Το ιστορικό υπόβαθρο της Ε.Ε ως νεοπαραδοσιακή αντίδραση και η μεταστροφή στην έννοια της «Ευρώπης».

Η Ευρώπη τόσο από την άποψη της γεωγραφίας όσο και από την άποψη του ιστορικού βάθους έχει την ιδιότητα της μέγιστης σημασίας εγγύς χερσαίας περιοχής... Ο τρόπος προσέγγισης, που οφείλεται στην ταύτιση της Ευρώπης με τη Δυτική Ευρώπη από την άποψη ιστορικού υπόβαθρου και πολιτικών δομών κατά την περίοδο του Ψυχρού πολέμου, κρίνεται ανεπαρκής σε σχέση με τον ορισμό της εγγύς χερσαίας περιοχής... με την επιστροφή στην ευρωπαϊκή σκηνή των παραγόντων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης... απαιτείται μία προσέγγιση ικανή να αντιμετωπίσει την Ευρώπη εντός μίας ηπειρωτικής ολότητας. Η Ευρώπη, που από γεωγραφική άποψη καλύπτει μία περιοχή η οποία εκτείνεται από τα Ουράλια ως τον Ατλαντικό και από τη Σκανδιναβική χερσόνησο ως τη Μεσόγειο, κατά βάση αποτελεί προέκταση της Ασίας με βορειοδυτική κατεύθύνση.

Η εμφάνιση στην Ευρώπη τόσο του συστήματος έθνούς-κράτούς της Βεστφαλίας, που αποτελεί την πολιτική δομή της σύγχρονης περιόδού, όσο και του καπιταλιστικού συστήματος, πού βασίζεται στη συσσώρεύση του κεφαλαίού και αποτελεί το θεμέλιο της οικονομικής δομής αυτής της περιόδου, συνιστούν το υπόβαθρο της αξιολόγησης αυτού του γεωγραφικού χώρού ως μίας ιδιαίτερης ηπείρού.

Τα θεμέλια της εθνοπολιτικής δομής της Ευρώπης ανατρέχούν στις νομαδικές μεταναστεύσεις του Μεσαίωνα. Η προέλαση πρώτα των γερμανικών φύλων, των Αγγλοσαξόνων και των Φράγκων, και έπειτα κατά κύματα των Σλάβων και των τουρανικής προέλεύσης νομάδων από τα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας ως τα βάθη της Ευρώπης και το ότι οι φυλές αυτές απέκτησαν με διαφορετικές συνθέσεις νέες πολιτικές δομές στα κατάλοιπα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είχαν αποτελέσματα τα οποια επηρέασαν και τα μορφώματα του έθνούς-κράτούς της σύγχρονης εποχής. Η Ευρωπαϊκή ήπειρος, αμφιταλαντευόμενη για μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ των προσπαθειών ολοκλήρωσης πού κατέβαλε η Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία και των διασπαστικών επιδράσεων του φεουδαλισμού κινήθηκε ως εκκρεμές μεταξύ ολοκλήρωσης και διάσπασης, για να γίνει τελικά μάρτυρας της συγκρότησης του έθνούς-κράτούς που κατέστη πιο ευδιάκριτο με το σύστημα της Βεστφαλίας και τη Γαλλική επανάσταση.

Οι οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές εξελίξεις επιταχυνόμενες κυρίως μετά τον 16ο αιώνα έθεσαν τις ευρωπαϊκές ισορροπίες στο επίκεντρο του διεθνούς συστήματος. Η ανάπτύξη των εθνικών στρατηγικών και η αποικιοκρατία μετέτρεψαν τον 19ο αιώνα σε ευρωπαϊκό αιώνα. Αυτή η ευρωκεντρικήπολιτική συγκρότηση εντάθηκε τον 19ο αιώνα και έθεσε τελείως υπό την επιρροή της το πρώτο μισό του 20ού αιώνα προκαλώντας και τις ενδοευρωπαϊκές διαφορές, οι οποίες αυτή την περίοδο οδήγησαν την Ευρωπαϊκή ήπειρο σε δύο παγκόσμιούς πολέμούς.

Το διπολικό σύστημα που εμφανίστηκε μετά τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο και η περίοδος του Ψυχρού πολέμού συμπαρέσυραν μαζί τούς και την πιο σοβαρή διαδικασία περιθωριοποίησης που γνώρισε ποτέ η Ευρώπη στην ιστορία της. Ο προσδιορισμός των διεθνών ισορροπιών ισχύος από δυο υπερδυνάμεις, οι οποίες εγκαθίδρύσαν την κυριαρχία τούς η μία στη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ) και η άλλη στα βάθη της Ευρασίας, είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή και της ίδιας της έννοιας της Ευρώπης. Τη στιγμή που η Ευρώπη γινόταν σε μεγάλο βαθμό ταυτόσημη με τη Δυτική Ευρώπη οι περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που ήταν μέρος τον συμφώνου της Βαρσοβίας, άρχισαν να αναφέρονται με τον γενικότερο όρο Ανατολή. Ο όρος Ανατολή, που χρησιμοποιείτο προηγουμένως ευρύτερα για τις χώρες της Ασίας, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμού άρχισε να χρησιμοποιείται σε ένα περιεκτικό πλαίσιο ως ένας όρος αποδεκτός στις ενδοευρωπαϊκές σχέσεις, προκειμένού να προσδιορίσει το Σοβιετικό μπλοκ στις διεθνείς σχέσεις. Με αυτό τον τρόπο τόσο η έννοια της Ευρώπης όσο και εκείνη της Ανατολής απέκτησαν ένα νέο εννοιολογικό περιεχόμενο.

Η ιδέα και η έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσηςπου εμφανίστηκε ως αντίδραση στη διεθνή περιθωριοποίηση και προσανατολίστηκε στη δημιουργία μίας νέας συγκέντρωσης ισχύος περιστρεφόμενης γύρω από τον γερμανογαλλικό άξονα επιτάχύνε τη διαδικασία η οποία έγινε αιτία να ταυτιστεί η Ευρώπημε τη Δυτική Ευρώπη. Η Σύνοδος Κορυφής του Ελσίνκι το 1975 και Διάσκεψη για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και Συνεργασία επέκτειναν τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορείας τα σύνορα αυτά και πάλι ως τα Ουράλια. Εντούτοις, εξακολούθησαν να κυριαρχούν οι κατηγορικοί διαχωρισμοί της συγκρότησης του διπολικού συστήματος.

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα του τερματισμού του Ψυχρού πολέμού είναι ίσως η επάνοδος της Ευρωπαϊκής ηπείρού με όλες της τις διαστάσεις στο προσκήνιο της ιστορίας. Η επανένωση του ανατολικού και δυτικού Βερολίνού σε επίπεδο πόλης και της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας σε επίπεδο χώραςάνοιξε τον δρόμο για την εξάλειψη των διαφορών μεταξύ Ανατολής και Δύσης πού υπήρχαν στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα σχέδια διεύρύνσης της ΕΕκαι του ΝΑΤΟ επέκτειναν τα ευρωπαΐκά σύνορα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ενώ τα πεδία αρμοδιότητας του ΟΑΣΕ, πού έζησε και αυτός μία σημαντική μετατροπή στην ιδιότητά του ξεπερνώντας ακόμη και τα παραδοσιακά σύνορα της έννοιας της Ευρώπης, επεκτάθηκαν ως την Ευρασία.

Αυτή η νέα πολιτική γεωγραφία είχε ως συνέπεια τη διεύρυνση σε σημαντικό βαθμό της διεθνούς αντίληψης περί της έννοιας της Ευρώπης. Η κατάσταση αυτή κατέστησε αναγκαία την επανεξέταση των ιδιαίτερων ορισμών της Ευρώπης σχετικά με τους πολιτισμικούς, ιστορικούς και πολιτικούς θεσμούς. Σήμερα η Ευρώπη δοκιμάζεται από έναν τέτοιο περί ηπείρου προσδιορισμό... ο ορισμός της Ευρώπης ταυτίστηκε με τις προσπάθειες εκδυτικισμού και εκμοντερνισμού, οι οποίες συνάμα θεωρήθηκαν και ως ένα είδος εξευρωπαϊσμού, και εμπεριέχει μία πολιτισμική και ιδεολογική διάσταση, σε αντίθεση προς έναν ορισμό περί μίας εγγύς ηπειρωτικής περιοχής εντός των υπαρκτών ορίων της Ευρώπης, που έχει περισσότερο γεωπολιτικές διαστάσεις. Ο πρώτος ορισμός, καλύπτει τα σύνορα περισσότερο της Δυτικής Ευρώπης και κυρίως τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας, ενώ ο δεύτερος ορισμός στο πλαίσιο της δικιάς του λογικής προσβλέπει σε έναν γεωπολιτικό χώρο, ο οποίος περικλείει και τη Ρωσία.

Τα ίδια πράγματα επιστρέφουν με διαφορετικά χρώματα.

Francesco Guicciardini
1483–1540

Όταν αξιολογηθεί από τη σκοπιά της ιστορίας μακράς διάρκειας των πολιτισμών, η ΕΕ αποκτά έναν χαρακτήρα νεοπαραδοσιακής αντίδρασης του δυτικού πολιτισμού. Όταν οι πολιτισμοί πλησιάζουν προς το τέλος των ηγεμονικών τους περιόδων και αντιμετωπίζουν κλυδωνισμούς στις εσωτερικές τους ισορροπίες βασιζόμενες στην αρμονία αξιών-μηχανισμών, αντί να πραγματοποιήσούν ένα παγκόσμιο και ευρύ άνοιγμα, εμφανίζούν μία τάση για απομόνωση και περιορισμό στην κεντρική γεωγραφία τούς. Στις ημέρες μας, η ΕΕ, η οποία επιχειρεί να επεκταθεί προς τα ενδότερα της Ανατολικής Ευρώπης... στην πραγματικότητα έχει αποκτήσει μία τάση για ένα είδος εσωστρέφειας. Στα τέλη της δεκαετίας του ογδόντα η ΕΕ συζητούσε την πραγματοποίηση ενός ανοίγματος προς κοινωνίες με διαφορετική πολιτισμική αίσθηση του ανήκειν, όπως η Τουρκία και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής. Εντούτοις, κατά τη (μετα)ψυχροπολεμική περίοδο φαίνεται ότι έχει υιοθετήσει μία στρατηγική διεύρυνσης, η οποία δίνει προτεραιότητα στην κληρονομιά της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας της Ευρώπης...

Η Ευρώπη (ΕΕ), η οποία θεωρεί ότι διευρύνεται εντός των ορίων της ηπείρού της, στην πραγματικότητα με την εν λόγω νοοτροπία αντικατοπτρίζει μία εσωστρέφεια και μία στάση που φανερώνει την αντίδραση της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας.

Οταν μελετηθεί η ευρωπαϊκή ιστορία, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι λειτουργεί μία μυστική διαλεκτική σχετικά με την κληρονομιά της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και ότι το δίλημμα διπλωματίας-πολέμού στην Ευρώπη πραγματοποιείται στα πλαίσια της εν λόγω διαλεκτικής. Τα σύνορα που προέκυψαν από τη συμφωνία του Βερντέν του 843, η οποία διαμοιράζει την Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία του Καρλομάγνου μεταξύ των τριών κληρονόμων, ταυτίζονται σχεδόν απόλυτα με τις φυσικές περιοχές και τα πεδία προβλημάτων της σημερινής Γαλλίας και Γερμανίας.

Μετά από αυτό τον διαμοιρασμό, η Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία ενώθηκε εκ νέου για πρώτη φορά κατόπιν της διπλωματίας που διεξήγαγε ο οίκος των Αψβούργων και η οποία βασιζόταν στούς γάμούς μεταξύ [των ευρωπαϊκών] δυναστειών. Το ξεκαθάρισμα λογαριασμών [ως αντιπαράθεση] που προέκύψε από την εμφάνιση του συνασπισμού των Προτεσταντών, ο οποίος σχηματίστηκε ενάντια στην εν λόγω ένωση, είχε ως αποτέλεσμα τον Τριακονταετή πόλεμο που τερματίστηκε με την [εμφάνιση] του συστήματος της συνθήκης της Βεστφαλίας του 1648. Έτσι, η Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορια διαλύθηκε εκ νέου. Αργότερα ο Ναπολέων ολοκλήρωσε εκ νέου την ίδια κληρονομιά και ως αποτέλεσμα του συνασπισμού που σχηματίστηκε εναντίον του, δημιουργήθηκε το σύστημα που προέκυψε από τη συνδιάσκεψη της Βιέννης, η οποία αντικατοπτρίζει την ενδοευρωπαϊκή διάσπαση, και [το σύστημα] ισορροπίας δυνάμεων. Οι μεν στρατηγικές τον Bismarck και του Γουλιέλμου Β', που επιδίωξαν να ανασυγκροτήσουν την ίδια κληρονομιά γύρω από τη Γερμανία, οδήγησαν στον Α'Παγκόσμιο πόλεμο, η δε [συναφής] προσπάθεια του Χίτλερ, προκάλεσε τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο.

---------------------------------------------------------------

Η «νέα τάξη» του Χίτλερ προέβλεπε ώς Ρωσία μιά ευθεία (!) γραμμή Πετρουπολη-Κίεβο-Τιφλίδα. Τά δυτικά αυτής της γραμμής έπρεπε νά υπαχθούν στήν «νέα Τάξη». Αυτά είναι ακριβώς τα Βαλκάνια με τις προσβασεις τους στην Μαύρη Θάλασσα. Ο χώρος αυτος αποτελούσε την αναγκαστική συμπλήρωση τής κεντρικής Ευρώπης, επί της οποίας θα εστηρίζετο η αυτοκρατορία του Χίτλερ, ως βασικής δυνάμεως της «νέα τάξης» των ευρωπαϊκων πραγμάτων. Υπήρξαν μάλιστα καί σχέδια των επιτελων του, εν οίς καί ό Γκαίρινγκ, ότι επρεπε να εξασφαλισθη η Μεσόγειοςπρο πάσης άλλης επιχειρήσεως... Βασικά ό «Lehensraum», ό «ζωτικός χωρος» τών έθνικοσοσιαλιστών, ήταν αυτος πού έλυσε τό έπισιτιστικό πρόβλημα, τών Γερμανών στον α'παγκόσμιο πόλεμο, δηλαδή ή κατεύθυνση Ουκρανίας, Ρουμανίας (βλ. R. Κjellens - Κ. Haushofer) - Γεράσιμος Κακλαμάνης (από επικείμενη ανάρτηση).

---------------------------------------------------------------

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι τίποτε άλλο από την προσπάθεια ανασυγκρότησης της εν λόγω κληρονομιάς αντί δια στρατιωτικών μέσων με οικονομικά και πολιτικά μέσα.

Ακόμη και ο διαχωρισμος μεταξύ των υποψήφιων προς ένταξη χωρών κατά τη διαδικασία που πρόκειται να ακολουθήσει, αντικατοπτρίζει αυτή τη λογική. Οι τέσσερις από τις πρώτες έξι χώρες (Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία, Δημοκρατία της Τσεχίας) βρίσκονται στο φυσικό πεδίο διεύρύνσης της εν λόγω κληρονομιάς, ούτως ώστε με αυτές τις συμμετοχές να έχει ανασυγκροτηθεί η κληρονομιά της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας. Η δεύτερη εξάδα χωρών συμπεριλαμβάνει χώρες πού καλύπτούν την Ανατολή και βρίσκονται συνήθως στο βυζαντινοσλαβικό ή οθωμανικό πεδίο επιρροής, και απ'αυτή τη σκοπιά η ένταξή τούς ίσως να είναι λίγο πιο επώδύνη.

Ωστόσο, θα είναι παραπλανητική η πεποίθηση ότι η εν λόγω διεύρύνση θα εξασφαλίσει μία μόνιμη ολοκλήρωση και ειρήνη, θέτοντας εντελώς στο περιθώριο το ενδοευρωπαϊκό διπλωματικό παιχνίδι. Εξάλλού, υπάρχει ένα μάθημα πού μας διδάσκει η ιστορία, σύμφωνα προς το οποίο κάθε προσπάθεια ενδοευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, δημιούργεί μέσα από τούς κόλπούς της τις αντίπαλες δυνάμεις της, με αποτέλεσμα η εσωτερική ηγεμονική σύγκρούση σύν τω χρόνω να μετατρέπεται σε εξαιρετικά καταστροφικούς πολέμούς.

Η επιλογή μεταξύ της σε βάθος ανάπτύξης της Ένωσης, δηλαδή, ο προσανατολισμός της προς ένα στενότερο μόρφωμα βάσει των υφιστάμενων μελών της, και της διεύρυνσης μέσω της αύξησης των μελών της, στην πραγματικότητα δημιουργεί ένα πεδίο αμφίδρομης ισχύος με αμοιβαία καθυστέρηση [μεταξύ των δύο τάσεων]. Με την επιλογή της εμβάθύνσης η [συντελούμενη] μετατροπή σε μία στενά συνδεδεμένη ένωση, έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της διεύρυνσης, δυσχεραίνοντας έτσι την προσαρμογή των νέων μελών. Αντιθέτως, η επιλογή της διεύρύνσης εμποδίζει την εμβάθύνση εξαιτίας του απαιτούμενου μεταβατικού σταδίού για την προσαρμογή των νέων μελών...

Έναντι των συνεχόμενων προσπαθειών της Αγγλίας -κυρίως κατά την περίοδο συντηρητικών κυβερνήσεων- να εμποδίσει τα σχέδια εμβάθύνσης που θα απαιτούσαν θυσίες στο πεδίο της εθνικής κυριαρχίας, οι προσπάθειες επιτάχύνσης της διαδικασίας εκ μέρούς της Γερμανίας και της Γαλλίας, οι οποίες τάχθηκαν υπέρ μιας στενότερης Ένωσης σε διάφορα επίπεδα, πρωτίστως τη νομισματική πολιτική [κοινού νομίσματος], είχε ως συνέπεια να τεθεί η ιδέα της Ευρώπης των δυο ταχυτήτων, η οποία προβλέπει την ταυτόχρονη ύπαρξη δυο διαφορετικών επιπέδων ολοκλήρωσης. Η ιδέα αυτή η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων ισορροπιών στούς κόλπούς της Ένωσης, αποτελεί αναζήτηση ανεύρεσης μιας μέσης οδού μεταξύ των προσπαθειών εμβάθυνσης και διεύρύνσης. Οι εν λόγω αντιφατικές στάσεις που δεν περιέχούν μία ξεκάθαρη στρατηγική επιλογή, είχαν ως αποτέλεσμα η διαδικασία λήψης απόφασης της ΕΕ να λειτούργεί με αργούς ρυθμούς τόσο αναφορικά με την εσωτερική λειτουργία της ΕΕ, όσο και για τις εξωτερικές της σχέσεις.

Η αντίσταση που παρατάσσει η Αγγλία στις προσπάθειες ενδοευρωπαϊκής εμβάθυνσης, ο γλωσσικός εθνικισμός της Γαλλίας και οι προσπάθειές της να δημιουργήσει ένα ανεξάρτητο πεδίο επιρροής στις διεθνείς σχέσεις και η διαφοροποίηση στρατηγικής επιλογής της Γερμανίαςσυνιστούν παράγοντες ικανούς να αποτελέσούν την ουσία μιας ενδεχόμενης εσωτερικής αντιπαράθεσης. Εξάλλού, ο χώρος των καταλοίπων της πρώην Γιουγκοσλαβίας, που μένει εκτός, εκτός της Σλοβενίας, αποτελεί ένα από τα ζητήματα, για το οποίο δεν μπόρεσε να ανευρεθεί μία κοινή λύση. Δεν θα πρέπει ακόμη να παραβλέπεται πώς η εσωτερική αδυναμία της ευρωπαϊκής διπλωματίας εμφανίστηκε ξαφνικά με όλο της το μεγαλείο στο θέμα της Βοσνίας.

Συνοψίζοντας, όπως ακριβώς δεν έχούμε να αντιμετωπίσούμε μόνο μία Δύση, έτσι δεν θα υπάρχει εσαεί και μία (και μοναδική) Ευρώπη. Παρ όλες τις προσπάθειες ολοκλήρωσης, είμαστε πάντα αντιμέτωποι μιας ευρωπαϊκής διπλωματικής παράδοσης, όπού εμπεριέχονται και ισχυρές εθνικές στρατηγικές ικανές να προκαλέσούν εσωτερικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις συμφερόντων.

Ahmet Davutoğlu
Το στρατηγικό βάθος
Εκδ. Ποιότητα

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

- Η «μεταμοντέρνα αυτοκρατορία» ή το «κοσμοπολίτικο κράτος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση και οι εθνικές στρατηγικές ασφάλειας των κρατών μελών της. Το μεταμοντέρνο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας, οι πλουραλιστικές και συγχωνευμένες κοινότητες ασφάλειας και οι αλλαγές στις γεωπολιτικές ισορροπίες της Ευρώπης.

- Η «φιλοσοφία» του λιμπεραλισμού. Καπιταλισμός και νέος διεθνισμός και η Ευρώπη ως αόριστη έννοια.

- Η Ευρωκεντρική ιδεολογία, οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές επιπτώσεις και «Ευρώπη».

- Προς -δήθεν μη επαναλαμβανόμενη, «προοδευτική» ευρωκρατική- γνώσιν...

- Το μέλλον της Ε.Ε, η Ανατολική Ευρώπη -η Ουκρανία- και τα Βαλκάνια, ο Huntington, ο Brzezinski και οι πλανητικές πολιτικές των Η.Π.Α. Τα «Ανθρώπινα δικαιώματα», η «σύγκρουση των πολιτισμών» και τα «Ευρασιατικά Βαλκάνια» ως βαλκανοποίηση της υφηλίου και καλλιέργεια της ελεγχόμενης αναρχίας. Η απόρριψη του διλήμματος μεταξύ πυρηνικού ολοκαυτώματος ή πολιτιστικής ανυπαρξίας - προς μιας νέα ιστορική σύνθεση που θα εναντιώνεται στις θεωρίες και τους υπολογισμούς γραφείου-εργαστηρίου.

- Από την πρώην Γιουγκοσλαβία, το Κόσοβο και τη Βοσνία, στην Ανατολική Ευρώπη (και τη Μέση Ανατολή). Η εφαρμογή μιας στρατηγικής και η συνέχεια των «ιδεαλιστικών» και «ρεαλιστικών» στοιχείων της. Το σημείο τομής των γεωπολιτικών κενών και των πεδίων γεωπολιτισμικών αντιπαραθέσεων ή η «σύγκρουση των πολιτισμών», η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της «Δύσης», οι ανταγωνισμοί και τα στοιχεία συνέχειας της ευρασιατικής στρατηγικής των ΗΠΑ.

- Η Ευρώπη στο κατώφλι του 21ου αιώνα: μια κοσμοϊστορική και γεωπολιτική θεώρηση

- Η Παγκόσμια Τάξη από Αμερικανική και μη σκοπιά και η συσχέτιση της Παγκόσμιας Τάξης της Βεστφαλίας με τον οικονομικό εθνικισμό, την Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία και το Μέγα Χαλιφάτο του Ισλάμ.

- «Δύση και Ισλάμ» - μέρος α´. Εισαγωγή στην αλληλοσυσχέτιση οντολογίας, επιστημολογίας, αξιολογίας και πολιτικής και στον τρόπο δικαιολόγησης και νομιμοποίησης στην ισλαμική και δυτική πραξεολογία.

*

- Μεσευρώπη (Mitteleuropa), Πανευρώπη και τρέχουσα κρίση.

- Friedrich Ratzel, Μεσευρώπη (Mitteleuropa) και «Ευρωπαϊκή Ένωση».

- Η επανένωση της Γερμανίας. Ενθυμήσεις.

- Εισαγωγή στα -στοιχειώδη- περί της ευρασιατικής στρατηγικής της Γερμανίας...

- How Western Is Germany? Russia Crisis Spurs Identity Conflict - και ορισμένες συμπληρωματικές αναφορές.

- Από την Αδριατική έως τη Βαλτική και από την Ανατολική Ευρώπη έως τον Εύξεινο Πόντο. Από τη μεταψυχροπολεμική περίοδο και τα πεδία γεωπολιτικού κενού - στην αυτοκρατορική περίοδο του α'παγκοσμίου πολέμου και τα καταπιεστικά εθνομειονοτικά. Ιστορικές ενθυμήσεις και γεωπολιτικές προσεγγίσεις.

- Εισαγωγή στην αμερικανική στρατηγική, την Ευρασία και τη συσχέτιση του ΟΑΣΕ με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το πεδίο διαχωρισμού Βορρά-Νότου.

- Οι κλασικές γεωπολιτικές θεωρίες και οι παγκόσμιες στρατηγικές. Ratzel, Kjellén, Mackinder, Haushofer, Spykman, Mahan, de Seversky.

- Η μετάβαση προς το μεταμοντέρνο -μονοπολικό ή πολυπολικό- διεθνές σύστημα.

*

- Δυτική Ευρώπη, αποικίες και Ανατολική Μεσόγειος. Το χθες στο σήμερα.

- Η ανατολικη Ευρώπη και τα Βαλκάνια δέσμιες περιοχές -και πειραματόζωα- θεωριών εργαστηρίου, «ιδεών»-εργαλείων, της «κοινής γνώμης» και ιδεολογικών «πραγματικοτήτων» και ιστοριογραφιών - μέρος α´.

- Μεταπολεμική νέα εποχή και διαχείριση των γηγενών πολιτισμών.

*

- Το πολιτισμικό υπόδειγμα και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης - μέρος α´.

- Το πολιτισμικό υπόδειγμα και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης - μέρος β´.

*

- Οδεύοντας προς τις ευρωεκλογές: Explaining the Rapid Rise of the Xenophobic Right in Contemporary Europe.

- Οδεύοντας προς τις ευρωεκλογές: From Nations to Provinces: The Demographic Collapse of Southern and Eastern Europe.

- Με αφορμή τα αυτονομιστικά κινήματα και τις υποεθνικές-κρατικές τάσεις και πιέσεις: Ο «νεομεσαιωνισμός» ή «New medievalism» ως ένα πρότυπο διακυβέρνησης της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομίας, τρεις οπτικές θεώρησης της παγκοσμιοποίησης -από τα μάτια του τωρινά ισχυρού- και δυο λόγια εισαγωγικά περί «εδαφικών» και μη ιδεολογιών.

- Νέος μεσαιωνισμός ή New medievalism - μέρος β´. Συνέχεια στο ζήτημα της κρίσης ή παρακμής της κυριαρχίας και του συστήματος κρατών - και της (υποτιθέμενης ή πιθανής) αντικατάστασης του από νέες μορφές πολιτικής οικουμενικής οργάνωσης.

- Η κατάρρευση του ευρωπαϊκού συστήματος.

- Έντεκα γεωπολιτικά ερμηνευτικά σχήματα για τον Πλανητικό Μετασχηματισμό - μέρος β´ και Για τον γυάλινο πύργο'μικρά «ευρωπαϊκά» α´.

- Σύντομες αναφορές στις εξελίξεις των εθνικών πολιτικών συστημάτων της Ουγγαρίας και της Γαλλίας. Για τον γυάλινο πύργο'μικρά «ευρωπαϊκά» β´ - ανατολικοευρωπαϊκά και δυτικο(ατλαντικο)ευρωπαϊκά.

- Για τον γυάλινο πύργο'μικρά «ευρωπαϊκά» γ´. The Decline of Europe - Interview with Historian Walter Laqueur.

- Ενθυμήσεις: «Ο εγκαταλειμμένος ναός... η πτώση της δημοκρατίας».

*

- Ε.Ε.

- Ευρώπη.

- Ευρασία.

- Ανατολική Ευρώπη.

- Νέο Ανατολικό Ζήτημα.

- Ρωσία.

- Για το «γερμανικό ζήτημα».

- ΟΑΣΕ.

- Δυτικοευρωκεντρισμός.