Η Ελλάδα, μέσω της συμμετοχής της στην περιοχή Σένγκεν και της ένταξης της στη ζώνη του ευρώ, επιδίωξε να υπερβεί τη γεωγραφία της. Στην περίπτωση της, η οικονομική και μεταναστευτική-προσφυγική κρίση την επανασύνδεσε βίαια με τη γεωγραφία της, τη «γείωσε» θα μπορούσαμε να πούμε. Η μακρά δομή βέβαια είναι άλλη, εξ ου και το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε ευρύτερη κλίμακα. Τα πάντα «γειώνονται» ή επανασυνδέονται με τη γεωγραφία τους (ακόμα και οι ιδέες ή το διαδίκτυο) και αναπτύσσονται τάσεις παγκόσμιας ή/και περιφερειακής πολυδιάσπασης.
Ο σχηματισμός των χωρών του γκρούπ Βίζενγκραντ, η κατάρρευση των πολιτικών και νομικών καθεστώτων και θεσμικών πλαισίων που με τεχνητό τρόπο έκαναν αόρατους, εξαφανίζοντας, τους Κούρδους και η ανάδυση του γεωεθνικού κουρδικού ζητήματος σε συνδυασμό με το γεωενεργειακό ζήτημα υδάτων-υδρογονανθράκων, η λεγόμενη «network sovereignty», ο σκωτσέζικος και ο καταλανικός εθνικισμός, η επάνοδος των εθνικών κρατών στο εσωτερικό της Ε.Ε ή οι συσσωματώσεις μεταξύ γειτονικών χωρών σε μπλόκ, αποτελούν το καθένα ξεχωριστά και σε διαφορετικά επίπεδα περιπτώσεις του ίδιου φαινόμενου. Της κατάρρευσης της θεσμοκεντρικής λογικής (που υπερβαίνει εδαφικά στοιχεία) και της ανάδυσης ή της επανόδου της γεωγραφίας (και των διαφόρων κατά τόπους γεω-υποβάθρων που αυτή φέρει).
Αυτός είναι ο λόγος που επιστρέφουν οι περιοχές και αναπτύσσονται ισχυρές και στενές υπο-περιφερειακές τάσεις ή μπλόκ, όπως για παράδειγμα, πολιτικές συσσωματώσεις που παραπέμπουν στην Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία ή την ΑυστροΟυγγρική αυτοκρατορία (θεμέλιο της οποίας αποτέλεσε το υδάτινο σύστημα του Δούναβη - Danube River Basin - και η προσπάθεια ενοποίησης του σε συνάφεια με τον πολιτισμικό/θρησκευτικό παράγοντα και οριοθετούμενη από τα Καρπάθια Όρη). Οι συσσωματώσεις αυτές - οι οποίες είναι εσωτερικά εύθραυστες - δεν αποτελούν απαραίτητα δορυφορικά υποσυστήματα της Γερμανίας (που έχει υπερεθνικό χαρακτήρα και «ευρωπαϊκό» προσανατολισμό, δηλαδή της Γερμανίας της Ε.Ε και του Ρήνου). Έχει υποτιμηθεί αυτή η περιοχή.
Στο εσωτερικό της ΕυρωΑτλαντικής δομής ή της «Δύσεως» το φαινόμενο έχει μια ακόμη διάσταση, την εξωπεριφερειακή η οποία έχει και υπερεθνικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, αυτό που εξελίσσεται στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου με τη Σκωτία έχει αντιστοιχίες με αυτό που εξελίσσεται στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το γκρούπ των χωρών Βίζενγκραντ. Υποεθνικές περιοχές και (δι)εθνικές υπο-περιφέρειες (Σκωτία, Βίζενγκραντ) μιας πολιτικής οντότητας, εθνικής ή υπερεθνικής (Η.Β, Ε.Ε) φανερώνουν ισχυρές τάσεις επανασύνδεσης με τη στενή γεωγραφία τους και αυτονόμησης από τη κεντρική εξουσία, ενώ παράλληλα συνδέονται με εξωπεριφερειακούς υπερεθνικούς ή εθνικούς δρώντες (Ε.Ε, Η.Π.Α).
Προσωπικά συνειδητοποίησα πως το ζήτημα της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη έχει κριθεί ήδη από το 2012, αν όχι νωρίτερα (εξαρτάται εάν κοιτάει κάποιος μόνο στο εσωτερικό ή/και στο εξωτερικό της χώρας). Η προς το παρόν παραμονή της - όπως αποδείχτηκε και αργότερα - οφειλόταν κυρίως σε εξωπεριφερειακούς, περιφερειακούς και εξωεθνικούς παράγοντες, συγκεκριμένα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Γαλλία (καθώς επίσης σε φορείς υπερεθνικού χαρακτήρα εντός της Γερμανίας), και όχι φυσικά, απλά και μόνον, στη «θέληση» ή την «προσπάθεια» που επέδειξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις ή στα διάφορα ''μένουμε Ευρώπη''και ''πάση θυσία''που ειπώθηκαν. Αυτά είναι ωραία για εσωτερική κατανάλωση και διακομματική/παραταξιακή διαμάχη, όπως και ο περί «μεταρρυθμίσεων» λόγος (ή το «φταίνε οι νεκροί»). Το πιθανότερο είναι πως η Ελλάδα, αργά ή γρήγορα και παρά τις δηλώσεις Tusk, θα βρεθεί εκτός του κατακερματισμένου αυτή τη στιγμή χώρου Σένγκεν - εφόσον αυτός δεν διευρυνθεί και δεν υπάρξει εδαφική συνέχεια - και της ζώνης του ευρωνομίσματος (η οποία μάλλον θα αποκτήσει εντονότερο, πιο στενό και σφιχτό ρεζιοναλιστικό χαρακτήρα), αλλά θα παραμείνει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω των εξωπεριφερειακών συνδέσεων και του υπερεθνικού χαρακτήρα που περιέγραψα νωρίτερα (και επειδή η Βουλγαρία, με την οποία συνορεύει, είναι ενταγμένη στην Ε.Ε).
Οι εξέλιξεις αυτές απέκτησαν και την εννοιολογική τους έκφραση μέσω της πύκνωσης της χρήσης του προθέματος γεω-. Έτσι παρατηρούμε την αποσύνθεση νομικών καθεστώτων και θεσμικών πλαισίων και την άνοδο γεωεθνικών/ενεργειακών/οικονομικών υποβάθρων ή τη φανέρωση φαινομένων γεωπολιτισμικού/πολιτικού κατακερματισμού. Όλα τα προηγούμενα γίνονται πιο κατανοητά εάν όσο τα διαβάζετε κοιτάτε παράλληλα χάρτες: Σένγκεν, Ευρωζώνη, Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, Βίζενγκραντ, Αυστροουγγρική αυτοκρατορία, υδάτινο σύστημα του Δούναβη (Danube River Basin), Κουρδιστάν, υδάτινο σύστημα Τίγρη και Ευφράτη (το οποίο σε συνδυασμό με το Fertile Crescent συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την ανατολική Μεσόγειο) κ.λπ.
1.Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, αλλά η Κασπία συνδέεται με τον Περσικό Κόλπο από υπάρξεως κόσμου, με οργανικό και φυσικό τρόπο. Οι κοίτες και οι πηγές υδρογονανθράκων των δύο περιοχών συνδέονται μέσω του υδάτινου συστήματος του Τίγρη και του Ευφράτη (πολλές φορές τα νερά αποτελούν συνδετικό παράγοντα μεταξύ υδρογονανθράκων και ενεργειακών πηγών). Ο άνθρωπος προσπαθεί να βρει τρόπους για να αντιγράψει τις λειτουργίες της φύσης (όχι ιδιαίτερα πετυχημένα). Κατά τα άλλα την έχει «νικήσει» ή την έχει «υπερβεί». Η περιοχή του Κουρδιστάν (η οποία πέριξ του Κιρκούκ διαθέτει ένα από τα ποιοτικότερα και πιο επικερδή αποθέματα υδρογονανθράκων), αποτελεί περίπτωση σύνδεσης και επαφής υδάτων και υδρογονανθράκων. Τα σύνορα πολλών εθνοκρατών της περιοχής, κατασκευάστηκαν με τέτοιο τρόπο προκειμένου να καταστραφεί η γεωγραφική λειτουργικότητα της. Ορισμένοι ήταν μάστορες στο να κατασκευάζουν κράτη με τέτοιο τρόπο προκειμένου τα τελευταία να δρουν εις βάρος των περιοχών, να καταστρέφονται λειτουργικά οι περιοχές - και άρα να παραμένουν υπανάπτυκτες - προκειμένου να ελέγχονται από εξωπεριφερειακούς δρώντες (Θα το επαναλάβω χίλιες φορές όσο και εάν γίνομαι κουραστικός. Η ενοποίηση, η συνεκτικότητα και η λειτουργικότητα περίξ του Ρήνου, αποτέλεσε το γεωγραφικό θεμέλιο της Ε.Ε, δηλαδή η Ευρώπη του Ρήνου. Αυτή την περίοδο γίνονται αναδιατάξεις, ανακατανομές και αναπτύσσεται κινητικότητα στην κατακερματισμένη Ευρώπη του Δούναβη).
2.Όταν υπάρχει Ηγεμόνας δεν επικρατεί αναρχία και αταξία. Ο Ηγεμόνας επιβάλει ιεραρχία και τάξη. Δεν υπάρχει Ηγεμόνας εντός της Ε.Ε. Μπορεί να επιθυμεί να υπάρχει μέσω μιας αναμόρφωσης του ευρωπαϊκού πόλου, αλλά δεν υπάρχει. Είναι από τις λίγες φορές που οι «καλοί» αποζητούν εναγωνίως Ηγεμόνα, ιεραρχία και τάξη, αλλά δεν το λένε γιατί κάτι τέτοιο είναι «κακό». Αυτό που συμβαίνει δε, με τη Γαλλία - ξέρετε τη χώρα «του διαφωτισμού και των πανανθρώπινων αξιών» -, είναι καταπληκτικό. Ούτε σε τρύπα να είχε κρυφτεί. Έχει εξαφανιστεί εντελώς. Πριν λίγους μήνες βλέπαμε παντού, σε «όλα τα μήκη και πλάτη της γης», γαλλικές σημαίες που συμβόλιζαν τα «πανανθρώπινα ιδεώδη και ιδανικά». Τη τελευταία περίοδο, αν εξαιρέσετε μια δήλωση του Manuel Valls, η Γαλλία έχει εξαφανιστεί πλήρως και σφυρίζει αδιάφορα. Έχουμε την προσπάθεια αναμόρφωσης του ευρωπαϊκού πόλου ηγεμονίας με την παράλληλη δημιουργία μιας «ασύμμετρης Ευρώπης» (στην οποία είχα αναφερθεί πριν λίγο καιρό).
3.Γιατί όλοι έχουν καταπιεί τη γλώσσα τους και κανείς δεν αναφέρει πως ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός, Robert Fico ηγείται του κόμματος Direction - Social Democracy, το οποίο συμμετέχει στην Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, δηλαδή στη δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που εκπροσωπεί το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και άλλα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα; Προκειμένου να αιωρούνται εντυπώσεις; Στην ίδια ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα συμμετέχουν επίσης η ''Ελιά - Δημοκρατική Παράταξη (ΠΑΣΟΚ)''και το ''Το Ποτάμι''. Ο ηγέτης του κόμματος Direction - Social Democracy, Robert Fico, με τον οποίον είναι πλήρως ταυτισμένο το κόμμα, προέρχεται από το κομμουνιστικό κόμμα της Σλοβακίας, μεταπήδησε στο κόμμα της δημοκρατικής αριστεράς (που προέκυψε από την αποσύνθεση του τελευταίου) και αργότερα υπήρξε συνιδρυτής του σημερινού Direction - Social Democracy, το οποίο περιέγραψε ως κόμμα του Τρίτου Δρόμου (Third Way). Τον Ιούλιο, η Σλοβακία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής - εξαμηνιαία - Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. Η Σλοβακία ήταν η μοναδική χωρά της Ευρωζώνης, που έπεσε κυβέρνηση της εξαιτίας της συμμετοχής στον «μηχανισμό στήριξης» της Ελλάδας, την οποία - συμμετοχή - απέρριψε με ψηφοφορία στο κοινοβούλιο της, σχεδόν ομόφωνα, στις 12 Αυγούστου 2010.
4.Άκουσα σωστά; Δήλωσε επίσημα ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk πως: ''Η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός πληρώνουν ένα πολύ υψηλό τίμημα για ένα πρόβλημα που δεν δημιούργησαν οι ίδιοι''; (Greece and the Greek people are paying a very high price for the problem they themselves did not create). Μα πως είναι δυνατόν; Αφού ''η Ελλάδα φταίει''. Είναι δυνατόν ο ελλαδικός ευρωλαϊκισμός, με το «ορθολογικό» του πνεύμα και τις υψηλοτάτου επιπέδου αναλύσεις του, να εμπεριέχει στοιχεία κομματικού και παραταξιακού φανατισμού και λαϊκισμού και να καταβαραθρώνεται σε ένα τόσο χαμηλό επίπεδο; Η προηγούμενη παρατήρηση, υπό καμία έννοια δεν αποτελεί θετικό σχόλιο ούτε για τους χειρισμούς της κυβέρνησης, ούτε για το πρόσωπο που την είπε. Αποτελεί όμως σχόλιο για την ποιότητα της αντιπολίτευσης (όχι μόνο της αξιωματικής), των επιχειρημάτων και του γενικότερου λόγου της.
Τα επόμενα έχουν περισσότερο χαρακτήρα σαρκαστικό, υπό τη συνοδεία ποιητικής και αφηγηματικής αδείας, παρά αναλυτικό.
Πέρα από την κριτική που άσκησε στη Γερμανία πρόσφατα ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας, Manuel Valls, οι Αυστριακοί είπαν κάτι πολύ απλό: ''Η Γερμανία αυτή τη στιγμή στέλνει τα εξής μηνύματα. Από τη μια μεριά στέλνει το μήνυμα στην Ελλάδα πως ακολουθεί πολιτική ανοιχτών θυρών και από την άλλη απαιτεί από την Αυστρία να σταματήσει όλους όσους κατευθύνονται προς τη Γερμανία. Πρέπει να αποφασίσει ποια από τις δύο αυτές στρατηγικές επιθυμεί''. Και πράγματι, η Μέρκελ θα αποφασίσει.
Πως θα «κλείσουν» τα σύνορα στο Αιγαίο λοιπόν;
Η Αγκέλα θα πάρει τηλέφωνο στην Ελλάδα, και θα πει: ''Η πολιτική ανοιχτών θυρών τελειώνει''. Και επειδή δεν προβλέπεται, οι εν Ευρώπη αδελφοί του βορρά, να έχουν διαθέσιμες τις ποσότητες από κοτετσόσυρμα που απαιτούνται προκειμένου να περιφράξουμε το Αιγαίο, η Αγκέλα θα συνεχίσει λέγοντας: ''Τηλεφωνώ στον Ερντο(γ)αν, και σε ξαναπαίρνω σε λίγο''.
Η Αγκέλα (της καρδιάς μας) θα πάρει τηλέφωνο τον Μεγαλοπρεπή και θα του πει: ''Έχω πρόβλημα. Αυτοί οι φρικώδεις ρωμαιοκαθολικοί και παραδοσιακά συντηρητικοί Βαυαροί - που δεν πέρασαν διαφωτισμό -, μου φεύγουν για ΑυστροΟυγγαρία μεριά. Πρέπει να περιοριστούν οι ροές''. Ο Ερντο(γ)αν, αφού νιώσει μια κάποια ενόχληση για τον άμεσο τρόπο, τον ενικό και την οικειότητα - αλλά και το επιτακτικό ύφος - της Αγκέλας, θα απαντήσει. Το περιεχόμενο όσων θα πει, δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω (πάντως θα είναι σε ύφος αρκετά βαρύ και σε στυλ, ''ναι θα το σκεφτώ, αλλά δεν καίγομαι κιόλας, και σε γράφω και λίγο εις τα παλαιότερα των υποδημάτων μου. Άλλωστε εσείς οι Γερμανοί, τόσους αιώνες, μια αυτοκρατορία της προκοπής δεν μπορέσατε να κάνετε''). Μετά από τα πάρε-δώσε, δηλαδή από το κρισιμότερο σημείο της συζήτησης, η Αγκέλα θα κλείσει το τηλέφωνο και θα επικοινωνήσει με την Αθήνα.
''Κανονίστηκε, τα σύνορα είναι κλειστά''. Και οι δικοί μας, θα αλλάξουν λίγο το ύφος στο δημόσιο λόγο τους, θα στείλουν λίγα περισσότερα περιπολικά του λιμενικού σε μια μεριά του Αιγαίου και θα κανονίσουν ένα ειδησεογραφικό ρεπορτάζ που θα δείχνει στη τηλεόραση τα πλοία να περιπολούν με «αυστηρό» τρόπο (άντε και καμιά εικόνα από κέντρα κράτησης). Εικόνες, δηλαδή, για εσωτερική κατανάλωση.
Και κάπως έτσι, θα - μπορούσαν να - «κλείσουν» τα σύνορα στο Αιγαίο.
Μέσα σε όλο αυτό το χάος που επικρατεί (και δεν αναφέρομαι στη τσίκνα), αυτό που πραγματικά προκαλεί θλίψη, είναι η διαπίστωση - και το γεγονός - πως η Ελλάδα, στην κρισιμότερη στιγμή της μεταπολεμικής ιστορίας της, βρέθηκε εντελώς εκτεθειμένη και ανοχύρωτη, με το πλέον ανεπαρκές και ανίκανο, ανήθικο και εκφυλισμένο πολιτικό προσωπικό που είχε ποτέ να την κυβερνά.
Όποιες εσωτερικές αντιστάσεις και άμυνες υπήρχαν, κατέρρευσαν. Το παιχνίδι στο εσωτερικό μέτωπο είχε - μάλλον - ήδη κριθεί από το 2006-7. Από εκείνη την περίοδο και μετά, η Ελλάδα υφίσταται συνεχείς αποσταθεροποιήσεις δίχως να μπορεί να αντιδράσει και να αντισταθεί στοιχειωδώς (προφανώς οι ευθύνες για την ανυπαρξία προστασίας είναι εσωτερικές). Οι άνθρωποι συνηθίζουν και προσαρμόζονται. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει, δεν έχουν αντιληφθεί επαρκώς τι έχει συμβεί στην Ελλάδα τη τελευταία δεκαετία. Έχουν κοντή μνήμη ή απλά απωθούν μνήμες.
Δεν είμαστε, όμως, όλοι αμνήμονες (συμβάλλει σε αυτό η διατήρηση ενός σχετικά αξιοπρεπούς αρχείου). Εάν δεν έχεις μια στοιχειώδη εποπτεία των εξελίξεων και της πορείας που σε έχουν φτάσει στο σημείο που βρίσκεσαι, εάν δεν έχεις μνήμη, δεν έχεις ούτε ερμηνεία ούτε αντιστάσεις. Γίνεσαι ευάλωτος, έρμαιο απειλών και χειραγωγήσεων. Η μνήμη αποτελεί μορφή προστασίας. Πρέπει να δολοφονηθεί η μνήμη προκειμένου να μετατραπείς σε ανδρείκελο, σε άβουλο πλάσμα, που με «στωικότητα» υπομένει και ανέχεται τα πάντα (τα κόμματα έχουν μια ένοχη σχέση μαζί της. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν μπορούν να αναπτύξουν εσωτερικούς μηχανισμούς αυτοκάθαρσης. Δεν μπορούν να προσφέρουν στη χώρα. Εάν μπορούσαν θα το είχαν κάνει ήδη).
Χωρίς μνήμη δεν μπορεί να υπάρξει κάθαρση, ούτε σχέδιο και προοπτική, στόχος και όραμα για το μέλλον. Δεν μπορεί να υπάρξει ηθική, πνευματική, παραγωγική αναγέννηση και δημιουργία. Κυριαρχεί η συνήθεια και η αποχαύνωση, ο ηθικός και πνευματικός βάλτος, η σιωπηλή ενοχή και η ανεκτικότητα απέναντι στην παρακμή (ή η δικαιολόγηση και νομιμοποίηση της). Ο βάτραχος μέσα στο δοχείο που σιγοβράζει, ένα διανοητικό και ψυχικό απαρτχάιντ. Η άγνοια, η έλλειψη μνήμης και η ανοχή απέναντι στην παρακμή γεννά καταστάσεις όπως η σημερινή, στην οποία βρισκόμαστε βυθισμένοι και εγκλωβισμένοι.
Ο αμνήμων άνθρωπος είναι, καταλήγει, βάρβαρος άνθρωπος.
Ο σχηματισμός των χωρών του γκρούπ Βίζενγκραντ, η κατάρρευση των πολιτικών και νομικών καθεστώτων και θεσμικών πλαισίων που με τεχνητό τρόπο έκαναν αόρατους, εξαφανίζοντας, τους Κούρδους και η ανάδυση του γεωεθνικού κουρδικού ζητήματος σε συνδυασμό με το γεωενεργειακό ζήτημα υδάτων-υδρογονανθράκων, η λεγόμενη «network sovereignty», ο σκωτσέζικος και ο καταλανικός εθνικισμός, η επάνοδος των εθνικών κρατών στο εσωτερικό της Ε.Ε ή οι συσσωματώσεις μεταξύ γειτονικών χωρών σε μπλόκ, αποτελούν το καθένα ξεχωριστά και σε διαφορετικά επίπεδα περιπτώσεις του ίδιου φαινόμενου. Της κατάρρευσης της θεσμοκεντρικής λογικής (που υπερβαίνει εδαφικά στοιχεία) και της ανάδυσης ή της επανόδου της γεωγραφίας (και των διαφόρων κατά τόπους γεω-υποβάθρων που αυτή φέρει).
Αυτός είναι ο λόγος που επιστρέφουν οι περιοχές και αναπτύσσονται ισχυρές και στενές υπο-περιφερειακές τάσεις ή μπλόκ, όπως για παράδειγμα, πολιτικές συσσωματώσεις που παραπέμπουν στην Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία ή την ΑυστροΟυγγρική αυτοκρατορία (θεμέλιο της οποίας αποτέλεσε το υδάτινο σύστημα του Δούναβη - Danube River Basin - και η προσπάθεια ενοποίησης του σε συνάφεια με τον πολιτισμικό/θρησκευτικό παράγοντα και οριοθετούμενη από τα Καρπάθια Όρη). Οι συσσωματώσεις αυτές - οι οποίες είναι εσωτερικά εύθραυστες - δεν αποτελούν απαραίτητα δορυφορικά υποσυστήματα της Γερμανίας (που έχει υπερεθνικό χαρακτήρα και «ευρωπαϊκό» προσανατολισμό, δηλαδή της Γερμανίας της Ε.Ε και του Ρήνου). Έχει υποτιμηθεί αυτή η περιοχή.
Στο εσωτερικό της ΕυρωΑτλαντικής δομής ή της «Δύσεως» το φαινόμενο έχει μια ακόμη διάσταση, την εξωπεριφερειακή η οποία έχει και υπερεθνικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, αυτό που εξελίσσεται στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου με τη Σκωτία έχει αντιστοιχίες με αυτό που εξελίσσεται στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το γκρούπ των χωρών Βίζενγκραντ. Υποεθνικές περιοχές και (δι)εθνικές υπο-περιφέρειες (Σκωτία, Βίζενγκραντ) μιας πολιτικής οντότητας, εθνικής ή υπερεθνικής (Η.Β, Ε.Ε) φανερώνουν ισχυρές τάσεις επανασύνδεσης με τη στενή γεωγραφία τους και αυτονόμησης από τη κεντρική εξουσία, ενώ παράλληλα συνδέονται με εξωπεριφερειακούς υπερεθνικούς ή εθνικούς δρώντες (Ε.Ε, Η.Π.Α).
Προσωπικά συνειδητοποίησα πως το ζήτημα της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη έχει κριθεί ήδη από το 2012, αν όχι νωρίτερα (εξαρτάται εάν κοιτάει κάποιος μόνο στο εσωτερικό ή/και στο εξωτερικό της χώρας). Η προς το παρόν παραμονή της - όπως αποδείχτηκε και αργότερα - οφειλόταν κυρίως σε εξωπεριφερειακούς, περιφερειακούς και εξωεθνικούς παράγοντες, συγκεκριμένα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Γαλλία (καθώς επίσης σε φορείς υπερεθνικού χαρακτήρα εντός της Γερμανίας), και όχι φυσικά, απλά και μόνον, στη «θέληση» ή την «προσπάθεια» που επέδειξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις ή στα διάφορα ''μένουμε Ευρώπη''και ''πάση θυσία''που ειπώθηκαν. Αυτά είναι ωραία για εσωτερική κατανάλωση και διακομματική/παραταξιακή διαμάχη, όπως και ο περί «μεταρρυθμίσεων» λόγος (ή το «φταίνε οι νεκροί»). Το πιθανότερο είναι πως η Ελλάδα, αργά ή γρήγορα και παρά τις δηλώσεις Tusk, θα βρεθεί εκτός του κατακερματισμένου αυτή τη στιγμή χώρου Σένγκεν - εφόσον αυτός δεν διευρυνθεί και δεν υπάρξει εδαφική συνέχεια - και της ζώνης του ευρωνομίσματος (η οποία μάλλον θα αποκτήσει εντονότερο, πιο στενό και σφιχτό ρεζιοναλιστικό χαρακτήρα), αλλά θα παραμείνει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω των εξωπεριφερειακών συνδέσεων και του υπερεθνικού χαρακτήρα που περιέγραψα νωρίτερα (και επειδή η Βουλγαρία, με την οποία συνορεύει, είναι ενταγμένη στην Ε.Ε).
Οι εξέλιξεις αυτές απέκτησαν και την εννοιολογική τους έκφραση μέσω της πύκνωσης της χρήσης του προθέματος γεω-. Έτσι παρατηρούμε την αποσύνθεση νομικών καθεστώτων και θεσμικών πλαισίων και την άνοδο γεωεθνικών/ενεργειακών/οικονομικών υποβάθρων ή τη φανέρωση φαινομένων γεωπολιτισμικού/πολιτικού κατακερματισμού. Όλα τα προηγούμενα γίνονται πιο κατανοητά εάν όσο τα διαβάζετε κοιτάτε παράλληλα χάρτες: Σένγκεν, Ευρωζώνη, Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, Βίζενγκραντ, Αυστροουγγρική αυτοκρατορία, υδάτινο σύστημα του Δούναβη (Danube River Basin), Κουρδιστάν, υδάτινο σύστημα Τίγρη και Ευφράτη (το οποίο σε συνδυασμό με το Fertile Crescent συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την ανατολική Μεσόγειο) κ.λπ.
I
Σχολιασμοί - Σημειώσεις
(Σχετιζόμενες ή μη με τα προηγούμενα)
Σχολιασμοί - Σημειώσεις
(Σχετιζόμενες ή μη με τα προηγούμενα)
1.Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, αλλά η Κασπία συνδέεται με τον Περσικό Κόλπο από υπάρξεως κόσμου, με οργανικό και φυσικό τρόπο. Οι κοίτες και οι πηγές υδρογονανθράκων των δύο περιοχών συνδέονται μέσω του υδάτινου συστήματος του Τίγρη και του Ευφράτη (πολλές φορές τα νερά αποτελούν συνδετικό παράγοντα μεταξύ υδρογονανθράκων και ενεργειακών πηγών). Ο άνθρωπος προσπαθεί να βρει τρόπους για να αντιγράψει τις λειτουργίες της φύσης (όχι ιδιαίτερα πετυχημένα). Κατά τα άλλα την έχει «νικήσει» ή την έχει «υπερβεί». Η περιοχή του Κουρδιστάν (η οποία πέριξ του Κιρκούκ διαθέτει ένα από τα ποιοτικότερα και πιο επικερδή αποθέματα υδρογονανθράκων), αποτελεί περίπτωση σύνδεσης και επαφής υδάτων και υδρογονανθράκων. Τα σύνορα πολλών εθνοκρατών της περιοχής, κατασκευάστηκαν με τέτοιο τρόπο προκειμένου να καταστραφεί η γεωγραφική λειτουργικότητα της. Ορισμένοι ήταν μάστορες στο να κατασκευάζουν κράτη με τέτοιο τρόπο προκειμένου τα τελευταία να δρουν εις βάρος των περιοχών, να καταστρέφονται λειτουργικά οι περιοχές - και άρα να παραμένουν υπανάπτυκτες - προκειμένου να ελέγχονται από εξωπεριφερειακούς δρώντες (Θα το επαναλάβω χίλιες φορές όσο και εάν γίνομαι κουραστικός. Η ενοποίηση, η συνεκτικότητα και η λειτουργικότητα περίξ του Ρήνου, αποτέλεσε το γεωγραφικό θεμέλιο της Ε.Ε, δηλαδή η Ευρώπη του Ρήνου. Αυτή την περίοδο γίνονται αναδιατάξεις, ανακατανομές και αναπτύσσεται κινητικότητα στην κατακερματισμένη Ευρώπη του Δούναβη).
2.Όταν υπάρχει Ηγεμόνας δεν επικρατεί αναρχία και αταξία. Ο Ηγεμόνας επιβάλει ιεραρχία και τάξη. Δεν υπάρχει Ηγεμόνας εντός της Ε.Ε. Μπορεί να επιθυμεί να υπάρχει μέσω μιας αναμόρφωσης του ευρωπαϊκού πόλου, αλλά δεν υπάρχει. Είναι από τις λίγες φορές που οι «καλοί» αποζητούν εναγωνίως Ηγεμόνα, ιεραρχία και τάξη, αλλά δεν το λένε γιατί κάτι τέτοιο είναι «κακό». Αυτό που συμβαίνει δε, με τη Γαλλία - ξέρετε τη χώρα «του διαφωτισμού και των πανανθρώπινων αξιών» -, είναι καταπληκτικό. Ούτε σε τρύπα να είχε κρυφτεί. Έχει εξαφανιστεί εντελώς. Πριν λίγους μήνες βλέπαμε παντού, σε «όλα τα μήκη και πλάτη της γης», γαλλικές σημαίες που συμβόλιζαν τα «πανανθρώπινα ιδεώδη και ιδανικά». Τη τελευταία περίοδο, αν εξαιρέσετε μια δήλωση του Manuel Valls, η Γαλλία έχει εξαφανιστεί πλήρως και σφυρίζει αδιάφορα. Έχουμε την προσπάθεια αναμόρφωσης του ευρωπαϊκού πόλου ηγεμονίας με την παράλληλη δημιουργία μιας «ασύμμετρης Ευρώπης» (στην οποία είχα αναφερθεί πριν λίγο καιρό).
3.Γιατί όλοι έχουν καταπιεί τη γλώσσα τους και κανείς δεν αναφέρει πως ο Σλοβάκος Πρωθυπουργός, Robert Fico ηγείται του κόμματος Direction - Social Democracy, το οποίο συμμετέχει στην Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, δηλαδή στη δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που εκπροσωπεί το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και άλλα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα; Προκειμένου να αιωρούνται εντυπώσεις; Στην ίδια ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα συμμετέχουν επίσης η ''Ελιά - Δημοκρατική Παράταξη (ΠΑΣΟΚ)''και το ''Το Ποτάμι''. Ο ηγέτης του κόμματος Direction - Social Democracy, Robert Fico, με τον οποίον είναι πλήρως ταυτισμένο το κόμμα, προέρχεται από το κομμουνιστικό κόμμα της Σλοβακίας, μεταπήδησε στο κόμμα της δημοκρατικής αριστεράς (που προέκυψε από την αποσύνθεση του τελευταίου) και αργότερα υπήρξε συνιδρυτής του σημερινού Direction - Social Democracy, το οποίο περιέγραψε ως κόμμα του Τρίτου Δρόμου (Third Way). Τον Ιούλιο, η Σλοβακία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής - εξαμηνιαία - Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. Η Σλοβακία ήταν η μοναδική χωρά της Ευρωζώνης, που έπεσε κυβέρνηση της εξαιτίας της συμμετοχής στον «μηχανισμό στήριξης» της Ελλάδας, την οποία - συμμετοχή - απέρριψε με ψηφοφορία στο κοινοβούλιο της, σχεδόν ομόφωνα, στις 12 Αυγούστου 2010.
4.Άκουσα σωστά; Δήλωσε επίσημα ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk πως: ''Η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός πληρώνουν ένα πολύ υψηλό τίμημα για ένα πρόβλημα που δεν δημιούργησαν οι ίδιοι''; (Greece and the Greek people are paying a very high price for the problem they themselves did not create). Μα πως είναι δυνατόν; Αφού ''η Ελλάδα φταίει''. Είναι δυνατόν ο ελλαδικός ευρωλαϊκισμός, με το «ορθολογικό» του πνεύμα και τις υψηλοτάτου επιπέδου αναλύσεις του, να εμπεριέχει στοιχεία κομματικού και παραταξιακού φανατισμού και λαϊκισμού και να καταβαραθρώνεται σε ένα τόσο χαμηλό επίπεδο; Η προηγούμενη παρατήρηση, υπό καμία έννοια δεν αποτελεί θετικό σχόλιο ούτε για τους χειρισμούς της κυβέρνησης, ούτε για το πρόσωπο που την είπε. Αποτελεί όμως σχόλιο για την ποιότητα της αντιπολίτευσης (όχι μόνο της αξιωματικής), των επιχειρημάτων και του γενικότερου λόγου της.
II
«Κλείνοντας» τα σύνορα στο Αιγαίο - μέρος α´
«Κλείνοντας» τα σύνορα στο Αιγαίο - μέρος α´
Τα επόμενα έχουν περισσότερο χαρακτήρα σαρκαστικό, υπό τη συνοδεία ποιητικής και αφηγηματικής αδείας, παρά αναλυτικό.
Πέρα από την κριτική που άσκησε στη Γερμανία πρόσφατα ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας, Manuel Valls, οι Αυστριακοί είπαν κάτι πολύ απλό: ''Η Γερμανία αυτή τη στιγμή στέλνει τα εξής μηνύματα. Από τη μια μεριά στέλνει το μήνυμα στην Ελλάδα πως ακολουθεί πολιτική ανοιχτών θυρών και από την άλλη απαιτεί από την Αυστρία να σταματήσει όλους όσους κατευθύνονται προς τη Γερμανία. Πρέπει να αποφασίσει ποια από τις δύο αυτές στρατηγικές επιθυμεί''. Και πράγματι, η Μέρκελ θα αποφασίσει.
Πως θα «κλείσουν» τα σύνορα στο Αιγαίο λοιπόν;
Η Αγκέλα θα πάρει τηλέφωνο στην Ελλάδα, και θα πει: ''Η πολιτική ανοιχτών θυρών τελειώνει''. Και επειδή δεν προβλέπεται, οι εν Ευρώπη αδελφοί του βορρά, να έχουν διαθέσιμες τις ποσότητες από κοτετσόσυρμα που απαιτούνται προκειμένου να περιφράξουμε το Αιγαίο, η Αγκέλα θα συνεχίσει λέγοντας: ''Τηλεφωνώ στον Ερντο(γ)αν, και σε ξαναπαίρνω σε λίγο''.
Η Αγκέλα (της καρδιάς μας) θα πάρει τηλέφωνο τον Μεγαλοπρεπή και θα του πει: ''Έχω πρόβλημα. Αυτοί οι φρικώδεις ρωμαιοκαθολικοί και παραδοσιακά συντηρητικοί Βαυαροί - που δεν πέρασαν διαφωτισμό -, μου φεύγουν για ΑυστροΟυγγαρία μεριά. Πρέπει να περιοριστούν οι ροές''. Ο Ερντο(γ)αν, αφού νιώσει μια κάποια ενόχληση για τον άμεσο τρόπο, τον ενικό και την οικειότητα - αλλά και το επιτακτικό ύφος - της Αγκέλας, θα απαντήσει. Το περιεχόμενο όσων θα πει, δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω (πάντως θα είναι σε ύφος αρκετά βαρύ και σε στυλ, ''ναι θα το σκεφτώ, αλλά δεν καίγομαι κιόλας, και σε γράφω και λίγο εις τα παλαιότερα των υποδημάτων μου. Άλλωστε εσείς οι Γερμανοί, τόσους αιώνες, μια αυτοκρατορία της προκοπής δεν μπορέσατε να κάνετε''). Μετά από τα πάρε-δώσε, δηλαδή από το κρισιμότερο σημείο της συζήτησης, η Αγκέλα θα κλείσει το τηλέφωνο και θα επικοινωνήσει με την Αθήνα.
''Κανονίστηκε, τα σύνορα είναι κλειστά''. Και οι δικοί μας, θα αλλάξουν λίγο το ύφος στο δημόσιο λόγο τους, θα στείλουν λίγα περισσότερα περιπολικά του λιμενικού σε μια μεριά του Αιγαίου και θα κανονίσουν ένα ειδησεογραφικό ρεπορτάζ που θα δείχνει στη τηλεόραση τα πλοία να περιπολούν με «αυστηρό» τρόπο (άντε και καμιά εικόνα από κέντρα κράτησης). Εικόνες, δηλαδή, για εσωτερική κατανάλωση.
Και κάπως έτσι, θα - μπορούσαν να - «κλείσουν» τα σύνορα στο Αιγαίο.
-----
1) Και οι άνθρωποι θα πουν: Είδες που τελικά «κλείνουν» τα σύνορα στο Αιγαίο και περιορίζονται οι ροές άμα θες; Νομίζοντας πως αυτό θα το έχουν καταφέρει τα πλοίαρια του λιμενικού και οι εικόνες που θα παίζουν στο σκάι και το μέγκα, κανάλια τα οποία θα κάθονται στημένοι μπροστά στις τηλεοράσεις τους να παρακολουθούν όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, από το Μαρόκο μέχρι το Αφγανιστάν (μάλιστα δεν θα παρακολουθούν τα γερμανικά αλλά τα ελληνικά Μ.Μ.Ε). 2) Κάποια στιγμή μελλοντικά, σε επόμενο μέρος, θα περιγράψω τι μπορεί να συμβεί εάν η Ελλάδα - νομίζει πως μπορεί να - «κλείσει» τα σύνορα στο Αιγαίο δίχως να μεσολαβήσει το τηλεφώνημα Αγκέλας - Ερντο(γ)αν. 3) Ας το ξαναγράψω. Το κλειδί για την Ιταλία το κρατά η Λιβύη, για την Ισπανία το Μαρόκο, για το Ηνωμένο Βασίλειο η Γαλλία (και το Βέλγιο), για τη Σουηδία η Δανία (γι'αυτό και συγχρονίστηκαν αυτές οι δύο χώρες) και για την Ελλάδα η Τουρκία. Και φυσικά η Γερμανία. Γιατί οι ροές, οι οποιεσδήποτε ροές, δεν σταματούν στη θάλασσα.
III
Outro
Outro
Μέσα σε όλο αυτό το χάος που επικρατεί (και δεν αναφέρομαι στη τσίκνα), αυτό που πραγματικά προκαλεί θλίψη, είναι η διαπίστωση - και το γεγονός - πως η Ελλάδα, στην κρισιμότερη στιγμή της μεταπολεμικής ιστορίας της, βρέθηκε εντελώς εκτεθειμένη και ανοχύρωτη, με το πλέον ανεπαρκές και ανίκανο, ανήθικο και εκφυλισμένο πολιτικό προσωπικό που είχε ποτέ να την κυβερνά.
Όποιες εσωτερικές αντιστάσεις και άμυνες υπήρχαν, κατέρρευσαν. Το παιχνίδι στο εσωτερικό μέτωπο είχε - μάλλον - ήδη κριθεί από το 2006-7. Από εκείνη την περίοδο και μετά, η Ελλάδα υφίσταται συνεχείς αποσταθεροποιήσεις δίχως να μπορεί να αντιδράσει και να αντισταθεί στοιχειωδώς (προφανώς οι ευθύνες για την ανυπαρξία προστασίας είναι εσωτερικές). Οι άνθρωποι συνηθίζουν και προσαρμόζονται. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει, δεν έχουν αντιληφθεί επαρκώς τι έχει συμβεί στην Ελλάδα τη τελευταία δεκαετία. Έχουν κοντή μνήμη ή απλά απωθούν μνήμες.
Δεν είμαστε, όμως, όλοι αμνήμονες (συμβάλλει σε αυτό η διατήρηση ενός σχετικά αξιοπρεπούς αρχείου). Εάν δεν έχεις μια στοιχειώδη εποπτεία των εξελίξεων και της πορείας που σε έχουν φτάσει στο σημείο που βρίσκεσαι, εάν δεν έχεις μνήμη, δεν έχεις ούτε ερμηνεία ούτε αντιστάσεις. Γίνεσαι ευάλωτος, έρμαιο απειλών και χειραγωγήσεων. Η μνήμη αποτελεί μορφή προστασίας. Πρέπει να δολοφονηθεί η μνήμη προκειμένου να μετατραπείς σε ανδρείκελο, σε άβουλο πλάσμα, που με «στωικότητα» υπομένει και ανέχεται τα πάντα (τα κόμματα έχουν μια ένοχη σχέση μαζί της. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν μπορούν να αναπτύξουν εσωτερικούς μηχανισμούς αυτοκάθαρσης. Δεν μπορούν να προσφέρουν στη χώρα. Εάν μπορούσαν θα το είχαν κάνει ήδη).
Χωρίς μνήμη δεν μπορεί να υπάρξει κάθαρση, ούτε σχέδιο και προοπτική, στόχος και όραμα για το μέλλον. Δεν μπορεί να υπάρξει ηθική, πνευματική, παραγωγική αναγέννηση και δημιουργία. Κυριαρχεί η συνήθεια και η αποχαύνωση, ο ηθικός και πνευματικός βάλτος, η σιωπηλή ενοχή και η ανεκτικότητα απέναντι στην παρακμή (ή η δικαιολόγηση και νομιμοποίηση της). Ο βάτραχος μέσα στο δοχείο που σιγοβράζει, ένα διανοητικό και ψυχικό απαρτχάιντ. Η άγνοια, η έλλειψη μνήμης και η ανοχή απέναντι στην παρακμή γεννά καταστάσεις όπως η σημερινή, στην οποία βρισκόμαστε βυθισμένοι και εγκλωβισμένοι.
Ο αμνήμων άνθρωπος είναι, καταλήγει, βάρβαρος άνθρωπος.
-----
1) Ο οικονομισμός διαδραμάτισε, και εξακολουθεί να διαδραματίζει, έναν ύπουλο και καθοριστικό ρόλο σε όλη αυτή την καθοδική πορεία. 2) Ήθελα να χρησιμοποιήσω και τη λέξη αναξιοπρεπής, αλλά την έσβησα, γιατί ορισμένοι εξευτέλισαν την έννοια αξιοπρέπεια. 3) Ornstein and Ehrlich "boiled frog syndrome"