Με αφορμή το ζήτημα της Καταλονίας. Σύντομη αναφορά για τα τρία επίπεδα -ξανά- και τη σχέση υπερεθνικού, (δι)εθνικού και υποεθνικού.

Στην περίπτωση Ισπανίας-Καταλονίας έχουμε -περίπου- το αντίστροφο σχήμα από ότι στην περίπτωση Ηνωμένου Βασιλείου-Σκωτίας. Στην πρώτη περίπτωση το υπερεθνικό (Βρυξέλλες-Ε.Ε, Φρανκφούρτη-Ε.Κ.Τ κ.λπ) και το εθνικό (Ισπανία) επίπεδο πιέζουν -ή «απειλούν» προειδοποιώντας- το υποεθνικό επίπεδο (Καταλονία). Στη δεύτερη περίπτωση το υπερεθνικό (Βρυξέλλες) και το υποεθνικό επίπεδο (Σκωτία) πιέζουν -ή «απειλούν» προειδοποιώντας- το εθνικό επίπεδο (Ηνώμενο Βασίλειο - βέβαια το Η.Β είναι μια πολύ ιδιόμορφη πολιτειακή δομή και δεν αποτελεί τυπικό παράδειγμα αυτού που ονομάζουμε «εθνικό κράτος». Στην περίπτωση της Καταλονίας -που αν μιλήσεις ισπανικά (Καστιλιάνικα) κάποιοι θα σε κοιτάξουν με μισό μάτι-, μάλλον θα λέγαμε πως η ισπανική κυβέρνηση χρησιμοποιεί το υπερεθνικό ως μοχλό πίεσης).

Όπως έχω γράψει κατ'επανάληψη -έχοντας συνείδηση πως δεν αρέσει- τα τρια βασικά επίπεδα αντιπαράθεσης στις μέρες μας δεν βρίσκονται -ή δεν κινούνται- πρώτιστα στον οριζόντιο άξονα «αριστερά-δεξιά», αλλά στον κάθετο άξονα ο οποίος ορίζεται από τα τρία επίπεδα: 1ον) της υπερεθνικότητας, 2ον) της διεθνικότητας, της διακρατικότητας και του διακυβερνητισμού και 3ον) της υποεθνικότητας. Οι αριστεροδεξιές παρατάξεις του οριζόντιου άξονα έχουν μετατραπεί σε συνιστώσες ή πτέρυγες -«των επιπέδων ή στρατοπέδων»- του κάθετου άξονα, κατάσταση που οδηγεί «την αριστερά και τη δεξιά» σε εσωτερικές διασπάσεις, κονιορτοποιήσεις, συγχωνεύσεις και σε -περαιτέρω- σύγχυση και απώλεια περιεχομένων.

Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στην περίπτωση της Σκωτίας και της Καταλονίας. Στην Σκωτία εξαϋλώθηκε το κεντροαριστερο -εργατικό- κόμμα (από την Σκωτία) προς όφελος του εθνοτικο-εθνικού σκωτσέζικου και στην Καταλονία χριστιανοδημοκρατικές, αριστερές, ρεπουμπλικανικές, κεντροδεξιο-φιλελεύθερες τάσεις συσπειρώνονται υπό την ομπρέλα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, δηλαδή υπερτερεί το τοπικό ή το εθνοτικόπολιτισμικό, το οποίο είναι και εδαφικό -το επαναλαμβάνω τονίζωντας το: είναι εδαφικό- έναντι του αριστεροδεξιού.

Γενικότερα, πάντως, μπορεί να γίνει η εξής παρατήρηση: το υποεθνικό επίπεδο και τα ανεξαρτησιακά, αυτονομιστικά, απόσχιστικά κινήματα που λειτουργούν σε αυτό (ανεξάρτητα των περιεχομένων και των προσανατολισμών τους) αποτελούν προνομιακό «συνομιλητή» του υπερεθνικού επιπέδου. Υπερεθνικό (Supranational)και υποεθνικό επίπεδο μπορουν να ασκήσουν αφόρητη πίεση στο -ή και να κατακερματίσουν το- (δι)εθνικό επίπεδο. Το αντίθετο είναι λιγότερο πιθανό ή συχνό.

Ο εθνοτικός εθνικισμός στην περίπτωση της Σκωτίας θεωρείται αγνός και αγαθός (και τα εθνοτικοπολιτισμικά του περιεχόμενα καθαγιάζονται, καθώς έχει ευρωενωσιακό προσανατολισμό). Θα δούμε πως θα γίνει δεκτός στην περίπτωση της Καταλονίας (αντίστοιχες περιπτώσεις υπάρχουν ή/και θα μπορούσαν να υπάρξουν στις σχέσεις Γερμανίας-Βαυαρίας, στο εσωτερικό της Ουκρανίας, του Βελγίου και αλλού).


Υ.γ: Η πίεση που έχει ασκηθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια προήλθε τόσο από το (δι)εθνικό/κυβερνητικό (Eurogroup) όσο και από το υπερεθνικό επίπεδο (Ε.Κ.Τ, Βρυξέλλες). Στο υποεθνικό επίπεδο μπορεί να μην είχαμε εθνότικό εθνικισμό και αυτονομιστικές τάσεις -ακόμα...- αλλά είχαμε «Μένουμε Ευρώπη» και παλαιότερα, επί κυβερνήσεως Παπανδρέου, «Πλατείες» (δηλαδή είχαμε συγκεντρώσεις -ούτε καν κινήματα διαρκείας- με μη εδαφικά εθνοπολιτισμικά περιεχόμενα που «ξεφούσκωσαν»). Η συγκέντρωση «Μένουμε Ευρώπη» μάλιστα, η οποία είχε ξεκάθαρο υπερεθνικό και μη εδαφικόχαρακτήρα και προσανατολισμό (ίσως η μόνη σε όλη την Ε.Ε - η Σκωτία, π.χ. είχε εδαφικό εθνοπολιτισμικό περιεχόμενο με υπερεθνικό προσανατολισμό), προωθήθηκε και από τον επίσημο λογαριαμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο twitter - όχι μονάχα από την Αντιπροσωπεία της στην Ελλάδα.

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική