.~`~.
I
I
Η τελευταία σημαντική παγκόσμια προσπάθεια συγγραφής μιας Παγκόσμιας Ιστορίας στον 20ο αιώνα έγινε όχι από κάποιο μεμονωμένο άτομο, αλλά από τη συλλογική εργασία μιας ομάδας κοινωνιολόγων -στην πλειοψηφία τους Αμερικανών- οι οποίοι άρχισαν το συγγραφικό τους έργο μετά το Β'Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τις γενικές υποδείξεις της «θεωρίας του εκσυγχρονισμού». Ο Κάρλ Μάρξ, στον πρόλογο της αγγλικής έκδοσης του Κεφαλαίου, σημειώνει ότι «η χώρα που είναι βιομηχανικά ανεπτυγμένη, απλώς προβάλλει προς τις υπανάπτυκτες χώρες την εικόνα του μέλλοντος τους». Η αντίληψη αυτή αποτέλεσε -συνειδητά ή όχι- το σημείο εκκίνησης της θεωρίας του εκσυγχρονισμού. Βαθιά στηριγμένη στο έργο του Μαρξ και των κοινωνιολόγων Βέμπερ και Ντιρκέμ, η θεωρία του εκσυγχρονισμού υποστήριζε ότι η βιομηχανική ανάπτυξη ακολουθούσε ένα σταθερό πρότυπο εξέλιξης και σε κάποια στιγμή παρήγε συγκεκριμένες ομοιόμορφες κοινωνικές και πολιτικές δομές στις διάφορες χώρες και πολιτισμούς. Μελετώντας χώρες όπως η Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, που εκβιομηχανοποίηθηκαν και εκδημοκρατίστηκαν πρώτες, μπορούσε κανείς να αποκαλύψει ένα καθολικό πρότυπο εξέλιξης το οποίο σταδιακά θα ακολουθούσαν όλες οι χώρες...
Με το πέρασμα του χρόνου, η θεωρία του εκσυγχρονισμού κατηγορήθηκε ότι ήταν εθνοκεντρική, ότι δηλαδή ανύψωνε τη δυτικοευρωπαϊκη και βορειοαμερικανική αναπτυξιακή εμπειρία στο βάθρο της οικουμενικής Αλήθειας, δίχως να παίρνει υπόψη της την «πολιτισμική οριοθέτηση» τους [Δυτικοευρωκεντρισμός]. «Ως αποτέλεσμα της δυτικής πολιτικής και πολιτιστικής ηγεμονίας», σημείωνε κάποιος από τους επικριτές, «η εθνοκεντρική αντίληψη ενθάρρυνε την άποψη ότι μόνο η δυτική πολιτική ανάπτυξη παρέχει ένα αξιόπιστο μοντέλο». Η κριτική αυτή πήγαινε βαθύτερα απ'ό,τι η απλή καταγγελία ότι υπήρχαν και πολλοί άλλοι δρόμοι προς τον εκσυγχρονισμό απ'ό,τι εκείνοι οι συγκεκριμένοι που ακολουθήθηκαν από χώρες σαν τη Βρετανία και την Αμερική. Έθετε υπό αμφισβήτηση την ίδια την έννοια του εκσυγχρονισμού, και ειδικά το κατά πόσο όλα τα έθνη επιθυμούσαν πραγματικά να υιοθετήσουν τις φιλελεύθερες δημοκρατικές αρχές της Δύσης, και κατά πόσο υπήρχαν διαφορετικής αξίας πολιτιστικά σημεία εκκίνησης και τέλους.
Η κατηγορία για εθνοκεντρισμό σήμανε το τέλος της θεωρίας του εκσυγχρονισμού.
Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος
Εκδ. Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνη
1992
Εκδ. Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνη
1992
.~`~.
II
II
Όλοι οι πολιτικοί τρόποι σκέψης, είτε αυτοί είναι «σοσιαλιστικοί» είτε «σοσιαλδημοκρατικοί» είτε «φιλελεύθεροι» είτε οτιδήποτε άλλο, καταλήγουν από κοινού, ότι μόνο με «κοινωνικά μέτρα» μπορεί κάτι τι ν'αλλάξη, και θεωρούν κάθε πρόβλημα ως υπόθεση της πολιτικής του «μικρού χώρου» (εσωτερική πολιτική). Αυτός είναι ο λόγος που όλοι οι κλάδοι σήμερα των λεγομένων «θεωρητικών επιστημών» (της Φιλοσοφίας και της Ιστορίας συμπεριλαμβανομένων) έχουν λίγο ή πολύ τον χαρακτήρα της «Κοινωνιολογίας». Προέκυψε έτσι ένας «διανοουμενίστικος ρατσισμός», από τον οποίον έπεται επίσης και κάθε άλλος. Σε όλους τους εν λόγω κλάδους, οι οποίοι κυριαρχούμενοι από τις ιδέες του A. Comte, δια του Hegel, Μαρξ, E. Durkheim μέχρι του Γκομπινώ (με τις «γραμμικές» του αντιλήψεις για τον εκφυλισμό των μεσογειακών λαών!!!) παραμένουν πάντα στο «πως» του μικρού χώρου, ουδέποτε αμφισβητείται ο μικρός αυτός χώρος και κάθε τι άλλο έξω απ'αυτόν φαίνεται αναγκαίο...
...το ιδεολογικό μηχάνημα του δυτικού κόσμου συνεχίζει να δουλεύη με τα ίδια πάντα επαναλαμβανόμενα νοήματα και τις ίδιες πάντα συνειδητές παραποιήσεις. Από τη μια μεριά η «δημοκρατία», η «ελευθερία» και η χειραφέτηση που οδηγούν στην «ανάπτυξη», από την άλλη ο «δεσποτισμός» και η «ανελευθερία» που οδηγούν στην «καθυστέρηση». Τόσο απλά θέλησε τα πράγματα ο Μάξ Βέμπερ - ο οποίος μίλησε με την ίδια βεβαιότητα για πράγματα που ήξερε και γι'αυτά που δεν ήξερε - και τόσο απλά προσφέρονται πάντα. Αλλά όταν ο κόσμος αλλάζη και οι ιδεολογίες δεν αλλάζουν, καλό οπωσδήποτε δεν είναι... Οι διχοτομήσεις αυτές μεταξύ «καθυστερήσεως» και «προόδου» σκοπό βέβαια έχουν να μεταφέρουν στην μέση κοινή συνείδηση την αντίληψη, ότι αιτία καθυστερήσεως των «καθυστερημένων» είναι αποκλειστικώς οι ίδιοι και ότι το «Διεθνές Δίκαιο» δεν έχει άλλον σκοπό ειμή την διάδοση της «δημοκρατίας» ανα τον κόσμο. Τον προηγούμενο αιώνα τον ρόλο της «δημοκρατίας» τον έπαιζε η «αποστολή του εκπολιτισμού»...
Επί δύο συνεπώς αιώνες τα πράγματα παραμένουν ιδεολογικώς τα ίδια, παρά την σωρεία παραδειγμάτων που αναφέραμε και αποδεικνύουν πλήρως ότι οι ιδεολογικές αυτές κατασκευές είναι τελείως αναντίστοιχες προς την υφιστάμενη εξέλιξη του κόσμου...
Όχι οι πρώτες ύλες (οι οποίες -μόνες- κανέναν ρόλο δεν ήταν δυνατόν να παίζουν για τις εσωτερικές οικονομίες των χωρών που τις είχαν...), αλλά η συρρίκνωση των άλλων πολιτισμών υπήρξε η προϋπόθεση συγκεντρώσεως του κεφαλαίου της βιομηχανικής παραγωγής... είναι η συρρίκνωση των άλλων πολιτισμών που οδήγησε στην επίτευξη της «πρόοδου». Η περί «προόδου» φιλοσοφία είχε εκ γενετής αντικείμενο τους άλλους πολιτισμούς... Το ίδιάζον όμως με την «φιλοσοφία της προόδου», είναι ότι δεν θέλει ερωτήματα περί της σημασίας της. Και γι αύτο αναγνωρίζει κάθε άλλον πολιτισμό ώς εχθρό της... Πριν οι πολιτισμοί επολεμούσαν ως παρακείμενες ιδεολογίες. Με την αποικιοκρατία ανεκηρύχθησαν σε «εχθρούς», απλώς και μόνον επειδή υπήρχαν. Ιδεολογικός φορέας αυτής της ανακήρυξης οι ρατσιστικές θεωρίες της δυτικής Ευρώπης (του «εκπολιτισμού» κατ'άλλους λόγους)...
...σύμπασα η ανθρωπότης οδεύει επί ευθείας γραμμής εν είδει σιδηροδρόμου, στον οποίον κάποιοι μπροστά είναι οι μηχανοδηγοί, όλοι δε οι άλλοι ακολουθούν ως βαγόνια από πίσω. Εγγενής στην άποψη αυτή περι πολιτισμού είναι η αντίληψη ότι οι πολιτισμοί «ανεβοκατεβαίνουν», έρχονται και παρέρχονται ως είδος επισκεπτών. Είναι μια αντίληψη αυτονόητη, εφ'όσον εκκινεί κανείς από την επιδίωξη να δείξει ότι υπάρχει «ένας και μόνο» πολιτισμός. Ο «δυτικός» έτσι πολιτισμός αντεπαρατέθη προς όλους τους άλλους, με σκοπό όχι την ερευνητική σύγκριση αλλά απλώς την αγνόηση τους.
Εν τω μεταξύ, στο διάστημα των δύο τελευταίων αιώνων που αυτές οι θεωρίες μεσουράνησαν και η «μελέτη» των άλλων πολιτισμών έγινε έδρες στα πανεπιστήμια, κανένας άλλος πολιτισμός δεν οικειώθηκε τα «θεωρητικά εξαγόμενα» της φιλοσοφικής αντιλήψεως περί της μονογράμμου εξελίξεως στην ιστορία. Οι πολιτισμοί παρέμειναν μέχρι των ημερών μας αυτοί που ήσαν και πριν. Όλα τα πολιτικά προβλήματα της εποχής μας προέρχονται ακριβώς από το γεγονός ότι αυτές οι θεωρίες του παρελθόντος καμμιάν πολιτική και ιστορική οργάνωση του κόσμου δεν κατάφεραν. Τεχνολογική εξέλιξη άλλων πολιτιστικών κύκλων υπήρξε, ούτε οι Ρώσοι όμως ούτε οι Ιάπωνες και οι Ινδονήσιοι προϋπόθεση της τεχνολογικής αναπτύξεως τους θεώρησαν την ιδεολογική ανάληψη των αρχών του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού. Ο επτανήσιος λόγιος Leucadio Hearn έδειχνε στα τέλη του περασμένου αιώνα και αρχές του τωρινού, ότι οι Γιαπωνέζοι αναπτύσσονται ακριβώς επί των τελείως αντιθέτων αρχών του δυτικού φιλελευθερισμού. Έτσι τά πράγματα εξελίχθησαν μεχρι σήμερα και έτσι συνεχίζουν να εξελίσσωνται για ολόκληρη την Ασία. Οι Ρώσοι και το ανεπτυγμένο τεχνολογικώς τμήμα του Ισλάμ στην Ινδονησία δείχνουν, αρκούντως, ότι η τεχνολογική ανάπτυξη είναι δυνατή και υπό προϋποθέσεις που συνιστούν διϊστορικώς τον ιδεολογικόν αντίποδα των φιλοσοφικών θεωρημάτων του δυτικοευρωπαϊκού φιλελευθερισμού...
Οι διακηρύξεις συνεπώς περί μονοδιάστατου γραμμικής αναπτύξεως των πολιτισμών ουδόλως επιβεβαιώθηκαν στην πράξη... Η δυτική Ευρώπη - υπό τον ιδεολογικό μανδύα του λιμπεραλισμού - αποτελεί το μοναδικό παράδειγμα πολιτισμού στην ιστορία που βρέθηκε με κολοσσιαία μέσα διαδόσεως και δεν κατόρθωσε να δημιουργήσει ενα πολιτιστικό αποτέλεσμα έστω και διάρκειας δεκαετιών. Η σχέση της με όλους τους άλλους πολιτισμούς υπήρξε σχέση αντιθέσεως και μόνο - πράγμα φυσικό, εφ'όσον κανείς πιστεύει, μέσα σε μια γραμμική περί ιστορίας αντίληψη, ότι ο δικός του πολιτισμός αποτελεί το τελευταίο στάδιο της «εξέλιξης» και οι άλλοι, εκόντες άκοντες, δεν έχουν παρά να το μιμηθούν και να το ακολουθήσουν. Επόμενο συνεπώς είναι όλες οι «κατανοήσεις» των άλλων πολιτισμών να καταλήγουν ως συμπέρασμα στο ίδιο το σημείο αφετηρίας: ότι όλος ο κόσμος οδεύει επί ευθείας γραμμής. Στις εμφάνειες του το πράγμα κατάντησε ταυτόσημο με το γεγονός της κυκλοφορίας αυτοκινήτων και με την «ευκολία» των «πολιτικών διαχειρίσεων» του ιμπεριαλισμού... Ο λιμπεραλισμός έτσι, ευρέθηκε στις φιλοσοφικές του προϋποθέσεις μονομάχος εναντίον ολοκλήρου της ανθρωπότητος...
Προφανές είναι βέβαια ότι, μέσα στις «απλουστευτικές» μεθόδους της καθημερινής πρακτικής τούτη η «φιλοσοφία της ιστορίας» δεν θα εκαταντούσε παρά ένα ακουστικός θόρυβος συνθημάτων και τεχνητών επινοήσεων, ειδικά καλλιεργούμενος από διάφορες ομάδες «ειδικών», που εν τη προσπαθεία του να κρατήσει το σύστημα της καπιταλιστικώς οργανωμένης παραγωγής σαν ένα σύστημα κλειστό, έφερε εκείνη την ανατροπή νοημάτων και συνειδήσεων, η οποία θα απέκοβε την δυτική Ευρώπη από κάθε είδους πολιτιστική επικοινωνία και άρα με την εξ αντικειμένου αδυναμία ασκήσεως ιστορικού έργου δια της πολιτικής. Τέτοιου είδους αφηρημένα νοήματα, που έχουν ήδη καταντήσει χρόνιες ασθένειες στην νόηση όλων των επιπέδων, είναι «Ευρώπη», «Ανατολή», «Δύση», «Ασία», «Δημοκρατία» κλπ. Η αοριστία αυτών των συνθημάτωνμπορούσε βέβαια να δικαιολογήσει κάθε «θεωρία» της στιγμής και κάθε πολιτική επιχείρηση, ταυτοχρόνως εξαφάνιζε όμως την πραγματικότητα από τις συνειδήσεις, περιόριζε την σκέψη σε ορισμένα σχήματα εσωτερικής μόνο πολιτικής (αφού για την εξωτερική απαιτούντο «τέλη» και όχι ιδέες) και την στερούσε κάθε δυνατότητος επικοινωνίας προς τα «έξω»...
Ὁ ὅρος «Εὐρώπη» κανένα πραγματικὸ περιεχόμενο δὲν ἔχει. Εἶναι ἕνας ὅρος πού ἀκριβῶς λόγω τῆς ἀοριστίας του εὔκολα μπορεῖ νὰ μεταβάλλεται σὲ σύνθημα καὶ νὰ γίνεται ἄλλοτε μὲν «Δύση» (Occident), ὅταν πρόκειται γιὰ πολιτικοὺς σκοπούς, ἄλλοτε δὲ «Abendland», ὅταν πρόκειται γιὰ αὐθαίρετες πολιτιστικὲς περιχαρακώσεις...
Τα δεδομένα αυτά μελετώνται πλέον ως στοιχεία διαφοράς, για κάποια μέλλουσα οργάνωση του κόσμου, και πολύ απέχουν να καλύπτωνται σήμερα από την αυθαιρέτου περιεχομένου έννοια «Δύση» με τους μανιχαϊκούς καθορισμούς της περί «ελευθερίας», «προόδου», «δημοκρατίας» κλπ. Μέσα στην αντίληψη περί γραμμικής εξελίξεως των πολιτισμών -μια θεωρητική πολυλογία επί όλων των επιπέδων, η οποία τελικώς σκοπό είχε να καλύπτει απλώς τις διάφορες ιμπεριαλιστικές μεθόδους του παρελθόντος, που ελάχιστα διεξήγοντό βάσει φιλοσοφικών αρχών...- η δυτική Ευρώπη δεν είχε δυσκολία να ορίσει τις πολιτιστικές της απαρχές όπως η ίδια ήθελε και όπως αυτό καλύτερα ανταπεκρίνετο στις εσωτερικές ιδεολογικές της επιδιώξεις... η ιδέα της πλήρους πολιτιστικής «κλειστότητας» υπήρξε και κοινωνιολογικός απαραίτητη στα πλαίσια της βιομηχανικής παραγωγής. Οι εργαζόμενες μάζες έπρεπε να μένουν προσκολλημένες μιας όσο το δυνατόν πιο «κλειστής Ευρώπης», για να μπορούν να κατευθύνωνται στην παραγωγή. Έπρεπε να πεισθούν ότι δημοκρατία ήταν μόνο το προσφερόμενο...
Αυτό φαίνεται ειδικά στην περί «εχθρού» εικόνα που καλλιεργεί η «Ευρώπη» έναντι του Ισλάμ και η οποία με απλά λόγια λέει: ναι μεν το Ισλάμ είναι βασικός παράγων για την ύπαρξη της δυτικής παραγωγής (όχι μόνο για το πετρέλαιο, όπως θα ιδούμε), αλλά ουδεμία αντίληψη ιστορικής προοπτικής μετ'αυτού υπάρχει. Αν ξαφνικά «ανεκαλύπτετο» ότι η ενσωμάτωση του Ισλάμ στην παραγωγή θα έφερνε μείζονα δυνατότητα αναπτύξεως γι'αυτή, ουδεμία θεωρία ή άποψη υπάρχει περί του βαθμού και του τρόπου που κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό να γίνη. Ότι βέβαια το Ισλάμ απορρίπτει ριζικά την πολιτική φιλοσοφία της Δύσης - και ιδιαίτερα της «δημοκρατίας» -, όπως επίσης και τον τρόπο της δυτικής βιομηχανικής παραγωγής, είναι γεγονός. Αυτό όμως η «Ευρώπη» δεν το βλέπει σαν κάτι υπέρ του δικού της συστήματος παραγωγής, αλλά σίγουρη για την «αποτελεσματικότητα» των τρόπων του παρελθόντος, το διοχετεύει στην κοινή συνείδηση σαν «κίνδυνο», χωρίς ειδικώτερες χρεώσεις ούτε των πολιτικών ούτε των «ειδικών» της «πολιτικής θεωρίας». Ότι τουλάχιστον - από τις σταυροφορίες κι εδώ - «ευρωπαϊκή ιστορία» χωρίς τον συνυπολογισμό του Ισλάμ είναι αδύνατο να κατανοηθή, παραμένει για την μέση κοινή συνείδηση του Ευρωπαίου ένας ύποπτος αφορισμός...
Όπως παρατηρεί ο F. Braudel, βασικά οι χώροι της Ασίας και Μέσης Ανατολής εκατακτήθηκαν μόνοι τους. Αν μια χούφτα Ευρωπαίοι κατάφεραν να κατακτήσουν την Ινδία, την Κίνα ή την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αυτό δε συνέβη λόγω κάποιας αριθμητικής ή πολεμικής υπεροχής. Η βιομηχανία ατσαλιού και η ναυπηγική στήν Ινδία ηταν πολύ πιο προηγμενες απ ο,τι ηταν στην Ευρώπη τον 16ον και τον 17ον αιωνα. Και ξέρομε έπίσης ότι ένας άπό τούς πρώτούς μονάρχες πού εχρησιμοποιησε κανονια γιά πολεμικούς σκοπούς ήταν ό Μωάμεθ ό κατακτητής. Δέν ήταν συνεπώς η υλική δύναμη πού κατεβαλε χώρους με απειρως περισσότερη πληθυσμιακή υπεροχη απο τούς ευρωπαϊκούς. Ηταν άκριβως, διότι διά τής ξένης παρουσίας έβλάβησαν οί λεπτεπίλεπτοι τρόποι διοικήσεως πού είχαν. Ο Βraudel συνιστά σαν απολύτως αναγκαία σήμερα την μελέτη αυτών τών τρόπων όπως αναλύονται άπό τούς ίδίους τούς διανοούμένους των χωρών (στούς όποίους μονίμως προσφεύγει καί πολλές φορές έπαινεί), προκειμένού νά άποκτηθή μιά ακριβέστερη αντίληψη περί του παρελθόντος. Μιά αντίληψη δηλαδή απολύτως απαραίτητη γιά τίς όποιεσδήποτε υπερεθνικές διαχειρίσεις των καιρών μας. Πολλοί «ειδικοί» σήμερα απορούν (άλλά δέν μπορούν νά δώσούν απάντηση, καταφεύγοντας έτσι σέ καταστροφικής φύσεως επινοήματα) επειδή ή πατροπαράδοτη προσφυγή στα ταμεια και τα «δάνεια» είναι ανίκανη νά δωση λύσεις στά έθνικά προβλήματα τών Βαλκανίων, της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως καί της Μέσης Ανατολής. Οι απορίες αυτές - πού αποτελούν γενική κατάσταση και επιβάλλουν στους «ειδικούς» την εκ προνοίας σιωπή - ειναι και η πλήρης άπόδειξη περι της ουσιαστικής αγνωσίας πού επικρατεί στη μεση κοινή συνείδηση περί του περιεχομένου άλλων πολιτιστικών χώρων, όσο κοντά κι αν βρισκωνται αυτοί στήν ευρωπαϊκή ήπειρο. Κι'αυτό όπως είπαμε όχι τυχαία: προκειμένου να προσανατολισθή ό κόσμος αποκλειστικά στήν παραγωγή, έπρεπε νά κλεισθή αεροστεγώς σε ενα ιδεολογικο οικοδομημα που να μήν έπιτρέπη πουθενά τήν διαρροή. Παντού, όπου καί άν κύτταζε κανείς, έπρεπε νά βλέπη τό σύνθημα «δυτικές άξίες», όλων τών υπολοίπων πεταμένων σ'έναν κάλαθο άχρήστων υπό τήν όνομασία «ανατολικός δεσποτισμός» του Μοντεσκιέ...
Όπως ήδη εξηγήσαμε, οί πρώτες ύλες γιά τήν παραγωγή ούτως ή άλλως αφαιρούνται και δεν πληρώνονται (αύτό άλλωστε το άπαγορεύει η «φιλοσοφία» του φιλελευθερισμού οπως θα ιδούμε). Οί πρώτες ύλες λοιπον (πετρέλαιο, σταφύλια, πεπόνια κλπ) πρέπει να ανακηρυχθούν κοινό αγαθο χωρίς τιμή. Καί έν συνεχεία οί σημερινές πολυκρατικες θα προσπαθησουν να γίνουν πολυεθνικές. Αυτο τό πραγμα θα απαιτήση τεραστιες προοπάθειες, διότι θα προσκρούση στην πολιτιστική φιλοσοφία των λαών, πού αγνοούν την έννοια της ωργανωμενης εργασίας και δέν θά τήν θελήσουν. Δέν θά θελήσουν δηλαδή νά πάρουν τό «νόου χάου» καί νά αναλάβούν οί ίδιοι τήν εύθύνη γιά τήν μεταφυσική ύπαρξη του κόσμου. Η θεωρία του «Διαφωτισμού» θα αντιμετωπίση εδω τις μεγαλύτερες δυσκολίες... Περιττόν βέβαια νά πούμε ότι το υπόβαθρον τής λαϊκής ιδεολογίας του λιμπεραλισμού είναι η... Βιολογια κατά «χρησίμους» τρόπους έρμηνευομένη. Η συνείδηση είναι έπίκτητον βιολογικώς φαινόμενο, δηλαδή μιά «κακή συνήθεια» του ανθρώπου, που πρέπει διά τής «ψυχοθεραπείας» νά άποβάλη ώς «λογικό όν». Το μικρό παιδί δέν έχει συνείδηση. Βασανίζει τα ζώα, διαμελίζει τα έντομα, καταστρέφει ό ,τι πιάση στό χέρι του (άρα ή επιθετικότητα είναι στήν φύση του ανθρώπου) και αυτό που λέμε «συνείδηση» είναι μιά επίκτητη ιδιότητα αγωγής από τό «μη-μη» τών γονέων. Κατά τόν ίδιον τρόπο μπορεί να αμφισβητηθή η σεξουαλική ιδιότητα των ειδών, επειδή δέν την εμφανίζουν στά πρώτα στάδια, στόν δέ άνθρωπο ειδικά νά θεωρηθή «επίκτητος» απλώς καί μόνο επειδή... ύπάρχουν οι οίκοι άνοχής!
Ότι ό άλτρουϊσμός αποτελεί βασική προϋπόθεση διατηρήσεως των ειδών καί ότι η φύση τον εγκαθίδρυσε βαθύτατα σε όλων των ειδών τα οργανικά οντα δια του «μητρικού ενστίκτου» ή ότι ακόμη και στην ζούγκλα τά είδη δίνουν σήματα συναγερμού όταν πλησιάζη κίνδυνος (καθαρό αλτρουϊστικό ένστικτο επιβίωσης), ή μέχρι καί τά κατοικίδια που ουρλιάζουν πριν από την έλευση μεγάλου σεισμού και είδοποιούν τον άνθρωπο, αυτά όλα δέν χρησιμεύουν γιά την ιδεολογία του λιμπεραλισμού. Η Βιολογία «φιλελευθεροποιείται» κι'αυτή καταλλήλως, για να στηρίξει τίς πιό άπλοϊκές απόψεις περί «σοσιαλδαρβινισμού» ως τό «επιστημονικό» επέκεινα τών ήδονιστικών άξιωμάτων. Το μεγαλο ψάρι τρώει τό μικρό, άρα ο δυνατός τόν αδύνατο, ο ψηλός τον κοντό, ό άσπρος τον μαύρο, ο πλούσιος καί «ικανός» τόν φτωχό κ.ο.κ. Πως τώρα γίνεται και οι τόσο «έπιστημονικά» απλές αυτές αντιλήψεις δέν παρατηρήθησαν στά πλαίσια άλλων πολιτισμών; Είναι δυνατόν οι τόσο «αυτονόητες» αυτές αρχές να έμειναν τόσες χιλιάδες χρόνια έπιστημονικώς απαρατήρητες καί νά παρουσιάσθηκαν τόσο ξαφνικά όλες μαζεμένες στόν αίώνα τής αποικιοκρατίας; Και μπορει όντως η σοφη οικονομία της φύσης διατηρήσεως των ειδών νά όνομασθή «περί ύπάρξεως αγώνας»; Η φύση έφκιαξε τα είδη γιά νά υπάρχουν καί όχι γιά να αγωνιζωνται να υπάρχουν. Υπάρχει ειδος που τρώει τό είδος του ώς «κανόνας» υπάρξεως; Ο πόλεμος στήν φύση είναι προαγωγόν στοιχείο τής ζωής, δηλαδή συνθήκη διατηρήσεως των ειδών καί όχι στοιχείο καταστροφής των. Αυτή είναι ή μικρή διαφορά του «σοσιαλδαρβινισμού» από τούς μηχανισμούς της φύσης: ότι η φύση δημιουργεί, ενώ ο λιμπεραλισμός με τη φιλοσοφία του καταστρέφουν...
Ἡ πολιτικὴ σχέση τῶν βιομηχανικῶν κρατῶν μὲ τὸν τρίτο κόσμο εἶναι πολὺ ἁπλῆ: Ἀφοῦ συγκέντρωσαν μὲ τὸν ἕναν τρόπο ἢ τὸν ἄλλον τὸν παγκόσμιο πλοῦτο στὶς λεγόμενες «μητροπόλεις», μετέβαλαν ὅλους τούς ἄλλους λαοὺς σὲ ἕνα εἶδος λαῶν ἐπὶ πιστώσει: οἱ ἄλλες χῶρες πρέπει νὰ «συναρμόζωνται» κάθε φορά, διότι ἄλλως ἐπακολουθοῦν «οἰκονομικὲς κυρώσεις» καὶ πέφτει πεῖνα (καὶ μαζὶ μ’ αὐτὴν βέβαια, ἢ μᾶλλον μὲ τὸ φάσμα της, καὶ οἱ ἀνυπάκουες κυβερνήσεις…). Οἱ «διεθνεῖς» λοιπὸν σχέσεις τῶν καιρῶν μας εἶναι ἐκεῖνες μίας …σοσιαλδαρβινικῆς ζούγκλας. Τὸ πρόβλημα εἶναι ποιὸς θὰ προφθάση νὰ πεθάνη πρῶτος! Διότι ἂν λ.χ. ἀπεφάσιζαν μερικὲς μόνο χῶρες τοῦ κόσμου νὰ ἀντιμετωπίσουν αὐτὴ τὴν πολιτική, ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς ἴδιες συνέπειες καὶ ὑψώνοντας κι’ αὐτὲς ἕνα «ἐμπάργκο» κατὰ τῶν βιομηχανικῶν προϊόντων, εἶναι βέβαιο, ἀπὸ τὸ πρωτοφανὲς χάος πού θὰ προκύψη στὰ πλαίσια τῆς διεθνοῦς παραγωγῆς, ὅτι οἱ «ἀνεπτυγμένοι» θὰ ἐπανέλθουν κι’ αὐτοὶ σὲ καταστάσεις πείνας πού ἔχουν λησμονήσει... Δυστυχῶς ὅμως εἶναι ἡ μόνη «λογικὴ» πού ἐπιβάλλει μακροπροθέσμως τὸ εἶδος τῶν «διεθνῶν» μας σχέσεων καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς θὰ εἶναι καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς νέας ἰδεολογικῆς τρομοκρατίας. Ὄχι πολιτικοὶ στόχοι καὶ μεγαλοσχήμονα σχέδια, ἀλλὰ οἱ δομὲς τοῦ διεθνοῦς ἐμπορίου. Πού κανένα κόπο ἢ πολύπλοκη διαδικασία δὲν ἀπαιτοῦν καὶ οὔτε κανένας τρόπος ὑπάρχει νὰ προστατευθοῦν.
To «Ανατολικό Ζήτημα» Σήμερα
Εκδ. Εικοστού Πρώτου
1998
Εκδ. Εικοστού Πρώτου
1998
.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική
- "International Relations Theory and Western Dominance," Oxford University Lecture by Amitav Acharya.
*