των Πατριαρχών προς τους Προτεστάντες.
Οι προϋποθέσεις του Οικουμενισμού υπάρχουν, αλλά αυτός δεν μπορεί να είναι ούτε τύπου Τσαντάγιεφ και Σολόβιεφ (που αποτελούν διανοητικά σχήματα κοινωνιολογικών αντιλήψεων), ούτε αυτός που επιδεικνύεται σήμερα... Ότι στον γενικώτερον χώρο του ανατολικού Χριστιανισμού επεκράτησε κάποια ένταση στις σχέσεις με την Καθολική Εκκλησία, είναι γνωστό. Και ότι μερικοί καθολικοί επίσκοποι στην Ρωσία, θέλησαν να διδάξουν στους ορθόδοξους πως να βαφτίζουν, κι αυτό επίσης. Αυτά σημαίνουν πως ο Οικουμενισμός θ'αργήση πολύ ακόμα. Τουλάχιστον όσο να χειραφετηθή ως κίνηση και ως νόημα από τις άμεσες πολιτικές ανάγκες...
Ο μεσογειακός οικουμενισμός, που λέμε, είναι άλλου είδους έννοια. Είναι υπόθεση μιας ιστορικής διαδικασίας διαρκούς υφής, μέσω ωρισμένων τόπων που υπήρξαν εκ φύσεως οικουμενικοί (και γι'αυτό προσέφεραν ό,τι προσέφεραν), αλλά που η νεώτερη πολιτική τους εξέκαμε σαν τέτοιους και που κάθε ιδέα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης προς Νότον σήμερα επιβάλλει να αποκατασταθούν. Στην προτέρα κατάσταση τους οπωσδήποτε όχι, γιατί λείπουν τα υλικά'και με τα υπάρχοντα ολίγα, όμως, μπορεί τουλάχιστον να αποκατασταθή το νόημα. Ο χώρος των Βαλκανίωνκαι της ανατολικής Μεσογείουστήριξε ιστορικά την ύπαρξη του αποκλειστικά στις αρχές μιας οικουμενικής φιλοσοφίας, που είχε βάση το πρόσωπο. Ενός οικουμενισμού, δηλαδή, φυσικού και εκ των κάτω, ως γενική κοινωνική αρχή και όχι ως... διοικητική πρωτοβουλία. Έτσι υπήρξαν τα πράγματα και στην πρώην Γιουγκοσλαβία, έτσι και σε όλα τα Βαλκάνια, έτσι και στη Ρωσία, έτσι και στους χώρους της Μέσης Ανατολής, και έτσι τα προβλέπει (με καθυστέρηση 2000 ετών) και η... φιλοσοφία της «Ευρώπης». Ο μόνος χώρος που μετεβλήθη σε χώρο «συνόρων» είναι ακριβώς ο οικουμενικώτερος απ'όλους αυτούς, δηλαδή ο χώρος της καθ'εαυτό Μεσογείου...
Σύμφωνα με τις δοξασίες της «φιλοσοφίας της ιστορίας», η αρχαία ελληνική φιλοσοφία ήταν ένα είδος τουρίστα, όπου αφού εγεννήθηκε στην αρχαία Ιωνία, μετεκόμισε εν συνεχεία στην αρχαία Ελλάδα, απ'εκεί στην Ιταλία για να εγκατασταθεί εν τέλει στο Παρίσι και το Λονδίνο και από εκεί μέσω του... ΟΗΕ να διαχυθή στην ανθρωπότητα. Στο βιβλίο τούτο θελήσαμε να πούμε ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι και να το δείξωμε. Θελήσαμε δηλαδή να πούμε ότι η φιλοσοφία καθόλου δεν έφυγε από τους χώρους που γεννήθηκε, έμεινε εκεί, μέχρι των ημερών μας, δημιουργώντας πολιτισμούς και πολύπλοκα συστήματα κοινωνικής ισορροπίας, και ότι συνεπώς σε μια φυσική έννοια Ευρώπης η «δημοκρατία» δεν είχε μόνο να διδάξη αλλά και να διδαχθή...

.~`~.
II

Επί του τι είναι «ιστορία» μπορεί κανείς επί μακρόν να συζητή, χωρίς ελπίδα πως θα καταλήξη σε κάποιο τέλος. Συνήθως στην δυτική Ευρώπη εννοεί κανείς ως «ιστορία» την διήγηση επί ενός θέματος, που είναι εκ των προτέρων αποτελεσμένο ως έννοια, και την προσκόμιση των σχετικών στοιχείων. Μέχρι και σήμερα τα νέα βιβλία για την «Ιστορία της Ευρώπης» - τα οποία μάλιστα χρηματοδοτούνται από την ΕΟΚ (έτσι π.χ. το πρόσφατο βιβλίο του γάλλου ιστορικού J.-B. Duroselle) εκπονούνται κατά τούτο τον τρόπο: ορίζει κανείς εκ των προτέρων μιαν «Ευρώπη» όπως την θέλει, ή όπως θεωρεί χρήσιμο να την ορίση, και επιδιώκει με «στοιχεία» και αποσπασματικές «θεωρήσεις» του παρελθόντος να κομίση τις σχετικές αποδείξεις. Είναι όμως έτσι φανερό, ότι με τέτοιους «ορισμούς της Ευρώπης» ποτέ δεν μπορεί να τεθή η ερώτηση τι πράγματι είναι Ευρώπη, τι υπήρξε ή θα μπορούσε να είναι. Και φυσικά ποτέ το «πως» για κάτι τέτοιο.

α´
Από λόγους που δεν θα μας ενδιέφεραν αυτή την στιγμή, τα πράγματα με την «ιστορία» υπήρξαν πάντα τέτοια. Επειδή εδώ στην δυτική Ευρώπη ήταν η Ιεραρχία ανέκαθεν που ώριζε τα πράγματα, η «ιστορία» υπήρξε μια επιχείρηση μεταξύ «εγγράφων» και «πιστοποιητικών» με όχι πάντα καθαρά τα όρια μεταξύ γνησίου και πιστοποιημένου (π.χ. η «Κωνσταντίνειος δωρεά» του Βατικανού στον μεσαίωνα). Θα μπορούσε συνεπώς να πή κανείς ότι επρόκειτο για μια «βουλητική ιστοριογραφία», η οποία θα μπορούσε πάρα πολύ καλά να αγνοήση, να απαξιώση και να διαστρέψη κάθε τι που ευρίσκετο εκτός των σκοπιμοτήτων της. Ιδιαίτερα συνέβη έτσι κατά τους καιρούς της αποικιοκρατίας, κατά τους οποίους όχι μόνο προέκυψαν οι «εθνικές Ιστορίες» των δυτικοευρωπαϊκών κρατών (και φυσικά όλες με ύπατην «επιστημονική ακρίβεια»), αλλά παρήχθησαν εργαστηριακώς οι «εθνικές ιδεολογίες» (και δι'αυτών και οι «εθνικές Ιστορίες») πολλών άλλων κρατών... Σήμερα, αλλά μόνο για τον χώρο της δυτικής Ευρώπης επιχειρείται με την ίδιαν «επιστημονική ακρίβεια» να δειχθούν τα αντίθετα...
Είναι συνεπώς αυτονόητο, ότι αυτός ο συνεχής οπτικός αποκλεισμός για το πραγματικώς υφιστάμενο, η συνεχής άγνοια και διαστροφή του ιδίου, όχι μόνο παρήγαγε μιαν ουσιώδη έλλειψη γνώσεως στην γενική συνείδηση, αλλά ωδήγησε και σε έναν οιονεί πολιτιστικόν αποκλεισμό, ο οποίος ελάχιστα προσφέρεται σήμερα για μια διεθνή συνεννόηση. Απόδειξη για τούτο είναι ακριβώς οι «νέες Ιστορίες» της Ευρώπης... Για τούτο το είδος «Ιστοριών» (της «Ευρώπης») παραμένει αποκλεισμένη η ιδέα, ότι στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου εφαρμόσθηκε επί 2.000 χρόνια ό,τι η Ευρώπη σήμερα ψάχνει για τον εαυτό της: ο κατ'απόλυτον έννοια της λέξης διεθνικός τρόπος διακυβέρνησης. Η εμπειρία συνεπώς ότι αυτός ο τρόπος διακυβέρνησης απαιτεί λειτουργούσες και ευέλικτες ιδεολογίες και ότι τα μεγάλα ιστορικά μορφώματα (οι αυτοκρατορίες) δημιουργούνται και διαρκούν όχι λόγω των «αρχών» που έχουν να υποδείξουν αλλά λόγω της απορροφητικής ικανότητας που μπορούν να επιδείξουν, μοιάζει γι'αυτό το είδος ιστορικής θεώρησης σαν πραγματικά ξένο.
Καλύτερα από οπουδήποτε αλλού εικονίζεται αυτό το ιδεολογικό στερέωμα στο σημερινό «Διεθνές Δίκαιο» και την αρρωστημένη κατάσταση των «Διεθνών Σχέσεων» μας. Από την φιλοσοφία των πραγμάτων τούτων μοιάζει να είναι αποκλεισμένο ότι η μετατροπή των «ανθρώπινων δικαιωμάτων» στο (δια του κράτους) θετικό δίκαιο των «πολιτικών δικαιωμάτων» συνέβη μόνο στον χώρο της δυτικής Ευρώπης και σε κανέναν άλλον κύκλο πολιτισμού (ούτε και στην Αμερική επίσης!). Ενεργεί συνεπώς κανείς διαρκώς με «εθνικά κράτη» και με την κοσμοθεώρηση μιας γενικής και ενιαίας εξέλιξης στην ιστορία, σύμφωνα με την οποίαν - κατά μιάν εγελιανήν έννοια ή εκείνην της φιλοσοφίας του A. Comte (επίσης όμως και του Μαρξισμού) - όλοι οι πολιτισμοί του κόσμου μετρούνται με την επίτευξη των ίδιων ηθικών και κοινωνικών αρχών, όπως αυτές πραγματοποιήθηκαν στην Ευρώπη, ή ότι οφείλουν να διανύσουν τα ίδια «στάδια» στην ανάπτυξη τους, όπως αυτά συντελέσθηκαν στην δυτική Ευρώπη. «Δημοκρατία» και «Κοινοβούλιο» καταντούν έτσι συνώνυμα... Η ιδέα ότι ένα είδος «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» ουδέποτε υπήρξε και ούτε μπορεί να υπάρξη - ή μάλλον ποιητικότερα: ότι ο κόσμος είναι ένα θαύμα και τα θαύματα όχι να τα «διοικήση» αλλά μόνον να προσπαθήση να τα οργανώση νομιμοποιείται κανείς, μοιάζει να βρίσκεται ολότελα απομακρυσμένη από την τρέχουσα πνευματική πραγματικότητα. Η ίδια λογική κατεύθυνση φαίνεται επικρατούσα και στην πολιτική: ολόκληρος ο κόσμος να κλεισθή σ'έναν κομπιούτερ και μετά μ'ένα κουμπί να αποκτά κανείς αμέσως ό,τι προς στιγμήν χρειάζεται... Το «κουμπί» ονομάζεται τρεχόντως «διεθνής (;) στρατιωτική δύναμη»...
Εάν λοιπόν κανείς ιδή τα πράγματα ιστορικά, θα διαπιστώση αμέσως ότι καθόλου δεν απεμακρύνθηκαν τα νοήματα από τις αντιλήψεις του άγγλου ποιητή Ρ. Κίπλινγκ, του οποίου μοναδική «ανθρώπιστική επιθυμία» ήταν να εκπολιτίση του Ινδούς! Κατά την σημερινή φιλοσοφία των διεθνών οργανισμών μας, μπορεί κανείς να θεωρήση ολόκληρη την υδρόγειο κατοικούμενη από «Ινδούς» του Κίπλινγκ. Και αυτό συμβαίνει καθημερινά στον Τύπο. Αδιάφορον εάν πρόκειται για πολέμους στη Βαλκάνια, για τον Σαντάμ Χουσεΐν, για τον Καντάφι, για τους Ταμίλους, τους Παλαιστίνιους είτε ο,τιδήποτε άλλο, αμέσως ψάχνει κανείς για «επιτιθέμενους», για καταστρατηγήσεις «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», μιλεί περί «παγκόσμιας κοινωνίας», περί «οικογένειας λαών» ή «διεθνούς κοινότητας κρατών», και προτείνει «παγκόσμια δικαστήρια». Το Διεθνές Δίκαιο σε τούτο το λεξιλόγιο μετονομάζεται από ευνοήτους λόγους σε «ανθρωπιστική βοήθεια», και τούτο κατά την έννοια, ότι οι φτωχότεροι οφείλουν αναγκαστικά να είναι και οι πολιτικώς ανώριμοι. Δεν εκπλήσσει συνεπώς ότι με μια τέτοια ιδεολογία πολύ συχνά οι αναλύσεις των έγκριτων εφημερίδων συμβαίνει να συμπίπτουν με τις απόψεις των μάνατζερ στα κίτρινα φύλλα...
Μια ουσιώδης παρατήρηση στα παραπάνω θα μπορούσε να είναι η εξής: η έννοια της «Παγκόσμιας Ιστορίας» δεν έχει υπάρξει ακόμη, ακριβώς επειδή κατά το παρελθόν η προσπάθεια ήταν να γράφωνται «εθνικές Ιστορίες» ως «παγκόσμιες Ιστορίες». Το ίδιο ισχύει ολοένα με τις νέες «Ιστορίες της Ευρώπης»...
...η σχέση της δυτικής Ευρώπης με την ανατολική Μεσόγειο οφείλει ν'αλλάξη. Από τον 11ο αιώνα μέχρι τον δεύτερον παγκόσμιο πόλεμο αυτή η σχέση υπήρξε μια μόνο: κάθε κρίση του δυτικοερωπαϊκού χώρου έπρεπε να μεταφερθή στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου...
Σαν μια απαραίτητη προϋπόθεση γι'αυτήν την αλλαγή θεωρούμε την μεταβολή των θρησκευτικών σχέσεων. «Ιστορικά δίκαια» του δυτικού Χριστιανισμού και ιδιαίτερα του Καθολικισμού επί του εν λόγω χώρου, που είναι ιδεολογικά τελείως διαφορετικός από εκείνον της δυτικής Ευρώπης, θα εσήμαινε ακριβώς το ίδιο, όπως αν ένας μωαμεθανός ιμάμης από την Ινδονησία π.χ. προέβαλλε παρόμοια «δίκαια» επί της Σικελίας, της Σαρδηνίας, της Κορσικής, της Κάτω Ιταλίας και της Ιβηρικής Χερσονήσου, λόγω της μεσαιωνικής ιστορίας της θρησκείας του σ'αυτούς τους τόπους, στους οποίους το Ισλάμ τότε ευρήκε ένα σύνολο αιρέσεων και μόλις χριστιανών...

β´
Κατά τη γνώμη μου, οποιοδήποτε βιβλίο σήμερα πολιτικής και ιστορίας, σε οποιαδήποτε γλώσσα και οιασδήποτε κατευθύνσεως, υποχρεούται να λαβαίνη υποχρεωτικώς υπ'όψιν του ότι οι δυτικές βιομηχανικές κοινωνίες ιδεολογικά και κοινωνικά είναι οι ασθενέστερες.
Το Σουδάν λ.χ. ή η Ιορδανία μπορούν να υποφέρουν κρίσεις για πολλά χρόνια. Η Γερμανία όμως ή η Γαλλία ούτε για μερικές εβδομάδες δεν μπορούν να διεξέλθουν μια μεσαία κρίση. Κι αυτό είναι εύκολο στην κατανόηση του: η τέλεια εσωτερική οργάνωση που χαρακτηρίζει κάθε μηχανή, οφείλει να διέπει και την κοινωνία που την παράγει. Με κάθε κρίση, συνεπώς, είναι όπως μ'ένα λεπτό ρολόϊ ακριβείας που μας φεύγει απ'τα χέρια και πέφτει στο έδαφος: οι ιδεολογικοί μύθοι, που κρατούν κάθε μέρα τους ανθρώπους στην δουλειά κλονίζονται, η κοινωνική αναταραχή διαπερνά όλο το κοινωνικό σώμα και σαν τελική λύση μένει ο γενικός πόλεμος και τα νεκροταφεία... Κανείς συνεπώς δεν έχει συμφέρον και για την παραμικρή κρίση σ'αυτές τις κοινωνίες, που είναι κοινωνίες κρίσεως από την ίδια τους την φύση. Είναι άλλο πράγμα όμως ο «φιλελεύθερος τρόπος παραγωγής» που δημιουργεί τις κρίσεις, εις βάρος τελικώς της φύσης και άλλων κοινωνιών...
Η «φιλελεύθερη ιδεολογία» και τα κοινωνικά επαγόμενα που κρύβει μέσα της με κανένα μέσον από την πνευματική παρακαταθήκη της Δύσεως δεν μπορούν να αλλάξουν, να «διορθωθούν» ή να «βελτιωθούν», επειδή ο τρόπος σκέψης και η πνευματική κατεύθυνση παντός διανοούμενου (αδιάφορον αν αυτός είναι καθηγητής, κοινωνιολόγος, λογοτέχνης, καλλιτέχνης κλπ.) προσδιορίζονται από δύο βασικές έννοιες: αυτήν της «προόδου» και εκείνην της «ανάπτυξης». Από τις δύο αυτές έννοιες κανείς δεν μπορεί να απαλλαγή, επειδή βρίσκονται βαθύτατα στην δυτική ιστορία και ιδιαίτερα (στην δυτική Ευρώπη) στην δημιουργία και διαμόρφωση του δυτικού δικαίου. Ακόμα μεγαλύτερη γίνεται η δυσκολία από την απατηλή εντύπωση που αποκομίζει κανείς ως προς αυτές τις έννοιες από την τεχνολογική παραγωγή («νέα» μοντέλα, «νέες» τεχνολογίες κλπ.), παρ'όλον που η τεχνολογία είναι μια διαδικασία καθ'εαυτήν και την έννοια του «νέου» σ'αυτήν οφείλει κανείς να χρησιμοποιή με επιφύλαξη. Αδιάφορο λοιπόν πως αρχίζει κανείς να σκέπτεται, καταλήγει στο ίδιο πάντα συμπέρασμα: το ήδη υφιστάμενο δεν μπορεί να αλλάξη!
Όλοι οι πολιτικοί τρόποι σκέψης, είτε αυτοί είναι «σοσιαλιστικοί» είτε «σοσιαλδημοκρατικοί» είτε «φιλελεύθεροι» είτε οτιδήποτε άλλο, καταλήγουν από κοινού, ότι μόνο με «κοινωνικά μέτρα» μπορεί κάτι τι ν'αλλάξη, και θεωρούν κάθε πρόβλημα ως υπόθεση της πολιτικής του «μικρού χώρου» (εσωτερική πολιτική). Αυτός είναι ο λόγος που όλοι οι κλάδοι σήμερα των λεγομένων «θεωρητικών επιστημών» (της Φιλοσοφίας και της Ιστορίας συμπεριλαμβανομένων) έχουν λίγο ή πολύ τον χαρακτήρα της «Κοινωνιολογίας». Προέκυψε έτσι ένας «διανοουμενίστικος ρατσισμός», από τον οποίον έπεται επίσης και κάθε άλλος. Σε όλους τους εν λόγω κλάδους, οι οποίοι κυριαρχούμενοι από τις ιδέες του A. Comte, δια του Hegel, Μαρξ, E. Durkheim μέχρι του Γκομπινώ (με τις «γραμμικές» του αντιλήψεις για τον εκφυλισμό των μεσογειακών λαών!!!) παραμένουν πάντα στο «πως» του μικρού χώρου, ουδέποτε αμφισβητείται ο μικρός αυτός χώρος και κάθε τι άλλο έξω απ'αυτόν φαίνεται αναγκαίο.

.~`~.
III

Πίσω από το κέρδος δεν θα τρέξη ο φιλόσοφος και ο άγιος, αλλά ο κοινός θνητός των άμεσων αναγκών, που θα ζητήση να τις ικανοποιήση κατά τους απλούστερους δυνατούς τρόπους. Για να κινητοποιηθή αυτός στην παραγωγή, του χρειάζονται οπωσδήποτε ταπεινής φύσεως αισθήματα όπως εγωϊσμός, δυνατότητα κλοπής και αδικίας κλπ. Το κυριώτερο όμως που του χρειάζεται είναι μια φυσικώς αμβλυμμένη αίσθηση μεταξύ καλού και κακού, που να έχη την ιδεολογία της «προόδου». Εδώ όμως είναι που γίνεται ο ίδιος θύμα του εαυτού του: η «αόρατος χειρ» του Άνταμ Σμίθ, δηλαδή το κράτος, που δεν μπορεί ν'αφήση τα πράγματα να οδηγηθούν στο χάος, όπως απαιτεί η «θεωρία», μέσα σε ένα άκρως επεξειργασμένο σύστημα δικαίου θα ορίση τα θεμιτά όρια των απέραντων τούτων φιλοδοξιών.

α´
Αυτό το σύστημα δικαίου δεν προέκυψε από συνειδητή βούληση κάποιας αφηρημένης έννοιας κράτους, αλλά αποτελεί το προϊόν μιας κοινωνικής διαδικασίας σκληρών αγώνων που προέκυψαν από την Μεταρρύθμιση κι εδώ. Η διανόηση δια της «Αναγεννήσεως» είναι το μόνιμο στοιχείο επανάστασης κατά του κράτους. Αυτό που στην Ανατολή μέσα στην κατάσταση του πολυφυλετισμού και του πολυθρησκευτισμού οδηγεί διϊστορικά στην πλήρη εκμηδένιση της έννοιας του κράτους, στην Δύση θα μεταβληθή σε ένα διαρκές ισοζύγιο μεταξύ αστυνομίας και λαού. Η δομή της μεσαιωνικής εξουσίας θα λάβη δια του Χόμπς την κολακευτική έννοια της κοινωνικής συγκαταθέσεως και, μια γενεά μετά, το δικαίωμα της προσωπικής ευδαιμονίας θα ανακηρυχθή δια του Λώκ σε «φυσικό δικαίωμα». Με την γαλλική επανάσταση η αρχή της ευδαιμονίας συλλογικοποιείται. Τώρα έχουμε ένα νέο στοιχείο στην ιστορία, όπως παρατηρεί κάπου ο Φ. Μαϊνέκε: την εισαγωγή της μάζης με συνείδηση της δύναμης της. Στην απαίτηση ικανοποιήσεως της «ολικής ευδαιμονίας» θα δοθούν διάφορα ονόματα - δημοκρατία, σοσιαλισμός, εθνικισμός, μπολσεβικισμός, φασισμός -, ενώ η έννοια του «λαού» υποχωρεί μονίμως προ της έννοιας του «πληθυσμού». Για το κράτος τώρα η κοινωνία είναι «πληθυσμός», δηλαδή το αντικείμενο στατιστικών μετρήσεων (γεννήσεις, θάνατοι, υγεία, κατοικία κλπ.), δια βελτιώσεως των δεικτών των οποίων θα εξασφαλισθούν τα «φυσικά δικαιώματα» για όλους. Η «ελευθερία» του ατόμου προς ικανοποιήση των αναγκών του έχει τώρα ένα αυτονόητο φυσικό (και νομικό) όριο: την εξασφάλιση των προϋποθέσεων της μαζικής παραγωγής. Η ηθικοθρησκευτική έννοια της φιλανθρωπίας καταργείται και αντικαθίσταται με εκείνη της «κοινωνικής πρόνοιας». Δεν είναι δουλειά του καθενός να ενδιαφέρεται για τον διπλανό του. Καθένας μπορεί να ενδιαφέρεται για το συμφέρον του και για τον άλλον ενδιαφέρεται το κράτος. Καλύτερα από κάθε τι άλλο φανερώνει την τροπή των πραγμάτων η ανάρτηση των λαϊκών εικόνων σε όλα τα μαγαζιά του περασμένου αιώνα με την επιγραφή «Ο πωλών τοις μετρητοίς - ο πωλών επί πιστώσει». Όχι πίστωση και φιλανθρωπία, μόνο μετρητά. Διότι ο καθένας οφείλει να είναι «πλούσιος» (δηλ. αναγκαστικά να δουλέψη) προς ικανοποίηση των αναγκών του «μετρητοίς»... Και επειδή με την δουλειά δεν γίνεται κανένας τόσο πλούσιος, όσο απαιτούν τα θεωρητικά αξιώματα του κλασσικού φιλελευθερισμού, η έννοια της φιλανθρωπίας μεταβάλλεται σε εκείνην της «εργατικής αλληλεγγύης». Το στοιχείον της επαναστάσεως και του χάους δεν αποσοβείται δια του «Enrichissez-vous»'απλώς διοχετεύεται εκτός των δυτικών κοινωνιών δια της αποικιοκρατίας, ώστε να διατηρηθή το εσωτερικό σύστημα της νομικής ισορροπίας...
Ότι η τέτοια τάξη πραγμάτων, δηλ. η μονίμως προπαγανδιζόμενη ιδεολογία του «φιλελευθερισμού» δεν υπήρξε οπωσδήποτε ή αποκλειστικώς αναγκαία για την τεχνολογική ανάπτυξη της ανθρωπότητος, είναι εύκολο να κατανοηθή από το γεγονός ότι ούτε η Αμερική ούτε η Ρωσία ούτε η Γερμανία ούτε οι σκανδιναβικές χώρες ή η Ιταλία και η Ιαπωνία εστήριξαν την ανάπτυξη τους σε εξωτερικές αποικιοκρατικές κτήσεις. Οι χώρες αυτές πρώτα αναπτύχθηκαν βιομηχανικά και μετά (πλήν της Ρωσίας) εζήτησαν την προς τα έξω επέκταση, ενώ αντίθετα οι κατ'εξοχήν ιμπεριαλιστικές δυνάμεις Πορτογαλία και Ισπανία καμμιά τεχνολογική ανάπτυξη δεν μπόρεσαν να επιτύχουν. Ότι η αποικιοκρατία δια του «ισοζυγίου» των δυνάμεων (και των ιστορικών προϋποθέσεων του, που δεν μας ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή) συνετέλεσε σε μια επιτάχυνση της τεχνολογικής αναπτύξεως, είναι γεγονός, η τεχνολογική ανάπτυξη όμως και η αποικιοκρατική τέτοια δεν είναι πράγματα ταυτόσημα, όπως δι'ενός τεραστίου ιδεολογικού μηχανισμού ηθελημένων παρανοήσεων θέλει να παραστήση η ευρωπαϊκή ιστοριογραφία.
Προς απόδειξη της εσωτερικής νοηματικής νομοτέλειας αυτού του μηχανισμού, πρέπει να πούμε δι'ενός παραδείγματος τα εξής:
Όταν πρόκειται να δικαιολογηθούν καταστάσεις επιθετικής πολιτικής, η αορίστου περιεχομένου έννοια «Ευρώπη» λαβαίνει το νόημα της κλειστής πολιτιστικής κοινότητος που «κινδυνεύει». Την μια φορά γίνεται ταυτόσημη του «Χριστιανισμού», της άλλη της «Δημοκρατίας», της «Ελευθερίας» κλπ. Αυτά δεν πρέπει να τα έχη κανείς άλλος και συνεπώς η «Ευρώπη» περιβάλλεται από «εχθρούς». Έτσι π.χ. διαβάζει κανείς:
«κάτι ανάλογο (με την Κίνα που ζούσε αποτραβηγμένη στον εαυτό της) οι ευρωπαίοι θαλασσοπόροι του 16ου αι. δεν θα μπορούσαν να συμπεράνουν σίγουρα για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία βρισκόταν στο μέσο στάδιο επεκτάσεως της, και, καθότι πιο κοντά στην πατρίδα, ήταν για τον Χριστιανισμό πολύ πιο επικίνδυνη» (P. Kennedy, Aufstieg und Fall der großen Mächte, 1991, σελ. 37).
«Πολύ πιο» - μεταξύ μηδέν και απείρου το μέσον το βάζει κανένας βέβαια όπου θέλει... Τον 16ο αι. όμως δεν υπήρχε καμμιά «χριστιανική πατρίδα» στην Ευρώπη. Υπήρχαν μόνο θρησκευτικοί πόλεμοι και τα εμπορικά συμφέροντα της Βενετίας. Ο Χριστιανισμός τότε σαν ενιαίο θρήσκευμα υπήρχε μόνο στην ανατολική Μεσόγειο και αυτός, απότελούμενος από 16 περίπου εκατομμύρια, δηλαδή σχεδόν το μισό της Οθωμ. Αυτοκρατορίας, δεν είδε κανέναν κίνδυνο στους οθωμανούς. Ούτε άλλωστε το Ισλάμ επετέθηκε ποτέ κατά της Ευρώπης. Κατέλαβε μόνο τμημάτα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επειδή αποτελούσε ιστορικά ένα από τα συστατικά της στοιχεία. Αυτό υπήρξε και ένα τεράστιο ιστορικό κέρδος για την Ευρώπη...
Αλλά είναι πιστεύομε καιρός μια νέα πολιτική τάξη του κόσμου να απαλλαγή όσο το δυνατόν ταχύτερα από τα προκατασκευασμένα ιδεολογικά σλόγκαν των τηλεοράσεων... Οι θεωρίες περί δημοκρατίας είναι πράγμα καλό, καλύτερο όμως είναι να ξέρη κανείς ότι η δημοκρατία και ο έρωτας υπάγονται στην κατηγορία των πραγμάτων εκείνων που υπάρχουν εν όσω γίνονται και όχι εν όσω συζητούνται. Επί της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου (περιλαμβανομένης σ'αυτήν και της Μαύρης Θαλάσσης) έχουμε ένα εξαίσιο δείγμα ιστορικής λειτουργίας της δημοκρατίας, που αποτελεί πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο του μέλλοντος. Εδώ ένα πλήθος λαοτήτων και θρησκευτικών πεποιθήσεων δένουν τις δύο θρησκείες του Χριστιανισμού και του Ισλάμ κατά τους πιο αξεδιάλυτους τρόπους. Τρόπους που καμμιά «πολιτική θεωρία» δεν μπορεί να λύση και που ούτε χρειάζεται. Αυτό που χρειάζεται μόνο είναι να ανακαλυφθή η σοφή διάταξη των πραγμάτων.
Είναι δυνατόν αυτός ο κόσμος,αυτό το πρωτοφανές ανακάτωμα φυλών και πίστεων να υπάρχη επί 2000 χρόνια εκεί χωρίς κάποιο βαθύτατο είδος δημοκρατίας στις καθημερινές του σχέσεις; Από ποιές άραγε ιδεολογικές ρίζες προέρχονται οι αρχές αυτής της εφαρμοσμένης δημοκρατίας; Η αρχή της «αυτοδιαθέσεως των λαών» μπορεί άρα να έχη νόημα μέσα σε μια κατάσταση συνειδητής αεθνίας χιλιετιών, δηλαδή σε πολυεθνικούς τρόπους διοικήσεως δεκάδων αιώνων; Και όμως η αρχή αυτή είναι ο ακρογωνιαίος ιδεολογικός λίθος των σημερινών διεθνών οργανισμών. Από την αρχή αυτή οι διεθνείς οργανισμοί δεν μπορούν να ξεφύγουν, όσο είναι υποχρεωμένοι να υπόκεινται στα αποτελέσματα του αποικιοκρατικού παρελθόντος... Οι αφηρημένες αρχές των διεθνών οργανισμών είναι αρχές ομοιογένειας, διότι εφκιάσθηκαν για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της «ομοιογένειας» που εδημιούργησε ο ιμπεριαλισμός δια των «εθνικών κρατών» («ίσων» μεταξύ τους). Αιρομένης της έννοιας αυτής, οι καταστάσεις είναι τόσο ανομοιογενείς, ώστε κάθε έννοια ισότητος «θεωρητικής αρχής» να τις καθιστά πολυπλοκώτερες...

β´
Στο σύγχρονο διεθνές δίκαιο έχομε ακριβώς μιαν παραλληλία δομής που έχομε και στο εσωτερικό εθνικό δίκαιο των δυτικών κρατών. Η νομική ισότης των ατόμων είναι ένα ιδεολογικό πλάσμα για να επιτυγχάνεται απλώς η λειτουργία της «αόρατης χειρός» του Α. Σμίθ. Διότι αφού οι άνθρωποι δεν είναι εκ φύσεως ίσοι, η νομική ισότης οδηγεί αναγκαστικά στην δημιουργία τάξεων και στην κυριαρχία των «ικανωτέρων» κατά τις αρχές του φιλελέυθερισμού. Αυτό όμως προϋποθέτει κάτι που το Διεθνές Δίκαιο δεν έχει: κάποιο είδος ομοιογένειας - εν προκειμένω της «εθνικής» -, η οποία επιτρέπει το ιδεολογικό πλάσμα της νομικής ισότητος. Μεταξύ κρατών όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά, διότι αυτά είναι πολιτιστικώς ανομοιογενή. Η αρχή συνεπώς της «εθνικής ισότητος» οδηγεί αναγκαστικά στην σύγκρουση. Τόσο μεταξύ των ίδιων των κρατών - πράγμα που για την αποικιοκρατία απετέλεσε επιθυμητόν σκοπό -, όσο και κυρίως των κρατών με το ισχύον Διεθνές Δίκαιο, πράγμα που εκφράζεται δια τη δημιουργίας αυτοδύναμων σχηματισμών μεταξύ αυτών, όπως OPEC, Αραβική Λίγκα, Αφρικανική Ένωση κλπ. Το ισχύον άλλωστε Διεθνές Δίκαιο προέκυψε ως ιστορικό προϊόν μεταξύ λίγο-πολύ «ομοιογενών» κρατών στα πλαίσια της δυτικής Ευρώπης, δηλαδή ως μηχανισμός ισοζυγίου. Μια ανάλογη λειτουργία επί παγκοσμίου επιπέδου προϋποθέτει ακριβώς την «ομοιογενή» αποδοχή των αρχών αυτού του Δικαίου, όπως «δημοκρατία», «ανθρώπινα δικαιώματα» κλπ., που τότε μόνο μπορεί να ισχύση (βλ. κατωτέρω) όσο πιο πλήρης γίνεται η πολιτιστική εκπτώχευση του πλανήτη Γη. Αυτό άλλωστε - όπως θα ιδούμε - απετέλεσε και βασική επιδίωξη της ως τώρα ιστορίας του καπιταλισμού και προκύπτει νομοτελειακώς από την φιλοσοφία του. Ότι ωρισμένες «φιλελεύθερες» αρχές είναι δυνατόν να συνιστούν πισωδρόμηση ως προς τα ιδεολογικά αξιώματα άλλων πολιτιστικών κόσμων, το είδαμε στην περίπτωση του τσαντόρ. Και ότι η βιομηχανική οργάνωση δεν προϋποθέτει απαραιτήτως την ισχύ αναλόγων αρχών το γνωρίζομε από της περίπτωση της Άπω Ανατολής. Η Ν. Κορέα παράγει προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, όμως οι οικογένειες θρηνούν για τα κορίτσια που θα γεννηθούν, ενώ η ζωή των εργατών στην Ιαπωνία δεν είναι - παρά την ευημερία - η καλύτερη του κόσμου.
Το παλαιότατον όμως παράδειγμα της τεχνολογικής αναπτύξεως της Ρωσίας, το επισυμβάν χωρίς την επικράτηση των ιδεολογικών αρχών της δυτικής θεωρίας του λιμπεραλισμού, είναι επαρκές παράδειγμα ότι μια σύγχρονη οργάνωση του Διεθνούς Δικαίου δεν προϋποθέτει οπωσδήποτε την ισχύ «ενιαίων αρχών». Για το τελευταίο τούτο παράδειγμα η εφευρηματική ευκολία της δυτικής Ευρώπης γνωρίζομε ποιό σλόγκαν επενόησε: ότι επρόκειτο για «μίμηση». Εν προκειμένω όμως γεννάται το ερώτημα, γιατί την μίμηση αυτή δεν την ακολουθούν και όσοι μη ανεπτυγμένοι της σήμερον θα ήθελαν. Το διάφορον της ιδεολογίας - το συχνά επικαλούμενο υπό την υπόκρουση του Μαξ Βέμπερ για την ισχύ των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» - δεν είναι επαρκής εξήγηση, όπως τα παραπάνω παραδείγματα μας πείθουν. Παρά τα αναμφισβήτητα τούτα δεδομένα της ιστορικής πραγματικότητος, όμως, το ιδεολογικό μηχάνημα του δυτικού κόσμου συνεχίζει να δουλεύη με τα ίδια πάντα επαναλαμβανόμενα νοήματα και τις ίδιες πάντα συνειδητές παραποιήσεις. Από τη μια μεριά η «δημοκρατία», η «ελευθερία» και η χειραφέτηση που οδηγούν στην «ανάπτυξη», από την άλλη ο «δεσποτισμός» και η «ανελευθερία» που οδηγούν στην «καθυστέρηση». Τόσο απλά θέλησε τα πράγματα ο Μάξ Βέμπερ - ο οποίος μίλησε με την ίδια βεβαιότητα για πράγματα που ήξερε και γι'αυτά που δεν ήξερε - και τόσο απλά προσφέρονται πάντα. Αλλά όταν ο κόσμος αλλάζη και οι ιδεολογίες δεν αλλάζουν, καλό οπωσδήποτε δεν είναι... Οι διχοτομήσεις αυτές μεταξύ «καθυστερήσεως» και «προόδου» σκοπό βέβαια έχουν να μεταφέρουν στην μέση κοινή συνείδηση την αντίληψη, ότι αιτία καθυστερήσεως των «καθυστερημένων» είναι αποκλειστικώς οι ίδιοι και ότι το «Διεθνές Δίκαιο» δεν έχει άλλον σκοπό ειμή την διάδοση της «δημοκρατίας» ανα τον κόσμο. Τον προηγούμενο αιώνα τον ρόλο της «δημοκρατίας» τον έπαιζε η «αποστολή του εκπολιτισμού»...
Επί δύο συνεπώς αιώνες τα πράγματα παραμένουν ιδεολογικώς τα ίδια, παρά την σωρεία παραδειγμάτων που αναφέραμε και αποδεικνύουν πλήρως ότι οι ιδεολογικές αυτές κατασκευές είναι τελείως αναντίστοιχες προς την υφιστάμενη εξέλιξη του κόσμου...
Το πρόβλημα της παγκόσμιας οργάνωσης της παραγωγής δεν είναι πρόβλημα της ομοιόμορφης ανάπτυξης όλων, αλλά οργανώσεως των ρυθμών και των βαθμών που αυτή η ανάπτυξη μπορεί κατά πολιτιστικές περιοχές να επιτευχθή. Αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα από όσο φαίνεται και από όσο αφήνει η γραμμική αντίληψη περί ιστορίας της θεωρίας της «δημοκρατίας» να εννοήθή (αν οι άλλοι πάρουν την «δημοκρατία», θα πάρουν και την ανάπτυξη!...). Κάτι τέτοιο δεν αποτελεί βέβαια αληθινή επιδίωξη της «δημοκρατίας», αλλά ούτε και εναπόκειται στην ελεύθερη προαίρεση των λαών (στα συνθήματα των κυβερνήσεων ίσως...). Η βιομηχανική παραγωγή σημαίνει ωργανωμένη εργασία, δηλαδή σημαίνει αναγκαστικά ένα βαθμό ανθρωπίνου κόστους. Δεν είναι αυτονόητο ότι όλοι οι πολιτισμοί μπορούν να δεχθούν κάτι τέτοιο στον ίδιο βαθμό. Ο σοσιαλισμός που δεν θέλησε να δεχθή καθόλου ανθρώπινο κόστος στην παραγωγή, κατέρρευσε. Δεν κατέρρευσε σαν πολιτικό σύστημα, αλλά σαν ιδεολογία. Η «δημοκρατία» (και εννοούμε το σύστημα τούτο με εισαγωγικά, πάντα κατά το ιμπεριαλιστικό νόημα που θέλησε να του δώση ο Τσώρτσιλ μεταπολεμικά, στο κλίμα του ψυχρού πολέμου) δεν κατέρρευσε, όχι λόγω κάποιας ιδεολογικής ευρωστίας, όπως φροντίζει να τονίζη η προπαγάνδα, αλλά λόγω του τεραστίου όγκου ψυχοφαρμάκων που προϋποθέτει, με άκρον όριο τα ναρκωτικά...

François Géré, Pourquoi les guerres? Un siècle de géopolitique, Ed. Larousse, Paris, 2002

Ανάλογο ανθρώπινο κόστος δεν είναι καθόλου βέβαιο πώς μπορεί να συνδυασθή με τις ιδεολογικές αρχες άλλων πολιτιστικών κόσμων και ιδιαίτερα τών πέριξ τής Μεσογείού πού ιδιαίτερα μας ενδιαφέρουν εδώ. Αλλά αυτό είναι από μιαν αποψη εύεργετικο: αντι ο καπιταλισμός να άγχεται για το «νόου χάου», θα βρή νέούς τρόπούς όργανώσεως τής παγκόσμιας παραγωγής (προσφέροντας έτσι και μιά μεγάλη υπηρεσία προς τό περιβάλλον), πιο αργούς και οργανικούς, που να εξασφαλίζουν υπέρ αυτών την διάρκεια, ώσπου νά πεισθούν οι άλλοι λαοί να πάρουν ένα μέρος από το «νόου χάoυ» και να δουλέψουν. Εννοούμε βέβαια τούς λαούς σε μιά φυσική ιστορική λειτουργία καί όχι τις «εθνικές» κυβερνήσεις ή τις κατατρομοκρατημένες χούντες του μέχρι τώρα «Διεθνούς Δικαίου»...
Χωρίς την αποδοχή νέων ιδεολογικών δεδομένων καμμιά νέα τάξη του κόσμου δέν είναι δυνατή. Οχι μόνο δέν είναι δυνατή, αλλά είναι απολύτως πιθανό να υπάρξουν καταστάσεις που καμμιά πολιτική διαχείριση δέν θάναι δυνατόν να έλέγξη (θα δούμε ποιές περίπου). Οι διεθνείς οργανισμοί - καί ιδιαίτερα ο ΟΗΕ - είναι πολύ πιθανόν ότι... θα αλλάξουν μορφή και λειτουργία. Αν οι ειρηνευτικές προσπάθειες του ΟΗΕ είναι «για να μή σκοτώνωνται οι άνθρωποι», τότε ο μελλοντικός αριθμός των κυανοκράνων πρέπει να περιλαμβάνη άκριβώς το μισό του πληθυσμού της Γής. Ο αριθμός των κρατών του ΟΗΕ αυξήθηκε εντός εικοσαετίας (1950-70) από 60 σε 127 και σήμερα ανέρχεται σε 160 (από τά 182 κράτη πού υπάρχουν συνολικά [198 στις μέρες μας]). Τα κράτη αυτά είναι ατελή κατασκευάσματα τής ιστορίας, που προήλθαν άπό την σύντομη διαδικασία αποαποικιοποίησης του ψυχρού πολέμου. Οι αφηρημένες ιδέες των διεθνών οργανισμών συνεπώς δημιουργούν ίσα δικαιώματα επί άνισων πραγμάτων, πράγμα που σημαίνει (παραβλεπομένου του παράγοντος, ότι κάτι τέτοιο μπορεί να δημιουργή μιάν επιθυμητή κατάσταση ελεγχομένων πολέμων, γεγονός άκρως κρίσιμης σημασίας) ότι άκριβώς η συμμετοχή των στους διεθνείς οργανισμούς δημιουργεί πρόσθετες αιτίες συγκρούσεων. Η άναγνώρισή τους αποτελεί και αναγνώριση των διεκδικήσεών τους, δηλαδή μεταφορά τους εντός του ΟΗΕ. Με την πολιτική χειραφέτηση της Ασίας - παρά τα εσωτερικά προβλήματα που μπορεί να διαρκέσουν αρκετά ακόμα - ο κόσμος αργά ή γρήγορα οδεύει σε μιά οργάνωση κατά πολιτισμούς (κατά περιοχές), όπως φυσικώς ευρέθηκε να υπάρχει. Θα ιδούμε πιό κάτω ποιοί «περιορισμοί» είναι δυνατόν να προτείνωνται σ'αύτο, σημασία όμως εχει οτι οι «γενικες αρχες» της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα πάψουν έτσι να αποτελούν «φορείς» κάποιας παγκοσμίου πολιτικής και θα αποτελέσουν μέριμνα τών ιδίων των διοικητικών συστημάτων των λαών. Ο,τι συνεπώς θά μείνη από τήν υπερεθνική λειτουργία τών σημερινών διεθνών όργανισμών θα είναι ο συντονισμός μεταξύ μερικωτέρων πολιτικών σχηματισμών και όχι μεταξύ κρατών. Αυτό όμως σημαίνει ότι άναγκαστικά θα άναγνωρισθούν πολλά είδη δημοκρατίας και αντίστοιχα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δηλαδή ότι ο ιδεολογικός ιμπεριαλισμός θα καταργηθή, ώσπου νά βρεθή ο γενικός μέσος όρος. Δυστυχώς, όμως, τίποτε δέν υπάρχει πού να δείχνει μιάν ιδεολογική μεταπτωση πρός αυτή την κατεύθύνση, παρά τις όποιες ίστορικές μεταβολές τών καιρών μας.

γ´
Μερικά από τα όσα είπαμε περί Ισλάμ καθόλου άγνωστα δεν είναι βέβαια, οι ιδεολογικές ανάγκες όμως των βιομηχανικών κοινωνιών επιβάλλουν μονίμως ένα αμετάθετο πλαίσιο αντιλήψεων, που διαμορφώνουν την κοινή συνείδηση από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Δίκαια γεννιέται το ερώτημα κατά πόσον η Ευρώπη είναι προετοιμασμένη για το οποιοδήποτε είδος ιστορικών αλλαγών. Αν όμως, για το Ισλάμ, λόγω της εξαρτήσεως της Ευρώπης απ'το πετρέλαιο, οι παραποιήσεις είναι συνειδητές [όπως π.χ. η πολιτική έννοια της ανοχής (Tolerance) - που είναι σχέση πολίτη και κράτους και που το Ισλάμ δεν έχει, διότι δεν χρειάζεται να έχη, αφού είναι άλλη η λειτουργία του κράτους σ'αυτό - συγχέεται με την θρησκευτική τέτοια, που είναι έννοια πολιτιστικής δημοκρατίας, προκειμένου να προκύψη το Ισλάμ ως «κίνδυνος» για τη μέση συνείδηση], η ύπαρξη του ανατολικού Χριστιανισμούείναι κυριολεκτικώς κόλλα λευκή στην συνείδηση του οποιουδήποτε μέσου Ευρωπαίου. Απόδειξη είναι ο αβίαστος τρόπος που γράφονται στις εφημερίδες συνθήματα του τύπου «ελληνική ορθόδοδος» (Εκκλησία), «ρωσική ορθόδοξος», «σερβική ορθόδοξος» κλπ., του γράφοντος απολύτως βεβαίου ότι ουδέν ερώτημα θα γεννηθή στον αναγνώστη, αν υπάρχη, π.χ. «γαλλική καθολική», «γερμανική καθολική» ή «ισπανική καθολική» Εκκκλησία. Και πέραν από τις τρέχουσες πολιτικές σκοπιμότητες, τα πράγματα προφανώς ανιχνεύονται και σε άλλες σφαίρες. Αν ανοίξη κανείς μιά όποιαδήποτε και οσοδήποτε πολύτομη «Ιστορία της Φιλοσοφίας», εύκολα θα παρατηρήση το έξής: από την αρχαιότητα μέχρι τον τρίτον περίπου μ.Χ. αίώνα εκατοντάδες ή χιλιάδες σελίδες. Από τον τρίτον μέχρι τον δωδέκατον σιωπή, εξαντλούμένη ίσως σε κάποιες ελάχιστες σελίδες αλλά συνήθως σε λίγες συνοπτικές υποσημειώσεις, και από τον δωδέκατον κανονικά συνέχεια με την σχολαστική φιλοσοφία, την Αναγέννηση, κλπ. Και δίκαια γεννιέται στον άναγνώστη το ερώτημα: αυτοί τέλος πάντων οι ελληνόφωνοι της άνατολικής Μεσογείού, που είχαν στα χέρια τους αυτή την πολιτιστική κληρονομιά (αρχαία και χριστιανική) τι έγιναν σ'αυτούς τους δεκα αιώνες; Εξαφανίσθηκαν από το προσκήνιο της ιστορίας; Αυτή η «φιλοσοφία» δεν είχε επί δέκα αιώνες καμμιά δράση στους χώρούς που γεννήθηκε; Τα εκατομμύρια των ανθρώπων που ανατράφηκαν μέσα σ'αυτή την φιλοσοφία, ποιές άραγε πολιτικές και πολιτιστικές επιδιώξεις έπραγματοποίησαν στους αιώνες που ακολούθησαν; Και ποιά σχέση μπορεί να έχουν αυτές με την Περεστρόϊκα της σήμερον και με τις πολιτικές εξελίξεις που ολοένα ζή η άνθρωπότητα;
Απαντήσεις γι'αυτά δεν υπάρχουν. Όλος ο ιδεολογικός μηχανισμός της Ευρώπης κινείται γύρω από το ένα καί μόνο άξίωμα που ο ίδιος έχει άνάγκη: η αναποτελεσματική δικτατορία. Κατά τον ίδιο τρόπο δηλαδή που στα υπόγεια του Μουσείου της Μαντάμ Τυσσώ πρώτη φιγούρα φιγουράρει ο Χίτλερ. Και εάν μεν ο Χίτλερ έχη την θέση του εκεί που τον τοποθετούν οι ανάγκες της ιδεολογίας, είναι κάτι που δεν μας ενδιαφέρει αυτή την στιγμή. Σημασία έχει ότι λείπουν από την ίδια θέση και κάποιοι άλλοι που έπρεπε να υπάρχουν... Αυτή είναι η κρίσιμη λεπτομέρεια. Το έρώτημα γιατι οι δυτικές δυνάμεις δεν συμμάχησαν εγκαίρως με την Ρωσία, για να αποφευχθή ο πόλεμος, δεν έχει απαντηθή ακόμα. Μπορούν όμως με τέτοιες ιδεολογικές ευκολίες να άντιμετωπισθούν πραγματικά ιστορικά προβλήματα; Δέν είναι αυτή η ευκολία της «κοινής γνώμης» των πολέμων; Υποθέτομε λοιπόν ότι οι πολυεθνικές, στις οποίες εκτός απροόπτου πέφτει το βάρος για μια οικονομική οργάνωση του κόσμου και για τις οποίες οι αρχές του Α. Σμίθ που θα ιδούμεδεν μπορούν κατ'άνάγκην να ισχύουν, αφού οι εγγύς πλανήτες δεν κατοικούνται, πρέπει να λάβουν για το έργο τους πραγματικά και όχι ιδεολογικά δεδομένα.
Η ανάπτυξη της παραγωγής δεν προϋποθέτει κανένα είδος γραμμικής εξελίξεως στην ιστορία κατά το νόημα των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και των θεωριών του Μάξ Βέμπερ. Και αυτό είναι ευτύχημα. Μιά παραγωγή που θα ώργανούτο παγκοσμίως κατά τις αρχές του λιμπεραλισμού, θα ήταν παράνοια και χάος. Η παραγωγή τότε θα έχη νόημα σαν άγαθό, αν οργανωθη επί των ήδη υφιστάμενων περί ζωής απόψεων που έφτιαξε η ιστορία. Γιατί μόνο έτσι δεν θα έχη αντανωνιστικό χαρακτήρα. Και περί ζωής απόψεις στον κόσμο υπάρχουν ευτυχώς κάμποσες. Η ζωή κατά την δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά μέσον πρός σκοπούς. Κατά παράξενο για έναν υπαρξιστή φιλόσοφο τρόπο, την άποψη αυτή ετόνισε ιδιαίτερα στις μέρες μας και ο Κάρλ Γιάσπερς. Η αντίληψη αυτή δεν χωράει κριτική, διότι κατ'ουσίαν δεν πρόκειται περί αντιλήψεως αλλά περί καταστάσεως, που έχει την δίκη της ιστορια, που εδημιούργησε η ιδια ως αρχη ιστορία με την όποίαν ζή ένα ολόκληρο σύνολο κόσμου και διά της οποίας εργαζεται. Για την ανθρωπότητα ότι υπήρξε αύτη η άντίληψη είναι ευτύχημα, διότι έτσι υπάρχουν όσα δεν υπήρχαν πρό αυτής.
Και τα όποια, θεωρητικώς και δυνάμει επί του παρόντος, αποτελούν γενικό ανθρώπινο αγαθό. Φυσικά με όσα κακά ξέρομε - δουλεμπόρια, αποικιοκρατίες κλπ. - αλλά θα ήταν λάθος να υπέθετε κανείς ότι οι ευρωπαϊκές κοινωνίες υπέστησαν λιγώτερες φθορές απ'ό,τι επροξένησαν οι ίδιες σε άλλους. Για να ανυψωθή το αεροπλάνο δεν είναι εύκολο πράγμα. Το κόστος του σαν ανθρώπινο επίτευγμα ήταν φυσικό να επιβαρύνη όλους τους άνθρώπους. Καθ'εαυτή η αποικιοκρατία δέν υπήρξε πράγμα κακό'φιλοσοφικώς κρινομένη, υπήρξε μια ευγενής προσπάθεια αξιοποιήσεως των πρώτων υλών της Γής, που κατέστη δυνατή άκριβώς έπειδή έπεκράτησε σ'ένα μέρος της Γής η παραπάνω περί ζωής αντίληψη. Μια αντίληψη που ενέχει αφ'έαυτής το άνθρώπινο κόστος. Για τα περί φυσικής εκμεταλλεύσεως, δηλαδή περί της μετατροπής των πρώτων υλών σε άγαθά, δεν μπορεί να γίνη κυριολεκτικώς λόγος διότι αυτά δεν προσφέρονται φυσικώς στον άνθρωπο. Προσφέρονται μόνο εμμέσως, έφ'όσον έχει κανείς τον τρόπο να τα μετατρέψη σε άγαθά. Το ίδιο ισχύει και για το πετρέλαιο. Όχι η αποικιοκρατία καθ'εαυτή αλλά ο μερκαντιλισμός του λιμπεραλισμού, υπήρξε και είναι το αντιανθρώπινο στοιχείο στην ιστορία. Είναι ακριβώς αυτό που κατέστησε την τεχνολογική ανάπτυξη παγκόσμιο κίνδυνο και την έφερε πιό κοντά στους όραματισμούς των αρχαίων. Και επειδή τελικώς δεν ξέρομε τον βαθμό βεβαιότητας αυτών των όραματισμών, είναι τουλάχιστον ανάγκη να βρούμε κάποιο στοιχειώδες μέτρο για τον... λιμπεραλισμό. Και αυτό υπάρχει. Θα ήταν παράλογο να λέγαμε ότι αυτό δεν υπάρχει - πειθόμενοι στα κελεύσματα διαφόρων «ειδικών» -, όταν βλέπωμε ότι μπορούν να καταργηθούν ολόκληρα συστήματα απο μια στιγμή στην αλλη... Και το μέτρο αυτό μπορεί να προκύψη, χωρίς βλάβη της τεχνολογικής προόδου της ανθρωπότητας, άν ακριβώς η παραγωγή αναπτυχθή κατά το φυσικό δεδομένο, ότι υπάρχουν διάφορες αντιλήψεις περί ζωής επί του πλανήτη...

To «Ανατολικό Ζήτημα» Σήμερα
Εκδ. Εικοστού Πρώτου
1998


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

↧

Επαναφορά επίκαιρης αναρτήσεως.

September 5, 2014, 3:28 am
$
0
0

Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις. Η ακριβής προγνωστικότητα, σε πολλαπλά επίπεδα, ενός επίκαιρου κειμένου, το οποίο γράφτηκε τη δεκαετία του 90'.


Το άνωθεν κείμενο έχει υποτιμηθεί σε σχέση με το κείμενο του Παναγιώτη Κονδύλη Η Ευρώπη στο κατώφλι του 21ου αιώνα: μια κοσμοϊστορική και γεωπολιτική θεώρηση. Τα κείμενα αυτά μπορούν να ιδωθούν συμπληρωματικά.
Η ανάρτηση αυτή θα αποσυρθεί.

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
*
*
↧
↧

Δύο θέσεις: I) Η επιστροφή τής γεωπολιτικής. Η εκδίκηση των ρεβιζιονιστικών δυνάμεων. II) Η ψευδαίσθηση της γεωπολιτικής. Η διαρκής δύναμη της φιλελεύθερης τάξης.

September 7, 2014, 2:15 am
$
0
0

Το κείμενο II αποτελεί απάντηση στο κείμενο I.

.~`~.
Εισαγωγή

Ο εν μέρει οικουμενιστικός-ηθικολογικός και εν μέρει οικονομιστικός τόνος, που δεσπόζει στη σημερινή εξωτερική πολιτική της Γερμανίας, στην πραγματικότητα αποτελεί μια καινούργια παραλλαγή της παλαιάς φυγής προς την απλούστευση, μιαν άλλη έκφραση της ίδιας παλιάς αμηχανίας μπροστά τον άπειρα περίπλοκο χαρακτήρα της πολιτικής –μόνο που τώρα έχουν αντιστραφεί τα πρόσημα. Η πεισματική στροφή προς τον ηθικό και οικονομικό παράγοντα έχει ως σκοπό της, όπως νομίζεται, την οριστική αποκοπή από την «πολιτική της ισχύος», ενώ η ευημερία των τελευταίων σαράντα ετών φαίνεται να αποδεικνύει, προς γενική ικανοποίηση, ότι η ηθική δεν ωφελεί μόνον την ψυχή αλλά και την κοιλιά. Ωστόσο η διχοτομία μεταξύ οικονομίας και πολιτικής παραμένει πλασματική κατασκευή, εφ’ όσον η οικονομία αφορά, το ίδιο όπως και η πολιτική, συγκεκριμένες σχέσεις συγκεκριμένων ανθρώπων· η πολιτική που έχει μετατραπεί σε οικονομία δεν είναι λιγότερο πολιτική από την πολιτική που μετατρέπεται σε θεολογία, ηθική και αισθητική. Αν λοιπόν η γερμανική πλευρά θέλει μεν την ευρωπαϊκή ενοποίηση, όμως τη θέλει κυρίως για λόγους οικονομικής αποτελεσματικότητας, θα πρέπει να γνωρίζει ότι μια τέτοια ενοποίηση μπορεί να οξύνει τους οικονομικούς αγώνες κατανομής και ανακατανομής. Το οικονομικό στοιχείο, το οποίο σήμερα εκθειάζεται ως πανάκεια κατά της πολιτικής της ισχύος και του εθνικισμού, θα αποδειχθεί τότε αγωγός ακριβώς τέτοιων βλέψεων και τάσεων.

Φανταστείτε ότι ζούσατε το καλοκαίρι του 1900, και κατοικούσατε στο Λονδίνο, την τότε πρωτεύουσα του κόσμου. Η Ευρώπη κυβερνούσε το Ανατολικό Ημισφαίριο... είχε ειρήνη και απολάμβανε μια άνευ προηγουμένου ευημερία... η ευρωπαϊκή αλληλεξάρτηση λόγω του εμπορίου και των επενδύσεων ήταν τόσο μεγάλη ώστε σοβαροί άνθρωποι ισχυρίζονταν ότι ο πόλεμος ήταν κάτι αδύνατο -και αν όχι αδύνατο, ότι θα τελείωνε μερικές εβδομάδες μετά την έναρξη του- επειδή οι παγκόσμιες οικονομικές αγορές δεν θα μπορούσαν να αντέξουν την πίεση. Το μέλλον έμοιαζε καθορισμένο: μια ειρηνική, ευημερούσα Ευρώπη θα κυβερνούσε τον κόσμο. Τώρα φανταστείτε τον εαυτό σας το καλοκαίρι του 1920. Η Ευρώπη έχει διχαστεί από έναν βασανιστικό πόλεμο. Η ήπειρος έχει γίνει κομμάτια. Η αυστρο-ουγγρική, η γερμανική και η οθωμανική αυτοκρατορία χάθηκαν, και εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν... Ο πόλεμος τελείωσε όταν παρενέβη ένας αμερικανικός στρατός ενος εκατομμυρίου αντρών - ένας στρατός που ήρθε και αμέσως μετά έφυγε. Ο κομμουνισμός επικράτησε στη Ρωσία, αλλά δεν ήταν ξεκάθαρο αν θα επιβίωνε. Οι χώρες οι οποίες βρίσκονταν στη περιφέρεια της ευρωπαϊκής δύναμης, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία, ξαφνικά αναδύθηκαν ως υπερδυνάμεις... Φανταστείτε (συντομογραφικά από εδώ και πέρα) το καλοκαίρι του 1940 [η Γερμανία διαφαινόταν πως θα κυριαρχήσει]... 1960 [η Γερμανία και η Ευρώπη χωρισμένη υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση]... 1980 [ήττα στο Βιετνάμ, αίσθηση υποχώρησης της ισχύος των ΗΠΑ και δυναμικής καθόδου της ΕΣΣΔ προς τις πετρελαιοπηγές - περιορισμός μέσω συμμαχίας ΗΠΑ-Κίνας]... 2000 [η Σοβιετική Ένωση έχει καταρρεύσει, η Κίνα αναδύεται, το ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη]

.~`~.
I
Η επιστροφή τής γεωπολιτικής
Η εκδίκηση των ρεβιζιονιστικών δυνάμεων

Μέχρι στιγμής, το έτος 2014 ήταν ταραχώδες, καθώς οι γεωπολιτικές αντιπαλότητες έχουν επιστρέψει δυναμικά στην κεντρική σκηνή. Είτε πρόκειται για τις ρωσικές δυνάμεις που κατέλαβαν την Κριμαία, είτε για την Κίνα που προβάλλει επιθετικές αξιώσεις στα παράκτια ύδατά της, είτε για την Ιαπωνία που ανταποκρίνεται με μια όλο και πιο δυναμική δική της στρατηγική είτε για το Ιράν που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τις συμμαχίες του με την Συρία και την Χεζμπολάχ για να κυριαρχήσει στη Μέση Ανατολή, το παλιομοδίτικο παιχνίδι ισχύος έχει επιστρέψει στις διεθνείς σχέσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ, τουλάχιστον, βρίσκουν αυτές τις τάσεις ενοχλητικές. Και οι δύο μάλλον κινούνται πέραν των γεωπολιτικών ζητημάτων για περιοχές και στρατιωτικές δυνάμεις και αντί γι’ αυτά επικεντρώνονται στα ζητήματα της παγκόσμιας τάξης και της παγκόσμιας διακυβέρνησης: την απελευθέρωση του εμπορίου, την μη διάδοση των πυρηνικών, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, την κλιματική αλλαγή, και ούτω καθεξής. Πράγματι, μετά το τέλος τού Ψυχρού Πολέμου, το πιο σημαντικό αντικείμενο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και της ΕΕ ήταν το να εκτρέψουν τις διεθνείς σχέσεις μακριά από ζητήματα μηδενικού αθροίσματος προς εκείνα που είναι win-win (στμ: που περιέχουν οφέλη για όλους). Το να συρθούν πίσω σε παλιομοδίτικους ανταγωνισμούς όπως αυτούς στην Ουκρανία δεν εκτρέπει μόνο χρόνο και ενέργεια μακριά από τα σημαντικά θέματα: αλλάζει επίσης τον χαρακτήρα τής διεθνούς πολιτικής. Καθώς η ατμόσφαιρα γίνεται βαριά, το έργο τής προώθησης και της διατήρησης της παγκόσμιας τάξης γίνεται όλο και πιο δύσκολο.
Αλλά οι Δυτικοί δεν θα έπρεπε να περιμένουν ποτέ ότι η παλιομοδίτικη γεωπολιτική θα εξαφανιζόταν. Το έκαναν μόνο και μόνο επειδή αντιλήφθηκαν με ουσιωδώς λάθος τρόπο το νόημα της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης: ως ιδεολογικό θρίαμβο της φιλελεύθερης καπιταλιστικής δημοκρατίας επί του κομμουνισμού, όχι ως την απαξίωση μιας σκληρής δύναμης. Η Κίνα, το Ιράν και η Ρωσίαποτέ δεν συγκατένευσαν στην γεωπολιτική διευθέτηση που ακολούθησε το τέλος τού Ψυχρού Πολέμου, και κάνουν όλο και πιο ισχυρές προσπάθειες για την ανατροπή της. Αυτή η διαδικασία δεν θα είναι ειρηνική, και είτε οι ρεβιζιονιστές πετύχουν είτε όχι, οι προσπάθειές τους έχουν ήδη κλονίσει την ισορροπία δυνάμεων και έχουν αλλάξει την δυναμική τής διεθνούς πολιτικής.

ΜΙΑ ΨΕΥΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Όταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, πολλοί Αμερικανοί και Ευρωπαίοι φαινόταν να πιστεύουν ότι τα πιο εξοργιστικά γεωπολιτικά ζητήματα είχαν σε μεγάλο βαθμό διευθετηθεί. Με την εξαίρεση μιας χούφτας σχετικά ήσσονος σημασίας προβλήματα, όπως είναι τα δεινά τής πρώην Γιουγκοσλαβίας και η ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη, τα μεγαλύτερα ζητήματα στην παγκόσμια πολιτική, υπέθεσαν, δεν θα δημιουργούσαν πια ανησυχίες για σύνορα, στρατιωτικές βάσεις, εθνική αυτοδιάθεση, ή σφαίρες επιρροής.
Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τους ανθρώπους επειδή ελπίζουν. Η προσέγγιση της Δύσης στις πραγματικότητες του μεταψυχροπολεμικού κόσμου είχε μεγάλο νόημα, και είναι δύσκολο να δούμε το πώς η παγκόσμια ειρήνη θα μπορούσε ποτέ να επιτευχθεί χωρίς την αντικατάσταση του γεωπολιτικού ανταγωνισμού με την κατασκευή μιας φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης. Παρ’ όλα αυτά, οι Δυτικοί συχνά ξεχνούν ότι το έργο αυτό στηρίζεται στα ιδιαίτερα γεωπολιτικά θεμέλια που χτίστηκαν στις αρχές τού 1990.
Στην Ευρώπη, η μεταψυχροπολεμική διευθέτηση αφορούσε την ενοποίηση της Γερμανίας, τον διαμελισμό τής Σοβιετικής Ένωσης, και την ενσωμάτωση των πρώην κρατών τού Συμφώνου τής Βαρσοβίας και των δημοκρατιών τής Βαλτικής στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη Μέση Ανατολή, είχε ως συνέπεια την κυριαρχία των σουνιτικών δυνάμεων που είχαν συμμαχήσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες (Σαουδική Αραβία, οι σύμμαχοι του Κόλπου, η Αίγυπτος και η Τουρκία) και τον διπλό περιορισμό τού Ιράν και του Ιράκ. Στην Ασία, αυτό σήμαινε την μη αμφισβητούμενη κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών, ενσωματωμένη σε μια σειρά από σχέσεις ασφαλείας με την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία, την Ινδονησία, και άλλους συμμάχους.
Αυτή η διευθέτηση αντανακλούσε τις πραγματικότητες της ισχύος τότε, και ήταν μόνο τόσο σταθερή όσο οι σχέσεις που την κρατούσαν ζωντανή. Δυστυχώς, πολλοί παρατηρητές μπέρδεψαν τις προσωρινές γεωπολιτικές συνθήκες τού μεταψυχροπολεμικού κόσμου με το πιθανώς πιο τελεσίδικο αποτέλεσμα της ιδεολογικής πάλης μεταξύ φιλελεύθερης δημοκρατίας και σοβιετικού κομμουνισμού. Η διάσημη διατύπωση του πολιτικού επιστήμονα Φράνσις Φουκουγιάμαότι το τέλος τού Ψυχρού Πολέμου σήμαινε «το τέλος τής ιστορίας» ήταν μια δήλωση σχετικά με την ιδεολογία. Αλλά για πολλούς ανθρώπους, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης δεν σημαίνει απλώς ότι η ιδεολογική πάλη τής ανθρωπότητας έχει τελειώσει για τα καλά: Σκέφθηκαν ότι η ίδια η γεωπολιτική είχε επίσης τελειώσει οριστικά.
Με μια πρώτη ματιά, αυτό το συμπέρασμα φαίνεται σαν μια προέκταση του επιχειρήματος του Φουκουγιάμα και όχι μια στρέβλωσή του. Στο κάτω-κάτω, η ιδέα τού τέλους τής ιστορίας έχει στηριχτεί στις γεωπολιτικές συνέπειες των ιδεολογικών αγώνων από τότε που ο Γερμανός φιλόσοφος Georg Wilhelm Friedrich Hegel τις εξέφρασε πρώτος, στις αρχές τού 19ου αιώνα. Για τον Hegel, ήταν η μάχη τής Ιένας, το 1806, που κατέβασε την αυλαία για τον πόλεμο των ιδεών. Στα μάτια τού Χέγκελ, η απόλυτη καταστροφή τού πρωσικού στρατού από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη σε εκείνη την σύντομη εκστρατεία αντιπροσώπευε τον θρίαμβο της Γαλλικής Επανάστασης επί του καλύτερου στρατού που θα μπορούσε να παράξει η προεπαναστατική Ευρώπη. Αυτό έγραψε ένα τέλος στην ιστορία, υποστήριξε ο Χέγκελ, γιατί στο μέλλον, μόνο τα κράτη που θα υιοθετούν τις αρχές και τις τεχνικές τής επαναστατικής Γαλλίας θα είναι σε θέση να ανταγωνιστούν και να επιβιώσουν.
Προσαρμοσμένο στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο, το επιχείρημα αυτό σήμαινε ότι στο μέλλον, τα κράτη θα πρέπει να υιοθετήσουν τις αρχές τού φιλελεύθερου καπιταλισμού για να προχωρήσουν. Κλειστές, κομμουνιστικές κοινωνίες, όπως η Σοβιετική Ένωση, είχαν δείξει ότι είναι πολύ αντιδημιουργικές και αντιπαραγωγικές για να ανταγωνιστούν οικονομικά και στρατιωτικά με τα φιλελεύθερα κράτη. Τα πολιτικά καθεστώτα τους ήταν επίσης επισφαλή, δεδομένου ότι καμία κοινωνική μορφή εκτός από την φιλελεύθερη δημοκρατία δεν παρέχει αρκετή ελευθερία και αξιοπρέπεια για να παραμένει σταθερή μια σύγχρονη κοινωνία.
Για να πολεμήσει κανείς την Δύση με επιτυχία, θα πρέπει να γίνει όμοιος με την Δύση, και αν αυτό συνέβαινε, θα γινόταν η ίδια άνοστη, ειρηνιστική δειλή κοινωνία που δεν ήθελε να πολεμήσει για οτιδήποτε. Οι μόνοι εναπομείναντες κίνδυνοι για την παγκόσμια ειρήνη θα έρθουν από κράτη παρίες, όπως η Βόρεια Κορέα, και παρ’ όλο που οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να έχουν την θέληση να αμφισβητήσουν την Δύση, θα παραήταν υπονομευμένες από τις παρωχημένες πολιτικές και τις κοινωνικές δομές τους για να ανέβουν πάνω από το επίπεδο της ενόχλησης (εκτός αν αναπτύξουν πυρηνικά όπλα, φυσικά). Και έτσι τα πρώην κομμουνιστικά κράτη, όπως η Ρωσία, βρέθηκαν μπροστά σε ένα δίλημμα. Θα μπορούσαν να υιοθετήσουν την εκσυγχρονιστική μόδα και να γίνουν φιλελεύθερα, ανοιχτά και ειρηνιστικά, ή θα μπορούσαν να προσκολληθούν πικρά στα όπλα τους και στον πολιτισμό τους, καθώς ο κόσμος τα προσπερνά.
Στην αρχή, όλα φαίνονταν να λειτουργούν. Με την ιστορία να έχει τελειώσει, η έμφαση μετατοπίστηκε από την γεωπολιτική στην ανάπτυξη της οικονομίας και την μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, και το μεγαλύτερο μέρος τής εξωτερικής πολιτικής ήρθε να επικεντρωθεί σε θέματα όπως η κλιματική αλλαγή και το εμπόριο. Η εξίσωση του τέλους τής γεωπολιτικής και του τέλους τής ιστορίας προσέφερε μια ιδιαίτερα δελεαστική προοπτική για τις Ηνωμένες Πολιτείες: την ιδέα ότι η χώρα θα μπορούσε να αρχίσει να δίνει λιγότερα στο διεθνές σύστημα και να παίρνει περισσότερα. Θα μπορούσε να συρρικνώσει τις αμυντικές της δαπάνες, να περικόψει τις πιστώσεις τού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, να μειώσει το προφίλ της σε ξένα θερμά σημεία - και ο κόσμος θα συνέχιζε κανονικά για να γίνει πιο ευημερών και πιο ελεύθερος.
Αυτό το όραμα δελέασε αμφότερους τους φιλελεύθερους και τους συντηρητικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες [Neoconservatism and American Foreign Policy and Why Neoconservatism Still Matters]. Η κυβέρνηση του προέδρου Μπιλ Κλίντον, για παράδειγμα, περιέκοψε αμφότερους τους προϋπολογισμούς τού Υπουργείου Άμυνας και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ήταν μόλις και μετά βίας σε θέση να πείσει το Κογκρέσο να συνεχίσει την πληρωμή τής αμερικανικής συνεισφοράς στον ΟΗΕ. Την ίδια στιγμή, οι πολιτικοί υπέθεσαν ότι το διεθνές σύστημα θα γίνει ισχυρότερο και ευρύτερης εμβέλειας, ενώ θα συνέχιζε να είναι ευνοϊκό για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Οι Ρεπουμπλικάνοι νεο-απομονωτιστές, όπως ο πρώην βουλευτής Ron Paul από το Τέξας, υποστήριξαν ότι με δεδομένη την απουσία σοβαρών γεωπολιτικών προκλήσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μειώσουν δραματικά τόσο τις στρατιωτικές δαπάνες όσο και την εξωτερική βοήθεια, ενώ θα συνέχιζαν να επωφελούνται από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος George W. Bush βάσισε την εξωτερική του πολιτική στην πεποίθηση ότι οι τρομοκράτες τής Μέσης Ανατολής αποτελούν τον μοναδικό επικίνδυνο αντίπαλο, και ξεκίνησε αυτό που είπε ότι θα είναι ένας μακροχρόνιος πόλεμος εναντίον τους. Από ορισμένες απόψεις, φάνηκε ότι ο κόσμος ήταν πίσω στη σφαίρα τής ιστορίας. Αλλά η πεποίθηση της κυβέρνησης Μπους ότι η δημοκρατία θα μπορούσε να εμφυτευθεί γρήγορα στην Αραβική Μέση Ανατολή, αρχής γενομένης με το Ιράκ, επιβεβαίωσε μια βαθιά πεποίθηση ότι η συνολική παλίρροια των γεγονότων έτρεχε υπέρ τής Αμερικής [Περί εθνικισμού, δημοκρατικής ιδεολογίας -«τέλους της ιστορίας»- του Fukuyama, και χειρισμού της Μέσης Ανατολής από τους ουιλσονιανούς ιδεαλιστές και τους νεοσυντηρητικούς. Η προσέγγιση του εριστικού κ. John Mearsheimer και σύγκριση του έργου του με αυτό του Kenneth Waltz].
Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έχτισε την εξωτερική πολιτική του στην πεποίθηση ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» ήταν υπερβολικός, ότι η ιστορία είχε πραγματικά τελειώσει, και ότι, όπως και στα χρόνια τής διακυβέρνησης Κλίντον, οι σημαντικότερες προτεραιότητες των Ηνωμένων Πολιτειών αφορούσαν στην προώθηση της φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης, όχι στο παιχνίδι τής κλασικής γεωπολιτικής. Η κυβέρνηση άρθρωσε ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα για την στήριξη της εν λόγω τάξης: μπλοκάρισμα της κίνησης του Ιράν για πυρηνικά όπλα, επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης, διαπραγμάτευση μιας παγκόσμιας συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή, επίτευξη εμπορικών συμφωνιών μεταξύ Ειρηνικού και Ατλαντικού, υπογραφή συμφωνιών ελέγχου των εξοπλισμών με την Ρωσία, επιδιόρθωση των αμερικανικών σχέσεων με τον μουσουλμανικό κόσμο, προώθηση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με τους Ευρωπαίους συμμάχους και τερματισμός του πολέμου στο Αφγανιστάν. Την ίδια στιγμή, όμως, ο Ομπάμα σχεδιάζει να μειώσει τις αμυντικές δαπάνες δραματικά και να μειώσει την εμπλοκή των ΗΠΑ σε καίρια θέατρα στον κόσμο, όπως στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή.

ΕΝΑΣ ΑΞΟΝΑΣ ΚΑΝΘΑΡΩΝ;
Όλες αυτές οι χαρούμενες πεποιθήσεις δοκιμάζονται. Είκοσι πέντε χρόνια μετά την πτώση τού Τείχους τού Βερολίνου, είτε κάποιος εστιάζει στην αντιπαλότητα μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας για την Ουκρανία, η οποία οδήγησε τη Μόσχα να προσαρτήσει την Κριμαία, είτε στον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας στην Ανατολική Ασίαείτε στην επέκταση της εμφύλιας σύγκρουσης σε διεθνείς ανταγωνισμούς και εμφύλιους πολέμους στη Μέση Ανατολή, ο κόσμος δείχνει λιγότερο μετα-ιστορικός μέρα με τη μέρα. Με πολύ διαφορετικούς τρόπους, με πολύ διαφορετικούς στόχους, η Κίνα, το Ιράν και η Ρωσίααντιδρούν στην πολιτική διευθέτηση του Ψυχρού Πολέμου.
Οι σχέσεις μεταξύ των τριών αυτών ρεβιζιονιστικών δυνάμεων είναι περίπλοκες. Σε μακροπρόθεσμη βάση, η Ρωσία φοβάται την άνοδο της Κίνας. Η κοσμοθεωρία τής Τεχεράνης έχει ελάχιστα κοινά είτε με του Πεκίνου είτε με της Μόσχας. Το Ιράν και η Ρωσία είναι χώρες που εξάγουν πετρέλαιο και θα ήθελαν η τιμή του πετρελαίου να είναι υψηλή. Η Κίνα είναι μια καθαρή καταναλώτρια και θέλει τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα. Η πολιτική αστάθεια στη Μέση Ανατολή μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του Ιράν και της Ρωσίας, αλλά ενέχει μεγάλους κινδύνους για την Κίνα. Κανείς δεν πρέπει να μιλά για μια στρατηγική συμμαχία μεταξύ τους, και στην πάροδο του χρόνου, ειδικά αν καταφέρουν να υπονομεύσουν την αμερικανική επιρροή στην Ευρασία, οι εντάσεις μεταξύ τους είναι πιο πιθανό να αναπτυχθούν παρά να μειωθούν.
Αυτό που συνδέει αυτές τις δυνάμεις, ωστόσο, είναι η συμφωνία τους ότι το status quo θα πρέπει να αναθεωρηθεί. Η Ρωσία θέλει να ξαναμαζέψει όση περισσότερη από την Σοβιετική Ένωση μπορεί. Η Κίνα δεν έχει καμία πρόθεση να περιορισθεί σε έναν δευτερεύοντα ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις, ούτε θα αποδεχθεί τον σημερινό βαθμό επιρροής των ΗΠΑ στην Ασία και στο εκεί εδαφικό καθεστώς. Το Ιράν επιθυμεί να αντικαταστήσει την τρέχουσα τάξη στη Μέση Ανατολή - με επικεφαλής την Σαουδική Αραβία και κυριαρχούμενη από σουνιτικά Αραβικά κράτη - με μια άλλη που θα έχει επίκεντρο την Τεχεράνη.
Ηγέτες και στις τρεις χώρες συμφωνούν, επίσης, ότι η δύναμη των ΗΠΑ είναι το βασικό εμπόδιο για την επίτευξη των ρεβιζιονιστικών τους στόχων. Η εχθρότητά τους προς την Ουάσιγκτον και την τάξη της είναι τόσο επιθετική όσο και αμυντική: όχι μόνο ελπίζουν ότι η μείωση της ισχύος των ΗΠΑ θα κάνει πιο εύκολο να ανατάξουν τις περιοχές τους, αλλά επίσης ανησυχούν ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να προσπαθήσει να τις ανατρέψει αν μεγαλώσει κάποια διχόνοια στο εσωτερικό τους. Ωστόσο, οι ρεβιζιονιστές θέλουν να αποφύγουν τις άμεσες αντιπαραθέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, όταν οι πιθανότητες θα είναι σαφώς υπέρ τους (όπως το 2008 στην εισβολή τής Ρωσίας στην Γεωργία και η κατοχή και προσάρτηση της Κριμαίας φέτος). Αντί να αμφισβητήσουν κατά μέτωπον το status quo, επιδιώκουν να κατακερματίσουν τους κανόνες και τις σχέσεις που το συντηρούν.
Από τότε που ο Ομπάμα έγινε πρόεδρος, κάθε μια από αυτές τις δυνάμεις έχει ακολουθήσει μια ξεχωριστή στρατηγική υπό το πρίσμα των δικών της πλεονεκτημάτων και αδυναμιών. Η Κίνα, η οποία έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες των τριών, είναι παραδόξως η πιο απογοητευμένη. Οι προσπάθειές της να εδραιωθεί στην περιοχή της έχουν απλώς εντείνει τους δεσμούς μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των ασιατικών συμμάχων τους και ενέτειναν τον εθνικισμό στην Ιαπωνία. Καθώς οι δυνατότητες του Πεκίνου μεγαλώνουν, το ίδιο κάνει και η αίσθηση της απογοήτευσής του. Η άνοδος της ισχύος τής Κίνας θα πρέπει να παραλληλίζεται με ένα κύμα ιαπωνικής αποφασιστικότητας, και οι εντάσεις στην Ασία θα είναι πιο πιθανό να εξαπλωθούν στα παγκόσμια οικονομικά και την πολιτική.
Το Ιράν, από πολλές πλευρές το πιο αδύναμο από τα τρία κράτη, είχε την πιο επιτυχημένη πορεία. Ο συνδυασμός τής εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ και στην συνέχεια η πρόωρη απόσυρσή τους, επέτρεψε στην Τεχεράνη να εδραιώσει βαθείς και διαρκείς δεσμούς με σημαντικά κέντρα εξουσίας απέναντι από τα σύνορα με το Ιράκ, μια εξέλιξη που έχει αλλάξει τόσο την θρησκευτική όσο και την πολιτική ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Στην Συρία, το Ιράν, με την βοήθεια του μακροχρόνιου συμμάχου του, της Χεζμπολάχ, ήταν σε θέση να αντιστρέψει την στρατιωτική παλίρροια και να στηρίξει την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ-Άσαντ απέναντι σε μια ισχυρή αντίσταση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Αυτός ο θρίαμβος της realpolitik έχει προσθέσει σημαντικά στην ισχύ και το κύρος τού Ιράν. Σε ολόκληρη την περιοχή, η Αραβική Άνοιξη έχει αποδυναμώσει τα σουνιτικά καθεστώτα, αλλάζοντας περαιτέρω τις ισορροπίες υπέρ τού Ιράν. Το ίδιο έχει κάνει και η αυξανόμενη διάσπαση μεταξύ των σουνιτικών κυβερνήσεων σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τα παρακλάδια και τους οπαδούς της.
Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, έχει αναδειχθεί ως ο μέσος ρεβιζιονιστής: πιο ισχυρή από το Ιράν, αλλά ασθενέστερη από την Κίνα, πιο επιτυχημένη από την Κίνα στην γεωπολιτική, αλλά λιγότερο επιτυχής από όσο το Ιράν. Η Ρωσία ήταν μετρίως αποτελεσματική στο να βάζει σφήνες μεταξύ τής Γερμανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και η ενασχόληση τού Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με την ανοικοδόμηση της Σοβιετικής Ένωσης έχει παρεμποδιστεί από τα αιχμηρά όρια της οικονομικής ισχύος τής χώρας του. Για να οικοδομήσει ένα πραγματικό Ευρασιατικό μπλοκ, όπως ονειρεύεται να κάνει ο Πούτιν, η Ρωσία θα πρέπει να αναδεχτεί τους λογαριασμούς των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών - κάτι που δεν μπορεί να το αντέξει οικονομικά.
Παρ’ όλα αυτά, ο Πούτιν, παρά τις αδυναμίες του, υπήρξε εξαιρετικά επιτυχής στο να απογοητεύσει τα Δυτικά σχέδια στο πρώην σοβιετικό έδαφος. Έχει σταματήσει τελείως την επέκταση του ΝΑΤΟ. Έχει διαμελίσει την Γεωργία, έφερε την Αρμενία στην τροχιά του, αύξησε την πίεσή του στην Κριμαία, και, με την ουκρανική περιπέτειά του, έφερε στην Δύση μια δυσάρεστη και ταπεινωτική έκπληξη. Κατά την δυτική άποψη, ο Πούτιν φαίνεται να καταδικάζει την χώρα του σε ένα συνεχώς πιο σκούρο μέλλον φτώχειας και περιθωριοποίησης. Αλλά ο Πούτιν δεν πιστεύει ότι η ιστορία έχει τελειώσει, και από την πλευρά του, ο ίδιος έχει στερεοποιήσει την δύναμή του εγχωρίως και υπενθύμισε στις εχθρικές ξένες δυνάμεις ότι η ρωσική αρκούδα εξακολουθεί να έχει αιχμηρά νύχια.

ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ
Οι ρεβιζιονιστικές δυνάμεις έχουν τόσο ποικίλες ατζέντες και δυνατότητες που κανένας δεν μπορεί να παρέχει το είδος τής συστηματικής και παγκόσμιας αντιπολίτευσης όπως έκανε η Σοβιετική Ένωση. Ως αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί ήσαν αργοί στο να συνειδητοποιήσουν ότι τα κράτη αυτά έχουν υπονομεύσει την ευρασιατική γεωπολιτική τάξη, με τρόπους που περιπλέκουν τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές προσπάθειες για την δημιουργία ενός μετα-ιστορικού, win-win κόσμου.
Ακόμα, μπορεί κανείς να δει τις συνέπειες αυτής της ρεβιζιονιστικής δραστηριότητας σε πολλά μέρη. Στην Ανατολική Ασία, η όλο και περισσότερο διεκδικητική στάση τής Κίνας δεν έχει ακόμη δώσει πολύ συγκεκριμένη γεωπολιτική πρόοδο, αλλά έχει αλλάξει ριζικά την πολιτική δυναμική στην περιοχή με τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες τού πλανήτη. Οι ασιατικές πολιτικές σήμερα περιστρέφονται γύρω από τις εθνικές αντιπαλότητες, τις αντικρουόμενες εδαφικές διεκδικήσεις, τη ναυτική συσσώρευση, και παρόμοια ιστορικά θέματα. Η εθνικιστική αναγέννηση στην Ιαπωνία, μια άμεση απάντηση στην ατζέντα τής Κίνας, έχει δημιουργήσει μια διαδικασία στην οποία η άνοδος του εθνικισμού σε μια χώρα τροφοδοτεί τα ίδια στο άλλο. Η Κίνα και η Ιαπωνία κλιμακώνουν την ρητορική τους, αυξάνουν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους, ξεκινούν διμερείς κρίσεις με μεγαλύτερη συχνότητα, και κολλούν όλο και περισσότερο στον ανταγωνισμό μηδενικού αθροίσματος.
Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ παραμένει σε μια μετα-ιστορική στιγμή, οι μη-μέλη τής ΕΕ δημοκρατίες τής πρώην Σοβιετικής Ένωσης ζουν σε μια πολύ διαφορετική εποχή. Κατά τα τελευταία λίγα χρόνια, οι ελπίδες για μετατροπή τής πρώην Σοβιετικής Ένωσης σε μια μετα-ιστορική περιοχή έχουν ξεθωριάσει. Η ρωσική κατοχή στην Ουκρανία είναι μόνο το τελευταίο σε μια σειρά από βήματα που έχουν μετατρέψει την Ανατολική Ευρώπη σε μια ζώνη οξείας γεωπολιτικής σύγκρουσης και έκανε αδύνατη την σταθερή και αποτελεσματική δημοκρατική διακυβέρνηση έξω από τις χώρες τής Βαλτικής και την Πολωνία.
Στη Μέση Ανατολή, η κατάσταση είναι ακόμη πιο οξυμένη. Τα όνειρα ότι ο αραβικός κόσμος πλησίαζε ένα δημοκρατικό σημείο καμπής - τα όνειρα που τροφοδοτούσαν την πολιτική των ΗΠΑ τόσο υπό τον Μπους όσο και τον Ομπάμα - έχουν ξεθωριάσει. Αντί για την οικοδόμηση μιας φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων στην περιοχή, οι Αμερικανοί πολιτικοί αντιμετωπίζουν την διάλυση του κρατικού συστήματος που χρονολογείται από την συμφωνία Sykes-Picot το 1916, η οποία διαιρούσε τις επαρχίες τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μέση Ανατολή, καθώς η διακυβέρνηση διαβρώνεται στο Ιράκ, τον Λίβανο και την Συρία. Ο Ομπάμα έχει κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσε για να διαχωρίσει το γεωπολιτικό ζήτημα της ανάδυσης της ισχύος τού Ιράν στην περιοχή, από το ζήτημα της συμμόρφωσής του με την Συνθήκη Μη Διασποράς Πυρηνικών, αλλά οι ισραηλινοί και οι σαουδαραβικοί φόβοι σχετικά με τις περιφερειακές φιλοδοξίες τού Ιράν το κάνουν όλο και πιο δύσκολο γι’ αυτόν. Ένα άλλο εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνιών με το Ιράν είναι η Ρωσία, η οποία έχει χρησιμοποιήσει την έδρα της στο Συμβούλιο Ασφαλείας τού ΟΗΕ και την υποστήριξή της στον Άσαντ για να πάει πίσω τους στόχους των ΗΠΑ στη Συρία.
Η Ρωσία βλέπει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή ως ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για τον ανταγωνισμό της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Μόσχα θα αντιταχθεί αντανακλαστικά στους αμερικανικούς στόχους σε κάθε περίσταση, αλλά όντως σημαίνει ότι τα win-win αποτελέσματα που επιδιώκουν οι Αμερικανοί τόσο ανυπόμονα, μερικές φορές γίνονται όμηροι των ρωσικών γεωπολιτικών συμφερόντων. Για να αποφασίσει πόσο σκληρά να πιέσει την Ρωσία για την Ουκρανία, για παράδειγμα, ο Λευκός Οίκος δεν μπορεί να αποφύγει τον υπολογισμό των επιπτώσεων από την στάση τής Ρωσίας στον συριακό πόλεμο ή το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η Ρωσία δεν μπορεί να γίνει από μόνη της μια πλουσιότερη χώρα ή μια πολύ μεγαλύτερη χώρα, αλλά έχει κάνει τον εαυτό της έναν πιο σημαντικό παράγοντα για την αμερικανική στρατηγική σκέψη, και μπορεί να το χρησιμοποιήσει αυτό ως μοχλό για να εξάγει παραχωρήσεις που έχουν σημασία για την ίδια.
Αν αυτές οι αναθεωρητικές δυνάμεις έχουν κερδίσει έδαφος, οι κατεστημένες δυνάμεις έχουν υπονομευθεί. Η επιδείνωση είναι εντονότερη στην Ευρώπη, όπου η ολοκληρωτική καταστροφή τού κοινού νομίσματος έχει διχάσει την κοινή γνώμη και έστρεψε την προσοχή τής ΕΕ στον εαυτό της. Η ΕΕ μπορεί να έχει αποφύγει τις χειρότερες πιθανές συνέπειες της κρίσης τού ευρώ, αλλά αμφότερες η θέληση και η ικανότητά της για αποτελεσματική δράση πέραν των συνόρων της έχουν περιοριστεί σημαντικά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν υποστεί τίποτε σαν τον οικονομικό πόνο που έχει περάσει μεγάλο μέρος τής Ευρώπης, αλλά με την χώρα να αντιμετωπίζει το hangover της εξωτερικής πολιτικής που προκλήθηκε από τους πολέμους τής εποχής Μπους, με μια όλο και πιο ενοχλητική κρατική επιτήρηση, μια αργή οικονομική ανάκαμψη, και έναν μη δημοφιλή νόμο για την υγεία, η διάθεση της κοινής γνώμης έχει ξινίσει. Τόσο από την αριστερά όσο και από την δεξιά, οι Αμερικανοί αμφισβητούν τα οφέλη τής σημερινής παγκόσμιας τάξης και την ικανότητα των αρχιτεκτόνων της. Επιπλέον, το κοινό μοιράζεται την συναίνεση της ελίτ ότι σε έναν μεταψυχροπολεμικό κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι σε θέση να πληρώνουν λιγότερα στο σύστημα και να κερδίζουν περισσότερα από αυτό. Όταν τούτο δεν συμβαίνει, οι άνθρωποι κατηγορούν τους ηγέτες τους. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει μικρή όρεξη του κοινού για μεγάλες νέες πρωτοβουλίες στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό, και ένας κυνικός πληθυσμός στρέφεται μακριά από μια πολωμένη Ουάσιγκτον με ένα μείγμα πλήξης και περιφρόνησης.
Ο Ομπάμα ήρθε στην εξουσία σχεδιάζοντας να περικόψει τις στρατιωτικές δαπάνες και να μειώσει την σημασία τής εξωτερικής πολιτικής στην αμερικανική πολιτική, ενισχύοντας παράλληλα την φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη. Λίγο περισσότερο από τα μέσα τής προεδρίας του, βρίσκει τον εαυτό του κολλημένο ακριβώς με τα είδη των γεωπολιτικών ανταγωνισμών που ήλπιζε να ξεπεράσει. Ο κινεζικός, ο ιρανικός και ο ρωσικός ρεβανσισμός δεν ανέτρεψαν ακόμα την μεταψυχροπολεμική διευθέτηση στην Ευρασία, και ίσως να μην το κάνουν ποτέ, αλλά έχουν μετατρέψει ένα μη αμφισβητούμενο στάτους κβο σε αμφισβητούμενο. Οι πρόεδροι των ΗΠΑ δεν έχουν πλέον ελεύθερα τα χέρια καθώς επιδιώκουν να εμβαθύνουν το φιλελεύθερο σύστημα. Είναι όλο και πιο απασχολημένοι με την υποστήριξη των γεωπολιτικών θεμελίων του.

ΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ήταν πριν από 22 χρόνια όταν ο Fukuyama δημοσίευσε «Το τέλος τής ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος», και είναι δελεαστικό να δούμε την επιστροφή τής γεωπολιτικής ως μια οριστική απόρριψη της διατριβής του. Η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Το τέλος τής ιστορίας, όπως ο Φουκουγιάμα υπενθύμισε στους αναγνώστες, ήταν ιδέα τού Χέγκελ, και παρ’ όλο που το επαναστατικό κράτος είχε θριαμβεύσει για τα καλά πάνω στο παλιό είδος των καθεστώτων, ο Χέγκελ υποστήριξε ότι ο ανταγωνισμός και οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν. Προέβλεψε ότι θα υπάρξουν αναταραχές στις επαρχίες, ακόμη και καθώς οι πυρήνες τού ευρωπαϊκού πολιτισμού μετακινήθηκαν σε έναν μετα-ιστορικό χρόνο. Δεδομένου ότι οι επαρχίες τού Χέγκελ περιλάμβαναν την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία και την Ρωσία, δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πάνω από δύο αιώνες αργότερα, οι ταραχές δεν έχουν σταματήσει. Ζούμε στο λυκόφως τής ιστορίας και όχι στο πραγματικό τέλος της.
Η εγελιανή άποψη της ιστορικής διαδικασίας σήμερα θα θεωρούσε ότι ουσιαστικά ελάχιστα έχουν αλλάξει από την αρχή τού 19ου αιώνα. Για να είναι ισχυρά, τα κράτη πρέπει να αναπτύξουν τις ιδέες και τους θεσμούς που θα τους επιτρέψουν να αξιοποιήσουν τις τιτάνιες δυνάμεις τού βιομηχανικού καπιταλισμού και του καπιταλισμού των πληροφοριών. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Κοινωνίες που αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να αγκαλιάσουν αυτήν την πορεία θα καταλήξουν ως αντικείμενα της ιστορίας και όχι ως δημιουργοί της.
Αλλά ο δρόμος προς την μετανεωτερικότητα παραμένει βραχώδης. Για να αυξήσει την δύναμή της, η Κίνα, για παράδειγμα, θα πρέπει σαφώς να περάσει από μια διαδικασία οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης που θα απαιτήσει από την χώρα να κυριαρχήσει στα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Δεν υπάρχει καμία διαβεβαίωση, ωστόσο, ότι η πορεία τής Κίνας προς την σταθερή φιλελεύθερη νεωτερικότητα [i. Είπαν ή έγραψαν... Περί Soft power και Hard power των Η.Π.Α από τη πλευρά της Κίνας ii. Debate: Western liberal democracy would be wrong for China] θα είναι λιγότερο ταραχώδης από, ας πούμε, αυτήν που διήνυσε η Γερμανία [Η γερμανική «ιδιαίτερη πορεία» και οι γερμανικές προοπτικές]. Το λυκόφως τής ιστορίας δεν είναι μια ήρεμη εποχή.
Το δεύτερο μέρος τού βιβλίου τού Φουκουγιάμα έχει προσελκύσει λιγότερη προσοχή, ίσως επειδή είναι λιγότερο κολακευτικό για την Δύση. Καθώς ο Φουκουγιάμα διερευνούσε με τι θα έμοιαζε μια μετα-ιστορική κοινωνία, έκανε μια ανησυχητική ανακάλυψη. Σε έναν κόσμο όπου τα μεγάλα ζητήματα έχουν επιλυθεί και η γεωπολιτική έχει υποταχθεί στην οικονομία, η ανθρωπότητα θα μοιάζει αρκετά με τον μηδενιστικό «τελευταίο άνθρωπο» που περιγράφει ο φιλόσοφος Friedrich Nietzsche: έναν ναρκισσιστή καταναλωτή χωρίς μεγαλύτερες φιλοδοξίες πέρα από την επόμενη επίσκεψη στο εμπορικό κέντρο.
---------------------------------------------------------------
Συνολική θέαση του μελλοντικού Ευρωπαίου: το πιο έξυπνο δουλικό ζώο, πολύ εργατικό, κατά βάθος πολύ μετριοπαθές, περίεργο μέχρι υπερβολής, πολυειδές, αβροδίαιτο, με αδύναμη θέληση -ένα κοσμοπολίτικο χάος αισθημάτων και νου.
Friedrich Wilhelm Nietzsche
---------------------------------------------------------------
Με άλλα λόγια, αυτοί οι άνθρωποι θα μοιάζουν πολύ με τους Ευρωπαίους γραφειοκράτες και τους λομπίστες στην Ουάσιγκτον. Είναι αρκετά ικανοί να διαχειρίζονται τις υποθέσεις τους μεταξύ των μετα-ιστορικών ανθρώπων, αλλά η κατανόηση των κινήτρων και η αντιμετώπιση των στρατηγικών των παλιομοδίτικων ισχυρών πολιτικών είναι δύσκολη για αυτούς. Σε αντίθεση με λιγότερο παραγωγικούς και λιγότερο σταθερούς αντιπάλους τους, οι μετα-ιστορικοί άνθρωποι είναι απρόθυμοι να κάνουν θυσίες, επικεντρώνουν στο βραχυπρόθεσμο, η προσοχή τους αποσπάται εύκολα, και τους λείπει το θάρρος.
Οι πραγματικότητες της προσωπικής και της πολιτικής ζωής στις μετα-ιστορικές κοινωνίες είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες σε χώρες όπως η Κίνα, το Ιράν και η Ρωσία, όπου ο ήλιος τής ιστορίας εξακολουθεί να λάμπει. Δεν είναι μόνο ότι αυτές οι διαφορετικές κοινωνίες θέτουν διαφορετικές προσωπικότητες και αξίες στο προσκήνιο. Είναι, επίσης, ότι οι θεσμοί τους λειτουργούν διαφορετικά και ο πληθυσμός τους διαμορφώνεται από διαφορετικές ιδέες.
Κοινωνίες γεμάτες με «τελευταίους ανθρώπους» τού Νίτσε παρερμηνεύουν χαρακτηριστικά και υποτιμούν τους δήθεν πρωτόγονους αντιπάλους τους σε δήθεν οπισθοδρομικές κοινωνίες - ένα τυφλό σημείο που θα μπορούσε, τουλάχιστον προσωρινά, να αντισταθμίσει τα άλλα πλεονεκτήματα των χωρών τους. Η παλίρροια της ιστορίας μπορεί να ρέει αμείλικτα προς την κατεύθυνση της φιλελεύθερης καπιταλιστικής δημοκρατίας, και ο ήλιος τής ιστορίας μπορεί πράγματι να βυθίζεται πίσω από τους λόφους. Αλλά ακόμη και καθώς οι σκιές μακραίνουν και το πρώτο από τα αστέρια αχνοφαίνεται, προσωπικότητες όπως ο Πούτιν εξακολουθούν να διασκελίζουν την παγκόσμια σκηνή. Δεν θα προχωρήσουν ευγενικά σε αυτή την καλή νύχτα, και θα εκμανούν, θα εκμανούν κατά τού θανάτου τού φωτός.

Walter Russell Mead
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Αυτό που ο 19ος αιώνας ονόμαζε Ανθρωπότητα (έτσι οι Δυτικοευρωπαίοι ονόμαζαν τον εαυτό τους) ξύπνησε ξαφνικά από το ρόδινο όνειρο της Προόδου και βρέθηκε σε μια εποχή μες στην οποία η πιο μοντέρνα τεχνική του κεραυνοβόλου βιομηχανικού πολέμου και της αστραπιαίας βιομηχανοποίησης συνδυάστηκε με την πανάρχαιη ασσυριακή τακτική των μαζικών εκτοπισμών και η πιο μοντέρνα τεχνική της ''μεταμόρφωσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο''και αντίστοιχα της μεταμόρφωσης του εμφύλιου πολέμου σε παγκόσμιο, ξανάφερε στην επιφάνεια τις πανάρχαιες μεθόδους των μαζικών προγραφών του Μάριου και του Σύλλα.

.~`~.
II
Η ψευδαίσθηση της γεωπολιτικής
Η διαρκής δύναμη της φιλελεύθερης τάξης

O Walter Russell Mead απεικονίζει ένα ταραχώδες πορτρέτο της δυσχερούς γεωπολιτικής κατάστασης των Η.Π.Α. Σύμφωνα με την οπτική του, μια όλο και περισσότερο ανταγωνιστική συμμαχία από ανελεύθερες δυνάμεις – Κίνα, Ιράν και Ρωσία – είναι αποφασισμένη να αναιρέσει το μετα-ψυχροπολεμικό σκηνικό και την κυριαρχία των ΗΠΑ στην παγκόσμια τάξη που υπάρχει πίσω από αυτό. Ισχυρίζεται, πως σε ολόκληρη την Ευρασία αυτά τα καταπιεσμένα κράτη κλίνουν στην οικοδόμηση σφαιρών επιρροής ώστε να απειλήσουν τα θεμέλια της αμερικανικής ηγεσίας και της παγκόσμιας τάξης. Επομένως, οι ΗΠΑ πρέπει να επανεξετάσουν τον οπτιμισμό τους, συμπεριλαμβανομένης και της μετα-ψυχροπολεμικής τους πεποίθησης ότι τα ανερχόμενα μη Δυτικά κράτη μπορούν να πεισθούν να ενωθούν με την Δύση και να προσαρμοστούν στους κανόνες τού παιχνιδιού της. Για τον Mead, είναι η ώρα να αντιμετωπιστούν οι απειλές από τους ολοένα και πιο επικίνδυνους γεωπολιτικούς εχθρούς.
Η κινδυνολογία, όμως, του Mead, είναι βασισμένη σε μια κολοσσιαία εσφαλμένη ανάγνωση της πραγματικότητας των σύγχρονων δυνάμεων. Είναι μια εσφαλμένη ανάγνωση της λογικής και του χαρακτήρα τής υπάρχουσας παγκόσμιας τάξης, η οποία είναι πιο σταθερή και επεκτεινόμενη από όσο την παρουσιάζει ο Mead, οδηγώντας τον να υπερεκτιμήσει την δυνατότητα του «άξονα των κανθάρων» να την υπονομεύσει. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια εσφαλμένη ανάγνωση της Κίνας και της Ρωσίας, οι οποίες δεν είναι πλήρως ρεβιζιονιστικές δυνάμεις αλλά στην καλύτερη υπονομευτές μερικής απασχόλησης, με τόση καχυποψία για τον έξω κόσμο όσο και μεταξύ τους. Πράγματι, αναζητούν ευκαιρίες για να αντισταθούν στην αμερικανική πρωτοκαθεδρία, και πρόσφατα, όπως και στο παρελθόν, έχουν αντιδράσει σ’ αυτήν, ειδικότερα όταν την έχουν αντιμετωπίσει στην περιοχή τους. Ακόμη όμως, και αυτές οι διαμάχες τροφοδοτούνται κυρίως από αδυναμία – των αρχηγών και των καθεστώτων τους – παρά από δύναμη. Δεν έχουν κάποιο ελκυστικό σήμα. Κι όταν πρόκειται για κύρια συμφέροντά τους, η Ρωσία και, ιδιαίτερα, η Κίνα είναι βαθιά ενσωματωμένες στην παγκόσμια οικονομία και τους διακυβερνητικούς της θεσμούς.
Ο Mead επίσης, χαρακτηρίζει λανθασμένα την ώθηση της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών. Από το τέλος τού Ψυχρού Πολέμου, ισχυρίζεται, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αγνοήσει γεωπολιτικά ζητήματα στα οποία εμπλέκονται εδάφη και σφαίρες επιρροής και αντίθετα έχουν υιοθετήσει μια υπεραισιόδοξη έμφαση – τύπου «Πολυάννας»- στην οικοδόμηση της παγκόσμιας τάξης. Είναι, όμως, μια λανθασμένη διαίρεση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επικεντρώνονται σε ζητήματα διεθνούς τάξεως, όπως στον έλεγχο των εξοπλισμών και το εμπόριο, καθώς υποθέτουν ότι η γεωπολιτική σύγκρουση έχει εξαφανιστεί για πάντα• αναλαμβάνουν τέτοιες προσπάθειες ακριβώς επειδή θέλουν να διαχειριστούν τον ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Η οικοδόμηση της τάξης δεν ορίζει και το τέλος τής γεωπολιτικής, αλλά έχει να κάνει με το πώς θα απαντηθούν τα μεγάλα ερωτήματα της γεωπολιτικής.
Πράγματι, η δημιουργία μιας διεθνούς τάξης υπό την αμερικανική ηγεσία δεν ξεκίνησε με το τέλος τού Ψυχρού Πολέμου: κέρδισε τον πόλεμο. Στα σχεδόν 70 χρόνια από τον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουάσινγκτον έχει αναλάβει συνεχείς προσπάθειες οικοδόμησης ενός εκτεταμένου συστήματος αποτελούμενου από πολυμερείς θεσμούς, συμμαχίες, εμπορικές συμφωνίες και πολιτικές συνεργασίες. Το σχέδιο αυτό έχει βοηθήσει να συνταχθούν χώρες στην τροχιά των Ηνωμένων Πολιτειών. Βοήθησε να ισχυροποιηθούν διεθνείς νόρμες και κανόνες που υποσκάπτουν την νομιμότητα των σφαιρών επιρροής τού 19ου αιώνα, τις προσπάθειες για περιφερειακή κυριαρχία και τις εδαφικές οικειοποιήσεις. Έτσι προσέφερε στις Ηνωμένες Πολιτείες τις δυνατότητες, τις συνεργασίες, και τις αρχές για να αντιμετωπίσουν τις σημερινές ανταγωνιστικές και ρεβιζιονιστικές δυνάμεις, όπως ακριβώς είναι. Συμμαχίες, συνεργασίες, πολυμέρεια, δημοκρατία – αυτά είναι τα όπλα τής αμερικανικής ηγεσίας, και προς το παρόν κερδίζουν και δεν χάνουν τη μάχη τού 21ου αιώνα στην γεωπολιτική και την παγκόσμια τάξη.

Ο ΕΥΓΕΝΗΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ
Το 1904, ο Άγγλος γεωγράφος Halford Mackinderέγραψε ότι η μεγάλη δύναμη που θα ελέγχει την ενδοχώρα τής Ευρασίαςθα ήλεγχε και το «Παγκόσμιο Νησί» κι άρα τον ίδιο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Mead, η Ευρασία επέστρεψε ως το μεγάλο έπαθλο της γεωπολιτικής. Σε όλη την έκταση αυτής της υπερ-ηπείρου, διατείνεται, η Κίνα, το Ιράν και η Ρωσία αναζητούν να εγκαθιδρύσουν τις σφαίρες επιρροής τους και να προκαλέσουν τα αμερικανικά συμφέροντα προσπαθώντας, αργά αλλά ασταμάτητα, να κυριαρχήσουν στην Ευρασία κι έτσι απειλούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον υπόλοιπο κόσμο.
Αυτή η εικόνα παραλείπει την βαθύτερη αλήθεια. Σε γεωπολιτικά θέματα (για να μην αναφέρουμε δημογραφικά στοιχεία, πολιτικές και ιδέες), οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ένα αποφασιστικό πλεονέκτημααπέναντι στην Κίνα, το Ιράν και την Ρωσία. Μολονότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα κατεβούν από την κορυφή τής ηγεμονίας που είχαν κατακτήσει κατά την διάρκεια της μονοπολικής εποχής, η δύναμή τους είναι ακόμη ασυναγώνιστη. Ο πλούτος και τα τεχνολογικά τους πλεονεκτήματα παραμένουν πολύ μακριά για την Κίνα και την Ρωσία, για να μην αναφερθούμε στο Ιράν. Η οικονομία που ανακάμπτει, ενισχυμένη από νέους τεράστιους πόρους φυσικού αερίου, επιτρέπει την διατήρηση μιας παγκόσμιας στρατιωτικής παρουσίας κι αξιοπιστίας στις δεσμεύσεις ασφαλείας.
Πράγματι, η Ουάσινγκτον απολαμβάνει μια μοναδική ικανότητα να κερδίζει φίλους και να επηρεάζει κράτη. Σύμφωνα με μια μελέτη με επικεφαλής τον πολιτικό επιστήμονα Brett Ashley Leeds, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να περηφανεύονται για την στρατιωτική συνεργασία τους με περισσότερες από 60 χώρες, όταν η Ρωσία μετρά οκτώ επίσημους συμμάχους και η Κίνα μονάχα έναν (την Βόρεια Κορέα). Όπως ένας Βρετανός διπλωμάτης μου είπε αρκετά χρόνια πριν, «Η Κίνα δε φαίνεται να κάνει συμμαχίες». Οι Ηνωμένες Πολιτείες όμως κάνουν, κι απολαμβάνουν διπλό κέρδος: όχι μόνο οι συμμαχίες τούς παρέχουν μια παγκόσμια πλατφόρμα για την προβολή τής αμερικανικής ισχύος αλλά επίσης διανέμουν τα βάρη τής παροχής ασφαλείας. Οι στρατιωτικές δυνατότητες που συσσωρεύονται σε αυτό το συμμαχικό σύστημα με επικεφαλής τις ΗΠΑ υπερτερούν από οτιδήποτε η Κίνα ή η Ρωσία μπορούν να δημιουργήσουν στις ερχόμενες δεκαετίες.
Ύστερα, υπάρχουν τα πυρηνικά όπλα. Αυτοί οι εξοπλισμοί, τους οποίους κατέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ρωσία (και επιδιώκει το Ιράν), βοηθούν τις Ηνωμένες Πολιτείες με δύο τρόπους. Πρώτον, χάρη στην λογική τής αμοιβαίας σίγουρης καταστροφής, μειώνουν δραστικά την πιθανότητα πολέμου μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Τέτοιου είδους αναταραχές έχουν δώσει ευκαιρίες σε παρελθοντικές μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων και των Ηνωμένων Πολιτειών στο Β'Παγκόσμιο Πόλεμο, για να εδραιώσουν τις δικές τους διεθνείς τάξεις. Η ατομική εποχή έχει στερήσει την Κίνα και την Ρωσία από αυτή την ευκαιρία. Δεύτερον, τα πυρηνικά όπλα καθιστούν την Κίνα και την Ρωσία πιο ασφαλείς, παρέχοντάς τους σιγουριά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δε θα εισβάλλουν ποτέ. Αυτό είναι θετικό, γιατί μειώνει την πιθανότητα ότι θα καταφύγουν σε απεγνωσμένες κινήσεις, γεννημένες από ανασφάλεια, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν πόλεμο και να υπονομεύουν την φιλελεύθερη τάξη.
Η γεωγραφίαενισχύει κι άλλα πλεονεκτήματα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ως η μόνη μεγάλη δύναμη μη περικυκλωμένη από άλλες μεγάλες δυνάμεις, η χώρα έχει εμφανιστεί λιγότερο απειλητική προς άλλα κράτη και ήταν ικανή να ενισχυθεί εντυπωσιακά κατά την διάρκεια του τελευταίου αιώνα χωρίς να πυροδοτήσει πόλεμο. Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η παγκόσμια υπερδύναμη, άλλες καθολικές δυνάμεις, ωκεανούς μακριά, δεν δοκίμασαν καν να ισορροπήσουν εναντίον τους. Πράγματι, η γεωγραφική θέση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει οδηγήσει άλλες χώρες να ανησυχούν περισσότερο για την εγκατάλειψη από αυτές παρά για την κυριαρχία τους. Σύμμαχοι στην Ευρώπη, την Ασία και την Μέση Ανατολή έχουν αναζητήσει να τραβήξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες στο να παίξουν έναν μεγαλύτερο ρόλο στις περιοχές τους. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που ο ιστορικός Geir Lundestad ονόμασε «αυτοκρατορία μέσω πρόσκλησης».
Το γεωγραφικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών φαίνεται πλήρως στην Ασία. Οι περισσότερες χώρες βλέπουν την Κίνα ως τον μεγαλύτερο πιθανό κίνδυνο - λόγω της εγγύτητάς της, αν μη τι άλλο - αντί τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάθε μεγάλη δύναμη στον κόσμο ζει σε ένα πολυπληθή γεωπολιτική γειτονιά όπου οι μετατοπίσεις ισχύος προκαλούν συνήθως αντισταθμίσεις – συμπεριλαμβανομένων των μεταξύ τους αντισταθμίσεων. Η Κίνα ανακαλύπτει αυτήν την δυναμική σήμερα, καθώς τα γειτονικά κράτη αντιδρούν στην ανάδυσή της με το να εκσυγχρονίζουν τους στρατούς τους και να ενισχύουν τις συμμαχίες τους. Η Ρωσία το γνωρίζει εδώ και δεκαετίες, και το έχει αντιμετωπίσει πρόσφατα στην Ουκρανία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες και ζήτησε στενότερους δεσμούς με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η γεωγραφική απομόνωσηέχει προσφέρει ακόμη στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγο για να υπερασπίσουν καθολικές αξίες που τους επιτρέπουν την πρόσβαση σε πολλές περιοχές τού κόσμου.
---------------------------------------------------------------
Δεν είναι ότι η γεωγραφία και η γεωπολιτική εκτοπίζουν όλα τα άλλα, συμπεριλαμβανομένων και των δυτικών αξιών και της ανθρώπινης επίδρασης. Κάθε άλλο. Πάντως η γεωγραφία συγκεκριμένα αποτελεί το σημείο εκκίνησης για να κατανοήσουμε όλα τα άλλα. Μόνο εάν σεβαστούν τη γεωγραφία θα μπορέσουν οι δυτικές δυνάμεις και η ανθρώπινη επινοητικότητα να την υπερνικήσουν. Δεν είναι ή το ένα ή το άλλο, αλλά η αλληλουχία της κατανόησης που είναι κρίσιμη.
Ο στρατιωτικός ιστορικός John Keegan εξηγούσε ότι
η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ μπορούσαν να προασπίζονται την ελευθερία
μόνο διότι η θάλασσα τις προστάτευε «από τους επίγειους εχθρούς της ελευθερίας».
Ο Alexander Hamilton παρατηρούσε ότι η εάν η Βρετανία δεν ήταν νησί, τότε τα στρατιωτικά κατεστημένα του θα ήταν το ίδιο δεσποτικά με αυτά της ηπειρωτικής Ευρώπης και η Βρετανία «κατά πάσα βεβαιότητα θα είχε γίνει θύμα της απόλυτης εξουσίας ενός μόνο ανθρώπου».
Ομοίως, το Τείχος του Βερολίνου μπορεί να έπεσε το 1989, όμως η Ρωσία εξακολουθεί να είναι μεγάλη και να βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Και η Ρωσία παραμένει ανελεύθερη και απολυταρχική διότι, σε αντίθεση με τη Βρετανία και την Αμερική, δεν είναι νησιωτικό κράτος, αλλά μια τεράστια ήπειρος με ελάχιστα γεωγραφικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να την προστατεύσουν από τις εισβολές. Η επιθετικότητα του Πούτιν πηγάζει εν τέλει από αυτήν την θεμελιώδη γεωγραφική ανασφάλεια. Αν και αυτό δεν τον καταδικάζει να είναι αντιδραστικός. Ένας ηγέτης που βλέπει μακριά, θα έβλεπε πως μόνο η κοινωνία μπορεί τελικά να σώσει τη Ρωσία. Όμως η γεωγραφική θέση της Ρωσίας βάζει τον Πούτιν σε ένα κατανοήσιμο πλαίσιο.
Η Ρωσία συνορεύει με 15 κράτη, οι Η.Π.Α με 2, η Κίνα με 14
---------------------------------------------------------------
Η χώρα έχει από καιρό προωθήσει την πολιτική των ανοιχτών θυρών και τις αρχές τής αυτοδιάθεσης και έχει αντιταχθεί στην αποικιοκρατία – λιγότερο από αίσθημα ιδεαλισμού και κυρίως για τον πρακτικό λόγο να διατηρηθούν η Ευρώπη, η Ασία και η Μέση Ανατολή, ανοιχτές για το εμπόριο και την διπλωματία. Στα τέλη τού 1930, το κύριο ερώτημα που αντιμετώπιζαν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν το πόσο μεγάλος θα έπρεπε να είναι ένας γεωπολιτικός χώρος ή «μέγας χώρος» μιας μεγάλης δύναμης σε έναν κόσμο αυτοκρατοριών, περιφερειακών μπλοκ και σφαιρών επιρροής. Ο Β'Παγκόσμιος Πόλεμος έκανε την απάντηση ξεκάθαρη: η ευημερία κι η ασφάλεια της χώρας εξαρτώντον από την πρόσβαση σε κάθε περιοχή. Και στις δεκαετίες που ακολούθησαν, με κάποιες σημαντικές κι επιζήμιες εξαιρέσεις όπως το Βιετνάμ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ενστερνιστεί τις μετα-αυτοκρατορικές αξίες.
Ήταν κατά την διάρκεια αυτών των μεταπολεμικών χρόνων που συνέκλιναν η γεωπολιτική κι η οικοδόμηση της τάξης. Η απάντηση ήταν ένα διεθνές φιλελεύθερο πλαίσιο το οποίο πολιτικοί όπως οι Dean Acheson, ο George Kennan και ο George Marshall, προσέφεραν απέναντι στην πρόκληση του σοβιετικού επεκτατισμού. Το σύστημα που έχτισαν εμπλούτισε κι ενδυνάμωσε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, εις βάρος των ανελεύθερων αντιπάλων τους. Σταθεροποίησε επίσης την παγκόσμια οικονομία κι εγκαθίδρυσε μηχανισμούς αντιμετώπισης των καθολικών προβλημάτων. Το τέλος τού Ψυχρού Πολέμου δεν άλλαξε την λογική πίσω από αυτό το σχέδιο.
Ευτυχώς, οι φιλελεύθερες αξίες που έχει προωθήσει η Ουάσινγκτον, απολαμβάνουν σχεδόν καθολική αποδοχή, γιατί τείνουν να είναι συμβατές με τις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις τής οικονομικής μεγέθυνσης και της κοινωνικής ανάπτυξης. Όπως το έχει θέσει ο ιστορικός Charles Maier, οι Ηνωμένες Πολιτείες σέρφαραν στο κύμα τού εκσυγχρονισμού τού 20ού αιώνα. Αλλά κάποιοι υποστήριξαν ότι αυτή η αντιστοιχία μεταξύ του αμερικανικού σχεδίου και των δυνάμεων του νεωτερισμού έχει αποδυναμωθεί τα τελευταία χρόνια. Η οικονομική κρίση τού 2008, συνεχίζει αυτό το σκεπτικό, ήταν το σημείο καμπής στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχασαν τον πρωτοπόρο ρόλο τους στην διευκόλυνση της οικονομικής προόδου.
Ακόμα κι αν αυτό ήταν αληθές, δύσκολα προκύπτει ότι η Κίνα και η Ρωσία έχουν αντικαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως εκπρόσωποι της παγκόσμιας οικονομίας. Ακόμη κι ο Mead δεν διατείνεται ότι η Κίνα, το Ιράν ή η Ρωσία προσφέρουν ένα νέο μοντέλο νεωτερισμού στον κόσμο. Αν αυτές οι ανελεύθερες δυνάμεις απειλήσουν πραγματικά την Ουάσινγκτον και τον υπόλοιπο φιλελεύθερο καπιταλιστικό κόσμο, τότε θα πρέπει να βρούν και να εκμεταλλευτούν το επόμενο μεγάλο κύμα τού εκσυγχρονισμού. Είναι μάλλον απίθανο να το κάνουν αυτό.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Το όραμα του Mead για ένα συναγωνισμό για την Ευρασία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, του Ιράν και της Ρωσίας παραλείπει την βαθύτερη μετάβαση ισχύος που βρίσκεται υπό εξέλιξη: την αυξανόμενη υπεροχή της φιλελεύθερης καπιταλιστικής δημοκρατίας. Σίγουρα, πολλές φιλελεύθερες δημοκρατίες παλεύουν επί του παρόντος με την αργή οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ανισότητα και την πολιτική αστάθεια. Η διάδοση, όμως, της φιλελεύθερης δημοκρατίας ανά τον κόσμο, που ξεκίνησε στα τέλη τής δεκαετίας τού 1970 κι επιταχύνθηκε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, έχει ενισχύσει θεαματικά την θέση των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ περιόρισε τον γεωπολιτικό κύκλο γύρω από την Κίνα και την Ρωσία.
Είναι εύκολο να ξεχάσει κανείς πόσο σπάνια ήταν κάποτε η φιλελεύθερη δημοκρατία. Μέχρι τον 20ό αιώνα, ήταν περιορισμένη στην Δύση και σε τμήματα της Λατινικής Αμερικής. Μετά τον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, άρχισε να διαδίδεται πέρα από αυτές τις περιοχές, καθώς νέα ανεξαρτητοποιημένα κράτη εγκαθίδρυσαν την αυτοκυριαρχία τους. Κατά την διάρκεια των δεκαετιών 1950, 1960 και την αρχή τής δεκαετίας τού 1970 στρατιωτικά πραξικοπήματα και νέοι δικτάτορες έβαλαν φρένο στις δημοκρατικές μεταβάσεις. Όμως, στα τέλη τής δεκαετίας τού 1970, αυτό που ο πολιτικός επιστήμονας Samuel Huntingtonονόμασε «το τρίτο Κύμα» τού εκδημοκρατισμού απλώθηκε στη νότια Ευρώπη, την Λατινική Αμερική, και την ανατολική Ασία. Τότε τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, και μια ομάδα από πρώην κομμουνιστικά κράτη στην ανατολική Ευρώπη εισήχθησαν στο δημοκρατικό πλαίσιο. Στα τέλη τού 1990, το 60% όλων των κρατών είχαν γίνει δημοκρατίες [Εισαγωγή στα -στοιχειώδη- περί της ευρασιατικής στρατηγικής της Γερμανίας και γιατί η σύγκλιση θρέφει την σύγκρουση. Η εξομοίωση θα απομακρύνει την Κίνα από τις Η.Π.Α].
---------------------------------------------------------------
Ο Mearsheimerπιστεύει ότι, σε αντίθεση με αυτά πού πρεσβεύουν οι ουιλσονιανοί ιδεαλιστές, ούτε το διεθνές θεσμικό πλαίσιο, ούτε η παγκοσμιοποίηση, ούτε η θεωρία της δημοκρατικής ειρήνης αποτελούν επαρκή αναλυτικά εργαλεία για την κατανόηση και εξήγηση των διεθνών γεγονότων. Ο Mearsheimer απορρίπτει την ανάλύση των διεθνών σχέσεων στη βάση της δημοκρατικής ιδεολογίας και της δημοκρατικής ειρήνης, σύμφωνα με την οποία τα δημοκρατικά κράτη χαρακτηρίζονται από ευγενή κίνητρα και έχούν την προδιάθεση να συμπεριφερθούν ειρηνικά απέναντι σε άλλα κράτη, καθώς και ότι τα δημοκρατικά κράτη δεν πολεμούν μεταξύ τούς. Σύμφωνα μέ τη λογική αυτή εάν οι ΗΠΑ πετύχαιναν να οικοδομήσούν έναν κόσμο αποτελούμενο αποκλειστικά από δημοκρατικά κράτη και όχι από μη δημοκρατικά κράτη-παρίες, θα φτάναμε σε αυτό πού ο Fukuyama ονόμασε «τέλος της ιστορίας». Η επικράτηση των ΗΠΑ και του ιδεολογικού τούς προτάγματος στον Ψυχρό Πόλεμο έφερε στη Δύση, και κυρίως στις ΗΠΑ, την ψευδαίσθηση της πλήρούς και οριστικής επικράτησης του δυτικού προτάγματος, του «τέλούς της ιστορίας» όπως χαρακτηριστικά υποστήριξε ο Fukuyama. Η φιλελεύθερη δημοκρατία και ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής θα αποτελούσαν πλέον μονόδρομο και, μέσω της παγκοσμιοποίησης, θα διαδίδονταν και στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος
---------------------------------------------------------------
Αν κι έχει προκύψει κάποια οπισθοδρόμηση, η πιο σημαντική τάση ήταν η εμφάνιση μιας ομάδας δημοκρατικών μεσαίων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Ινδονησίας, του Μεξικό, της Βόρειας Κορέας και της Τουρκίας. Αυτές οι αναδυόμενες δημοκρατίες δρουν σαν μέτοχοι στο διεθνές σύστημα: πιέζουν για πολυμερή συνεργασία, αναζητώντας περισσότερα δικαιώματα και ευθύνες, κι ασκώντας επιρροή με ειρηνικά μέσα.
Οι χώρες αυτές προσφέρουν στην φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη νέο γεωπολιτικό βάρος. Όπως έχει παρατηρήσει ο πολιτικός επιστήμονας Larry Diamond, αν η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ινδία, η Ινδονησία, η Νότια Αφρική και η Τουρκία επανακτήσουν τον οικονομικό τους βηματισμό και ενισχύσουν την δημοκρατική εξουσία τους, η ομάδα G-20, η οποία περιλαμβάνει επίσης τις Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωπαϊκές χώρες, «θα έχει γίνει μια ισχυρή “ομάδα δημοκρατιών”, αφήνοντας εκτός μόνο την Ρωσία, την Κίνα, και την Σαουδική Αραβία». Η άνοδος μιας παγκόσμιας μεσαίας τάξης δημοκρατικών κρατών έχει μετατρέψει την Κίνα και την Ρωσία σε ακραίες περιπτώσεις - όχι, όπως φοβάται ο Mead, νομιμοποιημένους ανταγωνιστές για την παγκόσμια ηγεσία.
Στην πραγματικότητα, η δημοκρατική έξαρση υπήρξε βαθιά προβληματική και για τις δύο χώρες. Στην Ανατολική Ευρώπη, πρώην σοβιετικά κράτη και δορυφόροι έχουν γίνει δημοκρατικά κι ενώθηκαν με την Δύση. Όσο ανησυχητικές κι αν ήταν οι κινήσεις τού Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κριμαία, αντανακλούν την γεωπολιτική ευπάθεια της Ρωσίας κι όχι την δύναμή της. Κατά την διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, η Δύση έχει μετακινηθεί πιο κοντά στα σύνορα της Ρωσίας. Το 1999, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία και η Πολωνία εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ. Σε αυτές προστέθηκαν το 2004 επτά πρώην μέλη τού Σοβιετικού μπλοκ, και το 2009, η Αλβανία και η Κροατία. Εν τω μεταξύ, έξι πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες κατευθύνθηκαν προς την ιδιότητα του μέλους συμμετέχοντας στο πρόγραμμα του ΝΑΤΟ «Συνεργασία για την Ειρήνη». Ο Mead δίνει μεγάλη έμφαση στα επιτεύγματα του Πούτιν στην Γεωργία, την Αρμενία και την Κριμαία. Ωστόσο, ακόμα κι αν ο Πούτιν κερδίζει κάποιες μικρές μάχες, χάνει τον πόλεμο. Η Ρωσία δεν είναι σε άνοδο• αντιθέτως, βιώνει μια από τις μεγαλύτερες γεωπολιτικές συστολές από κάθε άλλη μεγάλη δύναμη στην σύγχρονη εποχή.
Η δημοκρατία περικυκλώνει επίσης την Κίνα. Στα μέσα τής δεκαετίας τού 1980, η Ινδία και η Ιαπωνία ήταν οι μόνες ασιατικές δημοκρατίες, αλλά από τότε, η Ινδονησία, η Μογγολία, οι Φιλιππίνες, η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και η Ταϊλάνδη έχουν προσχωρήσει σε αυτή την ομάδα. Η Μιανμάρ (ονομάζεται αλλιώς και Βιρμανία) έχει κάνει προσεκτικά βήματα προς η πολυκομματική εξουσία - βήματα που έχουν γίνει, όπως η Κίνα δεν παρέλειψε να παρατηρήσει, σε συνδυασμό με την καλυτέρευση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Κίνα ζει τώρα σε μια αναμφισβήτητα δημοκρατική γειτονιά.
Αυτές οι πολιτικές αλλαγές έχουν θέσει την Κίνα και την Ρωσία σε άμυνα. Σκεφθείτε τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία. Τα οικονομικά και πολιτικά ρεύματα στο μεγαλύτερο μέρος τής χώρας ρέουν αναπόδραστα προς την Δύση, μια τάση που τρομοκρατεί τον Πούτιν. Η μοναδική του διέξοδος ήταν να επιβάλλει την θέλησή του στην Ουκρανία να αντισταθεί στην ΕΕ και να παραμείνει στην σφαίρα επιρροής τής Ρωσίας. Αν και μπορεί να είναι σε θέση να κρατήσει την Κριμαία υπό ρωσικό έλεγχο, ο έλεγχος στην υπόλοιπη χώρα τού διαφεύγει. Όπως έχει σημειώσει ο διπλωμάτης της Ε.Ε. Ρόμπερτ Κούπερ, ο Πούτιν μπορεί να προσπαθήσει να καθυστερήσει την στιγμή που η Ουκρανία «θα προσεταιριστεί την ΕΕ, αλλά δεν μπορεί να την σταματήσει». Πράγματι, ο Πούτιν μπορεί να μην είναι καν σε θέση να το επιτύχει αυτό, αφού οι προκλητικές του κινήσεις μπορεί να χρησιμεύουν μόνο για την επιτάχυνση της κίνησης της Ουκρανίας προς την Ευρώπη.
Η Κίνα αντιμετωπίζει μια παρόμοια κατάσταση στην Ταϊβάν. Οι Κινέζοι ηγέτες πιστεύουν ειλικρινά ότι η Ταϊβάν αποτελεί τμήμα τής Κίνας, αλλά οι Ταϊβανέζοι δεν το πιστεύουν. Η δημοκρατική μετάβαση στο νησί έχει κάνει τις αξιώσεις των κατοίκων του σχετικά με την ανεξαρτησία τους πιο έντονα αισθητές και νομιμοποιημένες. Μια έρευνα το 2011 διαπίστωσε ότι εάν οι Ταϊβανέζοι μπορούσαν να είναι σίγουροι ότι η Κίνα δεν θα επιτεθεί στην Ταϊβάν, το 80% από αυτούς θα υποστήριζαν την κήρυξη της ανεξαρτησίας της. Όπως η Ρωσία, έτσι κι η Κίνα θέλει τον γεωπολιτικό έλεγχο της γειτονιάς της. Όμως, η διάδοση της δημοκρατίας σε όλες τις γωνιές της Ασίας έχει καταστήσει την παλιομοδίτικη κυριαρχία ως τον μόνο τρόπο για να επιτευχθεί αυτό, κι η επιλογή αυτή είναι δαπανηρή και αυτοκαταστροφική.
Ενώ η άνοδος των δημοκρατικών κρατών καθιστά την κατάσταση δυσκολότερη για την Κίνα και την Ρωσία, κάνει τον κόσμο ασφαλέστερο για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτές οι δύο δυνάμεις μπορεί να λογίζονται ως αμερικανικοί ανταγωνιστές, αλλά ο ανταγωνισμός λαμβάνει χώρα σε ένα πολύ άνισο πεδίο ανταγωνισμού: οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τους περισσότερους φίλους, και επίσης τους πιο ικανούς [Είπαν ή έγραψαν... για το «ευρασιατικό προγεφύρωμα»]. Η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της αντιπροσωπεύουν το 75% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Ο εκδημοκρατισμός έχει θέσει την Κίνα και την Ρωσία σε ένα γεωπολιτικό κουτί.
Το Ιράν δεν είναι περιτριγυρισμένο από δημοκρατίες, αλλά απειλείται από ένα ανήσυχο εγχώριο κίνημα υπέρ τής δημοκρατίας. Πιο σημαντικό δε είναι ότι το Ιράν είναι το πιο αδύναμο μέλος τού άξονα τού Mead, με πολύ μικρότερη οικονομία και στρατό σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις άλλες μεγάλες δυνάμεις. Επίσης, είναι ο στόχος τού ισχυρότερου διεθνούς καθεστώτος κυρώσεων που οικοδομήθηκε ποτέ, με την βοήθεια και της Κίνας και της Ρωσίας. Η διπλωματία τής κυβέρνησης Ομπάμα στο Ιράν μπορεί να πετύχει ή και να μην πετύχει, αλλά δεν είναι σαφές τί θα έκανε ο Mead διαφορετικά για να αποτρέψει το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Η προσέγγιση του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, έχει την αρετή της προσφοράς στην Τεχεράνη μιας διαδρομής που αν την ακολουθήσει μπορεί να μετατραπεί από μια εχθρική περιφερειακή δύναμη σε ένα πιο εποικοδομητικό, μη-πυρηνικό μέλος τής διεθνούς κοινότητας – ένας δυνητικό παιχνίδι γεωπολιτικής αλλαγής που ο Mead αποτυγχάνει να εκτιμήσει.
---------------------------------------------------------------
Η Πολωνία, η Σαουδική Αραβία και η Ιαπωνία βέβαια, δεν είναι αρνητικές προς τις Ρωσία, Ιράν και Κίνααντίστοιχα, επειδή είναι -ή δεν είναι- «δημοκρατίες».
---------------------------------------------------------------

ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΡΕΒΙΖΙΟΝΙΣΜΟΥ
Ο Mead όχι μόνο υποτιμά την δύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών και την τάξη που οικοδόμησαν• υπερεκτιμά επίσης τον βαθμό στον οποίο αμφότερες η Κίνα και η Ρωσία προσπαθούν να αντισταθούν. (Εκτός από τις πυρηνικές του φιλοδοξίες, το Ιράν μοιάζει με ένα κράτος εμπλεκόμενο περισσότερο σε μάταιη διαμαρτυρία παρά σε πραγματική αντίσταση, γι’ αυτό και δεν θα έπρεπε να θεωρείται ως τίποτα κοντινό σε ρεβιζιονιστική δύναμη). Χωρίς αμφιβολία, η Κίνα και η Ρωσία επιθυμούν μεγαλύτερη περιφερειακή επιρροή. Η Κίνα προβάλλει επιθετικές αξιώσεις για θαλάσσια δικαιώματα και σε κοντινά διαμφισβητούμενα νησιά, ενώ έχει ξεκινήσει μια συσσώρευση όπλων. Ο Πούτιν έχει οράματα ανάκτησης της δεσπόζουσας θέσης τής Ρωσίας στο «εγγύς εξωτερικό». Και οι δύο μεγάλες δυνάμεις τρομάζουν μπροστά στην ηγεσία των Η.Π.Α. κι αντιστέκονται όταν μπορούν.
Αλλά η Κίνα κι η Ρωσία δεν είναι αληθινοί ρεβιζιονιστές. Όπως δήλωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών τού Ισραήλ, Shlomo Ben-Ami, η εξωτερική πολιτική τού Πούτιν είναι «περισσότερο μια αντανάκλαση της δυσαρέσκειας της γεωπολιτικής περιθωριοποίησης της Ρωσίας παρά μια κραυγή μάχης από μια ανερχόμενη αυτοκρατορία». Η Κίνα, βέβαια, είναι μια πραγματικά ανερχόμενη δύναμη, κι αυτό δημιουργεί επικίνδυνο ανταγωνισμό με τους συμμάχους των Η.Π.Α. στην Ασία. Η Κίνα, όμως, δεν προσπαθεί επί του παρόντος να διαλύσει αυτές τις συμμαχίες ή να ανατρέψει το ευρύτερο σύστημα περιφερειακής διακυβέρνησης ασφαλείας που ενσωματώνεται στην Ένωση Χωρών της Νοτιο-ανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations) και την Σύνοδο Κορυφής τής Ανατολικής Ασίας (East Asia Summit). Ακόμη κι αν η Κίνα υποκρύπτει φιλοδοξίες ώστε τελικά να πράξει τοιουτοτρόπως, οι συνεργασίες ασφαλείας των Η.Π.Α. στην περιοχή, αν μη τι άλλο, δυναμώνουν αντί να αποδυναμώνονται. Στην καλύτερη περίπτωση, η Κίνα κι η Ρωσία είναι υπονομευτές. Δεν έχουν τα συμφέροντα - πόσο μάλλον τις ιδέες, τις ικανότητες ή τις συμμαχίες – που θα τις οδηγήσουν να ξαναστήσουν τους υπάρχοντες παγκόσμιους κανόνες και θεσμούς.
Στην πραγματικότητα, αν και αγανακτούν επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην κορυφή τού σημερινού γεωπολιτικού συστήματος, ασπάζονται την λογική τού εν λόγω πλαισίου, και έχουν καλό λόγο. Η «ανοικτότητα» τούς δίνει πρόσβαση στο εμπόριο, τις επενδύσεις και την τεχνολογία άλλων κοινωνιών. Οι κανόνες τούς προσφέρουν εργαλεία για την προστασία της κυριαρχίας και των συμφερόντων τους. Παρά τις διαφωνίες σχετικά με τη νέα ιδέα τής «ευθύνης για την προστασία» (η οποία έχει εφαρμοστεί μόνο επιλεκτικά), η τρέχουσα παγκόσμια τάξη κατοχυρώνει τα παλιά πρότυπα της κρατικής κυριαρχίας και της μη επέμβασης. Αυτές οι Βεστφαλιανές αρχές παραμένουν το θεμέλιο της παγκόσμιας πολιτικής - και η Κίνα κι η Ρωσία έχουν συνδέσει τα εθνικά τους συμφέροντα με αυτές (παρά τον ενοχλητικό αλυτρωτισμό τού Πούτιν).
Δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η Κίνα και η Ρωσία έχουν ενσωματωθεί βαθύτατα στην υπάρχουσα διεθνή τάξη. Κι οι δύο είναι μόνιμα μέλη τού Συμβουλίου Ασφαλείας τού ΟΗΕ, με δικαίωμα βέτο, καθώς επίσης και οι δύο συμμετέχουν ενεργά στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Παγκόσμια Τράπεζα, και το G-20. Είναι γεωπολιτικά δικτυωμένες δυνάμεις, που κάθονται σε όλα τα ανώτερα τραπέζια τής παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Η Κίνα, παρά την ταχεία άνοδό της, δεν έχει καμία φιλόδοξη παγκόσμια ατζέντα• παραμένει προσκολλημένη στο εσωτερικό της, στην διατήρηση της εξουσίας τού κόμματος. Ορισμένοι Κινέζοι διανοούμενοι και πολιτικές προσωπικότητες, όπως ο Yan Xuetong κι ο Zhu Chenghu, έχουν μια λίστα ρεβιζιονιστικών στόχων. Βλέπουν το Δυτικό σύστημα ως απειλή και περιμένουν την ημέρα που η Κίνα θα μπορεί να αναδιοργανώσει την διεθνή τάξη [i. When China Rules the World: the End of the Western World and the Birth of a New Global Order ii. Westphalia with Chinese Characteristics - The China Model: a Civilizational-State Perspective - Zhang Weiwei: The China Wave (video).]. Αυτές όμως οι φωνές δεν φτάνουν πολύ βαθιά στην πολιτική ελίτ. Πράγματι, οι Κινέζοι ηγέτες έχουν απομακρυνθεί από τις προηγούμενες εκκλήσεις τους για σαρωτικές αλλαγές. Το 2007, κατά την συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα αντικατέστησε προηγούμενες προτάσεις για μια «νέα διεθνή οικονομική τάξη» με εκκλήσεις για πιο μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις επικεντρωμένες στην δικαιοσύνη και την ίση μεταχείριση. Ο Κινέζος μελετητής Wang Jisi υποστήριξε ότι αυτή η κίνηση είναι «διακριτική αλλά σημαντική», μετατοπίζοντας τον προσανατολισμό της Κίνας προς την κατεύθυνση ενός παγκόσμιου αναμορφωτή. Η Κίνα θέλει πλέον αναβαθμισμένο ρόλο στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα, ισχυρότερη φωνή σε φόρουμ όπως το G-20, και ευρύτερη παγκόσμια χρήση τού νομίσματός της. Αυτή δεν είναι μια ατζέντα μιας χώρας που προσπαθεί να αναθεωρήσει την οικονομική τάξη.
Η Κίνακι η Ρωσίαείναι επίσης μέλη με υπόληψη στην πυρηνική λέσχη. Το επίκεντρο της ψυχροπολεμικής διευθέτησης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης (και στην συνέχεια της Ρωσίας) ήταν μια κοινή προσπάθεια για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων. Αν και οι αμερικανο-ρωσικές σχέσεις έχουν επιδεινωθεί από τότε, η πυρηνική συνιστώσα της διευθέτησής τους έχει διατηρηθεί. Το 2010, η Μόσχα κι η Ουάσινγκτον υπέγραψαν την νέα συνθήκη START, η οποία απαιτεί την αμοιβαία μείωση των πυρηνικών όπλων μεγάλου βεληνεκούς.
Πριν από την δεκαετία τού 1990, η Κίνα ήταν ένας πυρηνικός «αουτσάιντερ». Παρά το γεγονός ότι είχε ένα μέτριο οπλοστάσιο, έβλεπε τον εαυτό της ως την φωνή του μη-πυρηνικού αναπτυσσόμενου κόσμου κι επέκρινε συμφωνίες ελέγχου εξοπλισμών και πυρηνικών δοκιμών. Αλλά με μια αξιοσημείωτη στροφή, η Κίνα από τότε υποστηρίζει το σύνολο των πυρηνικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης τής Συνθήκης Μη Διασποράς των Πυρηνικών και της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών. Η Κίνα έχει επιβεβαιώσει το δόγμα τής «μη πρώτης χρήσης», διατήρησε μικρό οπλοστάσιο, κι έθεσε ολόκληρη την πυρηνική της ένοπλη δύναμη εκτός επιφυλακής. Η Κίνα έχει επίσης διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην σύνοδο κορυφής για την πυρηνική ασφάλεια, μια πρωτοβουλία που προτάθηκε από τον Ομπάμα το 2009, κι έχει ενταχθεί στην «διαδικασία P5», μια συνεργατική προσπάθεια για την διασφάλιση των πυρηνικών όπλων.
Σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, η Κίνα κι η Ρωσία ενεργούν περισσότερο σαν εδραιωμένες μεγάλες δυνάμεις παρά σαν ρεβιζιονιστικές. Συχνά επιλέγουν να αποφεύγουν την πολυμέρεια, αλλά το ίδιο, επίσης, περιστασιακά πράττουν κι οι Ηνωμένες Πολιτείες κι άλλες ισχυρές δημοκρατίες. (Το Πεκίνο έχει κυρώσει την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας• η Ουάσιγκτον όχι). Και η Κίνα κι η Ρωσία χρησιμοποιούν παγκόσμιους κανόνες και θεσμούς για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Οι αγωνίες τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες περιστρέφονται γύρω από την απόκτηση φωνής μέσα στην υπάρχουσα τάξη και τον χειρισμό της ώστε να ταιριάζει στις ανάγκες τους. Επιθυμούν να ενισχύσουν τις θέσεις τους στο πλαίσιο του συστήματος, αλλά δεν προσπαθούν να το αντικαταστήσουν.

ΗΡΘΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ
Τελικά, ακόμη κι αν η Κίνα κι η Ρωσία προσπαθήσουν να αμφισβητήσουν τους βασικούς όρους τής υπάρχουσας παγκόσμιας τάξης, η περιπέτεια θα είναι τρομακτική κι αυτοκαταστροφική. Αυτές οι δυνάμεις δεν είναι μόνο εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών• θα πρέπει επίσης να αντιπαλέψουν την πιο παγκόσμια οργανωμένη και πιο βαθιά κατοχυρωμένη τάξη που έχει ποτέ δει ο κόσμος, μια τάξη που κυριαρχείται από φιλελεύθερα, καπιταλιστικά και δημοκρατικά κράτη. Η τάξη αυτή υποστηρίζεται από το δίκτυο των συμμαχιών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, των θεσμών, των γεωπολιτικών ευκαιριών, των πελατειακών κρατών και των δημοκρατικών συνεργασιών. Έχει αποδειχθεί ότι αυτή η τάξη είναι δυναμική κι επεκτατική, ενσωματώνοντας εύκολα αναδυόμενα κράτη, αρχής γενομένης με την Ιαπωνίακαι την Γερμανίαμετά τον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχει δείξει δυνατότητα για κοινή ηγεσία, όπως για παράδειγμα αυτών των φόρουμ όπως το G-8 και το G-20. Επέτρεψε σε αναδυόμενες μη-Δυτικές χώρες να εμπορεύονται και να αναπτύσσονται, μοιράζοντας τα μερίσματα του εκσυγχρονισμού. Έχει φιλοξενήσει μια εκπληκτικά μεγάλη ποικιλία πολιτικών κι οικονομικών μοντέλων - σοσιαλδημοκρατικό (Δυτική Ευρώπη), νεοφιλελεύθερο (Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες) και κρατικο-καπιταλιστικό (Ανατολική Ασία). Η ευημερία σχεδόν κάθε χώρας - κι η σταθερότητα της κυβέρνησής της - εξαρτώνται στην ουσία από αυτή την τάξη.
Στην εποχή της φιλελεύθερης τάξης, οι ρεβιζιονιστικές προσπάθειες αποτελούν μόνο το θέλημα ενός ανόητου. Πράγματι, η Κίνα κι η Ρωσία το γνωρίζουν αυτό. Δεν έχουν μεγαλειώδη οράματα μιας εναλλακτικής τάξης. Γι’ αυτούς, οι διεθνείς σχέσεις έχουν κυρίως να κάνουν με την αναζήτηση για εμπόριο και πόρους, την προστασία τής εθνικής κυριαρχίας τους, και, όπου είναι δυνατόν, την περιφερειακή κυριαρχία. Δεν έχουν δείξει κανένα ενδιαφέρον για την κατασκευή δικής τους τάξης ή ακόμη και για την ανάληψη της πλήρους ευθύνης για την υπάρχουσα τάξη, ενώ δεν έχουν προσφέρει εναλλακτικά οράματα για την παγκόσμια οικονομική και πολιτική πρόοδο. Αυτό είναι ένα κρίσιμο μειονέκτημα, δεδομένου ότι οι διεθνείς τάξεις δημιουργούνται και διαλύονται όχι απλά από την δύναμη του κορυφαίου κράτους• η επιτυχία τους εξαρτάται επίσης από το κατά πόσον εκλαμβάνονται ως νομιμοποιημένες και κατά πόσον η πραγματική τους λειτουργία λύνει τα προβλήματα που ενδιαφέρουν τόσο τα αδύναμα όσο και τα ισχυρά κράτη. Στον αγώνα για την παγκόσμια τάξη, η Κίνα κι η Ρωσία (και σίγουρα το Ιράν), απλά, δεν είναι στο παιχνίδι.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να εγκαταλείψουν τις προσπάθειές τους για την ενίσχυση της φιλελεύθερης τάξης. Ο κόσμος στον οποίο σήμερα κυριαρχεί η Ουάσινγκτον είναι ένας κόσμος που θα πρέπει να καλωσορίζει. Κι η μεγάλη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει είναι η αυτή που έχει ακολουθήσει εδώ και δεκαετίες: η βαθιά παγκόσμια δέσμευση. Πρόκειται για μια στρατηγική στην οποία οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες συνδέονται με τις περιοχές τού κόσμου μέσω του εμπορίου, των συμμαχιών, των πολυμερών θεσμών, και της διπλωματίας. Πρόκειται για μια στρατηγική στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες καθιερώνουν την ηγεσία όχι μόνο μέσω της άσκησης της εξουσίας, αλλά και μέσω επίμονων προσπαθειών στην παγκόσμια επίλυση προβλημάτων και την θέσπιση κανόνων. Δημιούργησαν έναν κόσμο που είναι φιλικός προς τα αμερικανικά συμφέροντα, και έχει γίνει φιλικός, επειδή, όπως είπε κάποτε ο πρόεδρος John F. Kennedy, είναι ένας κόσμος «όπου οι αδύναμοι είναι ασφαλείς κι οι ισχυροί είναι δίκαιοι».

G. John Ikenberry
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

.~`~.
Έξοδος

Θα μπορούσε αυτή η σπουδαία αποστολή «ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΗ ΓΗ» να έχει επιτευχθεί, και αυτό μέσω αυτού του έθνους.
Μπορεί η ΠΡΟΟΔΟΣ να γίνει το σύνθημα του 19ου αιώνα και της αμερικάνικης δημοκρατίας.
Emma Willard, 1849

Πιστεύουμε στον Θεό, στην Αγγλία και στην ανθρωπότητα.
Η αγγλόφωνη φυλή είναι ένα από τα βασικά μέσα που επέλεξε ο Θεός προκειμένου να επέλθουν μελλοντικά βελτιώσεις στην τύχη της ανθρωπότητας.
W.T.Stead
(The Last Will and the Testament of Cecil Rhodes 1902)

Αυτή είναι η θεϊκή αποστολή της Αμερικής.
Σ'εμάς εναπόκειται η ευθύνη για την πρόοδο του κόσμου και την ειρήνη.
Albert J. Beveridge
(The meaning of the times and other speeches, Indianapolis: The Bobbs-Merill Co, 1908)

I
Ο Woodrow Wilson ήταν έντονα πεπεισμένος για την ταύτιση της αμερικανικής πολιτικής με την οικουμενική δικαιοσύνη. Μετά τον βομβαρδισμό της Βέρα Κρουζ το 1914 διαβεβαίωσε τον κόσμο ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν πάει στο Μεξικό για να υπηρετήσουν την ανθρωπότητα». Κατά τη διάρκεια του Α'Παγκοσμίου Πολέμου συμβούλευσε τους αμερικανούς μαθητές της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων «όχι μόνο να σκέφτονται πάντα πρώτα την Αμερική, αλλά να σκέφτονται επίσης πάντα πρώτα και την ανθρωπότητα» - ένα επίτευγμα που το κατέστησε λίγο πιο εύκολο δίνοντας την εξήγηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν «ιδρυθεί για το καλό της ανθρωπότητας». Λίγο πριν εισέλθουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στον πόλεμο, σε μια ομιλία του στη Γερουσία σχετικά με τους σκοπούς του πολέμου, αναφέρθηκε σε αυτή την ταύτιση με ακόμη πιο κατηγορηματικό τρόπο:
«Αυτές είναι αμερικανικές αρχές, αμερικανικές πολιτικές... Είναι αρχές της ανθρωπότητας και πρέπει να επικρατήσουν».
Θα παρατηρήσουμε ότι τέτοιου είδους ομιλίες παρατίθενται σχεδόν αποκλειστικά από αγγλοσάξονες πολιτικούς και συγγραφείς. Είναι αλήθεια ότι όταν ένας διακεκριμένος Εθνικοσοσιαλιστής υποστήριξε πως «οτιδήποτε ωφελεί τον γερμανικό λαό είναι σωστό, ενώ οτιδήποτε τον βλάπτει είναι λάθος», διατύπωνε απλώς την
ταύτιση του εθνικού συμφέροντος με το οικουμενικό δίκαιο,
το οποίο είχε ήδη καθιερωθεί για τις αγγλόφωνες χώρες από τον Wilson, τον καθηγητή Toynbee, τον λόρδο Cecil και πολλούς άλλους. Όταν όμως ο ισχυρισμός αυτός μεταφράζεται σε μια ξένη γλώσσα, φαίνεται πιεστικός και η ταύτιση δεν είναι πειστική ακόμη και στους ενδιαφερόμενους λαούς. Δύο είναι οι εξηγήσεις που δίνονται γι'αυτή την περίεργη αντίφαση.
Η πρώτη εξήγηση, που είναι δημοφιλής στις αγγλόφωνες χώρες, είναι ότι οι πολιτικές των αγγλόφωνων εθνών είναι στην πραγματικότητα πιο ενάρετες και ανιδιοτελείς από εκείνες των κρατών της ηπειρωτικής Ευρώπης, κι έτσι ο Wilson, ο καθηγητής Toynbee και ο λόρδος Cecil έχουν σε γενικές γραμμές δίκιο όταν ταυτίζουν τα αμερικανικά και τα βρετανικά συμφέροντα με το συμφέρον της ανθρωπότητας. Η δεύτερη εξήγηση, η οποία είναι δημοφιλής στις χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης, είναι ότι οι αγγλόφωνοι λαοί είναι αριστοτέχνες στο να συγκαλύπτουν τα εγωιστικά εθνικά τους συμφέροντα και να τα παρουσιάζουν ως γενικό καλό και ότι αυτού του είδους η υποκρισία αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αγγλοσαξονικού πνεύματος.
II
Δεν προκαλεί έκπληξη το ότι η συζήτηση περί εξωτερικής πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες ακούγεται σαν να προέρχεται κατευθείαν από κάποια διάλεξη του μαθήματος Φιλελευθερισμός που διδάσκεται στους πρωτοετείς φοιτητές.
Οι Αμερικανοί είναι κατά βάση αισιόδοξοι. Θεωρούν ότι η πρόοδος στην πολιτική, είτε σε εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο, είναι ταυτόχρονα επιθυμητή και εφικτή. Όπως παρατήρησε από παλιά ο Γάλλος συγγραφέας Alexis de Tocqueville, οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι «ο άνθρωπος είναι προικοδοτημένος με μια απεριόριστη ικανότητα βελτίωσης»... Ο φιλελευθερισμός παρέχει μια πιο ελπιδοφόρα οπτική γωνία της διεθνούς πολιτικής, και είναι φυσιολογικό να τον βρίσκουν οι Αμερικανοί ελκυστικότερο...
Όπως γράφει ο διακεκριμένος κοινωνιολόγος Seymour Martin Lipset, «οι Αμερικανοί είναι ουτοπιστές ηθικολόγοι που πιέζουν σκληρά για τη θεσμοποίηση της αρετής, την καταστροφή κακών ανθρώπων και την εξάλειψη κακοηθών θεσμών και πρακτικών»...
Οι περισσότεροι Αμερικανοί τείνουν να θεωρούν τον πόλεμο ως ένα απεχθές εγχείρημα το οποίο θα πρέπει τελικά να εξαλειφθεί από προσώπου γης. Ο πόλεμος μπορεί δικαιολογημένα να χρησιμοποιηθεί για υψηλούς σκοπούς όπως η καταπολέμηση της τυραννίας ή η διάδοση της δημοκρατίας, αλλά είναι ηθικά λανθασμένο να διεξάγει κανείς πολέμους απλώς για να αλλάξει την ισορροπία ισχύος. Αυτό κάνει την κλαουζεβιτσιανή έννοια του πολέμου ανάθεμα για τους περισσότερους Αμερικανούς.
Η αμερικάνικη τάση για ηθικολογία συγκρούεται και με το γεγονός ότι οι ρεαλιστές τείνουν να μη διακρίνουν μεταξύ καλών και κακών κρατών... Για παράδειγμα, μια καθαρά ρεαλιστική ερμηνεία του Ψυχρού Πολέμου δεν αφήνει περιθώριο για καμία άξια λόγου διάκριση στα κίνητρα της αμερικάνικης και της σοβιετικής συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια εκείνης της σύγκρουσης. Σύμφωνα με τη ρεαλιστική θεωρία, και οι δυο πλευρές είχαν ως κίνητρο τις ανησυχίες τους σχετικά με την ισορροπία ισχύος, και η καθεμιά έκανε ό,τι μπορούσε προκειμένου να μεγιστοποιήσει τη σχετική ισχύ της. Όμως οι περισσότεροι Αμερικανοί θα αρνούνταν με φρίκη να δεχτούν αυτή την ερμηνεία του Ψυχρού Πολέμου, και αυτό γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφορούνταν από καλές προθέσεις ενώ η Σοβιετική Ένωση όχι [τα ίδια βέβαια, αντίστοιχα από την πλευρά τους -θα- ισχυρίζονταν και οι σοβιετικοί].
Φυσικά οι φιλελεύθεροι θεωρητικοί όντως διακρίνουν μεταξύ καλών και κακών κρατών, και συνήθως θεωρούν ως τα πλέον άξια κράτη τις φιλελεύθερες δημοκρατίες που έχουν οικονομίες της αγοράς. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι αυτή η οπτική γωνία τείνει να αρέσει στους Αμερικανούς, καθώς εμφανίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μια καλοκάγαθη δύναμη στη διεθνή πολιτική και εμφανίζει τους πραγματικούς ή δυνητικούς αντιπάλους τους ως πλανημένους ή κακοήθεις ταραχοποιούς.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η γραμμή σκέψης εξέθρεψε την ευφορία που συνόδευσε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου. Όταν η «αυτοκρατορία του κακού» κατέρρευσε, πολλοί Αμερικανοί (και Ευρωπαίοι) συμπέραναν ότι η δημοκρατία θα διαδιδόταν σε ολόκληρο τον κόσμο και ότι σύντομα θα επερχόταν η παγκόσμια ειρήνη. Αυτή η αισιοδοξία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην πεποίθηση ότι η δημοκρατική Αμερική είναι ένα ενάρετο κράτος. Αν τα άλλα κράτη μιμούνταν τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο κόσμος θα απαρτιζόταν από καλά κράτη, και η εξέλιξη αυτή δεν θα μπορούσε παρά να σημαίνει το τέλος των διεθνών συγκρούσεων.


.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

*
*
*
*
*
*
↧

`~.

September 8, 2014, 8:14 am
↧

I) Be Prepared for an Independent Scotland. II) If Scotland Goes. III) How the Transatlantic Alliance Makes America Less Secure.

September 10, 2014, 9:12 am
$
0
0

Στο αμπάρι του «Μαιηλφλάουερ», στις 11 Νοεμβρίου 1620, είχαν συναχθεί όλοι οι ώριμοι άντρες του καραβιού, κατηφείς, πουριτανοί, μαυροφορεμένοι, κατά τη συνήθεια τους, και ύστερα από μια πολύωρη συζήτηση υπογράψανε το ακόλουθο έγγραφο:
«Εις το όνομα του Θεού. Αμήν. Εμείς οι υπογραφόμενοι πιστοί υπήκοοι του μεγάλου μας Κυρίου Ιακώβου, ελέω Θεού βασιλέως της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιρλανδίας και Προμάχου της Πίστεως, έχοντας επιχειρήσει, για τη δόξα του Θεού, την διάδοση της χριστιανικής Πίστεως και το μεγαλείο του Βασιλέως και της πατρίδος μας τούτο το ταξίδι, με τον σκοπό να εγκαταστήσουμε την πρώτη αποικία στα βόρεια μέρη της Βιρτζίνια [Νέα Αγγλία], δυνάμει του παρόντος, ενώπιον του Θεού και ενώπιον αλλήλων, συμφωνούμε να ενωθούμε σε ένα πολιτικό σώμα προς χάρη της ασφάλειας μας και της κοινωνικής τάξεως και για την προαγωγή των σκοπών που πριν αναφέραμε. Δυνάμει αυτής της συμφωνίας θα θεσπίζουμε, από καιρό σε καιρό, νόμους και θα λαμβάνουμε τις γενικές αποφάσεις που θα κρίνονται ωφέλιμες και πρόσφορες για το γενικό καλό της αποικίας. Εις πίστωσιν των ανωτέρω υπογράφουμε με τα ονόματα μας εδώ στο Καιηπ Κοδ την 11 Νοεμβρίου, βασιλεύοντος του κυρίου Ιακώβου του 18ου, Βασιλέως της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιρλανδίας και του 54ου της Σκωτίας. Στο έτος του Κυρίου 1620.»
Τούτο είναι το περίφημο «Σύμφωνο του Μαιηφλάουερ» που θεωρείται το ορόσημο από το οποίο αρχίζει η αμερικανική ιστορία. Με το σύμφωνο αυτό δημιουργείται μια νέα κοινωνία ανθρώπων. Είναι ένα τυπικό παράδειγμα γραπτού κοινωνικού συμβολαίου, όπως αργότερα το σκέφθηκε ο Ρουσσώ. Δεν δημιουργούνταν βέβαια ακόμα ούτε ένα καινούργιο κράτος ούτε ένα έθνος, αλλά μια κοινωνία.


.~`~.
I
Be Prepared for an Independent Scotland

It wouldn't be disastrous, but Washington needs a plan.


Scottish first minister Alex Salmond recently visited the United States to take his case for Scottish independence to Washington, D.C.—and to celebrate Tartan Day in New York.
When Salmond and British prime minister David Cameron agreed to the terms of the plebiscite last May, polls showed that Scots largely opposed independence. Cameron won plaudits from unionists for refusing to concede a third option to Scottish voters—a wishy-washy version of what’s called ‘devolution max,’ which would have given the Scottish government even more powers and greater autonomy. Under the devolution legislation enacted in the first months of former prime minister Tony Blair’s government in 1997, the United Kingdom established a Scottish parliament for the first time in the nation’s history...
U.S. policymakers should be taking the possibility of an independent Scotland more seriously and, accordingly, preparing for the possible repercussions of a successful ‘Yes’ vote for U.S.-Scottish relations.
No third country has a greater stake in the outcome of the Scottish vote than the United States, which would have to reconfigure its ‘special relationship’ with what presumably would be the ‘United Kingdom of England, Wales and Northern Ireland,’ while formulating a wholly new relationship with an independent Scotland. It’s a relationship that the United States has never had to consider seriously, given that when Scotland and England merged with the Act of Union in 1707, the original American colonies were still sixty-nine years away from declaring independence.
But there are important considerations that U.S. policymakers should start working through now, not in September or later, with regards to at least three key metrics—security, diplomacy and economics.
The bilateral security relationship with Scotland would be trickier than the current relationship with Great Britain, though Scotland would presumably work to quickly rejoin NATO as an independent power, and despite its differences with the United States, would be counted among its most intimate and dependable allies. Unlike the warning of former UK defense minister George Robertson earlier this week, Scotland’s independence would not be ‘cataclysmic’ for global security. The most glaring issue is the future of the Trident nuclear program—four nuclear submarines hold Britain's nuclear missiles, all of which are located in Faslane, within one of three of Her Majesty's naval bases. Though it’s likely that an independent Scotland would opt to remove the nuclear weapons, the nuclear issue would be one of the most delicate topics of negotiation between Edinburgh and London, and it could cause a wholesale reevaluation of the UK’s nuclear deterrent. That, in turn, would implicate U.S. interests in several regards, including its European security strategy, nuclear-nonproliferation efforts and the pecuniary interests of U.S. contractors who currently supply Trident missiles to the United Kingdom. But U.S. security concerns transcend Trident. Salmond has given both the administrations of George W. Bush and Barack Obama fits, first by opposing the U.S. invasion of Iraq eleven years ago, and more recently by his government's decision in 2009 to free Abdelbaset al-Megrahi, on the basis of compassionate grounds, from Scottish prison. Megrahi was convicted in 2001 on murder charges and sentenced to life imprisonment in relation to the bombing of Pan Am Flight 103 over Lockerbie, Scotland in 1988. Megrahi moved back to Libya, where he lived nearly three more years. The decision earned a stern rebuke from Obama himself, and the incident further strained U.S. relations with Salmond's government.
The United States might also worry that Scottish independence would displace one major ally with two minor allies, but that’s not necessarily the case. The remnants of the United Kingdom would still constitute an incredibly formidable world and European power. Scotland’s population of 5.3 million is larger than Norway’s and only a little smaller than Denmark’s or Finland’s. Nonetheless, it comprises just 8.4 percent of the total UK population today. While there’s some discussion that the United Kingdom without Scotland could lose its permanent seat on the United Nations Security Council, it’s already the least populous state of the five permanent members, and none of the other four permanent members have an interest in opening the membership question for debate. Though what remains of the United Kingdom would have a marginally less important voice within the European Union, its scope is already limited because it’s neither a member of the eurozone nor the Schengen border-free zone. From the perspective of U.S. influence in Europe, it would be much more devastating if Cameron held a promised referendum on EU membership in 2017, and the United Kingdom—in whatever form—voted to leave the European Union. In this event, Scotland, as an independent country and presumably a member of the European Union, would become much more strategically important to the United States.
Scottish-U.S. trade would also play an important role in future relations between the two countries. Scotland's economy, which amounts to around $250 billion, is larger in nominal terms than the economies of Greece, Finland, Ireland, Portugal or Peru, once North Sea oil and gas are taken into account. An independent Scotland’s most important trading partner would presumably still be the rest of the United Kingdom. In 2012, the value of Scottish exports to the rest of the United Kingdom amounted to £47.6 billion ($79.1 billion), excluding gas and oil. But the United States was Scotland’s most important international trading partner, with £3.5 billion ($5.8 billion) in Scottish exports—more than any other single country and more than Scottish exports to France and Germany combined. Many Scottish companies and brands, from Walkers Shortbread to Standard Life, are well known in the United States. Promoting greater U.S. trade ties was the main focus of Salmond’s recent trip to the United States, and Scottish membership in the European Union would guarantee that Scotland is a party to the Transatlantic Trade and Investment Partnership, the free trade pact currently under negotiation by the European Union and the United States.
Beyond the immediate policy impact, there’s an important cultural component worth considering. With up to thirty million Scottish Americans in the United States, Scottish pride runs beyond kilts, bagpipes, single-malt whiskies, Sean Connery and Braveheart. The idea of an independent Scotland could nurture a renaissance of Scottish American pride that boosts tourism and other cultural links. The roots of the American revolution lie in Scotland as well—David Hume, Adam Smith, Frances Hutcheson and other great minds of the Scottish Enlightenment laid much of the intellectual groundwork of American independence. Early American leaders, from Andrew Jackson to Alexander Hamilton, trace their ancestry to Scotland, and even the character of ‘Uncle Sam’ is allegedly based on a real-life New York man whose parents arrived from Scotland. In the early years of the American republic, Scottish steamships ferried goods across the Atlantic, giving the United States a vital link to European markets. Scottish immigrants, who continued to arrive throughout the nineteenth century, contributed to American technological and cultural innovation, from the Edinburgh-born Alexander Graham Bell’s invention of the telephone to the emergence of bluegrass music among the Scottish-American communities that settled in Kentucky, Tennessee and North Carolina.
Of course, the future of an independent Scotland in the twenty-first century is a leap into the unknown.
In the best-case scenario, Scotland would comfortably grow into its new role. It might easily negotiate EU accession. Having incorporated the acquis communautaire, the body of EU regulatory law, into Scottish law over the past four decades, it should theoretically take little time for Scotland to become the twenty-ninth EU member. It might also work amicably with London to reach agreement on both short-term and long-term monetary policy issues, either by maintaining the British pound, joining the eurozone or forming a new, purely Scottish, currency. Its economy could prosper with the promise of residual North Sea oil and hidden energy sources that are developed as new technologies emerge. Edinburgh could take its place as an international capital and one of the centers of European finance, no longer in the shadow of the City of London. Salmond and his Scottish National Party might even, in time, transform Scotland into a social-democratic state more akin to its Nordic neighbors than to the Anglo-Saxon model of Washington and London.
In the worst-case scenario, a recalcitrant London or a nervous Madrid, unwilling to encourage its own Catalan and Basque separatists, might delay Scotland’s EU membership for years, stranding the tiny country from the free movement of goods, services and workers that it currently enjoys. An acrimonious split with the rest of the United Kingdom could lead to years of litigation and uncertainty. Lackluster energy production could dampen Scotland’s economic outlook, and further regionalism could haunt an independent Scotland if the Highlands, or the Orkney and Shetland Islands, demand greater local autonomy and control over oil revenues. If Scotland suffers a brain drain, it could end up like many countries currently on the European periphery, with dwindling public funds to service the welfare, health and education of a growing, graying nonworking population.
Neither vision of Scottish sovereignty is preordained. If Scotland’s voters opt for independence, it will be widely in the best interest of the United States that Scotland’s future move down the former, not the latter, path. The United States should start working now, however discreetly, to ensure that it has crafted a robust Scottish policy that will advance mutually beneficial U.S. and Scottish interests in the event of Scotland’s break from the rest of Britain.

.~`~.
II
If Scotland Goes

First the empire disappeared. Now Britain itself could crumble.
Scottish independence would have global implications.


LATER THIS year, the United Kingdom could disunite. In September, Scotland is due to vote on whether to become an independent nation. There is a strong chance that the Scots will vote to go it alone, breaking a political union with England that was established over three hundred years ago, through the Act of Union of 1707. The Scots number only 5.3 million of the United Kingdom’s population of 63.7 million. But Scotland accounts for a large amount of Britain’s territory and coastline—and contains several of the nation’s finest universities, castles and golf courses. Moreover, Scotland is also where Britain’s nuclear weapons are based, and the country’s (dwindling) oil supplies are almost all located in Scotland’s coastal waters.
Americans who have not noticed that the United Kingdom might be about to break up can be forgiven. Even in England, many citizens are only just waking up to the idea that the nation they are living in might go poof later this year. When the UK government led by David Cameron agreed in 2012 that a referendum on Scottish independence would be held, it was widely assumed that the result would be a foregone conclusion. And it remains true that in the scores of opinion polls that have been taken since then, not one has yet shown a majority in favor of independence. Yet, earlier this year, the polls began to narrow. Several recent snapshots of public opinion have shown the gap between the “Yes” and “No” camps to be down to three to six percentage points.
There is also a discernible gap in the energy and optimism of the two campaigns. On a brief trip to Edinburgh earlier this year, I decided to try to visit a proindependence event and a prounion meeting. The Yes campaign held three meetings in the area over the course of two days. The No camp, however, seemed to have only two events scheduled—for the entire month. The proindependence camp also has a network of eager enthusiasts, which is expected to mount an effective “get out the vote” campaign. A Scottish journalist told me that if the proindependence camp managed to narrow the gap in the polls to three points by the time of the ballot, he expected they would emerge victorious in the actual vote—simply on the basis of their superior organization. So there is now visible nervousness and squabbling among the pro-UK forces. For one thing, Cameron is starting to realize that he may be seen as the feckless prime minister who presided over the loss of Scotland—giving him a place in the history books alongside Lord North, who lost the American colonies. In that event, he would surely feel compelled to resign as prime minister the day after a referendum defeat.

HOW DID it get to this point? What are the implications for Britain and the wider Western world? Any search for the origins of the current drive for Scottish independence must start by acknowledging the obvious fact that Scotland was independent of England for much of its political history. The monarchies of the two nations were unified in 1603, and a formal political union was agreed upon in 1707 only after a significant financial crisis threatened to bankrupt Scotland. Even after the political union was consummated, Scotland provided the base for two Jacobite invasions of England in 1715 and 1745. As a result, Scottish nationalism has a rich history of battles against England from which to create a national story that might justify independence. Helpfully, the referendum has been scheduled for the year of the seven hundredth anniversary of the Battle of Bannockburn, Scotland’s most famous victory over England. (An American friend of mine who went to a Scotland-England football match was first baffled, then awed, to see Scotland supporters carrying a banner that said “Remember 1314.”)
During the nineteenth and twentieth centuries, these historic antagonisms were widely assumed to have been buried, as the English and Scots united around common enterprises—most notably the construction and management of the British Empire. The Scots played a prominent role as explorers, missionaries and imperial administrators. The threat of invasion from the Continent—first by France, then by Germany—and the experience of fighting together in the world wars also served to unite the English and Scots. In retrospect, the end of the empire after decolonization in the 1950s and 1960s probably weakened one of the central pillars of the common British identity. Moreover, the rise of the European Union provided an indirect boost to nationalism. The EU now comprises twenty-eight members. The Scots see smaller nations such as Ireland and Slovenia with an honored place at Europe’s top table, and conclude that the EU has made it viable to be a small and prosperous nation, sheltered under the European umbrella. The EU, along with NATO, is widely assumed to provide an answer to the security concerns of small European nations, although the predicament of the Baltic states may soon put that proposition to the test.
The advent of Thatcherism in Britain in 1979 provided the potent rocket fuel of resentment that is so crucial to the success of any nationalist movement. Margaret Thatcher presided over the closure or shrinkage of many of Britain’s struggling industries. Enterprises like Scotland’s steel mills, mines and shipyards were a central part of the country’s identity. Economic change probably meant that they faced a bleak future under almost any government. But mass unemployment in Scotland at the hands of a Conservative government with its political base in southern England allowed Scottish nationalists to portray their nation’s economic problems as the product of a deliberate act of class warfare by an unsympathetic, upper-class English government.
The rise of the Labour Party government in 1997—led successively by two prime ministers who grew up in Scotland, Tony Blair and Gordon Brown—seemed to hold out the promise for a renewal of the union. New Labour set up a devolved Scottish government, with considerable powers over policy areas like education and health, in a move that was intended to neutralize Scottish grievances. It didn’t. Instead, the Scottish Labour Party was itself increasingly moribund and uninspiring, with its key figures looking for careers in London and its local party notorious for machine politics. In 2011, the Scottish National Party (SNP), whose raison d’être had always been independence, defeated Labour to take control of the Scottish government in Edinburgh. At that point, the UK government felt obliged to meet the demand of the SNP for an independence referendum.
Fatefully, by this time, the government in London was once more led by a Tory prime minister who himself was something of a toff. The leaders of Thatcher’s party, with just one member of Parliament of their own in Scotland, were peculiarly ill placed to argue the case for the union in Scotland. Cameron has deliberately avoided campaigning in Scotland, tacitly acceding to the nationalists’ case that the government in Westminster lacks legitimacy in Scotland. He has also compounded long-standing problems in the relationship between England and Scotland with some serious blunders. Initially, the SNP campaigned for a third choice to be placed on the ballot—neither independence nor the status quo, but a further transfer of powers to the Scottish government in Edinburgh, while retaining Scotland within the union. Opinion polls suggested that this option, which went by the unlovely name of “devo max,” was the most popular. But Cameron balked. He refused to put it on the ballot. He apparently believed that a binary choice would allow the UK government to score a decisive victory over Scottish nationalism. This calculation, however, increasingly looks like a reckless gamble. Cameron’s second error was to fail to insist that the eight hundred thousand or so Scots residing in England should get a vote in the Scottish referendum. This deprived the strongest unionist constituency of a vote in the Scottish referendum.

CAMERON MAY rue these moves, come September. The English are still some way from imagining how their country would feel the morning after Scotland had voted for independence. But the likely reaction would be anger and incredulity. The country would immediately face some important symbolic and substantive questions. Could it still be called the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland if it loses part of the island of Great Britain? Would the United Kingdom have to redesign its flag, the Union Jack—which currently contains the Scottish cross of St. Andrew (the blue bit)?
Other, more substantive issues would quickly come into focus. The Irish question would be reopened, as Northern Ireland’s status within the United Kingdom began to look increasingly anomalous. (This is one reason, incidentally, why the government of Ireland quietly dreads the prospect of Scottish independence.) What would happen to the pound? Paradoxically, the SNP—in a bid to reassure voters—has said that it would like to retain the pound. Downing Street, however, has ruled out a currency union.
This is not all. What would happen to the totems of British power and international status, the permanent membership on the UN Security Council and the nuclear weapons? The UN role would probably pass straight to the continuing government in London, much as the Russian Federation inherited the Soviet Union’s Security Council membership.
Britain’s nuclear arsenal represents a more difficult issue, since the country’s Trident nuclear weapons are kept on submarines, whose home port is the Faslane base in Scotland. It would take many years and up to £20 billion to build similar basing facilities in England. So unless the English government can persuade the Scots to abandon their current plan to go nonnuclear, Britain’s deterrent would immediately come into question. This might not be a major source of regret in Washington, since some American strategists are increasingly dismayed by the proportion of Britain’s dwindling defense budget that is eaten up by maintaining a nuclear deterrent, while more useful capacities are sliced away. Nonetheless, Britain’s defense strategy would be immediately thrown into crisis by Scottish independence. In addition to the nuclear weapons, some 50 percent of the Royal Air Force’s combat aircraft would have to redeploy south of the border.
Some analysts assume that an independent Scotland would swiftly reverse its position on nuclear weapons—particularly since a decision to go nonnuclear might complicate Scotland’s effort to join NATO. One possible deal that has been mooted posits that England might agree to share the pound with Scotland in return for maintenance of the nuclear status quo. Yet such speculation may underestimate the extent to which the SNP is wedded to an antinuclear theology. The party’s campaign documents refer to Trident missiles as “an affront to basic decency.” The SNP’s position on nuclear weapons is part of a broadly left-wing approach to foreign policy that might cause surprise and irritation in the United States. For the Scottish Left, it is axiomatic that one of the malign effects of union is that Scotland has been dragged along as the United Kingdom slavishly joined in “illegal” American wars, particularly in Iraq.
Would all this matter for the broader Western alliance? One well-placed observer who argues that Scottish independence would be a calamitous blow is Lord Robertson of Port Ellen, himself a Scot and a former secretary general of NATO. In a recent speech in Washington, Lord Robertson argued, “For the second military power in the West to shatter this year would be cataclysmic in geopolitical terms.” It would, he said, “rob the West of a serious partner just when solidity and cool nerves are going to be vital.... The forces of darkness would simply love it.”
Lord Robertson’s argument extends well beyond the practical issues of nuclear weapons and air-force bases. The pessimists fear that the breakup of the United Kingdom would be a major blow to the confidence of a hitherto outward-looking and engaged international power. It would inevitably consume an immense amount of political energy for the government in London. If Scotland were to vote for independence this September, that would not be the end of the matter. On the contrary, it would mark the beginning of a tortuous process of divorce negotiations. The administrations in Westminster and Edinburgh have pledged to conduct any such negotiations in good faith. But divorce proceedings have a habit of getting nasty. It is certainly possible to envisage a stalemate emerging on any number of issues, from the currency to the division of the national debt to nuclear weapons. If Parliament in Westminster were unhappy with the result of independence negotiations, it would be within its rights simply to refuse to repeal the Act of Union until a more satisfactory deal were struck. The result would be an unholy constitutional mess, generating bitter feelings on both sides of the Scottish-English border.

THE VISION of Scotland breaking away from the United Kingdom would also have pan-European and even global implications. Other would-be nations—from Catalonia to Quebec and from Tibet to Chechnya—are watching the process with fascination.
The government of Spain, in particular, is deeply uncomfortable with the very process of a Scottish referendum on independence, let alone the prospect that Scotland might indeed become a sovereign nation. That is because the movement for Catalan independence is stronger than it has been for many years, and is also demanding a referendum on independence. But Catalonia accounts for a much more significant share of Spain’s population, GDP and cultural riches than Scotland represents in the United Kingdom. As a result, Scottish independence could provoke a crisis both within Spain and within the broader European Union. The Scottish Nationalists proclaim themselves to be proud pro-Europeans (unlike, they argue, the English, who are held to be narrow-minded, anti-European xenophobes) and have always assumed that an independent Scotland would either remain as a member of the EU or would swiftly gain readmittance. But there is a very real prospect that Spain would attempt to thwart a Scottish application to join the EU, in an effort to show the Catalans that independence would mean isolation within Europe.
A row over Scotland would provoke bitter arguments within an EU that is already in the grip of a profound economic and political crisis. The picture would be further complicated by the hapless Cameron’s promise that Britain will hold a separate referendum on its own membership in the EU by the end of 2017. The effects of Scottish independence on Britain’s attitude toward Europe are unpredictable. It could make the British less confident about going it alone. On the other hand, the polls suggest that the English are slightly more hostile toward the EU than the Scots, meaning that a United Kingdom without Scotland would be a little more likely to leave the European Union as well.
The British like to believe that the way in which they are allowing the Scots to vote on independence will set a global example of the civilized and democratic way in which to handle separatist and independence movements. It is certainly hard to think of many other instances of nations that would allow themselves to be broken up by democratic means. The independence referenda that Canada has allowed for Quebec represent one obvious example. The peaceful division of Czechoslovakia is another. Elsewhere, from Tibet to Chechnya to (so far) Catalonia, separatist movements tend to get short shrift from established national governments. In the modern era—from South Sudan to Eritrea to East Timor to the former Yugoslavia—new states that have broken away and established themselves as independent nations have tended to do so against a background of violence.
In the abstract, it is possible that the Scottish independence referendum could provide an inspiring example of how to handle these issues in a civilized manner. As a practical matter, it is delusional. When Russia organized the breakaway referendum in Crimea, for example, Vladimir Putin and his supporters cited the Scottish precedent as a justification for Crimean self-determination. Of course, the difference between an agreed-upon, meticulous process that takes place over years and one that was rammed through in days using force should be patently obvious. Even so, the idea that boundaries can be redrawn within Europe to accommodate national aspirations is a potentially disruptive one. (Newly assertive Hungarian nationalists might also take note.) The Scots insist that theirs is a “civic” nationalism, not an ethnic nationalism—but the distinction is likely to be lost on the likes of Putin and Viktor Orban.
Still, if it happens, for all the difficulties and irritations involved in negotiating the divorce settlement, there are few countries that are better prepared to handle the process than the United Kingdom. Decades of decolonization have given the British plenty of practice in drawing down the flag and marching away with dignity. It can be done again. For all the understandable anxieties of Lord Robertson and others, England’s self-confidence and ability to play a role in the world would survive the blow of Scotland’s separation. The British managed to absorb the loss of the American colonies, the independence of Ireland and the independence of India—and still retained a strong sense of their own identity and greatness as a nation. If it came to it, they would absorb the independence of Scotland without too much fuss.
Gideon Rachman
The National Interest

.~`~.
III
How the Transatlantic Alliance Makes America Less Secure

America is willing to risk war with a nuclear-armed power to protect countries that matter little for U.S. security


Leaders of the North Atlantic Treaty Organization met in Wales in the shadow of the Ukraine war. Alliance advocates hoped to use the conflict to revive NATO, but responded, as usual, mostly with promises.
In fact, Ukraine demonstrates how the military pact today makes Americans less secure. Expanding NATO to countries such as Georgia would multiply the risks faced by the United States for little gain.
The transatlantic pact was created at a particular time in response to a particular threat. Washington desired to “contain” the Soviet Union in the aftermath of World War II, which had left Europe devastated. An American shield would allow the continent to revive economically, but U.S. leaders, like President Dwight Eisenhower, worried lest the alliance make the Europeans dependent.
That fear turned out to be well grounded. European governments discovered that it didn’t matter how little they spent on the military or respected America’s priorities. Washington would keep them secure. NATO’s European members broke promises to devote more money to the military, built a natural-gas pipeline to the Soviet Union, aided Washington’s enemies in Latin America and blocked overflight by U.S. planes to bomb Libya. But the United States continued to defend the continent.
At least there was a plausible case that doing so was in America’s interest. While a Soviet attack on Western Europe seemed unlikely, Washington was determined to prevent any hostile power from gaining control of Eurasia. Better safe than sorry.
But that possibility disappeared with the Cold War. Russia lost a third of the USSR’s population. The military shrunk in size and diminished in effectiveness. Even more dramatic was Europe’s economic success and political consolidation. Today, the European Union enjoys an 8-1 economic advantage and 3-1 population edge. The Europeans don’t need America’s protection.
Yet U.S.-dominated NATO expanded through Central and Eastern Europe up to Russia’s borders. The new members added to Washington’s defense responsibilities without providing countervailing military benefits. Most notable were the Baltic States, which have troubled relations with large ethnic-Russian populations. Existing members never seriously considered the possibility that adding new members could lead to war with Russia.
Now the newly fearful Baltics and Poland are demanding “reassurance” that they will be defended by the original members, meaning the United States. These countries want permanent garrisons, which would act as tripwires ensuring that Washington will come to their defense if Moscow attacks.
While the alliance didn’t approve such deployments, member governments took a number of steps, which, explained Secretary-General Anders Fogh Rasmussen, demonstrated that “NATO protects all allies, at all times. And it sends a clear message to any potential aggressor: should you even think of attacking one ally, you will be facing the whole alliance.” This means America is willing to risk war with a nuclear-armed power to protect countries that matter little for U.S. security.
Yet expansion may not be over. Bosnia and Herzegovina, Macedonia, Montenegro and Georgia all want in. (Ukraine may join the parade, but until recently, both the government and public rejected the idea after a previous government applied for membership.) The first three matter little; they are small states threatened by no one and irrelevant to U.S. security. There’s no reason to induct them, but doing so likely would have little impact, positive or negative, on U.S. security.
Far more problematic is Georgia’s candidacy. Tbilisi has long courted NATO, even providing troops for the allies’ Kosovo mission. After the “Rose Revolution” the Saakashvili government accelerated cooperation with NATO and hired an adviser to Sen. John McCain as a lobbyist. At the April 2008 NATO summit, alliance leaders agreed that Georgia would eventually become a member.
Although the process then was derailed by the latter’s war with Russia, Tbilisi continued to press forward. Before the latest summit, Georgia’s ambassador to the United States, Archil Gegeshidze, argued that “the United States and NATO should …voice their support for Georgia’s Euro-Atlantic aspirations and provide a clear path for Georgia’s NATO membership.” Vice President Joe Biden met with Georgian Prime Minister Irakli Garibashvili and issued a statement supporting “Georgia’s NATO-membership aspirations.”
Although the allies did not approve a “membership action plan” or formal accession path for Georgia, they agreed to a “Defense Capacity Building Initiative” which, said Rasmussen, was “to reinforce our commitment to partner nations.” Citing Tbilisi’s cooperation with NATO, alliance members offered Tbilisi a promise of “Enhanced Partner” status. NATO’s “substantive package,” explained NATO Secretary General Anders Fogh Rasmussen, “will help Georgia advance in its preparations towards membership of NATO.” Rasmussen emphasized the desire to “enhance our cooperation.” The alliance intends to hold military exercises and create a training facility in Georgia.
Moreover, the White House announced that it was “working closely with NATO to develop more robust assistance and engagement programs” for Georgia, among other nations. The administration pointed to the U.S. European Reassurance Initiative, which was intended to build Tbilisi’s capacity “to provide for their own defense and increase interoperability with Western forces.” The United States planned “to intensify security assistance over the longer term.”
Nevertheless, NATO membership is not assured and Tbilisi remains frustrated with its slow progress. Before the summit, explained Defense Minister Irakli Alasania: “there’s a sense of disappointment in general that we’ve performed and contributed more than some NATO members.”
Georgia’s allies also are pushing for more. For instance, argued the Heritage Foundation’s Luke Coffey, the alliance should make clear that “As long as it meets the strict criteria, Georgia’s future is in NATO.” He urged continued training exercises as “a visible sign of NATO’s support.”
Yet no one in Washington seems to be asking the most important question: would adding Tbilisi to NATO make America more secure internationally?
Military alliances are not social organizations or gentlemen’s clubs. Rather, military alliances are supposed to enhance the security of their members. Which means the United States should only agree to add new defense dependents if doing so would better protect America or otherwise advance significant American interests. Bringing Georgia into the alliance would not do so.
The country is of no intrinsic strategic interest to the United States. Georgia was part of the Russian Empire and the Soviet Union. Washington never saw a need to promote Tbilisi’s independence. Georgia’s recent warm embrace of the United States does not increase the country’s geopolitical importance to America. Tbilisi’s relations with Russia raise humanitarian, not strategic, issues. Having another friendly regime on the Black Sea would be convenient for Washington, but would offer few meaningful benefits.
Gegeshidze argued that moving Georgia toward NATO membership would “increase stability and security in the region.” That would be true only if Moscow was thereby deterred from taking military action, including the asymmetrical forms of war employed in Ukraine. However, history is littered with examples of alliances that fail to deter adversaries.
Russia’s interest in Georgia will always be several magnitudes greater than America’s interest, which means Moscow will both risk more than America and doubt Washington’s willingness to go to war. Equally important, a security commitment could embolden Georgia to challenge Moscow. And any resulting conflict would be far more likely to draw in the United States.
Moreover, Georgia celebrates its role as America’s domestique in the latter’s misguided attempts at nation-building in Afghanistan and Iraq. (Tbilisi also has contributed independently to European military missions.) Bush administration aide Damon Wilson argued that it “would be incredibly shortsighted to wash our hands of” nations that backed America. Similarly, Coffey wrote: “The Georgians have earned this support.”
But Tbilisi’s contributions—though obviously welcome—do not warrant a U.S. defense commitment. Georgia’s Afghan contingent is significant for such a small nation, but would remain of limited benefit to the United States, even if that war was worthwhile.
Ironically, these efforts risk Tbilisi’s ability to deter Russian adventurism. Participation in war has given Georgian military personnel combat experience, but the country is configuring its forces for U.S.-oriented missions. For instance, last year, Tbilisi announced its intention to shift toward an antiterrorism workforce as part of the NATO doctrine of “Smart Defense,” leaving more conventional defense to others. Georgia should not give up defending against Russia in hopes that the United States and other members will fill the gap.
There’s also the international pique argument. Retired Adm. James Stavridis, former military commander of NATO, contended that it’s important to “show the Russians that Russia doesn’t get a vote on who gets into NATO.” No doubt, one shouldn’t let a potential adversary dictate with whom one allies. However, the likelihood of conflict between a potential nuclear-armed adversary and a potential ally of no strategic importance should affect Washington’s assessment of the security value of an alliance. In this case, the costs would be far greater than the benefits for America.
Georgia has offered to exclude Abkhazia and South Ossetia, separatist territories backed by Russia, from the alliance’s Article 5 guarantee and made a “non-use of force” pledge toward the two. However, having promised to defend Georgia, the United States could not easily renege based on its assessment of Tbilisi’s behavior in a complex international confrontation. One can imagine the cries of lost credibility from the war lobby if Washington left a treaty ally in the lurch.
Yet politics in Tbilisi inflates the risks of offering Georgia a security guarantee. Some of those most enamored of confrontation with Moscow have accused Bidzina Ivanishvili’s Georgian Dream party, which ousted former president Mikheil Saakashvili’s United National Movement from power two years ago, of being pro-Russian. With the growth of fears of Hungary and nationalist parties in Europe acting as an effective Fifth Column, why add another possible one?
Moreover, the United States has criticized the Georgian government for charging former president Saakashvili and several of his aides for misbehavior while in office. Apparent political motivation does not mean the charges are unjustified, but the prosecution suggests a lack of political maturity and potential for instability that are undesirable in an alliance partner.
Anyway, we have a dramatic example of Georgian recklessness vis-à-vis Russia: the 2008 war. Who was “right” in this dispute is hard to say, since there long has been antagonism between Georgia and the territories of Abkhazia and South Ossetia. Russia used the dispute for its own ends, but that doesn’t justify Georgia’s actions.
President Saakashvili evidently was determined to win back the territories with force. His own officials indicated that they discounted the likelihood of Russian intervention and expected U.S. support. Georgia’s role was affirmed by a European investigative commission after the conflict. Reported Spiegel online: “a majority of members tend to arrive at the assessment that Georgian President Mikhail Saakashvili started the war by attacking South Ossetia on August 7, 2008. The facts assembled . . . refute Saakashvili’s claim that his country became the innocent victim of ‘Russian aggression’ on that day.” Retired British Col. Christopher Langton said: “Georgia’s dream is shattered, but the country can only blame itself for that.”
NATO apparently had its suspicions. Spiegel online reported:
“One thing was already clear to the officers at NATO headquarters in Brussels: They thought that the Georgians had started the conflict and that their actions were more calculated than pure self-defense or a response to Russian provocation. In fact, the NATO officers believed that the Georgian attack was a calculated offensive against South Ossetian positions to create the facts on the ground.”
Nor was the Bush administration ignorant. The panel pointed to a remark by then assistant secretary of state Daniel Fried that President Saakashvili “went out of control.” Imagine the behavior of Tbilisi had it been a member of NATO.
There is much to admire in Georgia’s effort to forge a separate and free national existence. Given its history and location, the task was never going to be easy. But natural sympathy is no argument for bringing Tbilisi into NATO. Washington should reserve the promise to go to war for countries vital for American security. Georgia is not one of those countries.
Why Washington continues to defend populous and prosperous allies such as the European states is not obvious. With a greater collective GDP and population, the Europeans should be defending America. In any case, the United States should not add new defense dependents, such as Georgia, that would bring far more security risks than geopolitical benefits.

.~`~.

↧
Viewing all 1482 articles
Browse latest View live
Search