Περί το 1800 το 3% των ανθρώπων, περίπου, κατοικούσε σε αστικά περιβάλλοντα-πόλεις. Πλέον, και με τα τελευταία στοιχεία, πάνω από τους μισούς ανθρώπους κατοικούν σε πόλεις. Περίπου το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι αστικοποιημένο, ενώ το υπόλοιπο 45% ζει στην ύπαιθρο.
Από το σύνολο όλων των ανθρώπων του πλανήτη, περίπου το 15% κατοικεί σε πόλεις με πληθυσμό μικρότερο από 100 χιλιάδες κατοίκους, το 10% σε πόλεις 100-500 χιλιάδων, το 5% από 500 χιλιάδες έως ένα εκατομμύριο, το 6.5% κατοικεί σε πόλεις που ο πληθυσμός τους κυμαίνεται μεταξύ ενός και δυόμισι εκατομμυρίων (1.0-2.5 εκ), το 5.5% μεταξύ δυόμισι και πέντε εκατομμυρίων (2.5-5.0 εκ), το 4.5% μεταξύ πέντε και δέκα (5.0-10.0 εκ) ενώ, τέλος, περίπου το 8.5% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί στις λεγόμενες Μέγα-Πόλεις (Megacities), με πληθυσμό άνω των δέκα εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι υπόλοιποι άνθρωποι (45% του συνόλου) κατοικούν στην ύπαιθρο.
![]()
Το ποσοστό αστικοποίησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ξεπερνά οριακά το 80% του συνολικού πληθυσμού τους ενώ στην Κίνα αγγίζει το 60%.
•Η Κίνα έχει περισσότερες από εκατό (100) αστικές περιοχές-πόλεις με πληθυσμό μεγαλύτερο του ενός εκατομμυρίου κατοίκων. Οι Η.Π.Α μόλις δέκα (10), με προοπτική να γίνουν το πολύ 15-20.
• Η Κίνα έχει περισσότερες από 250 αστικές περιοχές-πόλεις με πληθυσμό μεγαλύτερο των 500 χιλιάδων κατοίκων. Στην Ινδία βρίσκονται περισσότερες από 100 τέτοιες περιοχές ενώ στις Η.Π.Α λιγότερες από 75.
Ακολουθεί η Ρωσσία με 37 πόλεις άνω των 500 χιλιάδων κατοίκων. Η Γερμανία και η Τουρκία έχουν από 16, το Ηνωμένο Βασίλειο 14, ενώ η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία από 11 (δηλαδή, Η.Π.Α, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία μαζί, έχουν περίπου τις μισές απ'ό,τι η Κίνα μόνη της).
Στην λατινική Αμερική πρώτες χώρες είναι η Βραζιλία με 36 και το Μεξικό με 30 πόλεις που έχουν πληθυσμό άνω των 500 χιλιάδων. Στην Αφρική τις περισσότερες πόλεις με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά έχει η Νιγηρία (25-30 τον αριθμό).
Η Ιαπωνία έχει 22 πόλεις με πληθυσμό άνω των 500 χιλιάδων. Η Ινδονησία (με την Τζάκαρτα να αποτελεί τη δεύτερη πολυπληθέστερη πόλη στον πλανήτη) έχει 24 και η Ν. Κορέα (με την αστική περιοχή Seoul-Incheon - οδηγούμαστε σε σταδιακή ενοποίηση δύο πόλεων - να βρίσκεται στην πέμπτη θέση σε παγκόσμια κλίμακα) έχει 11 πόλεις άνω των 500 χιλιάδων κατοίκων.
Από τους αστικοποιημένους πληθυσμούς που κατοικούν σε πόλεις άνω των 500 χιλιάδων κατοίκων το 55-60% βρίσκεται στο τσουβάλι που ονομάζουμε «Ασία», το 12.5% στη Βόρεια Αμερική, το 11.5% στην Αφρική, το 9-10% στην Ευρώπη και το 8% στη Νότια Αμερική.
• Από τις 47 (μέχρι στιγμής) Μεγά-Πόλεις που υπάρχουν στον πλανήτη, οι δεκαπέντε βρίσκονται στην Κίνα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται δύο.
Συνολικά 30 Μεγά-Πόλεις βρίσκονται στην «Ασία» (Από αυτές δεκαοκτώ στην Ανατολική-Άπω Ασία, οκτώ στην Ινδική Υποήπειρο και τρεις στην Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας-ASEAN). Ακολουθεί με πέντε Μεγα-Πόλεις η Νότιος Αμερική, τρεις βρίσκονται στην Αφρική και τη Βόρειο Αμερική αντίστοιχα, μια στην Ε.Ε αλλά τρεις ή τέσσερις στην «Ευρώπη» (Μόσχα, Παρίσι, Λονδίνο - εξαρτάται πως ορίζει κανείς την έννοια-λάστιχο «Ευρώπη») και μια μεταξύ «Ευρώπης» και «Ασίας» (Κωνσταντινούπολη - ομοίως).
Θα πρέπει να επισημανθεί πως στο δέλτα του ποταμού Zhujiang («μαργαριταρένιο» δέλτα), οι πόλεις Shenzhen, Dongguan, Zhongshan, Jiangmen, Huizhou, Zhuhai, Guangzhou και Foshan είναι κοντά μεταξύ τους και σε ορισμένες περιπτώσεις οι αστικές περιοχές είναι σχεδόν ενοποιημένες. Ωστόσο δεν θεωρούνται ενιαία αστική-μητροπολιτική περιοχή. Αντίστοιχα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας την πολυκεντρικότητα της μητροπολιτικής περιοχής στην Κοιλάδα του Ρουρ, η οποία ξεπερνά τα 11 εκατομμύρια κατοίκους. Υπό αυτή την έννοια αποτελεί τη μόνη «Μέγα-Πόλη» (αν θεωρηθεί τέτοια) της Γερμανίας και τη δεύτερη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ως Μεγά-Πόλεις ορίζονται οι πόλεις με πληθυσμό μεγαλύτερο από δέκα εκατομμύρια.
• Η μεγαλύτερη πόλη στον πλανήτη είναι ο αστικός ιστός Τόκιο-Γιοκοχάμα (Τόκιο, Καβασάκι και Γιοκοχάμα μετατρέπονται σταδιακά σε ένα μέγα αστικό πλέγμα). Σχεδόν ολόκληρος ο Κόλπος του Τόκιο (υπό την στενή και όχι ευρεία έννοια) έχει μετεξελιχθεί σε ένα μέγα αστικό βιομηχανικό σύμπλεγμα.
![]()
![]()
• Στις 25 μεγαλύτερες από απόψεως πληθυσμού πόλεις του πλανήτη, δεν υπάρχει καμία πόλη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέσα στην πρώτη 25άδα - από τα έμμεσα ή άμεσα σχετιζόμενα με την Ε.Ε κράτη - βρίσκονται η Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες (αν και το L.A αποτελεί περισσότερο μια αμερικανική πόλη του Ειρηνικού παρά μια πόλη ευρωατλαντική ή «δυτική»), η Μόσχα και η Κωνσταντινούπολη. Από τις υπόλοιπες, επτά βρίσκονται στην Ανατολική Ασία (Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία), πέντε στην Ινδική Υποήπειρο, τρεις στην Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) και την Λατινική Αμερική αντίστοιχα, και δύο στην Αφρική.
![]()
Οι 15 από τις 25 μεγαλύτερες σε πληθυσμό πόλεις του πλανήτη βρίσκονται στην Ινδική Υποήπειρο, την Νοτιοανατολική Ασία (ASEAN) μεταξύ Ειρηνικού και Ινδικού Ωκεανού, και την Ανατολική-Άπω Ασία του Ειρηνικού.
![]()
Εθνοκρατικά μιλώντας (προσέγγιση που μπορεί να είναι παραπλανητική), από τις 25 πολυπληθέστερες πόλεις, τέσσερις βρίσκονται στην Κίνα, τρεις στην Ινδία, δύο στις Η.Π.Α και την Ιαπωνία αντίστοιχα, και από μια πόλη έχουν η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες, η Νότιος Κορέα, η Βραζιλία, το Μεξικό, το Μπαγκλαντές, η Ρωσσία, η Αίγυπτος, η Ταϊλάνδη, η Αργεντινή, η Τουρκία, το Ιράν, η Νιγηρία και το Πακιστάν (στα αμέσως επόμενα χρόνια θα προστεθεί μια ακόμη - αν όχι και δεύτερη - πόλη από την Κίνα στην πρώτη εικοσιπεντάδα). Παρίσι και Λονδίνο βρίσκονται στην πρώτη 30-35άδα με πτωτικές τάσεις.
![]()
[1] Οι 8 από τις 10 μεγαλύτερες πόλεις του πλανήτη σε έκταση βρίσκονται στις Η.Π.Α (μονάχα το Τόκιο και η Μόσχα βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα). Στις πρώτες 25 από απόψεως μεγαλύτερης εδαφικής έκτασης πόλεις, οι 14 είναι αμερικανικές. Από τρεις έχουν Κίνα και Ιαπωνία.
[2] Ως προς το εσωτερικό των Η.Π.Α: Οι Πολιτείες του Τέξας και της Καλιφόρνια, είναι οι μόνες Πολιτείες που έχουν πάνω από μια πόλη στις δέκα πολυπληθέστερες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Και οι δύο τους, έχουν από τρεις πόλεις στην πρώτη δεκάδα. Χιούστον, Σαν Αντόνιο και Ντάλας το Τέξας. Λος Άντζελες, Σαν Ντιέγκο και Σαν Χοσέ η Καλιφόρνια. Οι δέκα από τις είκοσι πολυπληθέστερες πόλεις των Η.Π.Α, βρίσκονται σε αυτές τις δύο πολιτείες. Οι δύο αυτές Πολιτείες μαζί αντιστοιχούν περίπου στο 14% των εδαφών, το 21% του πληθυσμού και το 22% της συνολικής οικονομίας των Η.Π.Α. Είναι οι δύο μεγαλύτερες εδαφικά, πληθυσμιακά και οικονομικά Πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Αναφερόμαστε προφανώς σε Contiguous United States και σε ό,τι αφορά τα εδάφη δεν προσμετράμε την Αλάσκα).
![]()
Όπως επισημάναμε και παλαιότερα [23 Ιουν 2017] «2017-9: Η Ινδία ξεπερνά οικονομικά το Ηνωμένο Βασίλειο (nominal, γιατί με όρους PPP βρίσκεται ήδη από το 2011 στη τρίτη θέση) και η Πολιτεία της Καλιφόρνια τη Γαλλία. Η Βρετανία και η Γαλλία αποτελούν δύο χώρες που κάνουν την πιο απέλπιδα προσπάθεια να γαντζωθούν από τις ψευδαισθήσεις τους ότι είναι μεγάλες δυνάμεις. Η Κίνα εάν πιεστεί, μπορεί να πιέσει και η ίδια μέσω της Καλιφόρνια και να γονατίσει τις Η.Π.Α. Ο Xi Jingping πρόσφατα συναντήθηκε με τον Κυβερνήτη της Καλιφόρνια». Τέλος, η Πολιτεία της Καλιφόρνια έχει το μεγαλύτερο ποσοστό αστικοποίησης από οποιαδήποτε άλλη Πολιτεία των Η.Π.Α (πλην Πρωτεύουσας: Washington, D.C.)
[3] Ως προς την ιστορική γεωγραφική εξέλιξη υπάρχει μια πορεία, ξεκινώντας από τα μέρη μας και κοιτάζοντας παγκόσμια, από την Κωνσταντινούπολη, στο Παρίσι και το Λονδίνο, έπειτα στην Νέα Υόρκη και τέλος στο Τόκιο (το οποίο ακολουθούν πόλεις από την Ινδονησία, την Ινδία, τις Φιλιππίνες, την Κορέα και την Κίνα). Το Λός Άντζελες, το οποίο βλέπει προς τον Ειρηνικό Ωκεανό και αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη των Η.Π.Α, ξεπέρασε το Σικάγο (Midwest) τη δεκαετία του 1980. Το κέντρο βάρους μετακινήθηκε από την Μεσόγειο, στην Ευρώπη μεταξύ Μάγχης, Μεσογείου και Ατλαντικού, έπειτα στον Ατλαντικό και πλέον βρίσκεται στον Ειρηνικό (τέσσερις από τις 25 μεγαλύτερες πόλεις βλέπουν προς τον Ατλαντικό -τρείς στον Νότιο μια στο Βόρειο-, ενώ πέντε με επτά, συμπεριλαμβανομένου του Λος Άντζελες, βλέπουν προς τον Ειρηνικό).
![]()
Η προηγούμενη εξέλιξη-πορεία δίνει μια περαιτέρω κεντρικότητα τόσο στην Ευρασία (που περιβάλλεται από Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό, Μεσόγειο, Αρκτική και Ατλαντικό) καθώς αυτά τα αστικά κέντρα κοιτάνε από τη μια μεριά προς τον Ειρηνικό και από την άλλη προς την Ευρασία και τον Ινδικό Ωκεανό, όσο και στην Αμερική (εφόσον δεν συνεχίσει να φθίνει ο Βόρειος Ατλαντικός), αν και η Αμερική αποτελεί περιφερειακή ήπειρο ως προς την παγκόσμια ήπειρο της ΆφροΕυρασίας.
[4] Ο άξονας Βορειοανατολική Αφρική - Μέση Ανατολή - Κεντρική Ασία και η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) λειτουργούν ως περιοχές-ζώνες μετάβασης, σύνδεσης και ενοποίησης μεταξύ Ευρώπης-Ασίας-Αφρικής και Ειρηνικού-Ινδικού (ορισμένοι επιθυμούν να είναι ζώνες-περιοχές αποσταθεροποίησης, αποσύνδεσης και κατακερματισμού, χάους και αναρχίας. Φυσικά μια τέτοια στάση φανερώνει αδιέξοδα και αποτελεί παραδοχή και φανέρωση αδυναμίας και όχι δύναμης: ο ηγεμόνας σταθεροποιεί).
![]()
[5] Όπως επισημάνθηκε παλαιότερα [9 Απρ 2017] και σε ό,τι αφορά την αντίθετη γεωγραφική πορεία από αυτή που επισημάνθηκε στο [3] ιστορικά:
Εδώ και περίπου μια δεκαετία, η Κωνσταντινούπολη έχει επιστρέψει στη φυσική της ιστορική θέση, αποτελώντας τη μεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης. Ακολουθεί η Μόσχα (αν και ως μητροπολιτική περιοχή μάλλον θα - έχει - ξεπεράσει την Κωνσταντινούπολη, και λόγω άπλετης-απεριόριστης έκτασης).
[6] Οι πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις (πληθυσμιακή πυκνότητα) στον πλανήτη, είναι η Ντάκα στο Μπαγκλαντές, το Μογκαντίσου στη Σομαλία, η Al-Raqqa (που έγινε γνωστή τα τελευταία χρόνια) στη Συρία, το Σουράτ και η Βομβάη στην Ινδία. Ακολουθούν το Χονγκ Κονγκ και το Μακάου.
[7] Όλα τα προηγούμενα αποτελούν περιγραφές, σε αδρές γραμμές, σε ό,τι αφορά τις πόλεις. Κεντρική θέση στην δημιουργία, ιστορία και εξέλιξη των πόλεων (και άρα του κράτους) και γενικότερα της αστικοποίησης κατέχούν ο Νείλος, η Μεσοποταμία, η Κοιλάδα του Ινδού, η λεκάνη του Κίτρινου Ποταμού και ορισμένες ακόμη περιοχές (όπως η κεντρική ηπειρωτική χώρα και η χερσόνησος Γιουκατάν του Μεξικό, ο Κόλπος της Ταϊλάνδης, η περιοχή που οριοθετείται από τα παράκτια ποτάμια του Περού και τα υψίπεδα των Άνδεων κ.λπ) στις οποίες θα επανέλθουμε παρουσιάζοντας μια προσέγγιση για τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες δημιουργίας και ανάπτυξης του κράτους.
Από το σύνολο όλων των ανθρώπων του πλανήτη, περίπου το 15% κατοικεί σε πόλεις με πληθυσμό μικρότερο από 100 χιλιάδες κατοίκους, το 10% σε πόλεις 100-500 χιλιάδων, το 5% από 500 χιλιάδες έως ένα εκατομμύριο, το 6.5% κατοικεί σε πόλεις που ο πληθυσμός τους κυμαίνεται μεταξύ ενός και δυόμισι εκατομμυρίων (1.0-2.5 εκ), το 5.5% μεταξύ δυόμισι και πέντε εκατομμυρίων (2.5-5.0 εκ), το 4.5% μεταξύ πέντε και δέκα (5.0-10.0 εκ) ενώ, τέλος, περίπου το 8.5% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί στις λεγόμενες Μέγα-Πόλεις (Megacities), με πληθυσμό άνω των δέκα εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι υπόλοιποι άνθρωποι (45% του συνόλου) κατοικούν στην ύπαιθρο.
Το ποσοστό αστικοποίησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ξεπερνά οριακά το 80% του συνολικού πληθυσμού τους ενώ στην Κίνα αγγίζει το 60%.
•Η Κίνα έχει περισσότερες από εκατό (100) αστικές περιοχές-πόλεις με πληθυσμό μεγαλύτερο του ενός εκατομμυρίου κατοίκων. Οι Η.Π.Α μόλις δέκα (10), με προοπτική να γίνουν το πολύ 15-20.
• Η Κίνα έχει περισσότερες από 250 αστικές περιοχές-πόλεις με πληθυσμό μεγαλύτερο των 500 χιλιάδων κατοίκων. Στην Ινδία βρίσκονται περισσότερες από 100 τέτοιες περιοχές ενώ στις Η.Π.Α λιγότερες από 75.
Ακολουθεί η Ρωσσία με 37 πόλεις άνω των 500 χιλιάδων κατοίκων. Η Γερμανία και η Τουρκία έχουν από 16, το Ηνωμένο Βασίλειο 14, ενώ η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία από 11 (δηλαδή, Η.Π.Α, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία μαζί, έχουν περίπου τις μισές απ'ό,τι η Κίνα μόνη της).
Στην λατινική Αμερική πρώτες χώρες είναι η Βραζιλία με 36 και το Μεξικό με 30 πόλεις που έχουν πληθυσμό άνω των 500 χιλιάδων. Στην Αφρική τις περισσότερες πόλεις με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά έχει η Νιγηρία (25-30 τον αριθμό).
Η Ιαπωνία έχει 22 πόλεις με πληθυσμό άνω των 500 χιλιάδων. Η Ινδονησία (με την Τζάκαρτα να αποτελεί τη δεύτερη πολυπληθέστερη πόλη στον πλανήτη) έχει 24 και η Ν. Κορέα (με την αστική περιοχή Seoul-Incheon - οδηγούμαστε σε σταδιακή ενοποίηση δύο πόλεων - να βρίσκεται στην πέμπτη θέση σε παγκόσμια κλίμακα) έχει 11 πόλεις άνω των 500 χιλιάδων κατοίκων.
Από τους αστικοποιημένους πληθυσμούς που κατοικούν σε πόλεις άνω των 500 χιλιάδων κατοίκων το 55-60% βρίσκεται στο τσουβάλι που ονομάζουμε «Ασία», το 12.5% στη Βόρεια Αμερική, το 11.5% στην Αφρική, το 9-10% στην Ευρώπη και το 8% στη Νότια Αμερική.
• Από τις 47 (μέχρι στιγμής) Μεγά-Πόλεις που υπάρχουν στον πλανήτη, οι δεκαπέντε βρίσκονται στην Κίνα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται δύο.
Συνολικά 30 Μεγά-Πόλεις βρίσκονται στην «Ασία» (Από αυτές δεκαοκτώ στην Ανατολική-Άπω Ασία, οκτώ στην Ινδική Υποήπειρο και τρεις στην Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας-ASEAN). Ακολουθεί με πέντε Μεγα-Πόλεις η Νότιος Αμερική, τρεις βρίσκονται στην Αφρική και τη Βόρειο Αμερική αντίστοιχα, μια στην Ε.Ε αλλά τρεις ή τέσσερις στην «Ευρώπη» (Μόσχα, Παρίσι, Λονδίνο - εξαρτάται πως ορίζει κανείς την έννοια-λάστιχο «Ευρώπη») και μια μεταξύ «Ευρώπης» και «Ασίας» (Κωνσταντινούπολη - ομοίως).
Θα πρέπει να επισημανθεί πως στο δέλτα του ποταμού Zhujiang («μαργαριταρένιο» δέλτα), οι πόλεις Shenzhen, Dongguan, Zhongshan, Jiangmen, Huizhou, Zhuhai, Guangzhou και Foshan είναι κοντά μεταξύ τους και σε ορισμένες περιπτώσεις οι αστικές περιοχές είναι σχεδόν ενοποιημένες. Ωστόσο δεν θεωρούνται ενιαία αστική-μητροπολιτική περιοχή. Αντίστοιχα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας την πολυκεντρικότητα της μητροπολιτικής περιοχής στην Κοιλάδα του Ρουρ, η οποία ξεπερνά τα 11 εκατομμύρια κατοίκους. Υπό αυτή την έννοια αποτελεί τη μόνη «Μέγα-Πόλη» (αν θεωρηθεί τέτοια) της Γερμανίας και τη δεύτερη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ως Μεγά-Πόλεις ορίζονται οι πόλεις με πληθυσμό μεγαλύτερο από δέκα εκατομμύρια.
• Η μεγαλύτερη πόλη στον πλανήτη είναι ο αστικός ιστός Τόκιο-Γιοκοχάμα (Τόκιο, Καβασάκι και Γιοκοχάμα μετατρέπονται σταδιακά σε ένα μέγα αστικό πλέγμα). Σχεδόν ολόκληρος ο Κόλπος του Τόκιο (υπό την στενή και όχι ευρεία έννοια) έχει μετεξελιχθεί σε ένα μέγα αστικό βιομηχανικό σύμπλεγμα.
• Στις 25 μεγαλύτερες από απόψεως πληθυσμού πόλεις του πλανήτη, δεν υπάρχει καμία πόλη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέσα στην πρώτη 25άδα - από τα έμμεσα ή άμεσα σχετιζόμενα με την Ε.Ε κράτη - βρίσκονται η Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες (αν και το L.A αποτελεί περισσότερο μια αμερικανική πόλη του Ειρηνικού παρά μια πόλη ευρωατλαντική ή «δυτική»), η Μόσχα και η Κωνσταντινούπολη. Από τις υπόλοιπες, επτά βρίσκονται στην Ανατολική Ασία (Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία), πέντε στην Ινδική Υποήπειρο, τρεις στην Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) και την Λατινική Αμερική αντίστοιχα, και δύο στην Αφρική.
Οι 15 από τις 25 μεγαλύτερες σε πληθυσμό πόλεις του πλανήτη βρίσκονται στην Ινδική Υποήπειρο, την Νοτιοανατολική Ασία (ASEAN) μεταξύ Ειρηνικού και Ινδικού Ωκεανού, και την Ανατολική-Άπω Ασία του Ειρηνικού.
Εθνοκρατικά μιλώντας (προσέγγιση που μπορεί να είναι παραπλανητική), από τις 25 πολυπληθέστερες πόλεις, τέσσερις βρίσκονται στην Κίνα, τρεις στην Ινδία, δύο στις Η.Π.Α και την Ιαπωνία αντίστοιχα, και από μια πόλη έχουν η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες, η Νότιος Κορέα, η Βραζιλία, το Μεξικό, το Μπαγκλαντές, η Ρωσσία, η Αίγυπτος, η Ταϊλάνδη, η Αργεντινή, η Τουρκία, το Ιράν, η Νιγηρία και το Πακιστάν (στα αμέσως επόμενα χρόνια θα προστεθεί μια ακόμη - αν όχι και δεύτερη - πόλη από την Κίνα στην πρώτη εικοσιπεντάδα). Παρίσι και Λονδίνο βρίσκονται στην πρώτη 30-35άδα με πτωτικές τάσεις.
Παρατηρήσεις-Επισημάνσεις
[1] Οι 8 από τις 10 μεγαλύτερες πόλεις του πλανήτη σε έκταση βρίσκονται στις Η.Π.Α (μονάχα το Τόκιο και η Μόσχα βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα). Στις πρώτες 25 από απόψεως μεγαλύτερης εδαφικής έκτασης πόλεις, οι 14 είναι αμερικανικές. Από τρεις έχουν Κίνα και Ιαπωνία.
[2] Ως προς το εσωτερικό των Η.Π.Α: Οι Πολιτείες του Τέξας και της Καλιφόρνια, είναι οι μόνες Πολιτείες που έχουν πάνω από μια πόλη στις δέκα πολυπληθέστερες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Και οι δύο τους, έχουν από τρεις πόλεις στην πρώτη δεκάδα. Χιούστον, Σαν Αντόνιο και Ντάλας το Τέξας. Λος Άντζελες, Σαν Ντιέγκο και Σαν Χοσέ η Καλιφόρνια. Οι δέκα από τις είκοσι πολυπληθέστερες πόλεις των Η.Π.Α, βρίσκονται σε αυτές τις δύο πολιτείες. Οι δύο αυτές Πολιτείες μαζί αντιστοιχούν περίπου στο 14% των εδαφών, το 21% του πληθυσμού και το 22% της συνολικής οικονομίας των Η.Π.Α. Είναι οι δύο μεγαλύτερες εδαφικά, πληθυσμιακά και οικονομικά Πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Αναφερόμαστε προφανώς σε Contiguous United States και σε ό,τι αφορά τα εδάφη δεν προσμετράμε την Αλάσκα).
Όπως επισημάναμε και παλαιότερα [23 Ιουν 2017] «2017-9: Η Ινδία ξεπερνά οικονομικά το Ηνωμένο Βασίλειο (nominal, γιατί με όρους PPP βρίσκεται ήδη από το 2011 στη τρίτη θέση) και η Πολιτεία της Καλιφόρνια τη Γαλλία. Η Βρετανία και η Γαλλία αποτελούν δύο χώρες που κάνουν την πιο απέλπιδα προσπάθεια να γαντζωθούν από τις ψευδαισθήσεις τους ότι είναι μεγάλες δυνάμεις. Η Κίνα εάν πιεστεί, μπορεί να πιέσει και η ίδια μέσω της Καλιφόρνια και να γονατίσει τις Η.Π.Α. Ο Xi Jingping πρόσφατα συναντήθηκε με τον Κυβερνήτη της Καλιφόρνια». Τέλος, η Πολιτεία της Καλιφόρνια έχει το μεγαλύτερο ποσοστό αστικοποίησης από οποιαδήποτε άλλη Πολιτεία των Η.Π.Α (πλην Πρωτεύουσας: Washington, D.C.)
[3] Ως προς την ιστορική γεωγραφική εξέλιξη υπάρχει μια πορεία, ξεκινώντας από τα μέρη μας και κοιτάζοντας παγκόσμια, από την Κωνσταντινούπολη, στο Παρίσι και το Λονδίνο, έπειτα στην Νέα Υόρκη και τέλος στο Τόκιο (το οποίο ακολουθούν πόλεις από την Ινδονησία, την Ινδία, τις Φιλιππίνες, την Κορέα και την Κίνα). Το Λός Άντζελες, το οποίο βλέπει προς τον Ειρηνικό Ωκεανό και αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη των Η.Π.Α, ξεπέρασε το Σικάγο (Midwest) τη δεκαετία του 1980. Το κέντρο βάρους μετακινήθηκε από την Μεσόγειο, στην Ευρώπη μεταξύ Μάγχης, Μεσογείου και Ατλαντικού, έπειτα στον Ατλαντικό και πλέον βρίσκεται στον Ειρηνικό (τέσσερις από τις 25 μεγαλύτερες πόλεις βλέπουν προς τον Ατλαντικό -τρείς στον Νότιο μια στο Βόρειο-, ενώ πέντε με επτά, συμπεριλαμβανομένου του Λος Άντζελες, βλέπουν προς τον Ειρηνικό).
Η προηγούμενη εξέλιξη-πορεία δίνει μια περαιτέρω κεντρικότητα τόσο στην Ευρασία (που περιβάλλεται από Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό, Μεσόγειο, Αρκτική και Ατλαντικό) καθώς αυτά τα αστικά κέντρα κοιτάνε από τη μια μεριά προς τον Ειρηνικό και από την άλλη προς την Ευρασία και τον Ινδικό Ωκεανό, όσο και στην Αμερική (εφόσον δεν συνεχίσει να φθίνει ο Βόρειος Ατλαντικός), αν και η Αμερική αποτελεί περιφερειακή ήπειρο ως προς την παγκόσμια ήπειρο της ΆφροΕυρασίας.
[4] Ο άξονας Βορειοανατολική Αφρική - Μέση Ανατολή - Κεντρική Ασία και η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) λειτουργούν ως περιοχές-ζώνες μετάβασης, σύνδεσης και ενοποίησης μεταξύ Ευρώπης-Ασίας-Αφρικής και Ειρηνικού-Ινδικού (ορισμένοι επιθυμούν να είναι ζώνες-περιοχές αποσταθεροποίησης, αποσύνδεσης και κατακερματισμού, χάους και αναρχίας. Φυσικά μια τέτοια στάση φανερώνει αδιέξοδα και αποτελεί παραδοχή και φανέρωση αδυναμίας και όχι δύναμης: ο ηγεμόνας σταθεροποιεί).
[5] Όπως επισημάνθηκε παλαιότερα [9 Απρ 2017] και σε ό,τι αφορά την αντίθετη γεωγραφική πορεία από αυτή που επισημάνθηκε στο [3] ιστορικά:
ανατολικά της Μεσογείου η Βαγδάτη άγγιξε το ένα εκατομμύριο κατοίκους, σε μια περίοδο όπου μόνες ισάξιες της, ήταν οι πόλεις Kaifeng και Hangzhou της Κίνας (σε άλλη στιγμή η Chang'an), ενώ οι πόλεις Gurganj και Merv, στο σημερινό Τουρκμενιστάν, είχαν διπλάσιο ή τριπλάσιο πληθυσμό από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πόλη (υπάρχουν πολλά ακόμη άξια λόγου αστικά κέντρα: Poḷonnaruwa στη Σρί Λάνκα, Angkor στην Καμπότζη, Fez στο Μαρόκκο κ.λπ). Σε ό,τι αφορά αποκλειστικά την «Ευρώπη» (υπό ευρεία έννοια), το Παρίσι ιστορικά, παίρνει τα πρωτεία της πολυπληθέστερης πόλης στην Ευρώπη από την Κωνσταντινούπολη και τα παραδίδει στο Λονδίνο: «Για περίπου 8-10 αιώνες η Κωνσταντινούπολη είναι η μεγαλύτερη Πόλη της (δεν υπάρχει κανένα ιστορικό προηγούμενο, καμιά άλλη πόλη στην ιστορία της Ευρώπης με ανάλογη διάρκεια)... Οι μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης από ιδρύσεως της Πόλης: Κωνσταντινούπολη (5-6 αιώνες), Κόρδοβα, Κωνσταντινούπολη (ξανά) με Σεβίλλη και Παλέρμο, Παρίσι (2 αιώνες), Γρανάδα, Κωνσταντινούπολη (ξανά για 2 αιώνες ακόμη), Λονδίνο (2 αιώνες), Μόσχα (δεκαετίες), Κωνσταντινούπολη (ξανά)... Κωνσταντινούπολη και Λονδίνο, δύο μη ηπειρωτικό-ευρωπαϊκές Πόλεις είναι τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της «Ευρώπης» για περίπου 10-12 αιώνες (Το Λονδίνο χάνει τα πρωτεία από τη Μόσχα. Γενικότερα το Λονδίνο χάνει, γι'αυτό και φωνάζει).
Εδώ και περίπου μια δεκαετία, η Κωνσταντινούπολη έχει επιστρέψει στη φυσική της ιστορική θέση, αποτελώντας τη μεγαλύτερη πόλη της Ευρώπης. Ακολουθεί η Μόσχα (αν και ως μητροπολιτική περιοχή μάλλον θα - έχει - ξεπεράσει την Κωνσταντινούπολη, και λόγω άπλετης-απεριόριστης έκτασης).
[6] Οι πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις (πληθυσμιακή πυκνότητα) στον πλανήτη, είναι η Ντάκα στο Μπαγκλαντές, το Μογκαντίσου στη Σομαλία, η Al-Raqqa (που έγινε γνωστή τα τελευταία χρόνια) στη Συρία, το Σουράτ και η Βομβάη στην Ινδία. Ακολουθούν το Χονγκ Κονγκ και το Μακάου.
[7] Όλα τα προηγούμενα αποτελούν περιγραφές, σε αδρές γραμμές, σε ό,τι αφορά τις πόλεις. Κεντρική θέση στην δημιουργία, ιστορία και εξέλιξη των πόλεων (και άρα του κράτους) και γενικότερα της αστικοποίησης κατέχούν ο Νείλος, η Μεσοποταμία, η Κοιλάδα του Ινδού, η λεκάνη του Κίτρινου Ποταμού και ορισμένες ακόμη περιοχές (όπως η κεντρική ηπειρωτική χώρα και η χερσόνησος Γιουκατάν του Μεξικό, ο Κόλπος της Ταϊλάνδης, η περιοχή που οριοθετείται από τα παράκτια ποτάμια του Περού και τα υψίπεδα των Άνδεων κ.λπ) στις οποίες θα επανέλθουμε παρουσιάζοντας μια προσέγγιση για τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες δημιουργίας και ανάπτυξης του κράτους.