Τώρα τι να γράψουμε για το «Κουρδιστάν»; Από την πλευρά μας προσπαθήσαμε να αναδείξουμε και να προσφέρουμε διάφορες πτυχές και οπτικές που να σας δείχνουν γιατί πρέπει να έχετε προσγειωμένα τα μυαλά σας, σε σχέση με αντιλήψεις που κυκλοφορούσαν. Όταν μπορέσουμε, θα κάνουμε μια επανάληψη όλων όσων έχουμε γράψει.
Αυτό που σκοπεύαμε να γράψουμε πρόσφατα ήταν «Καλως ήρθατε στο Νότιο Σουδάν της Μέσης Ανατολής», αλλά ήταν τόσο απόλυτη η απόρριψη του δημοψηφίσματος (εκτός των περιφερειακών και γειτονικών δυνάμεων και από Ε.Ε και Η.Π.Α) που ακόμη και αυτή η πρόταση θα ήταν περιττή. Το Ν. Σουδάν μαζί με το Ισράήλ (την Ινδία, το Πακιστάν και την Β. Κορέα) είναι τα μόνα κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη Συνθήκη μη διάδοσης πυρηνικών όπλων (Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons, NPT). Θα είχε ενδιαφέρον, εφόσον αποκτούσε υπόσταση το «ανέξαρτητο» (από το Ιράκ) Κουρδιστάν, να βλέπαμε εάν θα υπέγραφε τη Συνθήκη αυτή (ή εάν θα ακολουθούσε την πολιτική στάση του «ανεξάρτητου» Ν. Σουδάν). Ψάξτε να δείτε τι συμβαίνει στο Νότιο Σουδάν από τη στιγμή που «ανεξαρτητοποιήθηκε», το 2011.
• Κατ'αρχάς, ουδείς τονίζει πως είναι διαφορετικό πράγμα ένα αμερικανικό, ένα ισραηλινό, και ένα τουρκικό «Κουρδιστάν» (τίποτα από τα προηγούμενα δεν μπορεί να γίνει δίχως τη μερική συγκατάθεση των Ρώσσων πλέον). Παραδείγματως χάριν, ένα «αμερικανικό» Κουρδιστάν εκτός του ότι θα υποβάθμιζε και θα καθιστούσε περισσότερο ελέγχόμενη και εξαρτημένη την Τουρκία, θα υποβάθμιζε και το Ισραήλ. Ένα «ισραηλινό» Κουρδιστάν θα υποβάθμιζε την Τουρκία και τη Σαουδική Αραβία. Ένα «τουρκικό» Κουρδιστάν θα έκανε το ίδιο με το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία κ.λπ. Παλαιότερα, σε μια κουβέντα, είχα επισημάνει πως το ζήτημα «Κουρδιστάν» ήταν πιο ψηλά στην ατζέντα του Ισραήλ και πως δεν ήταν τόσο υψηλά ιεραρχικά ούτε είχε τόσο μεγάλη βαρύτητα για τις Η.Π.Α. Με κοίταξαν σαν εξωγήινο (βέβαια εντός των Η.Π.Α, πλέον, είναι τόσο «πλουραλιστικά» χαοτικές και άναρχες ορισμένες κατευθύνσεις και μη ιεραρχημένες ορισμένες καταστάσεις, που είναι δικαιολογημένα κάποια πράγματα).
• Είχαμε τονίσει το ζήτημα της περίκλειστης χώρας. Διαβάζαμε και ακούγαμε για «εξόδο στην θάλασσα» και αμέσως καταλαβαίναμε πόσο ανυπόστατες ή ελάχιστα σοβαρές ήταν αυτές οι απόψεις. Οι Κούρδοι, ένας νομαδικός και ορεσίβιος λαός, για να έχουν εξόδο στη θάλασσα (σε λίγο θα μας τους βγάλουν μεγάλους ναυτικούς), δηλαδή για να υπάρξει ολοκλήρωση μιας υποτιθέμενα πολιτικά ενοποιημένης κουρδικής χώρας-περιοχής, θα έπρεπε να είναι εξαρτημένοι είτε από τους Τούρκους, είτε από τους Πέρσες, είτε από τους Άραβες. Το «Κουρδιστάν με έξοδο στη θάλασσα» αποτελεί πρωτοφανή «ιστορική» καινοτομία και φαντασιακή σύλληψη, και ανιστορική απατεωνιά ολκής.
• Μέση Ανατολή σημαίνει, ή τα αφεντικά της περιοχής είναι: Αίγυπτος, Τουρκία και Ιράν και όχι το υποτιθέμενα «παντοδύναμο» και μυθοποιημένο Ισραήλ. Το Ισράηλ μόνο μέσω της οικειοποίησης ή του ελέγχου (προφανώς με τη βοήθεια μιας μεγάλης εξω-περιφερειακής δύναμης) ενός ή δύο εκ των τριών αυτών κρατών μπορεί να καθορίζει εξελίξεις. Περιφερειακό σύστημα ή οποιασδήποτε μορφής περιφερειακός έλέγχος, μόνο πάνω σε αυτές τις τρείς χώρες-θεμέλια μπορεί να οικοδομηθεί και όχι πάνω σε μια υπερεκτιμημένη γεωστρατηγικά και μυθοποιημένη λωρίδα γης.
• Ανατολική Μεσόγειος σημαίνει, ή τα (περιφερειακά) αφεντικά της περιοχής είναι: Ελλάδα, Αίγυπτος και Τουρκία και όχι το υποτιθέμενα «παντοδύναμο» και μυθοποιημένο Ισραήλ. Δεν έχεις εσύ ανάγκη το Ισραήλ. Το Ισραήλ έχει ανάγκη εσένα.
• Θα πρέπει να τονιστεί πως οι Η.Π.Α βλέπουν το Κουρδικό περισσότερο ως ιρακινό ζήτημα (τουλάχιστον μέχρι πριν κάποια χρόνια) ενώ η Ε.Ε περισσότερο ως τουρκικό. Κάνουν λάθος και οι δύο. Η στένη αυτή ματιά δεν μπορεί να συλλάβει την ολότητα και τις περιπλοκές του ζητήματος. Το Ισραήλ λόγω συμφερόντων και αναγκών, η Τουρκία και το Ιράν λόγω ιστορίας, δεσμών, διαχείρισης και διοίκησης ανθρώπων και χώρου (και ισως σε κάποιο βαθμό η Ρωσσία, ως η παλαιότερη χώρα που έχει παίξει το συγκεκριμένο ζήτημα, τουλάχιστον από την εποχή του ΡωσοΤουρκικού Πόλέμου του 1829), είναι τα κράτη που έχουν μια ευρυτερη αντίληψη του Κουρδικού.
• Μια απο τις κατάρες του Κουρδικού είναι πως αποτελεί ένα πολύ καλό, εξαιρετικό, εργαλείο για μεγάλες και μεσαίες δυνάμεις. Μπορεί να μετασχηματιστεί πότε σε ιρακινο-αραβικό, πότε σε τουρκικό, πότε σε ιρανικό-περσικό ζήτημα και μοχλό πίεσης. Υπό αυτή την έννοια συμφέρει ορισμένους να συντηρείται. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, είναι σημαντικό και πρέπει να επιλυθεί. Και θα επιλυθεί (πιθανότατα όχι έτσι όπως φαντασιώνονται ορισμένοι στην Ελλάδα). Όχι γιατί είναι «δίκαιο» -που είναι- αλλά γιατί με κάποιον τρόπο πρέπει να πάψει να αποτελεί νεκρό σημείο και να αρχίσει να λειτουργεί ξανά η περιοχή, κάτι που αποζητούν όλοι με τον τρόπο τους (Τα πράγματα αυτά ομως δεν θα γίνουν υπό το δόγμα «ειρήνη για έναν και αναταραχή για τους υπολοίπους» όπως δήλωσε και ο Rouhani στην ομιλία του στον Ο.Η.Ε). Το Κουρδικό σχετίζεται τόσο με το Παλαιστινιακό, όσο και με τη σύνδεση υδάτινων-ενεργειακών πόρων. Το Κουρδικό και το Παλαιστινιακό αποτελούν επίσης τα καθοριστικά σημεία καμπής και τομής των σχέσεων Η.Π.Α-Τουρκίας. Είναι αφελής η «στρατηγίκη» της συνολικής επίλυσης όλων των προηγούμενων μέσω του φυτέματος ενός κράτους με συγκεκριμένη-εγκιβωτισμένη ταυτότητα και γεωπολιτική κατεύθυνση. Ούτε το μέρος, ούτε η εποχή, ούτε οι συσχετισμοί δύναμης ενδείκνυνται (Μια διευρυμένη «π.Γ.Δ.Μ» της Μέσης Ανατολής π.χ, προϋποθέτει παντοδυναμία Αμερικής, εκπορνευμένη και υπό κατάρρευση Ρωσσία, υπάκουη ανεκτική και χειραγωγούμενη Ελλάδα, Βουλγαρία και Αλβανία και όχι Ιράν και Τουρκία, μια διαφορετική-σημερινή Ρωσσία κ.λπ).
• Περί δικαίου μιλώντας, καλο είναι να αποφεύγεται η εύκολη και επιφανειακή χρήση του λόγου περί δικαίου, γιατί όπως κάποιος μιλάει για «τουρκοκρατούμενο Κουρδιστάν» πολύ εύκολα κάποιος άλλος μπορεί να μιλήσει για κουρδοκρατούμενη -και κατασφαγμένη- Αρμενία ή για κατεχόμενα ασσυριακά εδάφη κ.ο.κ.
• Η προσπάθεια να παρουσιαστούν «οι Κούρδοι», έτσι γενικά και αόριστα εκατομμύρια άνθρωποι, ως pro-western και secular σχεδόν εγγυάται μελλοντικές δυσμορφίες και χαοτικές καταστάσεις (pro-western και secular «εκ φύσεως» υπάρχουν μόνο στα μυαλά όσων πιστεύουν σε secular liberal fantasies, οπως η «Αραβική Άνοιξη»).
• Θα πρέπει πάντα να έχουμε στο νου μας πως το Κουρδικό έχει ευρωπαϊκο βραχίωνα-σκέλος.
• Ένα κλειδί προκειμένου να εκτιμήσει κανείς μακροπρόθεσμα, και πέρα από άμεσα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, μια πιθανή μελλοντική εξέλιξη-κατεύθυνση του ζητήματος είναι να αναρωτηθεί (ακριβώς μη σκεπτόμενος αυστηρά έθνοκεντρικά ή στενά εθνικιστικά): με ποιόν λαό της περιοχής είναι πιθανότερο η μεγάλη πλειοψηφία των Κούρδων να αποκτήσει μελλοντικά αίσθηση κοινότητας πεπρωμένου; Με τους Άραβες, τους Ισραηλινούς, τους Ιρανούς ή τους Τούρκους; Είναι αυτή η αίσθηση κοινού πεπρωμένου η οποία θα σφυρηλατήσει και την αίσθηση του ανήκειν, που θα φανερώσει προς ποιά κατεύθυνση θα κινηθεί μακροπρόθεσμα η όλη κατάσταση. Το προηγούμενο ερώτημα θέτει έναν παρεμφερή -αλλά όχι όμοιο- προβληματισμό με ένα παλαιότερο ερώτημα που έχουμε κάνει (το οποίο αναφέρεται σε Η.Π.Α και Ιράν): «η συγκεκριμένη περιοχή (Arab Shia), σε βάθος χρόνου, σε τίνος άραγε την σφαίρα επιρροής θα περάσει; Μιας δύναμης που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης ή μιας γειτονικής ιστορικής περιφερειακής δύναμης;»
• Τέλος, υπάρχουν και τα καθαρά εσωτερικά ζητήματα και οι ενδογενείς παράγοντες, σε ό,τι αφορά το Κουρδικό (ταυτότητας, γλωσσικά, χαρακτήρας εθνικισμού, θρησκείας, αριθμός αλφάβήτων, εσωτερικές διαιρέσεις και τριμπαλιστικά -clans- στοιχεία και χαρακτηριστικά, κοινωνικές διαφοροποιήσεις κ.α), αλλά με αυτά σκοπεύμαμε να ασχοληθούμε μονάχα εφόσον το ζήτημα θα είχε προχωρήσει πολύ (δεν μπορούμε να ασχολούμαστε π.χ με τις ανάγκες επιβίωσης της φραξιάς Barzani, που αντιλαμβάνεται την KRG ως προσωπική του περιουσία). Τα μεγαλύτερα προβλήματα των Κούρδων είναι εσωτερικά.
[-] Επί 180 και πλέον χρόνια, υπήρξες χωρίς το Ισράηλ. Υπό αυτή την έννοια δεν έχεις εσύ ανάγκη το Ισράηλ (όσο έχει το Ισραήλ εσένα). Τώρα πως υπήρξες και πως συνεχίζεις να υπάρχεις είναι άλλο ζήτημα... Ασφαλώς είναι απαράδεκτο μετά από σχεδόν δύο αιώνες ζωής, να έχει ένα κράτος τη νοοτροπία, τις συμπεριφορές, τις εξαρτήσεις και τις καθηλώσεις της Ελλάδας. Υπό αυτή την έννοια η Τουρκία μέσα σε 90 χρόνια και το Ισραήλ μέσα σε 70, έχουν καταφέρει περισσότερα πράγματα από την ευρωδυτική -εκδιδόμενη- γριά, ετών 187, που ακόμη μαϊντανίζει (για να μην πούμε τίποτα άλλο). Που συμπεριφέρεται σαν κράτος μαϊντανός.
[-] Όσες και όσοι ήταν υπερβολικά υπέρ του Κουρδιστάν ουσιαστικά πρότειναν (όχι φυσικά όλοι συνειδητά) η Κύπρος και η Ελλάδα να μετατραπούν σε συνιστώσες του Ισράηλ. Από συνιστώσα και εξαρτημένο παράρτημα του Ηνωμένου Βασιλείου και μερικώς της Γαλλίας (στα ντουζένια τους), των Ηνωμένων Πολιτειών στο αποκορύφωμα τους (με πάντα υπαρκτή την επιρροή της Γερμανίας), σε συνιστώσα του Ισραήλ. Τρελή «αναβάθμιση».
[-] Δεν λέμε φυσικά να μην έχεις σχέσεις. Να έχεις. Και ιδιαίτερα οι ανατολικομεσογειακές σχέσεις είναι απαραίτητες. Άλλο πράγμα είναι όμως να μεταβάλλεσαι σε συνιστώσα ή/και να ιδεολογικοποιείς και να μεταβάλλεις σε ταυτότητες, ως μέσο παγίωσης εξάρτησης, ελέγχου και γεωπολιτικής πρόσδεσης, ορισμένα πράγματα. Πέρα του ότι δεν είναι αυτονόητο πως υπάρχει κοινότητα ή/και ταύτιση συμφερόντων (π.χ, ως προς την Κύπρο και την Κρήτη), η ταύτιση συμφερόντων χρειάζεται και ένα βαθμό ευελιξίας και ελευθερίας. Και όχι εγκιβωτισμό επί της κατεύθυνσης και των συμφερόντων του άλλου μέσω π.χ ταυτοτήτων, διπολισμών, ή/και δαιμονοποίησης που οδηγούν σε στρεβλώσεις, δυσμορφίες ή/και απομόνωση - εδώ η πλήρης ταύτιση συμφερόντων υπό τη συνοδεία των προηγούμενων οδηγεί σε απώλειες και καταστροφές όταν γίνεται με μεγάλες δυνάμεις, οπως οι Η.Π.Α, πόσο μάλλον με μικρομεσαίες ημι-περιφερειακές δυνάμεις (το Ισραήλ δεν είναι μεγάλη δύναμη, και από το 2005-6 και ύστερα, βαθμιαία, υποχωρεί. Γι'αυτό αναγκάζεται να «πέσει» στη θάλασσα και να «εμβαθύνει» στη στεριά).
[-] 1. Δήλωση Trump κατά τη συνάντηση του με τον Erdoğan: “He’s running a very difficult part of the world. He’s involved very, very strongly and, frankly, he’s getting very high marks. And he’s also been working with the United States. We have a great friendship as countries. I think we’re, right now, as close as we have ever been. And a lot of that has to do with the personal relationship”. 2. Επίσημη πληροφόρηση-ενημέρωση από τη σελίδα του Λευκού Οίκου [The White House. Office of the Press Secretary. For Immediate Release. September 22, 2017]: “President Donald J. Trump met today with President Recep Tayyip Erdogan of Turkey. They reaffirmed the strategic partnership between the United States and Turkey and agreed to continue working together to foster regional stability and defeat terrorism in all its forms. The two leaders reaffirmed their rejection of the planned Kurdistan Regional Government's referendum on September 25th, and the serious consequences that would follow if it occurs. They called on Kurdish leaders to accept the process of intense negotiations on all outstanding issues which the United States and Turkey are prepared to endorse and support”. 3. Αποσπάσματα από δηλώσεις του Erdoğan λίγες ημέρες μετά: “Who will recognize your independence? Israel. But there is not only Israel in the world... Northern Iraq, what will you get only with Israel? They do not know politics, either. They do not have a clue about how to be a state. They think it will happen just by saying ‘we did it’. No, it cannot and will not happen... Those, who provoke you today, will leave tomorrow. However, we will continue to live together for thousands of years to come. Do not throw away your future for today’s greed. Flying flags of Israel there will not save you, you should know that... Ruling a country is not the same as ruling a tribe. He must have received some very serious encouragements regarding this point;... We must carefully consider who benefits from the ethnic conflict in this region which already suffered enough due to sectarian conflicts... I read in a newspaper today that an official from IKRG said “We did not know about the Israeli flags”. How is it possible that while we knew in Turkey, they were not aware of it in northern Iraq?... Because in the past, MOSSAD of Israel was in cooperation with their leaders. This cooperation is now activated again”.
Το Κουρδικό, τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσε έναν πολύ καλό τρόπο (μάλλον τον τελευταίο) να απωθείται το τεράστιο χάσμα ισχύος που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μεταψυχροπολεμικά και ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες (και παράλληλα να «επιβεβαιώνεται», κυρίως ψυχικά, πως οι επιλογές και η πορεία της Ελλάδας ήταν προς τη «σωστή» κατεύθυνση). Το Κουρδικό ήταν ένα πολύ καλό αποκούμπι, ένα ναρκωτικό, προκειμένου να απωθείται η κατάπτωση και η πορεία της σημερινής Ελλάδας (αναμένοντας παράλληλα μια μεσσιανική καταστροφή που θα μετέβαλε σχεδόν στιγμιαία συσχετισμούς και κανόνες ή ένα μαγικό σωτήριο Ισραήλ που θα άλλαζε τα πάντα). Το ναρκωτικό αυτό ήρθε να συμπληρώσει ένα ακόμη δυνατότερο ναρκωτικό ή/και υπνωτικό: τον «ευρωπαϊσμό». Άν κάποτε «Ευρώπη» σήμαινε μιμητισμό και πιθηκισμό, σήμερα η έννοια αυτή έχει μεταβληθεί σε υποκατάστατο της έλλειψης εθνικού και στρατηγικού σχεδιασμού. Η Ευρωμανία και η €υρωλαγνεία αποτελεί δικαιολογία για την απουσία ηγεμονικής ιδεολογίας, ταυτότητας, στρατηγικής, οράματος και προοπτικής. Ποιά είναι η στρατηγική μας; Η ταυτότητα μας; Ο άξονας συνοχής μας; Το όραμα μας; Η απάντηση είναι μονολεκτική: «Ευρώπη» (Καμία, Κανένας, Κανένα και Τίποτα). Γι'αυτό και η λύση πάντα είναι «περισσότερη Ευρώπη». Είναι εμφανές - για εμάς εδώ και τουλάχιστον μια δεκαπενταετία - πως αυτή η νοοτροπία οδηγεί κατευθείαν σε καταστροφικές και αδιέξοδες καταστάσεις (καθόλου δεν ξαφνιαστήκαμε με το κλείσιμο των συνόρων. Το θεωρήσαμε λογική συνέπεια ορισμένων πραγμάτων τα οποία αναλύσαμε). Αλλά ας μείνουμε στο Κουρδικό ως ναρκωτικό:
Μίλαγες για μέση ηλικία και πως κατάντησες να είσαι στις πρώτες 5-10 (!) πιο γηρασμένες κοινωνίες στον πλανήτη και άκουγες «ναι, αλλά το Κουρδικό» (και η «Ευρώπη» φυσικά). Μίλαγες για το πως έχει μεταβληθεί η πληθυσμιακή αναλογία-ισορροπία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας από το 1925 μέχρι σήμερα και η αντίδραση-απάντηση ήταν «ναι, αλλά το Κουρδικό» (ομοίως). Μίλαγες για G20: «ναι, αλλά το Κουρδικό» (τα ίδια). Μίλαγες για το νεαρό της Republic of Turkey (μόλις 94 ετών) σε αντιπαραβολή με το ελληνικό κράτος (187 ετών) και πως σε μόλις 94 χρονιά, η Republic of Turkey κατάφερε να γίνει η 6-7η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη και η 17-8η στον πλανήτη, πάλι «ναι, αλλά το Κουρδικό» (μην ξαναγράφουμε). Μίλαγες για τρομερή κινητικότητα, επισκέψεις και συμφωνίες σε διεθνές επίπεδο: «ναι, αλλά το Κουρδικό» [μόνο κατά τις τελευταίες 10-11 ημέρες, ο Erdoğan συναντήθηκε, μεταξύ άλλων, με τον Trump των Η.Π.Α, τον Putin της Ρωσσίας, τη May της Βρετανίας, τον Macron της Γαλλίας, τον Abe της Ιαπωνίας, τον Vučić της Σερβίας, τον Poroshenko της Ουκρανίας, τον Guterres (U.N. Secretary-General), τον Stoltenberg (NATO Secretary General), τον Jack Yun Ma (Alibaba Group) και τον Michael Bloomberg (CEO of Bloomberg). Σας ποτίζουν ναρκωτικά και υπνωτικά]. Μίλαγες για την ίδρυση εξωπεριφερειακών-υπερπόντιων βάσεων, «ναι, αλλά το Κουρδικό». Μίλαγες για τη δημογραφική και οικονομική αύξηση και βαρύτητα μετά-ψυχροπολεμικά (τριπλασιασμός Α.Ε.Π, πληθυσμιακή αύξηση κατά δύο και πλέον Ελλάδες) «ναι, αλλά το Κουρδικό». Μίλαγες για συγκριτικά μεγέθη μεταξύ των δύο χωρών σε πολλαπλούς τομείς και για το άμεσο (κοντινό δύο-τριών δεκαετιών) μέλλον, και πάλι, «ναι, αλλά το Κουρδικό». Απέναντι σε όλα αυτά, τα οποία ήταν ενδεικτικά και δεν περιελάμβαναν άλλα πεδία, πολιτιστικά, πολεμικής βιομηχανίας και τεχνογνωσίας, πυρηνικής ενέργειας, Software Engineering, Cyber warfares/security (digital certificate, Malware production etc), η Ελλάδα είχε να αντιπαράθεσει ένα και μόνο πράγμα, το οποίο μάλιστα ξαναθυμήθηκαν-ανακάλυψαν στη χώρα αυτή τα τελευταία 3-5 χρόνια. Το Κουρδικό. Δηλαδή κάτι εξωγενές ως προς την Ελλάδα. Η Ελλάδα, δεν είχε να αντιπαράθεσει τίποτα η ίδια. Τίποτα ενδογενές. Παρά μονάχα ευχολόγια, ευρωμανουάλια και ψυχολογισμούς (η Ελλάδα είναι «δυτική» και «ευρωπαϊκή» ενώ η Τουρκία «μογγολική». Ευρωκεντρικές μπαγιάτικες αστειότητες δύο και πλέον αιώνων. Προφανώς εκδίδει «μογγολικά» digital certificates η Τουρκία, αναπτύσσει «μογγολική» πολεμική βιομηχανία και έχει «μογγολικές» πυρηνικές ανησυχίες). Στο τέλος σου έκλεισε τα σύνορα και η «Ευρώπη» και ησύχασες...
Η δημιουργία μιας γυάλας (ιδεολογικής, ψυχολογικής κ.λπ) ή ενός γυάλινου πύργου αποτελεί σύνηθες φαινόμενο σε γηρασμένες, υποτακτικές, κουρασμένες, που ανέχονται τα πάντα, παρηκμασμένες κοινωνίες. Η Ελλάδα -έμαθε να- συμπεριφέρεται σαν μικρή χώρα (συνέβαλε και ο «ευρωπαϊσμός» σε αυτό). Και δυστυχώς, ιδιαίτερα κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, αυτή η νοοτροπία εμπότισε και το κοινωνικό σώμα, το οποίο, μέσα στη τρέλα του, πάντα διατηρούσε μια διαφορετική νοοτροπία και στάση. Κάποτε... («εξευρωπαϊστηκε» και «δυτικοποίηθηκε» πλέον και «ο λαός»).
Ολοκληρώνουμε με την παρακάτω δήλωση (από τον Erdoğan):
Έτσι μιλάνε, εκφράζοντας και μια αποφασιστικότητα, και όχι όπως μίλησε ο Παυλόπουλος, με τρεχούμενα σάλια και κλάματα, κατά την επίσκεψη Macron (ή όπως μιλάνε όσες και όσοι θα ήθελαν να έχουν γεννηθεί στο Ρήνο και να ζούν στην πατρίδα τους την «Ευρώπη»).
Αυτό που σκοπεύαμε να γράψουμε πρόσφατα ήταν «Καλως ήρθατε στο Νότιο Σουδάν της Μέσης Ανατολής», αλλά ήταν τόσο απόλυτη η απόρριψη του δημοψηφίσματος (εκτός των περιφερειακών και γειτονικών δυνάμεων και από Ε.Ε και Η.Π.Α) που ακόμη και αυτή η πρόταση θα ήταν περιττή. Το Ν. Σουδάν μαζί με το Ισράήλ (την Ινδία, το Πακιστάν και την Β. Κορέα) είναι τα μόνα κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη Συνθήκη μη διάδοσης πυρηνικών όπλων (Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons, NPT). Θα είχε ενδιαφέρον, εφόσον αποκτούσε υπόσταση το «ανέξαρτητο» (από το Ιράκ) Κουρδιστάν, να βλέπαμε εάν θα υπέγραφε τη Συνθήκη αυτή (ή εάν θα ακολουθούσε την πολιτική στάση του «ανεξάρτητου» Ν. Σουδάν). Ψάξτε να δείτε τι συμβαίνει στο Νότιο Σουδάν από τη στιγμή που «ανεξαρτητοποιήθηκε», το 2011.
Ορισμένες επισημάνσεις
• Κατ'αρχάς, ουδείς τονίζει πως είναι διαφορετικό πράγμα ένα αμερικανικό, ένα ισραηλινό, και ένα τουρκικό «Κουρδιστάν» (τίποτα από τα προηγούμενα δεν μπορεί να γίνει δίχως τη μερική συγκατάθεση των Ρώσσων πλέον). Παραδείγματως χάριν, ένα «αμερικανικό» Κουρδιστάν εκτός του ότι θα υποβάθμιζε και θα καθιστούσε περισσότερο ελέγχόμενη και εξαρτημένη την Τουρκία, θα υποβάθμιζε και το Ισραήλ. Ένα «ισραηλινό» Κουρδιστάν θα υποβάθμιζε την Τουρκία και τη Σαουδική Αραβία. Ένα «τουρκικό» Κουρδιστάν θα έκανε το ίδιο με το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία κ.λπ. Παλαιότερα, σε μια κουβέντα, είχα επισημάνει πως το ζήτημα «Κουρδιστάν» ήταν πιο ψηλά στην ατζέντα του Ισραήλ και πως δεν ήταν τόσο υψηλά ιεραρχικά ούτε είχε τόσο μεγάλη βαρύτητα για τις Η.Π.Α. Με κοίταξαν σαν εξωγήινο (βέβαια εντός των Η.Π.Α, πλέον, είναι τόσο «πλουραλιστικά» χαοτικές και άναρχες ορισμένες κατευθύνσεις και μη ιεραρχημένες ορισμένες καταστάσεις, που είναι δικαιολογημένα κάποια πράγματα).
• Είχαμε τονίσει το ζήτημα της περίκλειστης χώρας. Διαβάζαμε και ακούγαμε για «εξόδο στην θάλασσα» και αμέσως καταλαβαίναμε πόσο ανυπόστατες ή ελάχιστα σοβαρές ήταν αυτές οι απόψεις. Οι Κούρδοι, ένας νομαδικός και ορεσίβιος λαός, για να έχουν εξόδο στη θάλασσα (σε λίγο θα μας τους βγάλουν μεγάλους ναυτικούς), δηλαδή για να υπάρξει ολοκλήρωση μιας υποτιθέμενα πολιτικά ενοποιημένης κουρδικής χώρας-περιοχής, θα έπρεπε να είναι εξαρτημένοι είτε από τους Τούρκους, είτε από τους Πέρσες, είτε από τους Άραβες. Το «Κουρδιστάν με έξοδο στη θάλασσα» αποτελεί πρωτοφανή «ιστορική» καινοτομία και φαντασιακή σύλληψη, και ανιστορική απατεωνιά ολκής.
• Μέση Ανατολή σημαίνει, ή τα αφεντικά της περιοχής είναι: Αίγυπτος, Τουρκία και Ιράν και όχι το υποτιθέμενα «παντοδύναμο» και μυθοποιημένο Ισραήλ. Το Ισράηλ μόνο μέσω της οικειοποίησης ή του ελέγχου (προφανώς με τη βοήθεια μιας μεγάλης εξω-περιφερειακής δύναμης) ενός ή δύο εκ των τριών αυτών κρατών μπορεί να καθορίζει εξελίξεις. Περιφερειακό σύστημα ή οποιασδήποτε μορφής περιφερειακός έλέγχος, μόνο πάνω σε αυτές τις τρείς χώρες-θεμέλια μπορεί να οικοδομηθεί και όχι πάνω σε μια υπερεκτιμημένη γεωστρατηγικά και μυθοποιημένη λωρίδα γης.
• Ανατολική Μεσόγειος σημαίνει, ή τα (περιφερειακά) αφεντικά της περιοχής είναι: Ελλάδα, Αίγυπτος και Τουρκία και όχι το υποτιθέμενα «παντοδύναμο» και μυθοποιημένο Ισραήλ. Δεν έχεις εσύ ανάγκη το Ισραήλ. Το Ισραήλ έχει ανάγκη εσένα.
• Θα πρέπει να τονιστεί πως οι Η.Π.Α βλέπουν το Κουρδικό περισσότερο ως ιρακινό ζήτημα (τουλάχιστον μέχρι πριν κάποια χρόνια) ενώ η Ε.Ε περισσότερο ως τουρκικό. Κάνουν λάθος και οι δύο. Η στένη αυτή ματιά δεν μπορεί να συλλάβει την ολότητα και τις περιπλοκές του ζητήματος. Το Ισραήλ λόγω συμφερόντων και αναγκών, η Τουρκία και το Ιράν λόγω ιστορίας, δεσμών, διαχείρισης και διοίκησης ανθρώπων και χώρου (και ισως σε κάποιο βαθμό η Ρωσσία, ως η παλαιότερη χώρα που έχει παίξει το συγκεκριμένο ζήτημα, τουλάχιστον από την εποχή του ΡωσοΤουρκικού Πόλέμου του 1829), είναι τα κράτη που έχουν μια ευρυτερη αντίληψη του Κουρδικού.
• Μια απο τις κατάρες του Κουρδικού είναι πως αποτελεί ένα πολύ καλό, εξαιρετικό, εργαλείο για μεγάλες και μεσαίες δυνάμεις. Μπορεί να μετασχηματιστεί πότε σε ιρακινο-αραβικό, πότε σε τουρκικό, πότε σε ιρανικό-περσικό ζήτημα και μοχλό πίεσης. Υπό αυτή την έννοια συμφέρει ορισμένους να συντηρείται. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, είναι σημαντικό και πρέπει να επιλυθεί. Και θα επιλυθεί (πιθανότατα όχι έτσι όπως φαντασιώνονται ορισμένοι στην Ελλάδα). Όχι γιατί είναι «δίκαιο» -που είναι- αλλά γιατί με κάποιον τρόπο πρέπει να πάψει να αποτελεί νεκρό σημείο και να αρχίσει να λειτουργεί ξανά η περιοχή, κάτι που αποζητούν όλοι με τον τρόπο τους (Τα πράγματα αυτά ομως δεν θα γίνουν υπό το δόγμα «ειρήνη για έναν και αναταραχή για τους υπολοίπους» όπως δήλωσε και ο Rouhani στην ομιλία του στον Ο.Η.Ε). Το Κουρδικό σχετίζεται τόσο με το Παλαιστινιακό, όσο και με τη σύνδεση υδάτινων-ενεργειακών πόρων. Το Κουρδικό και το Παλαιστινιακό αποτελούν επίσης τα καθοριστικά σημεία καμπής και τομής των σχέσεων Η.Π.Α-Τουρκίας. Είναι αφελής η «στρατηγίκη» της συνολικής επίλυσης όλων των προηγούμενων μέσω του φυτέματος ενός κράτους με συγκεκριμένη-εγκιβωτισμένη ταυτότητα και γεωπολιτική κατεύθυνση. Ούτε το μέρος, ούτε η εποχή, ούτε οι συσχετισμοί δύναμης ενδείκνυνται (Μια διευρυμένη «π.Γ.Δ.Μ» της Μέσης Ανατολής π.χ, προϋποθέτει παντοδυναμία Αμερικής, εκπορνευμένη και υπό κατάρρευση Ρωσσία, υπάκουη ανεκτική και χειραγωγούμενη Ελλάδα, Βουλγαρία και Αλβανία και όχι Ιράν και Τουρκία, μια διαφορετική-σημερινή Ρωσσία κ.λπ).
• Περί δικαίου μιλώντας, καλο είναι να αποφεύγεται η εύκολη και επιφανειακή χρήση του λόγου περί δικαίου, γιατί όπως κάποιος μιλάει για «τουρκοκρατούμενο Κουρδιστάν» πολύ εύκολα κάποιος άλλος μπορεί να μιλήσει για κουρδοκρατούμενη -και κατασφαγμένη- Αρμενία ή για κατεχόμενα ασσυριακά εδάφη κ.ο.κ.
• Η προσπάθεια να παρουσιαστούν «οι Κούρδοι», έτσι γενικά και αόριστα εκατομμύρια άνθρωποι, ως pro-western και secular σχεδόν εγγυάται μελλοντικές δυσμορφίες και χαοτικές καταστάσεις (pro-western και secular «εκ φύσεως» υπάρχουν μόνο στα μυαλά όσων πιστεύουν σε secular liberal fantasies, οπως η «Αραβική Άνοιξη»).
• Θα πρέπει πάντα να έχουμε στο νου μας πως το Κουρδικό έχει ευρωπαϊκο βραχίωνα-σκέλος.
• Ένα κλειδί προκειμένου να εκτιμήσει κανείς μακροπρόθεσμα, και πέρα από άμεσα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, μια πιθανή μελλοντική εξέλιξη-κατεύθυνση του ζητήματος είναι να αναρωτηθεί (ακριβώς μη σκεπτόμενος αυστηρά έθνοκεντρικά ή στενά εθνικιστικά): με ποιόν λαό της περιοχής είναι πιθανότερο η μεγάλη πλειοψηφία των Κούρδων να αποκτήσει μελλοντικά αίσθηση κοινότητας πεπρωμένου; Με τους Άραβες, τους Ισραηλινούς, τους Ιρανούς ή τους Τούρκους; Είναι αυτή η αίσθηση κοινού πεπρωμένου η οποία θα σφυρηλατήσει και την αίσθηση του ανήκειν, που θα φανερώσει προς ποιά κατεύθυνση θα κινηθεί μακροπρόθεσμα η όλη κατάσταση. Το προηγούμενο ερώτημα θέτει έναν παρεμφερή -αλλά όχι όμοιο- προβληματισμό με ένα παλαιότερο ερώτημα που έχουμε κάνει (το οποίο αναφέρεται σε Η.Π.Α και Ιράν): «η συγκεκριμένη περιοχή (Arab Shia), σε βάθος χρόνου, σε τίνος άραγε την σφαίρα επιρροής θα περάσει; Μιας δύναμης που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης ή μιας γειτονικής ιστορικής περιφερειακής δύναμης;»
• Τέλος, υπάρχουν και τα καθαρά εσωτερικά ζητήματα και οι ενδογενείς παράγοντες, σε ό,τι αφορά το Κουρδικό (ταυτότητας, γλωσσικά, χαρακτήρας εθνικισμού, θρησκείας, αριθμός αλφάβήτων, εσωτερικές διαιρέσεις και τριμπαλιστικά -clans- στοιχεία και χαρακτηριστικά, κοινωνικές διαφοροποιήσεις κ.α), αλλά με αυτά σκοπεύμαμε να ασχοληθούμε μονάχα εφόσον το ζήτημα θα είχε προχωρήσει πολύ (δεν μπορούμε να ασχολούμαστε π.χ με τις ανάγκες επιβίωσης της φραξιάς Barzani, που αντιλαμβάνεται την KRG ως προσωπική του περιουσία). Τα μεγαλύτερα προβλήματα των Κούρδων είναι εσωτερικά.
Σημειώσεις
[-] Επί 180 και πλέον χρόνια, υπήρξες χωρίς το Ισράηλ. Υπό αυτή την έννοια δεν έχεις εσύ ανάγκη το Ισράηλ (όσο έχει το Ισραήλ εσένα). Τώρα πως υπήρξες και πως συνεχίζεις να υπάρχεις είναι άλλο ζήτημα... Ασφαλώς είναι απαράδεκτο μετά από σχεδόν δύο αιώνες ζωής, να έχει ένα κράτος τη νοοτροπία, τις συμπεριφορές, τις εξαρτήσεις και τις καθηλώσεις της Ελλάδας. Υπό αυτή την έννοια η Τουρκία μέσα σε 90 χρόνια και το Ισραήλ μέσα σε 70, έχουν καταφέρει περισσότερα πράγματα από την ευρωδυτική -εκδιδόμενη- γριά, ετών 187, που ακόμη μαϊντανίζει (για να μην πούμε τίποτα άλλο). Που συμπεριφέρεται σαν κράτος μαϊντανός.
[-] Όσες και όσοι ήταν υπερβολικά υπέρ του Κουρδιστάν ουσιαστικά πρότειναν (όχι φυσικά όλοι συνειδητά) η Κύπρος και η Ελλάδα να μετατραπούν σε συνιστώσες του Ισράηλ. Από συνιστώσα και εξαρτημένο παράρτημα του Ηνωμένου Βασιλείου και μερικώς της Γαλλίας (στα ντουζένια τους), των Ηνωμένων Πολιτειών στο αποκορύφωμα τους (με πάντα υπαρκτή την επιρροή της Γερμανίας), σε συνιστώσα του Ισραήλ. Τρελή «αναβάθμιση».
[-] Δεν λέμε φυσικά να μην έχεις σχέσεις. Να έχεις. Και ιδιαίτερα οι ανατολικομεσογειακές σχέσεις είναι απαραίτητες. Άλλο πράγμα είναι όμως να μεταβάλλεσαι σε συνιστώσα ή/και να ιδεολογικοποιείς και να μεταβάλλεις σε ταυτότητες, ως μέσο παγίωσης εξάρτησης, ελέγχου και γεωπολιτικής πρόσδεσης, ορισμένα πράγματα. Πέρα του ότι δεν είναι αυτονόητο πως υπάρχει κοινότητα ή/και ταύτιση συμφερόντων (π.χ, ως προς την Κύπρο και την Κρήτη), η ταύτιση συμφερόντων χρειάζεται και ένα βαθμό ευελιξίας και ελευθερίας. Και όχι εγκιβωτισμό επί της κατεύθυνσης και των συμφερόντων του άλλου μέσω π.χ ταυτοτήτων, διπολισμών, ή/και δαιμονοποίησης που οδηγούν σε στρεβλώσεις, δυσμορφίες ή/και απομόνωση - εδώ η πλήρης ταύτιση συμφερόντων υπό τη συνοδεία των προηγούμενων οδηγεί σε απώλειες και καταστροφές όταν γίνεται με μεγάλες δυνάμεις, οπως οι Η.Π.Α, πόσο μάλλον με μικρομεσαίες ημι-περιφερειακές δυνάμεις (το Ισραήλ δεν είναι μεγάλη δύναμη, και από το 2005-6 και ύστερα, βαθμιαία, υποχωρεί. Γι'αυτό αναγκάζεται να «πέσει» στη θάλασσα και να «εμβαθύνει» στη στεριά).
[-] 1. Δήλωση Trump κατά τη συνάντηση του με τον Erdoğan: “He’s running a very difficult part of the world. He’s involved very, very strongly and, frankly, he’s getting very high marks. And he’s also been working with the United States. We have a great friendship as countries. I think we’re, right now, as close as we have ever been. And a lot of that has to do with the personal relationship”. 2. Επίσημη πληροφόρηση-ενημέρωση από τη σελίδα του Λευκού Οίκου [The White House. Office of the Press Secretary. For Immediate Release. September 22, 2017]: “President Donald J. Trump met today with President Recep Tayyip Erdogan of Turkey. They reaffirmed the strategic partnership between the United States and Turkey and agreed to continue working together to foster regional stability and defeat terrorism in all its forms. The two leaders reaffirmed their rejection of the planned Kurdistan Regional Government's referendum on September 25th, and the serious consequences that would follow if it occurs. They called on Kurdish leaders to accept the process of intense negotiations on all outstanding issues which the United States and Turkey are prepared to endorse and support”. 3. Αποσπάσματα από δηλώσεις του Erdoğan λίγες ημέρες μετά: “Who will recognize your independence? Israel. But there is not only Israel in the world... Northern Iraq, what will you get only with Israel? They do not know politics, either. They do not have a clue about how to be a state. They think it will happen just by saying ‘we did it’. No, it cannot and will not happen... Those, who provoke you today, will leave tomorrow. However, we will continue to live together for thousands of years to come. Do not throw away your future for today’s greed. Flying flags of Israel there will not save you, you should know that... Ruling a country is not the same as ruling a tribe. He must have received some very serious encouragements regarding this point;... We must carefully consider who benefits from the ethnic conflict in this region which already suffered enough due to sectarian conflicts... I read in a newspaper today that an official from IKRG said “We did not know about the Israeli flags”. How is it possible that while we knew in Turkey, they were not aware of it in northern Iraq?... Because in the past, MOSSAD of Israel was in cooperation with their leaders. This cooperation is now activated again”.
Παρατήρηση
Το Κουρδικό, τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσε έναν πολύ καλό τρόπο (μάλλον τον τελευταίο) να απωθείται το τεράστιο χάσμα ισχύος που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μεταψυχροπολεμικά και ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες (και παράλληλα να «επιβεβαιώνεται», κυρίως ψυχικά, πως οι επιλογές και η πορεία της Ελλάδας ήταν προς τη «σωστή» κατεύθυνση). Το Κουρδικό ήταν ένα πολύ καλό αποκούμπι, ένα ναρκωτικό, προκειμένου να απωθείται η κατάπτωση και η πορεία της σημερινής Ελλάδας (αναμένοντας παράλληλα μια μεσσιανική καταστροφή που θα μετέβαλε σχεδόν στιγμιαία συσχετισμούς και κανόνες ή ένα μαγικό σωτήριο Ισραήλ που θα άλλαζε τα πάντα). Το ναρκωτικό αυτό ήρθε να συμπληρώσει ένα ακόμη δυνατότερο ναρκωτικό ή/και υπνωτικό: τον «ευρωπαϊσμό». Άν κάποτε «Ευρώπη» σήμαινε μιμητισμό και πιθηκισμό, σήμερα η έννοια αυτή έχει μεταβληθεί σε υποκατάστατο της έλλειψης εθνικού και στρατηγικού σχεδιασμού. Η Ευρωμανία και η €υρωλαγνεία αποτελεί δικαιολογία για την απουσία ηγεμονικής ιδεολογίας, ταυτότητας, στρατηγικής, οράματος και προοπτικής. Ποιά είναι η στρατηγική μας; Η ταυτότητα μας; Ο άξονας συνοχής μας; Το όραμα μας; Η απάντηση είναι μονολεκτική: «Ευρώπη» (Καμία, Κανένας, Κανένα και Τίποτα). Γι'αυτό και η λύση πάντα είναι «περισσότερη Ευρώπη». Είναι εμφανές - για εμάς εδώ και τουλάχιστον μια δεκαπενταετία - πως αυτή η νοοτροπία οδηγεί κατευθείαν σε καταστροφικές και αδιέξοδες καταστάσεις (καθόλου δεν ξαφνιαστήκαμε με το κλείσιμο των συνόρων. Το θεωρήσαμε λογική συνέπεια ορισμένων πραγμάτων τα οποία αναλύσαμε). Αλλά ας μείνουμε στο Κουρδικό ως ναρκωτικό:
Μίλαγες για μέση ηλικία και πως κατάντησες να είσαι στις πρώτες 5-10 (!) πιο γηρασμένες κοινωνίες στον πλανήτη και άκουγες «ναι, αλλά το Κουρδικό» (και η «Ευρώπη» φυσικά). Μίλαγες για το πως έχει μεταβληθεί η πληθυσμιακή αναλογία-ισορροπία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας από το 1925 μέχρι σήμερα και η αντίδραση-απάντηση ήταν «ναι, αλλά το Κουρδικό» (ομοίως). Μίλαγες για G20: «ναι, αλλά το Κουρδικό» (τα ίδια). Μίλαγες για το νεαρό της Republic of Turkey (μόλις 94 ετών) σε αντιπαραβολή με το ελληνικό κράτος (187 ετών) και πως σε μόλις 94 χρονιά, η Republic of Turkey κατάφερε να γίνει η 6-7η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη και η 17-8η στον πλανήτη, πάλι «ναι, αλλά το Κουρδικό» (μην ξαναγράφουμε). Μίλαγες για τρομερή κινητικότητα, επισκέψεις και συμφωνίες σε διεθνές επίπεδο: «ναι, αλλά το Κουρδικό» [μόνο κατά τις τελευταίες 10-11 ημέρες, ο Erdoğan συναντήθηκε, μεταξύ άλλων, με τον Trump των Η.Π.Α, τον Putin της Ρωσσίας, τη May της Βρετανίας, τον Macron της Γαλλίας, τον Abe της Ιαπωνίας, τον Vučić της Σερβίας, τον Poroshenko της Ουκρανίας, τον Guterres (U.N. Secretary-General), τον Stoltenberg (NATO Secretary General), τον Jack Yun Ma (Alibaba Group) και τον Michael Bloomberg (CEO of Bloomberg). Σας ποτίζουν ναρκωτικά και υπνωτικά]. Μίλαγες για την ίδρυση εξωπεριφερειακών-υπερπόντιων βάσεων, «ναι, αλλά το Κουρδικό». Μίλαγες για τη δημογραφική και οικονομική αύξηση και βαρύτητα μετά-ψυχροπολεμικά (τριπλασιασμός Α.Ε.Π, πληθυσμιακή αύξηση κατά δύο και πλέον Ελλάδες) «ναι, αλλά το Κουρδικό». Μίλαγες για συγκριτικά μεγέθη μεταξύ των δύο χωρών σε πολλαπλούς τομείς και για το άμεσο (κοντινό δύο-τριών δεκαετιών) μέλλον, και πάλι, «ναι, αλλά το Κουρδικό». Απέναντι σε όλα αυτά, τα οποία ήταν ενδεικτικά και δεν περιελάμβαναν άλλα πεδία, πολιτιστικά, πολεμικής βιομηχανίας και τεχνογνωσίας, πυρηνικής ενέργειας, Software Engineering, Cyber warfares/security (digital certificate, Malware production etc), η Ελλάδα είχε να αντιπαράθεσει ένα και μόνο πράγμα, το οποίο μάλιστα ξαναθυμήθηκαν-ανακάλυψαν στη χώρα αυτή τα τελευταία 3-5 χρόνια. Το Κουρδικό. Δηλαδή κάτι εξωγενές ως προς την Ελλάδα. Η Ελλάδα, δεν είχε να αντιπαράθεσει τίποτα η ίδια. Τίποτα ενδογενές. Παρά μονάχα ευχολόγια, ευρωμανουάλια και ψυχολογισμούς (η Ελλάδα είναι «δυτική» και «ευρωπαϊκή» ενώ η Τουρκία «μογγολική». Ευρωκεντρικές μπαγιάτικες αστειότητες δύο και πλέον αιώνων. Προφανώς εκδίδει «μογγολικά» digital certificates η Τουρκία, αναπτύσσει «μογγολική» πολεμική βιομηχανία και έχει «μογγολικές» πυρηνικές ανησυχίες). Στο τέλος σου έκλεισε τα σύνορα και η «Ευρώπη» και ησύχασες...
Η δημιουργία μιας γυάλας (ιδεολογικής, ψυχολογικής κ.λπ) ή ενός γυάλινου πύργου αποτελεί σύνηθες φαινόμενο σε γηρασμένες, υποτακτικές, κουρασμένες, που ανέχονται τα πάντα, παρηκμασμένες κοινωνίες. Η Ελλάδα -έμαθε να- συμπεριφέρεται σαν μικρή χώρα (συνέβαλε και ο «ευρωπαϊσμός» σε αυτό). Και δυστυχώς, ιδιαίτερα κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, αυτή η νοοτροπία εμπότισε και το κοινωνικό σώμα, το οποίο, μέσα στη τρέλα του, πάντα διατηρούσε μια διαφορετική νοοτροπία και στάση. Κάποτε... («εξευρωπαϊστηκε» και «δυτικοποίηθηκε» πλέον και «ο λαός»).
Ολοκληρώνουμε με την παρακάτω δήλωση (από τον Erdoğan):
In order to understand the geopolitical importance of our country, it is enough to take a look at the world map. Holding such a treasure surely comes with a price. Turkish nation has been paying this price for a thousand years.
Έτσι μιλάνε, εκφράζοντας και μια αποφασιστικότητα, και όχι όπως μίλησε ο Παυλόπουλος, με τρεχούμενα σάλια και κλάματα, κατά την επίσκεψη Macron (ή όπως μιλάνε όσες και όσοι θα ήθελαν να έχουν γεννηθεί στο Ρήνο και να ζούν στην πατρίδα τους την «Ευρώπη»).