I
Το αποτέλεσμα των εκλογών στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να ήταν κακό για τη «δεξιά», ήταν καλό όμως για την ενότητα της συγκεκριμένης χώρας και τη βρετανική ταυτότητα (αλλά οι άνθρωποι είναι τόσο άρρωστοι με το «αριστερά-δεξιά», τόσο τυφλοί, που δεν βλέπουν τα στοιχειώδη - ούτε μισό πόντο πέρα από τα πάθη τους).
Όλες αυτές οι αηδίες, εσύ μην κάνεις εκείνο, εσύ μην κάνεις το άλλο, Κατάρ μην κάνεις το τρίτο κ.ο.κ, όλη αυτή η λογική του νταβατζή, όλη αυτή η ανοητολογία και σαχλαμάρα, δεν λειτουργεί τη συγκεκριμένη περίοδο που διανύουμε, είναι αδιέξοδη [*].
Η μάχη που δίνει η Σαουδική Αραβία είναι αδιέξοδη (μια μάχη μάλιστα με τη βοήθεια σχεδόν των αραβοπεριφερειακών πάντων). Ας καταλύσει το Κατάρ στρατιωτικά. Να δούμε τι θα συμβεί... πέρα από το ό,τι θα χάσει την όποια νομιμοποίηση της. Τι φανερώνει η ανάγκη σύμπραξης καμιά δεκαρία γειτονικών χώρών προκειμένου να στοιχίσει πίσω της μια εδαφική παρωνυχίδα;
Αδυναμία φανερώνει.
Και ανικανότητα να οικοδομήσει ένα περιφερειακό ιεραρχικό σύστημα με την ίδια στον πυρήνα του (κάτι μου θυμίζει αυτό).
Το Κατάρ, αρνείται πεισματικά να μετατραπεί σε υποτελές κράτος πελάτη (client state) της Σαουδικής Αραβίας. Το Κατάρ έπαψε να συμπεριφέρεται ως τέτοιο 30 περίπου χρόνια μετά την ίδρυση του, κάπου μέσα στη δεκαετία του 1990 (Γειά σου μωρή γηραιά Ελλάδαρα - πελάτισσα).
[-] Το Κατάρ ιδρύθηκε το 1971. Η γηραιά Ελλαδάρα το 1830 (ισως θα έπρεπε να γράψω Αθηνάρα ή Κρατοελλαδάρα και όχι Ελλαδάρα). Κατά τα λοιπά, το Κατάρ είναι πολύ μικρό εδαφικά για να αναπτύξει οποιασδήποτε μορφής αυτάρκεια (επειδή τα διαβάσαμε και αυτά). Και μικρός χώρος ίσον μικρός χρόνος και μικρό βάθος (σκέψου Ρωσσία).
Ας μείνουμε λίγο στην πρώτη «ομάδα». Η Ρωσσία δεν επιθυμεί την υπέρ του δέοντος ισχυροποίηση του Ιράν. Το Κουρδικό φέρνει την Τουρκία πιο κοντά στο Ιράν, από πλευράς και με πρωτοβουλία Τουρκίας όμως, καθώς το Ιράν δεν απειλείται άμεσα και στο εσωτερικό του από αυτό παρά μονάχα έμμεσα μέσω της πιθανότητας διαμόρφωσης μιας δεύτερης αμερικανοισραηλινής πρόσ-βασης στα σύνορα του (η πρώτη είναι στο Αζερμπαϊτζάν). Ούτε η Τουρκία επιθυμεί την υπερβολική ενδυνάμωση του Ιράν.
Το Ισλαμικό Κράτος λειτούργησε υποβοηθητικά στην προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών του Obama, της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας να μπλοκάρουν έναν εδαφικό διάδρομο που θα συνέδεε Τεχεράνη και Δαμασκό - κάτι που τελικά απέτυχαν να πραγματοποιήσουν: μετά από 7 χρόνια Βαγδάτη, Δαμασκός και Βηρυτός αποτελούν ένα πολιτικό και εδαφικό συνεχές. Για όσο διάστημα εξυπηρετούσε τον σκοπό του, δεν είχε αυτονομηθεί και δεν δάγκωνε το χέρι που το ταΐζε, υπήρχε (και όχι επειδή ήταν παντοδυνάμο όπως προσπαθούσαν να μας πείσουν ορισμένοι προκειμένου να δικαιολογήσουν τη στάση των Η.Π.Α). Πλέον, ο ρόλος αυτός παραλλαγμένος επιδιώκεται να αναληφθεί από τους Κούρδους μέσω εξισορρόπησης (υπό τη συνοδεία φυσικά της Σαουδικής Αραβίας, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών).
Εάν μια τέτοια ομάδα, όπως η πρώτη, ήταν συμπαγής, παγιωμένη και είχε στρατηγικό χαρακτήρα θα ήταν περιφερειακά ανίκητη - όπως και ήταν σε στιγμές καθώς η Τουρκία κινήθηκε προς το μέρος του άξονα Μόσχας, Τεχεράνης, Δαμασκού ακριβώς επειδή δεν τη συνέφερε η προηγούμενη περιφερειακή συμμαχία. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Trump θέλει τους Ρώσσους. Το κουρδικό προχωράει από πλευράς Η.Π.Α επειδή συναινούν οι Ρώσσοι. Και το Ιράν μπορεί να «απομονωθεί», ορθότερα να πιεστεί αφόρητα (γιατί τέτοιες χώρες υπό τις παρούσες συνθήκες δεν απομονώνονται), μόνο εφόσον η Ρωσσία συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο. Τα περί Σαουδικής Αραβίας, Ισράηλ και Κούρδων είναι υπερβολές αν όχι αστειότητες δίχως Η.Π.Α και Ρωσσία.
Οι Κούρδοι -κάπως γενικά και αόριστα- θεωρούνται ως η μόνη αξιόπιστη δύναμη καταπολέμησης της ιρανικής επιρροής (κάποτε θεωρείτο η Τουρκία, ύστερα η Σαουδική Αραβία, μετά και οι δύο μαζί και στο τέλος το Ισλαμικό Κράτος. Δεν θα πρέπει όμως να αγνοούνται αυτές οι αποτυχίες). Ωστόσο, πέρα από το προφανές, δηλαδή πως οι περιφερειακές κουρδικές ενώσεις που διαμορφώνονται δεν θα είναι ανεξάρτητες, θα θυμίσω κάτι που είχα γράψει παλαιότερα: ''Ας προσέξουν. Υποτίμησαν τους Ιρανούς και πλέον, μετά από την ουσιαστική καταστροφή του Ιράκ, η επιρροή του Ιράν εκτείνεται από τον Κόλπο, και μέσω των Αράβων της νότιας Μεσοποταμίας μέχρι τον Λεβάντε. Ας τους υποτιμήσουν ξανά, και δεν είναι καθόλου απίθανο, μέσω των Κούρδων, η επιρροή του Ιράν να επιστρέψει για τα καλά στον Καύκασο και στην ανατολική Ανατολία, και να αναδειχθούν στο ιστορικό προσκήνιο τίποτα νεο-Σαφαβίδες (και κανένα Μεγάλο Ιράν ή καμία Μεγάλη Περσία)''.
Πως ενδέχεται να κινηθεί το Ιράν μέσα σε αυτή τη διαμορφούμενη κατάσταση; (που είναι πασιφανές ποιά είναι η τελική της στόχευση). Ένας Ινδός πρώην διπλωμάτης μας βοηθά να σκιαγραφήσουμε μια απάντηση:
[-] Ψάξτε 1983 Beirut barracks bombings. Πάνω από 300 νεκροί. 241 Αμερικανοί και 58 Γάλλοι στρατιώτες.
[-] Εάν κοιτάξουμε τη δυτική Ασία, δηλαδή όλες τις χώρες μεταξύ της χερσονήσου του Σινά και του Ιράν (ουσιαστικά Μέση Ανατολή πλην Αιγύπτου), η Σαουδική Αραβία δεν έχει καμία τύχη σε περίπτωση πιθανής μελλοντικής κλιμάκωσης. Εάν δούμε όμως τη Μέση Ανατολή (δηλαδή αν πρόσθέσουμε την Αιγύπτο στο κάδρο) και εάν προϋποθέσουμε μια πολύ δυναμικότερη παρουσία και έναν πολύ ενεργητικότερο και παρεμβατικό ρόλο της Αιγύπτου, τότε η εικόνα μεταβάλλεται. Είναι η Τουρκία που πιέζεται περισσότερο. Συμφέρει όμως κάτι τέτοιο όσους επιθυμούν να «περιορίσουν» το Ιράν; Οι τρεις χώρες-θεμέλια της περιοχής είναι η Αίγυπτος, η Τουρκία και το Ιράν. Όλοι οι υπόλοιποι (συμπεριλαμβανόμενου ασφαλώς και του μυθοποιημένου Ισραήλ) πρέπει να έχουν τουλάχιστον μία ή δύο από αυτές τις χώρες στο πλευρό τους.
[-] Σημειώστε πως την Ινδία, η οποία έχει καλές σχέσεις τόσο με το Ιράν όσο και με το Ισραήλ (και στην οποία πήγε ο Αναστασιάδης της Κύπρου), δεν την ικανοποιεί η προσπάθεια απομόνωσης του Κατάρ (το οποίο επέλεξε να φιλοξενεί αμερικανική και τουρκική στρατιωτική βάση ακριβώς επειδή δεν επιθυμεί να γίνει πελάτης του Ιράν, αλλά να εξισορροπήσει τη Σαουδική Αραβία). Θα έχει ενδιαφέρον η στάση της Ινδίας απέναντι στη Σαουδική Αραβία. Ίσως η Ινδία και η Κίνα να αρχίσουν να κάνουν περισσότερο εμφανή την παρουσία τους στην περιοχή το επόμενο χρονικό διάστημα. Ο τρόπος με τον οποίον οι Η.Π.Α και η Σαουδική Αραβία βλέπουν τον κόσμο και προσπαθούν να επιβάλλουν πολιτικές στις διάφορες χώρες (μη εκείνο μη το άλλο, όπως περιγράφω παραπάνω) δεν συμβαδίζει -είναι παρωχημένος και ασυγχρόνιστος- με τις διεθνείς σχέσεις όπως αναπτύσσονται στον νέο παγκόσμιο αιώνα. Τα pivot states -στα οποία έχω αναφερθει κατά το παρελθόν- είναι το μέλλον, τα frozen-shadow states (αχ Ελλάδα σ'αγαπώ...) είναι το παρελθόν. Τα απολιθώματα μιας άλλη εποχής. Τα ψυχροπολεμικά διπολικά ή μεταψυχροπολεμικά μονοπολικά αν δεν είσαι μαζί μας είσαι εναντίον μας, ή με εμάς ή με τους άλλους, δεν υπάρχει καμία ισορροπία ισχύος η ισορροπία ισχύος είμαι εγώ (ο ηγεμόνας) κ.λπ, δεν λειτουργούν.
[-] Η Ινδία έγινε πλήρες μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization - SCO). Τα πλήρη μέλη του Οργανισμού είναι Κίνα και Ρωσσία, τα κράτη της Κεντρικής Ασίας (Καζακστάν, Τατζικιστάν, Κιργιζία και Ουζμπεκιστάν), Ινδία και Πακιστάν. Καθεστώς χώρας παρατηρητή έχει το Ιράν, η Λευκορωσία και το Αφγανιστάν κ.α, ενώ καθεστώς συνομιλητή έχει η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία κ.α.
[-] Μια ισχυρή πολιτική οντότητα στην καρδιά της Μέσης Ανατολής την φοβούνται ακόμη και αυτοί που προωθούν το Κουρδικό (μήπως ξεφύγει από τον έλεγχο τους). Γι'αυτό και θα θελήσουν αυτές οι περιφερειακές ενώσεις (η 25η Σεπτεμβρίου αποφασίστηκε να είναι η ημερομηνία διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία από το Ιράκ του ιρακινού πολιτικά Κουρδιστάν) να είναι αδύναμες και εντελώς εξαρτημένες. Τι δυσμορφίες, ανωμαλίες και εσωτερικές έριδες μπορεί να δημιουργήσει αυτό ας το αφήσουμε στην άκρη. Μια τέτοια κατάσταση όμως μπορεί να προσφέρει χώρο ή να δώσει αφορμή για «πραγματικά ανεξάρτητες κουρδικές δυνάμεις». Ο τρόπος με τον οποίον λειτουργούν οι Ιράνοι είναι ιδιόμορφος. Γι'αυτό κερδίζουν επιρροή σε φαινομενικά «ασύμβατα» ιδεολογικά περιβάλλοντα.
[-] Η Ιρανική Επανάσταση έχει πάψει προ πολλού να είναι απλά σιιτική, κάτι που δεν τονιζεται αρκετά (Όταν οι Ιρανοί έβλεπαν πως οι Κούρδοι κατοικούν σε μια από τις πλέον εξέχουσες περιοχές ευρασιατικής διέλευσης, άλλοι... παρέδιδαν τον Öcalan). Έγραφα για την περιοχή που κατοικούν οι Άραβες Σιίτες: «η συγκεκριμένη περιοχή, σε βάθος χρόνου, σε τίνος άραγε την σφαίρα επιρροής θα περάσει; Μιας δύναμης που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης ή μιας γειτονικής ιστορικής περιφερειακής δύναμης;». Σε βάθος χρόνου, ποιός θα ασκήσει μακροχρόνια επιρροή στα κουρδικά εδάφη και βαθιά επίδραση στους κουρδικούς πληθυσμούς; Οι Αμερικανοί, οι Ισραηλινοί ή οι Ιράνοί; (ή οι Τούρκοι αν θέλετε). Οι Ιρανοί τις τελευταίες δύο δεκαετίες ποτέ δεν προσπάθησαν να διαδώσουν τον περσικό πολιτισμό, να εγκαταστήσουν ιρανικά στρατεύματα ή να μεταστρέψουν τους Σουνίτες Κούρδους στο Σιιτικό Ισλάμ. Η ειρωνεία είναι ότι εδώ και χρόνια υπάρχουν-δραστηριοποιούνται εκατοντάδες Αμερικανοί ιεραπόστολοι στο πολιτικά ιρακινό Κουρδιστάν, προσπαθώντας να μεταστρέψουν-προσηλυτίσουν τους Κούρδους στον Χριστιανισμό (όχι στον Ορθόδοξο προφανώς). Οι Κούρδοι πιθανόν να αναρωτιούνται: Ποιοι είναι οι θρησκευτικοί φονταμενταλιστές εδώ, οι Αμερικανοί ή οι Ιρανοί;
Σημείωση
Αναφέρομαι σε απτή όχι μονάχα συμβολική ενότητα (Στέμμα). Φαίνεται πως υπάρχει ακόμη -τουλάχιστον ή προς το παρόν- βρετανικός λαός και πως η χώρα και το νησί, ως βασίλειο, λειτουργεί ως ενιαίο όλον (Τα πάντα στη Βρετανία είναι royal και όχι national). Η κριση της βρετανικής ταυτότητας δεν είναι καινούργια και δεν προέκυψε τώρα, έχει ορισμένες δεκαετίες πίσω της.II
Όλες αυτές οι αηδίες, εσύ μην κάνεις εκείνο, εσύ μην κάνεις το άλλο, Κατάρ μην κάνεις το τρίτο κ.ο.κ, όλη αυτή η λογική του νταβατζή, όλη αυτή η ανοητολογία και σαχλαμάρα, δεν λειτουργεί τη συγκεκριμένη περίοδο που διανύουμε, είναι αδιέξοδη [*].
Η μάχη που δίνει η Σαουδική Αραβία είναι αδιέξοδη (μια μάχη μάλιστα με τη βοήθεια σχεδόν των αραβοπεριφερειακών πάντων). Ας καταλύσει το Κατάρ στρατιωτικά. Να δούμε τι θα συμβεί... πέρα από το ό,τι θα χάσει την όποια νομιμοποίηση της. Τι φανερώνει η ανάγκη σύμπραξης καμιά δεκαρία γειτονικών χώρών προκειμένου να στοιχίσει πίσω της μια εδαφική παρωνυχίδα;
Αδυναμία φανερώνει.
Και ανικανότητα να οικοδομήσει ένα περιφερειακό ιεραρχικό σύστημα με την ίδια στον πυρήνα του (κάτι μου θυμίζει αυτό).
Το Κατάρ, αρνείται πεισματικά να μετατραπεί σε υποτελές κράτος πελάτη (client state) της Σαουδικής Αραβίας. Το Κατάρ έπαψε να συμπεριφέρεται ως τέτοιο 30 περίπου χρόνια μετά την ίδρυση του, κάπου μέσα στη δεκαετία του 1990 (Γειά σου μωρή γηραιά Ελλάδαρα - πελάτισσα).
Σημειώσεις - Επισημάνσεις
[*] Και για την Asian Infrastructure Investment Bank η Βρετανία άνοιξε το χορό (και το Ισραήλ συμμετείχε σε αυτήν), και η Τουρκία και το Βιετνάμ και η Πολωνία δεν λένε απλά ναι (η καθεμία τους σε διαφορετικά αφεντικά), και η νότια Κορέα και το Κατάρ κοιτάζουν οικειοθελώς προς τα εκεί που κρίνουν κ.λπ. Αν τα κράτη συμπεριφέρονταν με τον τρόπο που ήθελαν οι Η.Π.Α σε παγκόσμια κλίμακα ή η Γερμανία σε περιφερειακή, τότε δεν θα βλέπαμε τη δημιουργία ισορροπιών αλλά τη σφυρηλάτηση μίας παγκόσμιας ηγεμονίας. Αυτό δεν συμβαίνει, επειδή η εξισορρόπηση και όχι η πρόσδεση στο άρμα του ισχυρότέρου είναι η συμπεριφορά που ενθαρρύνει το σύστημα και που σε αρκετές περιπτώσεις τα κράτη επιλέγουν. Ελλάδα χώρα του φωτός... Του και Α, Βου, πρόσδεση στο άρμα του «ισχυρού» (εις τον αιώνα τον άπαντα και ανεξάρτητα της δομής του συστήματος. Γελάει ο κόσμος). Και εθελόδουλος πελάτης του. Βέβαια, καμία φορά ο «ισχυρός» είναι φαντασιακά τέτοιος. Επίσης, ο ισχυρός δεν καταστρέφει τα δικά του -πρώην ή νυν- client states, αλλά αυτά του αντιπάλου. Άντε γιατί βαρεθήκαμε τους ψευδορεαλιστές υποτακτικούς και διάφορα τοπικά παραρτήματα νταβατζήδων που δεν έχουν διαβάσει μια -όχι δύο, αλλά μία- φορά τον Θουκυδίδη ολόκληρο και έχουν μπερδέψει την Ιστορία με την Πραγματεία περί εθελοδουλείας.[-] Το Κατάρ ιδρύθηκε το 1971. Η γηραιά Ελλαδάρα το 1830 (ισως θα έπρεπε να γράψω Αθηνάρα ή Κρατοελλαδάρα και όχι Ελλαδάρα). Κατά τα λοιπά, το Κατάρ είναι πολύ μικρό εδαφικά για να αναπτύξει οποιασδήποτε μορφής αυτάρκεια (επειδή τα διαβάσαμε και αυτά). Και μικρός χώρος ίσον μικρός χρόνος και μικρό βάθος (σκέψου Ρωσσία).
III
Σε ένα «βαθέως» ισραηλινό -για να το θέσω κομψά- ιστότοπο, διαβάζω πως οι χώρες που αναλαμβάνουν τα συντρίμμια της μετά-ISIS εποχής μοιράζονται σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα ειναι ''το Ιράν, η Ρωσσία, η αλαουίτικη Συρια και η Τουρκία, ενώ η δεύτερη ομάδα αποτελείται από την αναδυόμενη σουνιτική συμμαχία υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, των τμημάτων της αντιπολίτευσης στη Συρία, των Κούρδων και του Ισραήλ''.Ας μείνουμε λίγο στην πρώτη «ομάδα». Η Ρωσσία δεν επιθυμεί την υπέρ του δέοντος ισχυροποίηση του Ιράν. Το Κουρδικό φέρνει την Τουρκία πιο κοντά στο Ιράν, από πλευράς και με πρωτοβουλία Τουρκίας όμως, καθώς το Ιράν δεν απειλείται άμεσα και στο εσωτερικό του από αυτό παρά μονάχα έμμεσα μέσω της πιθανότητας διαμόρφωσης μιας δεύτερης αμερικανοισραηλινής πρόσ-βασης στα σύνορα του (η πρώτη είναι στο Αζερμπαϊτζάν). Ούτε η Τουρκία επιθυμεί την υπερβολική ενδυνάμωση του Ιράν.
Το Ισλαμικό Κράτος λειτούργησε υποβοηθητικά στην προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών του Obama, της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας να μπλοκάρουν έναν εδαφικό διάδρομο που θα συνέδεε Τεχεράνη και Δαμασκό - κάτι που τελικά απέτυχαν να πραγματοποιήσουν: μετά από 7 χρόνια Βαγδάτη, Δαμασκός και Βηρυτός αποτελούν ένα πολιτικό και εδαφικό συνεχές. Για όσο διάστημα εξυπηρετούσε τον σκοπό του, δεν είχε αυτονομηθεί και δεν δάγκωνε το χέρι που το ταΐζε, υπήρχε (και όχι επειδή ήταν παντοδυνάμο όπως προσπαθούσαν να μας πείσουν ορισμένοι προκειμένου να δικαιολογήσουν τη στάση των Η.Π.Α). Πλέον, ο ρόλος αυτός παραλλαγμένος επιδιώκεται να αναληφθεί από τους Κούρδους μέσω εξισορρόπησης (υπό τη συνοδεία φυσικά της Σαουδικής Αραβίας, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών).
Εάν μια τέτοια ομάδα, όπως η πρώτη, ήταν συμπαγής, παγιωμένη και είχε στρατηγικό χαρακτήρα θα ήταν περιφερειακά ανίκητη - όπως και ήταν σε στιγμές καθώς η Τουρκία κινήθηκε προς το μέρος του άξονα Μόσχας, Τεχεράνης, Δαμασκού ακριβώς επειδή δεν τη συνέφερε η προηγούμενη περιφερειακή συμμαχία. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Trump θέλει τους Ρώσσους. Το κουρδικό προχωράει από πλευράς Η.Π.Α επειδή συναινούν οι Ρώσσοι. Και το Ιράν μπορεί να «απομονωθεί», ορθότερα να πιεστεί αφόρητα (γιατί τέτοιες χώρες υπό τις παρούσες συνθήκες δεν απομονώνονται), μόνο εφόσον η Ρωσσία συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο. Τα περί Σαουδικής Αραβίας, Ισράηλ και Κούρδων είναι υπερβολές αν όχι αστειότητες δίχως Η.Π.Α και Ρωσσία.
Οι Κούρδοι -κάπως γενικά και αόριστα- θεωρούνται ως η μόνη αξιόπιστη δύναμη καταπολέμησης της ιρανικής επιρροής (κάποτε θεωρείτο η Τουρκία, ύστερα η Σαουδική Αραβία, μετά και οι δύο μαζί και στο τέλος το Ισλαμικό Κράτος. Δεν θα πρέπει όμως να αγνοούνται αυτές οι αποτυχίες). Ωστόσο, πέρα από το προφανές, δηλαδή πως οι περιφερειακές κουρδικές ενώσεις που διαμορφώνονται δεν θα είναι ανεξάρτητες, θα θυμίσω κάτι που είχα γράψει παλαιότερα: ''Ας προσέξουν. Υποτίμησαν τους Ιρανούς και πλέον, μετά από την ουσιαστική καταστροφή του Ιράκ, η επιρροή του Ιράν εκτείνεται από τον Κόλπο, και μέσω των Αράβων της νότιας Μεσοποταμίας μέχρι τον Λεβάντε. Ας τους υποτιμήσουν ξανά, και δεν είναι καθόλου απίθανο, μέσω των Κούρδων, η επιρροή του Ιράν να επιστρέψει για τα καλά στον Καύκασο και στην ανατολική Ανατολία, και να αναδειχθούν στο ιστορικό προσκήνιο τίποτα νεο-Σαφαβίδες (και κανένα Μεγάλο Ιράν ή καμία Μεγάλη Περσία)''.
Πως ενδέχεται να κινηθεί το Ιράν μέσα σε αυτή τη διαμορφούμενη κατάσταση; (που είναι πασιφανές ποιά είναι η τελική της στόχευση). Ένας Ινδός πρώην διπλωμάτης μας βοηθά να σκιαγραφήσουμε μια απάντηση:
Ο υπολογισμός Η.Π.Α - Σαουδαράβων - Ισραηλινών (US-Saudi-Israeli) θα είναι ότι κάποια στιγμή, η Τεχεράνη μπορεί να ξεκινήσει αντίποινα. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά απίθανο το Ιράν να αντιδράσει με το ίδιο νόμισμα των αντιπάλων του - με την τρομοκρατία ως βασικό μέσο κρατικής πολιτικής. Θα προγραμματίσει τις κινήσεις του προσεκτικά, μεθοδικά. Ένας εκτεταμένος πόλεμος δια αντιπροσώπων είναι πολύ πιο πιθανός. Ο αντίκτυπός του θα γίνει αισθητός στην Υεμένη, τη Συρία και το Ιράκ - ακόμη και το Αφγανιστάν. Από αυτή την άποψη οι αμερικανικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί και αναπτύσσονται σε αυτές τις χώρες μπορεί να αρχίσουν να αισθάνονται ότι η ζωή γίνεται περισσότερο επικίνδυνη από ποτέ. Μην αποκλείσετε κάποια στιγμή σε ένα πιθανό μέλλον μια επανάληψη της εμπειρίας της Βηρυτού της 23ης Οκτωβρίου 1983, όταν ένας μοναχικός μαχητής του Λιβάνου σκότωσε 241 αμερικανούς πεζοναύτες και στρατιωτικά στελέχη. Ήταν η πιο θανατηφόρα μεμονωμένη επίθεση εναντίον αμερικανών πεζοναυτών από τη μάχη της Iwo Jima. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 1984, ο Ronald Reagan είχε εξασφαλίσει την πλήρη απομάκρυνση των αμερικανών πεζοναυτών από το Λίβανο. Όσοι δεν μαθαίνουν ιστορία είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν. Ο Trump σπρώχνει τα πράγματα απερίσκεπτα.
Σημειώσεις - Επισημάνσεις
[-] Όλα τα προηγούμενα θα πρέπει να ενταχθούν στο πλαίσιο μιας υπό διαμόρφωση νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής. Στο ζήτημα αυτό θα επανέλθω.[-] Ψάξτε 1983 Beirut barracks bombings. Πάνω από 300 νεκροί. 241 Αμερικανοί και 58 Γάλλοι στρατιώτες.
[-] Εάν κοιτάξουμε τη δυτική Ασία, δηλαδή όλες τις χώρες μεταξύ της χερσονήσου του Σινά και του Ιράν (ουσιαστικά Μέση Ανατολή πλην Αιγύπτου), η Σαουδική Αραβία δεν έχει καμία τύχη σε περίπτωση πιθανής μελλοντικής κλιμάκωσης. Εάν δούμε όμως τη Μέση Ανατολή (δηλαδή αν πρόσθέσουμε την Αιγύπτο στο κάδρο) και εάν προϋποθέσουμε μια πολύ δυναμικότερη παρουσία και έναν πολύ ενεργητικότερο και παρεμβατικό ρόλο της Αιγύπτου, τότε η εικόνα μεταβάλλεται. Είναι η Τουρκία που πιέζεται περισσότερο. Συμφέρει όμως κάτι τέτοιο όσους επιθυμούν να «περιορίσουν» το Ιράν; Οι τρεις χώρες-θεμέλια της περιοχής είναι η Αίγυπτος, η Τουρκία και το Ιράν. Όλοι οι υπόλοιποι (συμπεριλαμβανόμενου ασφαλώς και του μυθοποιημένου Ισραήλ) πρέπει να έχουν τουλάχιστον μία ή δύο από αυτές τις χώρες στο πλευρό τους.
[-] Σημειώστε πως την Ινδία, η οποία έχει καλές σχέσεις τόσο με το Ιράν όσο και με το Ισραήλ (και στην οποία πήγε ο Αναστασιάδης της Κύπρου), δεν την ικανοποιεί η προσπάθεια απομόνωσης του Κατάρ (το οποίο επέλεξε να φιλοξενεί αμερικανική και τουρκική στρατιωτική βάση ακριβώς επειδή δεν επιθυμεί να γίνει πελάτης του Ιράν, αλλά να εξισορροπήσει τη Σαουδική Αραβία). Θα έχει ενδιαφέρον η στάση της Ινδίας απέναντι στη Σαουδική Αραβία. Ίσως η Ινδία και η Κίνα να αρχίσουν να κάνουν περισσότερο εμφανή την παρουσία τους στην περιοχή το επόμενο χρονικό διάστημα. Ο τρόπος με τον οποίον οι Η.Π.Α και η Σαουδική Αραβία βλέπουν τον κόσμο και προσπαθούν να επιβάλλουν πολιτικές στις διάφορες χώρες (μη εκείνο μη το άλλο, όπως περιγράφω παραπάνω) δεν συμβαδίζει -είναι παρωχημένος και ασυγχρόνιστος- με τις διεθνείς σχέσεις όπως αναπτύσσονται στον νέο παγκόσμιο αιώνα. Τα pivot states -στα οποία έχω αναφερθει κατά το παρελθόν- είναι το μέλλον, τα frozen-shadow states (αχ Ελλάδα σ'αγαπώ...) είναι το παρελθόν. Τα απολιθώματα μιας άλλη εποχής. Τα ψυχροπολεμικά διπολικά ή μεταψυχροπολεμικά μονοπολικά αν δεν είσαι μαζί μας είσαι εναντίον μας, ή με εμάς ή με τους άλλους, δεν υπάρχει καμία ισορροπία ισχύος η ισορροπία ισχύος είμαι εγώ (ο ηγεμόνας) κ.λπ, δεν λειτουργούν.
[-] Η Ινδία έγινε πλήρες μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization - SCO). Τα πλήρη μέλη του Οργανισμού είναι Κίνα και Ρωσσία, τα κράτη της Κεντρικής Ασίας (Καζακστάν, Τατζικιστάν, Κιργιζία και Ουζμπεκιστάν), Ινδία και Πακιστάν. Καθεστώς χώρας παρατηρητή έχει το Ιράν, η Λευκορωσία και το Αφγανιστάν κ.α, ενώ καθεστώς συνομιλητή έχει η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία κ.α.
[-] Μια ισχυρή πολιτική οντότητα στην καρδιά της Μέσης Ανατολής την φοβούνται ακόμη και αυτοί που προωθούν το Κουρδικό (μήπως ξεφύγει από τον έλεγχο τους). Γι'αυτό και θα θελήσουν αυτές οι περιφερειακές ενώσεις (η 25η Σεπτεμβρίου αποφασίστηκε να είναι η ημερομηνία διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία από το Ιράκ του ιρακινού πολιτικά Κουρδιστάν) να είναι αδύναμες και εντελώς εξαρτημένες. Τι δυσμορφίες, ανωμαλίες και εσωτερικές έριδες μπορεί να δημιουργήσει αυτό ας το αφήσουμε στην άκρη. Μια τέτοια κατάσταση όμως μπορεί να προσφέρει χώρο ή να δώσει αφορμή για «πραγματικά ανεξάρτητες κουρδικές δυνάμεις». Ο τρόπος με τον οποίον λειτουργούν οι Ιράνοι είναι ιδιόμορφος. Γι'αυτό κερδίζουν επιρροή σε φαινομενικά «ασύμβατα» ιδεολογικά περιβάλλοντα.
[-] Η Ιρανική Επανάσταση έχει πάψει προ πολλού να είναι απλά σιιτική, κάτι που δεν τονιζεται αρκετά (Όταν οι Ιρανοί έβλεπαν πως οι Κούρδοι κατοικούν σε μια από τις πλέον εξέχουσες περιοχές ευρασιατικής διέλευσης, άλλοι... παρέδιδαν τον Öcalan). Έγραφα για την περιοχή που κατοικούν οι Άραβες Σιίτες: «η συγκεκριμένη περιοχή, σε βάθος χρόνου, σε τίνος άραγε την σφαίρα επιρροής θα περάσει; Μιας δύναμης που βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης ή μιας γειτονικής ιστορικής περιφερειακής δύναμης;». Σε βάθος χρόνου, ποιός θα ασκήσει μακροχρόνια επιρροή στα κουρδικά εδάφη και βαθιά επίδραση στους κουρδικούς πληθυσμούς; Οι Αμερικανοί, οι Ισραηλινοί ή οι Ιράνοί; (ή οι Τούρκοι αν θέλετε). Οι Ιρανοί τις τελευταίες δύο δεκαετίες ποτέ δεν προσπάθησαν να διαδώσουν τον περσικό πολιτισμό, να εγκαταστήσουν ιρανικά στρατεύματα ή να μεταστρέψουν τους Σουνίτες Κούρδους στο Σιιτικό Ισλάμ. Η ειρωνεία είναι ότι εδώ και χρόνια υπάρχουν-δραστηριοποιούνται εκατοντάδες Αμερικανοί ιεραπόστολοι στο πολιτικά ιρακινό Κουρδιστάν, προσπαθώντας να μεταστρέψουν-προσηλυτίσουν τους Κούρδους στον Χριστιανισμό (όχι στον Ορθόδοξο προφανώς). Οι Κούρδοι πιθανόν να αναρωτιούνται: Ποιοι είναι οι θρησκευτικοί φονταμενταλιστές εδώ, οι Αμερικανοί ή οι Ιρανοί;