17 | 5 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022
Η σχέση και η διασύνδεση Μεσογείου-Εύξεινου και Εύξεινου-Βαλτικής αποτελεί πυλώνα της Κοσμοϊδιογλωσσίας (σε ό,τι αφορά την πρώτη υπάρχει και ειδική ετικέτα-κατηγορία). Στο κείμενο που ακολουθεί, αφού θυμίσω ορισμένα σημεία που έγιναν επίκαιρα (ένα από αυτά είναι η ανάδειξη της σημασίας της πόλης Μικολαίβ στην Ουκρανία, σχεδόν ενάμισι χρόνο πριν από την εισβολή), εντάσσω οργανικά στο πλαίσιο της προβληματικής την διακήρυξη της υποψηφιότητας της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Θα διαπιστώσουμε ότι η πορεία των εξελίξεων δίνει υπόσταση και συγκεκριμένη μορφή σε αναλύσεις, σκέψεις και ιδέες, που έχουν παρουσιαστεί παλαιότερα μέσα από την Κοσμοϊδιογλωσσία και καθίστανται επίκαιρες.
Οι σκέψεις που ακολουθούν αποτελούν συνέχεια των εξής παλαιότερων κειμένων (που μπορούν να διαβαστούν υπό νέο φως): 1. Επιστρέφουν ξανά τα ζωτικά μέτωπα του πρώτου παγκοσμίου, 2. Δεκαπέντε θέσεις για τους παγκόσμιους πολέμους ― μέρος α΄, 3. Πεδία μετάβασης και διασύνδεσης: Εύξεινος, Καύκασος, Κασπία, 4. Νησιά και Πόλεις. Αιγαιακή, Παρευξείνια και Μεσογειακή Κλίμακα, 5. Σμύρνη: Παρηγοριά ή παραπλάνηση; ― Και ένα παράρτημα για τα Στενά, και ασφαλώς της μεγάλης σύνθεσης με τίτλο: Ο πόλεμος στην Ουκρανία σαν ρωγμή στα θεμέλια της μεταπολεμικής τάξης.
Όμως προτού περάσουμε στο κείμενο, αναγκάζομαι για πρώτη φορά να κάνω μια παρέμβαση σχετικά με τον πόλεμο της πληροφορίας και της προπαγάνδας. Έναν πόλεμο τον οποίον έχω αποφασίσει συνειδητά να αποφύγω. Αναγκάζομαι, λοιπόν, να κάνω ένα σχόλιο προκειμένου να σταθμιστούν σοβαρά όσα ακολουθούν στο μέρος II και III του κειμένου, και να μην παραπλανηθεί ο αναγνώστης από τους μηχανισμούς που διαμεσολαβούν (δημοσιογραφία, τηλεοπτικά κανάλια, κοινωνικά δίκτυα κ.λπ) ανάμεσα στον ίδιο και σε όσα πραγματικά λέγονται και συμβαίνουν. Ο τρόπος που λειτουργούν οι μηχανισμοί διαμεσολάβησης, τις περισσότερες φορές, χαρακτηρίζεται από την υποκατάσταση όσων συμβαίνουν και λέγονται από τον τρόπο παρουσίασης της «είδησης». Συνήθως, η αποσπασματικότητα, η συντομία και η ταχύτητα, συμπαρασύρει τον λόγο μέσω της δημιουργίας εντυπώσεων σε μια προσπάθεια χειραγώγησης και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, λειτουργώντας αποτρεπτικά ως προς την ανάπτυξη επιχειρημάτων και κριτικής σκέψης (ρίξτε και εδώ μια ματιά: Πως να αντιλαμβάνεστε μια απάτη).
Από χθες, λοιπόν, κυκλοφορεί μια δήλωση του Πούτιν που μέσω της αποσπασματικοτητάς και του τρόπου που παρουσιάζεται μπορεί να παραπλανήσει, ως προς τη σημασία του ζητήματος που εξετάζει το κείμενο που ακολουθεί (αυτός είναι και ο λόγος που αναγκάζομαι να κάνω την παρέμβαση, η οποία γράφτηκε μετά από το αρχικό κείμενο). Η δήλωση έγινε στο Κρεμλίνο στο πλαίσιο ομιλίας κατά τη διάρκεια της συνάντησης των αρχηγών κρατών του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι μια ανάλυση ναι μεν μπορεί να σταθμίζει αλλά δεν μπορεί να βασίζεται στα λόγια, και τούτο διότι κάτι τέτοιο υπονοεί και προϋποθέτει ότι οι καταστάσεις και τα γεγονότα εξαρτώνται από τα λόγια, ενώ στην πραγματικότητα οι μεταβολές εξαρτώνται από αλληλουχίες γεγονότων και αλλαγές καταστάσεων, όχι από τα λόγια (δηλώσεις, εντολές κ.λπ). Κάτι που ασφαλώς ισχύει και για τη δήλωση που ακολουθεί, η οποία στο σύνολό της ασχολείται με διάφορα θέματα. Σε ό,τι αφορά το μέρος και το περιεχόμενο που άπτεται του κειμένου, στην πληρότητά της έχει ως εξής:
Η επέκταση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας είναι ένα πρόβλημα που κατά την άποψή μου δημιουργείται με έναν εντελώς τεχνητό τρόπο, διότι γίνεται προς τα συμφέροντα της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών. Γενικά, το ΝΑΤΟ χρησιμοποιείται ουσιαστικά ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής μιας και μόνο χώρας, και αυτό γίνεται επίμονα, επιδέξια και πολύ επιθετικά. Όλα αυτά επιδεινώνουν ένα ήδη δύσκολο διεθνές περιβάλλον ασφάλειας.Όσον αφορά την επέκταση, συμπεριλαμβανομένης της προσχώρησης δύο υποψήφιων νέων μελών, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, θα ήθελα να σας ενημερώσω, συνάδελφοι, ότι η Ρωσσία δεν έχει κανένα πρόβλημα με αυτά τα κράτη. Κανένα πρόβλημα! Επομένως, υπό αυτή την έννοια, δεν υπάρχει άμεση απειλή για εμάς – επέκταση μέσω αυτών των χωρών – εις βάρος της Ρωσσίας. Αλλά η επέκταση της στρατιωτικής υποδομής σε αυτά τα εδάφη σίγουρα θα προκαλέσει απάντηση από την πλευρά μας. Θα δούμε ποια ακριβώς θα είναι αυτή, με βάση τις απειλές που θα δημιουργηθούν για εμάς. Αλλά γενικά μιλώντας, τα προβλήματα δημιουργούνται από το τίποτα. Έτσι, λοιπόν, θα απαντήσουμε ανάλογα.Πέρα από όλα τα άλλα, εκτός από αυτή την ατέρμονη πολιτική επέκτασης, η Βορειοατλαντική Συμμαχία υπερβαίνει τον γεωγραφικό της προορισμό, πέρα από τον ευρωατλαντικό χώρο. Προσπαθεί να εμπλέκεται όλο και πιο ενεργά στα διεθνή ζητήματα και να ελέγχει και να επηρεάζει τη διεθνή κατάσταση από πλευράς ασφάλειας, και όχι με τον καλύτερο τρόπο, σε άλλες περιοχές του κόσμου. Αυτό σίγουρα απαιτεί πρόσθετη προσοχή από την πλευρά μας.
Ο καθένας και η καθεμιά μπορούν να βγάλουν τα συμπεράσματά τους για την ποιότητα, τη σοβαρότητα και την αξιοπιστία που χαρακτηρίζει την Κοσμοϊδιογλωσσία, και το σεβασμό που δείχνει προς τον αναγνώστη και την αναγνώστρια.
~
Μουσική Συνοδεία
Σε κείμενο που δημοσίευτηκε περίπου μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο επιστρέφουν ξανά τα ζωτικά μέτωπα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, είχαν επισημανθεί μεγάλες παρανοήσεις που προκύπτουν από την κυρίαρχη ανάγνωση και ερμηνεία του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, μέσω των οποίων παρουσιάζεται το δυτικό μέτωπο ως το κύριο, ενώ στην πραγματικότητα ήταν δευτερεύον, καθώς ο Μεγάλος Πόλεμοςήταν πάνω απ'όλα ένας πόλεμος της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης, δηλαδή της Ευρώπης της Βαλτικής και του Εύξεινου (περιλαμβάνοντας τα Στενά), και δευτερευόντως του Καυκάσου και της Μεσοποταμίας, και ασφαλώς της Ευρώπης του Ρήνου και της Μάγχης. Επιπλέον, επισημάνθηκε ότι η ιστοριογραφία του Πρώτου Παγκοσμίου, εκτός του ότι έχει μεταβάλει το δευτερεύον σε πρωτεύον, ορίζει στενότατα τη χρονική του διάρκεια μέσω του περιορισμού της γεωγραφίας του, όπως συμβαίνει και με την επιλογή της εισβολής της Γερμανίας στην Πολωνία το 1939 ως σημείο έναρξης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και όχι π.χ της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα το 1937.
Και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι (στην ευρωπαϊκή τους διάσταση), κινούνται προς τους άξονες Βαλτική―Εύξεινος―Μεσόγειος, με κατεύθυνση από Δύση προς Ανατολή.
Προκειμένου να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα προηγούμενα, και να φανεί καθαρά η οργανική σχέση και η λειτουργική ένταξη της Βαλτικής, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ορισμένα βασικά στοιχεία για τη Μαύρη Θάλασσα και την απροσμέτρητη κεντρικότητά της.
I
Η αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του Εύξεινου Πόντου είναι η Οδησσός και η πριγκίπισσα της Μαύρης Θάλασσας είναι η Τραπεζούντα. Στην πλευρά των ακτών του Καυκάσου, δηλαδή στην κατεύθυνση από και προς την Κασπία, σημαντικά κέντρα είναι οι πόλεις Σότσι, Πότι και Μπατούμι (Ρωσσία, Γεωργία). Στη μεριά των εκβολών του Δούναβη συναντάμε την Κωνστάντζα (Ρουμανία), ενώ λίγο νοτιότερα βρίσκεται η Βάρνα (Βουλγαρία). Στην Κριμαία δεσπόζει η Σεβαστούπολη.
Ιδιαίτερης σημασίας κέντρο αποτελεί η πόλη Μικολάιβ (Ουκρανία), που έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό τους τελευταίους μήνες λόγω του πολέμου. Η πόλη οικοδομήθηκε κοντά στο στόμιο του ποταμού νότιου Μπουκ (Southern Bug/Boh), ο οποίος μέσω των υψιπέδων της Ποδολίας συνδέεται με τον δυτικό Μπουκ στην Πολωνία. Οι δύο αυτοί ποταμοί συνδέουν τον Εύξεινο με τη Βαλτική μέσω του Βίστουλα (η σύνδεση αυτή, υπό την ευρεία της έννοια και με επίκεντρο τον Δνείπερο, είναι γνωστή ιστοριογραφικά ως εμπορική οδός Βαράγγων-Ελλήνων, μέσω της οποίας οι Ρως του Κιέβου έφερναν σε επαφή τη Σκανδιναβία με το Ρωμαϊκό κράτος της Ανατολής). Το Μικολάιβ της Ουκρανίας στον Εύξεινο και το Γκντανσκ της Πολωνίας στη Βαλτική, αποτελούν οργανικά μέρη ενός «τριγωνικού συστήματος» με κορυφή τα δυτικά Καρπάθια (Όρη Τάτρα, πηγές του Βίστουλα). Διαβάστε επίσης: Νησιά και Πόλεις. Αιγαιακή, Παρευξείνια και Μεσογειακή Κλίμακα.
Μέσω του υδάτινου συστήματος του Βίστουλα και των παραποτάμων του (Bug και Narew), λοιπόν, ο Εύξεινος συνδέεται οργανικά με τη Βαλτική και τα δυτικά Καρπάθια. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει τη διαχρονική διασύνδεση και αλληλεξάρτηση της Πολωνίας, πρώτα και κύρια, με τη Σλοβακία και δευτερευόντως την Ουγγαρία, με επίκεντρο την δυτική Ουκρανία. Αυτή η περιοχή, δηλαδή ο άξονας και το πεδίο μετάβασης από και προς Εύξεινο-Βαλτική, έχει αποτελέσει ιστορικά κύριο πεδίο μάχης ανάμεσα στην Ευρώπη του Ρήνου (Γαλλία, Γερμανία) και την Ευρώπη του Βόλγα (Ρωσσία), και σήμερα αποτελεί πεδίο σύγκρουσης της ΝΑΤΟϊκής και της Ρωσικής σφαίρας.
Κοινός αιτιακός παράγοντας του πολέμου στη Γεωργία και της εισβολής στην Ουκρανία είναι η διακηρυγμένη δυνατότητα να αποτελέσει ο Εύξεινος ΝΑΤΟϊκή λίμνη, μέσω των Σχεδίων Δράσης για Ένταξη στο ΝΑΤΟ (MAP) των δύο αυτών κρατών (εξέλιξη που θα οδηγούσε στην ολοκλήρωση του άξονα Εύξεινος―Μεσοποταμία). Διαβάστε επίσης: Ο πόλεμος στην Ουκρανία σαν ρωγμή στα θεμέλια της μεταπολεμικής τάξης.
Γιατί είναι τόσο σημαντικός ο Εύξεινος Πόντος, οι ακτές του και οι ποταμοί που εκβάλλουν σε αυτόν; Διότι υπάρχει μια άγνωστη και λησμονημένη «Ευρώπη» με επίκεντρο τη Μαύρη Θάλασσα, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως το κέντρο βάρους ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου και των περιφερειών της.
Στη Μαύρη Θάλασσα συγκλίνουν πέντε άξονες: Πρώτος από αυτούς, όπως είδαμε, είναι η διασύνδεση με τη Βαλτική. Δεύτερος, η μετάβαση προς την Κασπία μέσω των ακτών του Καυκάσου. Τρίτος άξονας είναι η κατεύθυνση από και προς την ανατολική Μεσόγειο, μέσω των Στενών και του Αιγαίου Πελάγους. Έναν τέταρτο άξονα συναντάμε ξεκινώντας από τις ακτές της Ρουμανίας και φτάνοντας μέσω του Δούναβη μέχρι τις Άλπεις και τον Μέλανα Δρυμό, δηλαδή την καρδιά της Ευρώπης. Τέλος, ένας πέμπτος και τελευταίος άξονας βρίσκεται στην κατεύθυνση από τις νότιες ακτές της Μαύρης Θάλασσας προς τις πηγές του υδάτινου συστήματος του Τίγρη και του Ευφράτη, δηλαδή την καρδιά της Μέσης Ανατολής (το σύστημα αυτό διαμορφώνει τα γεωφυσικά θεμέλια των σχέσεων Τούρκων, Κούρδων, Αρμενίων, Ιρανών και Αράβων).
Τα αμέσως προηγούμενα φανερώνουν, πέρα από την απροσμέτρητη κεντρικότητα που κατέχει ο Εύξεινος Πόντος, τον τρόπο με τον οποίον συνδέονται μεταξύ τους τα τρίγωνα Βαλτική―Εύξεινος―Μεσόγειος και Μεσόγειος―Εύξεινος―Περσικός.
Ο Ανατολικός ή Κριμαϊκός πόλεμος, ο Μεγάλος Πόλεμος (Α.Π.Π) και ο Δεύτερος Παγκόσμιος, έχουν εσωτερική λογική και ιστορική συνάφεια μεταξύ τους. Η συνεχώς επαναλαμβανόμενη υπό διακύβευση γεωγραφία και των τριών πολέμων κινείται εναλλάξ στο εσωτερικό και περιφερειακά των τριγώνων που διαμορφώνονται από τους άξονες Βαλτική-Εύξεινος-Μεσόγειος-Περσικός, ενώ οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, στην ευρωπαϊκή τους διάσταση, όπως είπαμε στην αρχή, κινούνται προς τους άξονες Βαλτική-Εύξεινος και Μεσόγειος-Μεσοποταμία, με κατεύθυνση από Δύση προς Ανατολή. Διαβάστε επίσης: Δεκαπέντε θέσεις για τους παγκόσμιους πολέμους ― μέρος α΄.
Η επανάληψη δεν είναι άνευ λόγου και ουσίας, παρά φανερώνει ότι οι συγκεκριμένες περιοχές αποτελούν κάτι πολύ περισσότερο από απλές «περιφέρειες» της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα, η επανάληψη καταδεικνύει τη ζωτική αν όχι υπαρξιακή εξάρτηση του ευρωπαϊκού κέντρου από τους συγκεκριμένους ιστορικούς χώρους, και την οργανική σύνδεση της Ρωσσίας και της Τουρκίας με την Ευρώπη.
II
Κατά τη μεταδιπολική περίοδο, και ειδικότερα από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου το 2001 και μετά, δηλαδή κατά τη διάρκεια του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας, είχαμε την επιστροφή του άξονα Μεσόγειος―Μεσοποταμία: Ιράκ, Συρία, Λιβύη. Από το 2008 και μετά, και με επιταχυνόμενους ρυθμούς από το 2014 και ύστερα, επέστρεψε ο Εύξεινος: πόλεμος Ρωσσίας-Γεωργίας, Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, εισβολή Ρωσσίας στην Ουκρανία. Με την ενεργητική στάση και την κεντρικότητα της Πολωνίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, και με την πρόσφατη διακήρυξη της Φινλανδίας και δευτερευόντως της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, έχουμε την δημόσια κοινοποίηση της δυνατότητας να αποτελέσει η Βαλτική ΝΑΤΟϊκή λίμνη, και την δυνητική ολοκλήρωση του άξονα Βαλτική―Εύξεινος.
Αφού τονίσουμε ότι ο Πρόεδρος της Φινλανδίας (ή Φιλλανδίας αν προτιμάτε), Sauli Niinistö, ήταν αξιοπρεπέστατος στις δηλώσείς του, μιλώντας καθαρά και σωστά, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η Φινλανδία έχει το πιο εκτεταμένο σύνορο με τη Ρωσσία από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης, μήκους περίπου 1300 χιλιομέτρων. Το Ελσίνκι, η πρωτεύουσα του κράτους, απέχει περίπου 400 χιλιόμετρα από την Αγ. Πετρούπολη (παρόμοια είναι η απόσταση Θεσσαλονίκης-Ορεστιάδας), ενώ η Φινλανδική πόλη Λαπεενράντα, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα, είναι μόλις 200 χιλιόμετρα μακριά από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη και πολιτιστική πρωτεύουσα της Ρωσσίας (περίπου ίδια είναι η απόσταση Αθήνας-Πάτρας).
Δίχως να επεκταθούμε σε περισσότερο εξειδικευμένα θέματα, θα τονίσουμε ότι η Ρωσσία έχει δύο σημαντικά λιμάνια στη Βαλτική από ενεργειακής πλευράς (Ust-Luga και Primorsk), πέρα από το λιμάνι της Πετρούπολης. Από τη σκοπιά της ναυσιπλοΐας θα μπορούσε να απειληθεί η σύνδεση Βαλτικής και Λευκής Θάλασσας (White Sea–Baltic Canal) και από στρατηγική σκοπιά η σχέση Πετρούπολης-Αρχάγγελσκ. Από τη Βαλτική προς τη Λευκή Θάλασσα διαπλέουν διαφορετικής χωρητικότητας πλοία από αυτά που πλέουν προς τη Βόρεια Θάλασσα. Σε στρατιωτικό επίπεδο, μέσω της Φινλανδίας θα μπορούσε να απειληθεί η στρατηγική χερσόνησος Κόλα, στην οποία υπάρχουν σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, τα F-35 θα είχαν τη δυνατότητα να αποτελέσουν πυρηνική απειλή, καθώς δυνητικά μπορούν να εξοπλιστούν με θερμοπυρηνικά όπλα (τουλάχιστον αυτό ισχυρίζονται τα δύο τελευταία χρόνια Αμερικανικοί κύκλοι). Τέλος, εφόσον η Φινλανδία ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, θα μιλάμε για αλλαγή στην ισορροπία δυνάμεων στη Βαλτική, και αναδιάταξη των συσχετισμών δύναμης σε περιφερειακό επίπεδο, που μέσω δυνητικής στρατιωτικοποίησης θα μπορούσε να αυξήσει την πιθανότητα πυρηνικού πολέμου. Η διαδικασία θα μπορούσε να ξεκινήσει ουσιαστικά τον Ιούνιο στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.
Η Μόσχα δεν πρόκειται να αντιληφθεί την εξέλιξη αυτή στενά και μονοδιάστατα, δηλαδή ως μια απόφαση ενός κυρίαρχου κράτους που περιορίζεται αποκλειστικά σε επίπεδο διακρατικό, καθώς θα επηρεάσει μεταβάλλοντας τόσο το διηπειρωτικό πλαίσιο των σχέσεων ΝΑΤΟ-Ρωσσίας όσο και το περιφερειακό πανευρωπαϊκό που σχετίζεται με την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη. Τέλος, η απόφαση της Φινλανδίας θα ιδωθεί υπό το φως της δομικής κρίσης στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσικής Ομοσπονδίας, η οποία δεν περιορίζεται στο εδαφικό επίπεδο και στον πόλεμο της Ουκρανίας.
III
Προφανώς όλα τα προηγούμενα δεν προμηνύουν τίποτα καλό. Αντιθέτως, και ανεξάρτητα από λόγια και δηλώσεις, καταδεικνύουν ότι όλα τα κομμάτια του παζλ που μπορούν να οδηγήσουν σε μια απευκταία εξέλιξη, έχουν τοποθετηθεί στη γεωστρατηγική σκακιέρα: όλες οι περιοχές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν πόλεμο ευρείας κλίμακας στα τρίγωνα Βαλτική―Εύξεινος―Μεσόγειος και Μεσόγειος―Εύξεινος―Περσικός, αυξάνοντας παράλληλα την πιθανότητα μιας άμεσης και ανοιχτής πλέον σύγκρουσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσσίας, έχουν ενεργοποιηθεί.
Είναι σαν να βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη όλοι οι αιτιακοί παράγοντες που σκιαγραφούν μια υπό διαμόρφωση νέα κατάσταση, η οποία ανά πάσα στιγμή, σε συνάφεια με πιθανές μελλοντικές αλληλουχίες γεγονότων, θα μπορούσε να αποκτήσει σάρκα και οστά, με οποιαδήποτε αναπάντεχη αφορμή. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι υπάρχει κάτι που ονομάζεται συμπτωματική χρονική ακολουθία. Ο παράγοντας που είναι τελευταίος χρονικά, δεν σημαίνει ότι είναι και ο ουσιαστικός: οι αχτίδες του ήλιου που ξεπροβάλλουν πίσω από ένα σύννεφο πέφτοντας πάνω σε ένα γυαλί, ή σε έναν καθρέφτη, που υπάρχει στο δάσος σε περίοδο ξηρασίας, δεν καθιστούν ούτε το σύννεφο τον ουσιαστικό αιτιακό παράγοντα για το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς, ούτε το γυαλί ή τον καθρέφτη εάν δεν επικρατεί ξηρασία ή ο καιρός είναι συννεφιασμένος. Η όλη κατάσταση έτσι όπως έχει διαμορφωθεί οδηγεί στην πυρκαγιά. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν μπορεί να σταθεί σοβαρά αναλυτικά, η θεωρία του ενός ―προσώπου, επιτελείου, κράτους― που έχει την ευθύνη για τον πόλεμο, όπως είχα επισημάνει λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία στο κείμενο με τίτλο: «Τις πταίει;» για τον πόλεμο.
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια θα είναι αυτά τα γεγονότα και ποιος θα είναι ο τελευταίος χρονικά από αυτούς τους παράγοντες που θα προστεθούν στην υπάρχουσα κατάσταση, διαδραματίζοντας τον αποφασιστικό ρόλο για την καθοριστική μεταβολή της, δηλαδή ποιο θα είναι το γεγονός που θα θεωρηθεί ως το κατ'εξοχήν αίτιο (και αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θα αντιληφθούν ως και το μοναδικό, όπως π.χ συμβαίνει με τις ερμηνείες για τον πόλεμο της Ουκρανίας). Ίσως να μην έχει και ιδιαίτερη σημασία, καθώς αυτό το λεγόμενο κατ'εξοχήν αίτιο δεν θα αποτελεί τον κύριο παράγοντα για την καθοριστική μεταβολή, παρά ο λόγος και η αιτία θα βρίσκεται ―ας το τονίσουμε ξανά― στην όλη κατάσταση που θα έχει διαμορφωθεί. Στην ουσία είναι αδιάφορο με ποια χρονική σειρά συγκεντρώνονται οι παράγοντες που οδηγούν στη μεταβολή μιας κατάστασης: το ζήτημα είναι να μην συγκεντρώνονται αιτιακοί παράγοντες που σκιαγραφούν μια απευκταία κατάσταση. Μπορεί, λοιπόν, να μη γνωρίζουμε ποιο θα είναι αυτό το τελευταίο χρονικά γεγονός, όμως αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά, είναι ότι η νέα κατάσταση που αχνοφαίνεται στον ορίζοντα, όπως σκιαγραφείται από τους παράγοντες που τη διαμορφώνουν, παραπέμπει σε πόλεμο ευρείας κλίμακας.
Είναι καλό που υπήρξαν τηλεφωνικές επικοινωνίες. Ας ελπίσουμε πως ακριβώς η επικινδυνότητα της κατάστασης που διαμορφώνεται, θα λειτουργήσει καταλυτικά προκειμένου να οδηγηθούμε σταδιακά σε κάποια μορφή αποκλιμάκωσης, συνεννόησης ή σε διπλωματικές πρωτοβουλίες. Αν και όπως έγραφε ο Θουκυδίδης «Ἐλπὶς δὲ κινδύνω παραμύθιον οὖσα»: η ελπίδα είναι παραμυθία, παρηγοριά, εν ώρα κινδύνου.
~
Δημήτρης Β. Πεπόνης
.~`~.
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
17 | 5 | 3 μ.Κ ~ Year ΙΙΙ AQ | 2022