Η δολοφονία στο Pittsburgh έντεκα Ιουδαίων αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη, από απόψεως θυμάτων, αντισημιτική δολοφονική επίθεση σε συνθήκες μεταπολεμικής ειρήνης. Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα σε όλες τις επιθέσεις που έχουν γίνει από τη δεκαετία του 1980 και ύστερα (από τότε ουσιαστικά ξεκινάει το νέο κύμα αντισημιτικών επιθέσεων) και σε αυτή που έγινε στις Η.Π.Α. Όλες οι επιθέσεις ανά τον κόσμο, πλην της συγκεκριμένης-τελευταίας, έχουν γίνει από Μουσουλμάνους ή αποδίδονται σε Μουσουλμάνους. Η πρόσφατη επίθεση στις Η.Π.Α, στη Συναγωγή του Pittsburgh, έγινε από 'white supremacist'. Το γεγονός αποτελεί τομή και φανερώνει σημαντική ποιοτική μεταβολή, αλλά δεν παραξενεύει. Παλαιότερα είχαμε επισημάνει πως αν συνεχίσουν ως έχουν, στη συγκεκριμένη τους πορεία, τα πράγματα στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α, και η διαπλοκή μεταξύ των δύο τόσο σε επίπεδο πολιτικών όσο και σε επίπεδο ταυτοτήτων, θα μπορούσε να συμβεί το φαινομενικά αδιανόητο: Ο «νέος αντισημιτισμός» να μας έρθει -ακριβώς από εκεί που θεωρείται λιγότερο πιθανό- από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Υπό αυτή την οπτική οι προσπάθειες που περιγράψαμε πρόσφατα, αποσύνδεσης ιουδαϊκής θρησκείας και ισραηλινού κράτους από μέρος θρησκευόμενων-πιστών Ιουδαίων (κυρίως Αμερικανών), μπορούν να ιδωθούν ως προσπάθειες να προληφθούν οι συνθήκες διαμόρφωσης και το ιδεολογικό έδαφος της ανόδου ενός αμερικανικού αντισημιτισμού, μέσω του διαχωρισμού και της διαφοροποίησης τόσο από το εθνικό κράτος του Ισραήλ στη σχέση του με τις Η.Π.Α όσο και από το «Χριστιανικό» Προτεσταντικό Ευαγγελικό και πολιτικό Σιωνισμό στη σχέση του με το αμερικανικό κράτος. Μπορούν όμως να ιδωθούν και ως προσπάθεια «εθνικοποίησης» -τουλάχιστον ενός τμήματος- του Ιουδαϊσμού από την ανάποδη: απο-ισραηλινοποίησης και επανα-αμερικανοποίησης του μέσω της εμφατικής διακήρυξης ή δημόσιας τοποθέτησης πως η αφοσίωση των Αμερικανών Ιουδαίων βρίσκεται στο κράτος, την κοινωνία και το έθνος των Η.Π.Α και όχι στο Ισραήλ. Κάτι παρεμφερές συμβαίνει εδώ και αιώνες με τους Ρωμαιοκαθολικούς όπου γης και την ένταση μεταξύ (ρώμαιο)καθολικής Πίστης και αφοσίωσης στο Βατικανό, και (έθνο)τοπικής Πατρίδας και αφοσίωσης στο εθνικό ή κρατικό συμφέρον, παραδείγματος χάριν, της Αυστρίας ή του Μεξικό, της Γερμανίας (η ίδια η κατάσταση ως θεμέλιο και ουσία της kulturkampf) ή της Γαλλίας (η ένταση μεταξύ των δύο αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης της laicite), της Βραζιλίας ή της Ιρλανδίας, της Πολωνίας ή των Η.Π.Α κ.λπ. Έρευνα ή τέλος πάντων ανακοίνωση που έγινε το 2013 έδειξε πως περίπου ένας στους τρεις Αμερικανούς, σε ένα ποσοστό 30%, πιστεύει πως οι Αμερικανοί Ιουδαίοι είναι περισσότερο αφοσιωμένοι στο Ισραήλ παρά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την άλλη Ορθόδοξοι ή/και γενικότερα θρησκευόμενοι Ιουδαίοι που τοποθετούνται κριτικά απέναντι στο Ισραήλ, έχουν κατηγορήσει το κράτος πως κινείται διεθνώς ως άτυπο ιουδαϊκό κοσμικό Βατικανό με τον πρωθυπουργό του ως κοσμικό Πάπα - που μιλάει στο όνομα όλων των Ιουδαίων όπου γης.
Μετά από τη δολοφονία των έντεκα Ιουδαίων πιστών στο Pittsburgh των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, δηλαδή την τρίτη πιο πολύνεκρη πράξη αντισημιτισμού σε παγκόσμια κλίμακα μεταπολεμικά, τη δεύτερη επί της αμερικανικής ηπείρου και την πρώτη-μεγαλύτερη στην αμερικανική ιστορία, η ένταση και η πόλωση μεταξύ Αμερικανών και Ισραηλινών Ιουδαίων και ενδο-θρησκευτικά κυρίως εντός Η.Π.Α αλλά και μερικώς εντός Ισραήλ (μεταξύ συντηρητικών και φιλελεύθερων και στο εσωτερικό των Ορθόδοξων Ιουδαίων), αυξήθηκε κατακόρυφα.
Ενδεικτικά: ADL Chief Foxman: 30% of Americans Think U.S. Jews More Loyal to Israel (Haaretz). Pittsburgh Killing Aftermath Bares Jewish Rifts in Israel and America (New York Times). The Pittsburgh synagogue shooting is believed to be the deadliest attack on Jews in American history (CNN). An International Jewish View on the Pittsburgh Murders (Begin-Sadat Center for Strategic Studies). How the Pittsburgh shooting compares to attacks on Jews in Europe, where anti-Semitism has been growing (The Washington Post). The Pittsburgh shooter didn’t hate ‘religion,’ he hated Jews. We should say so (New York Times).
Ορισμένες στοχευμένες επιθέσεις με θύματα Ιουδαίους: 1982 Παρίσι, 1994 Αργεντινή, 2002 Κένυα, 2012 Βουλγαρία και Γαλλία, 2014 Βέλγιο κ.ο.κ. Έχουν υπάρξει μεταψυχροπολεμικά, κυρίως από το 1993 και ύστερα, μικρο-επιθέσεις και απόπειρες από 'white supremacists'στις Η.Π.Α που όμως είτε αποτράπηκαν είτε απέτυχαν είτε τα θύματα τους ήταν μεμονωμένα ή απολύτως άσχετα (π.χ ο υπεύθυνος ασφάλειας και φύλακας του Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Η.Π.Α το 2009 ή δολοφονίες από πρώην και νυν κατάδικους που εντάσσονται σε τέτοια δίκτυα σε φυλακές ή άνθρωποι που εσφαλμένα θεωρήθηκαν Ιουδαίοι). Ειδικά μιλώντας, σε ό,τι αφορά τις Η.Π.Α, η αύξηση περιστατικών από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και ύστερα είναι εμφανής - και όσο περισσότερο εμβαθύνει και ριζοσπαστικοποιείται η ταυτότητα και η πολιτική, ο προσανατολισμός και η πορεία του κράτους που σχετίζονται με αυτές τόσο θα πυκνώνουν, θα ριζοσπαστικοποιούνται και θα αναδύονται παρεμφερή φαινόμενα στην κοινωνία και στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή είναι μια πρακτική και ουσιαστική πραγματική πολιτική ρίζα (που αρκετοί απωθούν ή κάνουν πως δε βλέπουν) και ένας άξονας ενός υπό διαμόρφωση «νέου αντισημιτισμού» στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής: Η 11η Σεπτεμβρίου και η πορεία των Η.Π.Α μετά από αυτήν, άμεσα, μαζί με την κατάρρευση αυτού που στην Αμερική ονομάζουν public trust, έμμεσα (τα υπόλοιπα είναι τα κλασικά μεμονωμένα περιθωριακά-fringe φαινόμενα). Γενικά μιλώντας, σε ό,τι αφορά τον πλανήτη, περίπου οι μισές από όλες τις αντισημιτικές επιθέσεις λαμβάνουν χώρα στους φυσικούς χώρους του Ιουδαϊσμού, δηλαδή σε συναγωγές - κάτι που φανερώνει τον αντιθρησκευτικό και όχι αντικρατικό χαρακτήρα τους, όταν τουλάχιστον υπάρχει συνείδηση ενός τέτοιου διαχωρισμού (Πριν από λίγες ημέρες σε τελετή μνήμης για τα θύματα της «Νύχτας των Κρυστάλλων» η Merkel μίλησε σε συναγωγή του Βερολίνου).
Όμως ας αφήσουμε τα περί αντισημιτισμού και ας περάσουμε στα σκληρά ζητήματα ουσίας. Κανείς ποτέ δεν κατάφερε να μας απαντήσει πειστικά γιατί ήταν προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής οι πολιτικές και στρατιωτικές επιλογές που έλαβαν χώρα από το 2003 και ύστερα. Το θέμα είναι πως το ερώτημα αυτό ουδέποτε απαντήθηκε στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι σταδιακά έχουν αναπτυχθεί και παγιωθεί επίσημες ή mainstream μη αντισημιτικές και μη 'white supremacists'αμερικανικές τάσεις που αποσυνδέουν τα αμερικανικά από τα ισραηλινά συμφέροντα και οδηγούν σε μια νέα ανάγνωση, ματιά και αναψηλάφηση ή επανακάληψη του παρελθόντος, από τα πιο απλά και γνωστά περιστατικά (RMS Lusitania, USS Liberty) μέχρι λιγότερο γνωστά (Louis Brandeis, AZC-AZEC, The Parushim etc.). Μια τέτοια αναθεώρηση έχει ήδη λάβει χώρα στο εσωτερικό των Η.Π.Α, οι οποίες δεν πρόκειται να συνεχίσουν στον 21ο αιώνα να είναι όπως ήταν στον 20ο (απλά για όσο θα συνεχίζουν τα πράγματα στη συγκεκριμένη τους πορεία θα αυξάνονται οι ζημίες και οι τερατογενέσεις στο εσωτερικό τους). Τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους και εντός του Πενταγώνου, του Υπουργείου Εξωτερικών, σε υπηρεσίες πληροφοριών, σε ομάδες Χριστιανών και Ιουδαίων, φιλελεύθερων και συντηρητικών, στα κοινά πράγματα και στη δημόσια σφαίρα, υπάρχουν διπλωμάτες, δικαστές, πολιτικοί, στρατιωτικοί, δικηγόροι, καθηγητές, επιχειρηματίες, δημόσια πρόσωπα και συμφέροντα, που είναι οργανωμένα και δικτυωμένα πλέον ως «αντιπολίτευση». Το βιβλίο του πρώην Πρόεδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Jimmy Carter, το οποίο εκδόθηκε την ίδια χρονιά με τον πόλεμο του Λιβάνου το 2006, ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου. Η επανακάλυψη του παρελθόντος στις Η.Π.Α έχει ως στόχο την επανάκτηση του ελέγχου στο παρόν προκειμένου να διασωθεί το (αμερικανικό) μέλλον.
Υπό αυτή την οπτική οι προσπάθειες που περιγράψαμε πρόσφατα, αποσύνδεσης ιουδαϊκής θρησκείας και ισραηλινού κράτους από μέρος θρησκευόμενων-πιστών Ιουδαίων (κυρίως Αμερικανών), μπορούν να ιδωθούν ως προσπάθειες να προληφθούν οι συνθήκες διαμόρφωσης και το ιδεολογικό έδαφος της ανόδου ενός αμερικανικού αντισημιτισμού, μέσω του διαχωρισμού και της διαφοροποίησης τόσο από το εθνικό κράτος του Ισραήλ στη σχέση του με τις Η.Π.Α όσο και από το «Χριστιανικό» Προτεσταντικό Ευαγγελικό και πολιτικό Σιωνισμό στη σχέση του με το αμερικανικό κράτος. Μπορούν όμως να ιδωθούν και ως προσπάθεια «εθνικοποίησης» -τουλάχιστον ενός τμήματος- του Ιουδαϊσμού από την ανάποδη: απο-ισραηλινοποίησης και επανα-αμερικανοποίησης του μέσω της εμφατικής διακήρυξης ή δημόσιας τοποθέτησης πως η αφοσίωση των Αμερικανών Ιουδαίων βρίσκεται στο κράτος, την κοινωνία και το έθνος των Η.Π.Α και όχι στο Ισραήλ. Κάτι παρεμφερές συμβαίνει εδώ και αιώνες με τους Ρωμαιοκαθολικούς όπου γης και την ένταση μεταξύ (ρώμαιο)καθολικής Πίστης και αφοσίωσης στο Βατικανό, και (έθνο)τοπικής Πατρίδας και αφοσίωσης στο εθνικό ή κρατικό συμφέρον, παραδείγματος χάριν, της Αυστρίας ή του Μεξικό, της Γερμανίας (η ίδια η κατάσταση ως θεμέλιο και ουσία της kulturkampf) ή της Γαλλίας (η ένταση μεταξύ των δύο αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης της laicite), της Βραζιλίας ή της Ιρλανδίας, της Πολωνίας ή των Η.Π.Α κ.λπ. Έρευνα ή τέλος πάντων ανακοίνωση που έγινε το 2013 έδειξε πως περίπου ένας στους τρεις Αμερικανούς, σε ένα ποσοστό 30%, πιστεύει πως οι Αμερικανοί Ιουδαίοι είναι περισσότερο αφοσιωμένοι στο Ισραήλ παρά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την άλλη Ορθόδοξοι ή/και γενικότερα θρησκευόμενοι Ιουδαίοι που τοποθετούνται κριτικά απέναντι στο Ισραήλ, έχουν κατηγορήσει το κράτος πως κινείται διεθνώς ως άτυπο ιουδαϊκό κοσμικό Βατικανό με τον πρωθυπουργό του ως κοσμικό Πάπα - που μιλάει στο όνομα όλων των Ιουδαίων όπου γης.
Μετά από τη δολοφονία των έντεκα Ιουδαίων πιστών στο Pittsburgh των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, δηλαδή την τρίτη πιο πολύνεκρη πράξη αντισημιτισμού σε παγκόσμια κλίμακα μεταπολεμικά, τη δεύτερη επί της αμερικανικής ηπείρου και την πρώτη-μεγαλύτερη στην αμερικανική ιστορία, η ένταση και η πόλωση μεταξύ Αμερικανών και Ισραηλινών Ιουδαίων και ενδο-θρησκευτικά κυρίως εντός Η.Π.Α αλλά και μερικώς εντός Ισραήλ (μεταξύ συντηρητικών και φιλελεύθερων και στο εσωτερικό των Ορθόδοξων Ιουδαίων), αυξήθηκε κατακόρυφα.
Σημειώσεις, Επισήμανση και Bonus
Ενδεικτικά: ADL Chief Foxman: 30% of Americans Think U.S. Jews More Loyal to Israel (Haaretz). Pittsburgh Killing Aftermath Bares Jewish Rifts in Israel and America (New York Times). The Pittsburgh synagogue shooting is believed to be the deadliest attack on Jews in American history (CNN). An International Jewish View on the Pittsburgh Murders (Begin-Sadat Center for Strategic Studies). How the Pittsburgh shooting compares to attacks on Jews in Europe, where anti-Semitism has been growing (The Washington Post). The Pittsburgh shooter didn’t hate ‘religion,’ he hated Jews. We should say so (New York Times).
Επισήμανση
Ορισμένες στοχευμένες επιθέσεις με θύματα Ιουδαίους: 1982 Παρίσι, 1994 Αργεντινή, 2002 Κένυα, 2012 Βουλγαρία και Γαλλία, 2014 Βέλγιο κ.ο.κ. Έχουν υπάρξει μεταψυχροπολεμικά, κυρίως από το 1993 και ύστερα, μικρο-επιθέσεις και απόπειρες από 'white supremacists'στις Η.Π.Α που όμως είτε αποτράπηκαν είτε απέτυχαν είτε τα θύματα τους ήταν μεμονωμένα ή απολύτως άσχετα (π.χ ο υπεύθυνος ασφάλειας και φύλακας του Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Η.Π.Α το 2009 ή δολοφονίες από πρώην και νυν κατάδικους που εντάσσονται σε τέτοια δίκτυα σε φυλακές ή άνθρωποι που εσφαλμένα θεωρήθηκαν Ιουδαίοι). Ειδικά μιλώντας, σε ό,τι αφορά τις Η.Π.Α, η αύξηση περιστατικών από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και ύστερα είναι εμφανής - και όσο περισσότερο εμβαθύνει και ριζοσπαστικοποιείται η ταυτότητα και η πολιτική, ο προσανατολισμός και η πορεία του κράτους που σχετίζονται με αυτές τόσο θα πυκνώνουν, θα ριζοσπαστικοποιούνται και θα αναδύονται παρεμφερή φαινόμενα στην κοινωνία και στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή είναι μια πρακτική και ουσιαστική πραγματική πολιτική ρίζα (που αρκετοί απωθούν ή κάνουν πως δε βλέπουν) και ένας άξονας ενός υπό διαμόρφωση «νέου αντισημιτισμού» στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής: Η 11η Σεπτεμβρίου και η πορεία των Η.Π.Α μετά από αυτήν, άμεσα, μαζί με την κατάρρευση αυτού που στην Αμερική ονομάζουν public trust, έμμεσα (τα υπόλοιπα είναι τα κλασικά μεμονωμένα περιθωριακά-fringe φαινόμενα). Γενικά μιλώντας, σε ό,τι αφορά τον πλανήτη, περίπου οι μισές από όλες τις αντισημιτικές επιθέσεις λαμβάνουν χώρα στους φυσικούς χώρους του Ιουδαϊσμού, δηλαδή σε συναγωγές - κάτι που φανερώνει τον αντιθρησκευτικό και όχι αντικρατικό χαρακτήρα τους, όταν τουλάχιστον υπάρχει συνείδηση ενός τέτοιου διαχωρισμού (Πριν από λίγες ημέρες σε τελετή μνήμης για τα θύματα της «Νύχτας των Κρυστάλλων» η Merkel μίλησε σε συναγωγή του Βερολίνου).
Bonus
Όμως ας αφήσουμε τα περί αντισημιτισμού και ας περάσουμε στα σκληρά ζητήματα ουσίας. Κανείς ποτέ δεν κατάφερε να μας απαντήσει πειστικά γιατί ήταν προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής οι πολιτικές και στρατιωτικές επιλογές που έλαβαν χώρα από το 2003 και ύστερα. Το θέμα είναι πως το ερώτημα αυτό ουδέποτε απαντήθηκε στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι σταδιακά έχουν αναπτυχθεί και παγιωθεί επίσημες ή mainstream μη αντισημιτικές και μη 'white supremacists'αμερικανικές τάσεις που αποσυνδέουν τα αμερικανικά από τα ισραηλινά συμφέροντα και οδηγούν σε μια νέα ανάγνωση, ματιά και αναψηλάφηση ή επανακάληψη του παρελθόντος, από τα πιο απλά και γνωστά περιστατικά (RMS Lusitania, USS Liberty) μέχρι λιγότερο γνωστά (Louis Brandeis, AZC-AZEC, The Parushim etc.). Μια τέτοια αναθεώρηση έχει ήδη λάβει χώρα στο εσωτερικό των Η.Π.Α, οι οποίες δεν πρόκειται να συνεχίσουν στον 21ο αιώνα να είναι όπως ήταν στον 20ο (απλά για όσο θα συνεχίζουν τα πράγματα στη συγκεκριμένη τους πορεία θα αυξάνονται οι ζημίες και οι τερατογενέσεις στο εσωτερικό τους). Τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους και εντός του Πενταγώνου, του Υπουργείου Εξωτερικών, σε υπηρεσίες πληροφοριών, σε ομάδες Χριστιανών και Ιουδαίων, φιλελεύθερων και συντηρητικών, στα κοινά πράγματα και στη δημόσια σφαίρα, υπάρχουν διπλωμάτες, δικαστές, πολιτικοί, στρατιωτικοί, δικηγόροι, καθηγητές, επιχειρηματίες, δημόσια πρόσωπα και συμφέροντα, που είναι οργανωμένα και δικτυωμένα πλέον ως «αντιπολίτευση». Το βιβλίο του πρώην Πρόεδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Jimmy Carter, το οποίο εκδόθηκε την ίδια χρονιά με τον πόλεμο του Λιβάνου το 2006, ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου. Η επανακάλυψη του παρελθόντος στις Η.Π.Α έχει ως στόχο την επανάκτηση του ελέγχου στο παρόν προκειμένου να διασωθεί το (αμερικανικό) μέλλον.