Το Ισραήλ αποτελεί ένα κράτος με κυρίαρχο ιουδαϊκό χαρακτήρα. Παρ'όλα αυτά, ούτε όλοι οι Ισραηλινοί πολίτες είναι Ιουδαίοι ούτε ολοι οι Ιουδαίοι είναι πολίτες του Ισραήλ (προφανώς). Εκτιμάται πως υπάρχουν περίπου 15 με 18 εκατομμύρια Ιουδαίοι στον πλανήτη, ενώ το Ισραήλ έχει πληθυσμό οκτώμισι εκατομμύρια (μεταξύ 8.3 και 8.7) ανθρώπους, από τους οποίους περίπου το 75% -έξι και πλέον εκατομμύρια- είναι Ιουδαίοι (Haredi and Non-Haredi). Περίπου το 40-50% των έξι και πλέον εκατομμυρίων Ιουδαίων του Ισραήλ είναι ντόπιοι-αυτόχθονες ή γηγενείς, ένα 20-25% προέρχονται από την πρώην Ε.Σ.Σ.Δ και την ανατολική Ευρώπη, ένα 15% από την Αφρική και ένα 10% από την Ασία.
Οι Haredi(m), αποτελούν λιγότερο από ένα εκατομμύριο (περίπου 750-800.000) από τους περίπου 6.2 εκατομμύρια Ιουδαίους (Israeli Jews) και τους 8.5 εκατομμύρια πολίτες του Ισραήλ (Οι μη Ιουδαίοι πολίτες του κράτους είναι εθνοτικά Άραβες και στο θρήσκευμα Μουσουλμάνοι -η συντριπτική πλειοψηφία-, Χριστιανοί και Δρούζοι). Έτσι έχουμε, συνολικά στο Ισραήλ, περίπου 9-10% Haredi Ιουδαίους (ultra-Orthodox religious Jews), 60-65% Non-Haredi (religious, traditional and secular Jews, 5.5 εκατομμύρια) και περίπου 20% Άραβες (1.7 εκατομμύρια). Οι Haredi(m), που απορρίπτουν τον όρο ultra-Orthodox ως προπαγανδιστικό, έχουν τους υψηλότερους ρυθμούς γονιμότητας και γεννήσεων και κάνουν περισσότερα παιδιά, τόσο από τους κοσμικούς -και γενικότερα τους υπόλοιπους- Ιουδαίους όσο και από τους Άραβες. Οι Ιουδαίοι Haredi δεν αποτελούν πλέον αμελητέα πόσότητα και, σε κάποιο βαθμό, επηρεάζουν την ισορροπία δυνάμεων της Knesset (του ισραηλινού κοινοβουλίου). Ο πληθυσμός τους εκτιμάται πως το 2019-20 θα είναι περίπου 1.1 εκατομμύριο, ενώ αναμένεται να αυξήσουν το μερίδιό τους επί του πληθυσμού του Ισραήλ στο 15-17%.
Οι δημογραφικές δυναμικές στο Ισραήλ προμηνύουν δομικές μεταβολές στο εσωτερικό του κράτους (ίσως και γι'αυτό να είναι απαραίτητος και ένας εξωτερικός δαίμονας). Το 1960, περίπου το 15% των μαθητων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παρακολουθούσαν είτε υπερ-Ορθόδοξα σχολεία είτε σχολεία του Αραβικού τομέα. Το 1980 το ποσοστό ανήλθε σε 27% ενώ το 2006 άγγιξε το 46% (προφανώς θα έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο αλλά δεν διαθέτω στοιχεία). Μεταβάλλεται δηλαδή το ισοζύγιο ή η ισορροπία δυνάμεων κοσμικών-θρησκευόμενων. Το Ισραήλ ιδρύθηκε από κοσμικούς εθνικιστές, δηλαδή σιωνιστές. Οι Haredi(m) δεν αποδέχονται την κοσμική κουλτούρα και δεν τα πάνε καλά με τον σιωνισμό, δηλαδή την κοσμική εθνοκρατική ιδεολογία του ισραηλινού κράτους (ό,τι είναι ο κεμαλισμός για την Τουρκία είναι ο σιωνισμός για το Ισραήλ). Τόσο οι Ισραηλινοί Άραβες όσο και οι υπέρ-Ορθόδοξοι Ιουδαίοι ήταν αντίθετοι με τη δομή και το χαρακτήρα του κράτους. Είναι αυτές οι δύο ομάδες που αυξάνουν τη δημογραφική τους βαρύτητα. Οι μεταβολές αυτές θα οδηγήσουν σε αλλαγές στην ιδεολογία, τη δομή και το χαρακτήρα του κράτους του Ισραήλ (όπως οδήγησαν και στις Η.Π.Α, με διαφορετικό πρόσημο και προσανατολισμό βέβαια).
Για να υπάρχει μια αίσθηση της κλίμακας των μεταβολών. Όταν ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν οριακά 8 εκατομμύρια, το 1955, το Ισραήλ είχε πληθυσμό 1.7 εκατομμύρια. Σήμερα ο πληθυσμός του Ισραήλ είναι περίπου 8.5 εκατομμύρια με (δια)μέση ηλικία τα 30 έτη (της Ελλάδας περίπου 10.8 εκατομμύρια με μέση ηλικία τα 44 έτη). Ο πληθυσμός του Ισραήλ, περί το 2060, εκτιμάται πως θα κινείται μεταξύ 15-20 εκατομμυρίων.
Η εσωτερική διχοτομία των Ιουδαίων σε Haredi και Non-Haredi είναι ολίγον ή μάλλον παραπλανητική ή/και προπαγανδιστική, και λειτουργεί προς όφελος των secular Jews. Οι secular ουσιαστικά δεν ξεπερνούν το 40% επί του συνόλου των 6.2 εκατομμυρίων Ισραηλινών Ιουδαίων. Οι υπόλοιποι θεωρούνται θρησκευόμενοι και παραδοσιακοί. Εξ'ου, αν και οι Non-Haredim Jews είναι περισσότεροι από τους Haredim (ultra-Orthodox religious Jews), το 70-80% των Ιουδαίων του Ισραήλ δηλώνει πως πιστεύει στο Θεό. Ουσιαστικά, λιγότερο από το 20-30% είναι αυτοί που θα χαρακτηρίζονταν με «ευρωδυτικά» ματιά ως ριζοσπάστες εκκοσμικευμένοι προοδευτικοί πληθυσμοί.
Η αρνητική εικόνα που δημιουργείται για τους Haredi(m) σε «ευρωδυτική» κλίμακα, πέρα από τις κλασικές ιδεολογικές συνήθειες και αντιλήψεις περι αισθητικής που κυριαρχούν -κυρίως στην Ευρώπη του Ρήνου και της Μάγχης και την εξευρωπαϊσμένη Αμερική-, σχετίζεται και με τη διατήρηση της κοσμικής φύσης και εικόνας του ισραηλινού κράτους. Ουσιαστικά, ό,τι ισχύει για τον κεμαλισμό και την Τουρκία ισχύει για τον σιωνισμό και το Ισραήλ. Θυμηθείτε την -πρωτότυπη- ανάλυση που έχουμε κάνει για τα top-down secularist modernization through westernization monements, μέσω της οποίας διανοίγονται νέες διαστάσεις [*]: (Russian) Sovietism, (Pan-Arab) Ba'athism, (Turkish) Kemalism, (Israeli) Zionism και σταθμίστε την κρίση της γαλλικής laïcité και του δυτικοευρωπαϊκού secular liberalism στις μέρες μας (ακόμη και στις Η.Π.Α θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για κρίση παρεμφερούς χαρακτήρα). Οι άνθρωποι νομίζουν πως το διακύβευμα είναι καπιταλισμός vs σοσιαλισμός. Κάνουν λάθος. Και κάνουν λάθος και κάποιοι ακόμα. Οι διαφορές αυξάνονται στο εσωτερικό -και όχι μεταξύ- των κοινωνιών, των εθνών, των θρησκειών, των πολιτισμών κ.λπ. Δεν θα υπάρξει 'clash of civilizations'μεταξύ πολιτισμών σε παγκόσμια κλίμακα. Θα υπάρξουν kulturkampfs και culture wars εντος, στο εσωτερικό, π.χ της «Δύσης» (και άλλου - την απαρχή τη βλέπουμε ήδη).
[-] Kulturkampfs and culture wars: secular vs religious, liberal - progressive vs traditional - conservative etc.
Οι Haredi(m), αποτελούν λιγότερο από ένα εκατομμύριο (περίπου 750-800.000) από τους περίπου 6.2 εκατομμύρια Ιουδαίους (Israeli Jews) και τους 8.5 εκατομμύρια πολίτες του Ισραήλ (Οι μη Ιουδαίοι πολίτες του κράτους είναι εθνοτικά Άραβες και στο θρήσκευμα Μουσουλμάνοι -η συντριπτική πλειοψηφία-, Χριστιανοί και Δρούζοι). Έτσι έχουμε, συνολικά στο Ισραήλ, περίπου 9-10% Haredi Ιουδαίους (ultra-Orthodox religious Jews), 60-65% Non-Haredi (religious, traditional and secular Jews, 5.5 εκατομμύρια) και περίπου 20% Άραβες (1.7 εκατομμύρια). Οι Haredi(m), που απορρίπτουν τον όρο ultra-Orthodox ως προπαγανδιστικό, έχουν τους υψηλότερους ρυθμούς γονιμότητας και γεννήσεων και κάνουν περισσότερα παιδιά, τόσο από τους κοσμικούς -και γενικότερα τους υπόλοιπους- Ιουδαίους όσο και από τους Άραβες. Οι Ιουδαίοι Haredi δεν αποτελούν πλέον αμελητέα πόσότητα και, σε κάποιο βαθμό, επηρεάζουν την ισορροπία δυνάμεων της Knesset (του ισραηλινού κοινοβουλίου). Ο πληθυσμός τους εκτιμάται πως το 2019-20 θα είναι περίπου 1.1 εκατομμύριο, ενώ αναμένεται να αυξήσουν το μερίδιό τους επί του πληθυσμού του Ισραήλ στο 15-17%.
Οι δημογραφικές δυναμικές στο Ισραήλ προμηνύουν δομικές μεταβολές στο εσωτερικό του κράτους (ίσως και γι'αυτό να είναι απαραίτητος και ένας εξωτερικός δαίμονας). Το 1960, περίπου το 15% των μαθητων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παρακολουθούσαν είτε υπερ-Ορθόδοξα σχολεία είτε σχολεία του Αραβικού τομέα. Το 1980 το ποσοστό ανήλθε σε 27% ενώ το 2006 άγγιξε το 46% (προφανώς θα έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο αλλά δεν διαθέτω στοιχεία). Μεταβάλλεται δηλαδή το ισοζύγιο ή η ισορροπία δυνάμεων κοσμικών-θρησκευόμενων. Το Ισραήλ ιδρύθηκε από κοσμικούς εθνικιστές, δηλαδή σιωνιστές. Οι Haredi(m) δεν αποδέχονται την κοσμική κουλτούρα και δεν τα πάνε καλά με τον σιωνισμό, δηλαδή την κοσμική εθνοκρατική ιδεολογία του ισραηλινού κράτους (ό,τι είναι ο κεμαλισμός για την Τουρκία είναι ο σιωνισμός για το Ισραήλ). Τόσο οι Ισραηλινοί Άραβες όσο και οι υπέρ-Ορθόδοξοι Ιουδαίοι ήταν αντίθετοι με τη δομή και το χαρακτήρα του κράτους. Είναι αυτές οι δύο ομάδες που αυξάνουν τη δημογραφική τους βαρύτητα. Οι μεταβολές αυτές θα οδηγήσουν σε αλλαγές στην ιδεολογία, τη δομή και το χαρακτήρα του κράτους του Ισραήλ (όπως οδήγησαν και στις Η.Π.Α, με διαφορετικό πρόσημο και προσανατολισμό βέβαια).
Για να υπάρχει μια αίσθηση της κλίμακας των μεταβολών. Όταν ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν οριακά 8 εκατομμύρια, το 1955, το Ισραήλ είχε πληθυσμό 1.7 εκατομμύρια. Σήμερα ο πληθυσμός του Ισραήλ είναι περίπου 8.5 εκατομμύρια με (δια)μέση ηλικία τα 30 έτη (της Ελλάδας περίπου 10.8 εκατομμύρια με μέση ηλικία τα 44 έτη). Ο πληθυσμός του Ισραήλ, περί το 2060, εκτιμάται πως θα κινείται μεταξύ 15-20 εκατομμυρίων.
Η εσωτερική διχοτομία των Ιουδαίων σε Haredi και Non-Haredi είναι ολίγον ή μάλλον παραπλανητική ή/και προπαγανδιστική, και λειτουργεί προς όφελος των secular Jews. Οι secular ουσιαστικά δεν ξεπερνούν το 40% επί του συνόλου των 6.2 εκατομμυρίων Ισραηλινών Ιουδαίων. Οι υπόλοιποι θεωρούνται θρησκευόμενοι και παραδοσιακοί. Εξ'ου, αν και οι Non-Haredim Jews είναι περισσότεροι από τους Haredim (ultra-Orthodox religious Jews), το 70-80% των Ιουδαίων του Ισραήλ δηλώνει πως πιστεύει στο Θεό. Ουσιαστικά, λιγότερο από το 20-30% είναι αυτοί που θα χαρακτηρίζονταν με «ευρωδυτικά» ματιά ως ριζοσπάστες εκκοσμικευμένοι προοδευτικοί πληθυσμοί.
Η αρνητική εικόνα που δημιουργείται για τους Haredi(m) σε «ευρωδυτική» κλίμακα, πέρα από τις κλασικές ιδεολογικές συνήθειες και αντιλήψεις περι αισθητικής που κυριαρχούν -κυρίως στην Ευρώπη του Ρήνου και της Μάγχης και την εξευρωπαϊσμένη Αμερική-, σχετίζεται και με τη διατήρηση της κοσμικής φύσης και εικόνας του ισραηλινού κράτους. Ουσιαστικά, ό,τι ισχύει για τον κεμαλισμό και την Τουρκία ισχύει για τον σιωνισμό και το Ισραήλ. Θυμηθείτε την -πρωτότυπη- ανάλυση που έχουμε κάνει για τα top-down secularist modernization through westernization monements, μέσω της οποίας διανοίγονται νέες διαστάσεις [*]: (Russian) Sovietism, (Pan-Arab) Ba'athism, (Turkish) Kemalism, (Israeli) Zionism και σταθμίστε την κρίση της γαλλικής laïcité και του δυτικοευρωπαϊκού secular liberalism στις μέρες μας (ακόμη και στις Η.Π.Α θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για κρίση παρεμφερούς χαρακτήρα). Οι άνθρωποι νομίζουν πως το διακύβευμα είναι καπιταλισμός vs σοσιαλισμός. Κάνουν λάθος. Και κάνουν λάθος και κάποιοι ακόμα. Οι διαφορές αυξάνονται στο εσωτερικό -και όχι μεταξύ- των κοινωνιών, των εθνών, των θρησκειών, των πολιτισμών κ.λπ. Δεν θα υπάρξει 'clash of civilizations'μεταξύ πολιτισμών σε παγκόσμια κλίμακα. Θα υπάρξουν kulturkampfs και culture wars εντος, στο εσωτερικό, π.χ της «Δύσης» (και άλλου - την απαρχή τη βλέπουμε ήδη).
Σημειώσεις
[*] Κάποια στιγμή, η προσέγγιση αυτή, στην οποία έχουμε επανέλθει αρκετές φορές, θα προσεχθεί περισσότερο και θα αποκτήσει -τουλάχιστον κάποια μερικώς- ευρύτερη απήχηση. Μπορεί η προπαγάδα που κυριαρχεί υπέρ του κεμαλισμού, π.χ στη Γερμανία, να είναι απίστευτη (ο Erdoğan δεν ενοχλεί ως μη καπιταλιστής, ως κάτι άλλο ενοχλεί) και να είναι αδύνατον να περιγραφεί με λόγια, αλλά αυτές αποτελούν μάχες οπισθοφυλακών.[-] Kulturkampfs and culture wars: secular vs religious, liberal - progressive vs traditional - conservative etc.