Διαφορές εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής, οι παραδοσιακοί και οι μοντέρνοι μελετητές και οι αναγωγικές θεωρίες ερμηνείας της διεθνούς πολιτικής - μέρος α´.

Οι μοντερνιστές και οι παραδοσιακοί είναι φτιαγμένοι από το ίδιο φύραμα. Μοιράζονται την πεποίθηση ότι οι εξηγήσεις των διεθνών πολιτικών αποτελεσμάτων μπορούν να συναχθούν εξετάζοντας τις δράσεις και τις αλληλεπιδράσεις των εθνών και των άλλων δρώντων.

Οι πολιτικοί επιστήμονες, είτε έχουν παραδοσιακό είτε μοντέρνο προσανατολισμό, συγκεκριμενοποιούν τα συστήματα τους ανάγοντας τα στα αλληλεπιδρώντα μέρη τους. Οι παραδοσιακοί ερευνητές, που βασίζονται στην ιστορία, και οι μοντερνιστές ερευνητές, που είναι προσανατολισμένοι προς τις μεθόδους των θετικών επιστημών, τοποθετούνται μαζί, πράγμα που μπορεί να φαίνεται παράδοξο για δύο λόγους. Πρώτον, η διαφορά στις μεθόδους συγκαλύπτει την ομοιότητα της μεθοδολογίας τους, δηλαδή της λογικής που ακολουθούν οι έρευνες τους. Δεύτερον, οι διαφορετικές περιγραφές που κάνουν για τα αντικείμενα της ερευνάς τους ενισχύουν την εντύπωση ότι η διαφορά των μεθόδων είναι διαφορά μεθοδολογίας. Οι παραδοσιακοί τονίζουν τη δομική διάκριση μεταξύ εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής, μια διάκριση που οι μοντέρνοι συνήθως αρνούνται...

Αν η διαφορά πλαισίου παραβλέπεται ή αμφισβητείται, τότε η ποιοτική διαφορά μεταξύ εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής εξαφανίζεται ή ουδέποτε υπήρξε. Και πράγματι, αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν οι μοντερνιστές. Οι παραδοσιακοί επισημαίνουν διαρκώς ότι ο άναρχος χαρακτήρας της διεθνούς πολιτικής σηματοδοτεί τη διάκριση του εσωτερικού και του εξωτερικού πεδίου, πράγμα που οι μοντερνιστές αμφισβητούν. Αν ακούσουμε τι λένετα μέλη των δυο στρατοπέδων, το χάσμα τους είναι μεγάλο. Αν δούμε τι κάνουντα μέλη των δυο στρατοπέδων αφήνοντας κατά μέρος τις μεθόδους, τότε το χάσμα μικραίνει και σχεδόν εξαφανίζεται. Όλοι τους κατατείνουν προς την πεποίθηση ότι «τα υποσυστήματα παίζουν τον κυριότερο ρόλο». Η προσοχή τους εστιάζεται στις συμπεριφερόμενες μονάδες. Επικεντρώνονται στην ανεύρεση του ποιος κάνει τι, για να παράγει τα αποτελέσματα.

Η ομοιότητα των παραδοσιακών και των μοντέρνων προσεγγίσεων στην μελέτη της διεθνούς πολιτικής είναι εύκολο να καταδειχτεί. Οι αναλυτές που περιορίζουν την προσοχή τους στις αλληλεπιδρώσες μονάδες, χωρίς να αναγνωρίζουν ότι συστημικά αίτια επενεργούν, αντισταθμίζουν τις παραλήψεις τους με το να αποδίδουν αυθαίρετα αυτά τα αίτια στο επίπεδο των αλληλεπιδρωσών μονάδων και να τα κατανέμουν μεταξύ των διαφόρων δρώντων. Ο υποβιβασμός των συστημικών αιτιών στο επίπεδο των αλληλεπιδρωσών μονάδων έχει όχι μόνο θεωρητικές αλλά και πρακτικές επιπτώσεις.

Η εσωτερική πολιτική μετατρέπεται σε ζήτημα άμεσου διεθνούς ενδιαφέροντος
[σημ. Δ`~. δώσε σημασία στον σύνδεσμο].

Η κατάσταση της διεθνούς πολιτικής δεν μπορεί να συναχθεί από την εσωτερική σύσταση των κρατών [σημ. Δ`~. οι περίφημες εξηγήσεις «από τα μέσα προς τα έξω» μέσω αναγωγικών θεωριών] ούτε μπορεί να κατανοηθεί η διεθνής πολιτική αθροίζοντας απλώς την εξωτερική πολιτική και τη διεθνή συμπεριφορά των κρατών.

Οι διαφορές ανάμεσα στη σχολή των παραδοσιακών και στη σχολή των μοντέρνων είναι αρκετά μεγάλες, ώστε να συγκαλύψουν τη θεμελιώση ομοιότητα τους. Αυτή η ομοιότητα, άπαξ και ιδωθεί είναι εντυπωσιακή:

Αποκαλύπτεται ότι τα μέλη και των δύο σχολών είναι βασικά συμπεριφοριστές.

Τα μέλη και των δύο σχολών παρέχουν εξηγήσεις με όρους συμπεριφερόμενων μονάδων, ενώ αφήνουν κατά μέρος την επίδραση που μπορεί να έχουν οι καταστάσεις στις οποίες βρίσκονται οι μονάδες. Το ενιαίο της συλλογιστικής τους καταφαίνεται πλήρως... Το λάθος που έκανε ο Hobson το έχουν κάνει σχεδόν όλοι, τουλάχιστον από τον 19ο αιώνα και έπειτα... Οι μελέτες της διεθνούς πολιτικής που ανταποκρίνονται στο πρότυπο ανάλυσης «από μέσα προς τα έξω» πορεύονται βάσει λογικής συσχετισμών, οποιεσδήποτε μεθόδους κι αν χρησιμοποιούν... Εξετάζουν τη διεθνή πολιτική βάσει των ιδιαζόντων χαρακτηριστικών και των αλληλεπιδράσεων των κρατών και όχι βάσει του που στέκονται τα κράτη σε σχέση το ε΄να με το άλλο. Υποπίπτουν στην «αναλυτική πλάνη» του C.F.A. Pantin με το να περιορίζουν τις μελέτες τους σε παράγοντες που άπτονται των φαινομένων, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ότι «σχηματισμοί ανώτερης τάξης μπορεί να έχουν ιδιότητες που θα πρέπει να μελετηθούν από μόνες τους».

Δεν είναι δυνατόν να κατανοήσουμε τη διεθνή πολιτική απλώς με το να κοιτάζουμε στο εσωτερικό των κρατών... δεν υπάρχει καμία λογικώς ορθή και ανιχνεύσιμη διαδικασία με την οποία τα αποτελέσματα που προέρχονται από το σύστημα να μπορούν να αποδοθούν σε μονάδες... στην ιστορία των διεθνών σχέσεων τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται σπανίως ανταποκρίνονται στις προθέσεις των δρώντων... Αν οι αλλαγές στα διεθνή αποτελέσματα συνδέονται άμεσα με τις στους δρώντες, πως μπορούν τότε να εξηγηθούν οι ομοιότητες των αποτελεσμάτων που παραμένουν σταθερά ή επανεμφανίζονται, παρότι οι δρώντες ποικίλουν; Κάποιος που πιστεύει ότι μπορεί να εξηγήσει τις αλλαγές στη διεθνή πολιτική θα πρέπει να διερωτηθεί και πως μπορούν να εξηγηθούν οι συνέχειες... Παρότι οι αλλαγές αφθονούν οι συνέχειες είναι εξίσου ή ακόμη πιο εντυπωσιακές -μια πρόταση που μπορεί να καταδειχτεί με πολλούς τρόπους.

Κάποιος που διαβάζει το απόκρυφο βιβλίο των Μακκαβαίων Α' έχοντας κατά νου διάφορα γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια και μετά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, θα πάρει μια αίσθηση της συνέχειας που χαρακτηρίζει τη διεθνή πολιτική. Τόσο στον 2ο π.Χ όσο και στον 20ο αιώνα μ.Χ Άραβες και Εβραίοι πολεμούσαν μεταξύ τους με αντικείμενο τα απομεινάρια της βόρειας αυτοκρατορίας, ενώ διάφορα κράτη εκτός της αρένας παρακολουθούσαν προσεκτικά ή επενέβαιναν ενεργά. Για να καταδειχτεί το επιχείρημα γενικότερα, μπορούμε να παραθέσουμε την περίφημη περίπτωση του Hobbes, ο οποίος βίωσε το πόσο επίκαιρος ήταν ο Θουκυδίδης. Λιγότερο φημισμένη, αλλά εξίσου εντυπωσιακή, είναι η συνειδητοποίηση από τον Louis J. Halle πόσο επίκαιρος είναι ο Θουκυδίδης στην εποχή των πυρηνικών όπλων.

---------------------------------------------------------------

σημ. Δ`~. ο Θουκυδίδηςδενέχει αναφερθεί μονάχαστα περί της «ανθρώπινης φύσης». Όσοι με ιδιοτελείς σκοπούς και κίνητρα προσπαθούν να ξεμπερδεύουν με τον Θουκυδίδη, θα τους κυνηγούν, ως άλλες Ἐρινύες τα λόγια του Ηράκλειτου.

---------------------------------------------------------------

Για να δώσουμε ένα παράδειγμα διαφορετικού είδους: Στους δύο Παγκόσμιους πολέμους του 20ου αιώνα οι ίδιες κύριες χώρες στράφηκαν έναντι αλλήλων παρά τις εσωτερικές πολιτικές ανακατατάξεις που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Η υφή της διεθνούς πολιτικής παραμένει πολύ σταθερή, πρότυπα επανεμφανίζονται και γεγονότα επαναλαμβάνονται αενάως. Τα είδη και η ποιότητα των σχέσεων που επικρατούν διεθνώς σπανίως μεταλλάσσονται. Απεναντίας, οι εν λόγω σχέσεις χαρακτηρίζονται από απελπιστική συνέχεια που θα πρέπει να είναι αναμενόμενη, εφόσον καμία από τις ανταγωνιζόμενες μονάδες δεν κατορθώνει να μετατρέψει το άναρχο διεθνές πεδίο σε ιεραρχικό.

Ο μόνιμος άναρχος χαρακτήρας της διεθνούς πολιτικής εξηγεί την εντυπωσιακή ομοιότητα στην ποιότητα του διεθνούς βίου στο πέρασμα του χρόνου. Αυτή η πρόταση γίνεται ευρέως αποδεκτή. Γιατί τότε συναντούμε τόσο έντονη τάση προς την αναγωγή;

Kenneth Waltz

Ολοκλήρωση α´ μέρους.

Στο παραπάνω πλαίσιο κριτικής εντάσσονται οι ερμηνείες των εξής παραδοσιακών ή μοντέρνων μελετητών: Hobson και Lenin, Veblen, Schupeter, Raymond Aron, David J. Singer, Morgenthau, Kissinger (ο οποίος διαφορετικά πράγματα υποστηρίζει ως υπουργός εξωτερικών και διαφορετικά πράγματα ως πολιτικός επιστήμονας), Kaplan, Levy, Rosecrance και λοιπών.

Όπως γράφω και σαν καταληκτικό σχόλιο της ανάρτησης με τίτλο Προς όλους: Η όλη προσπάθεια, κυρίως από τον 16ο αιώνα και έπειτα, είναι να εξομοιώθούν οι διεθνείς σχέσεις με την εσωτερική πολιτική (Civitas Maxima, διεθνής κοινωνία, παγκόσμιο κράτος, ανθρώπινα δικαιώματα, οικουμενικές αξιώσεις ισχύος). Ξανά εδώ: Διεθνής κοινωνία, civitas maxima, υπερ-κράτος.

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική