I
Κάπως έτσι λοιπόν, ο proxy war, ο πόλεμος δια αντιπροσώπων, μεταξύ Σαουδικής Αραβίας (Η.Π.Α και Ισραήλ) από τη μια μεριά και Ιράν από την άλλη, μεταφέρεται στο εσωτερικό του Ιράν.
Σημείωση
Το Ιράν είχε να δεχθεί ουσιαστική τρομοκρατική επίθεση από τότε που δολοφονήθηκαν οι πυρηνικοί του επιστήμονες. Ο proxy φυσικά παραμένει αυτός που ήταν εξ αρχής. Ο ίδιος τα τελευταία χρόνια.II
Η ίδρυση και κατασκευή στρατιωτικής βάσης από πλευράς Τούρκιας στο Κατάρ, δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός ή μοναδική εξέλιξη. Αποτελεί μέρος μιας περιφερειακής τάσης που αναπτύσσεται και βρίσκεται σε εξέλιξη. Η Γαλλία ίδρυσε στρατιωτική βάση πολλαπλών χρήσεων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2009, ενώ οι Βρετανοί, μετά από 40 χρόνια, επέστρεψαν στον Κόλπο με την ίδρυση μόνιμης στρατιωτικής βάσης στο Μπαχρέιν.Η συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία με το Κατάρ -υποτίθεται πως- περιλαμβάνει ρήτρα casus foederis, μέσω της οποίας ορίζεται ότι εάν μια χώρα δεχθεί επίθεση, η άλλη θα έρθει σε βοήθεια-συνδρομή της. Έχει ενδιαφέρον να δούμε εάν η μετακίνηση στρατευμάτων γίνεται σε αυτά τα πλαίσια ή απλά στα καθιερωμένα πλαίσια προστασίας συμφερόντων, ενίσχυσης της βάσης ή/και ελέγχου του κλίματος και της κατάστασης κ.λπ (το πιθανότερο). Εκτός από την υποχρέωση στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, casus foederis, η Τουρκία έχει με δύο ακόμη εταίρους: την κατεχόμενη βόρεια Κύπρο και το Αζερμπαϊτζάν.
Όπως και να 'χει. Μετά από έναν αιώνα, τούρκικά στρατεύματα επιστρέφουν στην αραβική χερσόνησο. Θυμίζω, εν συντομία, πως κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, η Βρετανία επιδίωξε να αποσπάσει το Χετζάζ ή τη Χετζάζη, δηλαδή την κεντρική ιερή γεωγραφία του Ισλάμ και τις πόλεις Μέκκα και Μεδίνα, από τον έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στα πλαίσια αυτά ο διορισμένος από τους Οθωμανούς Sharif Hussein υποκινήθηκε από τους Βρετανούς να ξεσηκωθεί και να κηρύξει αυτονομία. Το 1916 οι Οθωμανοι χάνουν τον έλεγχο της Μέκκας και της Τζέντας. Το 1919 τον έλεγχο της Μεδίνας. Το 1922 εμεις χάνουμε τα πάντα απέναντι (και σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξετάζεται η Εκστρατεία. Οι Βρετανοί πάντως δεν έχασαν τίποτα). Το 1924 καταργείται το Χαλιφάτο. Έλα μου όμως που ο Sharif στον αραβικό νότο (και οι Κούρδοι, κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, στο βορρά) διεκδικούν για τον εαυτό τους το Χαλιφάτο. Τη μοιρα των Κούρδων τη γνωρίζουμε. Οι Βρετανοί υποκινούν έναν τύπο που έγινε γνωστός ως Abdulaziz ή Ibn Saud (πλήρες όνομα Abdulaziz ibn Abdul Rahman ibn Faisal ibn Turki ibn Abdullah ibn Muhammad Al Saud) να ξεσηκωθει εναντίον του Hussein και να καταλάβει τη Χετζάζη. Κάπως έτσι, εν συντομία, θα οδηγηθούμε στη Σαουδική Αραβία.
Μπορεί αυτό το τεχνητό κατασκεύασμα να αντέξει απέναντι στο Ιράν; Κατά βάθος νομίζω πως ούτε το Ισραήλ ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν πως μπορεί. Γι'αυτό και έχει σημασία η Αίγυπτος και η Τουρκία (ως αξονες για το Ισραήλ). Ο Richard N. Haass, δήλωσε: ''US siding w(ith) Saudi Arabia vs Qatar unwise; US siding unconditionally w(ith) Saudis vs Iran dangerous as could encourage Saudis to act recklessly''
Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί πως, πέρα από το γεγονός πως μετά από έναν αιώνα ο τουρκικός στρατός ξηράς επιστρέφει, ξανάβάζει πόδι, στην αραβική χερσόνησο, η ίδια η ίδρυση και κατασκευή της στρατιωτικής βάσης στο Κατάρ σηματοδοτεί, σε επίπεδο συμβολισμού, την επιστροφή ή ορθότερα την δυνατότητα επιστροφής του τουρκικού ναυτικού στον Ινδικό Ωκεανό για πρώτη φορά μετά από το 1550. Να σου πάλι η Συνθήκη της Αμάσειας.
Σημειώσεις
[-] Η Συνθήκη της Αμάσειας αφορά Οθωμανούς και Σαφαβίδες. Εκείνη την περίοδο, πέρα από τους Ιρανούς σε χερσαία κλίμακα, οι Οθωμανοί ανταγωνίστηκαν ανεπιτυχώς τους Πορτογάλους ναυτικά για την κυριαρχία στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή (έχει ενδιαφέρον κανείς να σκεφτεί ποιό ήταν το εκτόπισμα της Πορτογαλίας και της Τουρκίας τότε, και ποιό είναι τώρα. Την εξέλιξη αυτών των δύο χωρών). Την ίδια περίοδο διαμορφώνεται η Φραγκο-Οθωμανική συμμαχία, μια από τις σημαντικότερες και μακροβιότερες συμμαχίες της Γαλλίας (που καθόρισε σε σημαντικό βαθμό την πορεία της ευρωπαϊκής ιστορίας μέχρι τους ναπολεόντειους χρόνους).[-] Η Τουρκία διαθέτει ή βρισκονται υπό κατασκευή τέσσερις εξωχώριες ή/και υπερπόντιες στρατιωτικές βάσεις: κατεχόμενη Κύπρος, Σομαλία, Κατάρ και Ιράκ (Κουρδιστάν). Αναλόγως πως ακριβώς ορίζει κανείς τον όρο «βάσεις» (π.χ μόνιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις), μπορεί να μιλήσει και για δύο ακόμη σε Αζερμπαϊτζάν και Συρία.
[-] Για τη στήριξη απο πλευράς Τουρκίας και Κατάρ προς την Μουσουλμανική Αδελφότητα, εξέλιξη που οδήγησε τη Σαουδική Αραβία να χρηματοδοτήσει το πραξικόπημα στην Αίγυπτο που έφερε τον Al Sisi στην εξουσία, και για τις πιέσεις που ασκούνται στην Τουρκία, έχουμε γράψει παλαιότερα και θα επανέλθουμε (Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν επισκέφθηκε ήδη την Τουρκία). Τα προηγούμενα σχετίζονται και με τις ιδεολογικές ρίζες της κρίσης - και σε αυτό το σημείο φανερώνεται μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαφοροποίηση ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες και Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς οι πρώτες (Η.Π.Α) με τις πράξεις τους συνεχώς και κατ'εξακολούθηση χαϊδεύουν ουαχαμπιστές και σαλαφιστές, ενώ η Βρετανία έχει μεγάλο ιστορικό παρελθόν με το πολιτικό Ισλάμ και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία είχε θεωρήσει στο πρόσφατο παρελθόν ως «τείχος προστασίας ενάντια στον εξτρεμισμό» (τέλος, η Theresa May δήλωσε πως ήταν λάθος του Trump να κριτικάρει το δήμαρχο του Λονδίνου, Sadiq Khan, ενώ πριν λίγες ημέρες είχε θέσει θέμα για διαρροές ευαίσθητων πληροφοριών από μέρους του). Είναι φανερό πως Η.Π.Α και Βρετανία αποκλείνουν κάπως και, υπό αυτό το φως, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στην Αγγλία αποκτούν μια επιπλέον και διαφορετική διάσταση.
III
...ο τωρινός πόλεμος είναι, με τον πιο εμφατικό τρόπο, μόνον η αρχή μιας μιας μακράς ιστορικής εξέλιξης, στο τέλος της οποίας βρίσκεται η ήττα της παγκόσμιας θέσης της Αγγλίας... [και] η επανάσταση των έγχρωμων φυλών ενάντια στον αποικιοκρατικό ιμπεριαλισμό της Ευρώπης.
Με τον «τωρινό πόλεμο» αναφέρεται στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ποιός; Ο Colmar Freiherr von der Goltz ή/και Goltz Pasha - Πασάς Goltz (ψάξτε τον όσες και όσοι δεν τον γνωρίζετε), μέχρι και πρίν από τους δύο παγκόσμίους πολέμους, διαβαζόταν περισσότερο και ήταν πιο δημοφιλής από τον Carl von Clausewitz.
Η φράση, η οποία γράφτηκε πριν από έναν αιώνα (για να αντιληφθείτε τι ανύπαρκτους διαβάζουμε σήμερα), το 1915, στην ολότητα της έχει ως εξής: ''Αν ηττηθούμε αυτή τη φορά, ίσως να έχουμε καλύτερη τύχη την επόμενη. Για εμένα, ο τωρινός πόλεμος είναι, με τον πιο εμφατικό τρόπο, μόνον η αρχή μιας μιας μακράς ιστορικής εξέλιξης, στο τέλος της οποίας βρίσκεται η ήττα της παγκόσμιας θέσης της Αγγλίας. Το σήμα κατατεθέν του εικοστού αιώνα θα -πρέπει να- είναι (must be) η επανάσταση των έγχρωμων φυλών ενάντια στον αποικιοκρατικό ιμπεριαλισμό της Ευρώπης''.