Ο μαζικός πολιτισμόςστήνει τη γέφυρα προς έναν παγκόσμιο πολιτισμό, ο οποίος όμως δεν εγγυάται τη συναίνεση όλων με όλους πέρα από αγώνες κατανομής, όπως δεν την εγγυάται ούτε η κοσμοθεωρητικά ουδέτερη τεχνική. Ο οικονομιστικός τρόπος σκέψης, που σήμερα είναι του συρμού στη Δύση, παράγει από τη διάδοση της δυτικής τεχνικής και της οικονομικής οργάνωσης τη βεβαιότητα ότι θα επιβληθεί η δυτική πολιτική οργάνωση ή η ηθική στάση και δεν θέλει να παραδεχθεί την πραγματικότητα και κατά βάθος εύλογη δυνατότητα να ευδοκιμούν και τον 21ο αιώνα, όπως στις εποχές οικουμενικής χρήσης αρότρου και τσεκουριού, σε παρόμοια τεχνική βάση πολλές και διάφορες μορφές πολιτικής οργάνωσης και κοινωνικής ηθικής.
Επειδή στις δυτικές αξίες, που θέλει κανείς να εξαγάγει μαζί με την τεχνική, συγκαταλέγεται η ανεκτικότητα, έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους δύο συνιστώσες της δυτικής ιδεολογίας, ο εξελικτισμός και ο οικουμενισμός. Ο πρώτος απαιτεί ουσιαστικά τη κατάργηση ορισμένων μορφών ζωής οι οποίες προφανώς δεν μπορούν να θεωρηθούν «ορθολογικές» σε σχέση με την εν μέρει αναμενόμενη και εν μέρει επιτευχθείσα υψηλή βαθμίδα εξέλιξης της παγκόσμιας ιστορίας' ο δεύτερος πρέπει όμως, αν θέλει να πραγματοποιηθεί εδώ και τώρα, να δεχθεί την οικουμενική ορθολογικότητα όλων των μορφών ζωής ή την ιδέα ότι όλες αξίζουν ανοχή.
Ενώ ο πολιτιστικός σχετικισμός σχετικοποιείται με τη σειρά του σημαντικά από την πρακτική της κατανόησης και την πολυεδρική οικουμενική ορθολογικότητα, δεν μπορεί να βρεθεί καμμιά λογική ή πρακτική λύση για την αντίθεση μεταξύ εξελικτισμού και οικουμενισμού (υπό την επιρροή του αιτήματος για ανεκτικότητα). Αυτό όμως δεν είναι αναγκαίο, διότι η ιστορία προτιμά να κόβει τους γόρδιους δεσμούς παρά να τους λύνει.
.~`~.