Ιδού τα αποτελέσματα της μεταεθνικής χυλοποίησης, της πολιτικής «βαλκανοποίησης», της πολτοποίησης εθνοκρατικών κοινωνικών σχηματισμών και της μετατροπής τους σε εδαφικούς τέτοιους.
![]()
Θυμίζω πως στην ευρύτερη ιστορική και πολιτισμική γεωγραφία μας δεν υπάρχει μόνον η Συρία, αλλά και η Λιβυή και το Ιράκ. Θυμίζω, επίσης, πως αυτό το κύμα από τον Νότο είναι το δεύτερο μεγάλο κύμα που δεχόμαστε. Το πρώτο μεγάλο κύμα ήταν από τον Βορρά τη δεκαετία του 1990 (Αλβανία, πρώην Γιουγκοσλαβία και γενικότερα πρώην ανατολικό μπλόκ). Κάθε είδους ροές και κύματα εσωτερικεύονται αποσταθεροποιώντας τη χώρα, την ίδια στιγμή που το εσωτερικό της μαραζώνει, εκπτωχεύεται, γερνάει, κατακερματίζεται κοινωνικά, αποψιλώνεται δημογραφικά και μεταναστεύει.
Η κατάρρευση της διπολικής φυλακής δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για την Ελλάδα. Κι όμως, κατάφεραν να την φέρουν στο χάλι της 5ης γηραιότερης χώρας στον πλανήτη, με περίπου 25% ανεργία και με πάνω από 200 χιλιάδες -κατά βάση- νέους ανθρώπους να έχουν μεταναστεύσει. Κάποιοι μιλάνε για το συνταξιοδοτικό πρόβλημα αλλά δεν εξετάζουν το ζήτημα στην ολότητα του παρά μονάχα στις πτυχές που τους συμφέρει ιδεολογικά.
Εάν, όμως, ο μέσος όρος ηλικίας (median age) στην Ελλάδα ήταν 30 έτη, όπως στη γειτονική Τουρκία, και όχι 44, όπως είναι στη χώρα μας, δεν θα υπήρχαν πολλά από τα προβλήματα που επενδύουν με ιδεολογικά ενδύματα διάφοροι, αλλά και αυτά που θα υπήρχαν θα ήταν αντιμετωπίσιμα και αναστρέψιμα. Ο παράγοντας της δημογραφίας είναι πολύ πιο θεμελιώδης και πολυπλόκαμος από ότι γενικότερα πιστεύεται. Την ίδια στιγμή που σε πλανητική κλίμακα σπουδαίοι κοινωνικοί επιστήμονες –Αμερικανοί, Γάλλοι και άλλοι- θεωρούσαν τη δημογραφική σύνθεση και δομή των κοινωνιών ως τον πλέον καθοριστικό παράγοντα για την εξέλιξη και το μέλλον τους, και εξέταζαν κοσμογονικές παγκόσμιες αλλαγές υπό το πρίσμα της δημογραφίας, στην Ελλάδα το «δημογραφικό» θεωρούνταν περίπου ως «ακροδεξιό» ζήτημα. Αυτό είναι ένα μονάχα μικρό παραδείγμα της -τελευταίας φάσης της- μεταπολιτευτικής διανοητικής χούντας (είχαμε και πολιτιστική χούντα).
Η νεολαίοκτονία -πολλές φορές μάλιστα με «νεολαιίστικά και προοδευτικά» επιχειρήματα- και η εξαγωγή ανθρώπινων κεφαλιών συμφέρει την συντήρηση και διαιώνιση της εσωτερικής σαπίλας. Σε μια χώρα γερόντων και γριών, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος (μιας μικροπολιτικής ιδιοτελούς επιλογής από την άποψη στόχων και κινήτρων), το έκρινε πρώτιστα ο δημογραφικός παράγοντας. Ένας μικρότερος μέσος όρος ηλικίας θα τους είχε στείλει στο διάολο πολύ νωρίτερα όλους αυτούς. Ακόμα και ο ίδιος μέσος όρος δίχως τους 200 χιλιάδες που έφυγαν. Το ίδιο ισχύει και για τις εκλογές (ουσιαστικά συνέβη το 2012 όταν και διατηρήθηκε τεχνητά εν ζωή το πολιτικό σύστημα μέσω αλλοιώσεων). Η οικονομία εξαγωγής κεφαλαίων που δημιούργησαν οδήγησε σε κοινωνία εξαγωγής κεφαλιών νέων ανθρώπων. Και αυτά τα γράφει κάποιος ο οποίος δεν είναι νεολαίο-λάγνος. Οι νέοι άνθρωποι δεν είναι εκ φύσεως ούτε «καλοί» ούτε «προοδευτικοί», ούτε χρειάζεται να είναι τίποτα από όλα αυτά. Είναι όμως εκ φύσεως δυναμικοί (όταν δεν αποχαυνώνονται).
Και όλα αυτά γιατί; Για να μείνουν οι ίδιοι να ανακυκλώνονται με διάφορες προβιές. Για να να πνιγούμε στα μεταπολιτευτικά κατακάθια, ερείπια και βαλτοτόπια. Τα πλέον δυναμικά στοιχεία της κοινωνίας θα αφομοιωθούν στο υπάρχον, εκφυλιζόμενα, και τα πλέον ατίθασα και δημιουργικά θα εξοβελιστούν. Άλλοι θα περιθωριοποιηθούν και άλλοι θα φύγουν. Και όσοι μείνουν θα καταδικαστούν σε πολιτική και πολιτιστική υποβάθμιση η οποία θα επιβληθεί άνωθεν όπως συμβαίνει εδώ και καιρό (με τη κυριαρχία γραφικών φιγούρων στον ακαδημαϊκό χώρο, σε αυτόν της δημοσιογραφίας, της πολιτικής, της διανόησης και γενικότερα της δημόσιας πνευματικής σφαίρας). Είναι υπαρξιακή ανάγκη τους να διατηρηθεί χαμηλά το ηθικό και μορφωτικό επίπεδο διότι διαφορετικά θα χάσουν τον έλεγχο. Αυτά είναι χαρακτηριστικά ενός μισανθρωπικού και δυναστικού καθεστώτος.
Αλλά πρέπει να δούμε τα πράγματα και κάτωθεν. Το να είσαι «λαός και έθνος Οδυσσεύς» ακούγεται πολύ όμορφο και γοητευτικό, αρκεί να μην εξιδανικεύεται μια πραγματικότητα και να μην επενδύονται αδυναμίες με υψηλά νοήματα. Ως λαός έχουμε τάσεις φυγής. Κάποια στιγμή θα πρέπει να στυλώσουμε τα πόδια μας και να οικοδομήσουμε, όχι να φυγοπονούμε. Η πίεση και η χυδαιότητα που δεχόμαστε στο εσωτερικό άνωθεν θα πρέπει να επιστρέφει προς τα πάνω ή να οδηγεί σε αποστασιοποίηση, σε ένα δεν συναινώ, δεν νομιμοποιώ (έστω και καθυστερημένα φαίνεται πως αυτό συμβαίνει) και όχι να μας οδηγεί να σκορπίζουμε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Πολλά μεγάλα κύματα φυγής σε λιγότερο έναν αιώνα (1922-2022). Είναι μια περίοδος σταδιακής πολυεπίπεδης συρρίκνωσης και περιφερειοποίησης που συνοδεύεται από συνεχής αποψίλωση και απίσχνανση του εσωτερικού της χώρας.
Θα το επαναλάβω. Τους συμφέρει το πρόσκαιρο οικονομικό πεδίο, ο εγκλωβισμός, η παροδικότητα των αριθμών και η οριοθέτηση του δημόσιου λόγου από την μια δόση στην επόμενη. Χάνεται η μεγάλη εικόνα, εξαφανίζονται οι ευθύνες και οι ένοχες για τα εγκλήματά που έχουν διαπράξει. Κατασκευάζονται παράλογοι οικονομιστικοί νεοδαρβινιστές, διανοητικοί αντικοινωνικοί άφωνοι χιμπατζήδες που προετοιμάζουν το έδαφος για προπολιτικές συνθήκες κυριαρχίας της α-λογίας. Επικρατούν στρεβλωμένες και καθεστωτικές ερμηνείες της ήττας. Είναι το πρώτο στάδιο για την επιστροφή σε μια ζωώδη κατάσταση.
Δεν αντέχουν τον λόγο. Και η Πολιτική, όπως τη γνωρίζουμε στο δικό μας πολιτισμό, είναι λόγος (και όχι απλά «συμφέρον» -συμφέροντα υπάρχουν σε όλες τις εκφάνσεις του ανθρώπινου βίου- όπως μας λένε όψιμοι «ρεαλιστές» - οι οποίοι μόνο ρεαλιστές δεν είναι). Τον λόγο -σε αντίθεση με τη κενή ρητορεία και τη σοφιστεία- δεν τον αντέχουν, γιατί μέσω του λόγου φανερώνονται οι ευθύνες, οι ενοχές τους. Απειλές, εκβιασμούς, πανικό, υπεραριστερούς και υπερδεξιούς ιδεολογισμούς και δογματισμούς, σύγχυση, φονταμενταλισμούς και καυγάδες. Αυτά μας λέει ο Θουκυδίδης πως επιδιώκουν προκειμένου να αυτοσυντηρηθούν (υπό τη συνοδεία απατεωνίσκων και θεολόγων μετά εξισώσεων στις μέρες μας). Η διαύγεια και ο λόγος, η αντίσταση στην αφωνία, την α-λογία και την παράνοια, στη διανοητική σύγχυση και παρακμή, στην ηθική κατάπτωση. Αυτοί είναι θανάσιμοι εχθροί τους. Δεν χρειάζονται πολλά εφόδια για να μην μετατραπούμε σε ζώα, και αυτά που είναι απαραίτητα τα διαθέτουμε όλοι μας. Όπως λέει και ένας -ακόμα- μύθος του Αισώπου, και με αυτόν θα ολοκληρώσω τις σκέψεις μου:
Θυμίζω πως στην ευρύτερη ιστορική και πολιτισμική γεωγραφία μας δεν υπάρχει μόνον η Συρία, αλλά και η Λιβυή και το Ιράκ. Θυμίζω, επίσης, πως αυτό το κύμα από τον Νότο είναι το δεύτερο μεγάλο κύμα που δεχόμαστε. Το πρώτο μεγάλο κύμα ήταν από τον Βορρά τη δεκαετία του 1990 (Αλβανία, πρώην Γιουγκοσλαβία και γενικότερα πρώην ανατολικό μπλόκ). Κάθε είδους ροές και κύματα εσωτερικεύονται αποσταθεροποιώντας τη χώρα, την ίδια στιγμή που το εσωτερικό της μαραζώνει, εκπτωχεύεται, γερνάει, κατακερματίζεται κοινωνικά, αποψιλώνεται δημογραφικά και μεταναστεύει.
Η κατάρρευση της διπολικής φυλακής δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για την Ελλάδα. Κι όμως, κατάφεραν να την φέρουν στο χάλι της 5ης γηραιότερης χώρας στον πλανήτη, με περίπου 25% ανεργία και με πάνω από 200 χιλιάδες -κατά βάση- νέους ανθρώπους να έχουν μεταναστεύσει. Κάποιοι μιλάνε για το συνταξιοδοτικό πρόβλημα αλλά δεν εξετάζουν το ζήτημα στην ολότητα του παρά μονάχα στις πτυχές που τους συμφέρει ιδεολογικά.
Εάν, όμως, ο μέσος όρος ηλικίας (median age) στην Ελλάδα ήταν 30 έτη, όπως στη γειτονική Τουρκία, και όχι 44, όπως είναι στη χώρα μας, δεν θα υπήρχαν πολλά από τα προβλήματα που επενδύουν με ιδεολογικά ενδύματα διάφοροι, αλλά και αυτά που θα υπήρχαν θα ήταν αντιμετωπίσιμα και αναστρέψιμα. Ο παράγοντας της δημογραφίας είναι πολύ πιο θεμελιώδης και πολυπλόκαμος από ότι γενικότερα πιστεύεται. Την ίδια στιγμή που σε πλανητική κλίμακα σπουδαίοι κοινωνικοί επιστήμονες –Αμερικανοί, Γάλλοι και άλλοι- θεωρούσαν τη δημογραφική σύνθεση και δομή των κοινωνιών ως τον πλέον καθοριστικό παράγοντα για την εξέλιξη και το μέλλον τους, και εξέταζαν κοσμογονικές παγκόσμιες αλλαγές υπό το πρίσμα της δημογραφίας, στην Ελλάδα το «δημογραφικό» θεωρούνταν περίπου ως «ακροδεξιό» ζήτημα. Αυτό είναι ένα μονάχα μικρό παραδείγμα της -τελευταίας φάσης της- μεταπολιτευτικής διανοητικής χούντας (είχαμε και πολιτιστική χούντα).
Η νεολαίοκτονία -πολλές φορές μάλιστα με «νεολαιίστικά και προοδευτικά» επιχειρήματα- και η εξαγωγή ανθρώπινων κεφαλιών συμφέρει την συντήρηση και διαιώνιση της εσωτερικής σαπίλας. Σε μια χώρα γερόντων και γριών, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος (μιας μικροπολιτικής ιδιοτελούς επιλογής από την άποψη στόχων και κινήτρων), το έκρινε πρώτιστα ο δημογραφικός παράγοντας. Ένας μικρότερος μέσος όρος ηλικίας θα τους είχε στείλει στο διάολο πολύ νωρίτερα όλους αυτούς. Ακόμα και ο ίδιος μέσος όρος δίχως τους 200 χιλιάδες που έφυγαν. Το ίδιο ισχύει και για τις εκλογές (ουσιαστικά συνέβη το 2012 όταν και διατηρήθηκε τεχνητά εν ζωή το πολιτικό σύστημα μέσω αλλοιώσεων). Η οικονομία εξαγωγής κεφαλαίων που δημιούργησαν οδήγησε σε κοινωνία εξαγωγής κεφαλιών νέων ανθρώπων. Και αυτά τα γράφει κάποιος ο οποίος δεν είναι νεολαίο-λάγνος. Οι νέοι άνθρωποι δεν είναι εκ φύσεως ούτε «καλοί» ούτε «προοδευτικοί», ούτε χρειάζεται να είναι τίποτα από όλα αυτά. Είναι όμως εκ φύσεως δυναμικοί (όταν δεν αποχαυνώνονται).
Και όλα αυτά γιατί; Για να μείνουν οι ίδιοι να ανακυκλώνονται με διάφορες προβιές. Για να να πνιγούμε στα μεταπολιτευτικά κατακάθια, ερείπια και βαλτοτόπια. Τα πλέον δυναμικά στοιχεία της κοινωνίας θα αφομοιωθούν στο υπάρχον, εκφυλιζόμενα, και τα πλέον ατίθασα και δημιουργικά θα εξοβελιστούν. Άλλοι θα περιθωριοποιηθούν και άλλοι θα φύγουν. Και όσοι μείνουν θα καταδικαστούν σε πολιτική και πολιτιστική υποβάθμιση η οποία θα επιβληθεί άνωθεν όπως συμβαίνει εδώ και καιρό (με τη κυριαρχία γραφικών φιγούρων στον ακαδημαϊκό χώρο, σε αυτόν της δημοσιογραφίας, της πολιτικής, της διανόησης και γενικότερα της δημόσιας πνευματικής σφαίρας). Είναι υπαρξιακή ανάγκη τους να διατηρηθεί χαμηλά το ηθικό και μορφωτικό επίπεδο διότι διαφορετικά θα χάσουν τον έλεγχο. Αυτά είναι χαρακτηριστικά ενός μισανθρωπικού και δυναστικού καθεστώτος.
Αλλά πρέπει να δούμε τα πράγματα και κάτωθεν. Το να είσαι «λαός και έθνος Οδυσσεύς» ακούγεται πολύ όμορφο και γοητευτικό, αρκεί να μην εξιδανικεύεται μια πραγματικότητα και να μην επενδύονται αδυναμίες με υψηλά νοήματα. Ως λαός έχουμε τάσεις φυγής. Κάποια στιγμή θα πρέπει να στυλώσουμε τα πόδια μας και να οικοδομήσουμε, όχι να φυγοπονούμε. Η πίεση και η χυδαιότητα που δεχόμαστε στο εσωτερικό άνωθεν θα πρέπει να επιστρέφει προς τα πάνω ή να οδηγεί σε αποστασιοποίηση, σε ένα δεν συναινώ, δεν νομιμοποιώ (έστω και καθυστερημένα φαίνεται πως αυτό συμβαίνει) και όχι να μας οδηγεί να σκορπίζουμε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Πολλά μεγάλα κύματα φυγής σε λιγότερο έναν αιώνα (1922-2022). Είναι μια περίοδος σταδιακής πολυεπίπεδης συρρίκνωσης και περιφερειοποίησης που συνοδεύεται από συνεχής αποψίλωση και απίσχνανση του εσωτερικού της χώρας.
Θα το επαναλάβω. Τους συμφέρει το πρόσκαιρο οικονομικό πεδίο, ο εγκλωβισμός, η παροδικότητα των αριθμών και η οριοθέτηση του δημόσιου λόγου από την μια δόση στην επόμενη. Χάνεται η μεγάλη εικόνα, εξαφανίζονται οι ευθύνες και οι ένοχες για τα εγκλήματά που έχουν διαπράξει. Κατασκευάζονται παράλογοι οικονομιστικοί νεοδαρβινιστές, διανοητικοί αντικοινωνικοί άφωνοι χιμπατζήδες που προετοιμάζουν το έδαφος για προπολιτικές συνθήκες κυριαρχίας της α-λογίας. Επικρατούν στρεβλωμένες και καθεστωτικές ερμηνείες της ήττας. Είναι το πρώτο στάδιο για την επιστροφή σε μια ζωώδη κατάσταση.
Δεν αντέχουν τον λόγο. Και η Πολιτική, όπως τη γνωρίζουμε στο δικό μας πολιτισμό, είναι λόγος (και όχι απλά «συμφέρον» -συμφέροντα υπάρχουν σε όλες τις εκφάνσεις του ανθρώπινου βίου- όπως μας λένε όψιμοι «ρεαλιστές» - οι οποίοι μόνο ρεαλιστές δεν είναι). Τον λόγο -σε αντίθεση με τη κενή ρητορεία και τη σοφιστεία- δεν τον αντέχουν, γιατί μέσω του λόγου φανερώνονται οι ευθύνες, οι ενοχές τους. Απειλές, εκβιασμούς, πανικό, υπεραριστερούς και υπερδεξιούς ιδεολογισμούς και δογματισμούς, σύγχυση, φονταμενταλισμούς και καυγάδες. Αυτά μας λέει ο Θουκυδίδης πως επιδιώκουν προκειμένου να αυτοσυντηρηθούν (υπό τη συνοδεία απατεωνίσκων και θεολόγων μετά εξισώσεων στις μέρες μας). Η διαύγεια και ο λόγος, η αντίσταση στην αφωνία, την α-λογία και την παράνοια, στη διανοητική σύγχυση και παρακμή, στην ηθική κατάπτωση. Αυτοί είναι θανάσιμοι εχθροί τους. Δεν χρειάζονται πολλά εφόδια για να μην μετατραπούμε σε ζώα, και αυτά που είναι απαραίτητα τα διαθέτουμε όλοι μας. Όπως λέει και ένας -ακόμα- μύθος του Αισώπου, και με αυτόν θα ολοκληρώσω τις σκέψεις μου:
Όταν ο Δίας έπλασε τα άλλα ζώα κ έπειτα τον άνθρωπο, ο άνθρωπος κοίταξε γύρω του τα ζώα -και είδε- οτι είχαν πολλά κ διάφορα χαρίσματα: άλλο έχει μεγάλη δύναμη, άλλο έχει μεγάλη ταχύτητα, άλλο έχει φτερά κ πετάει, άλλο έχει νύχια να κατασπαράζει τα θηράματα, κ τα λοιπά, χίλια δυό χαρίσματα τα οποία ο άνθρωπος δέν έχει. Γι'αυτό πήγε κ παραπονέθηκε στον Δία: "σε όλα τα ζώα έδωσες διάφορα χαρίσματα, σε μένα δέν έδωσες κανένα χάρισμα!".
Ο Δίας απάντησε: "δέν το συναισθάνεσαι το δικό σου χάρισμα, που είναι κ το πιό μεγάλο: εσένα σου έχω δώσει τον λόγο, που έχει μεγάλη δύναμη ανάμεσα στους θεούς κ στους ανθρώπους, αυτός, ο λόγος, είναι από τους δυνατούς δυνατότερος κ από τους ταχείς ταχύτερος".
Σάν το άκουσε αυτό ο άνθρωπος κατάλαβε ποιό είναι το δικό του χάρισμα, οπότε προσκύνησε τον Δία, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του κ έφυγε.
-----
Κείμενα για το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. - Πλανήτης Ελλάδα σε νέες περιπέτειες... I) Παγκόσμιες διακρίσεις II) Ανησυχητική επισήμανση-υπενθύμιση περί ηθικής και ασφάλειας και III) Η ωραία μας γειτονιά ή πως είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα. - Πεδία αποσταθεροποίησης και Ελλάδα.