Από την Αδριατική έως τη Βαλτική και από την Ανατολική Ευρώπη έως τον Εύξεινο Πόντο. Από τη μεταψυχροπολεμική περίοδο και τα πεδία γεωπολιτικού κενού - στην αυτοκρατορική περίοδο του α'παγκοσμίου πολέμου και τα καταπιεστικά εθνομειονοτικά. Ιστορικές ενθυμήσεις και γεωπολιτικές προσεγγίσεις.

Η διπολική στρατηγική δομή της περιόδου του Ψυχρού πολέμου σύμφωνα με τον ορισμό που κάνει ο Saul Cohen, που έθεσε την έννοια της περιφερειακής ζώνης (Rimland) του Spykmanσε ένα ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο, βασιζόταν σε έναν γεωπολιτικό ορθολογισμό, προϊόν της αντίφασης και της ισορροπίας μεταξύ της «θαλάσσιας ισχύος που βασιζόταν στο εμπόριο» και της «ηπειρωτικής ισχύος της Ευρασίας».

Η γεωπολιτική αυτή ισορροπία είχε ως άμεσο αποτέλεσμα οι δύο υπερδυνάμεις να τηρούν μια αποτρεπτική στάση, όσον αφορά το θέμα της άμεσης επιθετικής στάσης, και ως εκ τούτου τη δημιουργία ενός ορθολογικού μηχανισμού ελέγχου στους ευαίσθητους στρατηγικούς άξονες... Ένα από τα σημαντικότερα γεωπολιτικά αποτελέσματα του τερματισμού του Ψυχρού πολέμου ήταν η εξαφάνιση της στρατηγικής ισορροπίας, η οποία με τον εσωτερικό μηχανισμό που διέθετε λειτουργούσε ως αυτούσιο ελεγκτικό εργαλείο. Η υποχώρηση της ευρασιατικής ηπειρωτικής δύναμης μετά την κατάρρευση της προς τα μετόπισθεν δημιούργησε ένα σοβαρό πεδίο δράσης για τις γειτονικές περιφερειακές δυνάμεις και για τα μικρά περιφερειακά κέντρα ισχύος στις εγκαταλελειμένες περιοχές.

Τα πεδία γεωπολιτικού και γεωοικονομικού κενού που παρατηρούνται με μεγάλη συχνότητα πάνω στα στρατηγικά περάσματα της Ευρασίας και αποτελούνται από τα Βαλκάνια, τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, έχουν δημιουργήσει μια εξαιρετικά δυναμική συγκυρία στην οποία διαπλέκονται τα νομικά σύνορα, τα στρατηγικά όρια, τα πεδία αλληλεπίδρασης και οι περιοχές τους. Τα στρατηγικά όρια που καλύπτονται από τη στατική διπολική ισορροπία μεταξύ των παρατάξεων, ενω επανεμφανίζονται στο προσκήνιο με τη δική τους ρεαλιστική γεωπολιτική σημασία, ασκούν πιέσεις στα σύνορα που περικλείουν γεωπολιτισμικές, γεωπολιτικές και γεωοικονομικές διαχωριστικές γραμμές και θεωρούνται νόμιμα από την άποψη του διεθνούς δικαίου, κάτι που συνέβαλε στην κατακόρυφη αύξηση των δομών πραγματικής ισχύος στις ενδοπεριφερειακές ισορροπίες και στην εμφάνιση των συγκρούσεων στις διαπεριφερειακές αλληλεπιδράσεις...

Το στρατηγικό όριο, που κατέβαινε βόρεια από τη Βαλτική ως την Αδριατική νότια και θεωρείτο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου ως ο χώρος αντιπαράθεσης και ταυτόχρονα, σύνορο των δύο παρατάξεων, κατά τη διάρκεια της μεταψυχροπολεμικής περιόδου άρχισε να βγαίνει στο προσκήνιο με την ιδιότητα, από τη μια, της γεωπολιτισμικής διαχωριστικής γραμμής μεταξύ του κόσμου που ταυτίζεται με τα όρια της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας και του Σλαβικού κόσμου και, από την άλλη, της γεωπολιτικής διαχωριστικής γραμμής μεταξύ των στεπών της Ευρασίας και της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης, η οποία εκτείνεται ως χερσόνησος της Ευρασίαςπρος τον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο.

Αυτή η φυσική πορεία οδήγησε σε διάλυση τις τεχνητές δομές, που παρήγαγαν οι στατικές ισορροπίες του Ψυχρού πολέμου. Η απόσχιση των Δημοκρατιών της Βαλτικής, που δεν μπόρεσαν να ολοκληρωθούν στον σλαβικό γεωπολιτισμικό χώρο, από την ΕΣΣΔ παρά την ενωτική ρητορική του διεθνιστικού περιεχομένου της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, η όχι και τόσο οδυνηρή επανένωση των δύο Γερμανιών, που έζησαν την πόλωση στο πλαίσιο δύο διαφορετικών οικονομικών συστημάτων, ο ειρηνικός διαχωρισμός των τσεχικών και σλοβακικών στοιχείων στην Τσεχοσλοβακία, η ταχεία διολίσθηση της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, που διαθέτουν μια ιστορική κληρονομιά προς εκείνη της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας και κείνται εντός των γεωγραφικών ορίων της καθολικής θρησκείας και, το κυριότερο, η δραματική διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η οποία προσπάθησε να διατηρήσει στα εδάφη που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει η Οθωμανική αυτοκρατορία και στο μέτρο που οι στρατηγικές ισορροπίες το επέτρεπαν μέσα σε αυτά τα ευαίσθητα σύνορα μια πολυεθνική και πολυδογματική δομή, οφείλονται στους γεωπολιτισμικούς και γεωοικονομικούς παράγοντες που ενεργοποιήθηκαν από τα πεδία γεωπολιτικού κενού, τα οποία προκλήθηκαν από την επελθούσα ριζική αλλαγή στις παγκόσμιες στρατηγικές ισορροπίες.

Με την κινητικότητα αυτή οι δικαιακοί χώροι που έχουν προβλεφτεί από τα υφιστάμενα διεθνή σύνορα έχασαν το νόημα τους και υπεισήλθαν στοιχεία της ρεαλιστικής γεωπολιτικής, του γεωπολιτισμού και της γεωοικονομίας. Τα πιο έντονα και πικρά αποτελέσματα αυτών των περιφερειακών πεδίων γεωπολιτικού κενού εκδηλώθηκαν στη Βοσνία και στο Κόσοβο.

Με τη λήξη του Ψυχρού πολέμου υπέστη σοβαρή αλλαγή η ζώνη της στέπας που εκτείνεται από τον ποταμό Βίστουλα ως τα Ουράλια Όρη ευρισκόμενη στον άξονα Ανατολής-Δύσης, που αποτελεί πεδίο τόσο μετάβασης όσο και αλληλεπίδρασης των ηπείρων της Ευρώπηςκαι της Ασίας. Η ζώνη αυτή εκτεινόταν στην ανατολική πλευρά του σιδηρού παραπετάσματος, το οποίο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου χώριζε γενικότερα τον Ανατολικό από τον Δυτικό συνασπισμό.

Το σημείο διαφοροποίησης των πεδίων επιρροής των Γερμανών και των Σλάβων ως προϊόν της σλαβικής κληρονομιάς στον άξονα γεωπολιτισμικού διαχωρισμού της κλασικής Ευρώπης είχε αφεθεί στο πεδίο επιρροής της ΕΣΣΔ. Έτσι το κλασικό σλαβικό-μοντέρνο σοβιετικό πεδίο επιρροής, ξεπερνώντας τη ζώνη αυτή που αποτελεί διηπειρωτικό πεδίο αλληλεπίδρασης, εξαπλώθηκε μέχρι το μέσο της Κεντρικής Ευρώπης κατά τέτοιο τρόπο, ώστε συμπεριλαμβάνοντας στο πεδίο του και την Ανατολική Γερμανία διείσδυσε στο πεδίο που κατείχε την κλασική περίοδο η Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία...

Κατά τη μεταψυχροπολεμική περίοδο η περιοχή αποτελεί μια πραγματική ζώνη κρίσης από την άποψη των ανθρωπίνων μετακινήσεων, των εθνικών και θρησκευτικών αντιπαραθέσεων και των αλλαγών της οικονομικής και πολιτικής δομής. Η κρίση αυτή εμπεριέχει και την παρατηρούμενη αλλαγή στις ισορροπίες της Ευρασίας. Έχει μετακινηθεί προς Ανατολάς ο διαχωριστικός άξονας μεταξύ του σλαβορωσικού πεδίου επιρροής, έτσι όπως αυτό αντλεί τη δύναμη του από τα βάθη της ασιατικής στέπας και της Ε.Ε, η οποία αποτελεί σχηματισμό της κλασικής Ευρώπης που δέχτηκε την ιστορική παρακαταθήκη της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας.

---------------------------------------------------------------

Όταν μελετηθεί η ευρωπαϊκή ιστορία, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι λειτουργεί μια μυστική διαλεκτική σχετικά με τη κληρονομιά της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας... Τα σύνορα που προέκυψαν από τη συνθήκη του Βερντέν του 843, η οποία διαμοιράζει την Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία του Καρλομάγνου μεταξύ τριών κληρονόμων, ταυτίζονται σχεδόν απόλυτα με τις φυσικές περιοχές και τα πεδία προβλημάτων της σημερινής Γαλλίας και Γερμανίας. Μετά από αυτόν τον διαμοιρασμό, η Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία ενώθηκε εκ νέου... Το ξεκαθάρισμα λογαριασμών που προέκυψε από την εμφάνιση του συνασπισμού των Προτεσταντών, ο οποίος σχηματίστηκε ενάντια στην εν λόγω ένωση, είχε ως αποτέλεσμα τον Τριακονταετή πόλεμο που τερματίστηκε με την συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648. Έτσι, η Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία διαλύθηκε εκ νέου...

Οι μεν στρατηγικές του Bismarck και του Γουλιέλμου του Β', που επιδίωξαν να ανασυγκροτήσουν την ίδια κληρονομιά γύρω από τη Γερμανία, οδήγησαν στον Α'Παγκόσμιο πόλεμο, η δε προσπάθεια του Χίτλερ, προκάλεσε τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι τίποτε άλλο από την προσπάθεια ανασυγκρότησης της εν λόγω κληρονομιάς αντί δια στρατιωτικών μέσων με οικονομικά και πολιτικά μέσα.

Ahmet Davutoğlu

*

Το πεδίο επιρροής και πίεσης που υπήρχε εντός του γερμανικού πολιτισμικού χώρου, στο σύνορο της δυτικής και της ανατολικής Γερμανίας έχει μεταφερθεί εντός του σλαβικού πολιτισμικού χώρου, στο σύνορο της ανατολικής και της δυτικής Ουκρανίας (κοινός ενεργός γεωπολιτισμικός παράγοντας και στις δύο περιπτωσεις είναι ο ρωμαιοκαθολικισμός). Η Ουκρανία θα μπορούσε να είναι είτε αρμονικό-ενοποιητικό πεδίο της Ευρασίας (ενισχύοντας την ενότητα της χώρας) είτε πεδίο σύγκρουσης-διάσπασης της Ευρασίας (ενισχύοντας τη διάσπαση της χώρας).

Άτομα τα οποία προσπαθούν να ανάγουν όλόκληρη τη γεωπολιτισμική διάσταση αποκλειστικά και μόνο στον Huntington και ύστερα αποδομώντας τη «θεωρία» του Huntington επιχειρούν να εξαφανίσουν κάθε γεωπολιτισμική διάσταση, είτε εξαπατούν, είτε εξαπατούνται.

Δες επίσης. 1. Ευρώπη, Ρωσία και Ουκρανία - α´και 2. Ευρώπη, Ρωσία και Ουκρανία - β´. Τέσσερις αναφορές και ένα παράρτημα - Ευρωπαϊκή Ένωση όλο και πιο χλωμή. και 3. Με αφορμή την Ουκρανία. Μια σύντομη εισαγωγική αναφορά στις «διχασμένες χώρες».

*

Είναι αλήθεια ότι η φιλία... μιας Μεγάλης Δύναμης για τις άλλες παραμένει έως ένα βαθμό πάντα πλατωνική'διότι
καμία Μεγάλη Δύναμη δεν μπορεί να τεθεί αποκλειστικά στην υπηρεσία μιας άλλης.

Η ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη είμαι εγώ
δεν υπάρχει καμία ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη πέρα από εμένα

*

Το ευρωπαϊκό εγχείρημα εδράζεται σε μια νέα αρχή: ασφάλεια μέσω της διαφάνειας και διαφάνεια μέσω της αλληλεξάρτησης. Πρόκειται για μια ενδο-ευρωπαϊκή διαδικασία που προϋποθέτει ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας εξασφαλίζεται από τις ΗΠΑ. Με αυτά τα δεδομένα, η έννοια της αλληλεξάρτησης (δηλαδή οι δεσμοί δια των οποίων η Ευρώπη συνδέεται με το γεωοικονομικό της περίγυρο μέσα από συμφωνίες, καθεστώτα εμπορικών προτιμήσεων και τη διαδικασία συμμετοχής στην ΕΕ) αποτελεί καθαυτή μια επεκτατική τάση, που σπρώχνει τα σύνορα της ΕΕ προς την Ανατολή, τη Ρωσία, την Ουκρανία, τα Βαλκάνια, τις παρυφές της Ευρασίας και τη Μεσόγειο - Από Η «μεταμοντέρνα αυτοκρατορία» ή το «κοσμοπολίτικο κράτος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση και οι εθνικές στρατηγικές ασφάλειας των κρατών μελών της. Το μεταμοντέρνο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας, οι πλουραλιστικές και συγχωνευμένες κοινότητες ασφάλειας και οι αλλαγές στις γεωπολιτικές ισορροπίες της Ευρώπης.

---------------------------------------------------------------

Ο ρωσογερμανικός ανταγωνισμός ή αλλιώς ο ανταγωνισμός μεταξύ Τσάρου και Καίζερ [δηλαδή -σλαβοορθόδοξου- Καίσαρα και -ρωμαιογερμανού- Καίσαρα], που σημάδεψε τις ευρωπαϊκές ισορροπίες του 19ου αιώνα, επανέρχεται στο προσκήνιο με νέα οικονομικό πολιτικά στοιχεία και αρχίζει να επηρεάζει το στρατηγικό παιχνίδι το εκτυλισσόμενο στο πεδίο διηπειρωτικής αλληλεπίδρασης. Την αγγλικήστρατηγική, η οποία τον 19ο αιώνα, προκειμένου να εξισορροπήσει αυτό τον ανταγωνισμό, ακολούθησε μια πολιτική, αφενός, δημιουργίας εμβόλιμων χωρών σ'αυτό τον άξονα και, αφετέρου, ενίσχυσης των ήδη υφιστάμεων κρατών, φαίνεται κατά τη μεταψυχροπολεμική περίοδο να έχει αντικαταστήσει η αμερικανική στρατηγική επιδιώκοντας να προωθήσει στην περιοχή τη ΝΑΤΟική ομπρέλα ασφάλειας για να θέσει υπό έλεγχο την εκδήλωση ενός ενδεχόμενου γεωπολιτικού ανταγωνισμού σ'αυτό τον άξονα... Το γεγονός ότι οι κρίσεις της Βοσνίας και του Κοσόβου, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν από τις εθνικές συγκρούσεις, σε σύντομο χρονικό διάστημα ξεπέρασαν την ιδιότητα της περιφερειακής κρίσης και συμμετείχαν στο παγκόσμιο στρατηγικό παιχνίδι οφείλεται και στη σημαντική επιρροή που άσκησε η προσπάθεια εγκαθίδρυσης ελέγχου στη βορειότερη αυτή περιοχή αλληλεπίδρασης...

Η Τουρκία είναι αναγκασμένη να αντιμετωπίσει τις κλασικές γερμανικές και ρωσικές πολιτικές πεδίων επιρροής στα Βαλκάνια και στον Καύκασο... Στο πλαίσιο αυτό ενώπιον του κινδύνου της εξάπλωσης των πεδίων επιρροής της Αγίας Ρωμαιογερμανικής αυτοκρατορίας και του ορθόδοξου σλαβορωσικού άξονα η ανάλυση τς οθωμανικής διπλωματίας του 16ου και 17ου αιώνα που εφάρμοζε πολιτικές ισορροπίας με τη Σουηδία και την Πολωνία, οι οποίες βρίσκονταν σε μια θέση που τους επέτρεπε εκείνη την περίοδο να ασκούν επιρροή πάνω σε αυτή τη διηπειρωτική ζώνη, θα μπορούσε να παρέχει επί του θέματος ενδιαφέρουσες ιστορικές πληροφορίες. Και αυτό, δεδομένου ότι η αποδυνάμωση της Πολωνίας και της Σουηδίας είχε ως αποτέλεσμα από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα το Οθωμανικό κράτος αρχικά να υποστεί τις ρωσικές και αργότερα τις γερμανικές πιέσεις στα Βαλκάνια.

Η Τουρκία και οι ΗΠΑ έχουν κοινό συμφέρον, όσον αφορά την εφαρμογή πολιτικών που προσβλέπουν στην ενδυνάμωση των χωρών των ευρισκόμενων στη ζώνη που εκτείνεται από τις Βαλτικές χώρες ως τον Εύξεινο Πόντο μέσω της Ουκρανίαςκαι της Μολδαβίας, από τη μια, και ως την Αδριατική μέσω της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης από την άλλη. Η αρμονία μεταξύ αυτού του πεδίου συμφέροντος και των συγκρούσεων στις σχέσεις Ευρώπης-Αμερικής, οι οποίες σημειώνονται στην περιοχή του Ατλαντικού, που συνιστά ένα άλλο διηπειρωτικό πεδίο μετάβασης, αποτελεί ένα από τα πιο προβληματικά πεδία στρατηγικών αναζητήσεων ευρασιατικής κλίμακας.

Τον Αύγουστο του 1914 ο μέγας δούκας Νικολάι Ρομανόφ υποσχέθηκε αυτονομία στους Πολωνούς εάν νικούσε η Ρωσία. Δύο χρόνια αργότερα οι Κεντρικές Δυνάμεις έκαναν ρελάνς, προσφέροντας αυτονομία σε μια κολοβή Πολωνία αποσπασμένη από τα χέρια των τσαρικών στρατευμάτων. Αλλά δύο χρόνια αργότερα, η Αντάντ έκανε απρόθυμα μια ακόμη υψηλότερη προσφορά, υποσχόμενη μια ανεξάρτητη Πολωνία με έξοδο στη θάλασσα. Λογικό ήταν οι Πολωνοί αγωνιστές της ελευθερίας να μετακινούνται από τον ένα σπόνσορα στον άλλον, καθώς η πλειοδοσία συνεχιζόταν.

Στο Βερολίνο της πολεμικής περιόδου οι Γερμανοί βοήθησαν του Ουκρανούς και τους Εβραίους για να πετύχουν τους ίδιους βραχυπρόθεσμους στόχους. Ενθάρρυναν το σχηματισμό μιας Ένωσης των Καταπιεσμένων Εθνών της Ρωσίας, για να υπονομεύσουν τα στηρίγματα του τσάρου και να κλονίσουν το ηθικό του πολυεθνικού τσαρικού στρατού: χρηματοδότησαν φινλανδικές και ουκρανικές εθνικιστικές ομάδες, υποστήριξαν τη θρησκευτική αυτονομία των Πολωνοεβραίων και αναγνώρισαν τα γίντις ως επίσημη γλώσσα στη Συνεδριακή Πολωνία. Οι σιωνιστές της Γερμανίας σχημάτισαν μια επιτροπή για την Απελευθέρωση των Ρωσοεβραίων και πρότειναν την τελική ομοσπονδοποίηση των μειονοτήτων στις τσαρικές επικράτειες. Αν η Γερμανία είχε κερδίσει τον Α'Παγκόσμιο Πόλεμο, η τύχη των Εβραίων θα ήταν πολύ διαφορετική και σίγουρα θα διαβάζαμε μονογραφίες για τη φονικότητα όχι του γερμανικού αλλά του ρωσικού ή του πολωνικού αντισημιτισμού.

Στο μεταξύ η Αντάντ έπαιζε ακριβώς το ίδιο παιχνίδι ενάντια στις Κεντρικές Δυνάμεις: στη Ρώμη συνήλθε το αντιαψβουργικό Συνέδριο για τις Καταπιεσμένες Εθνότητες - Τσέχοι, Κροάτες, Σλοβένοι και Πολωνοί. Στο Λονδίνο, το περιοδικό Νέα Ευρώπηέκανε με ενθουσιασμό τη δική του καμπάνια υπέρ των «καταπιεσμένων εθνοτήτων» στις αψβούργικες χώρες... Ούτε οι Κεντρικές Δυνάμεις [όπως και ο λόρδος Ρόμπερτ Σέσιλ] πίστευαν πραγματικά στην αυτοδιάθεση των εθνών. Οι Γερμανοί ιδίως έκαναν άλλα όνειρα για την επίλυση του εθνογραφικού χάους στην ανατολική Ευρώπη. Ένα από τα δημοφιλέστερα τέτοια όνειρα -στη Γερμανία τουλάχιστον- ήταν η ιδέα μιας οικονομικά συνεκτικής Mittel-europa [Μεσευρώπης - Όνειρο ολοζώνταντο στις μέρες μας το οποίο θα αναλυθεί στο προσεχές μέλλον]. Αυτός ήταν ο στόχος της πολιτικής του καγκελαρίου Μπέτμαν-Χολβεγκ, που εκλαϊκεύθηκε σ'ένα μπεστ-σέλερ της πολεμικής περιόδου, το Mitteleuropaτου Φρίντριχ Νάουμαν, όπου σκιαγραφούνταν τα προτερήματα μιας ευρωπαϊκής ενδοχώρας υπό γερμανική κυριαρχία. Αλλά οι μη Γερμανοί δεν πείθονταν τόσο εύκολα για τα οικονομικά και πολιτιστικά πλεονεκτηματα μιας πεφωτισμένης γερμανικής διακυβέρνησης, ενω οι Αψβούργοι -με τους οποίους οι Γερμανοί είχαν συμμαχήσει επιφυλακτικά στη διάρκεια του πολέμου- δεν ήθελαν να καταλήξουν να νιώθουν δεύτερης κατηγορίας Γερμανοί...

Ωστόσο, σύμφωνα με τους πιο ακραίους Γερμανούς εθνικιστές, η ιδέα της Mitteleuropa λάβαινε υπερβολικά υπόψη τις ευαισθησίες των λαών της κεντροανατολικής Ευρώπης... Για μια μικρή στιγμή κοντά στο τέλος του πολέμου, τα όνειρα τους έγιναν πραγματικότητα. Την άνοιξη του 1918 -περίεργο προανάκρουσμα του 1941- υπέγραψαν τη συνθήκη Μπρέστ-Λιτοβσκ με τη νέα κυβέρνηση των Μπολσεβίκων, η οποία επειγόταν να κάνει ειρήνη και ήταν πρόθυμη να δώσει στους Γερμανούς τα περισσότερα απ'αυτά που ήθελαν στα ανατολικά. Αυτή η συνθήκη ειρήνης πρόσφερε στο Βερολίνο μεγαλύτερη επιρροή απ'όση οραματιζόταν η Παγγερμανική Ένωση στα πιο ξέφρενα όνειρα της, και του χάριζε τον έλεγχο μιας μεγάλης περιοχής της ανατολικής Ευρώπης: των πελατειακών κρατών που είχαν ιδρυθεί στα πρώην τσαρικά εδάφη της Πολωνίας, της Ουκρανίας και της Βαλτικής. Η Αυστοουγγαρία θα έμπαινε στο περιθώριο και η Ουκρανία θα έδινε κάθε χρόνο 1.000.000 τόνους στάρι ως όρο για την ανεξαρτησία της σε αυτή την «ειρήνη του ψωμιού». Τα γερμανικά στρατεύματα προωθήθηκαν μέσα στη Φινλανδία, στην Ουκρανίακαι κάτω προς το Ροστόφ και τον Καύκασο. Η συμμαχία με την Τουρκία ενισχύθηκε με την παραχώρηση πρώην ρωσικών εδαφών σε αυτήν. Ο πόλεμος στην Ανατολή έμοιαζε να έχει τελειώσει: το Μπρέστ-Λιτοβσκ είχε επιφέρει μια Pax Germanica στην ανατολική Ευρώπη. Μπορεί σήμερα το Μπρέστ-Λιτοβσκ να έχει λησμονηθεί σχεδόν τελείως και να μοιάζει «σκέτη σαπουνόφουσκα», που έσκασε όταν κατέρρευσε η Γερμανία λίγους μήνες αργότερα, όμως δεν έδινε την ίδια εντύπωση τότε στο βρετανικό Φόρειν Όφις, που φοβόταν ότι η Γερμανία θα μπορούσε τώρα «να πολεμά τον κόσμο για πάντα και να είναι ακατανίκητη». Η σύμπραξη Γερμανίας και Τουρκίας μπορούσε ν'απειλήσει την Ινδία και να κρατήσει υπό έλεγχο την ευρασιατική ηπειρωτική μάζα επ'αόριστον: ο πόλεμος θα μπορούσε να συνεχιστεί για χρόνια.

.~`~.
Για περαιτέρω ιχνηλάτηση και πληρέστερη προοπτική

- Η ανατολικη Ευρώπη και τα Βαλκάνια δέσμιες περιοχές -και πειραματόζωα- θεωριών εργαστηρίου, «ιδεών»-εργαλείων, της «κοινής γνώμης» και ιδεολογικών «πραγματικοτήτων» και ιστοριογραφιών - μέρος α´.

- Η «μεταμοντέρνα αυτοκρατορία» ή το «κοσμοπολίτικο κράτος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση και οι εθνικές στρατηγικές ασφάλειας των κρατών μελών της. Το μεταμοντέρνο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας, οι πλουραλιστικές και συγχωνευμένες κοινότητες ασφάλειας και οι αλλαγές στις γεωπολιτικές ισορροπίες της Ευρώπης.

- Ευρώπη.

- Με αφορμή την Ουκρανία. Μια σύντομη εισαγωγική αναφορά στις «διχασμένες χώρες».

- Ευρώπη, Ρωσία και Ουκρανία - α´ και Βορειοανατολική Ασία, Κίνα και Ιαπωνία - α´.

- Ευρώπη, Ρωσία και Ουκρανία - β´. Τέσσερις αναφορές και ένα παράρτημα - Ευρωπαϊκή Ένωση όλο και πιο χλωμή.

- Εισαγωγή στην αμερικανική στρατηγική, την Ευρασία και τη συσχέτιση του ΟΑΣΕ με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το πεδίο διαχωρισμού Βορρά-Νότου.

- Οι κλασικές γεωπολιτικές θεωρίες και οι παγκόσμιες στρατηγικές. Ratzel, Kjellén, Mackinder, Haushofer, Spykman, Mahan, de Seversky.

- Οι διατλαντικές σχέσεις εν μέσω της κρίσης και ορισμένες συμπληρωματικές σημειώσεις.

- Η Ευρώπη στο κατώφλι του 21ου αιώνα: μια κοσμοϊστορική και γεωπολιτική θεώρηση

- Έντεκα γεωπολιτικά ερμηνευτικά σχήματα για τον Πλανητικό Μετασχηματισμό - μέρος α´.

- Έντεκα γεωπολιτικά ερμηνευτικά σχήματα για τον Πλανητικό Μετασχηματισμό - μέρος β´ και Για τον γυάλινο πύργο'μικρά «ευρωπαϊκά» α´.

- Εισαγωγή στα -στοιχειώδη- περί της ευρασιατικής στρατηγικής της Γερμανίας και γιατί η σύγκλιση θρέφει την σύγκρουση. Η εξομοίωση θα απομακρύνει την Κίνα από τις Η.Π.Α.

- Ευρασία.

- Προς όλους.

- Το πολιτισμικό υπόδειγμα και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης - μέρος α´.

- Το πολιτισμικό υπόδειγμα και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης - μέρος β´.

- Πολιτισμικές δομές και πλανητικός μετασχηματισμός I -εισαγωγικά αυτογνωσιακά (;) για την καθ'ημάς Δύση.

- Η «φιλοσοφία» του λιμπεραλισμού μέρος α´. Καπιταλισμός και νέος διεθνισμός και η Ευρώπη ως αόριστη έννοια.

- Μεταπολεμική νέα εποχή και διαχείριση των γηγενών πολιτισμών.

- Η μετάβαση προς το μεταμοντέρνο -μονοπολικό ή πολυπολικό- διεθνές σύστημα.

- Η Παγκόσμια Τάξη από Αμερικανική και μη σκοπιά και η συσχέτιση της Παγκόσμιας Τάξης της Βεστφαλίας με τον οικονομικό εθνικισμό, την Αγία Ρωμαιογερμανική αυτοκρατορία και το Μέγα Χαλιφάτο του Ισλάμ.

- Η κατάρρευση του ευρωπαϊκού συστήματος.

- Είπαν... για τις εξελίξεις στη Συρία και τις παγκόσμιες εξελίξεις - ή για τον πλανητικό μετασχηματισμό.

- Για τον γυάλινο πύργο'μικρά «ευρωπαϊκά» γ´. The Decline of Europe - Interview with Historian Walter Laqueur.

- Δογματική ομοιομορφία, δογματικός ιμπεριαλισμός και κοσμοπολιτισμός. Οι τρεις τρόποι εξομοίωσης των διεθνών σχέσεων σε μια κατάσταση εσωτερικής πολιτικής προς την πραγμάτωση της διεθνούς κοινωνίας, της civitas maxima ή του υπερ-κράτους και ένα παράρτημα περί αδελφοσύνης και ιμπεριαλισμού.

- Ουκρανία.

- Ε.Ε.