Είναι πιθανόν τα κυρίαρχα κράτη να εξαφανιστούν και να αντικατασταθούν όχι από μια παγκόσμια κυβέρνηση αλλά από ένα σύγχρονο και κοσμικό ισοδύναμο του είδους της οικουμενικής πολιτικής οργάνωσης που υπήρχε στη δυτική χριστιανοσύνη στο μεσαίωνα. Στο σύστημα αυτό κανένας ηγέτης ή κράτος δεν ήταν κυρίαρχο με την έννοια ότι κατείχε την ανώτατη εξουσία σε ένα συγκεκριμένο έδαφος και σε ένα τμήμα του χριστιανικού πληθυσμού'όλοι έπρεπε να μοιράζονται την εξουσία με τους υποτελείς ηγεμόνες και με τον πάπα, ενώ στη Γερμανία και στην Ιταλία έπρεπε να τη μοιράζονται με τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας...
Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα έπρεπε να μοιράζεται την εξουσία της αφενός με τις αρχές στη Σκοτία, στην Ουαλία, στο Γουέσεξ και αλλού και αφετέρου με την ευρωπαϊκή αρχή στις Βρυξέλλες και τις παγκόσμιες αρχές στη Νέα Υόρκη και στη Γενεύη σε τέτοιο βαθμό, που η έννοια της κυριαρχίας της στα εδάφη και στον λαό του Ηνωμένου Βασιλείου να μην είχε καμιά ισχύ... Θα μπορούσαμε ίσως να υποθέσουμε ότι η πολιτική αφοσίωση των κατοίκων, για παράδειγμα, της Γλασκόβης θα ταλαντευόταν σε τέτοιο βαθμό ανάμεσα στις αρχές του Εδιμβούργου, του Λονδίνου και των Βρυξελλών και της Νέας Υόρκης, που η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι απολάμβανε κάποια υπεροχή έναντι των άλλων, σαν αυτή που έχει σήμερα.
Αν επικρατούσε μια τέτοια κατάσταση σε ολόκληρο τον κόσμο, θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε, ελλείψει ενός καλύτερου όρου, νεομεσαιωνική τάξη, New medievalism.
Απόσπασμα από: Με αφορμή τα αυτονομιστικά κινήματα και τις υποεθνικές-κρατικές τάσεις και πιέσεις: Ο «νεομεσαιωνισμός» ή «New medievalism» ως ένα πρότυπο διακυβέρνησης της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας, τρεις οπτικές θεώρησης της παγκοσμιοποίησης -από τα μάτια του τωρινά ισχυρού- και δυο λόγια εισαγωγικά περί «εδαφικών» και μη ιδεολογιών. Όσα ακολουθούν γράφονταν στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
.~`~.
Πρόλογος
Πρόλογος
Σήμερα υποστηρίζεται συχνά ότι το σύστημα κρατών βρίσκεται σε παρακμή, ότι αντικαθίσταται ή ότι θα αντικατασταθεί από κάποια εντελώς διαφορετική μορφή οικουμενικής πολιτικής οργάνωσης... Υπάρχουν άραγε αποδείξεις ότι το σύστημα κρατών μπορεί να αντικατασταθεί από μια κοσμικη μετενσάρκωση τον συστήματος της επικαλυπτόμενης ή τμηματοποιημένης εξουσίας που χαρακτήριζε τη μεσαιωνική χριστιανοσύνη;... μόνο η ύπαρξη στην παγκόσμια πολιτική παραγόντων διαφορετικών από το κράτος δεν αποτελεί ένδειξη μιας τάσης προς την εγκαθίδρύση ενός νέου μεσαιωνισμού. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν τα ρήγματα στην κυριαρχία ή στην υπέρτατη εξουσία του κράτούς, επί του εδάφούς και των πολιτών του, που έκαναν αυτές οι «άλλες ενώσεις» (για να χρησιμοποιήσούμε την έκφραση των μεσαιωνοδιφών) είναι τέτοια, ώστε να καθιστούν αυτή την υπεροχή ανύπαρκτη και να στερούν την έννοια της κυριαρχίας από τη χρησιμότητα και τη βιωσιμότητά της. Υπάρχούν πέντε χαρακτηριστικά της σύγχρονης παγκόσμιας πολιτικής, που παρέχουν prima facie την απόδειξη ότι υπάρχει μια τέτοια τάση. Ένα από αυτά είναι η περιφερειακή ολοκλήρωση των κρατών.
.~`~.
Η περιφερειακή ολοκλήρωση των κρατών
Η περιφερειακή ολοκλήρωση των κρατών
Το πρώτο είναι η τάση ορισμένων κρατών να επιζητούν να ενταχθούν σε μεγαλύτερες μονάδες. Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας δεν έπαψαν να διεκδικούν ή να διατηρούν την εδαφική τούς κυριαρχία, ωστόσο προχώρησαν σε μια διαδικασία ολοκλήρωσης, η οποία θεωρείται, τουλαχιστον από ορισμένους, ότι θα οδηγήσει τελικά στην απώλεια της κυριαρχίας τους. Κανένας άλλος περιφερειακός οργανισμός δεν μπορεί να συναγωνιστεί το επίτεύγμα της ΕΟΚ, όσον αφορά τα μέτρα της οικονομικής ολοκλήρωσης που πραγματοποίηθηκαν μέχρι σήμερα'ωστόσο ενώσεις όπως η Κομεκόν, ο Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητας, ο Οργανισμός των Αμερικανικών Κρατών, η Κοινή Αγορά της Κεντρικής Αμερικής και η Ένωση των Κρατών της Νοτιανατολικής Ασίας επηρεάστηκαν από το παράδειγμά της.
Η ρητορική τον «ευρωπαϊκού» κινήματος περιελάμβανε ανέκαθεν τον ισχυρισμό ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα είχε καινοφανείς και ευεργετικές επιδράσεις στην παγκόσμια τάξη, αφενός επειδή θα οδηγούσε σε μια «κοινότητα ασφάλειας» ή ζώνη ειρήνης στο εσωτερικό της ίδιας της Ευρώπης και αφετέρου επειδή θα αποδείκνύε στον κόσμο γενικότερα την ικανότητα μιας ομάδας κρατών να εγκαταλείψουν εκουσίως την κυριαρχία τους [Lord Gladwyn, «World Order and the Nation-State: A Regional Approach», Conditions of World Order, 1970].
Η δυσκολία σε αυτή την άποψη είναι ότι, αν η πορεία ολοκλήρωσης των ευρωπαϊκών κρατών οδηγούσε στη δημιουργία ενός μόνο ευρωπαϊκού κράτούς (και αν παρόμοιες πορείες, που θα προκαλούνταν από αυτό το παράδειγμα, είχαν το ίδιο αποτέλεσμα σε άλλες περιοχές), το αποτέλεσμα θα ήταν να μειωθεί ο αριθμός των κυρίαρχων κρατών, αλλά να παραμείνει ο θεσμός τον κυρίαρχου κράτούς εκεί ακριβώς που ήταν και πριν.
Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ένα ευρωπαϊκό κράτος που θα προέκυπτε με αυτό τον τρόπο, ενώ θα παρέμενε ένα κυρίαρχο κράτος, δεν θα ήταν τουλάχιστον εθνικό κράτος, και ότι όντας απαλλαγμένο από τις εθνικιστικές πιέσεις και φιλοδοξίες, που είχαν φέρει σε σύγκρούση τα εθνικά κράτη στο παρελθόν, θα μπορούσε κανείς να αναμένει τουλάχιστον ότι θα ήταν πιο συγκρατημένο και πιο νομοταγές από τα κράτη που είχαν παραχωρήσει την κυριαρχία τούς σε αυτό. Θα ήταν ένα κυρίαρχο κράτος που η διάθεσή του να ασχοληθεί με την «πολιτική της ισχύος» (με την έννοια της επιδίωξης της ισχύος ως σκοπού και όχι απλώς ως μέσου) θα είχε εξασθενήσει.
Μια τέτοια άποψη αγνοεί το γεγονός ότι το κίνημα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση εκφράζει όχι μόνο τη φιλοδοξία ορισμένων Ευρωπαίων να «ξεπεράσουν την πολιτικη της ισχύος», αλλά και τη φιλοδοξία άλλων να δημιουργήσουν μια μονάδα, ώστε σε έναν κόσμο που κυριαρχούν κράτη ηπειρωτικών διαστάσεων, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Σοβιετική Ένωση και η Κίνα, οι Ευρωπαίοι να μπορούν να ασχοληθούν με την «πολιτική της ισχύος» πιο αποτελεσματικά. Αγνοεί τη σχέση, την οποία ορθά οι ευρωπαίοι φεντεραλιστές υπογραμμίζουν, ανάμεσα στην ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού ομοσπονδιακού κράτούς και στην ανάπτυξη, ως προηγούμενη κατάσταση αυτού, ενός αισθήματος ευρωπαϊκής προσωπικότητας ή ταυτότητας σε σχέση με τούς άλλούς λαούς, μια «νέα πατρίδα» πού οι Γάλλοι, οι Γερμανοίκαι οι άλλοι μπορούν να ανακαλύψούν τη στιγμή πού το έθνος τούς χάνει την αποκλειστική αφοσίωσή τούς. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο η άποψη ότι από ένα κράτος το οποίο δεν είναι εθνικό μπορεί να περιμένει κανείς ότι θα απέχει από την «πολιτική της ισχύος» παραβλέπει το γεγονός ότι η περίοδος των εθνικών κρατών είναι μόνο μια ειδική ιστορική φάση τον συστήματος κρατών και ότι ο ρόλος πού μπορεί να αναλάβει η «πολιτική της ισχύος» στις σχέσεις μεταξύ κρατών πού δεν είναι εθνικά είναι απολύτως εμφανής στην ιστορία τον συστήματος κρατών κατά τη δυναστική ή απολυταρχική του φάση.
Αν ψάχνούμε για αποδείξεις πού να στηρίζούν την άποψη ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση επιφέρει μια ποιοτική αλλαγή στο σύστημα κρατών, είναι πιο χρήσιμο να μη στηριχτούμε στο ζητούμενο τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, ένα ευρωπαίκό υπερκράτος, το οποίο είναι απλώς ένα διευρυμένο εθνικό κράτος, αλλά σε μια ενδιάμεση φάση αυτής της πορείας προς την ολοκλήρωση. Είναι πιθανόν η πορεία της ολοκλήρωσης να φτάσει σε ένα στάδιο, στο οποίο, ενώ κανένας δεν θα μπορούσε να μιλά για ένα ευρωπαϊκό κράτος, να υπάρχούν πραγματικές αμφιβολίες τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη για το εάν η κυριαρχία βρίσκεται στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων ή των οργάνων της «κοινότητας». Ένα αποφασιστικό κριτήριο θα μπορούσε ίσως να είναι το ερώτημα αν οι εθνικές κυβερνήσεις στο εσωτερικό της «κοινότητας» είχαν το δικαίωμα καθώς και την ικανότητα, όσον αφορά τη δύναμη και την αφοσίωση πού διέθεταν, να αποχωρήσούν από την «κοινότητα». Η απόσταση μπορεί ίσως να είναι πολύ μικρή ανάμεσα σε μια κατάσταση παρατεταμένης αβεβαιότητας σχετικά με το που έγκειται η κυριαρχία και σε μια κατάσταση ενός «νέου μεσαιωνισμού», στην οποία η έννοια της κυριαρχίας θεωρείται άνεύ σημασίας. Ωστόσο μια τέτοια κατάσταση, αν υπήρχε στην Ευρώπη, δεν θα σήμαινε ότι θα είχε εξαφανιστεί το παγκόσμιο σύστημα κρατών, παρά μόνο ότι σε αυτή τη συγκεκριμένη περιοχή (όπως στούς πρώτούς αιώνες του συστήματος κρατών στη Γερμανία) θα υπήρχε μια υβριδική οντότητα, η οποία δεν θα ήταν συμβατή με τις ισχύουσες νόρμες.
.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
Με αφορμή τα αυτονομιστικά κινήματα και τις υποεθνικές-κρατικές τάσεις και πιέσεις: Ο «νεομεσαιωνισμός» ή «New medievalism» ως ένα πρότυπο διακυβέρνησης της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας, τρεις οπτικές θεώρησης της παγκοσμιοποίησης -από τα μάτια του τωρινά ισχυρού- και δυο λόγια εισαγωγικά περί «εδαφικών» και μη ιδεολογιών.
Η μακρά παγκόσμια κυρίαρχη τάση των τελευταίων δύο αιώνων και η αντίστροφη πειραματική ακροβασία της Ε.Ε.
Η μακρά παγκόσμια κυρίαρχη τάση των τελευταίων δύο αιώνων και η αντίστροφη πειραματική ακροβασία της Ε.Ε.
Το ιστορικό υπόβαθρο της Ε.Ε ως νεοπαραδοσιακή αντίδραση και η μεταστροφή στην έννοια της «Ευρώπης».
Η Ευρώπη στο κατώφλι του 21ου αιώνα: μια κοσμοϊστορική και γεωπολιτική θεώρηση.
Η Ευρώπη στο κατώφλι του 21ου αιώνα: μια κοσμοϊστορική και γεωπολιτική θεώρηση.