4 | 6 | 1 μ.Κ (Year Ι AQ) | 2020
Εισαγωγή
Στη Summa Ιέγραφα πως ίσως υπάρξουν Summæμε θέσεις, ιδέες και εκτιμήσεις από παλαιότερα κείμενα, περασμένων ετών, αν κριθεί σκόπιμο ή επίκαιρο. Οι εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες επιταχύνουν τη δημοσίευση ―έστω πρόχειρα δομημένη και εν τάχει δημιουργημένη― της πρώτης Summa αποτελούμενης από παλαιά κείμενα της | π.Κ - BQ | Κοσμοϊδιογλωσσίας.
Η επικαιρότητα βέβαια λειτουργεί, ουκ ολίγες φορές, παραπλανητικά. Αρκετά σημεία από τα αποσπάσματα που ακολουθούν είναι επίκαιρα αυτές τις μέρες, όμως όταν δημοσιεύθηκαν ίσως να μην ήταν (γιατί πιθανώς κυριαρχούσε κάποιο άλλο επίκαιρο γεγονός), παρότι πιθανώς σκιαγραφούσαν μια δυνητική μελλοντικά επικαιρότητα. Γενικότερα, η επικαιρότητα δια των μέσων μαζικής πληροφόρησης, χειραγώγησης και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, καθώς και των κοινωνικών δικτύων, πολλές φορές, περισσότερο συσκοτίζει παρά φωτίζει ― γι'αυτό χρειάζεται να υπάρχει ένας εσωτερικός ρυθμός προκειμένου να βλέπεις τις εξελίξεις αναλυτικά, συνθετικά και στην ουσία τους, υπό διαφορετικό πρίσμα και φως, και να μην τρέχεις πίσω της (κάτι που χαρακτηρίζει κυρίως τη δημοσιογραφία). Παραδείγματος χάριν, η Summa Iκαι τα Προλεγόμενα ―τα οποία θα δημοσιευθούν και στην αγγλική― σχετίζονται, ασφαλώς, με όσα εξελίσσονται αλλά σε ένα βαθύτερο επίπεδο και ένα ευρύτερο πλαίσιο από την επιφάνεια και τα δρώμενα της τρέχουσας επικαιρότητας. Έχουν διαφορετικό ρυθμό και φωτίζουν διαφορετικές πτυχές της.
Τα περισσότερα από τα αποσπάσματα που ακολουθούν, όταν δημοσιεύονταν, γίνονταν αντιληπτά από εμένα σαν προχειρολογίες, όχι τόσο ως προς το περιεχόμενο τους ―το οποίο εκτός από επίκαιρο σε σημεία έχει και κάποια αναλυτική αξία και προβλεπτική δύναμη― αλλά, κυρίως, ως προς την ταχύτητα και τον τρόπο (γράφονταν στο πόδι). Σε αρκετές περιπτώσεις οι αναρτήσεις δεν είχαν καν τίτλο παρά αυτός ήταν μια ημερομηνία ενώ, εσωτερικά της ανάρτησης, υπήρχαν περισσότερα του ενός κείμενα ή σχόλια για διαφορετικά, ως επί το πλείστον, μεταξύ τους θέματα. Όσα διαβάσετε μέχρι και την έξοδο (το τελευταίο μέρος του κειμένου), γράφτηκαν μεταξύ 2016 και 2018. Οι παλαιότεροι θα θυμηθούν και οι νεώτεροι αναγνώστες θα τα διαβάσουν για πρώτη φορά.
Όσοι και όσες δε συμπαθείτε τη διεθνή θεματολογία μην αποθαρρυνθείτε καθώς ―πέρα από την πραγματικότητα πως διεθνές και εγχώριο διαπλέκονται― υπάρχουν επίκαιρες, άμεσες και ευθέως σχετιζόμενες αναφορές στην εσωτερική κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, και τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα αυτή την περίοδο ―όσο περισσότερο προχωρά η ανάγνωση τόσο πληθαίνουν οι αναφορές στην εσωτερική κατάσταση και οι συσχετίσεις με αυτήν―, ενταγμένες σε ένα πολυδιάστατο διεθνές πλαίσιο και διανθισμένες από πολλών ειδών παρατηρήσεις (θίγονται διάφορα ζητήματα παράλληλα με τις Η.Π.Α καθώς λίγα πράγματα ερμηνεύονται κοιτάζοντας μονάχα και αποκλειστικάστο εσωτερικό τους. Έχει ερμηνευθεί άραγε η περίοδος που διανύουμε, και αν ναι, ποιο είναι το νόημα της; Μήπως υπάρχουν πολλαπλά νοήματα και ερμηνείες που αναδεικνύουν διαφορετικές πτυχές της;). Όπως και να 'χει, το πολιτικό και κομματικό σύστημα αποτελεί αισθητήρα και δείκτη της εσωτερικής κατάστασης και της πορείας μιας χώρας.
Υπό κανονικές συνθήκες εκτιμώ πως θα υπάρξουν δύο ακόμη Summæ, με παλαιότερα κείμενα και αποσπάσματα, σχετιζόμενες με τις Η.Π.Α (πέρα από νέα κείμενα). Πάντως νιώθω κάπως περίεργα, και θα γίνει αμέσως κατανοητός ο λόγος, με την ανάγνωση του πρώτου αποσπάσματος, το οποίο έγραφα πριν από τέσσερα χρόνια. Μόνο που σε αυτό το περίεργο συναίσθημα έχει προστεθεί και μια αίσθηση deja vu.
.~`~.
Πρώτη Summa για τις Η.Π.Α
.~`~.
11η Νοεμβρίου 2016
11η Νοεμβρίου 2016
Νιώθω κάπως περίεργα γιατί με αφορμή π.χ το Brexit ή/και την εκλογή Trump, θα πρέπει να επαναλαμβάνομαι και μάλλον να γίνομαι κουραστικός, καθώς θα ανατρέχω σε παλαιότερες αναφορές και αναλύσεις που εντάσσουν σε ορισμένα πλαίσια γεγονότα και εξελίξεις όπως τα προηγούμενα. Έχω εξετάσει κατά το παρελθόν και σε βάθος χρόνου ζητήματα όπως: 1) Η αποδυνάμωση της βαρύτητας του Ατλαντικού στις αρχές του 21ου αιώνα και η μεταστροφή του κεντροβαρικού άξονα του διεθνούς συστήματος, 2) Η ολοκλήρωση ενός ιστορικού κύκλου στον πυρήνα της «Δύσης» (δηλαδή της κεντρικής γεωγραφίας του φιλελευθερισμού): Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία, 3) Το τέλος του μακρού 20ού αιώνα και αυτά που εγώ ονομάζω Πλανητικό Μετασχηματισμό και Μακροδομές, 4) Η Παγκόσμια Δημογραφική Επανάσταση που έχει συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες και ο τρόπος με τον οποίον οικονομικές και πληθυσμιακές μεταβολές επηρεάζουν τα εθνικά πολιτικά συστήματα στο εσωτερικό του ευρωατλαντικού χώρου, 5) Η μεταβολή στις σχέσεις υπερεθνικού, (εθνο)κρατικού και υποκρατικού επιπέδου, και ο τρόπος με τον οποίον η μεταβολή αυτή επηρεάζει τόσο διατλαντικά, τις σχέσεις Η.Π.Α - Ε.Ε, όσο και το εσωτερικό της ίδιας της Ε.Ε και τα εθνικά κράτη, 6) Η δημογραφία σε συνάφεια με το ζήτημα της χαραυγής της Εποχής της Μετα-Εκκοσμίκευσης και τις δομικές μεταβολές στη σχέση κοσμικό-θρησκευτικό και στο ζήτημα εκσυγχρονισμός, εκκοσμίκευκη, εκδυτικισμός, 7) Τη μεγάλη κρίση που επίκειται εντός της ευρύτερης φιλελεύθερης ευρωπαϊκής γεωγραφίας του λεγόμενου «κοσμικού πολιτισμού» και, τέλος, 8) Οι τάσεις πολυδιάσπασης της «Δύσης».
Όλα τα προηγούμενα, και αρκετά ακόμη που προφανώς δεν συγκρατώ αυτή την στιγμή, αποτελούν πλαίσια και πρίσματα προσέγγισης, ανάλυσης και ερμηνείας των παγκόσμιων, διατλαντικών, ενδο-ευρωπαϊκών και εθνοπολιτικών εξελίξεων (σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν και προγνωστική ισχύ). Οπότε μελλοντικά θα σας ζαλίσω με συνεχείς αναφορές και επαναφορές σε παλαιότερες παραπομπές, καθώς θα ανατρέχω σε αποσπάσματα από το παρελθόν, προκειμένου να πλαισιώσω ή να συμπληρώσω εξελίξεις του παρόντος ή ενός πιθανού μέλλοντος.
11η Νοεμβρίου 2016
.~`~.
19η Ιουνίου 2016
19η Ιουνίου 2016
Μεταξύ 1989-1992 το διπολικό σύστημα κατέρρευσε. Είχαμε το τυπικό τέλος του λεγόμενου Ψυχρού Πολέμου. Περίπου μια δεκαετία αργότερα, το 2003, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαπέλυσαν τον δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ, βασιζόμενες στο δόγμα του προληπτικού πολέμου, το οποίο εάν αποκτούσε παγκόσμια εφαρμογή, θα διέλυε το διεθνές σύστημα. Οι Η.Π.Α αποφάσισαν να πάνε (ουσιαστικά) μόνες τους, δίχως να τις απασχολεί η στάση των υπολοίπων. Στην Ε.Ε, σε διάφορες πρωτεύουσες εκείνη την περίοδο, πραγματοποιούνταν οι μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις ιστορικά. Το θεωρητικό κατασκεύασμα «ευρωπαϊκός λαός», διαπίστωναν ορισμένοι, ίσως να αποκτούσε σάρκα και οστά. Όσοι διαμαρτύρονταν τότε προσέβλεπαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να αποκτήσουν φωνή. Αμέσως, διανοούμενοι και πολιτικοί επιχείρησαν να κεφαλαιοποίησουν αυτό το ρεύμα, αυτή την ενέργεια (που όσο και εάν κανείς δεν ήθελε να το παραδεχθεί, είχε ξεκάθαρο αντιαμερικανικό πρόσημο). Οι οργανικοί διανοούμενοι και οι ηγέτες της Ε.Ε απέτυχαν να δώσουν ιδεολογικό πρόσημο και συγκεκριμένη μορφή σε αυτή την «ευρωπαϊκή» ενέργεια, τελικά. Πολλοί από όσους τότε διαδήλωναν εναντίον των Η.Π.Α, σήμερα αμφισβητούν την Ε.Ε.
Οι περισσότεροι, τότε, ήταν δύσκολο να κατανοήσουν πως ο δεύτερος πόλεμος του Κόλπου και οι διαδηλώσεις του 2003, σηματοδοτούσαν την ολοκλήρωση της μετα-ψυχροπολεμικής περιόδου και της μονοπολικής στιγμής και τάξης (ή καλύτερα αταξίας) των Ηνωμένων Πολιτειών (1991-2003). Από εκείνη την περίοδο και ύστερα γίνεται εμφανής η αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτειών. Το μυθολόγημα όμως περί του ''Τέλους της Ιστορίας''παρέμεινε.
Η πρώτη εκδοχή ισχυριζόταν πως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως πυρήνας της ''Δύσης'', θα ήταν ο πλανητικός ηγεμόνας-κοσμοκράτορας στο διεθνές σύστημα και όλα τα υπόλοιπα κράτη θα ιεραρχούνταν και θα οργανώνονταν γύρω απ'αυτήν σε παρόμοια και ενιαία ιδεολογική βάση. Η δεύτερη εκδοχή ήταν η ευρωφιλική και ευρωκεντρική ανάγνωση και ερμηνεία περί του ''Τέλους της Ιστορίας''. Οι μεν, προκλητικοί και αλαζόνες, θεωρούσαν αδιαμφισβήτητη την ύπαρξη του αμερικανοκεντρικού μονοπολικού κόσμου και θέμα χρόνου την πλήρη επέκταση και επιβολή του σε ολόκληρο τον πλανήτη (us-led globalisation). Οι δε, θεωρούσαν ως αυτονόητο πως η αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτειών θα μεταφραστεί αυτόματα σε ισχυροποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντικατάσταση των Η.Π.Α από την Ε.Ε και πως βρισκόμασταν στην αρχή, όχι ενός Νέου Αμερικανικού αλλά ενός Νέου Ευρωπαϊκού Αιώνα... Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν φανερό (για οποίον δεν ήταν στενά οικονομιστής), όχι μονάχα πως δεν μπορούσε να ανταποκριθεί σε έναν τέτοιο ρόλο αλλά πως αποδυναμωνόταν. Είχαμε λοιπόν μια μεταβολή: από την μονοπολικη (αμερικανοκεντρική και ευρωκεντρική) σκέψη περάσαμε στην διπολική (νέο-δυτικοκεντρική). Έτσι ήρθε στο προσκήνιο η ιδέα της ''Διπολικής Δύσης''.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν δογματικά σε κάποια από αυτές τις τρεις θέσεις.
Και η ''Διπολική Δύση''έχει τελειώσει, απλά οι οπαδοί της αρνούνται να δεχθούν κάτι τέτοιο, όπως ακριβώς έκαναν και οι προηγούμενοι πριν από αυτούς. Δεν πειράζει, εάν δεν πτοήθηκε κάποιος κατά τα πλέον σκοτεινά χρόνια της μεταδιπολικής περιόδου για την ελεύθερη και κριτική σκέψη, τότε που κυριαρχούσε ο αμερικανοκεντρικός και ευρωκεντρικός μονοπολισμός, δεν μπορεί να πτοηθεί σήμερα. Οι οπαδοί της ''Διπολικής Δύσης''δίνουν μάχες οπισθοφυλακής προειδοποιώντας να μην συμβεί το ένα ή το άλλο (βρετανικό δημοψήφισμα, αμερικανικές εκλογές, οικονομικές πολιτικές, ανυπακοή, αθέτηση συμφωνιών κ.λπ) γιατί θα... Τα ίδια έκαναν και έλεγαν και οι προηγούμενοι. Να μην συμβεί το ένα ή το άλλο γιατί θα... Τελικά, όμως, όλα τα «θα» συνέβησαν (αν όχι με την μορφή που περίμεναν, με κάποια άλλη). Αυτοί οι άνθρωποι θα αρχίσουν να συνειδητοποιούν πως και η ''Διπολική Δύση''αποτελεί παρελθόν, μονάχα, για παράδειγμα, εάν δεν μπορέσει να εφαρμοστεί ομαλά ή λόγω των πολιτικών συνεπειών και των ανωμαλιών που θα προκαλέσει η προσπάθεια υλοποίησης της ΤΤΙP (Transatlantic Trade and Investment Partnership)... Μέχρι τότε, θα λένε να μην συμβεί το ένα ή το άλλο, γιατί θα... Δηλαδή θα ασχολούνται με το να δαιμονοποιούν, να επικρίνουν και να καταπολεμούν τα συμπτώματα.
19η Ιουνίου 2016
.~`~.
13η Ιουλίου 2016
13η Ιουλίου 2016
Ως μονάδα, οι Η.Π.Α άγγιξαν το απόγειο της ισχύος τους την περίοδο 1945-1970, λόγω όμως της δομής του διεθνούς συστήματος κάτι τέτοιο δεν γινόταν εύκολα αντιληπτό. Αντίθετα, επικρατεί η άποψη πως το απόγειο τους οι Ηνωμένες Πολιτείες το άγγιξαν την περίοδο της δεκαετίας του 1990 (όταν και έγιναν φαινομενικά, για μικρό χρονικό διάστημα, μοναδικός πόλος ή κέντρο της πολιτικής, οικονομικής και στρατηγικής συγκρότησης του διεθνούς συστήματος). Οι Η.Π.Α την περίοδο της εικοσιπενταετίας 1990-2015 δεν ήταν τόσο ισχυρές όσο την περίοδο 1945-1970, όμως την πρώτη ψυχροπολεμική περίοδο (1945-1970) η ισχύς τους περιοριζόταν λόγω της δομής του διεθνούς συστήματος, του ανταγωνιστικού πόλου και της κατάστασης των υπολοίπων. Αντίθετα, την περίοδο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και μέχρι τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000, λόγω των κενών ισχύος και της ανισορροπίας που δημιουργήθηκε από την αποσύνθεση του ενός πόλου και την μεταβολή στην δομή του διεθνούς συστήματος, έγινε διάχυση της ισχύος τους (και επέκταση με κάπως ανεξέλεγκτο τρόπο).
Το 1945 οι Η.Π.Α ήταν η μόνη βιομηχανική δύναμη που οι υποδομές της, η κοινωνική της συνοχή, και οι φυσικοί της πόροι δεν είχαν πληγεί άμεσα από τον παγκόσμιο πόλεμο. Ήταν επίσης, με μεγάλη απόσταση από τις υπόλοιπες, η πιο παραγωγική και αποτελεσματική δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας, και μάλιστα, με εξαιρετικό δημογραφικό σφρίγος. Το 1945 δεν υπήρχε λόγος ύπαρξης μιας ομάδας G7. Το 1975 υπήρχε. Το 1975 δεν υπήρχε λόγος ύπαρξης μιας ομάδας G20. Το 2000 υπήρχε. Το 1945, και όχι το 1990, σηματοδοτεί την περίοδο του υπαρκτού αμερικανοκεντρισμού. Το 1975 (G7), και όχι το 2015, σηματοδοτεί την περίοδο του υπαρκτού δυτικοκεντρισμού (που δεν είναι και τόσο δυτικοκεντρισμός -όσο Βορράς- καθώς περιλαμβάνει και την Ιαπωνία). Το 2000 (G20) σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της περιόδου του αμερικανοκεντρισμού και του δυτικοκεντρισμού (ο ευρωκεντρισμός είχε πεθάνει ήδη από το 1945, αλλά παραμένει ισχυρός μέχρι τις μέρες μας σε επίπεδο ιδεολογίας).
Η ομάδα G7 (1975) συμβολίζει τις μεταβολές στο εσωτερικό της «Δύσης», ουσιαστικά του Βορρά και της Τριάδας, σηματοδοτεί την προσπάθεια δημιουργίας ενός νέου πεδίου νομιμότητας για την Γερμανία και την Ιαπωνία (και παράκαμψης της πιθανότητας ή αξίωσης των τελευταίων να συμμετέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε) και μετακύλισης βαρών από τις Η.Π.Α προς άλλες χώρες. Η ομάδα G7 (παράλληλα με μεταβολές στο διεθνές δίκαιο) λειτούργησε επίσης ως μέσο υπονόμευσης ή αποδυνάμωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. Όλα αυτά, ήδη από την δεκαετία του 1970, αποτελούν προσπάθειες των Η.Π.Α να διατηρήσουν την προνομιακή τους θέση στο διεθνές σύστημα (και τα κατάφεραν). Μεταψυχροπολεμικά έχουμε την μεταστροφή και αποδυνάμωση του ρόλου της ομάδας G7, που μέσα από διάφορες αντιθέσεις και παράλληλα με την υπονόμευση του Ο.Η.Ε (η οποία εκτοξεύθηκε μετα-ψυχροπολεμικά), οδήγησαν σε αρθρογραφίες και απόψεις που χαρακτήριζαν τους G7 πλέον ως The Irrelevant Seven. Γενικότερα, η ομάδα G7 βρίσκει διάφορα ευφυολογήματα (βιομηχανικές χώρες, τεχνολογική παραγωγή κ.λπ) προκειμένου να αποκρύβει το οφθαλμοφανές: ''Θυμάστε, τότε που οι G7 κυβερνούσαν τον κόσμο; Τώρα έχουν συρρικνωθεί σε μια δυτική φατρία, συν την Ιαπωνία. Και γίνονται όλο και πιο αδύναμοι κάθε έτος''.
Η ομάδα G20 (που ουσιαστικά είναι G19, καθώς πέρα από τις τέσσερις μεγαλύτερες χώρες της Ε.Ε συμμετέχει και η Ε.Ε η ίδια ξεχωριστά), συμβολίζει την προσπάθεια εξάλειψης της διαφοράς μεταξύ της μεταπολεμικής διεθνούς τάξης νομιμότητας και της πραγματικής τάξης ισχύος μεταψυχροπολεμικά. Αποτελεί επίσης παραδοχή της κρίσης εκπροσώπησης και νομιμότητας της ομάδας G7 ως προς τον υπόλοιπο πλανήτη (όλως τυχαίος κρίση εκπροσώπησης και νομιμότητας διέρχονται οι χώρες της ομάδας G7 και στο ίδιο το εσωτερικό τους). Η ομάδα G20 αποτελείται από τις εξής χώρες: Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδάς, Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ινδονησία, Ιταλία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Μεξικό, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Νότια Αφρική, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες (+ η Sui Generis οντότητα Ε.Ε)... μέσω αυτής της ομάδας, έμμεσα αναγνωρίζονται ορισμένες χώρες ως pivot states, σημαντικές περιφερειακές δυνάμεις ή/και πυρήνες περιφερειακής ολοκλήρωσης (υπάρχουν και άλλες χώρες που μπορούν να αποκτήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά). Ουσιαστικά η ομάδα G19 καθορίζεται από, και παράλληλα φανερώνει, ισχυρές δυνάμεις, 1) δημογραφικές, 2) περιφερειακές, 3) πολιτισμικές, 4) οικονομικές και τέλος 5) από απόψεως φυσικού πλούτου. Φανερώνει επίσης την ετερογένεια και ποικιλομορφία του παγκόσμιου συστήματος και αποτελεί θεσμοποιημένη παραδοχή (στον κόσμο της πραγματικότητας και όχι στον κόσμο της ιδεολογίας) της αναίρεσης ή εγκατάλειψης του Τέλους της Ιστορίας και της Δογματικής Ομοιομορφίας.
13η Ιουλίου 2016
.~`~.
8η Νοεμβρίου 2016
8η Νοεμβρίου 2016
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής εξευτελίστηκαν. Η προεκλογική περίοδος στις Η.Π.Α επαναβεβαίωσε, εκτινάσσοντας όμως σε νέα πρωτόγνωρα ύψη και κλιμακώνοντας, την έντονη κομματική πόλωση και τον αξιακό διχασμό που κυριαρχεί στις Η.Π.Α, κοινωνικά και πολιτικά, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Υπήρξε καταστροφική. Αποτελεί εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη που θα δυσχεράνει την διαδικασία λήψης κρίσιμων αποφάσεων και τη δημιουργία συναίνεσης μετεκλογικά, μειώνοντας τη δυνατότητα αποτελεσματικής διακυβέρνησης της χώρας. Υπήρξε καταστροφική ως προς τη συνοχή στο εσωτερικό, και την ισχύ, την εικόνα και το κύρος των Ηνωμένων Πολιτειών προς τα έξω, σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ μείωσε σε μεγάλο βαθμό τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.
Αμέσως μετά την επανεκλογή του, το 2012, ο Ομπάμα εγκαινίασε πολιτική προσέγγισης Δημοκρατικών-Ρεπουμπλικάνων, σε μια προσπάθεια να αποφορτίσει το κλίμα και να συμμαζέψει τη συνεχώς και πολλαπλώς διολισθαίνουσα χώρα του, καθώς ήταν αδύνατον υπό τέτοιες συνθήκες να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στο εσωτερικό των Η.Π.Α και να ανταποκριθεί η χώρα στον παγκόσμιο ρόλο της. Και που φτάσαμε τέσσερα χρόνια μετά;... Κατάντια. Το πολιτικό σύστημα της Αμερικής (με τις πολυδιαφημισμένες θεσμικές του δικλείδες, τη δομική διάχυση ισχύος, τα περίφημα checks and balances) δεν μπορεί να αρθεί στο ύψος των απαιτήσεων του παγκόσμιου ρόλου της Αμερικής.
Τα προηγούμενα ισχύουν επίσης για τις περισσότερες χώρες της ευρωατλαντικής δομής και φανερώνουν πράγματα τόσο για τη συνεργασία και τη δομή την ίδια, όσο και για την κατάσταση των πολιτικών συστημάτων των χωρών που συμμετέχουν σε αυτήν και τις ελίτ τους... Οι πολιτικές τάξεις και οι εξουσιαστικές ελίτ στις χώρες περισσότερο φανερώνουν, «καθρεφτίζουν» το σάπισμα ενός αποσυντιθέμενου συστήματος. Η «Δύση» (δηλαδή η μετα-διπολική μετονομασία του ψυχροπολεμικού «Ελεύθερου Κόσμου»), σάπισε. Σάπισε και αποσυντίθεται (πολυδιασπαζόμενη). That's all.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια χώρα με τεράστιες δυνατότητες. Όμως οι σημερινές Η.Π.Α, που φανερώνουν σημάδια παράλυσης και διολισθαίνουν συνεχώς, μικρή σχέση έχουν με τις Η.Π.Α των αρχών της δεκαετίας του 1990 και της «μονοπολικής στιγμής». Αυτής της σύντομης περιόδου παντοδυναμίας τους.
8η Νοεμβρίου 2016
.~`~.
11η Νοεμβρίου 2016
11η Νοεμβρίου 2016
Εάν εκλεγόταν διοίκηση Κλίντον, θα αποτελούσε την τελευταία διατλαντική κυβέρνηση στην πολιτική ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Η πραγματική πρόκληση για τον Δι/Ευρω-Ατλαντισμό θα ερχόταν το 2020. Τότε για πρώτη φορά θα έρθει στην εξουσία μια γενιά ηγετών που η πολιτική τους εμπειρία δεν θα έχει διαμορφωθεί από τον Ψυχρό Πόλεμο... Αυτή η νέα γενιά πολιτικών δεν θα έχει τον ίδιο συναισθηματικό δεσμό και την ίδια προσκόλληση στην διατλαντική δομή και συνεργασία.
Υπό αυτή την οπτική και ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, αυτό που θα συνέβαινε από την επόμενη γενιά, η οποία σταδιακά αναλαμβάνει τα ηνία από το 2020, συνέβη προχθες από την παλαιά γενιά και συγκεκριμένα από τον Τράμπ. Η Χίλαρυ Κλίντον αποτελούσε ό,τι πιο ακραία ψυχροπολεμικό έχουμε δει στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και τέσσερις δεκαετίες (ο Τράμπ γεννήθηκε το 1946, η Κλίντον το 1947)... Ο Ομπάμα, ο οποίος μέχρι ενός σημείου αποτελεί μέρος της νέας γενιάς (γεννήθηκε το 1961), είχε δηλώσει πως όποιος βλέπει τη Ρωσία σαν μέγιστη απειλή είναι κολλημένος στον Ψυχρό Πόλεμο. Οι αναφορές του Ομπάμα σε «Δύση» ήταν σπάνιες ή σχεδόν ανύπαρκτες. Την περίοδο Ομπάμα, παρόλο που ο ίδιος ήταν οπαδός και υποστηρικτής της θεσμικής πολυμέρειας (multilateralism), η Ευρώπη απομακρύνθηκε από την Αμερική και οι σχέσεις Η.Π.Α και Ε.Ε έφτασαν στο ναδίρ τους. Υπήρξε διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Ωστόσο το ζήτημα της γενιάς δεν είναι το μόνο. Υπάρχουν και συστημικές παγκόσμιες μεταβολές που οδηγούν σε μια τέτοια εξέλιξη.
Το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο βάρους κατά τις δεκαετίες 1970-1980 βρισκόταν στον Ατλαντικό, μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης. Σήμερα βρίσκεται στην Ευρασία, μεταξύ Ευρώπης και Ασίας (ένω ορισμένοι ισχυρίζονται πως βρίσκεται στον Ειρηνικό, μεταξυ Η.Π.Α και Κίνας). Ο Διατλαντισμός ή Ευρωατλαντισμός δεν αποτελεί μια «λογική» θέση αλλά ένα συναισθηματικό κατάλοιπο των δεκαετιών του Ψυχρού Πολέμου. Η ιδέα της Διατλαντικής Κοινότητας δεν αποτελεί κάποια «υπεριστορική» ιδέα ούτε είναι αιώνια. Στην πραγματικότητα δεν είναι καν αρκετά παλαιά. Μόλις το 1917 ο Walter Lippmann έγραψε το «Η Άμυνα του Ατλαντικού Κόσμου».
Η απομάκρυνση Αμερικής-Ευρώπης είναι συστημική (ο Τράμπ λειτουργεί ως σύμπτωμα όταν βλέπει κριτικά το ΝΑΤΟ). Η Κλίντον αποτέλεσε την τελευταία προσπάθεια να παραμείνει βουλησιαρχικά συνεκτικός αυτός ο υπερ-εθνικός χώρος («Δύση»). Η Ρωσία ως «εχθρός» -δηλαδή υπαρξιακός, ιδεολογικός και όχι απλά αντίπαλος ή ανταγωνιστής- αποτέλεσε το τελευταίο χαρτί των ψυχροπολεμιστών, της παλαιάς γενιάς, προκειμένου οι Η.Π.Α να ηγούνται της «Δύσης» (δηλαδή να ηγεμονεύουν στον ευρω-ατλαντικό χώρο). Το ψυχροπολεμικό κλίμα και η ένταση αποτελούν παράγοντες που κρατούν σε συνοχή διατλαντισμό, ευρωατλαντισμό, ΝΑΤΟ (το οποίο μετά την πτώση της Ε.Σ.Σ.Δ ουσιαστικά δεν έχει ξεκάθαρη αποστολή), «Δύση» κ.λπ. Έχω αναφερθεί κατ'επανάληψη στο γιατί δεν ασχολούμαι με την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP). Τις συστημικές μεταβολές τεκτονικής φύσεως δεν μπορούν να τις αποτρέψουν τα τσιρότα. Επίσης έχω εξετάσει τη βαρύτητα που έχει ο Ατλαντικός για τη Δύση.
11η Νοεμβρίου 2016
.~`~.
5η Οκτωβρίου 2017
5η Οκτωβρίου 2017
Ζούμε τους προσεισμούς της αποσύνθεσης και πολυδιάσπασης του «δυτικού» διατλαντικού ψυχροπολεμικού συνασπισμού, σε συνέχεια της αποσύνθεσης του «ανατολικού» ευρασιατικού τέτοιου. Τα νοήματα, λόγω της οικονομικής κρίσης, στρέφονται προς μια επαναφορά της δεκαετίας του 1930, μήπως όμως θα έπρεπε, σε ό,τι αφορά τον βορείοατλαντικό χώρο, να στρέφονται προς μια ευρωαμερικανική δεκαετία του 1980;
Η αντιπαράθεση και ο ανταγωνισμός μεταξύ φιλελεύθερων και μαρξιστών, παγκοσμιοποιήθηκε μέσω του διπολικού συστήματος και της ψυχροπολεμικής ιδεολογικής σύγκρουσης ανάμεσα στο «δυτικό στρατόπεδο» με πυρήνα τις Η.Π.Α και στο «ανατολικό» με πυρήνα την (σοβιετική) Ρωσσία. Υπό το καθεστώς της ιδεολογικής αυτής σύγκρουσης και υπό την αοριστολογία του συνθήματος περί «Δύσεως», καλλιεργήθηκε η εντύπωση πως η υποταγμένη δυτική Ευρώπη και η επικυρίαρχη βόρεια Αμερική ήταν ένα και το αυτό, το ίδιο πράγμα, και πως o πλανήτης ολόκληρος βρισκόταν ελάχιστα μακριά, μια ιστορική ανάσα πραγματικά, πριν από την πλήρη αποδοχή της γραμμικής προοδευτικής φιλοσοφίας και αντίληψης περί ιστορίας. Υπήρχε μονάχα ένα «μικρό» εμπόδιο. Η Ρωσική Σοβιετική Αυτοκρατορία. Άπαξ και το εμπόδιο αυτό εξέλειπε, θα φτάναμε στον εκκοσμικευμένο παράδεισο επί της γης υπό την υπερεθνική ή παγκόσμια κοσμική Εκκλησία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στο τέλος των συγκρούσεων κ.λπ. Αυτό, εν συντομία, ήταν το εκκοσμικευμένο μεσσιανικό παραμύθι.
Το διπολικό σύστημα και η ιδεολογική αντιπαράθεση ανάμεσα στα δύο αυτά στρατόπεδα λειτούργησε, μεταξύ άλλων, και ως μια ιδεολογική φυλακή ή ως ένας διανοητικός κλίβανος για μεγάλο μέρος της υπόλοιπης ανθρωπότητας (η περίοδος αυτή αποτελεί επίσης την κορύφωση της διαδικασίας «δυτικοποίησης»). Εγκλωβισμένες και εγκιβωτισμένες εντός αυτού του κλίβάνου-φυλακής, οι κοινωνίες αναγκάστηκαν να «διαλέξουν στρατόπεδο» και να (επ)ενδυθούν τους ιδεολογικούς αυτούς μανδύες για δικές τους ανάγκες και σκοπιμότητες (εκσυγχρονιστικές, αντιαποικιοκρατικές, εθνικών ολοκληρώσεων, εκβιομηχάνισης και ραγδαίας αστικοποίησης, διεκδικήσεων εδαφών και ιστορικών δικαίων, αλλαγής καθεστώτων, ηγεμόνευσης ομάδων και ανατροπής ηγεσιών, αποσχίσεων και ανεξαρτητοποιήσεων κ.λπ). Ήδη, από τη δεκαετία του 1970, είχαν αρχίσει οι εξεγέρσεις εντός της διπολικής φυλακής και της εξαρτημένης περιφέρειας της.
Μόλις το ανατολικό τμήμα της φυλακής γκρεμίστηκε, και κατά τα πρώτα χρόνια της μετα-ψυχροπολεμικής/διπολικής περιόδου, επιχειρήθηκε μέσω της μονοπολικής στιγμής και κυριαρχίας των Η.Π.Α η δημιουργία μιας νέας ιδεολογικής φυλακής ή, ορθότερα, ο μετασχηματισμός και η επέκταση του δυτικού μισού της, προκειμένου να εγκλωβιστεί-φυλακιστεί ολόκληρη η ανθρωπότητα εντός της (την «άδεια προσθήκης» την επικύρωσαν διανοούμενοι και αλλαγές στο διεθνές δίκαιο), εξέλιξη που θα οδηγούσε στην εγκαθίδρυση του νεραϊδοβασιλείου και του Τέλους της Ιστορίας μέσω της Παγκοσμιοποίησης κ.λπ. Φυσικά μετά τον παραμερισμό του «εμποδίου» (Ε.Σ.Σ.Δ), το οποίο όπως όμως δεν ήταν τελικά ακριβώς «εμπόδιο» (δες παρακάτω), ανευρέθηκαν νέα τέτοια που εμποδίζουν την πραγμάτωση της Ουτοπίας -και των συμφερόντων των φορέων και προπαγανδιστών της-, τα οποία πρέπει να εξαλειφθούν (εχθροί, κίνδυνοι, απειλές, μεταξύ άλλων, και για λόγους συσπείρωσης, ιεράρχησης ή/και υπακοής, ευθυγράμμισης και υποταγής). Και πάντα θα ανευρίσκονται. Τελικά, όχι μόνο δεν επετεύχθη η πραγμάτωση του ονείρου μέσω επέκτασης και επιβολής, όχι απλά δεν ενσωματώθηκε και δεν αφομοιώθηκε ολόκληρη η ανθρωπότητα στο παλαιό ψυχροπολεμικό (μεταλλαγμένο πλέον) «δυτικο» στρατόπεδό, αλλά το τελευταίο αλώθηκε και μεταλλάχθηκε εσωτερικά, διευρύνθηκε το ρήγμα ανάμεσα στις δύο πλευρές του (Η.Π.Α και Ε.Ε), είχαμε εσωτερίκευση και άνοδο αναρχίας, αποσταθεροποίηση και τάσεις πολυδιάσπασης στο εσωτερικό της παλαιάς «Δύσης».
Αυτό που ζούμε δεν είναι η επέκταση και εγκαθίδρυση του «δυτικού» εκκοσμικευμένου παραδείσου επί της γης, μετά από την κατάρρευση του «ανατολικού στρατοπέδου» και της Ουτοπίας του, αλλά η αποσύνθεση, ο κατακερματισμός και η πολυδιάσπαση και του παλαιού, με τη σειρά του, ψυχροπολεμικού «δυτικού» διατλαντικού συνασπισμού (και φυσικά ο επανακαθορισμός των εσωτερικών και εξωτερικών του σχέσεων). Το ψυχροπολεμικό «εμπόδιο» (Ε.Σ.Σ.Δ) λειτουργούσε εξισορροπητικά, ομογενοποιητικά, σταθεροποιητικά και ανασχετικά ως προς την πλημμυρίδα των προβλημάτων που είχαν συσσωρευθεί στον πλανήτη - και εξαιτίας χειρισμών και σφαλμάτων της ευρωπαϊκής πολιτικής του παρελθόντος: Δεν έχετε παρά να δείτε π.χ, τι τραβάνε οι Αμερικανοί με τα ευρωκατασκευάσματα της Μέσης Ανατολής (Ιράκ, Συρία, Ισραήλ, Σ. Αραβία) ή τι συμβαίνει στο τόξο Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ινδία, Μπαγκλαντές ή/και μελλοντικά στο σύμπλεγμα Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες. Επίσης, δύο πόλεμοι που σχετίζονται -και οι δύο- άμεσα με την παλαιά αποικιακή πολιτική του παρελθόντος (Ιράκ και Αφγανιστάν) έχουν σχεδόν γονατίσει ή καταστρέψει την Αμερικανική Ατλαντική Αυτοκρατορία. Τέλος, όχι τυχαία, η πτώση του σοβιετικού μοντέλου αποτέλεσε τμήμα του ευρύτερου καμβά της ευρωπαϊκής αποαποικιοποίησης. Τα δαιδαλώδη και δυσεπίλυτα αυτά προβλήματα που αναδύθηκαν, επανήλθαν ή ξεπάγωσαν από το 1989 και ύστερα, κατέκλυσαν και έπνιξαν τους Αμερικανούς, τη λεγόμενη «Δύση» και μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής ηπείρου και ολόκληρου του πλανήτη.
Λόγω της οικονομικής κρίσης τα νοήματα στρέφονται προς τη δεκαετία του 1930. Μήπως όμως, σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της λεγόμενης «Δύσης», θα πρέπει να σκεφτόμαστε περισσότερο τη δεκαετία του 1980; Πιο συγκεκριμένα το τέλος αυτής της δεκαετίας; Όποιος έχει μελετήσει την άνοδο των «εθνικισμών» και την αναρχοποίηση του εγγύς σοσιαλιστικού κόσμου του σλάβικού ημισφαιρίου κατά την τελευταία περίοδο της Ε.Σ.Σ.Δ, μπορεί να αντλήσει διδάγματα για την σημερινή επάνοδο του «εθνικισμού». Επιστροφή εθνικισμών, δημοψηφίσματα, διακηρύξεις ανεξαρτησίας που αρχικά θεωρήθηκαν παράνομες και διακηρύξεις κυριαρχίας αυτόνομων δημοκρατιών, περίοδος τελμάτωσης, δείκτες γονιμότητας, μοτίβα αναπαραγωγής και δημογραφικές πιέσεις, δύστροπα κράτη-δορυφόροι. Σχεδόν όλα όσα παρατηρούνται σήμερα στα δυτικά υπήρχαν εκείνη την περίοδο στα ανατολικά. Τα πρώτα κινήματα διαμαρτυρίας στις χώρες της Βαλτικής το 1987, ξεκίνησαν ως κινήματα διαμαρτυρίας για το περιβάλλον. Η Εσθονία, το 1988, ήταν η πρώτη χώρα στα πλαίσια της Ε.Σ.Σ.Δ που διακήρυξε την κυριαρχία της ως αυτόνομη δημοκρατία. Στις 11 Μαρτίου 1990 η Λιθουανία θα διακηρύξει την ανεξαρτησία της από την Σοβιετική Ένωση. Λίγες ημέρες μετά η Σοβιετική Ένωση θα δηλώσει πως είναι παράνομη και άκυρη
Με τον κατακερματισμό και την αυτοκατάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ, τον πόλεμο και τον πολυκερματισμό της Νοτιοσλαβίας (που μελλοντικά θα επανερμηνευθεί υπό διαφορετικά πρίσματα: π.χ Συρία και Ισπανία), την επανένωση της Γερμανίας και τον χωρισμό-διχοτόμηση της Τσεχοσλοβακίας, μεταβάλλεται άρδην η ισορροπία δυνάμεων και η δομή ισχύος στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η νοοτροπία και ιδεολογία του λεγόμενου «ευρωπαϊσμού» προέκυψε κατά την μετατροπή ή τον μετασχηματισμό της Ε.Ο.Κ σε Ε.Ε... Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (που θα εξασφάλιζε την ευημερία όλων των λαών, χωρίς εθνικισμούς και ηγεμονισμούς) ήταν η πρώτη «μετανεωτερική αυτοκρατορία» που κατέρρευσε (οικοδομήθηκε αρχικά σε μοντερνιστικές βάσεις). Το οικονομικό μοντέλο και η δημογραφική δομή σε συνδυασμό με την εξαιρετικά δύσκολη σχέση Κέντρου-Περιφέρειας (δύστροπα «κράτη-δορυφόροι»), ήταν ορισμένες από τις βασικές αιτίες απελευθέρωσης των εθνικισμών στην Ε.Σ.Σ.Δ και στην ευρύτερη σλαβογενή, εγγύς σοσιαλιστική και σοβιετική ευρώσφαίρα. Υπάρχει άραγε σήμερα στιβαρή και συγκεκριμένη ερμηνεία -πέρα από την αοριστία υπό την ονομασία «οικονομική κρίση»- για την επάνοδο των «εθνικισμών» υπό διάφορες μορφές στην Ε.Ε και στην ευρύτερη ευρωατλαντική σφαίρα;
Ασφαλώς η ψυχροπολεμική (ευρώ)ατλαντική σφαίρα είναι πιο πολυάνθρωπη, περισσότερο πυκνοδομημένη θεσμικά, πλουσιότερη και απείρως πιο πολυσύνθετη κ.λπ, απ'ό,τι η παλαιά σοβιετική και σλαβογενής πρώην σοσιαλιστική ευρώσφαίρα, όμως τα πάντα, όλα όσα προαναφέρθηκαν, τα συναντάμε σήμερα στο εσωτερικό της (το σημείωμα ασχολείται με το εσωτερικό της διατλαντικής δομής, ενδό«δυτικά». Υπό αυτή την έννοια είναι «δυτικοκεντρικό»). Η μεταπολεμική φιλελεύθερη διεθνής τάξη καταρρέει, καθώς η παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων έχει μεταβληθεί και το κέντρο βάρους της μετατοπίζεται, ενώ τα ιδρυτικά της θεμέλια, πάνω στα οποιά εδράζόταν η δύναμη των Η.Π.Α και οικοδομήθηκε η λεγόμενη Pax Americana, έχουν ραγίσει. Η τάξη που αναδύθηκε μεταπολεμικά και μετασχηματίστηκε με την μονοπολική στιγμή κυριαρχίας των Η.Π.Α, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, απλά δεν λειτουργεί. Σε πρόσφατο σημείωμα αναφέραμε ενδεικτικά παραδείγματα πολυδιάσπασης και αναρχοποίησης της «Δύσης». Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να προετοιμάζονται για τη νέα μετα-ηγεμονική εποχή και την νέα παγκόσμια πραγματικότητα και όχι να παρασύρονται από δυνάμεις ή υποτακτικούς που μιλάνε ακόμη για Την Υπερδύναμη (ή/και επιδιώκουν να καθηλώσουν τις Η.Π.Α σε συγκεκριμένα σημεία του πλανήτη).
5η Οκτωβρίου 2017
.~`~.
18η Δεκεμβρίου 2016
18η Δεκεμβρίου 2016
I
Εάν οι Κινέζοι δεν ήταν αυτοί που είναι, και κουβαλούσαν τα μυαλά των Γερμανών, τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο θα είχαμε πρό πολλού ως πραγματικότητα... Ωστόσο και ο άλλος μεγάλος της «Δύσης», οι Η.Π.Α, δεν τα πάει καλύτερα. Η Κίνα συμπεριφέρεται πιο ώριμα και ισορροπημένα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
1. Στις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να γνωρίζουν πως πολιτική δεν οικοδομείται μονάχα μέσω του «έξωθεν κινδύνου-εχθρού» (τουλάχιστον όχι για μια χώρα που αξιώνει να είναι «ηγεμονική»). Τα προβλήματα που είναι υπαρκτά και απαιτούν λύσεις δεν επιλύονται με τις περί «εχθρού» και «έξωθεν κινδύνων» κραυγές. Δεν υπάρχουν κίνδυνοι, σε τόσο υψηλά επίπεδα, υπάρχουν ιστορικές και άρα πολιτικές αναγκαιότητες.
Ρωσία και Ιαπωνία πυκνώνουν τις επαφές και τις συνομιλίες τους σε μια προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων τους με τελικό στόχο την υπογραφή Συνθήκης Ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών. Κατά τα τελευταία 71 χρόνια δεν κατάφεραν να υπογράψουν Συνθήκη Ειρήνης... Η ουσία βρίσκεται στην προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μετά από 70 νεκρά και παγωμένα χρόνια (ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν ένα ανώμαλο παγκόσμιο διεθνοπολιτικό πάγωμα-απονέκρωμα). Και μια τέτοια εξέλιξη αποτελεί πολιτική και ιστορική αναγκαιότητα.
Ωστόσο εκείνο που δεν γνωρίζουν αρκετοί είναι πως το 2013 η Ρωσία και η Ιαπωνία ήταν για μια ακόμη φορά στα πρόθυρα συνολικής συμφωνίας που θα περιλάμβανε τη Συνθήκη Ειρήνης, μια στοιχειώδη επίλυση της εδαφικής διαφοράς/διαμάχης και μια σειρά από επενδυτικές πρωτοβουλίες (είχε προγραμματιστεί μάλιστα και μια μεγάλη σύνοδος κορυφής στην Ιαπωνία που θα σηματοδοτούσε επίσημα την υπογραφή της συμφωνίας). Τι συνέβη λοιπόν; Μα ό,τι συνέβη και στην αντίπερα όχθη, στα δυτικά, όπου η Ρωσία συνεχώς βελτίωνε τις σχέσεις της με κράτη της Ε.Ε μέχρι το 2013. Οι αμφίπλευρες σχέσεις στα ανατολικά και στα δυτικά είχαν αρχίσει να βελτιώνονται υπέρ του δέοντος, να γίνονται υπερβολικά «καλές». Και αυτό έπρεπε να σταματήσει. Deterioration σε Ευρώπη και Ασία. Τι να απαντήσει λοιπόν ο Shinzō Abe σε ερώτηση απηυδισμένου Ιάπωνα δημοσιογράφου που του θύμισε πως έχει κάνει 16 συναντήσεις με τον Ρώσο Πρόεδρο (φέτος μόνο συναντήθηκαν 4 φορές, δηλαδή όσες φόρες επισκέφτηκε συνολικά ο Obama την Ιαπωνία κατά τη διάρκεια της 7ετής θητείας του) και συνεχώς λέει πως η συμφωνία είναι κοντά;
Πόσες και πόσοι γνωρίζουν πως το 1956 υπήρξε συμφωνία μεταξύ σοβιετικής Ρωσίας και Ιαπωνίας, και μάλιστα όχι απλά συμφωνία αλλά υπογραφή και επικύρωση (μέσω της διακήρυξης του 1956), και επίλυση του ζητήματος, αλλά οι Η.Π.Α απείλησαν πως εάν η Ιαπωνία πράξει οτιδήποτε που εναντιώνεται στα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών, τότε θα αναλάβουν την πλήρη δικαιοδοσία και θα ασκήσουν κυριαρχία επί της Okinawa; Αυτά για το... 2013. Ούτε η επίλυση της εδαφικής-συνοριακής διαμάχης μεταξύ Ρωσίας και Κίνας (σε ορισμένες περιπτώσεις διαρκούσε 300 έτη) θα είχε επιτευχθεί εάν οι Η.Π.Α είχαν λόγο στην Κίνα. Στο προηγούμενο πλαίσιο, μπορείτε να εντάξετε -και να σκεφτείτε παράλληλα- την Ιαπωνία, τη Γερμανία και τη Τουρκία και τις σχέσεις τους με Η.Π.Α και Ρωσία αντίστοιχα, κατά τη τελευταία 3-5ετία.
2. Μια εξωπεριφερειακή μεγάλη δύναμη μπορεί να επιθυμεί να διαιρεί περιφερειακές δυνάμεις (σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Νότια Αμερική και Ανατολική Ασία) και να υπονομεύει πιθανές συνεργατικές πολιτικές, προκειμένου να ασκεί επιρροή, να ελέγχει και να χαλιναγωγεί. Οι περιφερειακές δυνάμεις από την πλευρά τους, μπορεί να επιθυμούν σχέσεις με τις Η.Π.Α, όμως όχι όπως στο παρελθόν. Πως είχαν οι Η.Π.Α την απαίτηση να μην ενταχθούν ευρωπαϊκές χώρες στην AIIB (Asian Infrastructure Investment Bank) ή να μην αναπτύξει βαθύτατες σχέσεις η Ν. Κορέα με την Κίνα; Ή να μην απομακρυνθούν από αυτές και να προσεγγίσουν την Κίνα οι Φιλιππίνες; Πως θέλουν η Τουρκία να μην παρευρεθεί σε συνεδριάση που θα διεξαχθεί με πρωτοβουλια του Ιράν και θα συμμετάσχουν Τούρκοι, Ρώσοι και Ιράνοι συζητώντας το μέλλον της Συρίας στη Μόσχα; (Αυτό αποτελεί κατόρθωμα τους). Πόσους και για πόσο καιρό θα «διαλύουν» και θα εκβιάζουν; Όλους; Συμμάχους και αντίπαλους; Ρώσους, Ιάπωνες, Τούρκους, Κορεάτες, Γερμανούς, Ιρανούς, Αιγύπτιους; (Ακόμα και η Αίγυπτος, που είναι βαθιά εξαρτημένη στρατιωτικά μαζί τους, και για την οποίαν έχουν σχεδιασμούς, δεν ευθυγραμμίζεται όπως θα ήθελαν).
Πως θα φαινόταν άραγε στις Η.Π.Α εάν έβγαιναν Γερμανοί, Ρώσοι και Κίνεζοι θεσμικοί παράγοντες και ισχυρίζονταν πως τη Μέρκελ, τον Πούτιν και τον Xi τους φύτεψαν αυτές, οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω αλλοίωσης και παρέμβασης στο εσωτερικό τους; Θα θεωρούσαν κάτι τέτοιο ως ένδειξη δύναμης ή αδυναμίας για τις τρεις αυτές χώρες; Βοηθούν ή βλάπτουν τη διεθνή εικόνα των Η.Π.Α όσα ισχυρίζονται για τη Ρωσία; Γίνεται να τους πάρουν στα σοβαρά όταν παρακολουθούσαν και κατασκόπευαν μέσω λογισμικών, αλλά και άλλων μεθόδων, τους ίδιους τους συμμάχους τους; (τη Γερμανία και την Ιαπωνία).
Βασικά, πέρα από αδυναμία, ορισμένα από τα προηγούμενα αποτελούν σημάδια πανικού. Πάλι καλά που η Κίνα συμπεριφέρεται πιο ώριμα και ισορροπημένα από τις Η.Π.Α. Γιατί αν η Κίνα συμπεριφερόταν σαν τις Η.Π.Α, όπως προείπα, τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο θα είχαμε πρό πολλού ως πραγματικότητα...
II
Το συνεχώς αυξανόμενο κλίμα έντασης, πόλωσης και πολεμικής που διαμορφώνεται από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας, όσο πλησιάζουμε προς την ολοκλήρωση της μεταβατικής περιόδου για τη νέα αμερικανική προεδρία, δεν βοηθά παρά βλάπτει τη διεθνή εικόνα των Η.Π.Α και δεν αποτελεί καλό δείγμα για την κατάσταση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος και τη λειτουργία του. Όσα λέγονται δημοσίως και οι κατηγορίες που εκτοξεύονται... δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο.
III
Είχαμε/Έχουμε τους εχθροκατασκευαστές που ήθελαν/θέλουν τη Ρωσία ως «Εχθρο», σιγά-σιγά αποκτούμε νέα φυντάνια που θέλουν το Ισλάμ (έτσι γενικά και αόριστα) και την Κίνα ως «Εχθρό». Αυτό σημαίνει πως αναλόγως τα κέφια του πολιτικού συστήματος και της εκλογικής διαδικασίας στις Η.Π.Α, οι υπόλοιποι θα πρέπει να είναι έτοιμοι να μην έχουν σχέσεις ούτε με την Κίνα, ούτε με το «Ισλάμ», ούτε με τη Ρωσία (όλοι οι άλλοι είναι απλά αδιάφοροι κατά το αφήγημα). Εντάξει, θα ασχολείται ολόκληρη η ανθρωπότητα μονάχα με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες... Ουδόλως τυχαίο που τους αγνοούν. Τους φτύνουν και νομίζουν ότι βρέχει.
IV
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να διαδραματίσουν εξαιρετικά γόνιμο διεθνή ρόλο εάν ξεπεράσουν τα μονοπολικά και διπολικά σύνδρομα τους (ήθελαν G2 και ΚιναΑμερική, αλλά η Κίνα δεν...). Οι Η.Π.Α είναι ισχυρή χώρα, όχι όμως τοσο ισχυρή ώστε να έχει μονοπολικές παρανοϊκές αξιώσεις και φαντασιώσεις. Δε χρειάζεται να το εξευτελίζουν το ζήτημα.
V
Το 2016 αποτέλεσε, μεταξύ άλλων, και έτος απομυθοποίησης. Μαζί με την «Ευρώπη» ως μεγάλη δύναμη (κανονιστικού χαρακτήρα) και την «Αμερική» ως παγκόσμια ηγεμονική δύναμη που διαμορφώνει και επιβάλλει τάξη, κατέρρευσε και ο μύθος της Σαουδαραβικής ενεργειακής κυριαρχίας ή/και παντοδυναμίας.
Ω! «Πως Έπεσον οι δυνατοί», "How the mighty have fallen!"
Σαμουήλ Β', Κεφάλαιο 1:27
18η Δεκεμβρίου 2016
.~`~.
16η Αυγούστου 2017
16η Αυγούστου 2017
Όσα συμβαίνουν στην Αμερική δεν πρόκειται να σταματήσουν και δεν αποτελούν παροδικά φαινόμενα. Αποτελούν την απαρχή μιας - μάλλον μακράς - πορείαςπου οδηγεί στο «τέλος» των «Ηνωμένων» Πολιτειών της Αμερικής. Δεν εννοούμε πως οι Η.Π.Α θα εξαφανιστούν ή θα πάψουν να έχουν κρατική υπόσταση. Θα πάψουν όμως να είναι οι «Ηνωμένες» Πολιτείες (θυμηθείτε όσα γράφαμε για το «Ηνωμένο» Βασίλειο) ως η πολιτική μονάδα που δημιουργήθηκε από έναν αποικισμό, μια φιλελεύθερη αστική επανάσταση και έναν εμφύλιο πόλεμο υπό έναν συγκεκριμένο μύθο. Το πιθανότερο είναι πως θαενισχυθεί η ένταση και η συχνότητα σποραδικών μικροεμφύλίων ή ιδιόμορφωνkulturkampfs (πολιτισμικών συγκρούσεων) στο εσωτερικό διαφόρων Πολιτειών, δίχως όμως απαραίτητα να επεκτείνονται σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε κατακερματισμό και πολυδιάσπασητων «Ηνωμένων» Πολιτειών της Αμερικής (δηλαδή στη μεταβολή τους σε χώρα σουρωτήρι-κουρελού κατά τόπους) ή σε κοσμικό μονισμό, προς αποφυγή μιας τέτοιας εξέλιξης και χάριν διατήρησης του ενιαίου του πράγματος, της ενότητας και της συνοχής, της Ένωσης-Union κ.λπ και του μύθου αυτής της χώρας.
Στην νεώτερη δυτικοευρωπαϊκή παράδοση όταν έχουμε άνοδο της αταξίας και της αναρχίας και επαναφορά με έντονο τρόπο της επιθυμίας για τάξη και ενότητα, αναδύεται ο θεσμικός μονισμός ο οποίος δικαιολογείται επαγωγικά και έχει κοσμικό χαρακτήρα. Ο νεώτερος δυτικοευρωπαϊκός μονισμός είναι κοσμικός μονισμός. Η έννοια kulturkampf έχει σε μεγάλο βαθμό περιοριστεί στη σύγκρουση κοσμικού φιλελευθερισμού (secular liberalism) και ρωμαιοκαθολικισμού. Αυτή η προσέγγιση είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η περίοδος του μεσοπολέμου αποτελεί ένα άγνωστο και απέραντο πεδίο πολιτισμικών υπερεθνικών συγκρούσεων με άξονα τον κοσμικισμό (secularism). Τα πράγματα αυτά έχουν εξαφανιστεί καθώς οι φιλελεύθεροι και οι μαρξιστές υποβαθμίζουν ή εξαφανίζουν τους kulturkampfs, μέσω της αναγωγής τους είτε σε κεκαλυμμένη ταξική πάλη είτε σε ελλειπή εκσυγχρονισμό ή σε παράγοντες καθυστέρησης. Αυτή η στάση προκύπτει από τις κοινές ριζοσπαστικά κοσμικιστικές ή εκκοσμικευτικές προκείμενες και κοινές προϋποθέσεις τους. Είναι μεγάλη κουβέντα κατά πόσον το πολιτισμικό ορίζεται μονάχα θρησκευτικά ή/και με άλλα κριτήρια.
Μάχη για σύμβολα ή/και καταστροφή τους, καταστροφή ή πόλεμος μνήμης, αναθεωρητισμός, απομυθοποιήσεις και νέοι μύθοι. Πασιφανή και εξόφθαλμα πράγματα. Οδηγούμαστε σε νέους πολυεπίπεδους και όχι μονοδιάστατους Kulturkampfs.
Μάχη για σύμβολα ή/και καταστροφή τους, καταστροφή ή πόλεμος μνήμης, αναθεωρητισμός, απομυθοποιήσεις και νέοι μύθοι. Πασιφανή και εξόφθαλμα πράγματα. Οδηγούμαστε σε νέους πολυεπίπεδους και όχι μονοδιάστατους Kulturkampfs.
(ii)
Εάν ο Τράμπ ανατραπεί, τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Ο Τράμπ υπήρξε η αποκορύφωση και το αποτέλεσμα μιας κομματικής και γενικότερα πολιτικής και κοινωνικής πόλωσης (και ενός έντονου αξιακού διχασμού) που, όπως έχουμε επισημάνει εδώ και καιρό, συνεχώς ενισχυόταν κατά τις τελευταίες δεκαετίες, αποδυναμώνοντας τόσο την εσωτερική συνοχή όσο και την εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών στο εξωτερικό. Ωστόσο, και να ολοκληρώσει τη θητεία του με σχετικά ομαλό τρόπο, οι Η.Π.Α δεν πρόκειται να επιστρέψουν σε συνθήκες σχετικής κανονικότητας ή/και ομαλότητας, π.χ σε ένα 1997 (το ίδιο ισχύει και για την Ε.Ε μετά από το ξέσπασμα των πολλαπλών κρίσεων. Μην περιμένετε Αμερική του 1997 και Ευρώπη του 2007)... Δεν υπάρχει επιστροφή στην προ κρίσης κατάσταση. Μια νέα πραγματικότητα θα διαμορφωθεί. Η απώλεια ισχύος και εκτοπίσματος (σε οικονομικό, δημογραφικό, πολιτικό, πολιτισμικό, θεσμικό, τεχνολογικό κ.α επίπεδο) και οι συνεπακόλουθες εξωτερικές πιέσεις δεν θα είναι οι μόνες αιτίες. Οι πιέσεις θα ασκούνται και από το εξωτερικό και από το εσωτερικό, θα είναι και υπερεθνικές και διακρατικές αλλά και υπο-κρατικές/εθνικές (sub-state), όπως και οι διαιρέσεις.Το ζήτημα δεν είναι λοιπόν απλά και μόνον οι Ηνωμένες Πολιτείες. Είμαστε οι πρώτοι (και μάλλον οι μόνοι) που γράψαμε για την ολοκλήρωση ενός ιστορικού κύκλου για τρείς χώρες: τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία (εστιάζοντας συγκεκριμένα στις τρεις αυτές χώρες, καθώς από παλαιά έχουμε εκφράσει τη θέση πως ο πυρήνας της λεγόμενης «Δύσης» ή/και το «φιλελεύθερο τρίγωνο» το οποίο αποτελούν, αποδυναμώνεται και υποχωρεί - και μαζί του φυσικά και η φιλελεύθερη διεθνής τάξη). Πίσω από όσα συμβαίνουν στις Η.Π.Α μπορούμε να διαπιστώσουμε την αποδυνάμωση και την κρίση ή παρακμή μεγάλων και παραδοσιακών ιδεολογικών δομών, σχημάτων και χαρακτηριστικών που έχουμε μάθει να θεωρούμε αυτονόητα (και μη αναστρέψιμα).
(iii)
Οι μεγάλες φιλελεύθερες αστικές επαναστάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών το 1776 και της Γαλλίας το 1789 και της Αγγλίας, νωρίτερα, το 1688 (με διαφοροποίηση από τις δύο προηγούμενες), έχουν εκφυλιστεί και καταλήγουν, όχι μόνο στα φαινόμενα που παρατηρούμε στο εσωτερικό αυτών των χωρών και στην κρίση της παγκόσμιας φιλελεύθερης τάξης αλλά και για πρώτη φορά από την εποχή αυτών των επαναστάσεων, στην αποδυνάμωση των τριών αυτών χωρών σε παγκόσμια κλίμακα, οι οποίες αποτελούν πυλώνες και στηρίγματα της «φιλελεύθερης δημοκρατίας» (επίσης σε παγκόσμια κλίμακα).Γράφαμε παλαιότερα: ''Ένας ιστορικός κύκλος δύο αιώνων, ο οποίος μοιάζει στις μέρες μας να ολοκληρώνεται, θα είχε προ πολλού ολοκληρωθεί εάν η «Δύση» της Ευρώπης - δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία - δεν είχε διευρυνθεί και μετασχηματιστεί σε «Δύση» πλανητική. Χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα είχαν χάσει μεγάλο μέρος της επιρροής και της δύναμης τους αρκετά νωρίτερα, ήδη από τις αρχές-μέσα του 20ου αιώνα''.
Και ολοκληρώναμε, μάλλον κάπως «προφητικά»: ''1) Σε τι θέση βρίσκονται στις μέρες μας, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία (κράτη τα οποία ταυτίστηκαν ιστορικά με ορισμένα κοινωνικοπολιτικά ρεύματα και ρεύματα ιδεών) στον παγκόσμιο συσχετισμό δύναμης - αυξάνεται η επιρροή και η δύναμη τους ή μειώνεται; 2) Τι συμβαίνει στο εσωτερικό των τριών αυτών χωρών;''
Όταν γράφαμε τα προηγούμενα, ούτε Τράμπ υπήρχε στον ορίζοντα, ούτε πιθανότητα Brexit, ούτε επιθέσεις (της 13ης Νοεμβρίου) στο Παρίσι.
16 Αυγούστου 2017
.~`~.
25η Αυγούστου 2017
25η Αυγούστου 2017
Εάν συνεχίσουν έτσι, σε αυτό το μονοπάτι, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα -κινδυνεύσουν να- καταρρεύσουν.
Καλό είναι να μην καταρρεύσουν. Βέβαια, προκειμένου να μην συμβεί αυτό θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ή να μην αρνούνται να καταλάβουν ορισμένα πράγματα και να προσαρμοστούν σε ορισμένες συνθήκες. Από αυτή τη σελίδα, εξετάσαμε μάλλον εξονυχιστικά τη διεθνή πολιτική πορεία και θέση των Η.Π.Α και ασκήσαμε έντονη κριτική σε σημεία της. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως είναι επιθυμητή μια κατάρρευση ή/και ένα χάος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αποτελεί ανώριμη και εντελώς ακατέργαστη στάση να κρίνεις και να ερμηνεύεις τα πάντα με βάση το δίπολο φιλό- / αντί- (αυτά είναι «καλά» και χρήσιμα για την διαμόρφωση της «κοινής γνώμης»).
Πριν από λίγες ημέρες, γράφαμε πως Όσα συμβαινουν στην Αμερική δεν πρόκειται να σταματήσουν και δεν αποτελούν παροδικά φαινόμενα, και συνεχίζαμε με μια εξόχως «ριζοσπαστική» διάγνωση-πρόβλεψη. Τώρα τονίζουμε πως εάν συνεχίσουν έτσι, σε αυτό το μονοπάτι, οι Η.Π.Α, θα -κινδυνεύσουν να- καταρρεύσουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, συνεχίζουν στην πορεία μιας συνεχώς και πολλαπλώς διολισθαίνουσας χώρας.
Αυτά μπορεί να ακούγονται κάπως μεγάλα και υπερβολικά. Εκεί όμως που το 2003 οι υπόλοιποι έβλεπαν την Αρχή του Νέου Αμερικανικού Αιώνα... εμείς βλέπαμε την ολοκλήρωση της μετα-ψυχροπολεμικής περιόδου και της μονοπολικής στιγμής-κυριαρχίας των Ηνωμένων Πολιτειών (1991-2003), την επισημοποίηση της «Διάσπασης της Δύσης» και την αποδυνάμωση και πορεία υποχώρησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια ή, κάπως διαφορετικά, όπως έλεγε ο Διδάσκαλος: “Μόνο σαν φτάσουν τα μεγάλα κρύα, ξέρουμε πως ο κέδρος και το κυπαρίσσι είναι τα τελευταία δένδρα που φυλλορροούν”
25η Αυγούστου 2017
.~`~.
7η Απριλίου 2017
7η Απριλίου 2017
Εκείνο που ανέκαθεν με ανησυχούσε και με προβλημάτιζε δεν ήταν κατά πόσο ο Trump ήταν «δεξιός ή αριστερός», «εθνικιστής ή γκλομπαλιστής» κ.λπ, αλλά το κατά πόσο θα συνέχιζε την καταστροφική πορεία που διαγράφηκε για τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την πολιτική που ξεκίνησε επί Clinton, συνεχίστηκε με τον Bush, και ολοκληρώθηκε επί Obama, δηλαδή κατά πόσο θα επιτάχυνε ή θα καθυστερούσε την αποδυνάμωση ή/και την καθοδική πορεία της επιρροής και της ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών, και την άνοδο της αναρχίας στο διεθνές σύστημα.
Η περίοδος του «μονομερούς τσαμπουκά», υπήρξε καταστροφική για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η απόπειρα «εκφοβισμού», ούτε κατάφερε να συγκρατήσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό της «Δύσης», ούτε να διατηρήσει ως απόλυτο κέντρο ισχύος τον Ατλαντικό, ούτε να συντηρήσει την «Μονοπολική Στιγμή», ούτε να αποτρέψει την ανάδυση νέων κέντρων στον πλανήτη, ούτε να αποδυναμώσει τους αντίπάλους (η επιρροή της Ρωσίας και της Κίνας, ιδιαίτερα όμως του Ιράν, ουδεμία σχέση έχει με τη δεκαετία του 1990), ούτε, φυσικά, να συγκαλύψει τη βαθμιαία αποδυνάμωση των Η.Π.Α. Αντιθέτως, η αργόσυρτη παρακμή της ισχύος τους, η βαθμιαία αποδυνάμωση τους, επιταχύνθηκε (πλέον ουδείς «υπακούει» όπως παλαιότερα. Ούτε καν οι Γερμανοί - αν και η απομάκρυνση από την «Ευρώπη» είναι αποφασισμένη και έχει αρχίσει εδώ και αρκετό καιρό. Επί Bush διαβάσαμε για την «Διάσπαση της Δύσης» ενώ επί Obama οι σχέσεις Η.Π.Α και «Ευρώπης» έφτασαν στο ναδίρ τους, στο χειρότερο σημείο τους εδώ και 70-80 χρόνια, από τη δεκαετία του 1930).
Μπορούσε άραγε να διορθωθεί η ζημιά; Μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Ως αποτροπή ή αντιστροφή, όχι, δεν μπορούσε. Ως καθυστέρηση, διαχείριση και χρονοτριβή, ναι, μπορούσε (και μπορεί).
Φυσικά, η βαθμιαία αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτείων οδήγησε στην ψευδαίσθηση πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα «αντικαταστήσει» τις Η.Π.Α, ως η επόμενη παγκόσμια υπερδύναμη... Μετά είχαμε μια μεταβολή: από την μονοπολικη αμερικανοκεντρική και ευρωκεντρική σκέψη περάσαμε στην δυτικοκεντρική. Έτσι ήρθε στο προσκήνιο η ιδέα της «Διπολικής Δύσης». Ισχυρίστηκα πως και η «Διπολική Δύση» έχει τελειώσει (πριν από Μπρέξιτ και Τράμπ) και πως οι οπαδοί της αρνούνται να δεχθούν κάτι τέτοιο και δίνουν μάχες οπισθοφυλακής, όπως ακριβώς έκαναν και οι προηγούμενοι πριν από αυτούς. Πάλι τα ίδια.
Ήταν -και εν πολλοίς παραμένει- μια πολύ σκοτεινή περίοδος δογματισμού και λογοκρισίας για την κριτική σκέψη.
Ο σημερινός κόσμος, είναι ένας κόσμος εντελώς διαφορετικός από τα μέσα των δεκαετιών 1990 και 2000 και, πλέον, σχεδόν κανείς δεν μιλά για μονοπολικό κόσμο (ο τελευταίος φαντάζει τόσο μα τόσο μακρινός), ούτε αμερικανικής, ούτε ευρωπαϊκής, ούτε καν «δυτικής» κοπής. Ορισμένοι όμως συνεχίζουν να επιμένουν... Δεν πειράζει. Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια...
Έγραψα νωρίτερα πως εάν το 2012 παρουσιάζαμε μια είδηση για ένταση στις σχέσεις Βρετανίας - Ισπανίας και ισχυριζόμασταν πως αποτελεί είδηση από το 2017, «ουδείς» θα πίστευε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί μόλις 5 χρόνια αργότερα. Ομοίως, πριν από περίπου ένα χρόνο, έγραφα:
Για να το θέσω διαφορετικά. Την επόμενη 5-10ετία, οι άνθρωποι θα θεωρούν αγνώριστο τον κόσμο τους σε σχέση με τον κόσμο των μέσων της δεκαετίας του 1990. Πιθανώς μέχρι τα μέσα του 2020 -και σίγουρα μέχρι το 2030-, οι ΗΠΑ θα έχουν κατανοήσει και αποδεχθεί πλήρως (όχι απαραίτητα δημοσίως, αλλά στο εσωτερικό των κέντρων εξουσίας τους), το γεγονός ότι δεν αποτελούν πια τη μόνη υπερδύναμη στον πλανήτη, αλλά ότι αποτελούν ένα από τα λίγα κέντρα ισχύος στον πλανήτη. Το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παραμείνουν το ισχυρότερο από αυτά τα κέντρα, εξαρτάται από το πόσο σοφές και μετρημένες θα είναι οι επόμενες κινήσεις τους, από την διπλωματία τους, και από το επίπεδο ωριμότητας και αυτοσυγκράτησης που θα επιδείξουν.
[-] Αναφέρθηκα στον Clinton γιατί εκεί έχει τις ρίζες της η ολοκληρωτικά αποτυχημένη πολιτική του λεγόμενου ''Dual containment'', της προσπάθειας ουσιαστικά των Η.Π.Α να εφαρμόσουν ένα μείγμα πολιτικών περιορισμού και ανάσχεσης (containment), απομόνωσης (isolation) και αποσταθεροποίησης (destabilisation) του Ιράν, προκειμένου να επιτευχθεί το πάγιο δόγμα τους περί αλλαγής, δηλαδή ανατροπής, καθεστώτος (regime change) στο Ιράν, μέσω ασφυκτικής πίεσης και περικύκλωσης του, βορειοανατολικά από το Αφγανιστάν και νοτιοδυτικά από το Ιράκ. Τελικά, οι Αμερικανοί κατέληξαν να συνεργάζονται με τους Ιρανούς (και τους Ρώσους), προκειμένου να απεγκλωβιστούν και να αποχωρήσουν από την περιοχή (από το Αφγανιστάν, αλλά και το Ιράκ), ενώ οι Σαουδάραβες κατηγόρησαν τους Αμερικανούς πως το νότιο Ιράκ το παρέδωσαν οι ίδιοι στο Ιράν με τις -μη- πολιτικές τους. Το δόγμα περί αλλαγής καθεστώτος (regime change) συνδέεται με την «εξαγωγή», το ''spreading freedom and democracy'', το οποίο έχει περιγράψει άριστα η Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Condoleezza Rice, ήδη από το 2005. Οι πολιτικές αυτές και τα δεινά που έχουν τη ρίζα τους σε αυτό το δόγμα (i. interventionism - ii. regime change), δεν αφορούν αποκλειστικά τους «δεξιούς» ρεπουμπλικανούς ή τους «αριστερούς» δημοκρατικούς. Τις χρησιμοποίησαν και τα δύο κόμματα. Η ρίζα τους είναι ο ουιλσονιανός ιδεαλισμός... Πρόκειται για μια ακραία αναθεωρητική πολιτική, η οποία έχει (ή τουλάχιστον είχε μέχρι την «Αραβική Άνοιξη») ως ιδεαλιστικό της στόχο την «εξαγωγής της δημοκρατίας».
[-] Οι Η.Π.Α αποτυγχάνουν τις τελευταίες δεκαετίες. Από που να αρχίσει κανείς και που να τελειώσει; Από τις διαχειρίσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν; (ποια είναι η επιρροή του Ιράν σήμερα σε αυτές τις δύο χώρες;). Από το χάος της Λιβύης; Από την κατάσταση στην Ουκρανία και τη δύσμοιρη τη Γεωργία; (Δύο χώρες που «βασίστηκαν». Οι αποτυχίες των Η.Π.Α παίρνουν και άλλους στο λαιμό τους. Και πολύ φοβάμαι πως θα υπάρξει συνέχεια). Από τους χαμένους του β'παγκοσμίου πολέμου, και παραδοσιακούς μεταπολεμικούς «συμμάχους», την Ιαπωνία και τη Γερμανία, που το παίζουν «δύσκολες»; (και τις οποίες στοχοποίησε εμπορικά ο Trump). Ή μήπως από τη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες, και το περίφημο ''Pivot to Asia''που αξίωνε να «απομονώσει» την Κίνα; (Αυτό δεν είναι ''Pivot''προς την Ασία, αλλά προς το Άγνωστο). Να συνεχίσω με την Τουρκία; Ή μήπως με το Ιράν, το οποίο στις θεωρίες εργαστηρίου και στους υπολογισμούς γραφείου «διαλύεται» (όπως και η Ρωσία φυσικά). Ξέχασα και την αποσύνθεση της «Παγκόσμιας Φιλελεύθερης Τάξης». Από που να αρχίσει κανείς και που να τελειώσει; Ίσως το μεγαλύτερο αμερικάνικο φιάσκο ομως, η μεγαλύτερη αποτυχία των Η.Π.Α, να είναι ακριβώς η Ρωσία (θα έπρεπε να έχει εξαφανιστεί από τον χάρτη, αν παίρναμε στα σοβαρά, όσα γράφονταν και σχεδιάζονταν «εργαστηριακά» για αυτή τη χώρα, τη δεκαετία του 1990).
Όσες και όσοι πιστεύουν ακόμη στην παντοδυναμία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, και άρα στην δυνατότητα τους να μετατρέπουν τις ιδέες και τους σχεδιασμούς τους σε πραγματικότητα -με αυτονόητο και πετυχημένο τρόπο-, το πιθανότερο είναι πως μελλοντικά θα διαψευσθούν ή/και θα απογοητευθούν.
Η περίοδος του «μονομερούς τσαμπουκά», υπήρξε καταστροφική για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η απόπειρα «εκφοβισμού», ούτε κατάφερε να συγκρατήσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό της «Δύσης», ούτε να διατηρήσει ως απόλυτο κέντρο ισχύος τον Ατλαντικό, ούτε να συντηρήσει την «Μονοπολική Στιγμή», ούτε να αποτρέψει την ανάδυση νέων κέντρων στον πλανήτη, ούτε να αποδυναμώσει τους αντίπάλους (η επιρροή της Ρωσίας και της Κίνας, ιδιαίτερα όμως του Ιράν, ουδεμία σχέση έχει με τη δεκαετία του 1990), ούτε, φυσικά, να συγκαλύψει τη βαθμιαία αποδυνάμωση των Η.Π.Α. Αντιθέτως, η αργόσυρτη παρακμή της ισχύος τους, η βαθμιαία αποδυνάμωση τους, επιταχύνθηκε (πλέον ουδείς «υπακούει» όπως παλαιότερα. Ούτε καν οι Γερμανοί - αν και η απομάκρυνση από την «Ευρώπη» είναι αποφασισμένη και έχει αρχίσει εδώ και αρκετό καιρό. Επί Bush διαβάσαμε για την «Διάσπαση της Δύσης» ενώ επί Obama οι σχέσεις Η.Π.Α και «Ευρώπης» έφτασαν στο ναδίρ τους, στο χειρότερο σημείο τους εδώ και 70-80 χρόνια, από τη δεκαετία του 1930).
Μπορούσε άραγε να διορθωθεί η ζημιά; Μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Ως αποτροπή ή αντιστροφή, όχι, δεν μπορούσε. Ως καθυστέρηση, διαχείριση και χρονοτριβή, ναι, μπορούσε (και μπορεί).
Φυσικά, η βαθμιαία αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτείων οδήγησε στην ψευδαίσθηση πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα «αντικαταστήσει» τις Η.Π.Α, ως η επόμενη παγκόσμια υπερδύναμη... Μετά είχαμε μια μεταβολή: από την μονοπολικη αμερικανοκεντρική και ευρωκεντρική σκέψη περάσαμε στην δυτικοκεντρική. Έτσι ήρθε στο προσκήνιο η ιδέα της «Διπολικής Δύσης». Ισχυρίστηκα πως και η «Διπολική Δύση» έχει τελειώσει (πριν από Μπρέξιτ και Τράμπ) και πως οι οπαδοί της αρνούνται να δεχθούν κάτι τέτοιο και δίνουν μάχες οπισθοφυλακής, όπως ακριβώς έκαναν και οι προηγούμενοι πριν από αυτούς. Πάλι τα ίδια.
Ήταν -και εν πολλοίς παραμένει- μια πολύ σκοτεινή περίοδος δογματισμού και λογοκρισίας για την κριτική σκέψη.
Ο σημερινός κόσμος, είναι ένας κόσμος εντελώς διαφορετικός από τα μέσα των δεκαετιών 1990 και 2000 και, πλέον, σχεδόν κανείς δεν μιλά για μονοπολικό κόσμο (ο τελευταίος φαντάζει τόσο μα τόσο μακρινός), ούτε αμερικανικής, ούτε ευρωπαϊκής, ούτε καν «δυτικής» κοπής. Ορισμένοι όμως συνεχίζουν να επιμένουν... Δεν πειράζει. Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια...
Έγραψα νωρίτερα πως εάν το 2012 παρουσιάζαμε μια είδηση για ένταση στις σχέσεις Βρετανίας - Ισπανίας και ισχυριζόμασταν πως αποτελεί είδηση από το 2017, «ουδείς» θα πίστευε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί μόλις 5 χρόνια αργότερα. Ομοίως, πριν από περίπου ένα χρόνο, έγραφα:
...το 2017-18, οι άνθρωποι θα δυσκολεύονται να θυμηθούν πως ήταν τα πράγματα πριν το 2008-2009. Οι άνθρωποι συνηθίζουν... σταδιακά, και ξεκινώντας από το υπόλοιπο του 2016, εισερχόμαστε σε μια νέα φάση (πιθανότατα κρίσης) της περιόδου 2012-2026... Ο κόσμος μας, το 2026, θα είναι ένας κόσμος εντελώς διαφορετικός.
Για να το θέσω διαφορετικά. Την επόμενη 5-10ετία, οι άνθρωποι θα θεωρούν αγνώριστο τον κόσμο τους σε σχέση με τον κόσμο των μέσων της δεκαετίας του 1990. Πιθανώς μέχρι τα μέσα του 2020 -και σίγουρα μέχρι το 2030-, οι ΗΠΑ θα έχουν κατανοήσει και αποδεχθεί πλήρως (όχι απαραίτητα δημοσίως, αλλά στο εσωτερικό των κέντρων εξουσίας τους), το γεγονός ότι δεν αποτελούν πια τη μόνη υπερδύναμη στον πλανήτη, αλλά ότι αποτελούν ένα από τα λίγα κέντρα ισχύος στον πλανήτη. Το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παραμείνουν το ισχυρότερο από αυτά τα κέντρα, εξαρτάται από το πόσο σοφές και μετρημένες θα είναι οι επόμενες κινήσεις τους, από την διπλωματία τους, και από το επίπεδο ωριμότητας και αυτοσυγκράτησης που θα επιδείξουν.
Σημειώσεις
[-] Αποδυνάμωση των Ηνωμένων Πολιτειών δεν σημαίνει φυσικά ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης... Εννοείται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό καμία έννοια, δεν θα «αντικαταστήσει» τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κανείς δεν θα το κάνει. Ο μονοπολισμός αποτέλεσε μια εκκοσμικευμένη μορφή «δυτικού» μεσσιανισμού, μια ονειροφαντασία.[-] Αναφέρθηκα στον Clinton γιατί εκεί έχει τις ρίζες της η ολοκληρωτικά αποτυχημένη πολιτική του λεγόμενου ''Dual containment'', της προσπάθειας ουσιαστικά των Η.Π.Α να εφαρμόσουν ένα μείγμα πολιτικών περιορισμού και ανάσχεσης (containment), απομόνωσης (isolation) και αποσταθεροποίησης (destabilisation) του Ιράν, προκειμένου να επιτευχθεί το πάγιο δόγμα τους περί αλλαγής, δηλαδή ανατροπής, καθεστώτος (regime change) στο Ιράν, μέσω ασφυκτικής πίεσης και περικύκλωσης του, βορειοανατολικά από το Αφγανιστάν και νοτιοδυτικά από το Ιράκ. Τελικά, οι Αμερικανοί κατέληξαν να συνεργάζονται με τους Ιρανούς (και τους Ρώσους), προκειμένου να απεγκλωβιστούν και να αποχωρήσουν από την περιοχή (από το Αφγανιστάν, αλλά και το Ιράκ), ενώ οι Σαουδάραβες κατηγόρησαν τους Αμερικανούς πως το νότιο Ιράκ το παρέδωσαν οι ίδιοι στο Ιράν με τις -μη- πολιτικές τους. Το δόγμα περί αλλαγής καθεστώτος (regime change) συνδέεται με την «εξαγωγή», το ''spreading freedom and democracy'', το οποίο έχει περιγράψει άριστα η Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Condoleezza Rice, ήδη από το 2005. Οι πολιτικές αυτές και τα δεινά που έχουν τη ρίζα τους σε αυτό το δόγμα (i. interventionism - ii. regime change), δεν αφορούν αποκλειστικά τους «δεξιούς» ρεπουμπλικανούς ή τους «αριστερούς» δημοκρατικούς. Τις χρησιμοποίησαν και τα δύο κόμματα. Η ρίζα τους είναι ο ουιλσονιανός ιδεαλισμός... Πρόκειται για μια ακραία αναθεωρητική πολιτική, η οποία έχει (ή τουλάχιστον είχε μέχρι την «Αραβική Άνοιξη») ως ιδεαλιστικό της στόχο την «εξαγωγής της δημοκρατίας».
[-] Οι Η.Π.Α αποτυγχάνουν τις τελευταίες δεκαετίες. Από που να αρχίσει κανείς και που να τελειώσει; Από τις διαχειρίσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν; (ποια είναι η επιρροή του Ιράν σήμερα σε αυτές τις δύο χώρες;). Από το χάος της Λιβύης; Από την κατάσταση στην Ουκρανία και τη δύσμοιρη τη Γεωργία; (Δύο χώρες που «βασίστηκαν». Οι αποτυχίες των Η.Π.Α παίρνουν και άλλους στο λαιμό τους. Και πολύ φοβάμαι πως θα υπάρξει συνέχεια). Από τους χαμένους του β'παγκοσμίου πολέμου, και παραδοσιακούς μεταπολεμικούς «συμμάχους», την Ιαπωνία και τη Γερμανία, που το παίζουν «δύσκολες»; (και τις οποίες στοχοποίησε εμπορικά ο Trump). Ή μήπως από τη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες, και το περίφημο ''Pivot to Asia''που αξίωνε να «απομονώσει» την Κίνα; (Αυτό δεν είναι ''Pivot''προς την Ασία, αλλά προς το Άγνωστο). Να συνεχίσω με την Τουρκία; Ή μήπως με το Ιράν, το οποίο στις θεωρίες εργαστηρίου και στους υπολογισμούς γραφείου «διαλύεται» (όπως και η Ρωσία φυσικά). Ξέχασα και την αποσύνθεση της «Παγκόσμιας Φιλελεύθερης Τάξης». Από που να αρχίσει κανείς και που να τελειώσει; Ίσως το μεγαλύτερο αμερικάνικο φιάσκο ομως, η μεγαλύτερη αποτυχία των Η.Π.Α, να είναι ακριβώς η Ρωσία (θα έπρεπε να έχει εξαφανιστεί από τον χάρτη, αν παίρναμε στα σοβαρά, όσα γράφονταν και σχεδιάζονταν «εργαστηριακά» για αυτή τη χώρα, τη δεκαετία του 1990).
Όσες και όσοι πιστεύουν ακόμη στην παντοδυναμία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, και άρα στην δυνατότητα τους να μετατρέπουν τις ιδέες και τους σχεδιασμούς τους σε πραγματικότητα -με αυτονόητο και πετυχημένο τρόπο-, το πιθανότερο είναι πως μελλοντικά θα διαψευσθούν ή/και θα απογοητευθούν.
7η Απριλίου 2017
.~`~.
31η Αυγούστου 2017
31η Αυγούστου 2017
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής βρίσκονται σε απελπιστική θέση. Τρεις επισημάνσεις.
Γράφαμε το 2014 πως εάν οι Η.Π.Α δεν επιτεθούν στη Συρία ''ομολογούν πως δεν μπορούν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο, ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους''. Για εμάς αποτέλεσε σημείο καμπής. Δύο χρόνια μετά, το 2016: ''Ο Barack Obama, με αφορμή την εξέλιξη του πολέμου στη Συρία, είχε δηλώσει παλαιότερα την πεποίθησή του ότι η ισχύ απορρέει από το δίκαιο και όχι το δίκαιο από την ισχύ, χαράσσοντας τις περίφημες κόκκινες γραμμές του για τη Συρία. Οι Η.Π.Α υπό την διοίκηση Ομπάμα, με την απόφαση τους να μην επιτεθούν στη Συρία και να αγνοήσουν τις κόκκινες γραμμές που οι ίδιες έβαλαν, ομολόγησαν πως δεν μπορούσαν ΟΥΤΕ ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΟΥΤΕ ΝΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΧΥ (τους). Είναι ορισμένοι έλεγχοι που, όσοι αιώνες και αν περάσουν, αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία για την κατάσταση μιας πολιτικής οντότητας...''
Πριν από μερικούς μήνες: Έχω έντονη περιέργεια να δω τι θα κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, εάν πολωθούν ή/και εκτραχυνθούν οι καταστάσεις-συνθήκες ταυτόχρονα και στις τρεις περιοχές-μέτωπα: Κορεατική Χερσόνησος, Βαλκάνια-Ανατολική Ευρώπη και Μέση Ανατολή.
Η παραλλαγή της πρώτης επισήμανσης μας φέρνει στην τρίτη και τελευταία, φανερώνοντας ποια είναι η κατάσταση: Εάν οι Η.Π.Α δεν επιτεθούν στην Β. Κορέα, ο Donald Trump και οι Ηνωμένες Πολιτείες (υπό την διοίκηση του), θα ομολογήσουν -για μια ακόμη φορά- πως ΟΥΤΕ ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΤΟΝ ΝΟΜΟ), ΟΥΤΕ ΝΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΧΥμπορούν, αντίθετα θα επιβεβαιώσουν την αδυναμία και την καθοδική πορεία της επιρροής και της ισχύος τους.
[-] Πιο συγκεκριμένα, αντίο ηγεμονία για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η Β. Κορέα είναι «αδιάφορη» στο πλαίσιο που εξετάζουμε (όπως και η Συρία όταν κάναμε την πρώτη μας αναφορά το 2014), υπό την έννοια πως τα προηγούμενα δεν αφορούν τις Η.Π.Α σε ζεύγος με την Β. Κορέα (Δεν υπάρχει Η.Π.Α vs Β. Κορέα εδώ), αλλά τις Η.Π.Α σκέτο: την αξιοπιστία, το κύρος, την ισχύ, την πειθώ, την επιρροή, την επιβολή της θέλησης τους κ.λπ. Ασφαλώς μπορεί να υποστηριχθεί πως η Β. Κορέα και η Συρία βρίσκονται σε απελπιστική θέση, όμως η κατάσταση της Β. Κορέας και της Συρίας δεν καθορίζει το διεθνές σύστημα, η κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών το καθορίζει και οι Η.Π.Α είναι αυτές που δοκιμάζονται (το έχουν άραγε αντιληφθεί;) και ξεγυμνώνονται.
[-] Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που αποθρασύνθηκε το καθεστώς της Β. Κορέας. Είναι ο ίδιος λόγος που οδήγησε τη Ρωσσία -να αποφασίσει- να παρέμβει στη Συρία (βγαίνοντας για πρώτη φορά τόσο δυναμικά από τα σύνορα της από το τέλος της σοβιετικής περιόδου). Αυτός θα είναι και ο λόγος που θα αποθρασυνθεί -ενδεχομένως- η Τουρκία ή/και άλλες χώρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αδύναμες.
Ας το λειάνω λίγο, ας το στρογγυλέψω: Αν όχι αδύναμες, ανίκανες να διαχειριστούν τις αδυναμίες και τα λάθη τους και την καθοδική πορεία της επιρροής και της ισχύος τους (γι'αυτό αυτοπαγιδεύονται και οδηγούνται σε αδιέξοδα). Ακριβώς γι'αυτόν το λόγο είναι και επικίνδυνες. Το πληγωμένο λιοντάρι -ή ορθότερα ο πληγωμένος αετός- έχει τις εξής επιλογές: είτε να καταστρέψει τον πλανήτη είτε να εξευτελιστεί (η Αρκούδα μπορεί να προσφέρει διέξοδο). Το πληγωμένο θηρίο μπορεί να σκεφτεί πως ακόμη και τώρα, είναι ισχυρότερο στρατιωτικά από όλους τους υπολοίπους, και άρα να παίξει τα χαρτιά του. Όμως αυτή ακριβώς ήταν η σκέψη των νεοσυντηρητικών της περιόδου Bush, οι οποίοι πίστευαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είχαν την πρωτοκαθεδρία σε ό,τι αφορά τη στρατιωτική ισχύ στο διεθνές σύστημα, και άρα έπρεπε να την χρησιμοποιήσούν μονομερώς προκειμένου να διαμορφώσουν το διεθνές σύστημα κατά τρόπο που να τις εξυπηρετεί. Αυτές ήταν οι σκέψεις που ώθησαν σε συγκεκριμένες αποφάσεις όταν το λιοντάρι ή ο αετός, όταν το θηρίο, δεν ήταν πληγωμένο, και οδήγησαν στη σημερινή του κατάσταση (και όχι μόνο στη δική του).
[-] Η απόλυτη καταστροφή για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα είναι να μην μπορέσουν να κρατήσουν το λόγο και τη θέση τους (είτε να προασπίσουν το -κατά αυτές- δίκαιο, είτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους), σε καμία από τις τρεις περιοχές-μέτωπα: Κορεατική Χερσόνησος, Βαλκάνια-Ανατολικη Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Στο εσωτερικό των Η.Π.Α θα πρέπει να προσέχθουν συγκεκριμένες ομάδες που έχουν εξωθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτή την πορεία και στη σημερινή κατάσταση.
1η Επισήμανση
Γράφαμε το 2014 πως εάν οι Η.Π.Α δεν επιτεθούν στη Συρία ''ομολογούν πως δεν μπορούν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο, ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους''. Για εμάς αποτέλεσε σημείο καμπής. Δύο χρόνια μετά, το 2016: ''Ο Barack Obama, με αφορμή την εξέλιξη του πολέμου στη Συρία, είχε δηλώσει παλαιότερα την πεποίθησή του ότι η ισχύ απορρέει από το δίκαιο και όχι το δίκαιο από την ισχύ, χαράσσοντας τις περίφημες κόκκινες γραμμές του για τη Συρία. Οι Η.Π.Α υπό την διοίκηση Ομπάμα, με την απόφαση τους να μην επιτεθούν στη Συρία και να αγνοήσουν τις κόκκινες γραμμές που οι ίδιες έβαλαν, ομολόγησαν πως δεν μπορούσαν ΟΥΤΕ ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΟΥΤΕ ΝΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΧΥ (τους). Είναι ορισμένοι έλεγχοι που, όσοι αιώνες και αν περάσουν, αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία για την κατάσταση μιας πολιτικής οντότητας...''
2η Επισήμανση
Πριν από μερικούς μήνες: Έχω έντονη περιέργεια να δω τι θα κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, εάν πολωθούν ή/και εκτραχυνθούν οι καταστάσεις-συνθήκες ταυτόχρονα και στις τρεις περιοχές-μέτωπα: Κορεατική Χερσόνησος, Βαλκάνια-Ανατολική Ευρώπη και Μέση Ανατολή.
3η Επισήμανση
Η παραλλαγή της πρώτης επισήμανσης μας φέρνει στην τρίτη και τελευταία, φανερώνοντας ποια είναι η κατάσταση: Εάν οι Η.Π.Α δεν επιτεθούν στην Β. Κορέα, ο Donald Trump και οι Ηνωμένες Πολιτείες (υπό την διοίκηση του), θα ομολογήσουν -για μια ακόμη φορά- πως ΟΥΤΕ ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΤΟΝ ΝΟΜΟ), ΟΥΤΕ ΝΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΧΥμπορούν, αντίθετα θα επιβεβαιώσουν την αδυναμία και την καθοδική πορεία της επιρροής και της ισχύος τους.
Αντίο Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Παρατηρήσεις - Σημειώσεις
[-] Πιο συγκεκριμένα, αντίο ηγεμονία για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η Β. Κορέα είναι «αδιάφορη» στο πλαίσιο που εξετάζουμε (όπως και η Συρία όταν κάναμε την πρώτη μας αναφορά το 2014), υπό την έννοια πως τα προηγούμενα δεν αφορούν τις Η.Π.Α σε ζεύγος με την Β. Κορέα (Δεν υπάρχει Η.Π.Α vs Β. Κορέα εδώ), αλλά τις Η.Π.Α σκέτο: την αξιοπιστία, το κύρος, την ισχύ, την πειθώ, την επιρροή, την επιβολή της θέλησης τους κ.λπ. Ασφαλώς μπορεί να υποστηριχθεί πως η Β. Κορέα και η Συρία βρίσκονται σε απελπιστική θέση, όμως η κατάσταση της Β. Κορέας και της Συρίας δεν καθορίζει το διεθνές σύστημα, η κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών το καθορίζει και οι Η.Π.Α είναι αυτές που δοκιμάζονται (το έχουν άραγε αντιληφθεί;) και ξεγυμνώνονται.
[-] Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που αποθρασύνθηκε το καθεστώς της Β. Κορέας. Είναι ο ίδιος λόγος που οδήγησε τη Ρωσσία -να αποφασίσει- να παρέμβει στη Συρία (βγαίνοντας για πρώτη φορά τόσο δυναμικά από τα σύνορα της από το τέλος της σοβιετικής περιόδου). Αυτός θα είναι και ο λόγος που θα αποθρασυνθεί -ενδεχομένως- η Τουρκία ή/και άλλες χώρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αδύναμες.
Ας το λειάνω λίγο, ας το στρογγυλέψω: Αν όχι αδύναμες, ανίκανες να διαχειριστούν τις αδυναμίες και τα λάθη τους και την καθοδική πορεία της επιρροής και της ισχύος τους (γι'αυτό αυτοπαγιδεύονται και οδηγούνται σε αδιέξοδα). Ακριβώς γι'αυτόν το λόγο είναι και επικίνδυνες. Το πληγωμένο λιοντάρι -ή ορθότερα ο πληγωμένος αετός- έχει τις εξής επιλογές: είτε να καταστρέψει τον πλανήτη είτε να εξευτελιστεί (η Αρκούδα μπορεί να προσφέρει διέξοδο). Το πληγωμένο θηρίο μπορεί να σκεφτεί πως ακόμη και τώρα, είναι ισχυρότερο στρατιωτικά από όλους τους υπολοίπους, και άρα να παίξει τα χαρτιά του. Όμως αυτή ακριβώς ήταν η σκέψη των νεοσυντηρητικών της περιόδου Bush, οι οποίοι πίστευαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είχαν την πρωτοκαθεδρία σε ό,τι αφορά τη στρατιωτική ισχύ στο διεθνές σύστημα, και άρα έπρεπε να την χρησιμοποιήσούν μονομερώς προκειμένου να διαμορφώσουν το διεθνές σύστημα κατά τρόπο που να τις εξυπηρετεί. Αυτές ήταν οι σκέψεις που ώθησαν σε συγκεκριμένες αποφάσεις όταν το λιοντάρι ή ο αετός, όταν το θηρίο, δεν ήταν πληγωμένο, και οδήγησαν στη σημερινή του κατάσταση (και όχι μόνο στη δική του).
[-] Η απόλυτη καταστροφή για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα είναι να μην μπορέσουν να κρατήσουν το λόγο και τη θέση τους (είτε να προασπίσουν το -κατά αυτές- δίκαιο, είτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους), σε καμία από τις τρεις περιοχές-μέτωπα: Κορεατική Χερσόνησος, Βαλκάνια-Ανατολικη Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Στο εσωτερικό των Η.Π.Α θα πρέπει να προσέχθουν συγκεκριμένες ομάδες που έχουν εξωθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτή την πορεία και στη σημερινή κατάσταση.
31η Αυγούστου 2017
.~`~.
Αρχές φθινοπώρου 2017
Αρχές φθινοπώρου 2017
1.
Ναι Αμερική μου. Θα τους νικήσεις όλους. Και τους Κινέζους και τους Ρώσσους, και τους Ιράνούς και τους Τούρκους και τους Βραζιλιάνους και τους Γερμανούς. Κοίτα να μαζέψεις τα κομμάτια σου στο εσωτερικό, και μη φοβάσαι. Πεκίνο, Μόσχα, Τεχεράνη, Άγκυρα, Μπραζίλια και Βερολίνο δεν πρόκειται να μετακινηθούν και να φύγουν από εκεί που βρίσκονται. Α! Και κοίτα στο τέλος μη χάσεις και τη Σεούλ (η οποια ασφαλώς λοξοκοιτάζει - όχι φυσικά για ιδεολογικούς λόγους - περισσότερο προς το Πεκίνο παρά προς το Τόκυο).
Γραφικοί γίνονται ώρες, ώρες οι Αμερικανοί. Κουράζουν.
Εάν η Αμερική ήταν αυτή που φαντασιώνονται ορισμένοι, οι οποίοι έχουν κολλήσει στη μονοπολική στιγμή, θα ήλεγχε το Ιράκ και το Αφγανιστάν, θα είχε περιορίσει την επιρροή του Ιράν, η Κίνα θα ήταν απομονωμένη, η Γερμανία υπάκουη, το ίδιο και η Τουρκία, η Ταϊβάν δεν θα ήταν υπ'ατμόν, δεν θα κινδύνευε να χάσει τις Φιλιππίνες, η Ρωσσία -η επιρροή της- θα ήταν υπό κατάρρευση και επίσης υπάκουη και, τέλος, δεν θα φαίνονταν οι διαφορές μεταξύ Λευκού Οίκου, υπουργείου Εξωτερικών (State Department) και Πενταγώνου και δεν θα είχε εξευτελιστεί μήνες πριν και μετά τις πρόσφατες εκλογές. Και πολλά ακόμη που βαριέμαι να αναφέρω.
Γραφικοί γίνονται ώρες, ώρες οι Αμερικανοί. Κουράζουν.
Εάν η Αμερική ήταν αυτή που φαντασιώνονται ορισμένοι, οι οποίοι έχουν κολλήσει στη μονοπολική στιγμή, θα ήλεγχε το Ιράκ και το Αφγανιστάν, θα είχε περιορίσει την επιρροή του Ιράν, η Κίνα θα ήταν απομονωμένη, η Γερμανία υπάκουη, το ίδιο και η Τουρκία, η Ταϊβάν δεν θα ήταν υπ'ατμόν, δεν θα κινδύνευε να χάσει τις Φιλιππίνες, η Ρωσσία -η επιρροή της- θα ήταν υπό κατάρρευση και επίσης υπάκουη και, τέλος, δεν θα φαίνονταν οι διαφορές μεταξύ Λευκού Οίκου, υπουργείου Εξωτερικών (State Department) και Πενταγώνου και δεν θα είχε εξευτελιστεί μήνες πριν και μετά τις πρόσφατες εκλογές. Και πολλά ακόμη που βαριέμαι να αναφέρω.
Οι Αμερικανοί δίχως τους Ρώσσους τίποτα της προκοπής δεν μπορούν να καταφέρουν, ούτε στη Μέση ούτε στην Άπω Ανατολή (παλαιές ευρωκεντρικές ορολογίες αυτές). Μόνο στην Εγγύς, και εκεί πάλι με ζόρια (βλ. πραξικοπήματα σε Αίγυπτο και Τουρκια και μη αλλαγή καθεστώτος στη Συρία). Θα κάνουν παράλληλα εισβολές και θα σπέρνουν βόμβες σε ανατολική Ασία (Κορέα-Κίνα), Μέση Ανατολή (Συρία-Ιράν), ανατολική Ευρώπη (Ουκρανία-Ρωσσία) και λατινική Αμερική (Βενεζουέλα κ.λπ). Οόοοολους θα τους νικήσουν και θα τους καταπιούν (γιούρια και λεβέντικα γιουρούσια).... Καταστάσεις απελπισίας και έλλειψης ψυχραιμίας.
Περασμένα μεγαλεία. Και διηγώντας τα να κλαις. Που έγραφε και ο Σολωμός.
Περασμένα μεγαλεία. Και διηγώντας τα να κλαις. Που έγραφε και ο Σολωμός.
Επισήμανση
Τα πράγματα στον πόλεμο της Κορεατικής Χερσονήσου δεν ήταν ακριβώς όπως τα μάθαμε (έχει αρκετό βάθος η ιστορία, αλλά έχουμε καιρό να ασχοληθούμε με αυτά). Πάντως η Κορεατική Χερσόνησος θα μας απασχολήσει. Άλλωστε από εδώ πριν λίγους μήνες τοποθετήσαμε, υπό τη μορφή νοητικού-ιστορικού πειράματος, ως εναρκτήριο σημείο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, όχι την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, αλλά την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα, όχι το 1939 αλλά το 1937, επιδιώκοντας να ξαναδιαβάσουμε τα ίδια γεγονότα (με λιγότερο ευρωκεντρικό τρόπο) προκειμένου να δούμε αν θα μπορούσε να προκύψει κάτι γόνιμο. Η προσπάθεια αυτή μάλλον έχει την αξία και τη σημασία της...2.
Αυτό που καθιστά τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής -εν δυνάμει- επικίνδυνες για ολόκληρη την ανθρωπότητα (προφανώς και για τις ίδιες) είναι πως δεν έχουν γνωρίσει παρακμή και πως πιστεύουν βαθύτατα στην πρόοδο (με εκκοσμικευμένα μεσσιανικά πρόσημα). Οι Η.Π.Α έχουν γνωρίσει μόνον ακμή. Η ιστορική πορεία τους έχει υπάρξει μονάχα ανοδική. Δεν διαθέτουν την ιστορική πείρα και την εμπειρική γνώση που έχουν όλοι οι μεγάλοι ιστορικοί και παλαιοί αυτοκρατορικοί λαοί, δηλαδή πως όπως υπάρχει άνοδος και ακμή έτσι υπάρχει και κάθοδος ή πτώση και παρακμή. Μπορεί να τους είναι δύσκολο να συλλάβουν τον κόσμο δίχως τους ίδιους στην κορυφή. Η δε πίστη τους σε μια νομοτελειακά προοδευτική - και άρα αισιόδοξη - πορεία των πραγμάτων (στον αντίποδα μιας τραγικής σύλληψης ή/και πρόσληψης του κόσμου) τους προσδίδει μια βαθιά αίσθηση και ένα πνεύμα ηθικολογίας και αισιοδοξίας που μπορεί να ενισχύσει την αντίληψη «μετά από εμένα το χάος»: εάν χάσω εγώ τα πρωτεία και δεν καταστρέψω το 'κακό', εγώ που αποτελώ τον βασικό φορέα της προόδου, ο κόσμος θα περιπέσει στο χάος και στο σκότος - άρα ο κόσμος και τα πράγματα δεν θα έχουν -καμία- πλέον αξία και άρα μπορούν -ή καλύτερα- να καταστραφούν. Μια εξαιρετικά επικίνδυνη σκέψη και αντίληψη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ασύλληπτες, αδιανόητες, επιλογές.
Σημείωση
Πάντως οφείλουμε να αποδώσουμε στους Αμερικανούς πως, παρά την απειρία τους, τα πήγαν -σχετικά- 'καλά'στον ψυχρό πόλεμο. Εάν στη θέση των Αμερικανών ήταν οι «Ευρωπαίοι»... θα είχαμε προ πολλού τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο ως γεγονός. Βέβαια, κάποιος μπορεί να αντιτείνει πως οι Αμερικανοί συμπεριφερθηκάν σαν ένα παιδί που μπαίνει σε μια σκηνή (στη σκηνή του κόσμου) δυναμικά, απειλώντας πως θα ανατινάξει αφανίζοντας τους πάντες -με πυρηνικά- αν δεν του κάνουν τα χατίρια. Φυσικά όλος ο κόσμος κοίταξε με γουρλωμένα μάτια το παιδί τρομοκρατημένος και «πάγωσε».Αρχές φθινοπώρου 2017
.~`~.
14η Νοεμβρίου 2016
14η Νοεμβρίου 2016
Η αντιμετώπιση από μέρους της εγχώριας και διεθνούς σχολιογραφίας του «φαινομένου Τραμπ», συγχέει το σύμπτωμα με τις αιτίες του και αγνοεί μια μακρά ιστορική πορεία που οδηγεί στην σταδιακή αποδυνάμωση και αποδιογράνωση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Το κέντρο ισχύος του διεθνούς συστήματος μεταφέρθηκε το 1918 από την Ευρώπη στην Αμερική, οπου και παγιώθηκε το 1945. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπήρξαν στρατηγική, ηγέτιδα δύναμη σε τρεις καθοριστικές στιγμές του εικοστού αιώνα στην ευρωπαϊκή ήπειρο: μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Σήμερα, έναν αιώνα μετά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουάσιγκτον δεν διαδραματίζει πλέον αυτόν το ρόλο.
Ζούμε το τέλος της ηγεμονικής περιόδου των Η.Π.Α., το τέλος της Pax Americana ή της Αμερικανικής Παγκόσμιας Τάξης, το οποίο συνεπώς θα μπορούσε να οριστεί από το 1945 έως το 2012 ή 2016. Το «τέλος» αποτελεί μια πολύ ιδιόμορφη έννοια. Μπορεί να το τοποθετήσει όπου επιθυμεί ο καθένας. Ας παραθέσουμε όμως κάποια ενδεικτικά σημεία καμπής:
Θα μπορούσε επίσης να επιλεγεί ως συμβολικό σημείο καμπής η αντιπαράθεση (και το αξιοθρήνητο επίπεδο της) μεταξύ των δύο υποψηφίων για την Προεδρία ή ίδια η εκλογή Τράμπ στη θέση του Προέδρου.
Η αποδυνάμωση και η διολίσθηση της ισχύος των Η.Π.Α υπήρξε σταδιακή και τα αίτια της πολυπαραγοντικά. Ένας από τους παράγοντες είναι η στρατηγική υπερεπέκταση (strategic overstretch) των Ηνωμένων Πολιτειών. Το «Δόγμα Νίξον» το 1971, δηλαδή η κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομικής ηγεμονίας των Η.Π.Α, έχει τις ρίζες του στον Πόλεμο του Βιετνάμ. Η υπερχρέωση των Η.Π.Α και η εξάρτηση της χρηματοδότησης της χώρας από ξένους πιστωτές, έχει τις ρίζες της στην υπερανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος τους στη δεκαετία του 1980, υπό τον πρόεδρο Ρήγκαν. Ο πόλεμος στο Ιράκ, που κόστισε τεράστια ποσά και επιβάρυνε σε τρομακτικό βαθμό την υλική και ηθική ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών, είχε ως αποτέλεσμα να βρεθεί το Ιράν κυρίαρχο στο Νότο του Ιράκ μετά από πέντε περίπου αιώνες, έχοντας έμμεσα, άτυπα και σιωπηρά αναθεωρήσει τη Συνθήκη της Αμάσειας. Η αμερικανική οικονομία αποδείχτηκε επανειλημμένα ανίκανη και αδύναμη να σηκώσει το βάρος της στρατηγικής υπερεπέκτασης των Η.Π.Α. Ωστόσο, τα αίτια της αποδυνάμωσης δεν οφείλονται μονάχα στην στρατηγική υπερεπέκταση, είναι εξίσου ενδογενή αλλά σχετίζονται και με τη μεταβολή των παγκοσμίων συνθηκών. Λόγω περιορισμένου χώρου δεν μπορούμε να αναφερθούμε σε όλα.
Πιο πρόσφατα, η απόλυτη υιοθέτηση και συστηματική προώθηση από πλευράς της αμερικανικής πολιτικής τάξης της επιβολής των παγκοσμίων επιδιώξεων οι οποίες εξυπηρετούν παράγοντες, δρώντες και συμφέροντα με υπερεθνικά δομημένο χαρακτήρα που παρασίτησαν επί της αμερικανικής κοινωνίας, την λεηλάτησαν και την απομύζησαν, οδηγώντας μια χώρα με εξαιρετικές δυνατότητες όχι μονάχα σε παραγωγική ερημοποίηση αλλά και σε ανυπολόγιστη φθορά του παγκόσμιου κύρους και της αξιοπιστίας του, γέννησε τον Τράμπ και οδήγησε στην άλωση της μεγαλύτερης, πλουσιότερης και ισχυρότερης δημοκρατίας του πλανήτη, από την «αντισυστημικότητα» και τη «μάχη εναντίον του κατεστημένου», γεγονός με ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα (Βασικά ούτε η μεγαλύτερη -δες Ινδία- ούτε η πλουσιότερη -κατά κεφαλήν- δημοκρατία είναι οι Η.Π.Α. Η ισχυρότερη είναι. Νομίζω όμως πως γίνεται κατανοητό τι εννοώ).
[-] Δίκαια μὲν ἐν τῷ ἀνθρωπείῳ λόγῳ ἀπὸ τῆς ἴσης ἀνάγκης κρίνεται, δυνατὰ δὲ οἱ προύχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσιν. Το προηγούμενο ισχύει και για τον ισχυρό, όταν πλέον αγγίζει τα όρια του. Τα όρια που του επιτρέπει η δύναμη του. Όταν ο ισχυρός, υποχωρεί και αποδέχεται, καθώς αντιλαμβάνεται πως δεν είναι Υπεράνθρωπος. Όταν αντιλαμβάνεται πως για τα πάντα και για όλους υπάρχει ένα Όριο.
Ζούμε το τέλος της ηγεμονικής περιόδου των Η.Π.Α., το τέλος της Pax Americana ή της Αμερικανικής Παγκόσμιας Τάξης, το οποίο συνεπώς θα μπορούσε να οριστεί από το 1945 έως το 2012 ή 2016. Το «τέλος» αποτελεί μια πολύ ιδιόμορφη έννοια. Μπορεί να το τοποθετήσει όπου επιθυμεί ο καθένας. Ας παραθέσουμε όμως κάποια ενδεικτικά σημεία καμπής:
- Στις 30 Σεπτεμβρίου 2013, λόγω και της έντονης κομματικής πόλωσης και αντιπαράθεσης που οδήγησε σε νομοθετική εμπλοκή με αφορμή την ανάγκη αύξησης του ορίου του δημοσίου χρέους πάνω από τα 16,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, η Αμερικανική Κυβέρνηση αναγκάστηκε να οδηγηθεί σε αναστολή της λειτουργίας της για περίπου ένα μήνα, εξέλιξη που έφθειρε σημαντικά το διεθνές κύρος και το παγκόσμιο γόητρο των Η.Π.Α.
- Ο Barack Obama, με αφορμή την εξέλιξη του πολέμου στη Συρία, είχε δηλώσει παλαιότερα την πεποίθησή του ότι η ισχύ απορρέει από το δίκαιο και όχι το δίκαιο από την ισχύ, χαράσσοντας τις περίφημες κόκκινες γραμμές του για τη Συρία. Οι Η.Π.Α. υπό την διοίκηση Ομπάμα, με την απόφαση τους να μην επιτεθούν στη Συρία και να αγνοήσουν τις κόκκινες γραμμές που οι ίδιες έβαλαν, ομολόγησαν πως δεν μπορούσαν ούτε να προασπίσουν το δίκαιο, ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ (τους). Όταν δεν μπορείς ούτε να προασπίσεις το δίκαιο, ούτε να επιβεβαιώσεις την ισχύ, τότε...
Θα μπορούσε επίσης να επιλεγεί ως συμβολικό σημείο καμπής η αντιπαράθεση (και το αξιοθρήνητο επίπεδο της) μεταξύ των δύο υποψηφίων για την Προεδρία ή ίδια η εκλογή Τράμπ στη θέση του Προέδρου.
Αποδυνάμωση
Η αποδυνάμωση και η διολίσθηση της ισχύος των Η.Π.Α υπήρξε σταδιακή και τα αίτια της πολυπαραγοντικά. Ένας από τους παράγοντες είναι η στρατηγική υπερεπέκταση (strategic overstretch) των Ηνωμένων Πολιτειών. Το «Δόγμα Νίξον» το 1971, δηλαδή η κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομικής ηγεμονίας των Η.Π.Α, έχει τις ρίζες του στον Πόλεμο του Βιετνάμ. Η υπερχρέωση των Η.Π.Α και η εξάρτηση της χρηματοδότησης της χώρας από ξένους πιστωτές, έχει τις ρίζες της στην υπερανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος τους στη δεκαετία του 1980, υπό τον πρόεδρο Ρήγκαν. Ο πόλεμος στο Ιράκ, που κόστισε τεράστια ποσά και επιβάρυνε σε τρομακτικό βαθμό την υλική και ηθική ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών, είχε ως αποτέλεσμα να βρεθεί το Ιράν κυρίαρχο στο Νότο του Ιράκ μετά από πέντε περίπου αιώνες, έχοντας έμμεσα, άτυπα και σιωπηρά αναθεωρήσει τη Συνθήκη της Αμάσειας. Η αμερικανική οικονομία αποδείχτηκε επανειλημμένα ανίκανη και αδύναμη να σηκώσει το βάρος της στρατηγικής υπερεπέκτασης των Η.Π.Α. Ωστόσο, τα αίτια της αποδυνάμωσης δεν οφείλονται μονάχα στην στρατηγική υπερεπέκταση, είναι εξίσου ενδογενή αλλά σχετίζονται και με τη μεταβολή των παγκοσμίων συνθηκών. Λόγω περιορισμένου χώρου δεν μπορούμε να αναφερθούμε σε όλα.
Πιο πρόσφατα, η απόλυτη υιοθέτηση και συστηματική προώθηση από πλευράς της αμερικανικής πολιτικής τάξης της επιβολής των παγκοσμίων επιδιώξεων οι οποίες εξυπηρετούν παράγοντες, δρώντες και συμφέροντα με υπερεθνικά δομημένο χαρακτήρα που παρασίτησαν επί της αμερικανικής κοινωνίας, την λεηλάτησαν και την απομύζησαν, οδηγώντας μια χώρα με εξαιρετικές δυνατότητες όχι μονάχα σε παραγωγική ερημοποίηση αλλά και σε ανυπολόγιστη φθορά του παγκόσμιου κύρους και της αξιοπιστίας του, γέννησε τον Τράμπ και οδήγησε στην άλωση της μεγαλύτερης, πλουσιότερης και ισχυρότερης δημοκρατίας του πλανήτη, από την «αντισυστημικότητα» και τη «μάχη εναντίον του κατεστημένου», γεγονός με ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα (Βασικά ούτε η μεγαλύτερη -δες Ινδία- ούτε η πλουσιότερη -κατά κεφαλήν- δημοκρατία είναι οι Η.Π.Α. Η ισχυρότερη είναι. Νομίζω όμως πως γίνεται κατανοητό τι εννοώ).
Σημειώσεις
[-] Τα γεγονότα επιταχύνουν τις εξελίξεις, και μένει να δούμε σε σειρά εκλογών ευρωπαϊκών εθνών-κρατών μέσα στο 2017 εάν αυτές θα επιταχυνθούν έτι περαιτέρω.[-] Δίκαια μὲν ἐν τῷ ἀνθρωπείῳ λόγῳ ἀπὸ τῆς ἴσης ἀνάγκης κρίνεται, δυνατὰ δὲ οἱ προύχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσιν. Το προηγούμενο ισχύει και για τον ισχυρό, όταν πλέον αγγίζει τα όρια του. Τα όρια που του επιτρέπει η δύναμη του. Όταν ο ισχυρός, υποχωρεί και αποδέχεται, καθώς αντιλαμβάνεται πως δεν είναι Υπεράνθρωπος. Όταν αντιλαμβάνεται πως για τα πάντα και για όλους υπάρχει ένα Όριο.
14η Νοεμβρίου 2016
.~`~.
5η Οκτωβρίου 2017
5η Οκτωβρίου 2017
Στις 15 Μαΐου 1988 η Σοβιετική Ένωση ξεκίνησε τη διαδικασία απόσυρσης των στρατευμάτων της από το Αφγανιστάν. Στις 15 Φεβρουαρίου 1989, ανακοινώθηκε η πλήρης και επιτυχής αποχώρηση όλων των σοβιετικών στρατευμάτων. Στις 26 Δεκεμβρίου 1991 ο λεγόμενος «Ανατολικός Συνασπισμός» και η σοβιετική-σοσιαλιστική σφαίρα, έπαψε να υπάρχει. Το 2011, ο πρώην Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπαράκ Ομπάμα, ανακοίνωσε την απόφαση σταδιακής αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Τον Μάρτιο του 2014 ο Ομπάμα διατάζει το Πεντάγωνο να αναπτύξει σχέδια για πλήρη απόσυρση. Τον Μαΐο του ίδιου έτους ανακοινώνει πλάνο για την ολοκληρωτική αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων μέχρι το τέλος του 2016 και τη λήξη της θητείας του (βρισκόμαστε 26 χρόνια μετά από την 15η Μαΐου 1988). Τον Οκτώβριου του 2015, σε μια υπαναχώρηση, ο Ομπάμα αναφέρει ότι η κατάσταση είναι πολύ εύθραυστη για να αποχωρήσει ο αμερικάνικος στρατός. Ανακοινώνει σχέδια για την διατήρηση της υπάρχουσας δύναμης. Το μεγάλο μέρος των στρατευμάτων έχει αποχωρήσει. Πλήρης αποχώρηση δεν έχει επιτυχώς ακόμη ολοκληρωθεί ενώ αναμένεται μερική αύξηση του αριθμού τους και παράταση του χρόνου παραμονής τους.
5η Οκτωβρίου 2017
.~`~.
29η Μαΐ 2018
29η Μαΐ 2018
Οι Αφγανοί Mujahiddeens συνέβαλλαν στη σοβιετική αυτοκρατορική κατάρρευση/αυτο-κατάλυση ή τουλάχιστον στην αποδυνάμωση της θέλησης διατήρησης της Σοβιετικής Σφαίρας Επιρροής. Εάν εντάξουμε σε ένα ιστορικό συνεχές τον πόλεμο των Σοβιετικών-Ρώσσων στο Αφγανιστάν, μπορούμε να συμπεράνουμε πως οι Αφγανοί επέτυχαν - ή ολοκλήρωσαν - το 1980, αυτό που οι Ούγγροι το 1956 και οι Τσέχοι το 1968 δεν κατάφεραν. Το προηγούμενο προϋποθέτει όμως την υπέρβαση του ευρωκεντρισμού - της ευρωκεντρικής ιδεολογίας και ιστοριογραφίας - μέσω της σύνδεσης των συμβάντων στην Κεντρική Ευρώπη (Ουγγαρία και Τσεχία) με αυτά στην Κεντρική Ασία (Αφγανιστάν), δηλαδή τη σύνδεση δύο περιφερειών της πρώην Σοσιαλιστικής-Σοβιετικής Σφαίρας με το Σοβιετικό Κέντρο (Ε.Σ.Σ.Δ-Ρωσσία). Μπορούμε να δεχθούμε ή να αντέξουμε μια τέτοια ερμηνεία; Είναι πασιφανές πως μια τέτοια ερμηνευτική προσπάθεια δεν είναι δημοφιλής (όπως ακριβώς και η τοποθέτηση της εισβολής της Ιαπωνίας στην Κίνα και όχι της Γερμανίας στην Πολωνία ως εναρκτήριο σημείο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου). Προσφέρει όμως κάποια γόνιμη ερμηνεία για όσα συμβαίνουν στις μέρες μας;
Το τέλος του ψυχρού πολέμου έχει αρκετές ερμηνείες (όρθόδοξες και μη) και οι περισσότερες - οι ορθόδοξες κυρίαρχες ή καθεστωτικές - αποτελούν αμερικανοκεντρικές θριαμβολογίες. Ωστόσο, εάν οι θριαμβευτικές ερμηνείες ήταν πραγματικά ορθές, οι εξελίξεις και τα γεγονότα θα έπρεπε να οδηγούν στην επιβεβαίωση των θριαμβολογιών και όχι στην αναίρεση τους. Με την αυτο-κατάργηση της «Σοβιετικής» Σφαίρας η «Δύση» είδε ως «πραγματικότητα» αυτά που ήθελε να δει: Το Τέλος της Ιστορίας και τη Νίκη της «Δημοκρατίας» (εννοώντας του λιμπεραλισμού και του ριζοσπαστικού «δυτικισμού»). Η ταύτιση πραγματικότητας, επιθυμίας και συμφέροντος καθόλου δεν μας παραξενεύει. Χρειαζόμαστε επανερμηνείες λοιπόν.
Μετά από τους Ρώσσους-Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν ήρθαν οι Αμερικανοί. Και πάλι όμως τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα... Όταν ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες τον πόλεμο στο Αφγανιστάν ήταν πλανητικά κυρίαρχες και σχεδόν κανείς δεν αντιδρούσε σε όσα έλεγαν και έπρατταν. Σήμερα, σχεδόν ουδείς υπακούει... οι Ηνωμένες Πολιτείες εχουν εγκλωβιστεί και ΔΕΝ έχουν νικήσει τον πόλεμο στο Αφγανιστάν (παρόλο που τους βοήθησαν ή συνεργάστηκαν μαζί τους - κυρίως για αποχωρήσεις - τόσο οι Ρώσσοι όσο και οι Ιρανοί).
Η προηγούμενη αναφορά μαζί με τις δύο επόμενες, θα μας βοηθήσει να διανοίξουμε ένα ερμηνευτικό μονοπάτι και να βρούμε ένα συμπέρασμα-κλειδί.
Είναι δυνατόν η «Ειρήνη των Γενναίων» να προέκυψε από μεγαλοψυχία; Μπορεί άραγε να ισχυρίζεται κάποιος πως στην πραγματικότητα οι Γάλλοι «δεν έχασαν» στον πόλεμο της Αλγερίας όταν είχαμε ως πολίτικο αποτέλεσμα του πολέμου την Ανεξαρτησία της Αλγερίας; Είναι η απόφαση των Αλγερινών να πολεμήσουν που οδηγεί στην επιστροφή του Charles de Gaulle και στη δημιουργία όχι απλά πολιτικής αλλά συνταγματικής κρίσης και στην κατάρρευση-κατάλυση της Τέταρτης Δημοκρατίας και την Ανεξαρτησία της Αλγερίας (και όχι ασφαλώς το ανάποδο). Είναι οι αποικιακοί πόλεμοιτων Πορτογάλων (1961-1974) που οδηγούνστην πτώσητου Salazar, στην Επανάστασητων Γαρυφάλλων καιστην πολιτειακή μεταβολή, και όχι η Επανάστασητων Γαρυφάλλων και η πολιτειακή μεταβολή που οδηγεί στην «παραχώρηση» ανεξαρτησίαςστις πρώην αποικιακές κτίσεις.
Είναι η ήττα ή μη αντοχή του κόστους του πολέμου - ηθικού, πολιτικού, κοινωνικού, οικονομικού - που οδηγεί στις πολιτειακές μεταβολές (και όχι π.χ η «γενναιοδωρία» των εξεγερμένων του μητροπολιτικού κέντρου). Είναι ο πόλεμος.
Το τέλος του ψυχρού πολέμου έχει αρκετές ερμηνείες (όρθόδοξες και μη) και οι περισσότερες - οι ορθόδοξες κυρίαρχες ή καθεστωτικές - αποτελούν αμερικανοκεντρικές θριαμβολογίες. Ωστόσο, εάν οι θριαμβευτικές ερμηνείες ήταν πραγματικά ορθές, οι εξελίξεις και τα γεγονότα θα έπρεπε να οδηγούν στην επιβεβαίωση των θριαμβολογιών και όχι στην αναίρεση τους. Με την αυτο-κατάργηση της «Σοβιετικής» Σφαίρας η «Δύση» είδε ως «πραγματικότητα» αυτά που ήθελε να δει: Το Τέλος της Ιστορίας και τη Νίκη της «Δημοκρατίας» (εννοώντας του λιμπεραλισμού και του ριζοσπαστικού «δυτικισμού»). Η ταύτιση πραγματικότητας, επιθυμίας και συμφέροντος καθόλου δεν μας παραξενεύει. Χρειαζόμαστε επανερμηνείες λοιπόν.
Μετά από τους Ρώσσους-Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν ήρθαν οι Αμερικανοί. Και πάλι όμως τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα... Όταν ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες τον πόλεμο στο Αφγανιστάν ήταν πλανητικά κυρίαρχες και σχεδόν κανείς δεν αντιδρούσε σε όσα έλεγαν και έπρατταν. Σήμερα, σχεδόν ουδείς υπακούει... οι Ηνωμένες Πολιτείες εχουν εγκλωβιστεί και ΔΕΝ έχουν νικήσει τον πόλεμο στο Αφγανιστάν (παρόλο που τους βοήθησαν ή συνεργάστηκαν μαζί τους - κυρίως για αποχωρήσεις - τόσο οι Ρώσσοι όσο και οι Ιρανοί).
Η προηγούμενη αναφορά μαζί με τις δύο επόμενες, θα μας βοηθήσει να διανοίξουμε ένα ερμηνευτικό μονοπάτι και να βρούμε ένα συμπέρασμα-κλειδί.
Είναι δυνατόν η «Ειρήνη των Γενναίων» να προέκυψε από μεγαλοψυχία; Μπορεί άραγε να ισχυρίζεται κάποιος πως στην πραγματικότητα οι Γάλλοι «δεν έχασαν» στον πόλεμο της Αλγερίας όταν είχαμε ως πολίτικο αποτέλεσμα του πολέμου την Ανεξαρτησία της Αλγερίας; Είναι η απόφαση των Αλγερινών να πολεμήσουν που οδηγεί στην επιστροφή του Charles de Gaulle και στη δημιουργία όχι απλά πολιτικής αλλά συνταγματικής κρίσης και στην κατάρρευση-κατάλυση της Τέταρτης Δημοκρατίας και την Ανεξαρτησία της Αλγερίας (και όχι ασφαλώς το ανάποδο). Είναι οι αποικιακοί πόλεμοιτων Πορτογάλων (1961-1974) που οδηγούνστην πτώσητου Salazar, στην Επανάστασητων Γαρυφάλλων καιστην πολιτειακή μεταβολή, και όχι η Επανάστασητων Γαρυφάλλων και η πολιτειακή μεταβολή που οδηγεί στην «παραχώρηση» ανεξαρτησίαςστις πρώην αποικιακές κτίσεις.
Είναι η ήττα ή μη αντοχή του κόστους του πολέμου - ηθικού, πολιτικού, κοινωνικού, οικονομικού - που οδηγεί στις πολιτειακές μεταβολές (και όχι π.χ η «γενναιοδωρία» των εξεγερμένων του μητροπολιτικού κέντρου). Είναι ο πόλεμος.
29η Μαΐ 2018
 |
| Lincoln Memorial - 3 | 6 | 1 μ.Κ (Year Ι AQ) | 2020 |
.~`~.
7η Νοεμβρίου 2018
7η Νοεμβρίου 2018
Λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, πριν από δύο χρόνια, στις 8 Νοεμβρίου 2016 (III), γράφαμε:
Η προεκλογική περίοδος στις Η.Π.Α επαναβεβαίωσε, εκτινάσσοντας όμως σε νέα πρωτόγνωρα ύψη και κλιμακώνοντας, την έντονη κομματική πόλωση και τον αξιακό διχασμό που κυριαρχεί στις Η.Π.Α, κοινωνικά και πολιτικά, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Υπήρξε καταστροφική. Αποτελεί εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη που θα δυσχεράνει την διαδικασία λήψης κρίσιμων αποφάσεων και τη δημιουργία συναίνεσης μετεκλογικά, μειώνοντας τη δυνατότητα αποτελεσματικής διακυβέρνησης της χώρας. Υπήρξε καταστροφική ως προς τη συνοχή στο εσωτερικό, και την ισχύ, την εικόνα και το κύρος των Ηνωμένων Πολιτειών προς τα έξω, σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ μείωσε σε μεγάλο βαθμό τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.
Τα ίδια ισχύουν στο έπακρο και ακόμη εντονότερα σήμερα, δύο χρόνια μετά.
Επισημαίναμε επίσης πως μετά από τις εκλογές του 2012ο τότε νεοεκλεγείς Πρόεδρος είχε κάνει προσπάθειες να «αποφορτίσει το κλίμα και να συμμαζέψει τη συνεχώς και πολλαπλώς διολισθαίνουσα χώρα του, καθώς ήταν αδύνατον υπό τέτοιες συνθήκες να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στο εσωτερικό των Η.Π.Α και να ανταποκριθεί η χώρα στον παγκόσμιο ρόλο της. Και που φτάσαμε τέσσερα χρόνια μετά;». Σε ό,τι διαβάσατε για το 2016 στην αμέσως προηγούμενη παράγραφο.
Το 2020θα ισχύουν τα ίδια στο έπακρο, ακόμη εντονότερα, παγιωμένα και βαθύτερα απ'ό,τι σήμερα.
7η Νοεμβρίου 2018
.~`~.
...
..
.
...
..
.
Έξοδος
Αυτές είναι ορισμένες μονάχα από τις αναφορές που έκανα στις Η.Π.Α, μεταξύ 2016-2018 και προτού σταματήσω να γράφω δημοσίως. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα άρχισα να ανοίγω διαφορετικές θεματικές ―ο εσωτερικός ρυθμός στον οποίον αναφέρθηκα στην εισαγωγή―, ορισμένες από τις οποίες μας απασχολούν τώρα, και σταδιακά να αραιώνω την παρουσία μου. Ήδη στην ανασκόπηση του 2018 είχα επισημάνει πως ήταν η πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου έτους που δημοσιεύτηκε σχεδόν ίδιος αριθμός αναρτήσεων με την πρώτη χρονιά της Κοσμοϊδιογλωσσίας (με το ένα τρίτο περίπου των δημοσιεύσεων να μην αποτελούν καθαρές θεματικές ή κείμενα), η οποία διήρκεσε μόλις τέσσερις μήνες, καθώς οι τρεις πρώτες λέξειςδημοσιεύθηκαν την 23η Σεπτεμβρίου του έτους 2012. Στην πραγματικότητα αυτή η πορεία είχε ήδη ξεκινήσει από το φθινόπωρο του 2017 ―προφανώς φανερώνοντας κάτι―, σηματοδοτώντας το σταδιακό κλείσιμο του προηγούμενου κύκλου ζωής της Κοσμοϊδιογλωσσίας .
Αν θεωρείτε πως το περιεχόμενο του παρελθόντος είναι επίκαιρο και ουσιώδες, εμπεριέχει προγνωστικό δυναμικό, και ότι η επανεκκίνηση της Κοσμοϊδιογλωσσίας ―ένας νέος κύκλος ζωής της―, έχει σημασία και αξία, μπορείτε να ανταποδώσετε στην προσφορά και στην προσπάθεια δημιουργίας νέου περιεχομένου, το οποίο θα προσπαθήσω να έχει επαρκή αναλυτική, συνθετική και προβλεπτική ισχύ για το μέλλον. Σας ευχαριστώ.
4 | 6 | 1 μ.Κ (Year Ι AQ) | 2020