Όλες οι εξω-περιφερειακές δυνάμεις, είτε αυτές που αποχωρούν είτε αυτές που εισέρχονται στην περιοχή της δυτικής Ασίας, θα ήθελαν να έχουν στο πλευρό τους και και να οικοδομήσουν σχέσεις με τους σπουδαιότερους και τους σημαντικότερους. Και οι σπουδαιότεροι και σημαντικότεροι δεν είναι ούτε οι Τούρκοι, ούτε οι Ισραηλινοί, ούτε οι Άραβες. Είναι οι Ιρανοί και οι Σιίτες. Όποιος τους αγγίζει και συνεργάζεται μαζί τους δημιουργεί ιστορία και -διεθνοπολιτική- τάξη στην περιοχή (αν θες αναρχία και χάος ασχολήσε με τους Takfiri και με διάφορες διασπάσεις των Salafi). Οι Ιρανοί-Πέρσες, ως διοικητική και πολιτισμική, πολιτική και γλωσσική δομή και δύναμη, υπήρχαν στην περιοχή πολύ πριν από τις τουρκικές και αραβό-μοναρχικές οντότητες και θα υπάρχουν για πολύ καιρό, μετά από αυτές. Γεωγραφικά τοποθετημένοι σε μια κομβική περιοχή, αποτελούν το θεμέλιο, τον κίονα και τον κινητήριο μοχλό της ιστορικής εξέλιξης της Μέσης Ανατολής και της ευρύτερης περιοχής. Και για όσο καιρό θα υπάρχουν Ιρανοί -και θα υπάρχουν μέχρι τα έσχατα του κόσμου- τάξη της προκοπής στην περιοχή χωρίς αυτούς, δεν πρόκειται να οικοδομηθεί. Νομίζω πως τα πράγματα αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά οι Κινέζοι (καθώς επίσης οι Ινδοί και οι Ρώσοι) και έχουν αρχίσει να τα ξαναθυμούνται, να τα αποδέχονται ή να μην τα απωθούν, πλέον και οι Αμερικανοί.
Από την στιγμή που οι Η.Π.Α έχασαν το Ιράν, δεν μπόρεσαν να οικοδομήσουν σταθερότητα και ισορροπία στην περιοχή της δυτικής -και κεντρικής- Ασίας. Όταν οι Η.Π.Α αποφασίσουν, όχι μόνες τους πλέον αλλά με την συνεργασία και άλλων δυνάμεων, την ανάγκη οικοδόμησης μιας διεθνόπολιτικής τάξης στην περιοχή που θα λειτουργεί και θα δημιουργεί σταθερότητα (και όχι την ανοχή ή την καλλιέργεια του χάους και της αναρχίας), θα αναγκαστούν να στραφούν προς τους Ιρανούς. Σε διαφορετική περίπτωση, η μόνη χώρα που μπορεί να εξισορροπήσει το Ιράν, είναι η Τουρκία. Η πίστη ή ο ισχυρισμός πως οι Κούρδοι μπορούν να αποτελέσουν απειλή για τους Ιρανούς, αποτελεί αστείο ιστορικών διαστάσεων.
Οι Αμερικανοί δεν μπορούν να χωνέψουν πως ηττήθηκαν στο Ιράκ. Βλέποντας τα πράγματα από μια οπτική γωνία που αντιλαμβάνεται τα αμερικανικά και τα ιρανικά συμφέροντα ως εκ διαμέτρου αντίθετα και ανταγωνιστικά, μπορούμε να συμπεράνουμε πως η καταστροφή του Ιράκ, αποτέλεσε το μεγαλύτερο στρατηγικό σφάλμα στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών ως μεγάλης δύναμης.
Στην προσπάθεια τους να εφαρμόσουν ένα μείγμα πολιτικών περιορισμού και ανάσχεσης (containment), απομόνωσης (isolation) και αποσταθεροποίησης (destabilisation) του Ιράν, προκειμένου να επιτευχθεί το πάγιο δόγμα τους περί αλλαγής, δηλαδή ανατροπής, καθεστώτος (regime change) στο Ιράν, μέσω ασφυκτικής πίεσης και περικύκλωσης του βορειοανατολικά από το Αφγανιστάν και νοτιοδυτικά από το Ιράκ, οι Αμερικανοί κατέληξαν τελικά να συνεργάζονται με τους Ιρανούς (και τους Ρώσους), προκειμένου να απεγκλωβιστούν και να αποχωρήσουν από την περιοχή (από το Αφγανιστάν, αλλά και το Ιράκ). Το Ιράκ το έχασαν, ή τους το πήραν οι Ιράνοι, μέσα από τα χέρια τους (οι Σαουδάραβες θεωρούν πως το νότιο Ιράκ το παρέδωσαν οι Αμερικανοί στο Ιράν με τις -μη- πολιτικές τους).
Ερώτημα. Η γεωγραφική περιοχή, η οποία περιγράφεται ως ''Arab Shia State'' (Αραβικό Σιιτικό Κράτος) σε γνωστό χάρτη, υπό τίνος την επιρροή βρίσκεται ενώ διαβάζετε αυτές τις γραμμές; Και το κυριότερο: η συγκεκριμένη περιοχή, σε βάθος χρόνου, σε τίνος άραγε την σφαίρα επιρροής θα περάσει; Μιας δύναμης που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης ή μιας γειτονικής ιστορικής περιφερειακής δύναμης; Οι Πέρσες, με την συνθήκη της Αμάσειας (μέγα γεωγράφε Στράβων, σε χαιρετώ), έχασαν προς όφελος των Οθωμανών το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού Ιράκ (ανάμεσα σε άλλα). Με την συνθήκη αυτή, οι Οθωμανοί απέκτησαν πρόσβαση στον Κόλπο. Ποιος ασκεί μεγαλύτερη επιρροή κατά την μετά-Saddam περίοδο στην περιοχή του Κόλπου στο νότιο Ιράκ; Οι Ιρανοί ή οι Τούρκοι; Τα αμερικανικά γεράκια πίστευαν πως η επέμβαση στο Ιράκ θα αποδυνάμωνε το Ιράν. Όμως το Ιράν, από απόψεως επιρροής, έχει ουσιαστικά αναθεωρήσει την Συνθήκη της Αμάσειας -ως προς το συγκεκριμένο σκέλος της- και έχει αναστρέψει μια κατάσταση που διαρκούσε πάνω από 450 χρόνια, από το 1555. Και να ήταν μονάχα αυτό. Με την Συνθήκη των Παρισίων (1857) οι Πέρσες έχασαν από τους Βρετανούς το δυτικό Αφγανιστάν. Ποιος ασκεί μεγαλύτερη επιρροή σήμερα στο δυτικό Αφγανιστάν;
Το Ιράν, όχι μόνον δεν είναι ''irrational''παίκτης, αλλά επιτυγχάνει εντυπωσιακά αποτελέσματα, λειτουργώντας κάτω από αντίξοες συνθήκες (Οι Ιρανοί έζησαν επί τριάντα και πλέον χρόνια υπό καθεστώς κυρώσεων και κατάφεραν να βρίσκονται στην σημερινή θέση).
Ας δούμε όμως λίγο τις εξελίξεις και από οθωμανική ματιά. Εάν προσεγγίσουμε όσα συμβαίνουν υπό το πρίσμα των πρώην οθωμανικών διοικητικών διαμερισμάτων και περιφερειών, μπορούμε να διαπιστώσουμε ορισμένα στοιχεία που έχουν ενδιαφέρον. Το Οθωμανικό Κράτος (Osmanlı Devleti), χωριζόταν σε διοικητικές περιφέρειες που ονομάζονταν Eyalets (εγιαλέτια) αρχικά, και Vilayets αργότερα (ενώ με τη σειρά τους τα βιλαέτια-Vilayets, υποδιαιρούνταν σε σαντζάκια-Sanjaks).
Ο πυρήνας των σημερινών εξελίξεων, σε ότι αφορά το κουρδικό, εξελίσσεται στα πρώην βιλαέτια Mamuret-ul-Aziz και Diyâr-ı Bekr (αυτά τα δύο βιλαέτια αποτελούσαν μέρος των έξι αρμενικών βιλαετιών με βάση την Συνθήκη του Βερολίνου). Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι το εξής: Αν αρχίσετε να πηγαίνετε ιστορικά προς τα πίσω, ακολουθώντας τα έξι αυτά οθωμανικά αρμενικά βιλαέτια, ξέρετε που θα καταλήξετε; Στους Σαφαβίδες.
Στην Δυναστεία των Σαφαβιδών της Περσίας (Τι ήταν οι Σαφαβίδες;).
Το ίδιο ισχύει και για τα παλαιά οθωμανικά βιλαέτια της Βασόρας και της Βαγδάτης, τα οποία πλέον έχουν περάσει στην σφαίρα επιρροής και βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Ιράν. Ας προσέξουν. Υποτίμησαν τους Ιρανούς και πλέον, μετά από την ουσιαστική καταστροφή του Ιράκ, η επιρροή του Ιράν εκτείνεται από τον Κόλπο, και μέσω των Αράβων της νότιας Μεσοποταμίας (του νοτίου Ιράκ) μέχρι τον Λεβάντε (την Συρία και τον Λίβανο με τα μεσογειακά τους παράλια). Ας τους υποτιμήσουν ξανά, και δεν είναι καθόλου απίθανο, μέσω των Κούρδων, η επιρροή του Ιράν να επιστρέψει για τα καλά στον Καύκασο και στην ανατολική Ανατολία, και να αναδειχθούν στο ιστορικό προσκήνιο τίποτα νεο-Σαφαβίδες (και κανένα Μεγάλο Ιράν ή καμία Μεγάλη Περσία).
Το Ιράν -το πιθανότερο είναι πως- θα αποτελέσει τον επόμενο περιφερειακό ηγεμόνα.
[-] Όταν οι Αμερικανοί στο Ιράκ ασχολούνταν με όπλα, οι Ιρανοί ασχολούνταν με το ιστορικό βάθος και την πνευματική υπόσταση, την ταυτότητα και την αφοσίωση των ανθρώπων (Soft Power; Πως είπατε; Το ονομάζουμε διαφορετικά -δεν το ανακαλύψαμε πρόσφατα- και το χρησιμοποιούμε αιώνες τώρα).
[-] Νομίζω πως οι διαμορφωτές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν γνωρίζουν αρκετά την ιστορία της περιοχής (ούτε την νοοτροπία και τον ψυχισμό των ανθρώπων). Τα σχέδια επί χάρτου έρχονται σε σφοδρή σύγκρουση με την ιστορική πραγματικότητα στο έδαφος.
[-] Η αλλαγή ή ανατροπή καθεστώτος (regime change) αποτελεί πάγιο δόγμα, διαχρονική σταθερά και αναπόσπαστο μέρος της παρεμβατικής εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία χρονολογείται από την ανατροπή του Βασιλείου της Χαβάης, το 1893, και το πέρασμα της Χαβάης από τα χέρια των Βρετανών στα χέρια των Αμερικανών (το δόγμα αυτό απλά το επανέφεραν ή το έκαναν γνωστό, οι Κλίντον και Μπους, δεν το δημιούργησαν).
[-] Δεν είναι τυχαίο πως οι πλέον έντονες αντιστάσεις και αντιδράσεις στην ιδέα ενός πολέμου με το Ιράν, προήλθαν από στρατιωτικούς κύκλους και κύκλους μυστικών υπηρεσιών των Η.Π.Α. Ούτε είναι τυχαίο πως κατά καιρούς όλοι, Αγγλοσάξονες, Ισραηλινοί, Άραβες και Ρώσοι, ή, με διαφορετικούς συνδυασμούς Αμερικανοί, Γάλλοι, Άγγλοι και Άραβες, ευθυγραμμίστηκαν ενάντια στο Ιράν, και το Ιράν όχι απλά άντεξε, αλλά πέτυχε και εντυπωσιακά αποτελέσματα.
[-] Πάνω από το 80% του πληθυσμού του Περσικού Κόλπου, τόσο στην αραβική όσο και στην ιρανική πλευρά του, κατοικείται από Σιίτες. Το Ιράν ασκεί έμμεση ή άμεση επιρροή, στην Βαγδάτη, την Δαμασκό, την Βηρυτό και την Σαναά (Υεμένη). Η Δαμασκός αποτελούσε την πρωτεύουσα του Χαλιφάτου των Ομεϋαδών ενώ η Βαγδάτη ήταν μια από τις πρωτεύουσες του Χαλιφάτου των Αββασιδών. Η ικανότητα του Ιράν να ασκεί επιρροή σε αραβικά έθνη, δεν είναι μονάχα έμφυτη, και θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή σε συνάφεια με τη σχετική παρακμή των κρατικών δομών εξουσίας της αραβικής χερσονήσου.
[-] Το Ιράν, παραδοσιακά, αποτελεί μια από τις πιο status quo δυνάμεις στην παγκόσμια ιστορία. Πριν από τον πόλεμο Ιράκ-Ιράν, δεν είχε διεξάγει πόλεμο για πάνω από ένα αιώνα. Mε την συνθήκη του Γκουλιστάν (Gulistan) το Ιράν έχασε όλες τις κτήσεις του στον Καύκασο, συμπεριλαμβανομένης της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, προς όφελος της Ρωσίας (σε αυτό το σημείο, και φυσικά στον διαμοιρασμό του σε σφαίρες επιρροής μεταξύ Άγγλων και Ρώσων, βρίσκονται τα όρια της προσέγγισης Ρωσίας και Ιράν). Προφανώς και αντιμετωπίζει δυσκολίες, αλλά όσο ήταν να συρρικνωθεί έχει συρρικνωθεί και τις πλέον αντίξοες και αρνητικές γι'αυτό διεθνείς καταστάσεις και συνθήκες τις έχει ξεπεράσει (διεκδικήσεις, κυρώσεις, απομόνωση, αποσταθεροποίηση, αποκλεισμός από αγορές, έλλειψη επενδύσεων, τεχνολογική πρόσβαση κ.λπ). Κανένα κράτος δεν διεκδικεί από αυτό εδάφη, ενώ την ίδια στιγμή, το Ιράν δεν επεκτείνεται εδαφικά, αλλά μέσω μαλακής ισχύος, πολιτισμού και διπλωματίας (καλύπτοντας επιδέξια όλα τα γεωπολιτικά κενά και τις μαύρες τρύπες). Δεν το ενδιαφέρει να ενσωματώσει εδάφη στα πολιτικά του σύνορα, αλλά να επεκτείνει ή να επαναφέρει στην παραδοσιακή τους κλίμακα, τα πολιτισμικά του σύνορα. Το δυτικό σύνορο (με Τουρκία και Ιράκ) στην οροσειρά Ζάγρος, είναι από τα πλέον σταθερά και αμετακίνητα σύνορα στην ανθρώπινη ιστορία (και αυτό γιατί δεν αποτελεί απλά πολιτικό σύνορο). Έχει αλλάξει ελάχιστα από την εποχή των Σαφαβιδών - και όποτε έχει αλλάξει κατά το παρελθόν, έχει αλλάξει προς δυσμάς.
Από την στιγμή που οι Η.Π.Α έχασαν το Ιράν, δεν μπόρεσαν να οικοδομήσουν σταθερότητα και ισορροπία στην περιοχή της δυτικής -και κεντρικής- Ασίας. Όταν οι Η.Π.Α αποφασίσουν, όχι μόνες τους πλέον αλλά με την συνεργασία και άλλων δυνάμεων, την ανάγκη οικοδόμησης μιας διεθνόπολιτικής τάξης στην περιοχή που θα λειτουργεί και θα δημιουργεί σταθερότητα (και όχι την ανοχή ή την καλλιέργεια του χάους και της αναρχίας), θα αναγκαστούν να στραφούν προς τους Ιρανούς. Σε διαφορετική περίπτωση, η μόνη χώρα που μπορεί να εξισορροπήσει το Ιράν, είναι η Τουρκία. Η πίστη ή ο ισχυρισμός πως οι Κούρδοι μπορούν να αποτελέσουν απειλή για τους Ιρανούς, αποτελεί αστείο ιστορικών διαστάσεων.
Οι Αμερικανοί δεν μπορούν να χωνέψουν πως ηττήθηκαν στο Ιράκ. Βλέποντας τα πράγματα από μια οπτική γωνία που αντιλαμβάνεται τα αμερικανικά και τα ιρανικά συμφέροντα ως εκ διαμέτρου αντίθετα και ανταγωνιστικά, μπορούμε να συμπεράνουμε πως η καταστροφή του Ιράκ, αποτέλεσε το μεγαλύτερο στρατηγικό σφάλμα στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών ως μεγάλης δύναμης.
Στην προσπάθεια τους να εφαρμόσουν ένα μείγμα πολιτικών περιορισμού και ανάσχεσης (containment), απομόνωσης (isolation) και αποσταθεροποίησης (destabilisation) του Ιράν, προκειμένου να επιτευχθεί το πάγιο δόγμα τους περί αλλαγής, δηλαδή ανατροπής, καθεστώτος (regime change) στο Ιράν, μέσω ασφυκτικής πίεσης και περικύκλωσης του βορειοανατολικά από το Αφγανιστάν και νοτιοδυτικά από το Ιράκ, οι Αμερικανοί κατέληξαν τελικά να συνεργάζονται με τους Ιρανούς (και τους Ρώσους), προκειμένου να απεγκλωβιστούν και να αποχωρήσουν από την περιοχή (από το Αφγανιστάν, αλλά και το Ιράκ). Το Ιράκ το έχασαν, ή τους το πήραν οι Ιράνοι, μέσα από τα χέρια τους (οι Σαουδάραβες θεωρούν πως το νότιο Ιράκ το παρέδωσαν οι Αμερικανοί στο Ιράν με τις -μη- πολιτικές τους).
Ερώτημα. Η γεωγραφική περιοχή, η οποία περιγράφεται ως ''Arab Shia State'' (Αραβικό Σιιτικό Κράτος) σε γνωστό χάρτη, υπό τίνος την επιρροή βρίσκεται ενώ διαβάζετε αυτές τις γραμμές; Και το κυριότερο: η συγκεκριμένη περιοχή, σε βάθος χρόνου, σε τίνος άραγε την σφαίρα επιρροής θα περάσει; Μιας δύναμης που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης ή μιας γειτονικής ιστορικής περιφερειακής δύναμης; Οι Πέρσες, με την συνθήκη της Αμάσειας (μέγα γεωγράφε Στράβων, σε χαιρετώ), έχασαν προς όφελος των Οθωμανών το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού Ιράκ (ανάμεσα σε άλλα). Με την συνθήκη αυτή, οι Οθωμανοί απέκτησαν πρόσβαση στον Κόλπο. Ποιος ασκεί μεγαλύτερη επιρροή κατά την μετά-Saddam περίοδο στην περιοχή του Κόλπου στο νότιο Ιράκ; Οι Ιρανοί ή οι Τούρκοι; Τα αμερικανικά γεράκια πίστευαν πως η επέμβαση στο Ιράκ θα αποδυνάμωνε το Ιράν. Όμως το Ιράν, από απόψεως επιρροής, έχει ουσιαστικά αναθεωρήσει την Συνθήκη της Αμάσειας -ως προς το συγκεκριμένο σκέλος της- και έχει αναστρέψει μια κατάσταση που διαρκούσε πάνω από 450 χρόνια, από το 1555. Και να ήταν μονάχα αυτό. Με την Συνθήκη των Παρισίων (1857) οι Πέρσες έχασαν από τους Βρετανούς το δυτικό Αφγανιστάν. Ποιος ασκεί μεγαλύτερη επιρροή σήμερα στο δυτικό Αφγανιστάν;
Το Ιράν, όχι μόνον δεν είναι ''irrational''παίκτης, αλλά επιτυγχάνει εντυπωσιακά αποτελέσματα, λειτουργώντας κάτω από αντίξοες συνθήκες (Οι Ιρανοί έζησαν επί τριάντα και πλέον χρόνια υπό καθεστώς κυρώσεων και κατάφεραν να βρίσκονται στην σημερινή θέση).
Ας δούμε όμως λίγο τις εξελίξεις και από οθωμανική ματιά. Εάν προσεγγίσουμε όσα συμβαίνουν υπό το πρίσμα των πρώην οθωμανικών διοικητικών διαμερισμάτων και περιφερειών, μπορούμε να διαπιστώσουμε ορισμένα στοιχεία που έχουν ενδιαφέρον. Το Οθωμανικό Κράτος (Osmanlı Devleti), χωριζόταν σε διοικητικές περιφέρειες που ονομάζονταν Eyalets (εγιαλέτια) αρχικά, και Vilayets αργότερα (ενώ με τη σειρά τους τα βιλαέτια-Vilayets, υποδιαιρούνταν σε σαντζάκια-Sanjaks).
Ο πυρήνας των σημερινών εξελίξεων, σε ότι αφορά το κουρδικό, εξελίσσεται στα πρώην βιλαέτια Mamuret-ul-Aziz και Diyâr-ı Bekr (αυτά τα δύο βιλαέτια αποτελούσαν μέρος των έξι αρμενικών βιλαετιών με βάση την Συνθήκη του Βερολίνου). Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι το εξής: Αν αρχίσετε να πηγαίνετε ιστορικά προς τα πίσω, ακολουθώντας τα έξι αυτά οθωμανικά αρμενικά βιλαέτια, ξέρετε που θα καταλήξετε; Στους Σαφαβίδες.
Στην Δυναστεία των Σαφαβιδών της Περσίας (Τι ήταν οι Σαφαβίδες;).
Το ίδιο ισχύει και για τα παλαιά οθωμανικά βιλαέτια της Βασόρας και της Βαγδάτης, τα οποία πλέον έχουν περάσει στην σφαίρα επιρροής και βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Ιράν. Ας προσέξουν. Υποτίμησαν τους Ιρανούς και πλέον, μετά από την ουσιαστική καταστροφή του Ιράκ, η επιρροή του Ιράν εκτείνεται από τον Κόλπο, και μέσω των Αράβων της νότιας Μεσοποταμίας (του νοτίου Ιράκ) μέχρι τον Λεβάντε (την Συρία και τον Λίβανο με τα μεσογειακά τους παράλια). Ας τους υποτιμήσουν ξανά, και δεν είναι καθόλου απίθανο, μέσω των Κούρδων, η επιρροή του Ιράν να επιστρέψει για τα καλά στον Καύκασο και στην ανατολική Ανατολία, και να αναδειχθούν στο ιστορικό προσκήνιο τίποτα νεο-Σαφαβίδες (και κανένα Μεγάλο Ιράν ή καμία Μεγάλη Περσία).
Το Ιράν -το πιθανότερο είναι πως- θα αποτελέσει τον επόμενο περιφερειακό ηγεμόνα.
Σημειώσεις
[-] Οι Πέρσες δεν αποτελούν απλά ένα «έθνος» ή ένα «ιστορικό υποκείμενο», αλλά γεω-ιστορικό μηχανισμό πνευματικής «κατάποσης», χώνευσης, αναμόχλευσης, αφομοίωσης και δημιουργίας πολιτισμού, και παραγωγής ιστορικού έργου.[-] Όταν οι Αμερικανοί στο Ιράκ ασχολούνταν με όπλα, οι Ιρανοί ασχολούνταν με το ιστορικό βάθος και την πνευματική υπόσταση, την ταυτότητα και την αφοσίωση των ανθρώπων (Soft Power; Πως είπατε; Το ονομάζουμε διαφορετικά -δεν το ανακαλύψαμε πρόσφατα- και το χρησιμοποιούμε αιώνες τώρα).
[-] Νομίζω πως οι διαμορφωτές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν γνωρίζουν αρκετά την ιστορία της περιοχής (ούτε την νοοτροπία και τον ψυχισμό των ανθρώπων). Τα σχέδια επί χάρτου έρχονται σε σφοδρή σύγκρουση με την ιστορική πραγματικότητα στο έδαφος.
[-] Η αλλαγή ή ανατροπή καθεστώτος (regime change) αποτελεί πάγιο δόγμα, διαχρονική σταθερά και αναπόσπαστο μέρος της παρεμβατικής εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία χρονολογείται από την ανατροπή του Βασιλείου της Χαβάης, το 1893, και το πέρασμα της Χαβάης από τα χέρια των Βρετανών στα χέρια των Αμερικανών (το δόγμα αυτό απλά το επανέφεραν ή το έκαναν γνωστό, οι Κλίντον και Μπους, δεν το δημιούργησαν).
[-] Δεν είναι τυχαίο πως οι πλέον έντονες αντιστάσεις και αντιδράσεις στην ιδέα ενός πολέμου με το Ιράν, προήλθαν από στρατιωτικούς κύκλους και κύκλους μυστικών υπηρεσιών των Η.Π.Α. Ούτε είναι τυχαίο πως κατά καιρούς όλοι, Αγγλοσάξονες, Ισραηλινοί, Άραβες και Ρώσοι, ή, με διαφορετικούς συνδυασμούς Αμερικανοί, Γάλλοι, Άγγλοι και Άραβες, ευθυγραμμίστηκαν ενάντια στο Ιράν, και το Ιράν όχι απλά άντεξε, αλλά πέτυχε και εντυπωσιακά αποτελέσματα.
[-] Πάνω από το 80% του πληθυσμού του Περσικού Κόλπου, τόσο στην αραβική όσο και στην ιρανική πλευρά του, κατοικείται από Σιίτες. Το Ιράν ασκεί έμμεση ή άμεση επιρροή, στην Βαγδάτη, την Δαμασκό, την Βηρυτό και την Σαναά (Υεμένη). Η Δαμασκός αποτελούσε την πρωτεύουσα του Χαλιφάτου των Ομεϋαδών ενώ η Βαγδάτη ήταν μια από τις πρωτεύουσες του Χαλιφάτου των Αββασιδών. Η ικανότητα του Ιράν να ασκεί επιρροή σε αραβικά έθνη, δεν είναι μονάχα έμφυτη, και θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή σε συνάφεια με τη σχετική παρακμή των κρατικών δομών εξουσίας της αραβικής χερσονήσου.
[-] Το Ιράν, παραδοσιακά, αποτελεί μια από τις πιο status quo δυνάμεις στην παγκόσμια ιστορία. Πριν από τον πόλεμο Ιράκ-Ιράν, δεν είχε διεξάγει πόλεμο για πάνω από ένα αιώνα. Mε την συνθήκη του Γκουλιστάν (Gulistan) το Ιράν έχασε όλες τις κτήσεις του στον Καύκασο, συμπεριλαμβανομένης της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, προς όφελος της Ρωσίας (σε αυτό το σημείο, και φυσικά στον διαμοιρασμό του σε σφαίρες επιρροής μεταξύ Άγγλων και Ρώσων, βρίσκονται τα όρια της προσέγγισης Ρωσίας και Ιράν). Προφανώς και αντιμετωπίζει δυσκολίες, αλλά όσο ήταν να συρρικνωθεί έχει συρρικνωθεί και τις πλέον αντίξοες και αρνητικές γι'αυτό διεθνείς καταστάσεις και συνθήκες τις έχει ξεπεράσει (διεκδικήσεις, κυρώσεις, απομόνωση, αποσταθεροποίηση, αποκλεισμός από αγορές, έλλειψη επενδύσεων, τεχνολογική πρόσβαση κ.λπ). Κανένα κράτος δεν διεκδικεί από αυτό εδάφη, ενώ την ίδια στιγμή, το Ιράν δεν επεκτείνεται εδαφικά, αλλά μέσω μαλακής ισχύος, πολιτισμού και διπλωματίας (καλύπτοντας επιδέξια όλα τα γεωπολιτικά κενά και τις μαύρες τρύπες). Δεν το ενδιαφέρει να ενσωματώσει εδάφη στα πολιτικά του σύνορα, αλλά να επεκτείνει ή να επαναφέρει στην παραδοσιακή τους κλίμακα, τα πολιτισμικά του σύνορα. Το δυτικό σύνορο (με Τουρκία και Ιράκ) στην οροσειρά Ζάγρος, είναι από τα πλέον σταθερά και αμετακίνητα σύνορα στην ανθρώπινη ιστορία (και αυτό γιατί δεν αποτελεί απλά πολιτικό σύνορο). Έχει αλλάξει ελάχιστα από την εποχή των Σαφαβιδών - και όποτε έχει αλλάξει κατά το παρελθόν, έχει αλλάξει προς δυσμάς.