Άμεσα σχετιζόμενες αναρτήσεις
Περισσότερες έμμεσα σχετιζόμενες αναρτήσεις στο τέλος
.~`~.
Πρόλογος
Πρόλογος
Σε ολόκληρη την ιστορία του σύγχρονου συστήματος κρατών υπήρχαν τρεις ανταγωνιστικές παραδόσεις σκέψης: η χομπεσιανή ή ρεαλιστική παράδοση, που θεωρεί τη διεθνή πολιτική ως μια κατάσταση πολέμου'η καντιανή ή οικουμενική παράδοση, που θεωρεί ότι στη διεθνή πολιτική υπάρχει δυνητικά μια κοινότητα της ανθρώποτητας'και η γκροτιανή ή διεθνιστική παράδοση, που θεωρεί ότι η διεθνής πολιτική λαμβάνει χώρα στο εσωτερικό μιας διεθνούς κοινωνίας. Αυτή η τριπλή διαίρεση απορρέι από τον Martin Wight. Η καλύτερη δημοσιευμένη περιγραφή αυτής της τριπλής διαίρεσης βρίσκεται στο άρθρο του «Western Values in International Relations».
.~`~.
Οι Τρείς Παραδόσεις
Οι Τρείς Παραδόσεις
Χομπεσιανή ή Ρεαλιστική Παράδοση
Thomas Hobbes
Thomas Hobbes
Η χομπεσιανή παράδοση περιγράφει τις διεθνείς σχέσεις ως μια κατάσταση πολέμου όλων εναντίον όλων, ένα πεδίο μάχης στο οποίο κάθε κράτος στρέφεται εναντίον όλων των άλλων. Οι διεθνείς σχέσεις κατά τη χομπεσιανή θεώρηση αντιπροσωπεύουν την καθαρή σύγκρουση μεταξύ κρατών και μοιάζουν με ένα παίγνιο που είναι εντελώς διανεμητικό ή μηδενικού αρθροίσματος: τα συμφέροντα κάθε κράτους αποκλείουν τα συμφέροντα όλων των άλλων. Εκείνη η διεθνής συμπεριφορά που κατά τη χομπεσιανή άποψη είναι πιο χαρακτηριστική της διεθνούς συμπεριφοράς στο σύνολο της ή που μας παρέχει με τον καλύτερο τρόπο μια ένδειξη για αυτή είναι ο ίδιος ο πόλεμος. Επομένως η ειρήνη κατά τη χομπεσιανή θεώρηση είναι μια περίοδος ανασυγκρότησης από τον τελευταίο πόλεμο και προετοιμασίας για τον επόμενο.
Η χομπεσιανή άποψη για τη διεθνή συμπεριφορά είναι ότι το κράτος είναι ελεύθερο να επιδιώξει τους στόχους του σε σχέση με τα άλλα κράτη χωρίς κανενός είδους ηθικούς ή νομικούς περιορισμούς. Κατά την αποψη αυτή οι ιδέες της ηθικής και του δικαίου είναι έγκυρες μόνο στο πλαίσιο μιας κοινωνίας, αλλά η διεθνής ζωή είναι υπεράνω των ορίων κάθε κοινωνίας. Άν πρόκειται να επιδιωχθούν κάποιοι ηθικοί ή νομικοί στόχοι στη διεθνή πολιτική, αυτοί μπορούν να είναι μόνο οι ηθικοί ή νομικοί στόχοι του ίδιου του κράτους, είτε υποστηρίζεται (όπως από τον Machiaνelli) ότι το κράτος χειρίζεται την εξωτερική πολιτική σε ένα είδος ηθικού και νομικού κενού είτε υποστηρίζεται (όπως από τον Hegel και τους διαδόχούς του) ότι η ηθική συμπεριφορά για το κράτος στην εξωτερική πολιτική έγκειται στην ίδια την επιβεβαίωσή του. Οι μόνοι κανόνες ή αρχές, οι οποίοι, για εκείνους που ακολουθούν τη χομπεσιανή παράδοση, μπορεί να θεωρηθεί ότι περιορίζουν ή καθορίζουν τη συμπεριφορά των κρατών στις μεταξύ τους σχέσεις είναι οι κανόνες της σύνεσης ή της σκοπιμότητας. Άρα οι συμφωνίες μπορεί να τηρηθούν, αν είναι πρόσφορο να τηρηθούν, ή μπορεί να παραβιαστούν, αν δεν είναι.
---------------------------------------------------------------
Το τελευταίο διάστημα, ο προεξέχων χαρακτήρας του ζητήματος της εδαφικής κατοχής φθίνει για τα περισσότερα έθνη-κράτη... Σε αυξανόμενο βαθμό, οι κυρίαρχες εθνικές ελίτ αναγνωρίζουν ότι άλλοι παράγοντες -και όχι το έδαφος- είναι πιο κρίσιμοι για τον καθορισμό της διεθνούς θέσης ενός κράτους ή για τον βαθμό της διεθνούς επιρροής του. Η οικονομική ευρωστία και η έκφραση της στο πεδίο των τεχνολογικών νεωτερισμών μπορεί να είναι βασικό κριτήριο δύναμης. Η Ιαπωνία αποτελεί το υπέρτατο παράδειγμα.
Αν το κράτος εξαφανιστεί, πιθανότατα κάποια νέα πολιτική οντότητα θα πρέπει να πάρει τη θέση του, αλλά φαίνεται ότι κανείς δεν έχει ανακαλύψει αυτό τον αντικαταστάτη. Όμως ακόμη κι αν το κράτος εξαφανιζόταν, αυτό δεν θα σήμαινε απαραιτήτως το τέλος του ανταγωνισμού ασφάλειας και του πολέμου. Σε τελική ανάλυση, ο Θουκυδίδηςκαι ο Μακιαβέλι έγραψαν πολύ πριν τη γένεση του διακρατικού συστήματος. Ο ρεαλισμός απλώς απαιτεί αναρχία: Δεν έχει σημασία τι είδους πολιτικές μονάδες συνθέτουν το σύστημα. Μπορεί να είναι κράτη, πόλεις-κράτη, θρησκείες, αυτοκρατορίες, φυλές, συμμορίες, φεουδαρχικές ηγεμονίες ή οτιδήποτε. Παρά τη σχετική ρητορική, δεν κινούμαστε προς την κατεύθυνση ενός ιεραρχικού διεθνούς συστήματος, το οποίο ουσιαστικά θα συνεπαγόταν κάποιο είδος παγκόσμιας κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα, η αναρχία φαίνεται ότι θα είναι μαζί μας για πολύ καιρό.
Υπήρξαν μόλις 268 χρόνια χωρίς πόλεμο τα τελευταία 3421 χρόνια.
Will Durant
---------------------------------------------------------------
Καντιανή ή Οικουμενική Παράδοση
Immanuel Kant
Immanuel Kant
Η καντιανή ή οικουμενική παράδοση στο άλλο άκρο θεωρεί ότι η θεμελιώδης φύση της διεθνούς πολιτικής δεν έγκειται στη σύγκρουση μεταξύ των κρατών, όπως συμβαίνει κατά τη χομπεσιανή θεώρηση, αλλά στους υπερεθνικούς κοινωνικούς δεσμούς που συνδέουν τους ανθρώπους που είναι υπήκοοι ή πολίτες κρατών. Το κυρίαρχο θέμα των διεθνών σχέσεων κατά την καντιανή θεώρηση είναι μόνο φαινομενικά η σχέση μεταξύ των κρατών'στην πραγματικότητα είναι η σχέση μεταξύ όλων των ανθρώπων στην κοινότητα της ανθρωπότητας που υπάρχει δυνητικά, έστω και αν δεν υπάρχει πραγματικά, και η οποία, όταν δημιουργηθεί, θα σαρώσει το σύστημα κρατών και θα το οδηγήσει στη λήθη.
Στο ίδιο το δόγμα του Kant υπάρχει βέβαια αμφιθυμία ανάμεσα στον οικουμενισμό του The Idea of Universal History from a Cosmopolitan View (1784) και στη θέση που υιοθετείται στο Perpetual Peace (1795), στο οποίο ο Kant αποδέχεται ως υποκατάστατο τον στόχο μιας κοινωνίας «δημοκρατικών» κρατών.
Στο εσωτερικό της κοινότητας ολόκληρης της ανθρωπότητας σύμφωνα με την οικουμενική άποψη τα συμφέροντα όλων των ανθρώπων είναι τα ίδια'η διεθνής πολιτική από αυτή την άποψη δεν είναι ένα παίγνιο καθαρά διανεμητικο ή μηδενικού αθροίσματος, όπως υποστηρίζουν οι χομπεσιανοί, αλλα ενα παίγνιο καθαρά συνεργατικό ή μη μηδενικού αθροίσματος. Οι συγκρούσεις συμφερόντων υπάρχουν ανάμεσα στις κλίκες που κυβερνούν τα κράτη, αυτο ομως συμβαίνει σε ένα επιφανειακό ή μεταβατικό επίπεδο του υφιστάμενου συστήματος κρατών'αν κατανοηθούν σωστά, τα συμφέροντα όλων των λαών είναι τα ίδια. Εκείνη η διεθνής συμπεριφορά που κατά την καντιανή θεώρηση αντιπροσωπεύει περισσότερο τη διεθνή συμπεριφορά στο σύνολό της είναι η οριζόντια σύγκρουση της ιδεολογίας που ξεπερνά τα σύνορα των κρατών και διαιρεί την ανθρώπινη κοινωνία σε δυο στρατόπεδα - τους καταπιστευματοδόχους της ενυπάρχουσας κοινότητας της ανθρωπότητας και εκείνούς που στέκουν εμπόδιο στο δρόμο της, εκείνους που πρεσβεύουν την αληθινή πίστη και τους αιρετικούς, τους απελευθερωτές και τους καταπιεσμένούς.
Η καντιανή ή οικουμενική θεώρηση της διεθνούς ηθικής είναι ότι σε αντίθεση με τη χομπεσιανή αντίληψη υπάρχουν ηθικές επιταγές που περιορίζούν τη δράση των κρατών, αλλά ότι αυτές οι επιταγές δεν επιβάλλουν τη συνύπαρξη ή τη συνεργασία μεταξύ των κρατών αλλά μάλλον την ανατροπή του συστήματος κρατών και την αντικατάστασή του από μια κοσμοπολίτικη κοινωνία. Η κοινωνία της ανθρωπότητας κατά την καντιανή άποψη δεν είναι μόνο η βασική πραγματικότητα στη διεθνή πολιτική υπό την έννοια ότι οι δυνάμεις που είναι ικανές να τη δημιουργήσουν είναι παρούσες'είναι επίσης ο στόχος ή ο σκοπός της ύψιστης ηθικής προσπάθειας. Οι κανόνες που στηρίζουν τη συνύπαρξη και την κοινωνική επαφή μεταξύ των κρατών θα έπρεπε να αγνοηθούν, αν το απαιτούσε αυτή η ύψιστη ηθική. Η καλή πίστη απέναντι στους αιρετικούς δεν έχει κανένα νόημα, εκτός ως τακτική σκοπιμότητας'ανάμεσα στους εκλεκτούς και στους καταραμένους, στους απελευθερωτές και στους καταπιεσμένούς το ζήτημα αμοιβαίας αναγνώρισης δικαιωμάτων κυριαρχίας ή ανεξαρτησίας δεν τίθεται.
---------------------------------------------------------------
Η επιθυμία των Επαναστατικών να εξομοιώσουν τη διεθνή με την εσωτερική πολιτικήείναι ένα από τα χαρακτηριστικά του Επαναστατισμού. Μια άλλη γενίκευση που μπορεί να κάνει κανείς για αυτούς είναι ότι ασχολούνται περισσότερο με τις επιθυμίες παρά με τα γεγονότα. Οι απόψεις τους αφορούν αυτό που θα έπρεπε να είναι και όχι αυτό που είναι (Έχουμε επισημάνει τον επαγωγικό, δογματικό και επιτακτικό χαρακτήρα του Επαναστατικού τρόπου σκέψης). Το κεντρικό πρόβλημα του Επαναστατισμού, το μεγάλο θέμα, είναι η δυσαρμονία ή το κενό που υπάρχει ανάμεσα στην Επαναστατική επιταγή και στην πραγματική κατάσταση των διεθνών σχέσεων. Άλλωστε, όλα τα κράτη δενασκούν ελεύθερα το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης'η αποικιοκρατία εξακολουθεί να υπάρχει'ο καπιταλισμός δεν κατέρρευσε ακόμη... Η διεθνής κοινωνία παραμένει αμετάβλητα πολύμορφη και ετερογενής, και αυτό είναι το πρόβλημα του Επαναστατικού [χρειάζεται δογματική-ιδεολογική ομοιομορφία-ομοιογένεια].
Σύμφωνα με αυτόν, το ανθρώπινο είδος είναι από τη φύση του σωστό και προορισμός του είναι η σωτηρία, διαιρείται όμως σε εκείνους που αποδέχονται το Επαναστατικό σχέδιο και σε εκείνους που δεν πειθαρχούν (και αποτελούν πάντα την πλειονότητα). Για τους Ιησουίτες, είναι πιστοί κατά αιρετικών'για τους Καλβινιστές, οι εκλεκτοί, οι «άγιοι» κατά των καταδικασμένων στο αιώνιο πυρ'για τους Ιακωβίνους, οι ενάρετοι κατά των διεφθαρμένων («les pourris»)'για τους Μαρξιστές, οι προοδευτικοί ή το προλεταριάτο κατά των αντιδραστικών ή των αστών.
Φοβούμενος ότι ένα παγκόσμιο κράτος θα κατέληγε να είναι τρομακτικά δεσποτικό, θα κατέπνιγε την ελευθερία, θα σκότωνε την πρωτοβουλία και τελικά θα κατέληγε στην αναρχία έπρεπε να βρει κάποια άλλη λύση. Το άλλο πιθανό ενδεχόμενο είναι να βελτιωθούν όλα τα κράτη τόσο πολύ, ώστε να ενεργούν βάσει αξιωμάτων που μπορούν να τύχουν καθολικής αποδοχής χωρίς σύγκρουση. Παρότι ο Kant φοβάται την πρώτη λύση, παρά είναι επιφυλακτικός και ευφυώς κριτικός για να ελπίζει στη δεύτερη. Αντ'αυτού, προσπαθεί να συνδυάσει τις δυο λύσεις.
Ο στόχος της πολιτικής φιλοσοφίας του είναι να εδραιώσει την ελπίδα ότι τα κράτη μπορούν να βελτιωθούν αρκετά και να μάθουν αρκετά από τις κακουχίες του πολέμου, ώστε να επικρατήσει ανάμεσα τους ένα δίκαιο το οποίο δεν θα υποστηρίζεται από την ισχύ, αλλά θα τηρείται εθελοντικά. Ο πρώτος παράγοντας είναι η εσωτερική βελτίωση των κρατών'ο δεύτερος, η κυριαρχία του δικαίου στο εξωτερικό. Όμως ο δεύτερος παράγοντας, καθότι εθελοντικός, εξαρτάται τελείως από το πόσο τέλεια υλοποιείται ο πρώτος... Η αντίφαση είναι εμφανής, παρότι συγκαλύπτεται κάπως από την ομολογία του Kant ότι έχει αποδείξει όχι το «αναπόφευκτο» της διαρκούς ειρήνης, αλλά μόνο ότι η ύπαρξη μιας τέτοιας κατάστασης δεν είναι αδιανόητη.
Κάθε δημοκρατία -ή μορφή κράτους που ο Kant θεωρεί καλή- «ανήμπορη να πλήξει οποιονδήποτε άλλον δια της βίας πρέπει να διατηρηθεί μέσω του δικαίου: Και μπορεί να ελπίζει βάσιμα ότι τα άλλα κράτη που είναι συντεταγμένα όπως αυτή θα προστρέξουν σε βοήθεια της αν παραστεί ανάγκη». Όπως φαίνεται ο Kant θεωρεί ότι οι δημοκρατίες θα δράσουν σύμφωνα με την κατηγορική προσταγή.
---------------------------------------------------------------
Γκροτιανή ή Διεθνιστική Παράδοση
Hugo Grotius
Hugo Grotius
Αυτό που ονομάστηκε γκροτιανή ή διεθνιστική παράδοση βρίσκεται μεταξύ της ρεαλιστικής και της οικουμενικής παράδοσης. Η γκροτιανή παράδοση περιγράφει τη διεθνή πολιτική ως μια κοινωνία κρατών ή διεθνή κοινωνία. Σε αντίθεση με τη χομπεσιανή παράδοση οι γκροτιανοί υποστηρίζουν ότι τα κράτη δεν εμπλέκονται σε μια ανοιχτή διαπάλη, όπως οι μονομάχοι στην αρένα, αλλά περιορίζονται, όσον αφορά τις μεταξύ τους συγκρούσεις, από κοινούς κανόνες και θεσμούς. Σε αντίθεση όμως με την καντιανή ή οικουμενική θεώρηση οι γκροτιανοί δέχονται τη χομπεσιανή αρχή ότι οι ηγεμόνες ή τα κράτη είναι η κύρια πραγματικότητα στη διεθνή πολιτική'τα άμεσα μέλη της διεθνούς κοινωνίας είναι τα κράτη και όχι οι μεμονωμένοι άνθρωποι. Η διεθνής πολιτική σύμφωνα με τη γκροτιανή αντίληψη, δεν εκφράζει ούτε πλήρη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των κρατών ούτε πλήρη ταύτιση συμφερόντων'μοιάζει με ένα παίγνιο που είναι εν μέρει διανεμητικό, αλλά και εν μέρει παραγωγικό. Εκείνη η διεθνής συμπεριφορά που κατά την γκροτιανή θεώρηση απεικονίζει καλύτερα τη διεθνή συμπεριφορά ως σύνολο δεν είναι ούτε ο πόλεμος μεταξύ των κρατών ούτε η οριζόντια σύγκρουση που υπερβαίνει τα σύνορα των κρατών αλλά το εμπόριο ή γενικότερα οι οικονομικές και κοινωνικές επαφές μεταξύ των χωρών.
Η γκροτιανή άποψη για τη διεθνή συμπεριφορά είναι ότι όλα τα κράτη στις μεταξύ τους συναλλαγές δεσμεύονται από τους κανόνες και τους θεσμούς της κοινωνίας που σχηματίζουν. Σε αντίθεση με την άποψη των χομπεσιανών τα κράτη κατά την γκροτιανή θεώρηση δεσμεύονται όχι μόνο από κανόνες σύνεσης ή σκοπιμότητας αλλά και από επιταγές ηθικής και δικαίού. Ωστόσο σε αντίθεση με την άποψη των οικουμενιστών αυτό που επιβάλλουν αυτές οι επιταγές δεν είναι η ανατροπή του συστήματος κρατών και η αντικατάστασή του από μια οικουμενική κοινότητα της ανθρωπότητας αλλά μάλλον η παραδοχή των αναγκών συνύπαρξης και συνεργασίας σε μια κοινωνία κρατών.
---------------------------------------------------------------
Τα κράτη εξακολουθούν να είναι τα κυριότερα οχήματα της ιδεολογίας.
Στη διεθνή αδελφότητα των απολυταρχιών μετά το 1815, στον κοσμοπολίτικο φιλελευθερισμό των μέσων του 19ου αιώνα, στον διεθνή σοσιαλισμό πρίν τον Α'Παγκόσμιο πόλεμο, στον διεθνή κομμουνισμό κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν την επανάσταση των μπολσεβίκων, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, διεθνή κινήματα ελέγχθηκαν από μεμονωμένα κράτη, οπαδοί του δόγματος τέθηκαν στην υπηρεσία του εθνικού συμφέροντος, διεθνή προγράμματα χρησιμοποιήθηκαν από εθνικές κυβερνήσεις και η ιδεολογία μετατράπηκε σε ενισχυτικό εργαλείο της εθνικής πολιτικής. Έτσι η Σοβιετική Ένωση την ώρα της κρίσης έγινε ρωσικό κράτος και η αμερικάνική πολιτική, αφήνοντας κατά μέρος τη φιλελεύθερη ρητορική, κατέληξε να χαράζεται με ρεαλιστικό και επιφυλακτικό τρόπο...
Όπως έκαναν και κάποιες παλαιότερες μεγάλες δυνάμεις, μπορούμε να ταυτίσουμε το υποτιθέμενο καθήκον των πλούσιων και ισχυρών να βοηθούν τους άλλους με τις δικές μας πεποιθήσεις αναφορικά με το πως θα ήταν ένας καλύτερος κόσμος. Η Αγγλία ισχυριζόταν ότι επωμιζόταν το φορτίο του λευκού ανθρώπου'η Γαλλία μιλούσε για τη mission civilisatrice (εκπολιτιστική αποστολή) που είχε. Με αντίστοιχο πνεύμα εμείς...Το συμφέρον της χώρας για ασφάλεια κατέληξε να ταυτίζεται με τη διατήρηση μιας ορισμένης τάξης... Άπαξ και τα συμφέροντα ενός κράτους φτάσουν σε ένα ορισμένο επίπεδο, καθίστανται αυτοτροφοδοτούμενα.
Υπάρχει αφθονία αυτοπροσδιοριζόμενων εκπροσώπων του κοινού καλού του «διαστημοπλοίου γη» ή «αυτού του πλανήτη που κινδυνεύει». Ωστόσο οι απόψεις αυτών των ιδιωτών, όποια αξία και να έχουν, δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας πολιτικής διαδικασίας προώθησης και σύνθεσης συμφερόντων. Καθώς δεν επικυρώνονται από μια τέτοια πολιτική διαδικασία, οι απόψεις αυτών των ατόμωνσυνιστούν έναν ακόμη λιγότερο έγκυρο οδηγό για το κοινό καλό της ανθρωπότητας από ό,τι οι απόψεις των εκπροσώπων κυρίαρχων κρατών, ακόμη και εκείνων με μη αντιπροσωπευτικά ή τυραννικά καθεστώτα, που έχουν τουλάχιστον δικαίωμα να μιλούν για κάποιο μέρος της ανθρωπότητας ευρύτερο από τον εαυτό τους. Ούτε έχουν οι εκπρόσωποι των μη κυβερνητικών ομάδων τέτοιου είδους εξουσία'μπορεί να μιλούν με κύρος για το συγκεκριμένο αντικείμενο τους, αλλά το να καθορίζουν τα συμφέροντα της ανθρωπότητας ισοδυναμεί με το να αξιώνουν ένα είδος εξουσίας που μπορεί να παρασχεθεί μόνο από μια πολιτική διαδικασία.
Αν όμως αναγκαζόμασταν να ψάξουμε μέσα από τις απόψεις των κρατών, και ειδικά των κρατών που συναθροίζονται σε διεθνείς οργανισμούς, για να ανακαλύψουμε το παγκόσμιο κοινό καλό, τούτο θα οδηγούσε σε διαστρέβλωση της πραγματικότητας.
Οι οικουμενικές ιδεολογίες που ασπάζονται τα κράτη είναι πασίγνωστο ότι εξυπηρετούν τα ιδιαίτερα συμφέροντα τουςκαι οι συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ κρατών είναι γνωστό ότι είναι περισσότερο προϊόντα διαπραγμάτευσης και συμβιβασμού παρά προϊόντα κάποιου ενδιαφέροντος για τα συμφέροντα της ανθρωπότητας ως συνόλου.
Η έμφαση των φιλελευθέρων στην οικονομία, στην αποκέντρωση και στην ελευθερία από κυβερνητικές ρυθμίσεις έχει νόημα αν ισχύει η υπόθεση τους ότι η κοινωνία είναι αυτορυθμιζόμενη. Επειδή μια αυτορυθμιζόμενη κοινωνία είναι απαραίτητο μέσο, ουσιαστικά καταλήγει να γίνει μέρος του ιδεώδους σκοπού του φιλελευθερισμού. Αν μια πολιτική του laissez faire είναι εφικτή μόνο στη βάση συνθηκών που έχουν χαρακτηριστεί ως απαραίτητες, το ίδιο το ιδεώδες του laissez faire μπορεί να απαιτήσει κρατική δράση.
Οι φιλελεύθεροι και οι ωφελιμιστές περιέγραψαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη δίκαιη και αποτελεσματική λειτουργία μιας κοινωνίας του laissez faire. Ως εκ τούτου, στην ίδια τη λογική του φιλελευθερισμού ενυπήρχε σε λανθάνουσα μορφή το ενδεχόμενο να απαιτηθεί κυβερνητική δράση, προκειμένου να επιτευχθούν και να διατηρηθούν αυτές οι προϋποθέσεις. Αν οι φιλελεύθεροι και οι ωφελιμιστές έχουν περιγράψει ορθά τις απαραίτητες προϋποθέσεις, τότε ίσως να χρειάζεται να κάνουν περισσότερα από το να διαδίδουν το ευαγγέλιο του laissez faire, προκειμένου να τις δημιουργήσουν και να τις διατηρήσουν.
---------------------------------------------------------------
Καθεμιά από αυτές τις παραδόσεις εμπεριέχει μια μεγάλη ποικιλία δογμάτων αναφορικά με τη διεθνή πολιτική, μεταξύ των οποίων υπάρχει μόνο μια χαλαρή σχέση. Σε διαφορετικές εποχές κάθε μοντέλο σκέψης εμφανίζεται με διαφορετικό ιδίωμα και σε συνάρτηση με τα εκάστοτε ζητήματα και προβληματισμούς. Στη μελέτη αυτή δεν θα διερευνήσουμε περισσότερο τις σχέσεις και τις διαφορές που υπάρχουν στο εσωτερικό κάθε παράδοσης. Εδώ πρέπει να λάβουμε υπόψη μας μόνο το γεγονός ότι η γκροτιανή ιδέα της διεθνούς κοινωνίαςήταν πάντα παρούσα στη σκέψη για ένα σύστημα κρατών και να περιγράψουμε με αδρές γραμμές τις μεταμορφώσεις που υπέστη κατά τους τελευταίους τρεις με τέσσερις αιώνες.
.~`~.
Επίλογος
Επίλογος
Για να πραγματοιηθεί το φιλελεύθερο ιδεώδες των διεθνών σχέσεων, τα κράτη πρέπει να αλλάξουν. Ποιοί θα είναι οι μηχανισμοί αυτής της αλλαγής; Σε αυτό το ζήτημα, οι φιλελεύθεροι κινούνται μεταξύ δύο πόλων: αφενός τον αισιόδοξο μη επεμβατισμό των Kant, Cobden και Bright, αφετέρου στον μεσσιανικό επεμβατισμό των Paine, Mazzini και Woodrow Wilson. Αυτοί που βρίσκονται σε κάθε πόλο επιδεικνύουν στοιχεία ρεαλισμού και ιδεαλισμού ταυτόχρονα.
Ο Cobden, όπως και ο Kant πριν από αυτόν, διακατέχονταν από βαθιά καχυποψία απέναντι στην επανάσταση και, αντίστροφα, βαθιά πίστη στην εξέλιξη... «Είμαι εναντίον κάθε ανάμειξης από την κυβέρνηση μιας χώρας στις υποθέσεις ενός άλλου έθνους», έγραφε ο Cobden το 1858 «ακόμη κι αν αυτή η ανάμειξη περιοριζόταν σε ηθική πειθώ»... Μήπως οι καλοί, με το να μην κάνουν τίποτα, καθιστούν πιθανό το θρίαμβο του «Κακού»; Και ακόμα και αν οι Kant και Cobden έχουν περιγράψει σωστά τη σχέση μέσων-σκοπών, μήπως οι άνθρωποι μπορούν να επιταχύνουν τις διαδικασίες εξελίξης με τις δικές τους επιθυμίες;... Η σημασία των μέσων είναι συγκρίσιμη με τη σημασία των σκοπών. Αν ο σκοπός είναι η ειρήνη και αν η βάση για την ειρήνη συνίσταται στην ύπαρξη ελεύθερων κρατών κ.λπ...
Ενώ οι Cobden και Bright θα χρησιμοποιούσαν βία στις διεθνείς υποθέσεις, μόνο όπου αυτό θα ήταν απαραίτητο, για να καταστεί ασφαλής η δική τους δημοκρατία, οι Paine, Mazzini και Wilson προτίθενται να κάνουν τον κόσμο δημοκρατικό...Ο Woodrow Wilson, ο τρίτος των επεμβατικών ήταν αρκετά ικανός να μιλά σαν το πρώτιστο κίνητρο του να ήταν η ασφάλεια του κράτους που κυβερνούσε...
Ο φιλελευθερισμός, ο οποίος είναι η κατ'εξοχήν φιλοσοφία της ανεκτικότητας, της ταπεινοφροσύνης και της αμφιβολίας, αναπτύσσει μια δική του ύβρη. Έτσι, ο Michael Straight, σύγχρονος φιλελεύθερος πολιτικός αρθρογράφος, παραθέτει και ενστερνίζεται την εξής δήλωση του R.H.Tawney: «Ο πόλεμος είτε είναι σταυροφορία, είτε είναι έγκλήμα. Δεν υπάρχει μέση οδός». Αντίστοιχα Wilson βρέθηκε με διάφορους τρόπους να λέει «Μιλώ στο όνομα της ανθρωπότητας».
Όμως, καθώς οι μεσσίες είναι περισσότεροι από ένας έτσι και οι μεσσιανικές αποστολές είναι περισσότερες από μια.
Μελλοντικά θα αναφερθώ στη χριστιανική διεθνή κοινωνία, την ευρωπαϊκή διεθνή κοινωνία και τέλος στην παγκόσμια διεθνή κοινωνία.
.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
*
*