Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες δημιούργησαν τη τάξη που έχουμε βιώσει για πάνω από μισό αιώνα. Αμερικανικοί θεσμοί, αμερικανικές αξίες, αμερικανικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα, Αμερικανοί σύμμαχοι, αμερικανικό κεφάλαιο, το σύστημα σταθερών ισοτιμιών του Μπρέττον Γουντς (Bretton Woods Accord) νομισματικά, το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε, η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού, το Δ.Ν.Τ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) και η Παγκόσμια Τράπεζα. Όλα αυτά τα εξίσου σεβάσμια ιδρύματα ακούγονται «παγκόσμια» - η Παγκόσμια Τράπεζα ακούγεται «παγκόσμια», το World Series ακούγεται «παγκόσμιο» (professional baseball organization that is the oldest of the four major professional sports leagues in the United States and Canada), έτσι δεν είναι; Έχουμε μια ομάδα του Καναδά, άρα αυτό είναι επαρκές για να ονομαστεί παγκόσμιο [Σαρκαστική διάθεση]... Στην Παγκόσμια Τράπεζα, επίσης, έχουμε έναν Αμερικανό Πρόεδρο, αφήσαμε και κάποιους άλλους τύπους (λαούς) από την άποψη των δικαιωμάτων ψήφου κ.λπ και τους ακούμε, αλλά ουσιαστικά κάνουμε ό,τι θέλουμε να κάνουμε. Αυτό είναι η Παγκόσμια Τράπεζα. Αυτή είναι η αμερικανοκινούμενη -ή κατευθυνόμενη- Παγκόσμια Τράπεζα (American-led World Bank).
Δεν προσπαθώ να το κοροϊδέψω αυτό. Προσπαθώ να θέσω την πραγματικότητα της παγκόσμιας τάξης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο... Η παγκοσμιοποίηση δεν συνέβη μηχανιστικά, συνέβη επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες την οδήγησαν, την κατεύθυναν.Αλλά κατά τα τελευταία 30 χρόνια η βασική ισορροπία δυνάμεων φυσικά μετατοπίστηκε μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της, προς την Κίνα και προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο [Μακροδομές] - μακριά από τα κράτη οφειλέτες και προς τα κράτη πιστωτές.
Λοιπόν, δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να καταλάβεις πως όταν έχεις αρχιτεκτονική και αξίες και πρότυπα και συστήματα που δημιουργούνται από μια παγκόσμια τάξη που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πλέον, σε κάποιο σημείο θα υπάρξει το σπάσιμο, η τομή. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν ένα ανεπαρκές σοκ για να καταρρεύσει το σκηνικό. Η 11η Σεπτεμβρίου ήταν επίσης ανεπαρκής. Αλλά, η οικονομική-χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ήταν επαρκής, αρκούσε.
Και πλέον βέβαια μιλάμε για τη δημιουργία του G20 - μια σπουδαία ιδέα. Οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου όλες μαζί, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες αρμονικά λένε ότι θα εργαστούν για την παροχή συλλογικής ηγεσίας και για τον προσδιορισμό αποτελεσμάτων που θα προσφέρουν τελικά δημόσια αγαθά, έτσι ώστε να μπορούμε να διοικήσουμε τον κόσμο μας με πιο αποτελεσματικό, αποδοτικό και ανθρώπινο τρόπο. Είναι μια σπουδαία ιδέα. Είμαι υπέρ της ως αντίληψη. Αγαπώ την ιδέα της Ντόχα για το εμπόριο (Doha Round). Αγαπώ την ιδέα μιας παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα. Θέλω και ένα πόνι για τα Χριστούγεννα! Θέλω όλα αυτά τα πράγματα. Κανένα από αυτά δεν πρόκειται όμως να συμβεί. Έτσι έχουμε τους φιλόδοξους G20... Ήμουν στο Νταβός το περασμένο έτος. Αναφέρω τα προηγούμενα στον Il Sakong ο οποίος ήταν εκείνη την εποχή ο προεδρικός απεσταλμένος της Νότιας Κορέας στους G20. Και λογομαχήσαμε. Μου λέει, «Ian, τι θέλεις; Ο G20 δεν είναι αρκετά καλός για εσένα. Τι θέλεις; Θέλεις περισσότερες χώρες; Θέλεις G192; Τι θέλεις; Θέλεις λιγότερες; Θέλεις G7, G8;», και του απάντησα, «Δεν έχει σημασία τι θέλω. Το τι θέλω είναι άνευ σημασίας. Είναι τι έχουμε, τι συμβαίνει. Απλά.»...
Εάν στην παλαιά αμερικανοκινούμενη -ή υπό αμερικανική ηγεσία- παγκόσμια τάξη ο τρόπος να κερδίσεις ήταν να ευθυγραμμιστείς με την αμερικανοκινούμενη παγκοσμιοποίηση, σε αυτή την νέα G0 τάξη (G-Zero, ουσιαστικά μιλάμε για κενό ηγεσίας και ισχύος: Every Nation for Itself: Winners and Losers in a G-Zero World) πρέπει να θες να προσαρμόζεσαι, να είσαι ικανός να προσαρμόζεσαι και να είσαι ευέλικτος, διότι πολλές διαφορετικές χώρες θα έχουν διαφορετικά πρότυπα, διαφορετικές προτιμήσεις και διαφορετικούς τρόπους ολοκλήρωσης. Πρέπει να είστε αυτό που εγώ αποκαλώ ένα κράτος-πίβοτ (pivot state). Το Μεξικό δεν πιβοτάρει: το εμπόριο, τα εμβάσματα από τους Μεξικανούς του εξωτερικού, τουρισμός, ναρκωτικά, στο Μεξικό τα πάντα σχετίζονται με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Καναδάς μπορεί να πιβοτάρει. Ήμουν με τον Καναδό υπουργό εξωτερικών -John Baird- πριν λίγο καιρό και το πρώτο του σχόλιο ήταν πόσο περήφανος ένιωθε ως υπουργός εξωτερικών που το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό ήταν στο Πεκίνο και όχι στην Ουάσινγκτον [Μετά την Σουηδία, υπέκυψε στην ιδεολογία του «τριτοκοσμισμού» και ο Καναδάς... Ειρωνεύομαι φυσικά]. Γιατί; Λοιπόν, επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη βρίσκονται σε μη αναστρέψιμη παρακμή. Τώρα, δεν με νοιάζει αν συμφωνείτε με αυτό. Δεν με νοιάζει αν συμφωνώ εγώ με αυτό - δεν είναι αυτό το ουσιώδες...
Η Ουκρανία δεν πιβοτάρει... είναι κολλημένη στη Ρωσία. Η Τουρκία πιβοτάρει καλά, ειδικά τώρα που αποχωρίστηκαν τους Ισραηλινούς. Η Ταιβάν δεν πιβοτάρει... Η Ινδονησία αντίθετα τα πάει καλά. Το Καζακστάν επίσης, η Μογγολία όχι... Είναι ένας διαφορετικός τρόπος για να σκεφτεί κανείς τους νικητές και τους ηττημένους σε αυτό το νέο περιβάλλον.
![]()
![]()
Τώρα σκεφτείτε την απομόνωση -γιατί αυτή είναι η πραγματική απομόνωση- και την αρτηριοσκλήρωση των Πρωθυπουργών σας στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο και θα καταλάβατε γιατί η Ελλάδα κανένα μέλλον δεν έχει, ενώ η Τουρκία και η Σουηδία έχουν.
Κατά την άποψη μου, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι από τους χαμένους σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Σίγουρα θα προτιμούσαν η παγκόσμια τάξη να ήταν κυριαρχούμενη από τις Η.Π.Α... όμως το 2018 η βασική ισορροπία δυνάμεων θα είναι πολύ μακρύτερα από τις Η.Π.Α και τους συμμάχους της... Το πρόβλημα με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η κατάρα του ασφαλούς καταφύγιου [θεωρούνται safe-haven]... Με αποτέλεσμα οι Η.Π.Α να μην πιέζονται να πάρουν αποφάσεις τις οποίες χρειάζονται απελπιστικά προκειμένου να είναι πραγματικά βιώσιμες και ισχυρές σε 10, 20 ή 30 χρόνια... Αυτή είναι η πρόκληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μεσοπρόθεσμα οι Η.Π.Α φαίνονται μια χαρά σε ένα περιβάλλον G0 (G-Zero World)...
Πιστεύω πως με το G0 (G-Zero World) θα ζήσουμε το τέλος των αμερικανοκινούμενων παγκόσμιων θεσμών και ιδρυμάτων. Είτε θα έχουμε αμερικανοκινούμενους θεσμούς που δεν είναι παγκόσμιοι, είτε παγκόσμιους θεσμούς που δεν θα είναι αμερικανοκινούμενοι, ή τίποτα από τα δύο... Με την Trans-Pacific Partnership αρχίσαμε να λέμε πως θέλουμε αμερικανοκινούμενους θεσμούς και οργανισμούς που δεν είναι παγκόσμιοι. Απλά αρχίζουμε να το λέμε... Οι Η.Π.Α δεν το κάνουν αυτό με την Παγκόσμια Τράπεζα, δεν το κάνουν με το Δ.Ν.Τ... δεν το κάνουν με τους Ευρωπαίους στο εμπόριο. Έχει ενδιαφέρον.
Τυχαίνει να θεωρώ την Κίναως τον Voldemort (Harry Potter) των κρατών. Είναι ο γεωπολιτικός αντίπαλος του οποίου το όνομα δεν πρέπει να λέγεται. Μην αναφέρεστε στην Κίνα διότι αυτό θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.
Αλλά φυσικά η πραγματικότητα είναι πως ο Ομπάμα δεν έχει δόγμα (για την εξωτερική πολιτική), και δεν έχει δόγμα επειδή το δόγμα σημαίνει μακροπρόθεσμη στρατηγική κατεύθυνση η οποία περιορίζει την ευελιξία. Το μισεί αυτό στην εξωτερική πολιτική. Δεν θέλει να το κάνει [υπόψιν, ο ομιλητής είναι πιο κοντά στο δημοκρατικό παρά στο ρεπουμπλικανικό κόμμα]. Στο βαθμό που ο ίδιος έχει ένα δόγμα, αυτό το δόγμα είναι η οικονομική διπλωματία και μία στροφή προς την Ασία (το περίφημο pivot to Asia) και τα δύο αυτά είναι πλήρως και άρρηκτα επικεντρωμένα στην Κίνα. Ρωτήστε τη Χίλαρι Κλίντον για το θέμα αυτό, «Τι είναι η στροφή προς την Ασία» και όλα τα σχετικά, και θα σας πει, «Καλωσορίζουμε την ειρηνική άνοδο της Κίνας (εφόσον συμπεριφέρεται με τον τρόπο που επιθυμούμε εμείς να συμπεριφέρεται).»
‘Περιμένετε πως θα συμπεριφερθούν κατά αυτόν τον τρόπο [οι Κινέζοι];’
‘Ε, όχι ακριβώς.’
‘Και τι θα συμβεί εάν δεν συμπεριφερθούν κατά αυτόν τον τρόπο;’
‘Τότε χρειάζεται αντιστάθμιση’
‘Τι εννοείτε με τον όρο «αντιστάθμιση»;’
Σιωπή.
Δεν προσπαθώ να το κοροϊδέψω αυτό. Προσπαθώ να θέσω την πραγματικότητα της παγκόσμιας τάξης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο... Η παγκοσμιοποίηση δεν συνέβη μηχανιστικά, συνέβη επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες την οδήγησαν, την κατεύθυναν.Αλλά κατά τα τελευταία 30 χρόνια η βασική ισορροπία δυνάμεων φυσικά μετατοπίστηκε μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της, προς την Κίνα και προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο [Μακροδομές] - μακριά από τα κράτη οφειλέτες και προς τα κράτη πιστωτές.
Λοιπόν, δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να καταλάβεις πως όταν έχεις αρχιτεκτονική και αξίες και πρότυπα και συστήματα που δημιουργούνται από μια παγκόσμια τάξη που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πλέον, σε κάποιο σημείο θα υπάρξει το σπάσιμο, η τομή. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν ένα ανεπαρκές σοκ για να καταρρεύσει το σκηνικό. Η 11η Σεπτεμβρίου ήταν επίσης ανεπαρκής. Αλλά, η οικονομική-χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ήταν επαρκής, αρκούσε.
Και πλέον βέβαια μιλάμε για τη δημιουργία του G20 - μια σπουδαία ιδέα. Οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου όλες μαζί, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες αρμονικά λένε ότι θα εργαστούν για την παροχή συλλογικής ηγεσίας και για τον προσδιορισμό αποτελεσμάτων που θα προσφέρουν τελικά δημόσια αγαθά, έτσι ώστε να μπορούμε να διοικήσουμε τον κόσμο μας με πιο αποτελεσματικό, αποδοτικό και ανθρώπινο τρόπο. Είναι μια σπουδαία ιδέα. Είμαι υπέρ της ως αντίληψη. Αγαπώ την ιδέα της Ντόχα για το εμπόριο (Doha Round). Αγαπώ την ιδέα μιας παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα. Θέλω και ένα πόνι για τα Χριστούγεννα! Θέλω όλα αυτά τα πράγματα. Κανένα από αυτά δεν πρόκειται όμως να συμβεί. Έτσι έχουμε τους φιλόδοξους G20... Ήμουν στο Νταβός το περασμένο έτος. Αναφέρω τα προηγούμενα στον Il Sakong ο οποίος ήταν εκείνη την εποχή ο προεδρικός απεσταλμένος της Νότιας Κορέας στους G20. Και λογομαχήσαμε. Μου λέει, «Ian, τι θέλεις; Ο G20 δεν είναι αρκετά καλός για εσένα. Τι θέλεις; Θέλεις περισσότερες χώρες; Θέλεις G192; Τι θέλεις; Θέλεις λιγότερες; Θέλεις G7, G8;», και του απάντησα, «Δεν έχει σημασία τι θέλω. Το τι θέλω είναι άνευ σημασίας. Είναι τι έχουμε, τι συμβαίνει. Απλά.»...
Εάν στην παλαιά αμερικανοκινούμενη -ή υπό αμερικανική ηγεσία- παγκόσμια τάξη ο τρόπος να κερδίσεις ήταν να ευθυγραμμιστείς με την αμερικανοκινούμενη παγκοσμιοποίηση, σε αυτή την νέα G0 τάξη (G-Zero, ουσιαστικά μιλάμε για κενό ηγεσίας και ισχύος: Every Nation for Itself: Winners and Losers in a G-Zero World) πρέπει να θες να προσαρμόζεσαι, να είσαι ικανός να προσαρμόζεσαι και να είσαι ευέλικτος, διότι πολλές διαφορετικές χώρες θα έχουν διαφορετικά πρότυπα, διαφορετικές προτιμήσεις και διαφορετικούς τρόπους ολοκλήρωσης. Πρέπει να είστε αυτό που εγώ αποκαλώ ένα κράτος-πίβοτ (pivot state). Το Μεξικό δεν πιβοτάρει: το εμπόριο, τα εμβάσματα από τους Μεξικανούς του εξωτερικού, τουρισμός, ναρκωτικά, στο Μεξικό τα πάντα σχετίζονται με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Καναδάς μπορεί να πιβοτάρει. Ήμουν με τον Καναδό υπουργό εξωτερικών -John Baird- πριν λίγο καιρό και το πρώτο του σχόλιο ήταν πόσο περήφανος ένιωθε ως υπουργός εξωτερικών που το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό ήταν στο Πεκίνο και όχι στην Ουάσινγκτον [Μετά την Σουηδία, υπέκυψε στην ιδεολογία του «τριτοκοσμισμού» και ο Καναδάς... Ειρωνεύομαι φυσικά]. Γιατί; Λοιπόν, επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη βρίσκονται σε μη αναστρέψιμη παρακμή. Τώρα, δεν με νοιάζει αν συμφωνείτε με αυτό. Δεν με νοιάζει αν συμφωνώ εγώ με αυτό - δεν είναι αυτό το ουσιώδες...
Η Ουκρανία δεν πιβοτάρει... είναι κολλημένη στη Ρωσία. Η Τουρκία πιβοτάρει καλά, ειδικά τώρα που αποχωρίστηκαν τους Ισραηλινούς. Η Ταιβάν δεν πιβοτάρει... Η Ινδονησία αντίθετα τα πάει καλά. Το Καζακστάν επίσης, η Μογγολία όχι... Είναι ένας διαφορετικός τρόπος για να σκεφτεί κανείς τους νικητές και τους ηττημένους σε αυτό το νέο περιβάλλον.
-----
Ο Σουηδός Πρωθυπουργός στην Κίνα
Ο Τούρκος Πρόεδρος και -πρώην- Πρωθυπουργός στην Ινδονησία
-----
Κατά την άποψη μου, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι από τους χαμένους σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Σίγουρα θα προτιμούσαν η παγκόσμια τάξη να ήταν κυριαρχούμενη από τις Η.Π.Α... όμως το 2018 η βασική ισορροπία δυνάμεων θα είναι πολύ μακρύτερα από τις Η.Π.Α και τους συμμάχους της... Το πρόβλημα με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η κατάρα του ασφαλούς καταφύγιου [θεωρούνται safe-haven]... Με αποτέλεσμα οι Η.Π.Α να μην πιέζονται να πάρουν αποφάσεις τις οποίες χρειάζονται απελπιστικά προκειμένου να είναι πραγματικά βιώσιμες και ισχυρές σε 10, 20 ή 30 χρόνια... Αυτή είναι η πρόκληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μεσοπρόθεσμα οι Η.Π.Α φαίνονται μια χαρά σε ένα περιβάλλον G0 (G-Zero World)...
Πιστεύω πως με το G0 (G-Zero World) θα ζήσουμε το τέλος των αμερικανοκινούμενων παγκόσμιων θεσμών και ιδρυμάτων. Είτε θα έχουμε αμερικανοκινούμενους θεσμούς που δεν είναι παγκόσμιοι, είτε παγκόσμιους θεσμούς που δεν θα είναι αμερικανοκινούμενοι, ή τίποτα από τα δύο... Με την Trans-Pacific Partnership αρχίσαμε να λέμε πως θέλουμε αμερικανοκινούμενους θεσμούς και οργανισμούς που δεν είναι παγκόσμιοι. Απλά αρχίζουμε να το λέμε... Οι Η.Π.Α δεν το κάνουν αυτό με την Παγκόσμια Τράπεζα, δεν το κάνουν με το Δ.Ν.Τ... δεν το κάνουν με τους Ευρωπαίους στο εμπόριο. Έχει ενδιαφέρον.
Τυχαίνει να θεωρώ την Κίναως τον Voldemort (Harry Potter) των κρατών. Είναι ο γεωπολιτικός αντίπαλος του οποίου το όνομα δεν πρέπει να λέγεται. Μην αναφέρεστε στην Κίνα διότι αυτό θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.
Αλλά φυσικά η πραγματικότητα είναι πως ο Ομπάμα δεν έχει δόγμα (για την εξωτερική πολιτική), και δεν έχει δόγμα επειδή το δόγμα σημαίνει μακροπρόθεσμη στρατηγική κατεύθυνση η οποία περιορίζει την ευελιξία. Το μισεί αυτό στην εξωτερική πολιτική. Δεν θέλει να το κάνει [υπόψιν, ο ομιλητής είναι πιο κοντά στο δημοκρατικό παρά στο ρεπουμπλικανικό κόμμα]. Στο βαθμό που ο ίδιος έχει ένα δόγμα, αυτό το δόγμα είναι η οικονομική διπλωματία και μία στροφή προς την Ασία (το περίφημο pivot to Asia) και τα δύο αυτά είναι πλήρως και άρρηκτα επικεντρωμένα στην Κίνα. Ρωτήστε τη Χίλαρι Κλίντον για το θέμα αυτό, «Τι είναι η στροφή προς την Ασία» και όλα τα σχετικά, και θα σας πει, «Καλωσορίζουμε την ειρηνική άνοδο της Κίνας (εφόσον συμπεριφέρεται με τον τρόπο που επιθυμούμε εμείς να συμπεριφέρεται).»
‘Περιμένετε πως θα συμπεριφερθούν κατά αυτόν τον τρόπο [οι Κινέζοι];’
‘Ε, όχι ακριβώς.’
‘Και τι θα συμβεί εάν δεν συμπεριφερθούν κατά αυτόν τον τρόπο;’
‘Τότε χρειάζεται αντιστάθμιση’
‘Τι εννοείτε με τον όρο «αντιστάθμιση»;’
Σιωπή.
Ολοκλήρωση α´ μέρους
.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
Σχετιζόμενα κείμενα εν καιρό
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
Σχετιζόμενα κείμενα εν καιρό
Προς το παρόν: 1) Μακροδομές. 2) Πλανητικός μετασχηματισμός. 3) Διεθνείς Σχέσεις. 4) Δυτικοευρωκεντρισμός. 5) 27 σημειώματα περί Κίνας. 6) 27 σημειώματα περί Ηνωμένων Πολιτειών 7) Πλανητικός μετασχηματισμός -εισαγωγικά περί «γεωκεντρικής τεχνολογίας» και «εθνοκεντρικής πολιτικής», παγκοσμιοποίησης και μη αναστρεψιμότητας της, διεθνικών οργανισμών, πολυεθνικών επιχειρήσεων και εθνών-κρατών. 8) Με αφορμή τα αυτονομιστικά κινήματα και τις υποεθνικές-κρατικές τάσεις και πιέσεις: Ο «νεομεσαιωνισμός» ή «New medievalism» ως ένα πρότυπο διακυβέρνησης της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας, τρεις οπτικές θεώρησης της παγκοσμιοποίησης -από τα μάτια του τωρινά ισχυρού- και δυο λόγια εισαγωγικά περί «εδαφικών» και μη ιδεολογιών.