Ζούμε την ολοκλήρωση τριών ιστορικών κύκλων ή εποχών. Την ολοκλήρωση της αμερικανικής ηγεμονικής περιόδου, το τέλος ή τη διάσπαση της «Δύσης» (δηλαδή τη διεύρυνση του χάσματος στο εσωτερικό, την αποσύνθεση ή πολυδιάσπαση, του ευρωατλαντικού κόσμου-χώρου) και την ολοκλήρωση της ευρωκεντρικής -κατόπιν δυτικοκεντρικής- εποχής. Ορισμένα σημεία καμπής:
• 1870-1875: Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ξεπερνούν πληθυσμιακά τη Γερμανία και γίνονται η τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα πίσω από τη Ρωσσία, την Ινδία και την Κίνα. Tο 1800 ο πληθυσμός των τότε Η.Π.Α ήταν πέντε (5) εκατομμύρια και της τότε Γερμανίας εικοσιένα (21) εκατομμύρια. Περί το 1880 ο πληθυσμός των Η.Π.Α ήταν 50 εκατομμύρια και της Γερμανίας 45 εκατομμύρια. Την ίδια περίοδο ο πληθυσμός της Βραζιλίας ήταν περίπου 10 εκατομμύρια.
• 1870-1890: Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη. Η Κίνα και η Ινδία χάνουν για πρώτη φορά την οικονομική πρωτοκαθεδρία, ενώ η Βρετανία χάνει τα πρωτεία της βιομηχανικής παραγωγής.
• 1890-1900: Οι Η.Π.Α τρίτη πολυπληθέστερη χώρα στον πλανήτη (όπως παραμένουν μέχρι σήμερα). Ξεπερνούν πληθυσμιακά τη Ρωσσία αν την εξετάσουμε ξεχωριστά και όχι ως αυτοκρατορία. Ως αυτοκρατορία η Ρωσσία παράμενει στην τρίτη θέση μέχρι το 1991 (δες σημειώσεις).
• 1900-1910: Έξι (6) χώρες από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις δέκα πολυπληθέστερες του πλανήτη. Ρωσσία, Γερμανία, ΑυστροΟυγγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ιταλία (εάν δεν συμπεριλάβουμε την Ολλανδία. Μόνα τους τα μητροπολιτικά εδάφη της Βρετάνιας και της Γαλλίας, δίχως τις αποικιακές κτήσεις, είναι μέσα στην πρώτη δεκάδα. Της Ολλανδίας όχι). Η ευρωπαϊκή ήπειρος -συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής Ρωσσίας- αποτελεί σχεδόν το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους στον πλανήτη γεννιέται, ζεί και περπατά στην Ευρώπη.
• 1917-1918: Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέρχονται στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό της Βρετανίας και της Γαλλίας - ενώ η Ρωσσία αποχωρεί από αυτόν μετά από τις ρωσσικές επαναστάσεις. Η πλάστιγγα γέρνει εις βάρος της Γερμανίας. Διαμορφώνονται οι συνθήκες για τη γέννηση -ή γίνεται η σύλληψη και κυοφορία- της «Δύσεως». Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος είχε ονομαστεί ''ο πόλεμος που θα τελειώνε όλους τους πολέμους''. Οδήγησε σε μεγά-πόλεμο.
• 1930-1935: Η Ιαπωνία ξεπερνά πληθυσμιακά τη Γερμανία και γίνεται η πέμπτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα στον πλανήτη (ενώ η Ιταλία ξεπερνά τη Γαλλία και γίνεται η τέταρτη πολυπληθέστερη στην Ευρώπη).
• 1941: Υπογράφεται η Χάρτα του Ατλαντικού. Πιστοποιητικό γέννησης της «Δύσεως» (West). Επί αυτής της συμφωνίας θα οικοδομηθεί μεγάλο μέρος του μεταπολεμικού κόσμου. Θεσμοί, δομές, προσανατολισμοί, πρότυπα και αρχές που θα κυριαρχήσουν και θα διαμορφώσουν το παγκόσμιο πολιτικό τοπίο μετά τον πόλεμο έχουν τις ρίζες τους σε αυτήν.
• 1945: Το κέντρο βάρους του διεθνούς συστήματος αποχωρεί οριστικά από την «Ευρώπη» (της Abendland) και μεταφέρεται σε εξω-ευρωπαϊκούς χώρους. Στην διατλαντική Δύση (West) και στην ευρασιατική Ανατολή που θα αποτελέσουν τα δύο συστατικά μέρη του διπολικού συστήματος.
• 1949: Δύο ημέρες μετά από την παράδοση της Ιαπωνίας, η Ινδονησία κυρήσσει την ανεξαρτησία της. Η Ολλανδία με στρατιωτικά και διπλωματικά μέσα επιδιώκει την επανεγκαθίδρυση της κυριαρχίας της. Μετά από διεθνείς πιέσεις -συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών- η Ολλανδία αναγκάζεται να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της συγκεκριμένης χώρας (η οποία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τις δεκαετίες που έρχονται).
• 1950: Τέσσερις (4) χώρες από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις δέκα πολυπληθέτερες του πλανήτη. Ρωσσία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία. Την ίδια χρονιά υπάρχουν 60 αναγνωρισμένα από τον Ο.Η.Ε κράτη.
• 1957-1958: Ίδρυση της Ε.Ο.Κ από τις χώρες της Ευρώπης του Ρήνου ή της Καρολίγγειας Ευρώπης (αυτή δεν είναι Ευρώπη της Δύσης/West, κάτι που ίσως κάποια στιγμή γίνει αντιληπτό).
• 1961: Η Ινδία καταλαμβάνει μέσω εισβολής την περιοχή της Γκόα-Goa (γνωστή από την μουσική Trance και τα Rave Party) την οποία κατείχε η Πορτογαλία μαζί με άλλα μικροεδάφη και αποικιακές κτήσεις (Daman and Diu). 451 έτη πορτογαλικής -έμμεσης ή άμεσης- κυριαρχίας ολοκληρώνονται και μαζί τους ένας ιστορικός κύκλος (1505-1961).
• 1965-1970: Η Βραζιλία ξεπερνά πληθυσμιακά τη Γερμανία και γίνεται η έβδομη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα του πλανήτη. Η Ιαπωνία ξεπερνά οικονομικά τη Γερμανία και γίνεται η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη το 1968 (Οι Γάλλοι, εν τω μεταξύ, παίζουν με τα λουλούδια φωνάζοντας "Adieu, de Gaulle!". Ο de Gaulle αποχωρεί στην ενδοχώρα - θεωρείται ως too self-centered, too authoritarian, too conservative, and too anti-American: Erdoğan À la française. Την επόμενη χρονιά παραιτείται).
• 1971-1973: Κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομικής ηγεμονίας των Η.Π.Α («Δόγμα Νίξον»). Ο αριθμός των αναγνωρισμένων από τον Ο.Η.Ε κρατών ανέρχεται στα 127. Είσοδος του Ηνωμένου Βασίλείου και της Ιρλανδίας στην Ε.Ο.Κ (1973), ή ορθότερα στις «Ευρωπαϊκές Κοινότητες». Μέσω αυτής της εξέλιξης κινούμαστε προς την κατεύθυνση της Ευρώπης της Δύσης (West).
• 1980-1985: Μια (1) χώρα από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις δέκα πολυπληθέτερες του πλανήτη: η Ρωσσία. Είσοδος της Ελλάδας και της Ισπανίας στην Ε.Ο.Κ. Κινούμαστε προς την κατεύθυνση της Ευρώπης της Occident (αν δεν καταλαβαινεις διάβασε εδώή συνέχισε παρακάτω).
• 1985-1990: Υπερχρέωση των Η.Π.Α και σταδιακή εξάρτηση της χρηματοδότησης της χώρας από ξένους πιστωτές που έχει τις ρίζες της στην υπερανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος τους. Οι Η.Π.Α σταδιακά θα εισέλθουν σε μια περίοδο κατά την οποία θα αρχίσουν να πετάνε βάρη από πάνω τους και να μεταφέρουν ή να μετακυλίουν βάρη σε άλλους.
• 1989-1990: Επανένωση της Γερμανίας μετά από 41 έτη. Οι διαδηλωτές στη Λειψία φώναζαν «Wir sind ein Volk!» (Είμαστε ένας λαός). Παρά τις επιφυλάξεις, ουδείς θεώρησε πως η Γερμανία του Κολ αποτελούσε για την Ευρώπη την απειλή που είχε αποτελέσει η Γερμανία του Χίτλερ. Ωστόσο η ενοποίηση της θα οδηγήσει στη σταδιακή μεταβολή της δομής ισχύος στην Ευρώπη σε ηπειρωτική και γερμανοκεντρική, μέσω της μελλοντικής υπεροχής της επανενωμένης Γερμανίας. Ο πληθυσμός της στα 78 εκατομμύρια. Η ενοποίηση αυτή θα μας οδηγήσει πλησιέστερα προς την Ευρώπη της Abendland. Η Βραζιλία διεξάγει προεδρικές εκλογές για πρώτη φορά μετά από 29 έτη με τον Fernando Collor de Mello να είναι ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος της Βραζιλίας από το 1961. Ο πληθυσμός της είναι 150 εκατομμύρια.
• 1991: Διάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ. Δύο χρόνια μετά ίδρυση της Ε.Ε. Τα διεθνώς αναγνωρισμένα κράτη είναι 160. Η κατάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ μπορεί να ιδωθεί (όσο και αν κάτι τέτοιο δεν αρέσει σε ορισμένους) στα πλαίσια συνέχισης της αποαποικιοποίησης. Και αυτή η ματιά, το αντιλαμβανόμαστε πλέον, οδηγεί σε πιο γόνιμες προσεγγίσεις από τις θριαμβολογίες της εποχής οι οποίες διαψεύσθηκαν: «Η δημοκρατία νίκησε», έγραφε ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι ενώ ο Φράνσις Φουκουγιάμα είδε να εγκαινιάζεται το τέλος της ιστορίας. Μάλλον θα ήταν ορθότερο να ρωτήσουμε, το τέλος της ιστορίας τίνος;
• 1995-2000: Η Αφρική ξεπερνά πληθυσμιακά την Ευρώπη. Για πρώτη φορά στην καταγεγραμμένη ανθρώπινη ιστορία, η δεύτερη πληθυσμιακά ήπειρος στον πλανήτη, η ευρωπαϊκή, περνά στη τρίτη θέση πίσω από την Ασία και την Αφρική. Μέχρι το 2030-2040 αναμένεται να βρεθεί στη τέταρτη. Θα την ξεπεράσει η Λατινική Αμερική (Από το 1980 μεχρι σήμερα, περίπου 40 χρόνια, η Ευρώπη ως ήπειρος, και οι 35-40 χώρες, δεν εχει αυξήθει πληθυσμιακά πάνω από 50 εκατομμύρια. Οι Η.Π.Α μόνες τους κατά το ίδιο χρονικό διάστημα αυξήθηκαν πάνω από 100 εκατομμύρια ενώ ο υπόλοιπος πλανήτης περίπου τρία δισεκατομμύρια (δηλαδή 3000 εκατομμύρια).
• 1997: Ιδρύεται η Ομάδα των Είκοσι γνωστή ως G-20. Ξεκινά η αποδυναμώση της σημασίας των G8, οι οποίοι έγιναν G7. Εξέλιξη που εσφαλμένα και λόγω παλαιών συνηθειών ερμηνεύτηκε ως «απομόνωση» της Ρωσσίας ενώ την ίδια στιγμή αποδυναμωνόταν, γινόταν αδιάφορη και έχανε τη σημασία της η ομάδα G7: ''The Irrelevant Seven'' (μια αντίστοιχη εξελιξη θα πρέπει να προσέξει η Ελλάδα σε σχεση με το ΝΑΤΟ. Δηλαδή την περίπτωση η αποχώρηση ή αποβολή μιας χώρας από αυτό -όπως συνέβη με τη Ρωσσία στην περίπτωση των G8- παράλληλα με άλλες εξελίξεις, όπως η δημιουργία «ευρωστρατού», να συμβεί τη στιγμή που περιπέφτει σε ανυποληψία ή γίνεται αδιάφορος ο οργανισμός και ενώ ορισμένοι θα ποντάρουν όλα τα λεφτά τους σε αυτόν για την αναβάθμιση τους). Η Τουρκία είναι μέλος της Ομάδας G-20 (είναι η 18η μεγαλύτερη οικονομία στο πλανήτη).
• 1997-1999: Ανάκτηση και επιστροφή κυριαρχίας του Hong Kong από τη Βρετανία στην Κίνα. Ολοκληρώνεται ένας ιστορικός κύκλος που ξεκινά με τους Πόλέμους του Οπίου (1839-1997). Με την επιστροφή και ανάκτηση της κυρίαρχιας του Macau από την Πορτογαλία στην Κίνα δύο χρόνια αργότερα, το 1999, πάμε ακόμη βαθύτερα στον ιστορικό χρόνο. Το Macau ήταν η παλιότερη ευρωπαϊκή αποικία στην Κίνα. Ένας ακόμη ιστορικός κύκλος ολοκληρώνεται (1557-1887-1999). Ριζική απο-ευρωαποικιοποίηση προκειμένου η Κίνα να συνάψει επί ίσοις όροις σχέσεις με την «Ευρώπη», τη «Δύση» και τον Κόσμο. Ο οδυνηρός αιώνας των ετεροβαρών συνθηκών που υποβίβασε την Κίνα σε ένα έθνος «όμοιο με όλα τα υπόλοιπα» και την έθεσε κάτω από την κυριαρχία των «βαρβάρων» οδηγώντας στην ταπείνωση της, φτάνει στο τέλος του.
• 2002: Η Ελβετία, μια ουδέτερη χώρα, γίνεται μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ναι, δεν ήταν). Ιδρύεται το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και η Ινδία από τα λεγόμενα «δημοκρατικά», η Κίνα και η Ρωσία από τα λεγόμενα «αυταρχικά», δεν έχουν επικυρώσει -ακόμα και εάν έχουν υπογράψει- το Καταστατικό της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (εδώ τίθεται επί τάπητος το ζήτημα του κινήματος της παγκόσμιας διακυβέρνησης, στο οποίο όμως δεν μπορούμε να επεκταθούμε σε αυτό το σημείωμα).
• 2003-2006: Ο πόλεμος στο Ιράκ απομακρύνει τις Η.Π.Α και τις χώρες της Ε.Ε. Μαζικές αντιαμερικανικές/πολεμικές διαδηλώσεις στις 15 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου σε όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα -Λονδίνο, Μαδρίτη, Βερολίνο, Παρίσι και άλλου-, ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ (τρία χρόνια μετά ο Jürgen Habermas θα κυκλοφορήσει το -μετριότατο- βιβλίο του αποτελούμενο από μια συλλογή κειμένων, με τίτλο The Divided West). Εισερχόμαστε με εμφατικό, σχεδόν επίσημο και δημόσιο τρόπο στην περίοδο διάσπασης της «Δύσης» (δεν μας επιτρέπει ο χώρος εδώ να παρεκκλίνουμε και να αναλύσουμε τι είναι κατά Habermas η «Δύση». Κατ'ουσίαν, γι'αυτόν, είναι το καντιανό πρόγραμμα - kantian project). Ξεκινούν οι λεγόμενες πολύχρωμες επαναστάσεις στον μετασοβιετικό χώρο που μέσω του Λιβάνου (επανάσταση και πόλεμος) θα καταλήξουν σε αυτές του αραβικού κόσμου, ενώ σταδιακά εκτοξεύεται ο αριθμός των θυμάτων από τρομοκρατικές επιθέσεις. Η άνοδος της τρομοκρατίας, η αποδυνάμωση της κρατικής κυριαρχίας και η αναρχοποίηση του διεθνούς συστήματος ή περιφερειακών υποσυστημάτων -φαινόμενα που όλα καταλήγουν ή εκβάλλουν σε καταστροφή ή/και ρευστοποίηση κρατών- δεν είναι άσχετα μεταξύ τους φαινόμενα.
• 2009-2015: Τίθεται σε ισχύ η Συνθήκη της Λισσαβώνας η οποία τροποποίησε ολόκληρη τη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συγχωνεύοντας τα τρία θεμέλια-πυλώνες της (Συνθήκες Μάαστριχτ, Άμστερνταμ και Νίκαιας) σε μια ενιαία νομική οντότητα. Ευρωπαϊκές κρίσεις. Κρίση της ζώνης ευρω (οικονομική-χρέους), της ζώνης Σένγκεν (μεταναστευτική-προσφυγική) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Υπερθνικές vs έθνικές πολιτικές. Τάσεις επαναφοράς κυριαρχίας και εθνοκρατικοποίηση πολιτικών. Άνοδος «ευρωσκεπτικισμού». Κλείσιμο συνόρων κ.λπ). Οι σχέσεις Η.Π.Α και Ε.Ε ή «Ευρώπης» φτάνουν στο ναδίρ τους, στο χειρότερο σημείο τους εδώ και 70-80 χρόνια (από τη δεκαετία του 1930). Διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
• 2010-2011: Η Κίνα ξεπερνά οικονομικά την Ιαπωνία. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία οι δύο από τις τρείς μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη βρίσκονται στην περιοχή της ανατολικής Ασίας (το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο βάρους κατά τις δεκαετίες 1970-1980 βρισκόταν στον Ατλαντικό, μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης). 193 αναγνωρισμένα κράτη απο τον Ο.Η.Ε. Το Νότιο Σουδάν κυρήσσει ανεξαρτησία. Εμφύλιος πόλεμος. Ο Gaddafi δολοφονείται. H Libyan Arab Jamahiriya φτάνει -de facto- στο τέλος της (1977–2011).
• 2012-2016: Ολοκλήρωση της αμερικανικής ηγεμονικής περιόδου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπήρξαν στρατηγική, ηγέτιδα δύναμη σε τρεις καθοριστικές στιγμές του εικοστού αιώνα στην ευρωπαϊκή ήπειρο: μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Σήμερα, έναν αιώνα μετά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουάσιγκτον δεν διαδραματίζει πλέον αυτόν το ρόλο (1917-1945-1957-1993-2012). Οι Η.Π.Α παραμένουν η ισχυρότερη μονάδα στο διεθνές σύστημα.
• 2013: Η Κίνα το μεγαλύτερο εμπορικό έθνος στον πλανήτη. Στις 30 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, λόγω και της έντονης κομματικής πόλωσης και αντιπαράθεσης που οδήγησε σε νομοθετική εμπλοκή με αφορμή την ανάγκη αύξησης του ορίου του δημοσίου χρέους πάνω από τα 16,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, η Αμερικανική Κυβέρνηση αναγκάζεται να οδηγηθεί σε αναστολή της λειτουργίας της για περίπου ένα μήνα. Μεγάλο πλήγμα στο διεθνές κύρος και το παγκόσμιο γόητρο των Η.Π.Α.
• 2014: H Κίνα μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη (με όρους PPP) και δεύτερη μεγαλύτερη (nominal) από το 2011. Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 150 χρόνια, οι Η.Π.Α πέφτουν στην δεύτερη θέση (με όρους PPP).
• 2016: Συμμετοχή απάντων των συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών -πλην Ιαπωνίας- στην Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απόφαση για αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Έ σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας ιστορικής περιόδου (1973-2016), φανερώνει τις αλλαγές που έχουν λάβει χώρα κατά τον μετασχηματισμό της Ε.Ο.Κ σε Ε.Ε (1957-1993) και εμβαθύνει τη διάσπαση ή αποσύνθεση της «Δύσης» (2003-2016). Η Ε.Ε μεταβάλλεται όλο και περισσότερο σε ηπειρωτική δομή. Η πορεία αυτή ξεκίνά, όπως προαναφέραμε, με την ενοποίηση της Γερμανίας και τη σταδιακή μεταβολή της δομής ισχύος της Ευρώπης σε ηπειρωτική και γερμανοκεντρική, μέσω της υπεροχής της επανενωμένης Γερμανίας. Με αυτή την εξέλιξη -την αποχώρησης της Βρετανιάς- απομακρυνόμαστε από την την Ευρώπη της West και ερχόμαστε πιο κοντά στην Ευρώπη της Abendland. Η Ευρώπη του Ρήνου (και όχι της Δύσης) ή η Καρολίγγεια Ευρώπη επανεμφανίζεται δυναμικά μετά από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος με τη συνάντηση των έξι ιδρυτικών μελών, όχι της Ε.Ε -όπως συνήθως λέμε- αλλά της Ε.Ο.Κ (η συνάντηση δίχως τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε είναι ενδεικτική και φανερώνει πως δεν μιλάμε ούτε για τη διατλαντική Ευρώπη της West, ούτε για την ευρω-μεσογειακή Ευρώπη της Occident).
• 2020-2025: Θα έρθει για πρώτη φορά στην εξουσία μια γενιά ηγετών που η πολιτική τους εμπειρία δεν θα έχει διαμορφωθεί από τον Ψυχρό Πόλεμο και δεν θα διαθέτει τον ίδιο συναισθηματικό δεσμό και την ίδια προσκόλληση στην ευρω-ατλαντική δομή και στη διατλαντική συνεργασία και σχέση. Μια εποχή ή ένας ιστορικός κύκλος που ξεκίνησε το 1917 και παγιώθηκε το 1945 -η εποχή της «Δύσης»- θα έχει ολοκληρωθεί.
[-] Bonus. 2017: Η Ινδία ξεπέρασε οικονομικά το Ηνωμένο Βασίλειο (nominal, γιατί με όρους PPP βρίσκεται ήδη από το 2011 στη τρίτη θέση) και η Πολιτεία της Καλιφόρνια τη Γαλλία. Η Βρετανία και η Γαλλία αποτελούν δύο χώρες που κάνουν την πιο απέλπιδα προσπάθεια να γατζωθούν από τις ψευδαισθήσεις τους ότι είναι μεγάλες δυνάμεις. Η Κίνα εάν πιεστεί, μπορεί να πιέσει και η ίδια μέσω της Καλιφόρνια και να γονατίσει τις Η.Π.Α (Θα πρέπει να τα σκεφτόμαστε αυτά σιγά, σιγά). Ο Xi Jingping πρόσφατα συναντήθηκε με τον Κυβερνητη της Καλιφόρνια.
[-] Επί αιώνες και για όσο χρονικό διάστημα η Ρωσσία είχε αυτοκρατορική δομή -είτε τσαρική, είτε σοβιετική- οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν πληθυσμιακά τη Ρωσσία. Αυτό συνέβη με την κατάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ. Το 1989 ο πληθυσμός της Ε.Σ.Σ.Δ ήταν 286 εκατομμύρια και των Η.Π.Α 248 εκατομμύρια. Το 1991 είναι η πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκτούν ένα τέτοιο πλεονέκτημα και προβάδισμα έναντι της Ρωσσίας.
[-] To 1950 υπήρχαν (8) χώρες από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις είκοσι πολυπληθέστερες του πλανήτη. Σήμερα είναι μόνον δύο (2), ενώ χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία που ήταν στις πρώτες δεκά τότε, τώρα βρίσκονται εκτός εικοσάδας. Μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες θα υπάρχει μονάχα μια ευρωπαϊκή χώρα στις πρώτες είκοσι (η Ρωσσία) και καμία στην πρώτη δεκάδα.
[-] Το 1904 ο Joseph Chamberlain δήλωνε «Η εποχή των μικρών εθνών έχει περάσει προ πολλού, έφτασε η εποχή των Αυτοκρατοριών». Από τότε διαλύθηκαν η Ρωσική, η Γερμανική, η ΑυστροΟυγγρική, η Οθωμανική και η Ιαπωνική Αυτοκρατορία, ενώ μεταπολεμικά διαλύθηκαν η Βρετανική, η Γαλλική, η Ολλανδική, η Πορτογαλική, η Βελγική και η Σοβιετική. Η Ισπανία, αν και η αποσυνθεση της αυτοκρατορίας της περιλαμβάνεται στο κύμα αποαποικιοποίησης του 19ου αιώνα, παραχώρησε ανεξαρτησία στην τελευταία της αποικία μόλις το 1975 (αφού νωρίτερα, το 1969, κάτω από διεθνείς πιέσεις, είχε επιστρέψει την πόλη Sidi Ifni στον Μαρόκο). Μελλοντικά ίσως να απολέσει και τα τελευταία εδάφη της επί της Αφρικής, όπως είναι η Ceuta και η Melilla (για τα οποία έχει διαμάχη με το Μαρόκο). Μιά τέτοια εξέλιξη, που μπορεί αυτή την στιγμή να φαντάζει υπερβολική -όχι όμως από τη σκοπιά που εξετάζουμε εδώ τα πράγματα-, θα σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση μιας ιστορικής εποχής που ξεκίνησε το 1415 με ενδιάμεσο σταθμό το 1668. Η κρίση στις αρχές του 20ου αιώνα (1905) που οδήγησε στην Αγγλο-Γαλλική Συνεννόηση εναντίον της Γερμανίας ξεκίνησε από το Μαρόκο (Tangier Crisis).
[-] Κατά την πορεία αποαποικιοποίησης, που αποτελεί τη δεύτερη φάση του παγκόσμιου πολιτικού συστήματος και η οποία εν μέρει συνέπεσε με την πρώτη (αποικιακή επέκταση), οι περιοχές που είχαν ενσωματωθεί ή κυριευθεί ξέφυγαν από τον ευρωπαϊκό έλεγχο και πήραν τις θέσεις τους ως κράτη μέλη της διεθνούς κοινωνίας. Η πορεία αυτή ξεκίνησε με την Αμερικανική Επανάσταση και συνεχίστηκε με την αφρικανική και ασιατική αντιαποικιοκρατική επανάσταση. Τα πράγματα αυτά δεν τα έχουν πολυ-καταλάβει στην «Ευρώπη» λόγω ιδεολογικοποίησης (Τριτος Κόσμος) και ευρωκεντρικής ματιάς. Ορισμένα από τα κράτη που προέκυψαν από την διάλυση των αυτοκρατοριών είναι, ή θα αποδειχθούν στο μέλλον, σημαντικότερα από τα παλαιά αυτοκρατορικά κέντρα: Πορτογαλία-Βραζιλία, Ολλανδία-Ινδονησία, Ισπανία-Μεξικό κ.λπ. Η Ινδονησία είναι η τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα, η τρίτη μεγαλύτερη δημοκρατία στον πλανήτη (πίσω από Η.Π.Α και Ινδία) και η μεγαλύτερη μουσουλμανική τέτοια, και το πολυπλυθέστερο νησιωτικό έθνος. Η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη χώρα σε έκταση στην Αμερική και η πέμπτη μεγαλύτερη χώρα παγκοσμίως τόσο εδαφικά όσο και πληθυσμιακά. Η όγδοη (nominal) ή η έβδομη (PPP) μεγαλύτερη οικονομία και διεκδικεί μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε (όπως και η Γερμανία. Σε αυτό το θέμα, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, θα επανέλθω). Η Πορτογαλία είναι απλά μια περιφερειακή χώρα της Ε.Ε. Ο πληθυσμός της Πορτογαλίας το 1900 ήταν πάνω από 5 εκατομμύρια και της Βραζιλίας κάτω από 18. Σήμερα, ο πληθυσμός της Βραζιλίας είναι 210 εκατομμύρια και της Πορτογαλίας 10 εκατομμύρια. Η Βραζιλία είναι η 5η πολυπληθέστερη χώρα στον πλανήτη ενώ η Πορτογαλία βρίσκεται στην 88η θέση.
[-] Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δεν αποτελεί προϊόν της «παγκοσμιοποίησης» (η «παγκοσμιοποίηση» και η διαχείριση της αποτελεί μέσο νομιμοποίησης της), μέσω των αναφορών της σε «Ενωμένη Ευρώπη» αξιώνει να μιλά στο όνομα ολόκληρης της Ευρώπης. Το 1900 η Ευρώπη -συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής Ρωσσίας- αποτελούσε σχεδόν το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα αποτελεί το 5,8% του παγκόσμιου πληθυσμού (δίχως το Ηνωμένο Βασίλειο). Ένας στους τέσσερις (1/4) ανθρώπους ζούσε στην Ευρώπη τότε. Ένας στους δεκαέξι (1/16) ζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα. Αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν σημαίνει ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αυτά που διεκδικούσε κατά τη διάρκεια των παγκοσμίων πολέμων η Ευρώπη της Abendland σε παγκόσμια κλίμακα, τώρα τα διεκδικεί σε ευρωατλαντική κλίμακα). Την ίδια στιγμή που η Ε.Ε βρίσκεται σε πορεία πολυδιάσπασης και η ευρωπαϊκή ήπειρος, η γηραιότερη δημογραφικά ήπειρος στον πλανήτη, μεταβάλλεται στη γεροντοκρατία της ανθρωπότητας έχοντας απολέσει τη δυνατότητα αναπαραγωγής, ο Homo EUropeanus ή/και ο Homo Neo-Europeancis Western-Universalis, έχει ως οραματικό του ορίζοντα την μετατρόπη του σε TransHuman/Former, RoboCop και σε Homo Dolly. Μέχρι να τα καταφέρει πάντως, η απώλεια όλων των αποικιακών κτήσεων και η επακόλουθη άνοδος των πρώην αποικιών και των παλαιών και νέων εξω-ευρωπαϊκών κέντρων, παράλληλα με την έλευση πληθυσμών της περιφέρειας προς τις μητροπολιτικές περιοχές, σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της περιόδου αποαποικιοποίησης και την αντιστροφή αυτής της σχέσης.
• 1870-1875: Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ξεπερνούν πληθυσμιακά τη Γερμανία και γίνονται η τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα πίσω από τη Ρωσσία, την Ινδία και την Κίνα. Tο 1800 ο πληθυσμός των τότε Η.Π.Α ήταν πέντε (5) εκατομμύρια και της τότε Γερμανίας εικοσιένα (21) εκατομμύρια. Περί το 1880 ο πληθυσμός των Η.Π.Α ήταν 50 εκατομμύρια και της Γερμανίας 45 εκατομμύρια. Την ίδια περίοδο ο πληθυσμός της Βραζιλίας ήταν περίπου 10 εκατομμύρια.
• 1870-1890: Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη. Η Κίνα και η Ινδία χάνουν για πρώτη φορά την οικονομική πρωτοκαθεδρία, ενώ η Βρετανία χάνει τα πρωτεία της βιομηχανικής παραγωγής.
• 1890-1900: Οι Η.Π.Α τρίτη πολυπληθέστερη χώρα στον πλανήτη (όπως παραμένουν μέχρι σήμερα). Ξεπερνούν πληθυσμιακά τη Ρωσσία αν την εξετάσουμε ξεχωριστά και όχι ως αυτοκρατορία. Ως αυτοκρατορία η Ρωσσία παράμενει στην τρίτη θέση μέχρι το 1991 (δες σημειώσεις).
• 1900-1910: Έξι (6) χώρες από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις δέκα πολυπληθέστερες του πλανήτη. Ρωσσία, Γερμανία, ΑυστροΟυγγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ιταλία (εάν δεν συμπεριλάβουμε την Ολλανδία. Μόνα τους τα μητροπολιτικά εδάφη της Βρετάνιας και της Γαλλίας, δίχως τις αποικιακές κτήσεις, είναι μέσα στην πρώτη δεκάδα. Της Ολλανδίας όχι). Η ευρωπαϊκή ήπειρος -συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής Ρωσσίας- αποτελεί σχεδόν το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους στον πλανήτη γεννιέται, ζεί και περπατά στην Ευρώπη.
• 1917-1918: Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέρχονται στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό της Βρετανίας και της Γαλλίας - ενώ η Ρωσσία αποχωρεί από αυτόν μετά από τις ρωσσικές επαναστάσεις. Η πλάστιγγα γέρνει εις βάρος της Γερμανίας. Διαμορφώνονται οι συνθήκες για τη γέννηση -ή γίνεται η σύλληψη και κυοφορία- της «Δύσεως». Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος είχε ονομαστεί ''ο πόλεμος που θα τελειώνε όλους τους πολέμους''. Οδήγησε σε μεγά-πόλεμο.
• 1930-1935: Η Ιαπωνία ξεπερνά πληθυσμιακά τη Γερμανία και γίνεται η πέμπτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα στον πλανήτη (ενώ η Ιταλία ξεπερνά τη Γαλλία και γίνεται η τέταρτη πολυπληθέστερη στην Ευρώπη).
• 1941: Υπογράφεται η Χάρτα του Ατλαντικού. Πιστοποιητικό γέννησης της «Δύσεως» (West). Επί αυτής της συμφωνίας θα οικοδομηθεί μεγάλο μέρος του μεταπολεμικού κόσμου. Θεσμοί, δομές, προσανατολισμοί, πρότυπα και αρχές που θα κυριαρχήσουν και θα διαμορφώσουν το παγκόσμιο πολιτικό τοπίο μετά τον πόλεμο έχουν τις ρίζες τους σε αυτήν.
• 1945: Το κέντρο βάρους του διεθνούς συστήματος αποχωρεί οριστικά από την «Ευρώπη» (της Abendland) και μεταφέρεται σε εξω-ευρωπαϊκούς χώρους. Στην διατλαντική Δύση (West) και στην ευρασιατική Ανατολή που θα αποτελέσουν τα δύο συστατικά μέρη του διπολικού συστήματος.
• 1949: Δύο ημέρες μετά από την παράδοση της Ιαπωνίας, η Ινδονησία κυρήσσει την ανεξαρτησία της. Η Ολλανδία με στρατιωτικά και διπλωματικά μέσα επιδιώκει την επανεγκαθίδρυση της κυριαρχίας της. Μετά από διεθνείς πιέσεις -συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών- η Ολλανδία αναγκάζεται να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της συγκεκριμένης χώρας (η οποία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τις δεκαετίες που έρχονται).
• 1950: Τέσσερις (4) χώρες από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις δέκα πολυπληθέτερες του πλανήτη. Ρωσσία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία. Την ίδια χρονιά υπάρχουν 60 αναγνωρισμένα από τον Ο.Η.Ε κράτη.
• 1957-1958: Ίδρυση της Ε.Ο.Κ από τις χώρες της Ευρώπης του Ρήνου ή της Καρολίγγειας Ευρώπης (αυτή δεν είναι Ευρώπη της Δύσης/West, κάτι που ίσως κάποια στιγμή γίνει αντιληπτό).
• 1961: Η Ινδία καταλαμβάνει μέσω εισβολής την περιοχή της Γκόα-Goa (γνωστή από την μουσική Trance και τα Rave Party) την οποία κατείχε η Πορτογαλία μαζί με άλλα μικροεδάφη και αποικιακές κτήσεις (Daman and Diu). 451 έτη πορτογαλικής -έμμεσης ή άμεσης- κυριαρχίας ολοκληρώνονται και μαζί τους ένας ιστορικός κύκλος (1505-1961).
• 1965-1970: Η Βραζιλία ξεπερνά πληθυσμιακά τη Γερμανία και γίνεται η έβδομη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα του πλανήτη. Η Ιαπωνία ξεπερνά οικονομικά τη Γερμανία και γίνεται η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη το 1968 (Οι Γάλλοι, εν τω μεταξύ, παίζουν με τα λουλούδια φωνάζοντας "Adieu, de Gaulle!". Ο de Gaulle αποχωρεί στην ενδοχώρα - θεωρείται ως too self-centered, too authoritarian, too conservative, and too anti-American: Erdoğan À la française. Την επόμενη χρονιά παραιτείται).
• 1971-1973: Κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομικής ηγεμονίας των Η.Π.Α («Δόγμα Νίξον»). Ο αριθμός των αναγνωρισμένων από τον Ο.Η.Ε κρατών ανέρχεται στα 127. Είσοδος του Ηνωμένου Βασίλείου και της Ιρλανδίας στην Ε.Ο.Κ (1973), ή ορθότερα στις «Ευρωπαϊκές Κοινότητες». Μέσω αυτής της εξέλιξης κινούμαστε προς την κατεύθυνση της Ευρώπης της Δύσης (West).
• 1980-1985: Μια (1) χώρα από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις δέκα πολυπληθέτερες του πλανήτη: η Ρωσσία. Είσοδος της Ελλάδας και της Ισπανίας στην Ε.Ο.Κ. Κινούμαστε προς την κατεύθυνση της Ευρώπης της Occident (αν δεν καταλαβαινεις διάβασε εδώή συνέχισε παρακάτω).
• 1985-1990: Υπερχρέωση των Η.Π.Α και σταδιακή εξάρτηση της χρηματοδότησης της χώρας από ξένους πιστωτές που έχει τις ρίζες της στην υπερανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος τους. Οι Η.Π.Α σταδιακά θα εισέλθουν σε μια περίοδο κατά την οποία θα αρχίσουν να πετάνε βάρη από πάνω τους και να μεταφέρουν ή να μετακυλίουν βάρη σε άλλους.
• 1989-1990: Επανένωση της Γερμανίας μετά από 41 έτη. Οι διαδηλωτές στη Λειψία φώναζαν «Wir sind ein Volk!» (Είμαστε ένας λαός). Παρά τις επιφυλάξεις, ουδείς θεώρησε πως η Γερμανία του Κολ αποτελούσε για την Ευρώπη την απειλή που είχε αποτελέσει η Γερμανία του Χίτλερ. Ωστόσο η ενοποίηση της θα οδηγήσει στη σταδιακή μεταβολή της δομής ισχύος στην Ευρώπη σε ηπειρωτική και γερμανοκεντρική, μέσω της μελλοντικής υπεροχής της επανενωμένης Γερμανίας. Ο πληθυσμός της στα 78 εκατομμύρια. Η ενοποίηση αυτή θα μας οδηγήσει πλησιέστερα προς την Ευρώπη της Abendland. Η Βραζιλία διεξάγει προεδρικές εκλογές για πρώτη φορά μετά από 29 έτη με τον Fernando Collor de Mello να είναι ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος της Βραζιλίας από το 1961. Ο πληθυσμός της είναι 150 εκατομμύρια.
• 1991: Διάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ. Δύο χρόνια μετά ίδρυση της Ε.Ε. Τα διεθνώς αναγνωρισμένα κράτη είναι 160. Η κατάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ μπορεί να ιδωθεί (όσο και αν κάτι τέτοιο δεν αρέσει σε ορισμένους) στα πλαίσια συνέχισης της αποαποικιοποίησης. Και αυτή η ματιά, το αντιλαμβανόμαστε πλέον, οδηγεί σε πιο γόνιμες προσεγγίσεις από τις θριαμβολογίες της εποχής οι οποίες διαψεύσθηκαν: «Η δημοκρατία νίκησε», έγραφε ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι ενώ ο Φράνσις Φουκουγιάμα είδε να εγκαινιάζεται το τέλος της ιστορίας. Μάλλον θα ήταν ορθότερο να ρωτήσουμε, το τέλος της ιστορίας τίνος;
• 1995-2000: Η Αφρική ξεπερνά πληθυσμιακά την Ευρώπη. Για πρώτη φορά στην καταγεγραμμένη ανθρώπινη ιστορία, η δεύτερη πληθυσμιακά ήπειρος στον πλανήτη, η ευρωπαϊκή, περνά στη τρίτη θέση πίσω από την Ασία και την Αφρική. Μέχρι το 2030-2040 αναμένεται να βρεθεί στη τέταρτη. Θα την ξεπεράσει η Λατινική Αμερική (Από το 1980 μεχρι σήμερα, περίπου 40 χρόνια, η Ευρώπη ως ήπειρος, και οι 35-40 χώρες, δεν εχει αυξήθει πληθυσμιακά πάνω από 50 εκατομμύρια. Οι Η.Π.Α μόνες τους κατά το ίδιο χρονικό διάστημα αυξήθηκαν πάνω από 100 εκατομμύρια ενώ ο υπόλοιπος πλανήτης περίπου τρία δισεκατομμύρια (δηλαδή 3000 εκατομμύρια).
• 1997: Ιδρύεται η Ομάδα των Είκοσι γνωστή ως G-20. Ξεκινά η αποδυναμώση της σημασίας των G8, οι οποίοι έγιναν G7. Εξέλιξη που εσφαλμένα και λόγω παλαιών συνηθειών ερμηνεύτηκε ως «απομόνωση» της Ρωσσίας ενώ την ίδια στιγμή αποδυναμωνόταν, γινόταν αδιάφορη και έχανε τη σημασία της η ομάδα G7: ''The Irrelevant Seven'' (μια αντίστοιχη εξελιξη θα πρέπει να προσέξει η Ελλάδα σε σχεση με το ΝΑΤΟ. Δηλαδή την περίπτωση η αποχώρηση ή αποβολή μιας χώρας από αυτό -όπως συνέβη με τη Ρωσσία στην περίπτωση των G8- παράλληλα με άλλες εξελίξεις, όπως η δημιουργία «ευρωστρατού», να συμβεί τη στιγμή που περιπέφτει σε ανυποληψία ή γίνεται αδιάφορος ο οργανισμός και ενώ ορισμένοι θα ποντάρουν όλα τα λεφτά τους σε αυτόν για την αναβάθμιση τους). Η Τουρκία είναι μέλος της Ομάδας G-20 (είναι η 18η μεγαλύτερη οικονομία στο πλανήτη).
• 1997-1999: Ανάκτηση και επιστροφή κυριαρχίας του Hong Kong από τη Βρετανία στην Κίνα. Ολοκληρώνεται ένας ιστορικός κύκλος που ξεκινά με τους Πόλέμους του Οπίου (1839-1997). Με την επιστροφή και ανάκτηση της κυρίαρχιας του Macau από την Πορτογαλία στην Κίνα δύο χρόνια αργότερα, το 1999, πάμε ακόμη βαθύτερα στον ιστορικό χρόνο. Το Macau ήταν η παλιότερη ευρωπαϊκή αποικία στην Κίνα. Ένας ακόμη ιστορικός κύκλος ολοκληρώνεται (1557-1887-1999). Ριζική απο-ευρωαποικιοποίηση προκειμένου η Κίνα να συνάψει επί ίσοις όροις σχέσεις με την «Ευρώπη», τη «Δύση» και τον Κόσμο. Ο οδυνηρός αιώνας των ετεροβαρών συνθηκών που υποβίβασε την Κίνα σε ένα έθνος «όμοιο με όλα τα υπόλοιπα» και την έθεσε κάτω από την κυριαρχία των «βαρβάρων» οδηγώντας στην ταπείνωση της, φτάνει στο τέλος του.
• 2002: Η Ελβετία, μια ουδέτερη χώρα, γίνεται μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ναι, δεν ήταν). Ιδρύεται το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και η Ινδία από τα λεγόμενα «δημοκρατικά», η Κίνα και η Ρωσία από τα λεγόμενα «αυταρχικά», δεν έχουν επικυρώσει -ακόμα και εάν έχουν υπογράψει- το Καταστατικό της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (εδώ τίθεται επί τάπητος το ζήτημα του κινήματος της παγκόσμιας διακυβέρνησης, στο οποίο όμως δεν μπορούμε να επεκταθούμε σε αυτό το σημείωμα).
• 2003-2006: Ο πόλεμος στο Ιράκ απομακρύνει τις Η.Π.Α και τις χώρες της Ε.Ε. Μαζικές αντιαμερικανικές/πολεμικές διαδηλώσεις στις 15 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου σε όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα -Λονδίνο, Μαδρίτη, Βερολίνο, Παρίσι και άλλου-, ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ (τρία χρόνια μετά ο Jürgen Habermas θα κυκλοφορήσει το -μετριότατο- βιβλίο του αποτελούμενο από μια συλλογή κειμένων, με τίτλο The Divided West). Εισερχόμαστε με εμφατικό, σχεδόν επίσημο και δημόσιο τρόπο στην περίοδο διάσπασης της «Δύσης» (δεν μας επιτρέπει ο χώρος εδώ να παρεκκλίνουμε και να αναλύσουμε τι είναι κατά Habermas η «Δύση». Κατ'ουσίαν, γι'αυτόν, είναι το καντιανό πρόγραμμα - kantian project). Ξεκινούν οι λεγόμενες πολύχρωμες επαναστάσεις στον μετασοβιετικό χώρο που μέσω του Λιβάνου (επανάσταση και πόλεμος) θα καταλήξουν σε αυτές του αραβικού κόσμου, ενώ σταδιακά εκτοξεύεται ο αριθμός των θυμάτων από τρομοκρατικές επιθέσεις. Η άνοδος της τρομοκρατίας, η αποδυνάμωση της κρατικής κυριαρχίας και η αναρχοποίηση του διεθνούς συστήματος ή περιφερειακών υποσυστημάτων -φαινόμενα που όλα καταλήγουν ή εκβάλλουν σε καταστροφή ή/και ρευστοποίηση κρατών- δεν είναι άσχετα μεταξύ τους φαινόμενα.
• 2009-2015: Τίθεται σε ισχύ η Συνθήκη της Λισσαβώνας η οποία τροποποίησε ολόκληρη τη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συγχωνεύοντας τα τρία θεμέλια-πυλώνες της (Συνθήκες Μάαστριχτ, Άμστερνταμ και Νίκαιας) σε μια ενιαία νομική οντότητα. Ευρωπαϊκές κρίσεις. Κρίση της ζώνης ευρω (οικονομική-χρέους), της ζώνης Σένγκεν (μεταναστευτική-προσφυγική) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Υπερθνικές vs έθνικές πολιτικές. Τάσεις επαναφοράς κυριαρχίας και εθνοκρατικοποίηση πολιτικών. Άνοδος «ευρωσκεπτικισμού». Κλείσιμο συνόρων κ.λπ). Οι σχέσεις Η.Π.Α και Ε.Ε ή «Ευρώπης» φτάνουν στο ναδίρ τους, στο χειρότερο σημείο τους εδώ και 70-80 χρόνια (από τη δεκαετία του 1930). Διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
• 2010-2011: Η Κίνα ξεπερνά οικονομικά την Ιαπωνία. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία οι δύο από τις τρείς μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη βρίσκονται στην περιοχή της ανατολικής Ασίας (το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο βάρους κατά τις δεκαετίες 1970-1980 βρισκόταν στον Ατλαντικό, μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης). 193 αναγνωρισμένα κράτη απο τον Ο.Η.Ε. Το Νότιο Σουδάν κυρήσσει ανεξαρτησία. Εμφύλιος πόλεμος. Ο Gaddafi δολοφονείται. H Libyan Arab Jamahiriya φτάνει -de facto- στο τέλος της (1977–2011).
• 2012-2016: Ολοκλήρωση της αμερικανικής ηγεμονικής περιόδου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπήρξαν στρατηγική, ηγέτιδα δύναμη σε τρεις καθοριστικές στιγμές του εικοστού αιώνα στην ευρωπαϊκή ήπειρο: μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Σήμερα, έναν αιώνα μετά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουάσιγκτον δεν διαδραματίζει πλέον αυτόν το ρόλο (1917-1945-1957-1993-2012). Οι Η.Π.Α παραμένουν η ισχυρότερη μονάδα στο διεθνές σύστημα.
• 2013: Η Κίνα το μεγαλύτερο εμπορικό έθνος στον πλανήτη. Στις 30 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, λόγω και της έντονης κομματικής πόλωσης και αντιπαράθεσης που οδήγησε σε νομοθετική εμπλοκή με αφορμή την ανάγκη αύξησης του ορίου του δημοσίου χρέους πάνω από τα 16,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, η Αμερικανική Κυβέρνηση αναγκάζεται να οδηγηθεί σε αναστολή της λειτουργίας της για περίπου ένα μήνα. Μεγάλο πλήγμα στο διεθνές κύρος και το παγκόσμιο γόητρο των Η.Π.Α.
• 2014: H Κίνα μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη (με όρους PPP) και δεύτερη μεγαλύτερη (nominal) από το 2011. Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 150 χρόνια, οι Η.Π.Α πέφτουν στην δεύτερη θέση (με όρους PPP).
• 2016: Συμμετοχή απάντων των συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών -πλην Ιαπωνίας- στην Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απόφαση για αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Έ σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας ιστορικής περιόδου (1973-2016), φανερώνει τις αλλαγές που έχουν λάβει χώρα κατά τον μετασχηματισμό της Ε.Ο.Κ σε Ε.Ε (1957-1993) και εμβαθύνει τη διάσπαση ή αποσύνθεση της «Δύσης» (2003-2016). Η Ε.Ε μεταβάλλεται όλο και περισσότερο σε ηπειρωτική δομή. Η πορεία αυτή ξεκίνά, όπως προαναφέραμε, με την ενοποίηση της Γερμανίας και τη σταδιακή μεταβολή της δομής ισχύος της Ευρώπης σε ηπειρωτική και γερμανοκεντρική, μέσω της υπεροχής της επανενωμένης Γερμανίας. Με αυτή την εξέλιξη -την αποχώρησης της Βρετανιάς- απομακρυνόμαστε από την την Ευρώπη της West και ερχόμαστε πιο κοντά στην Ευρώπη της Abendland. Η Ευρώπη του Ρήνου (και όχι της Δύσης) ή η Καρολίγγεια Ευρώπη επανεμφανίζεται δυναμικά μετά από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος με τη συνάντηση των έξι ιδρυτικών μελών, όχι της Ε.Ε -όπως συνήθως λέμε- αλλά της Ε.Ο.Κ (η συνάντηση δίχως τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε είναι ενδεικτική και φανερώνει πως δεν μιλάμε ούτε για τη διατλαντική Ευρώπη της West, ούτε για την ευρω-μεσογειακή Ευρώπη της Occident).
• 2020-2025: Θα έρθει για πρώτη φορά στην εξουσία μια γενιά ηγετών που η πολιτική τους εμπειρία δεν θα έχει διαμορφωθεί από τον Ψυχρό Πόλεμο και δεν θα διαθέτει τον ίδιο συναισθηματικό δεσμό και την ίδια προσκόλληση στην ευρω-ατλαντική δομή και στη διατλαντική συνεργασία και σχέση. Μια εποχή ή ένας ιστορικός κύκλος που ξεκίνησε το 1917 και παγιώθηκε το 1945 -η εποχή της «Δύσης»- θα έχει ολοκληρωθεί.
Σημειώσεις - Επισημάνσεις
[-] Bonus. 2017: Η Ινδία ξεπέρασε οικονομικά το Ηνωμένο Βασίλειο (nominal, γιατί με όρους PPP βρίσκεται ήδη από το 2011 στη τρίτη θέση) και η Πολιτεία της Καλιφόρνια τη Γαλλία. Η Βρετανία και η Γαλλία αποτελούν δύο χώρες που κάνουν την πιο απέλπιδα προσπάθεια να γατζωθούν από τις ψευδαισθήσεις τους ότι είναι μεγάλες δυνάμεις. Η Κίνα εάν πιεστεί, μπορεί να πιέσει και η ίδια μέσω της Καλιφόρνια και να γονατίσει τις Η.Π.Α (Θα πρέπει να τα σκεφτόμαστε αυτά σιγά, σιγά). Ο Xi Jingping πρόσφατα συναντήθηκε με τον Κυβερνητη της Καλιφόρνια.
[-] Επί αιώνες και για όσο χρονικό διάστημα η Ρωσσία είχε αυτοκρατορική δομή -είτε τσαρική, είτε σοβιετική- οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν πληθυσμιακά τη Ρωσσία. Αυτό συνέβη με την κατάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ. Το 1989 ο πληθυσμός της Ε.Σ.Σ.Δ ήταν 286 εκατομμύρια και των Η.Π.Α 248 εκατομμύρια. Το 1991 είναι η πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκτούν ένα τέτοιο πλεονέκτημα και προβάδισμα έναντι της Ρωσσίας.
[-] To 1950 υπήρχαν (8) χώρες από την ευρωπαϊκή ήπειρο στις είκοσι πολυπληθέστερες του πλανήτη. Σήμερα είναι μόνον δύο (2), ενώ χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία που ήταν στις πρώτες δεκά τότε, τώρα βρίσκονται εκτός εικοσάδας. Μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες θα υπάρχει μονάχα μια ευρωπαϊκή χώρα στις πρώτες είκοσι (η Ρωσσία) και καμία στην πρώτη δεκάδα.
[-] Το 1904 ο Joseph Chamberlain δήλωνε «Η εποχή των μικρών εθνών έχει περάσει προ πολλού, έφτασε η εποχή των Αυτοκρατοριών». Από τότε διαλύθηκαν η Ρωσική, η Γερμανική, η ΑυστροΟυγγρική, η Οθωμανική και η Ιαπωνική Αυτοκρατορία, ενώ μεταπολεμικά διαλύθηκαν η Βρετανική, η Γαλλική, η Ολλανδική, η Πορτογαλική, η Βελγική και η Σοβιετική. Η Ισπανία, αν και η αποσυνθεση της αυτοκρατορίας της περιλαμβάνεται στο κύμα αποαποικιοποίησης του 19ου αιώνα, παραχώρησε ανεξαρτησία στην τελευταία της αποικία μόλις το 1975 (αφού νωρίτερα, το 1969, κάτω από διεθνείς πιέσεις, είχε επιστρέψει την πόλη Sidi Ifni στον Μαρόκο). Μελλοντικά ίσως να απολέσει και τα τελευταία εδάφη της επί της Αφρικής, όπως είναι η Ceuta και η Melilla (για τα οποία έχει διαμάχη με το Μαρόκο). Μιά τέτοια εξέλιξη, που μπορεί αυτή την στιγμή να φαντάζει υπερβολική -όχι όμως από τη σκοπιά που εξετάζουμε εδώ τα πράγματα-, θα σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση μιας ιστορικής εποχής που ξεκίνησε το 1415 με ενδιάμεσο σταθμό το 1668. Η κρίση στις αρχές του 20ου αιώνα (1905) που οδήγησε στην Αγγλο-Γαλλική Συνεννόηση εναντίον της Γερμανίας ξεκίνησε από το Μαρόκο (Tangier Crisis).
[-] Κατά την πορεία αποαποικιοποίησης, που αποτελεί τη δεύτερη φάση του παγκόσμιου πολιτικού συστήματος και η οποία εν μέρει συνέπεσε με την πρώτη (αποικιακή επέκταση), οι περιοχές που είχαν ενσωματωθεί ή κυριευθεί ξέφυγαν από τον ευρωπαϊκό έλεγχο και πήραν τις θέσεις τους ως κράτη μέλη της διεθνούς κοινωνίας. Η πορεία αυτή ξεκίνησε με την Αμερικανική Επανάσταση και συνεχίστηκε με την αφρικανική και ασιατική αντιαποικιοκρατική επανάσταση. Τα πράγματα αυτά δεν τα έχουν πολυ-καταλάβει στην «Ευρώπη» λόγω ιδεολογικοποίησης (Τριτος Κόσμος) και ευρωκεντρικής ματιάς. Ορισμένα από τα κράτη που προέκυψαν από την διάλυση των αυτοκρατοριών είναι, ή θα αποδειχθούν στο μέλλον, σημαντικότερα από τα παλαιά αυτοκρατορικά κέντρα: Πορτογαλία-Βραζιλία, Ολλανδία-Ινδονησία, Ισπανία-Μεξικό κ.λπ. Η Ινδονησία είναι η τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα, η τρίτη μεγαλύτερη δημοκρατία στον πλανήτη (πίσω από Η.Π.Α και Ινδία) και η μεγαλύτερη μουσουλμανική τέτοια, και το πολυπλυθέστερο νησιωτικό έθνος. Η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη χώρα σε έκταση στην Αμερική και η πέμπτη μεγαλύτερη χώρα παγκοσμίως τόσο εδαφικά όσο και πληθυσμιακά. Η όγδοη (nominal) ή η έβδομη (PPP) μεγαλύτερη οικονομία και διεκδικεί μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε (όπως και η Γερμανία. Σε αυτό το θέμα, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, θα επανέλθω). Η Πορτογαλία είναι απλά μια περιφερειακή χώρα της Ε.Ε. Ο πληθυσμός της Πορτογαλίας το 1900 ήταν πάνω από 5 εκατομμύρια και της Βραζιλίας κάτω από 18. Σήμερα, ο πληθυσμός της Βραζιλίας είναι 210 εκατομμύρια και της Πορτογαλίας 10 εκατομμύρια. Η Βραζιλία είναι η 5η πολυπληθέστερη χώρα στον πλανήτη ενώ η Πορτογαλία βρίσκεται στην 88η θέση.
[-] Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δεν αποτελεί προϊόν της «παγκοσμιοποίησης» (η «παγκοσμιοποίηση» και η διαχείριση της αποτελεί μέσο νομιμοποίησης της), μέσω των αναφορών της σε «Ενωμένη Ευρώπη» αξιώνει να μιλά στο όνομα ολόκληρης της Ευρώπης. Το 1900 η Ευρώπη -συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής Ρωσσίας- αποτελούσε σχεδόν το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα αποτελεί το 5,8% του παγκόσμιου πληθυσμού (δίχως το Ηνωμένο Βασίλειο). Ένας στους τέσσερις (1/4) ανθρώπους ζούσε στην Ευρώπη τότε. Ένας στους δεκαέξι (1/16) ζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα. Αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν σημαίνει ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αυτά που διεκδικούσε κατά τη διάρκεια των παγκοσμίων πολέμων η Ευρώπη της Abendland σε παγκόσμια κλίμακα, τώρα τα διεκδικεί σε ευρωατλαντική κλίμακα). Την ίδια στιγμή που η Ε.Ε βρίσκεται σε πορεία πολυδιάσπασης και η ευρωπαϊκή ήπειρος, η γηραιότερη δημογραφικά ήπειρος στον πλανήτη, μεταβάλλεται στη γεροντοκρατία της ανθρωπότητας έχοντας απολέσει τη δυνατότητα αναπαραγωγής, ο Homo EUropeanus ή/και ο Homo Neo-Europeancis Western-Universalis, έχει ως οραματικό του ορίζοντα την μετατρόπη του σε TransHuman/Former, RoboCop και σε Homo Dolly. Μέχρι να τα καταφέρει πάντως, η απώλεια όλων των αποικιακών κτήσεων και η επακόλουθη άνοδος των πρώην αποικιών και των παλαιών και νέων εξω-ευρωπαϊκών κέντρων, παράλληλα με την έλευση πληθυσμών της περιφέρειας προς τις μητροπολιτικές περιοχές, σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της περιόδου αποαποικιοποίησης και την αντιστροφή αυτής της σχέσης.