.~`~.
I
Το πολιτικό κενό
I
Το πολιτικό κενό
Επί τρεις δεκαετίες το ελληνικό πολιτικό σύστημα παρέμεινε αναλλοίωτο· οι όποιοι ανανεωτικοί ή εναλλακτικοί πολιτικοί σχηματισμοί απέτυχαν.
Η κρίση, όμως, τάραξε τελικά και τα κομματικά λιμνάζοντα ύδατα. Οι επικείμενες εκλογές στην Αξιωματική Αντιπολίτευση για νέο αρχηγό είναι η τρέχουσα και, προφανώς, όχι η τελική φάση της συνολικής αναθεωρητικής διαδικασίας. Εντούτοις, πίσω από τους μετασχηματισμούς δεν διακρίνεται διακύβευμα. Η συνθηκολόγηση του Πρωθυπουργού τον παρελθόντα Ιούλιο αφήρεσε και την εσχάτη ψευδαίσθηση· ότι, δηλαδή, η πολιτική ζωή μπορεί να δομηθεί γύρω από το «μνημόνιο».
Το κενό πολιτικής ουσίας εξηγεί και το αυξημένο ποσοστό της αποχής στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές.
Παλαιότερα, η σύγκρουση βασιλικών/βενιζελικών αντιστοιχούσε χονδρικά στις γεωπολιτικές συγκρούσεις οι οποίες οδήγησαν στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Όσο διαρκούσε ο Ψυχρός Πόλεμος, η αντιπαράθεση Δεξιάς/Αριστεράς ευλόγως τροφοδοτούσε πολιτικά πάθη. Η πολιτική κατά την περίοδο 1981-2011 απέκτησε ένα λιγότερο ηρωϊκό, αλλά εξαιρετικά ισχυρό πολιτικό περιεχόμενο : η νομή της εξουσίας έδινε πρόσβαση στο «μάννα εξ ουρανού», την φαινομενικά άνευ ορίων χρηματοδότηση του ελληνικού κράτους από την Ευρώπη και τον δανεισμό.
Το διακύβευμα το οποίο θα ανασυγκροτήσει την πολιτική ζωή μετά την πλήρη αποσύνθεση, όταν δηλαδή θα εκλείψουν οι αντιστάσεις από ξεπερασμένους θεσμούς, ιδεολογίες και δίκτυα, πρέπει να αναζητηθεί εκτός συνόρων· πρέπει να αντιστοιχεί στο νέο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας.
Μολονότι εξακολουθούν οι διεθνείς αντιπαραθέσεις οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν ενδοελληνικές πολιτικές συσπειρώσεις και αντισυσπειρώσεις, η κατάσταση δεν πολώνεται στα άκρα του παρελθόντος, όπως κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Υφίστανται, βεβαίως, και σήμερα εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας, οι οποίες εγγράφονται στο ελληνικό πολιτικό τοπίο. Δεν είναι, όμως, πιθανόν να υπερβούν ορισμένα όρια ή να παγιωθούν αρκετά, ώστε να εγείρουν μόνιμες πολώσεις στην πολιτική μας ζωή.
Ο κόσμος έχει καταστεί πολύ πιο περίπλοκος, με αποτέλεσμα η διεθνής πολιτική να γίνεται ολοένα και περισσότερο ρευστή. Αντί για την επιλογή ανάμεσα σε σαφώς οροθετημένα αντιτιθέμενα στρατόπεδα, οι λαοί βρίσκονται μπροστά σε νεόκοπα διλήμματα τα οποία προκύπτουν από δύο φαινομενικά ανταγωνιστικές και, στην πραγματικότητα, συμπληρωματικές τάσεις. Η Παγκοσμιοποίηση θέτει στις κοινωνίες το δίλημμα για μεγαλύτερο ή μικρότερο άνοιγμα στον διεθνή ανταγωνισμό. Η εισβολή του πολιτισμικού παράγοντα στην πολιτική, μία μόνον έκφανση του οποίου είναι ο Ισλαμισμός, προσθέτει το ερώτημα «ποιοι είμαστε». Οι παλαιές απαντήσεις ακυρώνονται. Τα μεταναστευτικά ρεύματα, η κυκλοφορία των πληροφοριών και η διάδοση ενιαίων πολιτισμικών και καταναλωτικών προτύπων συγκλονίζουν τις συλλογικές συνειδήσεις, καθώς αμβλύνονται τα σταθεροποιητικά εδαφικά ερείσματα της ταυτότητας. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό επηρεάζεται από την αντίσταση σε έξωθεν επιδράσεις. Καθορίζει, αντιστοίχως, σε ποιο βαθμό συντελείται το άνοιγμα ή το κλείσιμο.
Η αναδυόμενη κεντρική αντίφαση αφορά τα ζητήματα αυτά μάλλον, παρά την «πάλη των τάξεων». Θα εγκαταλείψει η Ελλάδα τα προστατευτικά τείχη, υλικά και πνευματικά, για να αξιοποιήσει τις δυνατότητες τις οποίες δημιουργεί η Παγκοσμιοποίηση; ή θα συνεχίσει να επενδύει στην διανομή τής, αμφίβολης πλέον, έξωθεν προσόδου; Θα μπορέσει η πνευματική και η πολιτική ηγεσία να ανανεώσει την ελληνική ταυτότητα, ώστε να διαμορφωθεί η απαραίτητη αυτοπεποίθηση για το μεγάλο άνοιγμα; Θα πεισθεί ο πληθυσμός να εγκαταλείψει τα φοβικά σύνδρομα τα οποία του κληροδότησαν δύο αιώνες πολέμων και εθνοκαθάρσεων· να απομακρυνθεί από τα στερεότυπα, τα εμπόδια στον διάλογο με τους Άλλους ;
Όταν διαμορφωθούν πολιτικές δομές προσαρμοσμένες στις νέες πραγματικότητες, η πολιτική θα κερδίσει και πάλι την κοινωνία. Όσο καθυστερεί ένα πολιτικά και ιδεολογικά νέο καθεστώς, τόσο αυξάνουν οι κίνδυνοι για περιπέτειες [Δ`~. το ίδιο βροντοφωνάζω και εγώ, καιρό τώρα]. Στην Ελλάδα, παραμονές του Ψυχρού Πολέμου, βασιλικοί και βενιζελικοί παρέτειναν τις παλαιές τους διαμάχες, διευκολύνοντας την εγκατάσταση του πολιτικού κλίματος το οποίο οδήγησε στον Εμφύλιο. Οι σημερινές αδράνειες εγκυμονούν, επίσης, σοβαρούς κινδύνους. Η ταχεία αποδόμηση του ξεπερασμένου πολιτικού συστήματος υπό την πίεση των οικονομικών δυσκολιών, από την άποψη αυτή, αποτελεί ίσως θετική εξέλιξη.
Η κρίση, όμως, τάραξε τελικά και τα κομματικά λιμνάζοντα ύδατα. Οι επικείμενες εκλογές στην Αξιωματική Αντιπολίτευση για νέο αρχηγό είναι η τρέχουσα και, προφανώς, όχι η τελική φάση της συνολικής αναθεωρητικής διαδικασίας. Εντούτοις, πίσω από τους μετασχηματισμούς δεν διακρίνεται διακύβευμα. Η συνθηκολόγηση του Πρωθυπουργού τον παρελθόντα Ιούλιο αφήρεσε και την εσχάτη ψευδαίσθηση· ότι, δηλαδή, η πολιτική ζωή μπορεί να δομηθεί γύρω από το «μνημόνιο».
Το κενό πολιτικής ουσίας εξηγεί και το αυξημένο ποσοστό της αποχής στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές.
Παλαιότερα, η σύγκρουση βασιλικών/βενιζελικών αντιστοιχούσε χονδρικά στις γεωπολιτικές συγκρούσεις οι οποίες οδήγησαν στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Όσο διαρκούσε ο Ψυχρός Πόλεμος, η αντιπαράθεση Δεξιάς/Αριστεράς ευλόγως τροφοδοτούσε πολιτικά πάθη. Η πολιτική κατά την περίοδο 1981-2011 απέκτησε ένα λιγότερο ηρωϊκό, αλλά εξαιρετικά ισχυρό πολιτικό περιεχόμενο : η νομή της εξουσίας έδινε πρόσβαση στο «μάννα εξ ουρανού», την φαινομενικά άνευ ορίων χρηματοδότηση του ελληνικού κράτους από την Ευρώπη και τον δανεισμό.
Το διακύβευμα το οποίο θα ανασυγκροτήσει την πολιτική ζωή μετά την πλήρη αποσύνθεση, όταν δηλαδή θα εκλείψουν οι αντιστάσεις από ξεπερασμένους θεσμούς, ιδεολογίες και δίκτυα, πρέπει να αναζητηθεί εκτός συνόρων· πρέπει να αντιστοιχεί στο νέο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας.
Μολονότι εξακολουθούν οι διεθνείς αντιπαραθέσεις οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν ενδοελληνικές πολιτικές συσπειρώσεις και αντισυσπειρώσεις, η κατάσταση δεν πολώνεται στα άκρα του παρελθόντος, όπως κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Υφίστανται, βεβαίως, και σήμερα εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας, οι οποίες εγγράφονται στο ελληνικό πολιτικό τοπίο. Δεν είναι, όμως, πιθανόν να υπερβούν ορισμένα όρια ή να παγιωθούν αρκετά, ώστε να εγείρουν μόνιμες πολώσεις στην πολιτική μας ζωή.
Ο κόσμος έχει καταστεί πολύ πιο περίπλοκος, με αποτέλεσμα η διεθνής πολιτική να γίνεται ολοένα και περισσότερο ρευστή. Αντί για την επιλογή ανάμεσα σε σαφώς οροθετημένα αντιτιθέμενα στρατόπεδα, οι λαοί βρίσκονται μπροστά σε νεόκοπα διλήμματα τα οποία προκύπτουν από δύο φαινομενικά ανταγωνιστικές και, στην πραγματικότητα, συμπληρωματικές τάσεις. Η Παγκοσμιοποίηση θέτει στις κοινωνίες το δίλημμα για μεγαλύτερο ή μικρότερο άνοιγμα στον διεθνή ανταγωνισμό. Η εισβολή του πολιτισμικού παράγοντα στην πολιτική, μία μόνον έκφανση του οποίου είναι ο Ισλαμισμός, προσθέτει το ερώτημα «ποιοι είμαστε». Οι παλαιές απαντήσεις ακυρώνονται. Τα μεταναστευτικά ρεύματα, η κυκλοφορία των πληροφοριών και η διάδοση ενιαίων πολιτισμικών και καταναλωτικών προτύπων συγκλονίζουν τις συλλογικές συνειδήσεις, καθώς αμβλύνονται τα σταθεροποιητικά εδαφικά ερείσματα της ταυτότητας. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό επηρεάζεται από την αντίσταση σε έξωθεν επιδράσεις. Καθορίζει, αντιστοίχως, σε ποιο βαθμό συντελείται το άνοιγμα ή το κλείσιμο.
Η αναδυόμενη κεντρική αντίφαση αφορά τα ζητήματα αυτά μάλλον, παρά την «πάλη των τάξεων». Θα εγκαταλείψει η Ελλάδα τα προστατευτικά τείχη, υλικά και πνευματικά, για να αξιοποιήσει τις δυνατότητες τις οποίες δημιουργεί η Παγκοσμιοποίηση; ή θα συνεχίσει να επενδύει στην διανομή τής, αμφίβολης πλέον, έξωθεν προσόδου; Θα μπορέσει η πνευματική και η πολιτική ηγεσία να ανανεώσει την ελληνική ταυτότητα, ώστε να διαμορφωθεί η απαραίτητη αυτοπεποίθηση για το μεγάλο άνοιγμα; Θα πεισθεί ο πληθυσμός να εγκαταλείψει τα φοβικά σύνδρομα τα οποία του κληροδότησαν δύο αιώνες πολέμων και εθνοκαθάρσεων· να απομακρυνθεί από τα στερεότυπα, τα εμπόδια στον διάλογο με τους Άλλους ;
Όταν διαμορφωθούν πολιτικές δομές προσαρμοσμένες στις νέες πραγματικότητες, η πολιτική θα κερδίσει και πάλι την κοινωνία. Όσο καθυστερεί ένα πολιτικά και ιδεολογικά νέο καθεστώς, τόσο αυξάνουν οι κίνδυνοι για περιπέτειες [Δ`~. το ίδιο βροντοφωνάζω και εγώ, καιρό τώρα]. Στην Ελλάδα, παραμονές του Ψυχρού Πολέμου, βασιλικοί και βενιζελικοί παρέτειναν τις παλαιές τους διαμάχες, διευκολύνοντας την εγκατάσταση του πολιτικού κλίματος το οποίο οδήγησε στον Εμφύλιο. Οι σημερινές αδράνειες εγκυμονούν, επίσης, σοβαρούς κινδύνους. Η ταχεία αποδόμηση του ξεπερασμένου πολιτικού συστήματος υπό την πίεση των οικονομικών δυσκολιών, από την άποψη αυτή, αποτελεί ίσως θετική εξέλιξη.
Γιώργος Πρεβελάκης - Πηγή: Global View
Διαβάσαμε έναν «δεξιό-κεντροδεξιό» ο οποίος έχει -στοιχειώδες- υπερκομματικό εύρος αντίληψης και αισθητήριο μακροϊστορικών αλλαγών. Ας διαβάσουμε τώρα και ένα παλαιότερο κείμενο από έναν «αριστερό-κεντροαριστερό». Το κείμενο γράφτηκε όταν ο Συ.Ριζ.Α ήταν αντιπολίτευση. Έχει ενδιαφέρον ως υπενθύμιση το περιεχόμενο του, πρώτον, γιατί τώρα πλέον ο Συ.Ριζ.Α είναι κυβέρνηση και, δεύτερον, γιατί τους επόμενους μήνες επανέρχεται με γοργούς ρυθμούς το συγκεκριμένο ζήτημα.
.~`~.
II
Εξωτερική πολιτική και ιδεολογία
II
Εξωτερική πολιτική και ιδεολογία
Πριν από λίγες μέρες αισθάνθηκα υποχρεωμένος να υπερασπιστώ το θεσμό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και την ασέβεια στην Ελληνική Δημοκρατία όσων από την ΕΕ επισκέφτηκαν τη χώρα και αρνήθηκαν να δουν τον κ. Τσίπρα.
Σήμερα θα πρέπει να υπενθυμίσω στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τα αυτονόητα, αφού φιλοδοξεί να ηγηθεί του ελληνικού Δήμου. Η μορφή της παγκόσμιας οργανωτικής δομής είναι διαμορφωμένη με βάση τα κράτη τα οποία στοχεύουν στην επιβίωσή τους σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η υποχρέωση μίας ηγεσίας είναι να λειτουργεί με όρους εθνικούς και γνώμονα την ετερότητα που χαρακτηρίζει το διεθνές γίγνεσθαι. Τα εθνικά συμφέροντα δεν αποτελούν ένα κονστρουκτιβιστικό δημιούργημα αλλά μία οργανωτική και εννοιολογική πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί. Αν το πράξει καθίσταται απειλή για την πατρίδα του, για την συλλογικότητα που εκφράζει και εκπροσωπεί.
Η άσκηση εξωτερικής πολιτικής και η διαμόρφωση εναλλακτικών επιλογών με όρους ιδεολογίας αποτελεί πρωτεύουσα απειλή για την επιβίωση ενός έθνους. Την έννοια αυτή απορρίπτουν υπερβατικά πολλοί στην αξιωματική αντιπολίτευση και καταθέτουν προτάσεις και απόψεις με άξονα την ιδεολογία. Οι πρόσφατες δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή την ΠΓΔΜ και η χρήση του όρου «Μακεδονία» προκαλούν εύλογα ερωτήματα όσον αφορά τις επιλογές τους σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Αρνούνται προφανώς της ύπαρξη του εθνικού συμφέροντος ως εξωτερίκευση του δημόσιου συμφέροντος ενός Δήμου [Δ`~. η προηγούμενη φράση είναι εξόχως σημαντική. Όσοι δεν καταλάβουν τι σημαίνει -σε συνθήκες εκποίησης, πολτοποίησης και καταστροφής πολιτικών μονάδων και κοινωνικών σχηματισμών και αλλαγής στους συσχετισμούς δύναμης ανάμεσα σε υπερεθνικό και εθνικό επίπεδο- είναι επικίνδυνοι]. Αρνούνται την πραγματικότητα του κρατο-κεντρικού χαρακτήρα του παγκόσμιου πολιτικού συστήματος και δείχνουν διατεθειμένοι να αποποιηθούν της υποχρέωσης τους να προασπιστούν την επιβίωση της χώρας και όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν στο ετερογενές διεθνές γίγνεσθαι. Στην περίπτωση των Σκοπίων προφανώς αρνούνται τον αλυτρωτισμό των γειτόνων μας και το αίτημά τους για «απελευθέρωση» της Ελληνικής Μακεδονίας, κάτι που διδάσκεται στα σχολεία τους και προπαγανδίζεται από τη διασπορά στο εξωτερικό.
Οι επιλογές αυτές γίνονται με όρους ιδεολογίας τη στιγμή που τα κράτη ως οι βασικές μονάδες του παγκόσμιου συστήματος δεν λειτουργούν ως απλοί φορείς πολιτικής ή ιδεολογικής κοινωνικοποίησης αλλά ως εκφραστές επιλογών που εκφράζουν το κοινό καλό ενός έθνους. Η υπερβατική νιρβάνα της αξιωματικής αντιπολίτευσης την καθιστά αναξιόπιστο εκφραστή του εθνικού συμφέροντος, αφού ιδεολογικά αυτό δεν εμπίπτει στην εννοιολογική φαρέτρα των όπλων που θα χρησιμοποιήσει προκειμένου να προασπιστεί τη συλλογικότητα. Η θέση της ηγεσίας μίας χώρας δεν αποτελεί ευκαιρία ιδεολογικού ακτιβισμού και υπερβατικών πειραματισμών αλλά συγκροτημένη και κυρίως ρεαλιστική αντίληψη του χαρακτήρα του διεθνούς περιβάλλοντος εντός του οποίου θα δράσει.
Σήμερα θα πρέπει να υπενθυμίσω στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τα αυτονόητα, αφού φιλοδοξεί να ηγηθεί του ελληνικού Δήμου. Η μορφή της παγκόσμιας οργανωτικής δομής είναι διαμορφωμένη με βάση τα κράτη τα οποία στοχεύουν στην επιβίωσή τους σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η υποχρέωση μίας ηγεσίας είναι να λειτουργεί με όρους εθνικούς και γνώμονα την ετερότητα που χαρακτηρίζει το διεθνές γίγνεσθαι. Τα εθνικά συμφέροντα δεν αποτελούν ένα κονστρουκτιβιστικό δημιούργημα αλλά μία οργανωτική και εννοιολογική πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί. Αν το πράξει καθίσταται απειλή για την πατρίδα του, για την συλλογικότητα που εκφράζει και εκπροσωπεί.
Η άσκηση εξωτερικής πολιτικής και η διαμόρφωση εναλλακτικών επιλογών με όρους ιδεολογίας αποτελεί πρωτεύουσα απειλή για την επιβίωση ενός έθνους. Την έννοια αυτή απορρίπτουν υπερβατικά πολλοί στην αξιωματική αντιπολίτευση και καταθέτουν προτάσεις και απόψεις με άξονα την ιδεολογία. Οι πρόσφατες δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή την ΠΓΔΜ και η χρήση του όρου «Μακεδονία» προκαλούν εύλογα ερωτήματα όσον αφορά τις επιλογές τους σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Αρνούνται προφανώς της ύπαρξη του εθνικού συμφέροντος ως εξωτερίκευση του δημόσιου συμφέροντος ενός Δήμου [Δ`~. η προηγούμενη φράση είναι εξόχως σημαντική. Όσοι δεν καταλάβουν τι σημαίνει -σε συνθήκες εκποίησης, πολτοποίησης και καταστροφής πολιτικών μονάδων και κοινωνικών σχηματισμών και αλλαγής στους συσχετισμούς δύναμης ανάμεσα σε υπερεθνικό και εθνικό επίπεδο- είναι επικίνδυνοι]. Αρνούνται την πραγματικότητα του κρατο-κεντρικού χαρακτήρα του παγκόσμιου πολιτικού συστήματος και δείχνουν διατεθειμένοι να αποποιηθούν της υποχρέωσης τους να προασπιστούν την επιβίωση της χώρας και όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν στο ετερογενές διεθνές γίγνεσθαι. Στην περίπτωση των Σκοπίων προφανώς αρνούνται τον αλυτρωτισμό των γειτόνων μας και το αίτημά τους για «απελευθέρωση» της Ελληνικής Μακεδονίας, κάτι που διδάσκεται στα σχολεία τους και προπαγανδίζεται από τη διασπορά στο εξωτερικό.
Οι επιλογές αυτές γίνονται με όρους ιδεολογίας τη στιγμή που τα κράτη ως οι βασικές μονάδες του παγκόσμιου συστήματος δεν λειτουργούν ως απλοί φορείς πολιτικής ή ιδεολογικής κοινωνικοποίησης αλλά ως εκφραστές επιλογών που εκφράζουν το κοινό καλό ενός έθνους. Η υπερβατική νιρβάνα της αξιωματικής αντιπολίτευσης την καθιστά αναξιόπιστο εκφραστή του εθνικού συμφέροντος, αφού ιδεολογικά αυτό δεν εμπίπτει στην εννοιολογική φαρέτρα των όπλων που θα χρησιμοποιήσει προκειμένου να προασπιστεί τη συλλογικότητα. Η θέση της ηγεσίας μίας χώρας δεν αποτελεί ευκαιρία ιδεολογικού ακτιβισμού και υπερβατικών πειραματισμών αλλά συγκροτημένη και κυρίως ρεαλιστική αντίληψη του χαρακτήρα του διεθνούς περιβάλλοντος εντός του οποίου θα δράσει.
Γιώργος Βοσκόπουλος - Πηγή: Think Free
-----
Περισσότερα: 1) Ποιοι είμαστε; Απομαγνητοφωνημένη ομιλία (κείμενο). 2) I) Έλληνες: οι βάτραχοι που βράζουν II) Άρωμα αυταρχισμού και III) «Ποιοί είμαστε;». Τρία κείμενα για το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. 3) I) Εκπαίδευση για καιρούς αβέβαιους και II) Μετάλλαξη της δημοκρατίας και των αξιών. Σύντομα αποσπάσματα από δύο κείμενα. 4) I) Ελλάδα, ένα νέο πολιτειακό μόρφωμα II) Ο κατήφορος III) Διαφθορά και εθνικά συμφέροντα και IV) Το φοβικό μας σύνδρομο, η εθνική ουτοπία και η συντριβή. 5) Η μεταβαλλόμενη οντολογία της ενοποιητικής διαδικασίας: ιδεαλισμός, ρεαλισμός ή ουτοπία: I) Αυταρχισμός και το μετα-νεωτερικό ευρωπαϊκό μοντέλο διακυβέρνησης και II) Η επανεμφάνιση του γερμανικού ζητήματος και το διογκούμενο δημοκρατικό έλλειμμα.