I
Η Σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σε παρακμή και η Χριστιανοδημοκρατία σε κρίση. Οι δυό τους συσπειρώνονται και συγχωνεύονται μετακινούμενες προς το «κέντρο» (όπως η «αριστερά» και η «δεξιά») και παρ'όλα αυτά, δεν μπορούν να αποκρύψουν τα σημάδια της κρίσης και της παρακμής τους. Παρά τις υπερβολές περί της μεταβιομηχανικής εποχής, οι αλλαγές που έχουν επιτελεστεί είναι δομικές. Ο Φιλελευθερισμός επίσης έχει μεταλλαχθεί και μόνο κατ'όνομα είναι τέτοιος (πρώτη φορά συνέβη αυτό μεθερμηνευόμενος ο ολιγαρχικός φιλελευθερισμός δημοκρατικά, και δεύτερη φορά πρίν από κάποιες δεκαετίες). Ο φιλελευθερισμός γεννήθηκε τη μεγάλη εποχή του κοινοβουλευτισμού, τον 19ο αιώνα, την εποχή του laissez-faire. Μια εποχή όπου υπήρχε ο ριζικός χωρισμός της οικονομίας από το κράτος (ο οποίος διαχωρισμός όσο και εάν αναπολείται δεν πρόκειται να επιστρέψει) και ο καθαρός διαχωρισμός ανάμεσα σε ιδιωτική και δημόσια σφαίρα.
Η πραγματικότητα στην οποία ζούμε δεν μπορεί να οριστεί από αυτές τις ιδεολογίες, οι οποίες ουσιαστικά εκκινούν ή ορίζονται (αρνητικά ή θετικά) από τον 19ο αιώνα. Βρισκόμαστε στον 21ο, όπου έχουμε συγχώνευση δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας, συγχώνευση πολιτικής και οικονομίας. Οι ιδεολογίες αυτές βασίζονταν στην προκείμενη πως η πολιτική και η οικονομία, το κράτος και οι εταιρείες είναι διαχωρισμένες -ή μπορούν να διαχωριστούν- και μπορούν να στραφούν η μία ενάντια στην άλλη. Πως εάν μειωθεί η δύναμη του κράτους θα αυξηθεί η δύναμη του κεφαλαίου και αντίστροφα.
Η πολιτική και η οικονομία μπορεί να συγχωνεύονται με διαφορετικό τρόπο και διαφορετικές παραλλαγές στην Κίνα, τις Η.Π.Α, την Ιαπωνία, τη Γερμανία, το Ιράν, τη Νιγηρία, το Μεξικό, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Γαλλία, τη Ρωσία, την Ινδία, αλλά παρ'αυτά συγχωνεύονται. Όποιος μελετά σοβαρά την Κίνα αντιλαμβάνεται πως όσα συμβαίνουν δομικά, φαντάζουν αντιφατικά εάν κάποιος βρίσκεται παγιδευμένος στο κλασικό φάσμα της «αριστεράς» και της «δεξιάς». Το κινεζικό κράτος, μιλώντας με παλαιούς όρους, συγχωνεύει και φαντάζει σαν κορύφωση τόσο του κρατικού σοσιαλισμού όσο και του εταιρικού καπιταλισμού (ας θυμηθούμε 1ον, το στρατιωτικό-βιομηχανικό συμπλεγμα στις Η.Π.Α και τη σχέση νέων τεχνολογιών-κράτους-αγοράς, 2ον, πως με τη βοήθεια της κινέζικης διασποράς και με ορισμένες αποκεντρωμένες μορφές ανάπτυξης, οι Κινέζοι δημιούργησαν έναν νέο τύπο επιχείρησης ο οποίος είναι πολύ δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί -όπως τα Ιαπωνικά keiretsu- και 3ον, πως πολλές πολυεθνικές εταιρίες αναγκάζονται να καταφύγουν στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ανατολικής Ασίας, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές και κατά κάποιο τρόπο να μιμηθούν ασιατικές εταιρικές μορφές).
Αυτές οι παρατηρήσεις, με βάση τις συγκεκριμένες ιδεολογίες στις οποίες συνήθως αναφερόμαστε, και από τις οποίες συνήθως ορίζουμε τη σκέψη μας, φαντάζουν αντιφατικές, αλλά δεν ζούμε σε έναν κόσμο «καθαρών» ιδεολογιών.
Το λάθος δεν βρίσκεται στα πράγματα, αλλά στην ιδεολογία επ'αυτών.
II
Είναι άραγε τα φαινόμενα ανόδου του «εθνικισμού», του «λαϊκισμού» και του «αντιευρωπαϊσμού», πρώτιστα, μια απόρριψη του «ευρωπαϊκού φεντεραλισμού» και της «Ευρώπης»;
Συγχέοντας, για μια ακόμα φορά το σύμπτωμα με τα αίτια.
Όχι, δεν είναι πρώτιστα απόρριψη του «ευρωπαϊκού φεντεραλισμού». Είναι μια αποκήρυξη της απώλειας της εθνικής κυριαρχίας που πολλές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν λόγω της σύνδεσης της δημοσιονομικής πολιτικής με την νομισματική πολιτική και αποτέλεσμα της απονομιμοποίησης των εθνικών πολιτικών συστημάτων, τα οποία αποσυνδεόμενα από τις εθνικές-κοινωνικές τους βάσεις δημιουργούν κενό εκπροσώπησης (το οποίο προσπαθούν να καλύψουν με μεγάλες δόσεις ιδεολογίας - «ευρωπαϊσμού»), μετατρεπόμενα σε απλούς διαχειριστές ενός συγκεντρωτικού, απο-νομιμοποιημένου και αυταρχικού πλαισίου «διακυβέρνησης», με συνέπεια οι πολιτικές ελίτ να παραδίδουν την εθνική εδαφική βάση σε εξω-εθνικά κέντρα λήψης αποφάσεων, να οδηγούν στη διάρρηξη των δεσμών ανάμεσα σε εντολέα και εντολοδόχο και στη κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών.
.~`~.