Ευρώπη, Ρωσία και Ουκρανία - α´ και Βορειοανατολική Ασία, Κίνα και Ιαπωνία - α´.

Για το μεγαλύτερο μέρος του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, η Σοβιετική Ένωση ήλεγχε την Ευρασία - από τη κεντρική Γερμανία ως τον Ειρηνικό, και νότια μέχρι τον Καύκασο και τον Ινδοκούς. Όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, το δυτικό της σύνορο μετακινήθηκε ανατολικά σχεδόν χίλια εξακόσια (1600) χιλιόμετρα, από τα σύνορα της Δυτικής Γερμανίας μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας με τη Λευκορωσία. Από τον Ινδοκούς το σύνορο της μετακινήθηκε βόρεια χιλιάδες χιλιόμετρα ως το ρωσικό σύνορο με το Καζακστάν. Η Ρωσία εκδιώχθηκε από το σύνορο της Τουρκίας προς τα βόρεια, ως τον βόρειο Καύκασο, όπου εξακολουθεί να παλεύει να κρατήσει την κυριαρχία της περιοχής. Η ρωσική δύναμη τώρα έχει υποχωρήσει πιο ανατολικά από ό,τι ήταν εδώ και αιώνες...

Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενώσεως στα τέλη του είκοστου αιώνα, οι ξένες δυνάμεις επενέβησαν για να εκμεταλλευτούν την οικονομία της Ρωσίας, δημιουργώντας μια εποχή χάους και φτώχιας. Επίσης εσπευσαν να ενσωματώσουν όσα περισσότερα μπορούσαν από τη ρωσική αυτοκρατορία στις δικές τους σφαίρες επιρροής. Η Ανατολική Ευρώπη απορροφήθηκε στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, και τα κράτη της Βαλτικής απορροφήθηκαν επίσης στο ΝΑΤΟ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απέκτησαν στενή σχέση τόσο με τη Γεωργία στον Καύκασο όσο και με πολλά από τα «σταν» της Κεντρικής Ασίας, ειδικότερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όταν οι Ρώσοι επέτρεψαν στις αμερικανικές δυνάμεις την είσοδο στην περιοχή για να διεξαγάγουν τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Το πιο σημαντικό, η Ουκρανίαθέσπισε συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και απομακρύνθηκε από τη Ρωσία - αυτό ήταν ένα κρίσιμο σημείο στη ρωσική ιστορία.

Η πορτοκαλί επανάσταση στην Ουκρανία, από τον Δεκέμβριο του 2004 ως τον Ιανουάριο του 2005, ήταν η στιγμή κατά την οποία ο μετα-Ψυχρός Πόλεμος τέλειωσε πραγματικά στην Ρωσία. Οι Ρώσοι είδαν τα γεγονότα στην Ουκρανίασαν μια προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών να τραβήξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και να θέσουν έτσι τα θεμέλια για τη διάλυση της Ρωσίας. Για να είμαι ειλικρινής, υπήρχε κάποια αλήθεια στην άποψη των Ρώσων.

Αν η Δύση είχε καταφέρει να κυριαρχήσει στην Ουκρανία, η Ρωσία θα είχε μείνει ανυπεράσπιστη.

Το νότιο σύνορο με τη Λευκορωσία, καθώς επίσης και το νοτιοδυτικό σύνορο με τη Ρωσία, θα είχαν μείνει αρκετά ανοιχτά. Επιπλέον, η απόσταση ανάμεσα στην Ουκρανία και στο δυτικό Καζακστάν είναι μόνο 645 χιλιόμετρα περίπου, και αυτό είναι το κενό μέσα από το οποίο κατάφερνε η Ρωσία να ασκεί την ισχύ της στον Καύκασο.

Πρέπει να υποθέσουμε λοιπόν, ότι υπό αυτές τις συνθήκες η Ρωσία θα είχε χάσει την ικανότητα της να ελέγχει τον Καύκασο και θα είχε αναγκαστεί να υποχωρήσει ακόμη βορειότερα από την Τσετσενία. Οι Ρώσοι θα εγκατέλειπαν κομμάτια της ίδιας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, και το νότιο πλευρό της Ρωσίας θα γινόταν εξαιρετικά ευπαθές. Η Ρωσία θα συνέχιζε να διασπάται έως ότου θα επέστρεφε στα μεσαιωνικά της σύνορα. Αν η Ρωσία είχε διασπαστεί ως αυτόν τον βαθμό, θα είχε δημιουργήσει χάος στην Ευρασία - πράγμα για το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα είχαν αντίρρηση, εφ'όσον η υψηλή στρατηγική των ΗΠΑστόχευε πάντα στη διάσπαση της Ευρασίαςως την πρώτη γραμμή άμυνας για τον αμερικανικό έλεγχο των θαλασσών [αυτό είναι το ένα δόγμα, το άλλο αναφέρεται στο μέρος II το οποίο αφορά την Βορειοανατολική Ασία και την Κίνα]. Έτσι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν κάθε λόγο να ενθαρρύνουν αυτή τη διαδικασία. Η Ρωσία είχε κάθε λόγο να την εμποδίσει...

Η Ρωσία ξεκοιλιάστηκε μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Η Αγία Πετρούπολη, το στολίδι της ήταν περίπου χίλια εξακόσια (1600) χιλιόμετρα μακριά από τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ το 1989. Τώρα είναι λιγότερο από 160 χιλιόμετρα. Το 1989, η Μόσχα ήταν χίλια εννιακόσια (1900) χιλιόμετρα από τα όρια της ρωσικής δύναμης. Τώρα είναι περίπου εκατόν εξήντα (160) χιλιόμετρα... Η Ουκρανία και η Λευκορωσία είναι το παν για τους Ρώσους. Αν έπεφταν σε εχθρικά χέρια -για παράδειγμα, αν γίνονταν μέλη του ΝΑΤΟ- η Ρωσία θα αντιμετώπιζε θανάσιμο κίνδυνο. Η Μόσχα βρίσκεται λίγο παραπάνω από ενενήντα (90) χιλιόμετρα από το ρωσικό σύνορο με τη Λευκορωσία, η Ουκρανία λιγότερο από ενενήντα (90) χιλιόμετρα από το Βόλγκογκραντ, πρώην Στάλινγκραντ. Η Ρωσία υπερασπίστηκε τον εαυτό της ενάντια στον Ναπολέοντα και στον Χίτλερ χρησιμοποιώντας το βάθος. Χωρίς τη Λευκορωσία και την Ουκρανία δεν υπάρχει βάθος... Φυσικά είναι παράλογο να φαντάζεται κανείς το ΝΑΤΟ να αποτελεί απειλή για τη Ρωσία. Αλλά οι Ρώσοι σκέπτονται με όρους εικοσαετών κύκλων, και ξέρουν πόσο εύκολα το παράλογο γίνεται πιθανό.

---------------------------------------------------------------

Οι εικοσαετείς κύκλοι ή πως το παράλογο γίνεται πιθανό κατά τον συγγραφέα

Διαβάζουμε: Φανταστείτε ότι ζούσατε το καλοκαίρι του 1900, και κατοικούσατε στο Λονδίνο, την τότε πρωτεύουσα του κόσμου. Η Ευρώπη κυβερνούσε το Ανατολικό Ημισφαίριο... είχε ειρήνη και απολάμβανε μια άνευ προηγουμένου ευημερία... η ευρωπαϊκή αλληλεξάρτηση λόγω του εμπορίου και των επενδύσεων ήταν τόσο μεγάλη ώστε σοβαροί άνθρωποι ισχυρίζονταν ότι ο πόλεμος ήταν κάτι αδύνατο -και αν όχι αδύνατο, ότι θα τελείωνε μερικές εβδομάδες μετά την έναρξη του- επειδή οι παγκόσμιες οικονομικές αγορές δεν θα μπορούσαν να αντέξουν την πίεση. Το μέλλον έμοιαζε καθορισμένο: μια ειρηνική, ευημερούσα Ευρώπη θα κυβερνούσε τον κόσμο.

Τώρα φανταστείτε τον εαυτό σας το καλοκαίρι του 1920. Η Ευρώπη έχει διχαστεί από έναν βασανιστικό πόλεμο. Η ήπειρος έχει γίνει κομμάτια. Η αυστρο-ουγγρική, η γερμανική και η οθωμανική αυτοκρατορία χάθηκαν, και εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν... Ο πόλεμος τελείωσε όταν παρενέβη ένας αμερικανικός στρατός ενος εκατομμυρίου αντρών - ένας στρατός που ήρθε και αμέσως μετά έφυγε. Ο κομμουνισμός επικράτησε στη Ρωσία, αλλά δεν ήταν ξεκάθαρο αν θα επιβίωνε. Οι χώρες οι οποίες βρίσκονταν στη περιφέρεια της ευρωπαϊκής δύναμης, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία, ξαφνικά αναδύθηκαν ως υπερδυνάμεις... Φανταστείτε (συντομογραφικά από εδώ και πέρα) το καλοκαίρι του 1940 [η Γερμανία διαφαινόταν πως θα κυριαρχήσει]... 1960 [η Γερμανία και η Ευρώπη χωρισμένη υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση]... 1980 [ήττα στο Βιετνάμ, αίσθηση υποχώρησης της ισχύος των ΗΠΑ και δυναμικής καθόδου της ΕΣΣΔ προς τις πετρελαιοπηγές - περιορισμός μέσω συμμαχίας ΗΠΑ-Κίνας]... 2000 [η Σοβιετική Ένωση έχει καταρρεύσει, η Κίνα αναδύεται, το ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη]

---------------------------------------------------------------

Ξέρουν επίσης οι Ρώσοι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ έχουν επεκτείνει συστηματικά το φάσμα της επιρροής τους συμπεριλαμβάνοντας ως μέλη του ΝΑΤΟ κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής. Αμέσως όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να προσπαθούν να στρατολογήσουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, οι Ρώσοι άλλαξαν την αποψή τους τόσο για τις αμερικανικές προθέσεις όσο και για τις προθέσεις της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τη ρωσική άποψη, η επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία απειλεί τα ρωσικά συμφέροντα με τον ίδιο τρόπο που θα είχε γίνει αν το Σύμφωνο της Βαρσοβίας είχε φθάσει ως το Μεξικό. Όταν μια εξέγερση υπέρ της Δύσης το 2004 -η πορτοκαλί επανάσταση- έμοιαζε έτοιμη να βάλει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, οι Ρώσοι κατηγόρησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι προσπαθούσαν να περικυκλώσουν και να καταστρέψουν τη Ρωσία. Το τι σκέπτονταν οι Αμερικανοί είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Το γεγονός ότι η Ουκρανία ως μέλος του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική για τη ρωσική εθνική ασφάλεια δεν είναι.

Οι Ρώσοι δεν κινητοποίησαν το στρατό τους. Αντίθετα κινητοποίησαν τις μυστικές τους υπηρεσίες, οι οποίες είχαν εξαιρετικές διασυνδέσεις στην Ουκρανία. Οι Ρώσοι υπονόμευσαν την Πορτοκαλί Επανάσταση, εκμεταλλευόμενοι ένα σχίσμα ανάμεσα στην ανατολική Ουκρανία που υποστήριζε τους Ρώσους και στη δυτική Ουκρανία που υποστήριζε τους Ευρωπαίους. Όπως αποδείχθηκε δεν ήταν καθόλου δύσκολο, και αρκετά γρήγορα η ουκρανική πολιτική ακινητοποιήθηκε. Είναι μονάχα θέμα χρόνου να κυριαρχήσει η ρωσική επιρροή στο Κίεβο. Η Λευκορωσία αποτελεί πιο εύκολο ζήτημα.

---------------------------------------------------------------

Θυμίζω όσον αφορά τις δομές της Ε.Ε ως μετα(μοντέρνου)κράτους πως: «η έννοια της αλληλεξάρτησης (δηλαδή οι δεσμοί δια των οποίων η Ευρώπη συνδέεται με το γεωοικονομικό της περίγυρο μέσα από συμφωνίες, καθεστώτα εμπορικών προτιμήσεων και τη διαδικασία συμμετοχής στην ΕΕ) αποτελεί καθαυτή μια επεκτατική τάση, που σπρώχνει τα σύνορα της ΕΕ προς την Ανατολή, τη Ρωσία, την Ουκρανία, τα Βαλκάνια, τις παρυφές της Ευρασίας και τη Μεσόγειο».

Το πολιτικό φάσμα στην Ουκρανία δεν είναι βέβαια διχασμένο ανάμεσα σε «αριστερά» και «δεξιά», αλλά ανάμεσα σε φιλοδυτικό και φιλοανατολικό -προσανατολισμό- καθώς όλο και πιο έντονα, όπως έχω γράψει και παλαιότερα, το «the West and the Rest» εσωτερικεύεται σε πολλά εθνικά πολιτικά συστήματα (μόνο που έχει πολύ διαφορετική σημασία σε κάθε περιοχή).

Ένα ανέκδοτο πάντως που κυκλοφορεί για την Ουκρανία είναι το εξής: Πότε θα ενταχθεί η Ουκρανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ένταξης της Τουρκίας. Και αντίστροφα. Πότε θα ενταχθεί η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ένταξης της Ουκρανίας.

---------------------------------------------------------------

Μετά από αυτό που η Ρωσία θεώρησε ως μια αμερικανική προσπάθεια να της προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ζημιά, η Μόσχα στράφηκε σε μια στρατηγική επαναβεβαίωσης της σφαίρας επιρροής της στις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η μεγάλη υποχώρηση της ρωσικής δύναμης τελείωσε στην Ουκρανία. Η ρωσική επιρροή τώρα αυξάνει προς τρεις κατευθύνσεις: προς την Κεντρική Ασία, προς τον Καύκασο, και, αναπόφευκτα, προς τη Δύση, τις χώρες της Βαλτικής και την Ανατολική Ευρώπη. Για την επόμενη γενιά, μέχρι περίπου το 2020, η πρωταρχική έγνοια της Ρωσίας θα είναι η ανασύσταση του ρωσικού κράτους και η αναβίωση της ρωσικής δύναμης στην περιοχή.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η γεωπολιτική αλλαγή ευθυγραμμίζεται με μια οικονομική αλλαγή. Ο Βλαντιμίρ Πούτινδεν βλέπει τη Ρωσία τόσο σαν μια βιομηχανική δύναμη όσο σαν έναν εξαγωγέα πρώτων υλών, η πιο σημαντική από τις οποίες είναι η ενέργεια (και ιδιαίτερα το φυσικό αέριο). Θέλοντας να θέσει την ενεργειακή βιομηχανία υπό κρατική επίβλεψη, αν όχι υπό άμεσο έλεγχο, διώχνει τα ξένα συμφέροντα και επαναπροσανατολίζει τη βιομηχανία προς τις εξαγωγές, ειδικότερα στην Ευρώπη. Οι υψηλές τιμές ενέργειας έχουν βοηθήσει στη σταθεροποίηση της ρωσικής οικονομίας εσωτερικά. Αλλά δεν θα περιορίσει τις ενέργειες του μόνο στην ενέργεια. Προσπαθεί επίσης να κεφαλαιοποιήσει τη ρωσική γεωργία, την ξυλεία, τον χρυσό, τα διαμάντια και άλλα αγαθά...

Από τα κράτη της Βαλτικής, νότια ως το ρουμανικό σύνορο, υπάρχει μια περιοχή όπου τα σύνορα ήταν πάντα αβέβαια και οι συγκρούσεις συχνές. Στον Βορρά, υπάρχει μια μακριά, στενή πεδιάδα, που εκτείνεται από τα Πυρηναία ως την Αγία Πετρούπολη. Εδώ [στο Great European Plain] δόθηκαν οι μεγαλύτεροι πόλεμοι της Ευρώπης. Αυτό είναι το μονοπάτι που ακολούθησαν ο Ναπολέων και ο Χίτλερ για να εισβάλλουν στη Ρωσία. Υπάρχουν λίγα φυσικά εμπόδια.

Επομένως, οι Ρώσοι πρέπει να σπρώξουν το σύνορο τους όσο πιο δυτικά μπορούν για να δημιουργήσουν μια ουδέτερη ζώνη. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έφθασαν ως το κέντρο της Γερμανίας ακολουθώντας αυτή τη πεδιάδα. Σήμερα, έχουν υποχωρήσει στα ανατολικά. Πρέπει να επιστρέψουν, και να κινηθούν όσο το δυνατόν πιο δυτικά. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη της Βαλτικής και η Πολωνία είναι, όπως και πριν, προβλήματα τα οποία πρέπει οπωσδήποτε να λύσει η Ρωσία [συγκεκριμένα η Πολωνία -αυτή η ταλαιπωρημένη χώρα των μεγάλων καλλιτεχνών- δεν είναι «πρόβλημα», αλλά μήλον της έριδος τόσο για τη Γερμανία και τη Ρωσία, όσο και για τις Η.Π.Α - ως φράγμα σε μια ενδεχόμενη (λέμε τώρα) προσέγγιση των δύο προηγούμενων].

Ο προσδιορισμός των ορίων της ρωσικής επιρροής θα είναι αμφιλεγόμενος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες -και οι χώρες εντός της παλιάς σοβιετικής σφαίρας- δεν θα θέλουν να φθάσει η Ρωσία πολύ μακριά. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν τα κράτη της Βαλτικής είναι να βρεθούν ξανά κάτω από ρωσική κυριαρχία. Το ίδιο και τα κράτη νότια της βόρειας ευρωπαϊκής πεδιάδας, στα Καρπάθια. Οι πρώην σοβιετικοί δορυφόροι -ειδικότερα η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία- κατανοούν ότι η επιστροφή των ρωσικών δυνάμεων στα σύνορα τους θα αποτελούσε απειλή για την ασφάλεια τους. Και εφ'όσον αυτές οι χώρες είναι τώρα μέλη του ΝΑΤΟ, τα συμφέροντα τους επηρεάζουν αναγκαστικά τα συμφέροντα της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το ανοιχτό ερώτημα είναι που θα τραβηχτεί η γραμμή στη Δύση. Αυτό αποτελεί ένα ιστορικό ερώτημα, και ήταν μια βασική πρόκληση στην Ευρώπη τα τελευταία εκατό χρόνια.

- Ο κεντρικός στόχος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, είναι να αποτελούν οι ΗΠΑ τον ηγεμόνα του Δυτικού Ημισφαιρίου και να μην έχουν κανέναν αντίπαλο ηγεμόνα είτε στην Ευρώπη είτε στη Βορειοανατολική Ασία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θέλουν έναν ανταγωνιστή ηγεμόνα. Την επαύριον του Ψυχρού Πολέμου, οι διαμορφωτές πολιτικής των ΗΠΑ παραμένουν σταθερά δεσμευμένοι σε αυτόν τον σκοπό. Ας λάβουμε υπόψη το παρακάτω απόσπασμα από ένα κείμενο σχεδιασμού του Πενταγώνου, το οποίο διέρευσε στον Τύπο το 1992: «Ο πρώτος αντικειμενικός σκοπός μας είναι να εμποδίσουμε την επανεμφάνιση ενός νέου αντιπάλου... ο οποίος θέτει απειλή του είδους και της κλίμακας που είχε θέσει στο παρελθόν η Σοβιετική Ένωση... Το νέο επίκεντρο που θα πρέπει να έχει τώρα η στρατηγική μας είναι η παρεμπόδιση της εμφάνισης οποιουδήποτε δυνητικού πλανητικού ανταγωνιστή».

- Η πεποίθηση των αισιόδοξων ότι η διεθνής πολιτική έχει υποστεί μια μεγάλη μεταβολή αφορά βασικά στις σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες υποτίθεται ότι πλέον δεν θα εμπλέκονται σε ανταγωνισμό ασφάλειας και δεν θα διεξάγουν πολέμους μεταξύ τους ή με μικρές δυνάμεις στην περιφέρεια τους. Επομένως, η Ευρώπηκαι η Βορειοανατολική Ασία, οι περιοχές όπου υπάρχουν ομάδες μεγάλων δυνάμεων, θα πρέπει να είναι ζώνες ειρήνης ή, σύμφωνα με τη φημισμένη διατύπωση του Karl Deutsch, «πλουραλιστικές κοινότητες ασφάλειας».

Η Κίναέχει σύνορα, ορισμένα από τα οποία είναι ακόμη αμφισβητούμενα, με δεκατρία διαφορετικά κράτη. Συγκρούστηκε για εδάφη με την Ινδία το 1962, τη Σοβιετική Ένωση το 1969 και το Βιετνάμ το 1979. Όλα αυτά τα σύνορα εξακολουθούν να αμφισβητούνται. Η Κίνα διεκδικεί επίσης την Ταϊβάν, τα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιουται(*), και διάφορα νησιωτικά συμπλέγματα στη νότια Κινεζική Θάλασσα, πολλά από τα οποία αυτή τη στιγμή δεν ελέγχει.

Συν τοις άλλοις, η Κίνα τείνει να θεωρεί, τόσο την Ιαπωνία, όσο και τις Ηνωμένες Πολιτείεςως δυνητικούς εχθρούς. Οι Κινέζοι ηγέτες διατηρούν έναν βαθιά ριζωμένο φόβο ότι η Ιαπωνία θα γίνει και πάλι μιλιταριστική, όπως ήταν πριν το 1945. Ανησυχούν επίσης μήπως οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να εμποδίσουν την Κίνα να γίνει κυρίαρχη μεγάλη δύναμη στη Βορειοανατολική Ασία. Σύμφωνα με έναν μελετητή: «Πολλοί Κινέζοι αναλυτές εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής πιστεύουν ότι οι συμμαχίες των ΗΠΑ με ασιατικές χώρες, ιδίως με την Ιαπωνία, θέτουν μια σοβαρή, μακροπρόθεσμη πρόκληση, αν όχι απειλη, για την εθνική ασφάλεια, την εθνική ενοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της Κίνας» (**).

---------------------------------------------------------------

(*)Με αφορμή αυτά τα νησιά τα τελευταία χρόνια είναι συνεχής και επαναλαμβανόμενη η ένταση, όπως και η σημερινή κρίση επίσης μέσω της Air Defense Identification Zone σχετίζεται με αυτά.

(**) Yu Bin, «Containment by stealth». Στους Financial Times διαβάζουμε: «Οι Ευρωπαίοι δεν είναι τόσο ένθερμοι οπαδοί των πολιτικών που απομονώνουνόσο οι Αμερικανοί».

---------------------------------------------------------------

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις της Κίνας με την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γίνει χειρότερες -και όχι καλύτερες- μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Τα τρία αυτά κράτη ήταν συνασπισμένα εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, και ελάχιστους λόγους είχαν να φοβούνται το ένα το άλλο... Για παράδειγμα, αμέσως μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η Ιαπωνία ήταν βέβαιη ότι η αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση στην Ασία θα της επέτρεπε να διατηρήσει ειρηνικές σχέσεις με την Κίνα επ'άπειρον. Όμως κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι ιαπωνικές απόψεις για την Κίνα έχουν «σκληρύνει σημαντικά», και δείχνουν σημαδια «ενός ανήσυχου ρεαλισμού σχετικά με τις στρατηγικές προθέσεις της Κίνας»... η Κίνα έχει καταστήσει σαφές ότι αν η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναπτύξουν αντιπυραυλικές άμυνες οποιοδήποτε είδους, η ίδια θα αυξήσει σημαντικά το οπλοστάσιο των βαλλιστικών πυραύλων της ούτως ώστε να μπορεί να τις καταβάλλει [αντίστοιχο σκηνικό στην Ευρώπη με τη Ρωσία]... Τέλος, το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν εκατό χιλιάδες στρατιώτες στην Βορειοανατολική Ασία αντιφάσκει προς τον ισχυρισμό ότι η περιφέρεια αυτή είναι «προετοιμασμένη για ειρήνη». Αν ήταν έτσι, αυτές οι αμερικανικές δυνάμεις θα ήταν περιττές και θα μπορούσαν να σταλούν πίσω στη χώρα τους και να αποστρατευτούν, γλιτώνοντας τον Αμερικανό φορολογούμενο από ένα σημαντικό ποσό. Αντ'αυτού, παραμένουν στη θέση τους για να βοηθήσουν στην ειρήνευση μιας δυνητικά ασταθούς περιφέρειας.

Ο Joseph Nye, ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες της μεταψυχροπολεμικής αμερικανικής πολιτικής στη Βορειοανατολική Ασία και ένας μελετητής με εδραιωμένη φήμη ως φιλελεύθερος θεωρητικός των διεθνών σχέσεων, διατύπωσε αυτό το επιχείρημα... Επισήμανε ότι: «Έχει γίνει της μόδας να λέγεται ότι ο κόσμος μετά τον Ψυχρό Πόλεμο έχει περάσει από την εποχή της πολιτικής ισχύος στην εποχή της γεωοικονομίας. Τέτοιου είδους κλισέ δείχνουν ελλειπή και στενόμυαλη ανάλυση. Η πολιτική και η οικονομία συνδέονται. Τα διεθνή οικονομικά συστήματα εδράζονται στην διεθνή πολιτική τάξη». Στη συνέχεια ο Nye διατυπώνει το επιχείρημα του «ειρηνευτή»: «Η παρουσία των ΗΠΑ [στην Ασία] είναι μια δύναμη σταθερότητας, η οποία μειώνει την ανάγκη για ενίσχυση των εξοπλισμών και αποτρέπει την άνοδο ηγεμονικών δυνάμεων». Όχι μόνο «οι προκεχωρημένες δυνάμεις στην Ασία διασφαλίζουν ευρεία περιφερειακή ασφάλεια», αλλά επίσης «συνεισφέρουν στις τεράστιες πολιτικές και οικονομικές προόδους που πραγματοποιούν τα έθνη της περιφέρειας». Με λίγα λόγια, «οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η κρίσιμη μεταβλητή στην εξίσωση ασφάλειας την Ανατολικής Ασίας».

Τρία κράτη της Βορειοανατολικής Ασίας έχουν σήμερα επαρκή πληθυσμό και πλούτο για να είναι μεγάλες δυνάμεις: η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ρωσία. Όμως κανένα από αυτά δεν είναι δυνητικός ηγεμόνας [έγραφε ο συγγραφέας το 2000]. Η Ιαπωνία είναι με διαφορά το πλουσιότερο κράτος της περιφέρειας [έγραφε ο συγγραφέας το 2000]. Το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της (ΑΕΠ) είναι περίπου 3,5 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Κίνας και πάνω από 12 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ρωσίας [έγραφε ο συγγραφέας το 2000].

---------------------------------------------------------------

Δυστυχώς, σε αντίθεση με ότι έχω κάνει για τις Η.Π.Ακαι την Ιαπωνία, δεν έχω καταφέρει ακόμα να γράψω κείμενο θεμέλιο-βάση (όπως αυτά Για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής - μέρος α'και Για την Ιαπωνία - μέρος α') ούτε για την Κίναμα ούτε και για τη Ρωσία (μάλιστα όσον αφορά τη τελευταία μόλις τώρα ανοίγω θεματολογία'πάντα ιδιαίτερο θέμα η Ρωσία όσον αφορά τα καθ'ημάς, αλλά χρειάζεται χρόνο για μια στοιχειωδώς σοβαρή προσέγγιση). Οπότε θα πρέπει να αρκεστώ σε μεγάλο βαθμό στην αυτοτέλεια των συγκεκριμένων κειμένων. Παραθέτω ορισμένα στοιχεία.

*

Έγραφε ο συγγραφέας το 2000 ή περι αριθμολογίας

Εν έτη 2000 το ΑΕΠ της Ιαπωνίας ήταν 4,43 τρις $, της Κίνας 1,08 τρις $ και της Ρωσίας 0,19 τρις $. Εν έτη 2012 το ΑΕΠ της Ιαπωνίας ήταν 5,96 τρις $, της Κίνας 8,23 τρις $ και της Ρωσίας 2,01 τρις $.

Εν έτη 2012 η Κίνα και όχι η Ιαπωνία είναι το πλουσιότερο κράτος της Βορειοανατολικής Ασίας (με το δεύτερο μεγαλύτερο συνολικό ΑΕΠ στον πλανήτη ακολουθώντας τις Η.Π.Α - η Ευρωζώνη δεν είναι κράτος). Εν έτη 2012 το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της (ΑΕΠ) είναι περίπου 1,5 φορά μεγαλύτερο από αυτό της Ιαπωνίας και πάνω από 4 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ρωσίας. Εν έτη 2012 το συνολικό ΑΕΠ της Κίνας βρίσκεται περίπου στα επίπεδα που βρισκόταν το ΑΕΠ των Η.Π.Α το 1999.

Εν έτη 2000 το πλανητικό ΑΕΠ ήταν περίπου 43,0 τρις $ ενώ το συνολικό ΑΕΠ των τριών αυτών χωρών της Βορειοανατολικής Ασίας (Κίνα, Ιαπωνία και Ρωσία) ήταν 5,7 τρις $ και κατείχαν μερίδιο 13,25% επί της πλανητικής οικονομίας. Εν έτη 2012 το πλανητικό ΑΕΠ ήταν περίπου 80,0 τρις $ και το συνολικό ΑΕΠ των τριών αυτών χωρών 16,2 τρις $, με μερίδιο 20,25% επί της πλανητικής οικονομίας. Το 2000 το πλανητικό ΑΕΠ περίπου 43,0 τρις $, 12 χρόνια μετά 80,0 τρις $. Τα μπαλόνια κάποτε σκάνε ή ξεφουσκώνουν.

Εν έτη 2012 το Α.Ε.Π των Η.Π.Α ήταν 15,68 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 25,30% επί της πλανητικής οικονομίας, της Κίνας ήταν 8,23 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 13,27%, της Ιαπωνίας 5,96 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 9,61% και της Ρωσίας 2,01 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 3,25%. Συνολικά αυτές οι τέσσερις χώρες, οι δομές και οι σχέσεις μεταξύ τους αντιπροσωπεύουν το 51,43% της πλανητικής οικονομίας και το 27,25% της πλανητικής δημογραφίας.

Η εκτόξευση του ΑΕΠ της Κίνας συντελέστηκε ουσιαστικά τη τελευταία δεκαετία (δες και διαγράμματα στο τέλος), καθώς από το 1992 μέχρι το 2002 το ΑΕΠ της είχε αυξηθεί μονάχα κατά ένα τρις $ περίπου, ενώ κατά τη τελευταία δεκαετία, από το 2002 έως το 2012 αυξήθηκε περίπου κατά επτά τρις $ αγγίζοντας συνολικά τα 8,23 τρις $.

*

Μη άμεσα σχετιζόμενες με τη θεματολογία της ανάρτησης παρεμφερείς πληροφορίες

Εν έτη 2012 το Α.Ε.Π της Γερμανίας ήταν 3,39 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 5,48% επί της πλανητικής οικονομίας και 1,14%επί της πλανητικής δημογραφίας. H Ινδία ως μια αντιστροφή της Γερμανίας αντιπροσωπεύει το 17,19%της πλανητικής δημογραφίας με το ΑΕΠ της στα επίπεδα των 1,84 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 2,97% επί της πλανητικής οικονομίας.

Εν έτη 2012 το ΑΕΠ της Γαλλίας ήταν 2,61 τρις $ αντιπροσωπεύοντας μερίδιο 4,21% επί της πλανητικής οικονομίας, της Βραζιλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου 2,43 και 2,44 τρις $ αντίστοιχα αντιπροσωπεύοντας 3,93% και 3,94%. Tέλος, τo κράτος εν ονόματι «Hellenic Republic» έχει την υψηλότερη ανεργία σε πλανητική κλίμακα.

---------------------------------------------------------------

Η Κίναείναι το κλειδί για την κατανόηση της μελλοντικής κατανομής ισχύος στη Βορειοανατολική Ασία... αν η οικονομία της Κίνας συνεχίσει να επεκτείνεται κατά τις δύο επόμενες δεκαετίες με τον ίδιο ή παραπλήσιο ρυθμό που επεκτείνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και μετά, η Κίνα μάλλον θα ξεπεράσει την Ιαπωνία και θα γίνει το πλουσιότερο κράτος της Ασίας [έχει ήδη συμβεί]. Πράγματι, λόγω του τεράστιου μεγέθους του πληθυσμού της, έχει το δυναμικό να γίνει πολύ πιο πλούσια απ'ό,τι η Ιαπωνία, πιο πλούσια ακόμη και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για να καταδείξουμε το δυναμικό της Κίνας, ας δούμε τα ακόλουθα σενάρια. Αν η Κίνα εκσυγχρονιζόταν σε σημείο ώστε να είχε περίπου το ίδιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ με αυτό που έχει σήμερα η Νότια Κορέα τότε η Κίνα θα είχε ένα ΑΕΠ 10,66 τρισεκατομμυρίων δολαρίων [το 2012 η Κίνα είχε ΑΕΠ 8,23 τρις $], πολύ μεγαλύτερο από την οικονομία της Ιαπωνίας. Αν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας αυξανόταν έστω στο μισό του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ιαπωνίας, η Κίνα θα είχε ένα ΑΕΠ το οποίο θα την έκανε τέσσερις ή σχεδόν πέντε φορές πλουσιότερη από την Ιαπωνία. Τέλος, αν η Κίνα είχε περίπου το ίδιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ με την Ιαπωνία, η Κίνα θα ήταν δέκα φορές πλουσιότερη από την Ιαπωνία... Αν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας ήταν το μισό του αντίστοιχου της Ιαπωνίας, το συνολικό ΑΕΠ της Κίνας θα ήταν περίπου 2,5 φορές μεγαλύτερο από εκείνο της Αμερικής. Για λόγους σύγκρισης, σημειώνεται ότι η Σοβιετική Ένωση διέθετε περίπου το μισό πλούτο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους του Ψυχρού Πολέμου. Με λίγα λόγια, η Κίνα έχει το δυναμικό να γίνει πολύ πιο ισχυρή από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την πορεία της κινεζικής οικονομίας τον 21ο αιώνα... Πάρα ταύτα, τα βασικά συστατικά στοιχεία της στρατιωτικής ισχύος στην περιφέρεια αυτή αναμένεται να κατανέμονται με δύο πιθανούς τρόπους κατά τις δεκαετίες που έρχονται.

Πρώτον, αν η οικονομία της Κίνας σταματήσει να αναπτύσσεται με γοργό ρυθμό και η Ιαπωνία παραμείνει το πλουσιότερο κράτος στη Βορειοανατολική Ασία, καμιά τους δεν θα γίνει δυνητικός ηγεμόνας και οι Ηνωμένες Πολιτείες το πιθανότερο είναι να επαναφέρουν τα στρατεύματα τους στην πατρίδα τους. Αν συμβεί αυτό, η Ιαπωνία είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα εμφανιστεί ως μεγάλη δύναμη, κατασκευάζοντας τη δική της πυρηνική αποτρεπτική δύναμη και αυξάνοντας σημαντικά το μέγεθος των συμβατικών δυνάμεων της. Όμως στην περιφέρεια θα εξακολουθήσει να επικρατεί ισορροπημένος πολυπολισμός: Η Ιαπωνία θα αντικαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, και η Κίνα και η Ρωσία θα παραμείνουν οι άλλες μεγάλες δυνάμεις της περιφέρειας... η αντικατάσταση των Ηνωμένων Πολιτείων από την Ιαπωνία θα αυξήσει την πιθανότητα αστάθειας στη Βορειοανατολική Ασία... ο βαθιά ριζωμένος φόβος στην Ασία για την Ιαπωνία, φόβος που αποτελεί κληρονομιά της συμπεριφοράς της μεταξύ του 1931 και του 1945 [όπως αντίστοιχα συμβαίνει στην Ευρώπη με τη Γερμανία], σίγουρα θα αναζωπυρωθεί αν η Ιαπωνία αποκτήσει πυρηνική αποτρεπτική δύναμη, εντείνοντας έτσι τον ανταγωνισμό ασφάλειας στην περιφέρεια... η Ιαπωνία έχει εδαφικές διαφορές με την Κίνα για τα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιουται, με την Κορέα για τις νησίδες Τακεσίμα/Τόκτο, και με τη Ρωσία για τα νησιά Κουρίλες...

Η δεύτερη πιθανή κατανομή ισχύος θα προκύψει αν η οικονομία της Κίνας συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρωμαλέο ρυθμό, και τελικά η Κίνα γίνει δυνητικός ηγεμόνας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είτε θα παραμείνουν στη Βορειοανατολική Ασία είτε κάποια μέρα θα επιστρέψουν προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η Κίνα δεν θα γίνει ανταγωνιστής προς αυτές ηγεμόνας. Η Ιαπωνία και η Ρωσία μαζί είναι απίθανο να διαθέτουν τα όσα απαιτούνται για να αναχαιτίσουν την Κίνα, ακόμη κι αν η Ινδία, η Νότια Κορέα και το Βιετνάμ προσχωρούσαν στον εξισορροπητικό συνασπισμό... Η Βορειοανατολική Ασία θα είναι προφανώς ένα μη ισορροπημένο πολυπολικό σύστημα αν η Κίνα απειλήσει να κυριαρχήσει σε ολόκληρη τη περιφέρεια'ως τέτοιο σύστημα, η εν λόγω περιφέρεια θα είναι πολύ πιο επικίνδυνο μέρος απ'ό,τι σήμερα. Η Κίνα, όπως όλοι οι προηγούμενοι δυνητικοί ηγεμόνες, θα έχει έντονη προδιάθεση να εξελιχτεί σε πραγματικό ηγεμόνα, και όλοι οι αντίπαλοι της, περιλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, θα περικυκλώσουν την Κίνα για την εμποδίσουν να επεκταθεί.

Είναι προφανές ότι το πλέον επικίνδυνο σενάριο που μπορούν να αντιμετωπίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές του 21ου αιώνα είναι αυτό στο οποίο η Κίνα εξελίσσεται σε δυνητικό ηγεμόνα στη Βορειοανατολική Ασία. Φυσικά, οι προοπτικές της Κίνας να εξελιχτεί σε δυνητικό ηγεμόνα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το εάν η οικονομία της θα συνεχίσει να εκσυγχρονίζεται με γοργό ρυθμό. Αν συμβεί κάτι τέτοιο και η Κίνα γίνει, όχι μόνο ένας κορυφαίος παραγωγός τεχνολογιών αιχμής, αλλά και η πλουσιότερη δύναμη του κόσμου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χρησιμοποιήσει τον πλούτο της για να οικοδομήσει μια πανίσχυρη στρατιωτική μηχανή. Επιπλέον, για ορθούς στρατηγικούς λόγους, σίγουρα θα επιδιώξει την περιφερειακή ηγεμονία, ακριβώς όπως έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Δυτικό Ημισφαίριο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα... Θα αναμένουμε από την Κίνα να αναπτύξει τη δική της έκδοση του δόγματος Μονρόε, έκδοση η οποία θα κατευθύνεται εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών. Ακριβώς όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέστησαν σαφές σε μακρινές μεγάλες δυνάμεις ότι δεν τους επιτρεπόταν να αναμειγνύονται στο Δυτικό Ημισφαίριο, έτσι και η Κίνα θα καταστήσει σαφές ότι η αμερικανική ανάμειξη στην Ασία δεν είναι αποδεκτή.

Αυτό που κάνει μια μελλοντική κινεζική απειλή τόσο ανησυχητική είναι ότι η Κίνα μπορεί να είναι πολύ πιο ισχυρή και επικίνδυνη από οποιονδήποτε δυνητικό ηγεμόνα αντιμετώπισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά τον 20ο αιώνα. Ούτε η Γερμανία του Γουλιέλμου, ούτε η αυτοκρατορική Ιαπωνία, ούτε η ναζιστική Γερμανία, ούτε η Σοβιετική Ένωση πλησίαζαν έστω τη λανθάνουσα ισχύ που διέθεταν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια των μεταξύ τους αντιπαραθέσεων. Αν όμως η Κίνα γίνει ένα γιγαντιαίο Χονγκ Κονγκ, μάλλον θα έχει κάπου τέσσερις φορές περισσότερη λανθάνουσα ισχύ απ'ό,τι οι Ηνώμενες Πολιτείες, κάτι που θα επιτρέψει στην Κίνα να αποκτήσει ένα αποφασιστικό στρατιωτικό πλεονέκτημα έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών στη Βορειοανατολική Ασία. Σε αυτή την περίπτωση, είναι δύσκολο να δει κανείς πως θα μπορούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες να εμποδίσουν την Κίνα να εξελιχτεί σε ανταγωνιστικό προς αυτές περιφερειακό ηγεμόνα. Επιπλέον, το πιθανότερο είναι ότι η Κίνα θα είναι πιο ισχυρή υπερδύναμη απ'ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες στον επακόλουθο πλανητικό ανταγωνισμό μεταξύ τους.

Η παρούσα ανάλυση [γράφει ο συγγραφέας] υποδεικνύει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγάλο συμφέρον να δουν την κινεζική οικονομική ανάπτυξη να επιβραδύνεται σημαντικά κατά τα επόμενα χρόνια. Όμως, για μεγάλο μέρος της προηγούμενης δεκαετίας οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ακολουθήσει μια στρατηγική που αποσκοπεί στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δεσμευτεί να «προσεγγίσουν» την Κίνα και όχι να την «αναχαιτίσουν». Η επιδίωξη της προσέγγισης βασίζεται στη φιλελεύθερη πεποίθηση ότι αν η Κίνα μπορεί να γίνει δημοκρατική και ευημερούσα, τότε θα γίνει μια δύναμη που θα υποστηρίζει το status quo και δεν θα εμπλακεί σε ανταγωνισμό ασφάλειας με τις Ηνωμένες Πολιτείες [δεν γνωρίζω περίπτωση στην ιστορία των διεθνών σχέσεων, όπου η αναδυόμενη δύναμη να μην αμφισβήτησε, να υποστήριξε το status quo - ανεξάρτητα το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό της πρότυπο ή προσανατολισμό]. Ως εκ τούτου, η αμερικανική πολιτική έχει επιδιώξει να ενσωματώσει την Κίνα στην παγκόσμια οικονομία και να διευκολύνει την ταχύτατη οικονομική της ανάπτυξη, ούτως ώστε η Κίνα να γίνει πλούσια και, ελπίζεται, ικανοποιημένη με την παρούσα θέση της στο διεθνές σύστημα.

Αυτή η πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κίνας είναι λανθασμένη. Μια πλούσια Κίνα δεν θα είναι μια δύναμη που θα υποστηρίζει το status quo, αλλά ένα επιθετικό κράτος αποφασισμένο να πετύχει την περιφερειακή ηγεμονία. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή μια πλούσια Κίνα θα έχει κακά κίνητρα, αλλά επειδή ο καλύτερος τρόπος για να μεγιστοποιήσει ένα κράτος τις προοπτικές του για επιβίωση είναι να γίνει ηγεμόνας στην περιφέρεια του κόσμου όπου βρίσκεται γεωγραφικά [ακριβώς όπως κοινωνικές ομάδες, αντίστοιχα, προσπαθούν να ηγεμονεύσουν -ιδεολογικά- πνευματικά και υλικά σε μια ορισμένη κοινωνία]. Παρ'ότι είναι σίγουρα προς το συμφέρον της Κίνας να είναι ο ηγεμόνας της Βορειοανατολικής Ασίας, προφανώς δεν είναι προς το συμφέρον της Αμερικής να αφήσει να γίνει κάτι τέτοιο... οι δομικές επιταγές του διεθνούς συστήματος, οι οποίες είναι ισχυρές, μάλλον θα υποχρεώσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να εγκαταλείψουν την πολιτική της δημιουργικής προσέγγισης στο εγγύς μέλλον.

Τέλος, ένα σχόλιο από έναν Ασιάτη-αμερικανό τον οποίο παρακολουθώ (απολαυστικά είναι αυτά τα αυθόρμητα σχόλια):

«Οι Κορεάτες ποτέ δεν θα πολεμήσουν στο πλευρό των Ιαπώνων. Η Ταϊβάν έχει καλές σχέσεις πλέον με την Κίνα. Η Ινδία ποτέ δεν θα πάρει ενεργητικά το μέρος των Ιμπεριαλιστών, αυτό πλέον το διδάσκουν όλες οι σχολές. Οι Ιάπωνες μισούν τις Η.Π.Α, γιατί ελέγχονται από τις Η.Π.Α και γιατί δεν ξεχνούν ποιος τους επιτέθηκε με πυρηνικά [εδώκαι εδώ]. Απλά διάβασε τα βιβλία τους για τις Η.Π.Α. Βέβαια, δεν θα στο πουν ποτέ κατά πρόσωπο. Χρησιμοποιούν τις εντάσεις για να αγοράσουν όπλα και να γίνουν ισχυρότεροι... Χρησιμοποιούν τις διαμάχες για να πετάξουν από πάνω τους τους περιορισμούς και να απαλλαγούν από τον έλεγχο των Η.Π.Α. Η Ιαπωνία ποτέ δεν θα πολεμήσει την Κίνα, ούτε η Νότιος Κορέα... Η ηγεμονία των Η.Π.Α στην Ασία είναι μια ψευδαίσθηση».

*

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική