Έξι θέσεις για τη διαχείριση κρίσεων (εν προκειμένω της πανδημικής) από στρατηγική σκοπιά.

Το κείμενο θα μπορούσε να έχει τον απλούστερο τίτλο Έξι θέσεις για τη διαχείριση της πανδημίας. Ένας τίτλος που θα προσέφερε ευκολότερη προσβασιμότητα και μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα. Όμως οι θέσεις που ακολουθούν δεν έχουν εφαρμογή αποκλειστικά στη συνθήκη της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας. Έχουν ή θα μπορούσαν να έχουν εφαρμογή και στη διαχείριση μιας διαφορετικής έκτακτης συνθήκης και κρίσης ή ακόμα και σε περίπτωση πολέμου ― εξ ου και στον τίτλο εμπεριέχεται η φράση από στρατηγική σκοπιά. 

Οι άνθρωποι όταν αλλοιώνουν ή στρεβλώνουν την υπάρχουσα κατάσταση, τα δεδομένα και τα πράγματα, προκειμένου τα τελευταία να συμμορφώνονται και να συμβαδίζουν με τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις και ιδέες τους, με τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα τους, να τα δικαιολογούν και να τα δικαιώνουν, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα οδηγηθούν σε δυσάρεστες εκπλήξεις και οπισθοδρομήσεις.

Οι έκτακτες δράσεις και τα μέτρα έκτακτης ανάγκης των οποίων οι σκοποί και οι στόχοι δεν μπορούν να διατυπωθούν με σαφήνεια είναι εξ ορισμού άσκοπα και άνευ νοήματος. Σπαταλούν μάλλον παρά επικυρώνουν τις θυσίες των ανθρώπων, των πόρων και των δυνάμεων που δεσμεύονται προς αυτή την κατεύθυνση. 

Ο ορισμός των σκοπών και των στόχων πρέπει πάντοτε να συνοδεύεται, πριν από την όποια απόφαση για δράση, από την απάντηση στο ερώτημα και μετά, τι;. Αν το συγκεκριμένο ερώτημα δεν τεθεί και δεν απαντηθεί με διαυγή και συγκεκριμένο τρόπο, τότε οι πιθανότητες είναι εξαιρετικά υψηλές τα αποτελέσματα να μην είναι τα επιδιωκόμενα και να οδηγήσουν σε απώλειες, καταστροφές ή οπισθοδρομήσεις.

Η απόφαση για την έναρξη μιας έκτακτης διαχείρισης και δράσης δίχως να υπάρχει καμία ιδέα για το πώς η συγκεκριμένη συνθήκη θα ολοκληρωθεί, υπό ποιους όρους και προϋποθέσεις και με ποιους κανόνες, αποτελεί συνταγή και σίγουρο δρόμο για αέναη και ατέρμονα οπισθοδρόμηση και αποτυχία, αν όχι καταστροφή. Το ατέρμονο και το αέναο προκύπτει λόγω της αδυναμίας επίτευξης όσων αναφέρονται στις αμέσως προηγούμενες παραγράφους. Η συνεχής απομάκρυνσή τους παρασύρει όλο και πιο βαθιά στον βούρκο των αντιφατικών κινήσεων και επιλογών και βυθίζει σε μια δίνη ή ένα σπιράλ αποδιοργάνωσης, και σε περαιτέρω σφάλματα.

Η μη αναγνώριση και η περαιτέρω ενίσχυση και επιμονή επί της αποτυχίας, και η συνεχής βύθιση σε απώλειες και κόστη, δεν διορθώνει εσφαλμένες πολιτικές και στρατηγικές. Απλώς επεκτείνει και επαυξάνει το κόστος, τις απώλειες και τις καταστροφικές συνέπειες της αδυναμίας διαχείρισης της κατάστασης και επίτευξης στόχων και αποτελεσμάτων.

Η στρατηγική γενικά, και οι στρατηγικές ειδικότερα, δεν είναι το ίδιο πράγμα με τα σχέδια έκτακτης ανάγκης. Οι στρατηγικές είναι σχέδια δράσης που αποσκοπούν στην επίτευξη των επιθυμητών στόχων με τη μικρότερη δυνατή επένδυση προσπάθειας, πόρων και χρόνου, και τις λιγότερες δυνατές αρνητικές συνέπειες. Τα σχέδια έκτακτης ανάγκης εφαρμόζουν στρατηγικές, δεν υποκαθιστούν στρατηγικές.