Περί εθνικισμού, δημοκρατικής ιδεολογίας -«τέλους της ιστορίας»- του Fukuyama, και χειρισμού της Μέσης Ανατολής από τους ουιλσονιανούς ιδεαλιστές και τους νεοσυντηρητικούς. Η προσέγγιση του εριστικού κ. John Mearsheimer και σύγκριση του έργου του με αυτό του Kenneth Waltz.

Ο εθνικισμός είναι η πιο ισχυρή ιδεολογία στον πλανήτη. Επειδή εσείς οι Ευρωπαίοι λειτουργείτε υπό τη σκιά των Ηνωμένων Πολιτειών για τόσον καιρό, έχετε συνηθήσει να ακούτε το επιχείρημα πως η δημοκρατία! η δημοκρατία! η δημοκρατία, είναι η πιο ισχυρή ιδεολογία στον πλανήτη, και όταν θέλετε να κατανοήσετε τη διεθνή πολιτική και να σκεφτείτε τη παρεμβατικότητα, εδώ, εκεί και οπουδήποτε, αυτό που θέλετε να σκέφτεστε είναι η διάδοση-εξάπλωση της δημοκρατίας. Αυτός είναι ένα λανθασμένος τρόπος να σκέφτεστε τον κόσμο, και στην πραγματικότητα, όταν σκέφτεστε κατά αυτόν τον τρόπο καταλήγετε σε τέλμα όπως στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν...

Το κράτοςείναι μια χαρά, γιατί σε έναν κόσμο οπου ο εθνικισμός είναι η πιο ισχυρή ιδεολογία, δεν υπάρχει περίπτωση το κράτος να μας αποχαιρετίσει. Το κράτος είναι εδώ για να μείνει. Και στην πραγματικότητα, δεδομένης της δύναμης του εθνικισμού, αυτό που βλέπετε σήμερα είναι ένας πλανήτης που κατοικείται από κράτη. Εάν γυρίσετε πίσω 100 χρόνια πριν, δεν υπήρχαν τόσα πολλά κράτη στον πλανήτη, εάν πάτε πίσω στο 1945 δεν υπήρχαν τόσα πολλά κράτη στον πλανήτη, εάν πάτε στο 1500 δεν υπήρχαν καθόλου κράτη στον πλανήτη (*). Βασικά η εξέλιξη της παγκόσμιας πολιτικής τάξης, από το 1500 και έπειτα, έχει να κάνει με την άνοδο του κράτους. Και τώρα πλέον ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο πλανήτης κατοικείται από κράτη.

Και τι γίνεται με την αναρχία; [η αναρχία νοείται ως το αντίθετο της ιεραρχίας] Τι γίνεται με την ιδέα των κράτων που ενώνονται και συνάπτουν ένα είδος συμφωνίας για να δημιουργήσουν μια ανώτερη εξουσία. Δεν πρόκειται να συμβεί. Δεν πρόκειται να συμβεί επειδή ο εθνικισμός είναι παρτικιουλαριστική ιδεολογία... Στις περισσότερες περιπτώσεις έχει να κάνει με χωρισμό και όχι με γάμο. Δείτε την πρώην Γιουγκοσλαβία, δείτε την πρώην Τσεχοσλοβακία, δείτε την πρώην Σοβιετική Ένωση. Θέλετε να πάτε ακόμα πιο πίσω; Θυμάστε την Οθωμανική αυτοκρατορία; Θυμάστε την Αυστροουγγρική αυτοκρατορία; Όλες εξαφανίστηκαν. Γιατί; Εθνικισμός. Όλο και περισσότερα κράτη. Λοιπόν, πρόκειται να ζήσουμε σέ έναν άναρχο κόσμο κυριαρχούμενο από κράτη μέχρι όσο μπορεί να δει το βλέμμα σας.

---------------------------------------------------------------

(*) Με το πλεονέκτημα της εκ των υστέρων γνώσης -που είναι πάντα ο καλύτερος φίλος του ιστορικού (εκτός αν είναι ο Θουκυδίδης)-, ο θρίαμβος των μοναρχών την περίοδο που εξετάζουμε φαίνεται αναπόφευκτος. Ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που οδήγησε στο αποτέλεσμα αυτό να ήταν η παρατεταμένη, και όπως φαίνεται προδιαγεγραμμένη, σύγκρουση μεταξύ του πάπα και του αυτοκράτορα, η οποία επέτρεπε στους μονάρχες να χρησιμοποιούν τον έναν εναντίον του άλλου'εάν ο αυτοκράτορας ήταν ταυτόχρονα και επικεφαλής της κατεστημένης θρησκείας, όπως συνέβαινε σε όλα σχεδόν τα υπόλοιπα μέρη του κόσμου όπου υπήρχαν παρόμοια πολιτικά συστήματα, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι η εξουσία του θα αποδεικνυόταν αποπνικτική και το σύγχρονο κράτος δεν θα γεννιόταν ποτέ.

- Ο αριθμός των κρατών του Ο.Η.Ε αυξήθηκε από το 1950 έως το 1970 σε περίπου 130 (τη περίοδο αυτή εκκινούν οι αλλαγές στο διεθνες δίκαιο, εισάγεται μια νέα αντίληψη περί κυριαρχίας από τις Η.Π.Α και η διάβρωση της κυριαρχίας των κρατών συνοδεύεται από την επάνοδο της παλιότερης ρητορικής περί οικουμενικής ηθικής) και μέχρι τη δεκαετία του '90 είχαν φτάσει τα 160 (από τα περίπου 180 που υπήρχαν συνολικά). Στις μέρες μας ο Ο.Η.Ε αριθμεί 193 κράτη. Ενδιαφέρον έχει να σκεφτούμε πόσα ενδεχομένως έπονται. Κούρδοι, Παλαιστίνιοι, Βάσκοι, ίσως οι Καταλανοί και οι Φλαμανδοί αν αξιώσουν κράτος, το Θιβέτ και το Σινκγιάνγκ στη Κίνα, ακόμα και το Τέξας και το Νέο Μέξικό ενδέχεται κάποια στιγμή μελλοντικά. Ήδη σχεδόν έχουμε συνηθίσει την ιδεά του πολλαπλασιασμού των κρατών στη Μέση Ανατολή κ.λπ. Ας μην ξεχνάμε πως οι γείτονες μας στο Βορρά είναι νεόδμητο εθνοκράτος.

---------------------------------------------------------------

Ο Mearsheimer πιστεύει ότι, σε αντίθεση με αυτά πού πρεσβεύουν οι ουιλσονιανοί ιδεαλιστές, ούτε το διεθνές θεσμικό πλαίσιο, ούτε η παγκοσμιοποίηση, ούτε η θεωρία της δημοκρατικής ειρήνης (*) αποτελούν επαρκή αναλυτικά εργαλεία για την κατανόηση και εξήγηση των διεθνών γεγονότων. Ο Mearsheimer απορρίπτει την ανάλύση των διεθνών σχέσεων στη βάση της δημοκρατικής ιδεολογίας και της δημοκρατικής ειρήνης, σύμφωνα με την οποία τα δημοκρατικά κράτη χαρακτηρίζονται από ευγενή κίνητρα και έχούν την προδιάθεση να συμπεριφερθούν ειρηνικά απέναντι σε άλλα κράτη, καθώς και ότι τα δημοκρατικά κράτη δεν πολεμούν μεταξύ τούς. Σύμφωνα μέ τη λογική αυτή εάν οι ΗΠΑ πετύχαιναν να οικοδομήσούν έναν κόσμο αποτελούμενο αποκλειστικά από δημοκρατικά κράτη και όχι από μη δημοκρατικά κράτη-παρίες, θα φτάναμε σε αυτό πού ο Fukuyama ονόμασε «τέλος της ιστορίας». Η επικράτηση των ΗΠΑ και του ιδεολογικού τούς προτάγματος στον Ψυχρό Πόλεμο έφερε στη Δύση, και κυρίως στις ΗΠΑ, την ψευδαίσθηση της πλήρούς και οριστικής επικράτησης του δυτικού προτάγματος, του «τέλούς της ιστορίας» όπως χαρακτηριστικά υποστήριξε ο Fukuyama. Η φιλελεύθερη δημοκρατία και ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής θα αποτελούσαν πλέον μονόδρομο και, μέσω της παγκοσμιοποίησης, θα διαδίδονταν και στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η 11η Σεπτεμβρίού έθεσε τέλος στην ευφορία και ήρθε να υπογραμμίσει με τραγικό τρόπο την άναρχη φύση του διεθνούς συστήματος και την αέναη διαπάλη για επιβίωση και επιβολή ανάμεσα σε δρώντες με αντικρουόμενα συμφέροντα.

Οι ουιλσονιανοί ιδεαλιστές αντέδρασαν στο πρόβλημα αυτό ισχυριζόμενοι ότι η ρίζα τον προβλήματος βρισκόταν στην απουσία της δημοκρατίας από τη Μέση Ανατολή. Η λύση ήταν προφανής: εξαγωγή της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολήκαι τελικά στον ευρύτερο ισλαμικό χώρο. Η αποδόμηση των ανελεύθερων καθεστώτωνκαι η οικοδόμηση νέων δημοκρατικών στη θέση τούς θα έλυνε αυτομάτως το πρόβλημα της τρομοκρατίας. Ο ουιλσονιανός ιδεαλισμός με την έμφαση στη στρατιωτική ισχύ ήρθε να αποτελέσει τη βάση του νεοσυντηρητικού credo.

Οι νεοσυντηρητικοί πίστεύαν ότι οι ΗΠΑ είχαν την πρωτοκαθεδρία όσον αφορά στη στρατιωτική ισχύ στο διεθνές σύστημα και, συνεπώς, έπρεπε να χρησιμοποιήσούν την ισχύ αυτή προκειμένού να διαμορφώσούν το διεθνές σύστημα με τρόπο που να εξυπηρετείται το εθνικό τούς συμφέρον. Η έμφαση στη χρήση της στρατιωτικής ισχύος εξηγεί και τη ροπή προς τη μονομέρεια σε βάρος της πολυμερούς διπλωματίας στην εξωτερική τούς πολιτική.

Το να αποκαλεί κανείς την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Bush συντηρητική ή νεοσυντηρητική, βεβαίως αντίκειται στην ίδια την έννοια και την ιδεολογία του συντηρητισμού. Πρόκειται για μια ακραία αναθεωρητική πολιτική, η οποία έχει τον ιδεαλιστικό στόχο της εξαγωγής της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή, στον ευρύτερο ισλαμικό χώρο και τελικά στον πλανήτη ολόκληρο, και το πραγματοποιεί μονομερώς με τη χρήση στρατιωτικής ισχύος.

---------------------------------------------------------------

(*) Φοβούμενος ότι ένα παγκόσμιο κράτος θα κατέληγε να είναι τρομακτικά δεσποτικό, θα κατέπνιγε την ελευθερία, θα σκότωνε την πρωτοβουλία και τελικά θα κατέληγε στην αναρχία έπρεπε να βρει κάποια άλλη λύση. Το άλλο πιθανό ενδεχόμενο είναι να βελτιωθούν όλα τα κράτη τόσο πολύ, ώστε να ενεργούν βάσει αξιωμάτων που μπορούν να τύχουν καθολικής αποδοχής χωρίς σύγκρουση. Παρότι ο Kant φοβάται την πρώτη λύση, παρά είναι επιφυλακτικός και ευφυώς κριτικός για να ελπίζει στη δεύτερη. Αντ'αυτού, προσπαθεί να συνδυάσει τις δυο λύσεις.

Ο στόχος της πολιτικής φιλοσοφίας του είναι να εδραιώσει την ελπίδα ότι τα κράτη μπορούν να βελτιωθούν αρκετά και να μάθουν αρκετά από τις κακουχίες του πολέμου, ώστε να επικρατήσει ανάμεσα τους ένα δίκαιο το οποίο δεν θα υποστηρίζεται από την ισχύ, αλλά θα τηρείται εθελοντικά. Ο πρώτος παράγοντας είναι η εσωτερική βελτίωση των κρατών'ο δεύτερος, η κυριαρχία του δικαίου στο εξωτερικό. Όμως ο δεύτερος παράγοντας, καθότι εθελοντικός, εξαρτάται τελείως από το πόσο τέλεια υλοποιείται ο πρώτος... Η αντίφαση είναι εμφανής, παρότι συγκαλύπτεται κάπως από την ομολογία του Kant ότι έχει αποδείξει όχι το «αναπόφευκτο» της διαρκούς ειρήνης, αλλά μόνο ότι η ύπαρξη μιας τέτοιας κατάστασης δεν είναι αδιανόητη. Κάθε δημοκρατία -ή μορφή κράτους που ο Kant θεωρεί καλή- «ανήμπορη να πλήξει οποιονδήποτε άλλον δια της βίας πρέπει να διατηρηθεί μέσω του δικαίου: Και μπορεί να ελπίζει βάσιμα ότι τα άλλα κράτη που είναι συντεταγμένα όπως αυτή θα προστρέξουν σε βοήθεια της αν παραστεί ανάγκη». Όπως φαίνεται ο Kant θεωρεί ότι οι δημοκρατίες θα δράσουν σύμφωνα με την κατηγορική προσταγή.

---------------------------------------------------------------

Ο Ρaul Kennedy αποκάλεσε τον John J. Mearsheimerσύγχρονο Machiavelli... Βαθιά επηρεασμένος από τούς δύο προεξάρχοντες διανοούμενους της σχολής του ρεαλισμού, τον Hans Morgenthau και τον Kenneth Waltz, ο Mearsheimer έχει αναλώσει την τελευταία εικοσαετία μελετώντας ιστορικές περιπτώσεις προκειμένού να επαναδιατυπώσει το θεώρημα της σχολής του ρεαλισμού ότι η ισχύς -ένας συνδυασμός στρατιωτικής και οικονομικής δύναμης, πληθυσμιακού μεγέθούς και γεωγραφικής έκτασης- είναι το κλειδί προκειμένού να κατανοήσούμε τη φύση της διεθνούς πολιτικής και την εξέλιξη της ιστορίας... Το έργο του Mearsheimer, παρότι αντιπαρατίθεται με τον αμυντικό ρεαλισμό, όπως τον χαρακτηρίζει, του Kenneth Waltz δεν αποδομεί ούτε αντικαθιστά τη θεωρία του Waltz αλλά τη συμπληρώνει και βάζει τα θεμέλια για τη συνάρθρωση αμυντικού και επιθετικού ρεαλισμού σε μια ενιαία συνεκτική θεωρία.

Η κεντρική υπόθεση εργασίας του επιθετικού ρεαλισμού του Mearsheimer είναι ότι στις διεθνείς σχέσεις δύσκολα συναντάμε μεγάλες δυνάμεις ικανοποιημένες με το status quo γιατί το διεθνές σύστημα προσφέρει κίνητρα και ευκαιρίες στα κράτη να αποκτήσούν ισχύ εις βάρος των αντιπάλων τούς. Ο τελικός στόχος μιας μεγάλης δύναμης είναι να αναδειχθεί σε ηγεμονική δύναμη του συστήματος. Ο Waltz, αντίθετα, πιστεύει ότι ο προεξάρχων στόχος των μεγάλων δυνάμεων δεν είναι η μεγιστοποίηση της ισχύος τούς εις βάρος άλλων μεγάλων δυνάμεων, αλλά η διατήρηση της θέσης τούς στο σύστημα. Ουσιαστικά ο Waltz πιστεύει ότι η επιβίωση διασφαλίζεται με ισχύ πολύ λιγότερη από την ισχύ που απαιτεί ο δρόμος προς την ηγεμονία του Mearsheimer και αυτό μακροχρόνια είναι πιο αποδοτικό σύμφωνα με την αρχή τον σχετικού οφέλούς -relative gains- (Waltz 1979). Παρόμοια θέση, πολύ πιο επεξεργασμένη, διατυπώνει ο Gilpinλέγοντας ότι οι μεγάλες δυνάμεις επεκτείνονται βάσει ενός ορθολογικού υπολογισμού κόστους-οφέλους. Επεκτείνονται δηλαδή όσο το σχετικό όφελος από την επέκτασή τούς υπερβαίνει το σχετικό κόστος (Gilpin 1981).

Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι ακόμη και στα ιστορικά παραδείγματα που αναφέρει ο Mearsheimer, ενώ πολλές μεγάλες δυνάμεις προσπάθησαν να επεκτείνούν την ισχύ τούς επιδιώκοντας την ηγεμονία, καμία Ευρασιατική αναθεωρητική δύναμη από τον Ναπολέοντα ως τον Χίτλερ δεν το κατόρθωσε με εξαίρεση τις ΗΠΑ. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις οι μηχανισμοί της ισορροπίας της ισχύος απέτρεψαν την απόλύτη ηγεμονία μιας μεγάλης δύναμης.

Ο Mearsheimer έρχεται να καταρρίψει την επικρατούσα αισιοδοξία για την εδραίωση της ειρήνης ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του 21ου αιώνα και επαναδιατυπώνει με δύναμη και πειθώ τη θέση του ρεαλιστικού προτάγματος: η φύση του διεθνούς συστήματος είναι άναρχη και η έλλειψη κεντρικής αρχής στο διεθνές σύστημα αναγκάζει τα κράτη να συναλλάσσονται με βάση την ισορροπία της ισχύος και στόχο τη μεγιστοποίηση τον εθνικού συμφέροντος.

Η αιτία της παθογένειας του συστήματος, η τραγωδία όπως την χαρακτηρίζει ο Mearsheimer, είναι συστημική και οφείλεται στη δομή του διεθνούς συστήματος. Δεν οφείλεται στη φύση του ανθρώπου ούτε στα πολιτεύματα των κρατών. Τα κράτη στο διεθνές σύστημα δεν έχούν εκχωρήσει το δικαίωμα της αυτοδικίας σε καμία υπέρτατη αρχή κατά το πρότύπο τον κοινωνικού συμβολαίού της ενδοκρατικής πολιτικής τάξης, και έτσι καταφεύγούν στην αυτοβοήθεια. Για το λόγο αυτό, τα κράτη, ως ορθολογικοί δρώντες, προσπαθούν να μεγιστοποιήσούν την ισχύ τούς και εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία να την αυξήσούν έναντι των αντιπάλων τούς. Η επιβίωση απαιτεί επιθετικότητα και ο τελικός στόχος κάθε μεγάλης δύναμης είναι να ηγεμονεύσει στο σύστημα, να ξεπεράσει σε ισχύ τούς ανταγωνιστές της. Σε έναν τέτοιο κόσμο ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και η χρήση στρατιωτικής βίας παραμένει ένα πάγιο χαρακτηριστικό της διεθνούς πολιτικής.

Το βιβλίο του Mearsheimer γράφτηκε πριν από την 11η Σεπτεμβρίού, αλλά σε μεταγενέστερα άρθρα του έχει στραφεί κατά της κυβέρνησης Bush και του νεοσυντηρητικού-ιδεαλιστικού προτάγματος που επικράτησε στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Ο Mearsheimer πιστεύει ότι η πιο ισχυρή πολιτική ιδεολογία δεν βασίζεται στο δημοκρατικό πολίτεύμα αλλά στο έθνος - και στον εθνικισμό. Η δύναμη του εθνικισμού εξηγεί, κατά τον Mearsheimer, γιατί όλες οι ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες, η Βρετανική, η Γαλλική, η Αυστροουγγρική, η Οθωμανική, η Ρωσική, είναι τώρα στο χρονο-ντούλαπο της ιστορίας.

Γράφοντας πριν από την 11η Σεπτεμβρίού προέβλεψε ότι ο κύκλος της βίας θα συνεχιστεί και την επόμενη χιλιετία. Οι ελπίδες για την εδραίωση της ειρήνης στον πλανήτη θα διαψευστούν, γιατί ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του διεθνούς συστήματος υπάρχει ο φόβος, η έλλειψη εμπιστοσύνης και τα αντικρουόμενα συμφέροντα που τις οδηγούν σε ανταγωνιστική συμπεριφορά με στόχο τη μεγιστοποίηση της ισχύος τους. Η ισχύς εγγυάται την επιβίωση και την ασφάλεια τούς. Τα κράτη τα οποία κινούνται με βάση αυτά τα κίνητρα αναπόφεύκτα θα οδηγηθούν σε σύγκρούση, καθώς ανταγωνίζονται για να αποκτήσουν πλεονέκτημα το ένα έναντι του άλλου. Αυτό, κατά τον Mearsheimer, αποτελεί τραγωδία αλλά δεν υπάρχει διαφυγή εκτός και εάν τα κράτη που απαρτίζούν το διεθνές σύστημα συμφωνήσουν στη δημιουργία μιας παγκόσμιας κυβέρνησης. Τέτοια ριζική μεταβολή της φύσης των διεθνών σχέσεων δεν αποτελεί ορατό και ρεαλιστικό ενδεχόμενο και για το λόγο αυτό ο ανταγωνισμός και ο πόλεμος θα εξακολουθήσουν να αποτελούν πάγια χαρακτηριστικά των διεθνών σχέσεων.

Διατυπώνοντας τη θεωρία του επιθετικού ρεαλισμού, ο Mearsheimer θεωρεί απίθανη την επικράτηση ενός πλανητικού ηγεμόνα και διατυπώνει την άποψη ότι τα κράτη επιδιώκούν να ηγεμονεύσουν στην περιφέρεια τούς, στο ημισφαίριό τούς. Τα κράτη τα οποία επιτυγχάνουν να αναδειχθούν σε περιφερειακές δυνάμεις-τοπικούς ηγεμόνες, εχουν ως επόμενο στόχο να αποτρέψουν την ανάδειξη άλλων ισχυρών τοπικών ηγεμόνων σε άλλα περιφερειακά υποσυστήματα. Στο πλαίσιο αυτό αποποιείται το ρόλο τον παγκόσμιου χωροφύλακα για τις ΗΠΑ και αντίθετα θεωρεί ότι οι ΗΠΑ ιστορικά έπαιξαν με επιτυχία το ρόλο του υπερπόντιου εξισορροπητή (offshore balancer). Ο Mearsheimer θεωρεί ότι η γεωπολιτική θέση των ΗΠΑ διασφαλίζει την άμύνα και την ασφάλειά τηςσε μεγάλο βαθμό και της δίνει τη δυνατότητα να δράσει ως υπερπόντιος εξισορροπητής, αλλά η ίδια θέση τής στερεί τη δυνατότητα να γίνει πλανητικός ηγεμόνας.

Αρνείται τη βιωσιμότητα μιας προσέγγισης με την Κίνακαι επισημαίνει ότι εάν η Κίνα αναπτυχθεί οικονομικά θα αποτελέσει απειλή για την ισορροπία της ισχύος του περιφερειακού της υποσυστήματος στην Ασία. Η Κίναθα προσπαθήσει να μετατρέψει υπέρ της το ισοζύγιο ισχύος και να διασφαλίσει ότι οι γείτονές της, κυρίως η Ιαπωνίακαι η Ρωσία, δεν είναι σε θέση να την απειλήσουν. Στη συνέχεια η Κίνα θα προσπαθήσει να εκδιώξει τις ΗΠΑαπό την Ασία όπως η Αμερική έκανε με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις στο δυτικό ημισφαίριο. Για το λόγο αυτό πιστεύει ότι η Αμερική θα αναγκαστεί να εφαρμόσει απέναντι στη Κίνα μια πολιτική ανάσχεσης και αποτροπής.

Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος

Από το εισαγωγικό σημείωμα της ελληνικής έκδοσης του έργου του John Mearsheimer, Η Τραγωδία της Πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων, Εκδ. Ποιότητα

Ιρλανδία

The Honorary Patronage of John Mearsheimer: The Future of the Trans-Atlantic Alliance | UPS

Τουρκία

Prof. John Mearsheimer'ın "Turkish Foreign Policy: A Realist's Assessment" Başlıklı Konferansı

Δανία

Keynote by Professor John J. Mearsheimer - IntRpol, University of Southern Denmark

Κίνα

John Mearsheimer - Geopolitics and Beyond

Καναδάς

Why China Cannot Rise Peacefully

CrossTalk: Containment 2.0?
(ft. Stephen Cohen & John Mearsheimer)

Στρατηγική νεο«περιορισμού-ανάσχεσης» (containment strategy) των Η.Π.Α, επέκταση ΝΑΤΟ, Ρωσία, «Νέος Ψυχρός Πόλεμος»

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

- Αποσπάσματα από το έργο του John J. Mearsheimer

- Αποσπάσματα από το έργο του Kenneth Waltz

- Αποσπάσματα από το έργο του Huntington

- Αποσπάσματα από το έργο του Brzezinski

- Αποσπάσματα από το έργο του Friedman

- Περί Fukuyama

- Περί Kant

*

- Γιατί ο φιλελευθερισμός αρέσει στους Αμερικανούς -ή γιατί δεν αρέσει ο ρεαλισμός- και η ρητορική εναντίον της πρακτικής.

- Governing the World: The Rise and Fall of an Idea (Internationalism, Imperialism, The era of Anglo-American world power and the establishment of the League of Nations and its successor, the United Nations) University Lecture with Professor Mark A. Mazower.

- Ιχνηλατώντας τον Internationalism μέρος α´ - A Note on the Origin of the Word 'International' by Hidemi Suganami και Nationalism and internationalism by Nicholas Hans. Προλογικά και εννοιολογικό πλαίσιο από Alfred E. Zimmern, Immanuel Wallerstein και E. H. Carr.

- Άκουσε ο Κομφούκιος να λένε: Περί εθνικής ή διεθνούς προπαγάνδας - εθνικού συμφέροντος και οικουμενικού καλού - Και ο Κομφούκιος αποκρίθηκε... E.H.Carr.

- Το δίκαιο της ανθρωπότητας - μέρος α´.

*

- Πλανητικός μετασχηματισμός -ιδεολογικά νομιμοποίητικά α.

- Πλανητικός μετασχηματισμός - ιδεολογικά νομιμοποίητικά β.

- Fukuyama και Huntington (Barnett, Schmitt, Kojeve, Strauss, Spengler) και εισαγωγή στον αναστοχασμό των ιδεολογιών.

- Διεθνές σύστημα κρατών, σύστημα επικυρίαρχου κράτους και διεθνής κοινωνία. Κοινωνία των κρατών, οικουμενική αυτοκρατορία, «υπερκρατικοί» και «υποκρατικοί» παράγοντες. Παγκόσμια τάξη και το πρώτο παγκόσμιο πολιτικό σύστημα.

- Πόλεμος και -συστημική- αλλαγή στη διεθνή πολιτική. Αλλαγή στη διακυβέρνηση ενός διεθνούς συστήματος.

- E.H.Carr - Τι συνέβη τότε ή μήπως τι (ξανα)συμβαίνει τώρα; Προβληματισμοί (παλαιοί;) πάνω στις προοπτικές μιας νέας διεθνούς τάξης πραγμάτων, μέρος α' - θα επιβιώσει το έθνος ως μονάδα ισχύος;

*

- Τύποι πολιτικής οργάνωσης που έπρεπε να υπερνικήθούν για να δημιουργηθεί το σύγχρονο κράτος (εν συντομία) μέρος α´.

- Τέλος του κυρίαρχου κράτους ή αλλαγή της λειτουργίας του;

- Πλανητικός μετασχηματισμός -εισαγωγικά περί «γεωκεντρικής τεχνολογίας» και «εθνοκεντρικής πολιτικής», παγκοσμιοποίησης και μη αναστρεψιμότητας της, διεθνικών οργανισμών, πολυεθνικών επιχειρήσεων και εθνών-κρατών.

- Μερική παγκοσμιοποίηση των διεθνών χρηματοοικονομικών - Ενότητα ή κατακερματισμός του νομισματικού συστήματος; - Η αυξημένη περιφερειοποίηση των υπηρεσιών και της βιομηχανικής παραγωγής - Η διαμάχη για την πολυεθνική επιχείρηση και το έθνος-κράτος.

- Μια σύντομη αναφορά στη σχέση κράτους, αναρχίας και ρεαλισμού. Μια κλασική παρερμηνεία.

- Άναρχες τάξεις και ισορροπίες ισχύος - μέρος α´. Βία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, αλληλεξάρτηση και ολοκλήρωση, οι αρετές της αναρχίας - διαφορές εθνικών και διεθνών δομών, άναρχων και ιεραρχικών πεδίων, εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεων.

- Μετα-ανθρώπινος μετα-φιλελευθερισμός: ο πυρήνας της αμερικανικής «έξυπνης δύναμης».

*

- When China Rules the World: the End of the Western World and the Birth of a New Global Order.

- Η μετάβαση προς το μεταμοντέρνο -μονοπολικό ή πολυπολικό- διεθνές σύστημα.

- Η Παγκόσμια Τάξη από Αμερικανική και μη σκοπιά και η συσχέτιση της Παγκόσμιας Τάξης της Βεστφαλίας με τον οικονομικό εθνικισμό, την Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία και το Μέγα Χαλιφάτο του Ισλάμ.

- Σύγκρουση των πολιτισμών ή συγκρούσεις ερήμην του πολιτισμού;

*

- Η Ευρωκεντρική ιδεολογία, οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές επιπτώσεις και «Ευρώπη».

- Thinking Inter-Culturally: From racist and Eurocentric Monologism to Inter-Civilizational Dialogism - John M. Hobson, Professor of Politics and International Relations.

- Το μέλλον της Ε.Ε, η Ανατολική Ευρώπη -η Ουκρανία- και τα Βαλκάνια, ο Huntington, ο Brzezinski και οι πλανητικές πολιτικές των Η.Π.Α. Τα «Ανθρώπινα δικαιώματα», η «σύγκρουση των πολιτισμών» και τα «Ευρασιατικά Βαλκάνια» ως βαλκανοποίηση της υφηλίου και καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας. Η απόρριψη του διλήμματος μεταξύ πυρηνικού ολοκαυτώματος ή πολιτιστικής ανυπαρξίας - προς μιας νέα ιστορική σύνθεση που θα εναντιώνεται στις θεωρίες και τους υπολογισμούς γραφείου-εργαστηρίου.

- Η «μεταμοντέρνα αυτοκρατορία» ή το «κοσμοπολίτικο κράτος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση και οι εθνικές στρατηγικές ασφάλειας των κρατών μελών της. Το μεταμοντέρνο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας, οι πλουραλιστικές και συγχωνευμένες κοινότητες ασφάλειας και οι αλλαγές στις γεωπολιτικές ισορροπίες της Ευρώπης.

- Με αφορμή τα αυτονομιστικά κινήματα και τις υποεθνικές-κρατικές τάσεις και πιέσεις: Ο «νεομεσαιωνισμός» ή «New medievalism» ως ένα πρότυπο διακυβέρνησης της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας, τρεις οπτικές θεώρησης της παγκοσμιοποίησης -από τα μάτια του τωρινά ισχυρού- και δυο λόγια εισαγωγικά περί «εδαφικών» και μη ιδεολογιών.

- Νέος μεσαιωνισμός ή New medievalism - μέρος β´. Συνέχεια στο ζήτημα της κρίσης ή παρακμής της κυριαρχίας και του συστήματος κρατών - και της (υποτιθέμενης ή πιθανής) αντικατάστασης του από νέες μορφές πολιτικής οικουμενικής οργάνωσης.

- Δογματική ομοιομορφία, δογματικός ιμπεριαλισμός και κοσμοπολιτισμός. Οι τρεις τρόποι εξομοίωσης των διεθνών σχέσεων σε μια κατάσταση εσωτερικής πολιτικής προς την πραγμάτωση της διεθνούς κοινωνίας, της civitas maxima ή του υπερ-κράτους και ένα παράρτημα περί αδελφοσύνης και ιμπεριαλισμού.

- Η έννοια της Προόδου - μέρος α´. Η ευρωπαϊκή δυναμική και η παγκόσμια πολιτική (και Εγγύς καί Μέση Ανατολή).

- Η «φιλοσοφία» του λιμπεραλισμού. Καπιταλισμός και νέος διεθνισμός και η Ευρώπη ως αόριστη έννοια.

- Η ιστορική αμηχανία της δυτ. Ευρώπης.

- Εισαγωγή στην αμερικανική στρατηγική, την Ευρασία και τη συσχέτιση του ΟΑΣΕ με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το πεδίο διαχωρισμού Βορρά-Νότου.

*

- Η.Π.Α και Κίνα.

- Νέο Ανατολικό Ζήτημα.

- «Δύση και Ισλάμ».

- κράτος

- Πλανητικός μετασχηματισμός.