10 | 3 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021
Μουσική Συνοδεία
Πριν από 117 ημέρες, συγκεκριμένα στις 14 Νοεμβρίου του περασμένου έτους, είχα επισημάνει πως στην αρχή της υγειονομικής κρίσης η κυβέρνηση είχε στη διάθεσή της ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο είχε αρχίσει να σπαταλάει οδηγούμενη σταδιακά, μέσα από συνεχείς διαψεύσεις προσδοκιών, σε απώλεια κοινής αποδοχής, σε κρίση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας για να καταλήξει σε κρίση νομιμοποίησης ― την απαρχή της οποίας ουσιαστικά, είχα τονίσει, αρχίζαμε να βλέπουμε τότε, τον Νοέμβριο (η πρωτότυπη δημοσίευση ακολουθεί στο τέλος). Πλέον, τα προηγούμενα έχουν φτάσει σε σημείο γενικευμένης απώλειας ελέγχου των δρώντων υποκειμένων εντός του κράτους.
Οι συνθήκες που επικρατούν στα νοσοκομεία, η συμπεριφορά των πολιτών ως προς τα μέτρα και η διάχυτη κούραση και απογοήτευση, τα χθεσινοβραδινά επεισόδια και η κατάσταση στους δρόμους, με την μετακίνηση των αντιπαραθέσεων σε οριακά σημεία, μαζί με την έκρηξη των κρουσμάτων (χθες ήταν η τρίτη χειρότερη μέρα σε αριθμούς κρουσμάτων από την έναρξη της πανδημικής κρίσης στη χώρα, και μετά από τέσσερις συνεχείς μήνες διαφόρων μορφών εγκλεισμού και περιοριστικών μέτρων), φανερώνουν την γενικευμένη απώλεια ελέγχου από πλευράς κυβέρνησης. Αποτελούν συμπτώματα αδύναμης εξουσίας.
Οι διαψεύσεις προσδοκιών ακολουθήθηκαν από την σταδιακή απώλεια κοινής αποδοχής, για να συνεχίσουμε σε απώλεια αξιοπιστίας και κρίση εμπιστοσύνης και νομιμοποίησης, καταλήγοντας σε γενικευμένη απώλεια ελέγχου.
Επιμέρους Σχολιασμός
Το χθεσινό μήνυμα-διάγγελμα του Πρωθυπουργού περισσότερο τον έβλαψε παρά τον ωφέλησε. Αρχικά, η λέξη «οργή». Όπως επεσήμανα πριν από ένα μήνα, η οργή σιγοβράζει μέσα στο καζάνι της αδικίας, της απαξίωσης, της περιφρόνησης και της προσβολής. Στην προσβολή εμπεριέχεται η έλλειψη αισθήματος σεβασμού, και όποιος δεν σέβεται περιφρονεί. Τα προηγούμενα, αν συνδυαστούν με μετακύλιση ευθυνών από πάνω προς τα κάτω, από την εξουσία προς το λαό, από την πολιτική ηγεσία ή την κυβέρνηση προς τους πολίτες, από αυτόν που κυβερνά προς αυτόν που κυβερνιέται, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Χρειάζεται ταπεινότητα όταν έχεις στις πολιτικές σου πλάτες κάποιες χιλιάδες θανάτων. Όχι προκλητικότητα. Επιπροσθέτως, εκτός του ότι το μήνυμα περιλάμβανε τη λέξη «εκλογές», στην ίδια πρόταση υπήρχε αναφορά στην εγγύηση της ενότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας όλων των Ελλήνων. Όμως παρατηρείται διάψευση προσδοκιών και στα τρία: και στην ενότητα και στην ασφάλεια και στην ευημερία (και μάλιστα δίχως να σταθμίζουμε το εξωτερικό περιβάλλον, δηλαδή την πορεία των εθνικών θεμάτων, όπου και για εκεί έχουμε ακούσει εγγυήσεις ασφάλειας, σταθερότητας και εθνικής κυριαρχίας, αλλά διαφαίνονται απογοητεύσεις στον ορίζοντα).
Γνωρίζουμε πως οι διαψεύσεις προσδοκιών οδηγούν πάντοτε σε απώλεια κοινής αποδοχής και σε κρίση νομιμοποίησης.
Ωστόσο, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, ο Πρωθυπουργός υπερτερούσε του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης στα περισσότερα κομβικά σημεία που δίνουν τον τόνο και διαμορφώνουν το κλίμα στη σφαίρα και στον στίβο της πολιτικής, σε επίπεδο προσώπων (Πειθώ, εμπιστοσύνη, αξιοπιστία κ.λπ). Όσο ο ένας αρχηγός, που έπεται, δεν περνάει μπροστά από τον αντίπαλο αρχηγό, που προηγείται, η γενική εικόνα του εκλογικού τοπίου δύσκολα μπορεί να αλλάξει ριζικά (οι αντιφάσεις και τα λάθη της κυβέρνησης είναι διαφορετικό ζήτημα. Αναφέρομαι σε επίπεδο προσώπων), σε ό,τι αφορά αυτόν τον σκελετωμένο νεκροζώντανο δικομματισμό: το 2004 τα δύο πρώτα κόμματα συγκέντρωσαν 6.372.957 ψήφους. Το 2019 μόλις 4.032.675. Δύο και πλέον εκατομμύρια λιγότερους (συγκεκριμένα 2 εκατομμύρια 340 χιλιάδες 282). Ένας δικομματισμός με τέτοια αδυναμία κοινωνικής ενσωμάτωσης και πολιτικής κινητοποίησης είναι ένας αδύναμος και όχι ιδιαίτερα νομιμοποιημένος δικομματισμός. Και η Νέα Δημοκρατία είναι σκιά του παλαιού της εαυτού. Το 2004 την ψήφισαν 3.359.682 πολίτες. Το 2019 συγκέντρωσε 2.251.618 ψήφους. Η πόλωση και η παραταξιολογία (αριστερά-δεξιά) μπορεί να αποτελεί ανάσα ζωής για μεγάλα κυβερνητικά κόμματα ή για κόμματα εξουσίας με χαμηλή συσπείρωση που συγκεντρώνουν μικρό αριθμό ψήφων συγκριτικά με το παρελθόν τους. Ωστόσο, δεν ισχύει απαραίτητα το ίδιο για μια κυβέρνηση και για μια αξιωματική αντιπολίτευση ― διότι η ευθύνη σε αυτές τις περιπτώσεις είναι υπερκομματική, μεγαλύτερη ευρύτερη και βαρύτερη.
Παρά την περί του αντιθέτου γενική εικόνα, που έχει γίνει προσπάθεια να διαμορφωθεί, δεν έχει ανακάμψει ούτε η Ν.Δ, ούτε ο δικομματισμός αλλά ούτε και το κομματικό και πολιτικό σύστημα στο σύνολό του.
Η τελευταία παρατήρηση γεννά μεγάλη ανησυχία αν σταθμίσουμε όσα συγκλονιστικά έχουν συμβεί τον τελευταίο χρόνο. Λόγω του εκρηκτικού κλίματος που διαμορφώνεται σε στιγμές, χάνουμε από τα μάτια μας τις συνταγματικές, κοινοβουλευτικές και νομοθετικές, αλλοιώσεις στρεβλώσεις και παραμορφώσεις καθώς και, ευρύτερα, τη βαθιά μετάλλαξη της ατομικής και συλλογικής ζωής σε όλες τις διαστάσείς της, υλικές και ηθικές, στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομικής και πανδημικής κρίσης.
Ακολουθεί το κείμενο της 14ης Νοεμβρίου 2020:
Η κυβέρνηση είχε στη διάθεσή της ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο. Στην αρχή της υγειονομικής κρίσης και στο ξεκίνημα της πανδημίας στη χώρα, είχε όλα τα κόμματα και το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας στο πλευρό της. Πλέον όχι. Ο λαός της άνοιξης δεν είναι άλλος, δεν είναι διαφορετικός, από τον λαό του φθινοπώρου (για να φταίει κυρίως ή μόνο αυτός, που επιπροσθέτως δεν κυβερνά αλλά κυβερνιέται). Ο ίδιος λαός είναι. Τι συνέβη, λοιπόν, ανάμεσα στην άνοιξη και το φθινόπωρο;Έλλειμμα πειθούς, σπασμωδικές κινήσεις και αποφάσεις που χαρακτηρίζονταν από εσωτερικές αντιφάσεις. Προσπάθεια απόκρυψης πολιτικών αποφάσεων και ευθυνών πίσω από «την επιστήμη», τη συνεχή επίκληση και χειραγώγησή της (δεν θέλω να επεκταθώ σε ζητήματα όπως η πολιτική εκμετάλλευση και η ιδεολογική χρήση «της επιστήμης», η πιθανότητα απαξίωσης επιστημονικών εξειδικεύσεων ή μια πιθανή ταύτισή τους με τις συνέπειες και τα αποτελέσματα των πολιτικών μέτρων που εφαρμόζονται). Μισές αλήθειες ή το λιγότερο υπεκφυγές και εξωφρενικές επιστημονικοφανείς αιτιολογήσεις κυβερνητικών επιλογών και αποφάσεων (προκειμένου να μην υπάρξει παραδοχή είτε λαθών και παραλείψεων, είτε ανεπάρκειας, είτε σκοπιμοτήτων που σχετίζονται με ιδεολογικές αγκυλώσεις και εμμονές). Έλλειψη προσανατολισμού αρχικά και απώλεια ελέγχου στη συνέχεια (που σχετίζεται με την ανυπαρξία σχεδιασμού και με τη νοοτροπία βλέποντας και κάνοντας). Ωραιοποίηση της κατάστασης και χειραγώγηση συνειδήσεων μέσω μιας προσπάθειας διαχείρισης του μέλλοντος και καλλιέργειας υπερβολικών προσδοκιών (είτε για τα έσοδα του καλοκαιριού, είτε για την πορεία του φθινοπώρου, είτε πιο πρόσφατα για τις αρχές του χειμώνα). Δειλία, φόβος και αδυναμία ανάληψης πολιτικής ευθύνης και κόστους, και μετακύλιση ευθυνών από αυτόν που κυβερνά, αποφασίζει και εφαρμόζει, σε αυτόν που κυβερνιέται (κλασικό καταφύγιο όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας). Απώλεια κοινής αποδοχής. Κρίση εμπιστοσύνης και, τέλος, κρίση νομιμοποίησης (την απαρχή της οποίας, ουσιαστικά, βλέπουμε). Τα προηγούμενα είναι ζητήματα π ο λ ι τ ι κ ά.Είναι ζητήματα πολιτικής και όχι υγείας ή επιστήμης. Και στην πολιτική δεν κυβερνούν ούτε οι επιστήμονες ούτε τα αντιπολιτευτικά κόμματα (ελέγχουν, συναινούν ή όχι, εισηγούνται και προτείνουν, ψηφίζουν και ασκούν κριτική, πείθουν ή όχι τους πολίτες, κάνουν πολλά ―συνήθως ανεπαρκή― πράγματα, πάντως δεν κυβερνούν). Οι κυβερνήσεις αποφασίζουν, εφαρμόζουν και λογοδοτούν. Αυτές κυβερνούν.
~
.~`~.
Αν θεωρείτε πως ο χρόνος που αφιερώνεται και οι ιδέες που εκφράζονται έχουν αξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το κουμπί Donate, προκειμένου να συμβάλλετε στην απρόσκοπτη συνέχιση του εγχειρήματος της Κοσμοϊδιογλωσσίας. Ευχαριστώ.
10 | 3 | 2 μ.Κ (Year ΙΙ AQ) | 2021